0

Nr 25 - Mei 2017 het maandblad van de Brusselse ondernemingen De economie van het geluk Bevrijdt automatisering de mens van zijn werk? P.16 De barometer van het welzijn P.24 Gedaan met arbeidsongeschiktheid van lange duur? P.28 F OCUS Innovatie en R&D P.34 ISSN 2406-3711

eenvoudig en gratis. Rekruteren met Select Actiris, biedt diensten aan die uw aanwerving vereenvoudigen. • Een consultant gespecialiseerd in uw activiteitensector • Een selectie van maximum 6 kandidaten die aan het gewenste profiel voldoen • Tips om uw loonkosten te optimaliseren • Administratieve ondersteuning bij het aanwerven van jongeren en stagiairs Om gratis gebruik te maken van onze diensten, surf naar www.actiris.be Werkgevers vertrouwen ons! Ontdek de getuigenis van in dit nummer. Actiris verandert de toekomst van uw bedrijf www.actiris.be Met de steun van de Europees sociaal fonds

WOORD VOORAF Mobiliteitsbudget een gemiste kans? Willen we nu ja of nee de mobiliteit in dit land verbeteren? Het antwoord hierop is verre van duidelijk, sinds het voornemen van de federale regering om het bedrijfswagenstelsel te herzien. De besprekingen overwegen vandaag een conversie van deze voertuigen in nettoloon. Meer niet? Nee. De ‘cash for car’ formule doorbreekt het taboe van de bedrijfswagen, krijgen we te horen. Wij beschouwen dit eerder als een eenvoudige fiscale optimalisering, die in geen geval een oplossing biedt voor de uitdagingen van de mobiliteit. Met dit simplistisch initiatief staan we geen stap verder. Hoogstwaarschijnlijk zullen de betrokken arbeidskrachten toch een wagen kopen, misschien iets kleiner en minder duur. Het verschil is louter profijt voor hen en ze zullen nog steeds met de wagen naar het werk rijden. Van hun kant hebben de sociale partners een veel ambitieuzer – en nochtans vanzelfsprekend – voorstel uitgewerkt: ze willen de werkgevers helpen om een werkelijk mobiliteitsbudget aan te bieden. Met dit budget krijgen arbeidskrachten de keuze tussen verscheidene vervoermodi: gedeelde wagens, een (elektrische) fiets, een abonnement op het openbaar vervoer of een combinatie van deze verscheidene oplossingen. Dit alles zou dus een alternatief bieden voor de bedrijfswagen, die natuurlijk ook een optie blijft. Deze aanpak maakt gebruik van een fiscale stimulans om een daadwerkelijke intermodaliteit te promoten. Kortom een ware, soepele en doeltreffende oplossing voor de mobiliteit. BECI schaart zich achter dit voorstel en wil daarin zelfs nog verder gaan. We hadden namelijk gesuggereerd om in het mobiliteitsbudget een mogelijke tussenkomst in de huur of de hypotheeklening te voorzien, voor zover de werknemer aanvaardt in de nabijheid van zijn werkplaats te komen wonen. cdH fractieleider in het Brusselse parlement Benoît Cerexhe – een voormalig gewestelijk minister van Economie – stelde zich onlangs terecht vragen over een mogelijke verstrenging van de toekenningsvoorwaarden van hypothecaire kredieten. Dit zou nog meer jongeren en gezinnen aanzetten om de stad te verlaten. En deze ‘ex-stedelingen’ zouden waarschijnlijk dagelijks in de stad komen werken, meestal met de wagen. Het voorstel van BECI brengt een dubbele oplossing voor de uitdagingen van de mobiliteit en van de uittocht van stadsbewoners, door de arbeidskrachten aan te zetten dichter bij hun arbeidsplaats te komen wonen. Het standpunt van de sociale partners werd aan de regering voorgelegd. Een reactie krijgen we ten vroegste eind mei. Voor doordachte keuzes is het dus nog niet te laat. Thierry Willemarck, Voorzitter van BECI BECI - Brussel metropool - mei 2017 1

INHOUD Think Tank 4 BECI online 6 Op de mouw gespeld 8 KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Vóór of tegen de rechtspersoonlijkheid van robots? 10 Symposium over school en onderneming Internationaal 12 Enterprise Europe Network: Go East, richting Azië! 14 Internationale betalingen: goed kiezen om risico’s te dekken Topic: De economie van het geluk 16 Bevrijdt automatisering de mens van het werk? 20 Nieuwe manieren van werken: welke voordelen voor de onderneming? 24 Inspiratiebox voor meer welzijn 28 Gedaan met de arbeidsongeschiktheid van lange duur? 30 Voor “werkbaar en wendbaar” werk 31 Acquisities: communicatie moet argwaan wegnemen Focus: innovatie en R&D 34 Virtueel Brussel 36 Een 3D printer in uw onderneming? Dynamiek 38 Starter: Bip Bip et Coyote 39 Voorzie databescherming al vanaf het ontwerp van uw projecten 40 Transitie: dekzeilen omgetoverd tot iconische handtassen Community 42 News 44 Het BECI nieuws in beeld 45 BrusselsLife: Al wat u moet zien en weten in Brussel 48 Toetredingsaanvragen 48 Index 49 Agenda 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER Brussel Metropool Nr 25 – Mei 2017 In juni: Green Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Jean-Michel Briou, Pierre Chaudoir, Johan Debière, Didier Dekeyser, Vincent Delannoy, Ophélie Delarouzée, Gaëlle Hoogsteyn, Julien Ide, Victor Lepoutre, Sabine Mersch, Nastasja Otte, Guy Van den Noortgate, Peter Van Dyck en Morgan Van Cleven. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Emilie Croin – T +32 2 643 78 08 F +32 640 93 28 – ecr@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2

BEDRIJVEN TOEKOMST PASSIE JOBS GROEI MENSEN Brussels Airport. De luchthaven verbindt mensen en bedrijven Luchthavens spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van de connectiviteit van hun land met de rest van de wereld. Brussels Airport heeft een visie die ervoor zorgt dat onze bedrijven competitief blijven en dat bijkomende jobs worden gecreëerd. Met het oog voor de toekomstige generaties en de omgeving. Uw mening telt ook. Deel ze op www.brusselsairport2040.be /brusselsairport2040 #BRU2040

THINK TANK BECI ONLINE In uw nieuwsbrief van april Van plan om een factuur naar een klant te sturen? Wist u dat deze factuur slechts conform is als er een aantal verplichte vermeldingen op staan? Bij BECI vindt u een infofiche om niets te vergeten en, op 8 juni, bovendien een opleiding om naar de elektronische factuur over te schakelen. Meer informatie: dsi@beci.be; tel. 02 643 78 58. 298 Dankzij de dienst ‘Data Intelligence’ van BECI krijgen onze leden gratis toegang tot een database van meer dan één miljoen adressen en informatie over Belgische en de voornaamste Luxemburgse ondernemingen. Een voorbeeld? De lijst van de Brusselse ondernemingen met meer dan 10 werknemers en waarvan de omzet met meer dan 25% groeit. Het zijn er momenteel 298. Meer informatie: raf@beci.be; tel. 02 643 78 31. Bent u de drukte van de stad beu? Zin in ontspanning? Ver hoeft u niet te gaan: op enkele (tientallen) kilometers van Brussel vindt u al schitterende plaatsen om even tot rust te komen of in een groene omgeving te werken. In samenwerking met Wallonie Belgique Tourisme biedt BECI u een brede waaier mogelijkheden voor uw vergaderingen en incentives in Wallonië. U vindt ze in de kleine gids die we aan dit nummer hebben toegevoegd. 4 BECI - Brussel metropool - mei 2017

THINK TANK BECI ONLINE Social Media #BECImember : BECI stelt u zijn nieuw lid Structura voor! Deze vastgoedmakelaar is actief in verkoop/verhuur van industriële panden en kantoorgebouwen, én in advies over investeringsstrategie. Bezoek onze Facebook pagina BECI Brussels. De Hub Overdracht van BECI is het 1e platform van Brussel dat zich toespitst op de overdracht en overname van overnemingen! Een flinke opkomst tijdens de Zinner Circle die op 30 maart bij BMW Brussels werd georganiseerd. Het thema mobiliteit betrok ook de aanwezige minister Pascal Smet bij de debatten. Foto’s van het evenement vindt u op blz. 44. Op 5 april organiseerde de Kamer van Koophandel van Londen samen met de Europese Alliantie van de grootstedelijke Kamers (AEMC) een top over de Brexit en zijn uitzichten. Olivier Willocx nam als gedelegeerd bestuurder van BECI deel aan de gesprekken. Twee weken vroeger kwam de Brexit al ter sprake in de Club van Lotharingen via een verslag van de werkgroep op hoog niveau waar BECI aan deelnam. Foto’s hiervan vindt u op blz. 44. U vindt ons ook op Facebook, LinkedIn, Twitter. BECI - Brussel metropool - mei 2017 5

THINK TANK OP DE MOUW GESPELD Hou de wafels in de gaten De Belgische wafel, van Brussel of van Luik, is wereldberoemd. En elke buitenlandse bezoeker wil ervan smullen. Even verduidelijken: de Luikse wafel is vrij dik, bevat lekker knapperige parelsuiker en wordt warm gegeten omwille van zijn heerlijke geur. Hij is zeer voedzaam en verteert traag. De Brusselse wafel is veel lichter en wordt geserveerd met poedersuiker of met een laag slagroom en aardbeien. Deze wafel is ook dunner en soepeler. U kunt deze wafels dus niet met elkaar verwarren. Brusselse Horeca staat op instorten Harde tijden voor restaurateurs. L’Écho interviewde twee grote namen uit de sector, namelijk Albert Michiels en Thierry Van Damme, samen goed voor een veertigtal brasserie-restaurants in Brussel en de nabije rand. Zij vertegenwoordigen honderden directe banen en een hele resem leveranciers. “Werken in de horeca is zelfmoord!”, verklaarden zij woedend in het dagblad. De verkeersvrije zone, de mobiliteit, de veiligheid, de tunnels, de terreuraanslagen, de lockdown, het wangedrag van het FAVV … Het was al moeilijk genoeg. En nu nog de beruchte ‘blackbox’! De maat is meer dan vol en het geduld is op. Het beroep is zeer dringend aan reorganisatie toe. Laten wij zoveel mogelijk terugkeren naar onze prachtige Brusselse eetgelegenheden. Onze manier om een handje toe te steken … Eindelijk stroom voor de mobiliteit! Enkele Zen Car laadpalen uitgezonderd, bestaan er in Brussel nauwelijks laadpunten voor elektrische voertuigen. Daar komt nu eindelijk verandering in, want de Brusselse regering heeft beslist in het Gewest tussen 100 en 150 extra laadpalen te installeren. Dit zou binnen maximum twee jaar moeten zijn gebeurd. Wel even vermelden dat de door de openbare aanbesteding gekozen ondernemingen ook voor onderhoud en exploitatie zullen moeten instaan. Tegen dan zullen we tweemaal naar het stemhokje zijn gestapt … Te veel coworking? Een tijd geleden kon een startup die op zoek was naar een tijdelijk kantoor, slechts bij Regus terecht. Voordeel van de formule: geen onderhandelingen over de huurprijs, geen ellende om een internet- en telefoonaansluiting te verkrijgen en geen moeite om een sociale zetel op te zetten. Allengs is het aanbod flink gediversifieerd. Coworking is een stimulans, een andere aanpak en een nieuwe dynamiek voor de beroepswereld. Netwerking maakt nu integraal deel uit van het werk zelf. Dit is aangenamer dan ergens alleen te zitten werken. Het gemiddelde budget bedraagt 300 euro per maand. Het moeilijkste is nu nog een keuze maken. 6 BECI - Brussel metropool - mei 2017 6 jaar om een bouwproject af te werken!? Brussel ondergaat een bevolkingsexplosie en een wooncrisis, vooral wat de “betaalbare” woningen betreft. Is dat zo? Wel, als het aanbod te klein is, moeten we extra woningen gaan bouwen, nietwaar? Ja, maar ... Ja, maar wat? Och, u weet wel: dat kost tijd, véél tijd. En tijd kost geld. Leg ons nu eens uit hoe we betaalbare woningen kunnen bouwen wanneer de prijzen de pan uit swingen als gevolg van lange, eindeloos lange procedures. Wees in elk geval (zeer) geduldig. Een voorbeeld: een ontwikkelaar plant een project van 62 wooneenheden met 52 parkeerplaatsen. Dit project vereist een effectenverslag. Wanneer het project klaar zal zijn? Reken op 4 maanden voor kadastrale aangelegenheden, 2 maanden om het vastgoedprogramma te bepalen en 6 extra maanden voor de opzet van het project. Ongeveer 10 maanden om de bouwvergunning aan te vragen en te verkrijgen. En zo’n 18 maanden voor mogelijke beroepen bij de Raad van State. 22 maanden om het project te voltooien. En 10 maanden voor de verkoop. Totaal: 6 jaar. 40% van dit proces zijn reglementaire procedures. Met wat geluk zakt dit aandeel tot 20%, minder lukt niet. Betaalbare woningen, zei u? Kortere uitreikingstermijnen voor de vergunningen zouden zeker helpen. De volgende BWRO-hervorming wil hiertoe bijdragen. Op voorwaarde dat de gemeenten meer personeel inzetten. Zo niet, dan blijft de hervorming een vrome wens. B. Russel Trop is teveel

Publireportage Efy Morren Gestart bij McDonald’s als HR Consultant in 2010 Opgeklommen tot HR-Manager sinds 2015 ‘Bij McDonald’s is iedereen welkom. Een welgemeende glimlach en de juiste motivatie zijn bij ons veel meer waard dan een diploma of ervaring.’ ‘We hebben samen de functieomschrijvingen doorgenomen en de rest vertrouwde ik toe aan de rekruteringsexperten van Actiris. Heel eenvoudig!’ Met de komst van het nieuwe winkelcentrum Docks Bruxsel, opent het 75e McDonald’s restaurant in België zijn deuren. Voor de aanwerving van hun nieuwe medewerkers, deden McDonald’s en de franchisenemer beroep op de gratis rekruteringsdiensten van Select Actiris. HR-Manager, Efy Morren deelt haar ervaring. ✓Hoe kwam u in contact met Select Actiris? Een consultant van Select Actiris heeft contact opgenomen met ons om hun diensten voor te stellen. Hij had vernomen dat we een nieuw restaurant zouden openen in Docks Bruxsel en nodigde ons uit om onze rekrutering toe te vertrouwen aan Select Actiris. De samenwerking verliep vanaf dag één zeer professioneel en vlot. Onze consultant had meteen onze noden en visie begrepen. We hebben samen de functieomschrijvingen doorgenomen en de rest vertrouwden we toe aan de rekruteringsexperten van Actiris. Heel eenvoudig! ✓Bij grote rekruteringen organiseert Actiris rekruteringsdagen voor de werkgevers. Zo ook voor de aanwervingen van Docks Bruxsel. Hoe kijkt u hierop terug? Inderdaad. In het kader van de rekrutering voor Docks Bruxsel, namen we deel aan twee ‘Select Days.’ McDonald’s in cijfers Aanwezig in 120 landen McDonald’s @DOCKS 5 restaurants in Brussel • 36 open vacatures • 181 gepreselecteerde kandidaten • 36 ingevulde vacatures Daar kon onze franchisenemer als werkgever verschillende kandidaten interviewen, die op voorhand zorgvuldig geselecteerd werden door Select Actiris. De werkzoekenden waren goed voorbereid en op de hoogte van onze verwachtingen. Dankzij de professionele organisatie en de voorafgaande screenings kijken wij zeer positief terug op deze rekruteringsdagen. ✓Wat mogen de nieuwe medewerkers verwachten van hun carrière bij McDonald’s? McDonald’s en haar franchisenemers investeren enorm in de persoonlijke ontwikkeling van hun medewerkers. Zoals de consultants van Actiris meteen begrepen hebben, is motivatie bij ons veel meer waard dan het juiste diploma. De aangeworven kandidaten werden uitgenodigd voor een on-the-job training in een van onze bestaande restaurants, zodat zij vanaf de opening van het nieuwe restaurant helemaal ingewerkt zijn en de klanten met de glimlach kunnen ontvangen. Wilt u ook onze diensten uitproberen? Contacteer ons op het nummer 02 505 79 15 of via werkgevers@actiris.be of surf naar actiris.be/werkgevers Rekruteren met Select Actiris, eenvoudig en gratis! www.actiris.be Met de steun van het Europees sociaal fonds

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN De rechtspersoonlijkheid van robots? Een eerste stap in de richting van een wettelijk kader voor robotica: half februari keurde het Europese parlement het verslag van Europarlementariër Mady Delvaux goed, maar dan wel zonder de ‘robottaks’ die voorzien was om toekomstige verloren banen door een universeel inkomen te compenseren. De tekst kent robots op het eerste gezicht een elektronische persoonlijkheid toe. Ophélie Delarouzée Mady Delvaux, Luxemburgse democratisch-socialistische Eurovolksvertegenwoordiger Databescherming en privacy zijn dringend aan regulering toe. Dit geldt ook voor aansprakelijkheid bij ongevallen. In het geval van autonome wagens, die binnenkort op de markt verschijnen, zouden de constructeurs kunnen instaan voor de schadeloosstelling. Volvo stelt dit trouwens voor bij de lancering van zijn vrachtwagen zonder chauffeur. Toch gaan we best niet van een dergelijke vrijwillige verbintenis uit. De aansprakelijkheid zal moeilijker te bepalen zijn met de volgende generatie van robots die zelf uit hun omgeving leren. Ingeval van een geschil tussen constructeurs, programmeurs en gebruikers, zou het eenvoudiger zijn om de schuld in de robot zijn schoenen te schuiven en de knoop dankzij financiële regelingen door te hakken. In dit functionele perspectief wordt eraan gedacht om robots een rechtspersoonlijkheid te geven, zoals het nu al het geval is met vennootschappen. In zijn boek overweegt Mr Bensoussan zelfs rechten voor deze machines. Dit onderwerp mag gerust binnen het Europese Parlement worden besproken, want het is de plaats bij uitstek voor goed geïnformeerde debatten. En een bespreking is altijd beter dan een brutale weigering. Het charter richt echter aanbevelingen tot de ontwerpers en gebruikers, om een humanisering van robots te voorkomen. Het verslag heeft het ook over transparantie, maar gaat hierin niet diep genoeg, want ik heb het belang van datacontrole tijdens het onderzoek kunnen meten. Dit veelzijdige onderwerp moet zeker worden doorgelicht. Verder maak ik me zorgen voor de sociale vrede. Industriële revoluties en verloren banen hebben altijd voor opstand gezorgd. Laten we ons hierop voorbereiden en nadenken over de financiering van de sociale zekerheid en de overheidsdiensten. Robotica zal nieuwe rijkdom creëren en daarmee rijst de vraag van de verdeling ervan. Gaat die rijkdom naar enkele multinationals of naar het geheel van de samenleving? Dit is de kernvraag van het debat rond heffingen. Het verslag beoogt onder andere het opwekken van politieke belangstelling, om het onderwerp niet volledig aan wetenschapslieden en de industrie over te laten. We hebben hier te maken met een ingrijpende maatschappelijke verschuiving. Onze beleidsmensen moeten hiervan het belang inzien. 8 BECI - Brussel metropool - mei 2017 Hugues Bersini, hoogleraar ULB en codirecteur van het Institut de Recherches Interdisciplinaires et de Développements en Intelligence Artificielle (IRIDIA) Ik vind dat aansprakelijkheid een menselijk begrip moet blijven. Vanaf het ogenblik dat ze door haar complexiteit verwatert, dienen diegenen die voordeel halen uit autonome systemen, dan ook maar bijdragen te betalen aan verzekeringsfondsen voor slachtoffers. Er is verder een contradictie met het charter, dat iedereen aanmoedigt om het gedrag van voorwerpen niet te interpreteren als het gevolg van een voornemen. Wie een rechtspersoonlijkheid aan robots toekent, gaat echter in die richting. En deze verkeerde reactie zou nog kunnen toenemen met de veralgemening van kunstmatige intelligentie die menselijke maar ook dierlijke modellen nabootst. Ik zal altijd weigeren om emoties en voornemens in robots voor mogelijk te achten. Levende wezens beseffen dat ze moeten overleven. Dit en andere bijzondere biologische dimensies onderscheiden levende wezens. Het gebeurt ook op verscheidene niveaus. Waarschijnlijk zullen robots zich op een intelligentere manier gedragen dan een hond, maar ze zullen nooit dezelfde perceptie hebben van een bloem. Er is eerder controle nodig op de voornemens van mensen die robots ontwikkelen. Trading software heeft bijgedragen tot de crisis van 2008. Softwarepakketten worden steeds talrijker en beslissen vandaag over de toekenning van scholen, de ontwikkeling van domotica enz. Binnenkort moet worden bepaald welke wagens sneller mogen rijden. Software gaat ons dwingen de samenleving van morgen uit te leggen en te rechtvaardigen. Nu al onderwerpen de GAFA* ons aan deze transitie, met winstbejag als voornaamste doelwit. Ze bouwen hun macht op een combinatie van brains en financiële middelen. Om deze macht terug te winnen dient de politiek de technologie vooraf te gaan, om ze desnoods te versnellen of af te remmen. Dit kan alleen door technocraten en beleidsmensen die goed op de hoogte zijn van de technologische doorbraken. Hoe eigenaardig ook zijn die mensen momenteel vooral begaan om de tewerkstelling en het minimuminkomen. Ik geloof niet in ondergangsprofetieën die beweren dat er deze keer geen nieuwe vorm van samenwerking tussen mens en machine meer komt. Wel denk ik dat zulke technologieën onze gedragingen kunnen veranderen ten opzichten van de bedreigingen op het milieu en de sociaaleconomische omgeving. * De grote namen van de digitale wereld: Google, Amazon, Facebook en Apple. © Thinkstock

KBC Brussels VESTIGT ZICH OP 2 JAAR ALS BRUSSELSE BANKVERZEKERAAR In januari 2015 verraste de KBC-groep iedereen door aan te kondigen dat ze een nieuwe autonome Brusselse bank zou oprichten die de KBC- en CBC-netwerken in de hoofdstad zou fuseren. Twee jaar later stelt KBC Brussels de eerste resultaten voor: die benadrukken de relevantie van een lokale bank die aangepast is aan de stad. CEO Damien Van Renterghem schetst een zeer bemoedigende balans. Een bank die aanwerft en zowel in mens als in technologie investeert, dat gebeurt vandaag nog maar zelden. KBC Brussels voltooide begin dit jaar de effectieve fusie van de IT-teams en -systemen van KBC en CBC in de regio Brussel. De bank telt nu 430 medewerkers, een vijftiental meer dan twee jaar geleden. “We wierven 80 nieuwe mensen aan, voornamelijk Brusselaars, wat het lokale karakter van onze bank versterkt”, aldus Damien Van Renterghem. KBC Brussel steunt momenteel op een netwerk van veertig kantoren die volop gemoderniseerd worden. Het doel is om in 2020 te komen tot een dertigtal ‘open’ kantoren, zoals het onlangs nieuw geopende ‘flagship-kantoor’ in Evere. De Brusselse bank stelde zich als doel op vijf jaar tijd 40.000 nieuwe klanten te werven. “We zijn al blij dat we 24.000 klanten hebben overtuigd, wat ons ongeveer 1 jaar voorsprong geeft op ons schema.” Wat bekendheid betreft, geeft een recent imago-onderzoek aan dat het jonge merk KBC Brussels in Brussel nu al bekender is dan KBC of CBC. De ingrediënten voor een succesvolle lancering Deze goede start van een lokale bank, in de eerste plaats door relatiemarketing, social networking en gerichte sponsoring (7 Brusselse hockey clubs, 20 km van Brussel, Jazz Marathon...), verklaart Damien Van Renterghem aan de hand van een onderscheidende marktbenadering. Om het vertrouwen van de prioritaire klanten te winnen – KMO’s, zelfstandigen en vrije beroepen, expats en welvarend cliënteel – zet de bank minder in op een traditionele vermogenssegmentatie maar des te meer op een aanpak die steunt op de verschillende ‘gemeenschappen’ die Brussel verrijken. “We beschikken over teams die gewijd zijn aan de bruisende Franse gemeenschap in Brussel, aan vrouwelijke ondernemers of de medische beroepen. Onze missie bestaat erin zelf als netwerkplatform voor onze klanten te dienen.” Terwijl iedereen het heeft over de digitale transformatie, hecht KBC Brussels er veel belang aan een bank-verzekeraar met een menselijk gezicht te zijn. “De klant die dat wenst, moet de kans krijgen om zijn verrichtingen digitaal te doen, maar hij moet ook kunnen rekenen op een vertrouwd gezicht. Ik geloof er sterk in dat het concept ‘street banking’ dit vertrouwen wekt: wij moedigen onze bankiers aan het terrein op te gaan, in verenigingen, met de klanten te praten en te luisteren naar hun behoeften. We komen terug naar het beroep van de bankier als een deel van zijn gemeenschap zoals dat 30 jaar geleden nog bestond,” aldus Damien Van Renterghem. Om een antwoord te bieden op de Brusselse uitdagingen rond de thema’s mobiliteit, vastgoed en ondernemerschap, trekt de lokale Brusselse bank met een aantal spelers, die goed op de hoogte zijn van de lokale realiteit, de kaart van het pragmatische partnerschap : bijvoorbeeld met BECI voor de specifieke behoeften van ondernemers of met de vereniging French Connect voor de Franse diaspora in Brussel. “Wij beweren niet dat wij voor alles en op ons eentje een oplossing kunnen bieden.” Deze collaboratieve aanpak verhindert de bank er niet van in nieuwe diensten te investeren wanneer ze over de sleutels beschikt om meteen de juiste deuren te openen. Damien Van Renterghem Innovatieve diensten KBC Brussels lanceerde begin 2017 bijvoorbeeld een cel die ondernemers op maat wegwijs maakt in de ongeveer 140 Brusselse steunvormen en subsidies. Het succes van deze unieke dienst toont aan dat de bank tegemoetkomt aan een reële behoefte aan informatie en advies. Een ander voorbeeld, dat de bank in aanvulling op het kantorennetwerk net heeft opgestart, is de dienst KBC Brussels Life, waarmee klanten per video kunnen chatten met een van de twintig speciaal voor dit kanaal opgeleide adviseurs. Voordeel: persoonlijk advies dat ‘s avonds (tot 22u) en op zaterdag (9u tot 17u) beschikbaar is. Of hoe je nabijheid en nieuwe technologieën met elkaar verzoent.

EEN SYMPOSIUM OVER SCHOOL EN ONDERNEMING De digitale transitie begint op de schoolbanken! Welke impact heeft de digitale technologie op scholen en het onderwijs van specifieke beroepen? De Franstalige ‘Fondation pour l’enseignement’ boog zich onlangs over dit thema tijdens een symposium in Brussel, waar ook een overzicht werd gegeven van alle uitdagingen die gepaard gaan met de digitalisering van de samenleving … en van de school. Het ‘Pacte d’excellence’ kwam uiteraard aan bod, in aanwezigheid van de Franstalige minister van onderwijs M.-M. Schyns. H Het symposium van de ‘Fondation pour l’enseignement’ (de FPE, waar ook BECI actief aan deelneemt) besprak vooreerst de jongste ontwikkelingen van een pact dat voornamelijk uitmuntendheid in het onderwijs beoogt. Als voorzitter van de Stichting gaf Luc Willame eerst commentaar op de negatieve of voorwaardelijke beoordelingen van adviesontwerp nr 3: “ze vrezen vooral voor verandering”. Hij deed een beroep op alle mensen van goede wil en het overleg tussen de vertegenwoordigers van de scholen, om het project af te werken. De Franstalige minister van onderwijs Marie-Martine Schyns bedankte de FPE voor het geleverde werk1 ter voorbereiding van het Pact en de projecten op het terrein. Ze reageerde nadien op een aantal tussentijdse reacties op het Pactontwerp en verbeterde een aantal onjuiste beweringen. Ze toonde haar begrip voor de vrees die veranderingen kunnen veroorzaken en herhaalde hoe belangrijk het is om de spelers op het terrein goed te informeren. Ze toonde zich vooral vastberaden: “Het systeem moet absoluut evolueren, want een status-quo is niet meer mogelijk.” De minister lichtte een aantal elementen van het pact toe. Wat het kwalificerende onderwijs betreft, onderstreepte ze de noodzaak om, voor elk beroep, een uitmuntendheidstraject uit te stippelen dat op tewerkstelling zou uitmonden. Dit zou onder andere een aanpassing van de algemene vakken aan de concrete aspecten van het beroep inhouden, evenals een sterkere afwisseling tussen school en onderneming (dankzij het overleg met alle spelers, dat voor meer duidelijkheid zou zorgen). Ze pleitte verder voor een rationeler beheer, zeker wat betreft het aanbod van keuzevakken. “De leerling met een diploma van het kwalificerende onderwijs moet een beroep kunnen vinden dat overeenstemt met de werkelijkheid van zijn sociaaleconomische omgeving.” Ondertussen is de ‘nee, maar’ van de vakbonden verschoven naar een ‘ja, maar’ die in de richting gaat van een historisch pact voor een diepgaande hervorming van het verplichte onderwijs. De digitalisering als pedagogische uitdaging Als hoogleraar opvoedingswetenschappen aan de Universiteit van Bergen en voorzitter van de werkgroep ‘Réussir la transition numérique’ van het Pact, introduceerde Bruno Delièvre het thema van het colloquium. Zijn eerste vaststelling luidde als een uitdaging: “De digitalisering is vandaag aanwezig in de onderwijsprogramma’s, maar op haar eentje, terwijl ze in feite in alle stoffen geïntegreerd zou moeten zijn.” “Er is hier geen sprake van een tekort aan tools”, zei hij. “Met deze integratie stelt zich de vraag van de plaats van de school in het digitale samenleving. De doorbraak van deze technologie verandert heel wat in de gemeenschap.” B. Delièvre citeert vier domeinen waarin de digitalisering het onderwijs uitdaagt: de verhouding tot de kennis (de leraar is niet langer de enige bron), de verhouding tot de anderen (de verticale communicatie tussen leraar en leerlingen ruimt de plaats voor een horizontale communicatie tussen leerlingen, met de leraar als animator), de verhouding tot 1. De FPE leidde de werkgroep voor de herwaardering van het kwalificerende onderwijs tijdens de voorbereiding van de aanbevelingen van het ‘Pacte d’excellence’. Werden hierbij betrokken: ondernemingen, vakbonden, vormingsinstellingen en arbeidsbureaus, inrichtende machten, ouders en onderwijsvakbonden. 10 BECI - Brussel metropool - mei 2017 R.T.

THINK TANK de tijd en ten slotte de verhouding tot de ruimte. De digitale transitie is dus eerder een pedagogische dan een technologische uitdaging. Daarom moet de leraar deze dimensie in de onderwezen vakken integreren. De rol van digitalisering moet daarom in elk vak worden bepaald, wat tot nu toe nog niet is gebeurd. Het onderwijs zal zijn referentiekaders en het schoolproject moeten herzien, met alle gevolgen hiervan op de vorming van leerkrachten en de permanente navorming: “De leerkrachten hebben steun nodig, waar ze vandaag staan”, stelt B. Delièvre met klem. “Dit betekent op hun werkplaats, met de stof die ze bespreken en rekening houdend met de leerlingen.” Apparatuur speelt hierin een belangrijke rol, maar dan vooral de uitrusting die het schoolproject ondersteunt. En ten slotte bestaat er een behoefte aan uitwisselingstructuren tussen leraren. Ondernemingen zoeken creatieve profielen Drie drukke panels volgden elkaar op. Een hiervan stelde de ondernemingen de volgende vraag: welke impact heeft de digitalisering op de beroepen en de verwachte vaardigheden in de bedrijven? Enkele antwoorden: ➜ Jacques Spelkens, Head of CSR Benelux, bij Engie: “De neveneffecten van de technologische evolutie zijn onbetwistbaar en hebben een impact op 60% van de banen.” En wat betreft de gezochte profielen, attitudes en gedragingen: er is vooral behoefte aan aanpassingsvermogen en de capaciteit om problemen te voorzien. Zulke vaardigheden zijn vandaag bij het verlaten van de school onvoldoende aanwezig. ➜ Catherine Lete, Talent Solutions bij IBM, benadrukt de impact van digitalisering op de gezochte profielen in de computersector: “Er wordt nu vooral gezocht naar creatievelingen eerder dan naar erudiete werkkrachten. Het beroep richt zich niet langer tot wiskundigen alleen, maar ook tot mensen met een bredere waaier aan vaardigheden en kennis.” ➜ Luc Machiels, Deputy Chief Data Officer bij BNP Paribas Fortis, beaamt dit standpunt. Hij vindt dat het onderwijs ook andere (o.a. creatieve) vormen van intelligentie moet ontwikkelen. “Wij zoeken spelers van de technologie, geen consumenten. Het zou daarom interessant zijn om vanaf het middelbaar onderwijs jongeren op te leiden tot programmatie. Dit zou de meest creatieve onder hen onder de aandacht brengen en bovendien een aantal vaardigheden ontwikkelen die wij echt nodig hebben.” ➜ Aurélie Humblet, HR coördinatrice van de arbeiders bij Safran (luchtvaartindustrie), benadrukt eveneens de sociale vaardigheden maar betreurt het tekort aan jongeren in bepaalde beroepen. De jonge verspaners zijn meestal goed opgeleid en beschikken over een degelijke basiskennis, ook van computergestuurde verwerkingsmachines. Ze zijn echter niet talrijk genoeg omdat industriële beroepen nog steeds onder een slecht imago gebukt gaan. ➜ François Constant, Technical School&Knowledge Manager bij de MIVB, kondigt een diepgaande technologische omschakeling in zijn onderneming aan, met de opkomst van hybride en elektrische autobussen en de geleidelijke automatisering van de metro. De uitbreiding van on-board elektronica en digitalisering beïnvloedt nu al de gezochte profielen, die vooral in staat moeten zijn om te ‘leren leren’ en kennis te delen. Eens te meer zijn de sociale vaardigheden van groot belang. Twee andere panels bespraken initiatieven voor een onderwijs van en door de digitalisering. Ze hadden het daarna over de manier waarop de digitalisering haar plaats inneemt in het beroepsonderwijs, en mogelijke partnerschappen met spelers die ook een band hebben met het onderwijs (de gewesten, competentiecentra, beroepsvorming e.a.). ● U vindt een gedetailleerd verslag op de website: www.fondation-enseignement.be Fondation pour l’Enseignement: schot in de zaak! Olivier Remels FPE secretaris-generaal Olivier Remels pleitte voor de permanente vorming van leerkrachten via stages in bedrijfsverband (Entr’apprendr e). 30 ondernemingen uit negen sectoren bieden in 2017 130 zulke stages aan. Spijtig genoeg groeit het aantal kandidaat stagiairs niet even snel. “Mentaliteitswijzigingen zijn een traag proces. Wij blijven informeren over de mogelijkheden en versoepelen tegelijkertijd de voorwaarden en modaliteiten.” De heer Remels kondigde de ontwikkeling van een webplatform aan om de banden tussen leerkrachten en ondernemingen te bestendigen. Hij bevestigde de toegankelijkheid van de stages voor de leraren van algemene vakken. En hij wees op het lopende denkproces over de informatie die leerkrachten van het toekomstige ‘gemeenschappelijke leertraject’ over beroepen en de digitalisering zouden moeten krijgen. Hij kondigde verder het partnerschap aan met het Europese Cokleeco2 project, “om in Europa gemakkelijker goede praktijken op te sporen voor uitwisselingen tussen scholen en ondernemingen, en om vormingstrajecten voor leerkrachten en ondernemingen te helpen ontwikkelen. Met Cokleeco zullen we ook in het buitenland de bij ons ontwikkelde goede praktijken kunnen promoten.” Hij dankte alle partners voor hun inzet en steun aan de Fondation, die sinds 2013 puik werk levert met de hulp van bedrijfsverenigingen en inrichtende machten, in de Federatie Wallonië Brussel. BECI - Brussel metropool - mei 2017 11 R.T.

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Go East, richting Azië! 4,4 miljard bewoners en nog steeds benijdenswaardige groeicijfers: Azië blijft een wereld van uitzichten en mogelijkheden voor Europese ondernemingen die export overwegen. De Europese Commissie ontwikkelde trouwens een reeks instrumenten en initiatieven om de benadering van Aziatische markten te vergemakkelijken. Emmanuel Robert D e groei is in China serieus vertraagd en van ‘double digits’ is geen sprake meer. Toch scoort dit land met 6,9% in 2015 veel beter dan heel wat ontwikkelde landen. Hetzelfde geldt trouwens voor andere staten in deze regio. Zo bijvoorbeeld Maleisië (5%), Indonesië (4,8%) of Sri Lanka (eveneens 4,8%)1 . Het BBP per inwoner blijft er (veel) lager dan in ontwikkelde economieën, maar de consumentenmarkt evolueert positief naarmate de rijkdom toeneemt. En de ondernemingen volgen de trend. Dat dit werelddeel een aanzienlijk potentieel biedt, staat dus buiten kijf. Precies daarom steunt de Europese Commissie de vestiging van ‘Business Cooperation Centres’ in verscheidene Aziatische landen. Deze organisaties bevorderen de ontplooiing van zakelijke activiteiten en staan Europese ondernemingen ter zijde met hulp bij het opzoeken van marktinformatie, verspreiding van basisinformatie over de plaatselijke economische context, en advies aan ondernemingen die lokale partners trachten te vinden. Deze centra verrichten bovendien sectorale marktstudies. Enterprise Europe Network, waar BECI lid van is, beschikt in dit raam over kantoren in Cambodja, China, Zuid-Korea, Indonesië, Laos, Birma, de Filippijnen en Sri Lanka. Focus op zuidoost Azië Meerdere van deze landen maken deel uit van de Asean (Association of Southeast Asian Nations), een economisch en politiek gerichte regionale organisatie die soms de Aziatische EU wordt genoemd, wat overdreven is. De Asean heeft 10 lidstaten (Birma, Brunei, Cambodja, Indonesië, Laos, Maleisië, de Filippijnen, Singapore, Thailand en Vietnam), samen goed voor 600 miljoen inwoners (bijna 10% van de wereldbevolking). Het BBP bedraagt 2.500 miljard dollar (het BBP per inwoner is er in 10 jaar tijd bijna verdubbeld). Indien de Asean één land vormde, zou de organisatie de zevende grootste economische wereldmacht zijn. De Asean vormt in zijn geheel de derde handelspartner van de EU (na de Verenigde Staten en China), met meer dan 246 miljard euro handelsverkeer in 2014. Van zijn kant is de EU de tweede handelspartner van de Asean, na China, en vertegenwoordigt ze ongeveer 13% van de handel in de regio. Ze is er ook van veruit de grootste investeerder, met 22% van alle directe buitenlandse investeringen in dit gebied. Gemiddeld hebben de Europese ondernemingen er 19 miljard euro per jaar geïnvesteerd (2012-2014) 2 . Indonesië (hierboven Djakarta): een van de business-bestemmingen in Azië De EU exporteert vooral chemicaliën, machines en voertuigen naar de Asean. In de andere richting importeert de EU machines, rollend materieel, landbouwproducten, textiel en kleding. Het Aziatische gebied kampt bovendien met aanzienlijke ontwikkelingsbehoeften in domeinen als IT-netwerken en transportinfrastructuren. Vrijhandelsovereenkomsten zijn in voorbereiding tussen de EU en meerdere van deze landen. Sinds 2010 lopen er onderhandelingen met Maleisië, Thailand, de Filippijnen en Indonesië. Gelijkaardige onderhandelingen werden met Singapore in 2014 en met Vietnam in 2015 afgerond. Er wordt ook een overeenkomst genegotieerd ter bescherming van investeringen in Birma. Al deze elementen zouden moeten bijdragen tot een versterking van het handelsverkeer met deze regio. ● Neem deel aan de Asian Day, of 14 juni, bij BECI Ontdek tijdens de Asian Day nieuwe zakelijke uitzichten en hoe u deze Aziatische markten best benadert. Vertegenwoordigers van de Business Cooperation Centres van Birma, Cambodja, China, Zuid-Korea, Indonesië, Laos, de Filippijnen zullen aanwezig zijn voor een seminar in de ochtend en individuele ontmoetingen in de namiddag. Informatie: Jean-Philippe Mergen, tel. 02 210 01 77 jpm@beci.be. 12 BECI - Brussel metropool - mei 2017 1. Gegevens van de Wereldbank 2. Bron: market access database © Thinkstock

Zonnepanelen op uw bedrijf installeren: nieuwe mogelijkheden bieden zich aan Zonnepanelen worden steeds goedkoper en bieden dus een interessante opportuniteit om de prijs van uw energie voor een deel te stabiliseren. ENGIE lanceert daarom nu ook nieuwe formules voor bedrijven om u optimaal te kunnen laten profiteren van de zon. Sinds kort heeft ENGIE Electrabel voor elk bedrijf en dak in België een aangepast aanbod aan zonnepanelen. Naast de plaatsing van de installatie door onze partners bekijken we met u alle aspecten die van belang zijn om het project tot een goed einde te brengen. Zo begeleiden we u in de aanpassingen die nodig zijn aan uw elektrische installatie en bieden we u een oplossing voor de terugkoop van de elektriciteit die u zult injecteren op het net. Als stabiele speler bieden we u een kwalitatieve installatie aan een scherpe prijs aan. Voor sommige bedrijven betekent de installatie van zonnepanelen een serieuze investering, terwijl ze wel over een grote dakoppervlakte beschikken en er veel besparingspotentieel is, gezien hun energieverbruik. De oplossing? Opteren voor een derdeinvesteerdersformule. Daarom heeft ENGIE Electrabel, na de lancering van een aanbod voor particulieren in augustus, nu met specialist Orka een nieuwe dochteronderneming opgericht: ENGIE SUN4BUSINESS. Ze biedt bedrijven een zonnepaneleninstallatie aan via een derde-investeerdersmodel. Een all-in aanbod voor een gebruiksklare oplossing. Hoe werkt het derdeinvesteerdersaanbod? “ENGIE SUN4BUSINESS regelt alles”, zegt Françoise Sotiau, Project Manager Distributed Generation B2B bij ENGIE Electrabel. “Wij investeren in de aankoop van het materiaal, de bouw en de installatie van de zonnepanelen. We staan ook in voor het onderhoud, de aanvraag van groenestroomcertificaten volgens de wetgeving van het gewest en alle juridische aspecten.” Concreet betekent dit dat het bedrijf geen eurocent op tafel moet leggen bij het installeren van de zonnepanelen. Het behoudt dus zijn kapitaal om te investeren in zijn groei. En zijn elektriciteitsfactuur daalt! Die besparing is mogelijk omdat ENGIE SUN4BUSINESS tijdens de volledige duur van het contract een oppervlakterecht heeft op de daken waar de panelen zijn geïnstalleerd en de geproduceerde elektriciteit voor een lagere dan de normale prijs aan het bedrijf verkoopt (zie kader). En tot slot wordt het bedrijf op het einde van het contract eigenaar van de installatie. “Dat levert nog meer winst op, want de elektriciteit die het bedrijf produceert, kost bijna niets meer, op de kosten voor het onderhoud van de panelen na”, merkt Françoise Sotiau op. Om voor beide partijen rendabel te zijn, moet het project in het kader van een derde-investeerdersmodel aan een aantal criteria voldoen. Die hebben betrekking op de afmetingen van de installatie, de prijs die het bedrijf momenteel betaalt voor elektriciteit en het elektriciteitsverbruik. Interesse in zonnepanelen? Hebt u interesse in zonnepanelen en wilt u de mogelijkheden voor uw bedrijf graag bekijken? Neem contact op via www.engie-electrabel.be/B2Bcontact of stuur een e-mail naar sun4business@engie.com. We bekijken samen met u vrijblijvend de mogelijkheden waarop we ook uw bedrijf van de zon kunnen laten genieten. Zonnepanelen: een rendabele formule! Vlaanderen Brussel Initiële investering Panelen eigendom van het bedrijf Groenestroomcertificaten Besparing dankzij de lokale elektriciteitsproductie Investering terugverdiend(1) 675 x 40,73 € = 27.492 €/jaar ged. 15 jaar 675 x 115 €/MWh = 77.625 €/jaar min de O&M kosten 8 jaar Eigen investering 750.000 € Derde-investeerder 0 € Na 15 jaar Uitgereikt aan de derde-investeerder 675 x 15 €/MWh = 10.125 €/jaar Geen initiële investering, besparing vanaf het 1e jaar 5 jaar 230 x 2,4 x 65 € = 35.880 €/jaar ged. 10 jaar 230 X 115 €/MWh = 26.450 €/jaar, min de O&M kosten Eigen investering 275.000 € Derde-investeerder 0 € Na 10 jaar Uitgereikt aan de derde-investeerder 230 x 100 €/MWh = 23.000 €/jaar Geen initiële investering, besparing vanaf het 1e jaar 6 tot 7 jaar 230 x 1,53 x 65€ = 22.873 €/jaar ged. 10 jaar 230 x 115 €/MWh = 26.450 €/jaar min de O&M kosten Eigen investering 275.000 € Wallonië(2) Derde-investeerder 0 € Na 10 jaar Uitgereikt aan de derde-investeerder 230 x 30 €/MWh = 6.900 €/jaar ged. de eerste 10 jaar Geen initiële investering, besparing vanaf het 1e jaar (1) In geval van 100% lokaal verbruik en op basis van een elektriciteitsprijs van 115 €/MWh. (2) Vanaf 1/7/2017 wordt de multiplicator voor groenestroomcertificaten verlaagd van 2 naar 1,53 voor een installatie van 250 kWp. In deze tabel houden wij reeds rekening met deze wijziging. Om nog van het oude systeem te kunnen genieten, dient u uw reservatie van groenestroomcertificaten te doen voor 30/6/2017. De cijfers in de tabel zijn louter indicatief en kunnen naargelang de specifieke installatie afwijken.

INTERNATIONAAL INTERNATIONALE BETALINGEN Goed kiezen om risico’s te dekken Risico’s zijn bij internationale bankverrichtingen toegenomen. Een analyse van het juridische, financiële en handelsklimaat is dus een noodzaak. De meest beveiligde betaal- en risicodekkingsmiddelen zijn opnieuw in zwang. In alle gevallen moeten deze middelen afgestemd zijn op de economische situatie van de klanten en van de exportlanden1 . G rensoverschrijdende verkoop gaat met risico’s gepaard, zeker bij een handelsrelatie met een nieuwe internationale partner. Er ontstaat dan onzekerheid over het ogenblik waarop de buitenlandse koper de verkoper zal betalen. De exporteur wenst de (totale of gedeeltelijke) betaling zo vroeg mogelijk te ontvangen, liefst zodra de producten zijn besteld of voordat ze naar de importeur vertrekken. Van zijn kant wil de importeur de goederen zo vroeg mogelijk ontvangen en de betaling ervan zolang mogelijk uitstellen, liefst tot wanneer hij de producten heeft verder verkocht. Het is dus van groot belang dat alle partijen een overeenkomst bereiken over het betaalmiddel, nog vóór de bestelling plaatsvindt. We overlopen hier kort een aantal betaalmiddelen: de bankoverschrijving, de cheque, de wissel (wisselbrief, promesse) en het documentair krediet. De bankoverschrijving: de algemeen bekende overschrijving is een overdracht van een plaatselijke rekening naar een rekening in het buitenland, uitgedrukt in euro of in vreemde valuta, op voorwaarde dat de rekening van de opdrachtgever (de koper) voldoende gecrediteerd is. Bankoverschrijvingen zijn bestemd voor alle ondernemingen, ongeacht hun omvang en sector. De cheque: de trekker geeft, als houder van een rekening, zijn bank de opdracht om, op zicht en op voorlegging van de cheque uitgegeven in plaatselijke of in vreemde valuta, het vermelde bedrag uit te betalen aan de begunstigde of van de toonder van de cheque. De cheque kan naargelang van de behoeften, worden uitgegeven in plaatselijke of in vreemde valuta. Cheques zijn bestemd voor alle ondernemingen, ongeacht hun omvang en sector. De wissel: bij internationale handelstransacties dienen wissels voornamelijk om concreet de betalingstermijnen vast te leggen die de verkoper toestaat aan de koper conform de vooraf ondertekende handelsovereenkomsten. Laten we hier een onderscheid maken tussen twee instrumenten met dezelfde commerciële waarde, maar toch enkele verschillen, vooral wat betreft de uitgifte, de acceptatie en de chronologie van de gebeurtenissen: • De promesse: de onvoorwaardelijke verbintenis door de koper om op een bepaalde datum een bepaald bedrag aan de verkoper te betalen; • De wisselbrief: de onvoorwaardelijke verbintenis uitgegeven (getrokken) door de verkoper, die de koper de op14 BECI - Brussel metropool - mei 2017 dracht geeft om een bepaald bedrag te betalen op een bepaalde datum. Het documentair krediet: ook kredietbrief of L/C genoemd, is tegelijk een betalingsinstrument en betalingsgarantie. Het is een onherroepelijke verbintenis door de bank van de opdrachtgever (de koper), ook uitgevende bank genoemd, om ten behoeve van de verkoper, documenten op conforme wijze voor te leggen. Van nature is dit een onafhankelijke, andere transactie dan de verkoop of eender welke andere overeenkomst die hiervoor de basis kan vormen. De banken houden enkel rekening met documenten en onderzoeken niet de betrokken goederen, diensten of prestaties. Meer informatie over de betalingsmiddelen en de bankgaranties, naast talrijke andere onderwerpen rond internationale handel (marktstudies, overeenkomsten, risicobeheer, douanes …) vindt u op de themafiches van onze Export Toolbox. Gratis beschikbaar op http://www.beci.be/nl/internationaal/ik_exporteer/export_ gids/. ● Om dit onderwerp te verdiepen, nodigen wij u uit om uw praktijkervaring te delen en inspiratie te putten uit de ervaring van andere ondernemingen. Onze partner BNP Paribas Fortis maakt u attent op de goede praktijken. Dit gebeurt tijdens een lunch op 19 mei, van 11h30 tot 14u, bij BECI. Contact: Nastasja Otte, International Trade Advisor BECI; nao@beci.be, tel. +32 2 563 68 54 1. Dit artikel is afgeleid van de themafiche ‘Internationale betalingen’ van onze Export Toolbox, een document van onze partner BNP Paribas Fortis.

De Europcar Group onthulde een gloednieuw vestigingsconcept, in lijn met zijn strategie voor nieuwe mobiliteitsoplossingen Voor deze gloednieuwe vestiging deed de Europcar Group een beroep op de innovatieve kracht van zijn Lab, om oplossingen te bedenken voor tal van dagelijkse en gelegenheidsbehoeften in verband met autoverhuur en autodelen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om een traditioneel of elektrisch voertuig te reserveren, een autodeelvoertuig te gebruiken met Ubeeqo (dochter van Europcar), of zelfs een Scooter te huren met Scooty (een Belgische start-up en partner van Europcar België die elektrische scooters ter beschikking stelt). De dynamische lijnen en de inrichting van de vestiging werden ten slotte volledig uitgewerkt met het oog op een gezellige, verzorgde omgeving in de kleuren van het merk. Er ging ook bijzondere aandacht uit naar het comfort van de klanten, door bijvoorbeeld kleine stoelen te voorzien voor de kinderen. De Europcar Group, Europees marktleider in de autoverhuursector en een belangrijke speler op het vlak van mobiliteit, stelde vorige maand in Brussel een nieuw vestigingsconcept inzake mobiliteit voor. Het nieuwe concept is een multimodale platform, uniek in zijn soort en weerspiegelt de ambitie van de groep om wereldleider te worden op het vlak van mobiliteitsoplossingen. Het geeft bovendien al een voorproefje van het vestigingsnetwerk dat binnenkort wordt uitgerold, waar digitale technologieën een centrale plaats zullen krijgen in de customer experience, gekoppeld aan een flexibele, innovatieve dienstverlening op maat van de nieuwe mobiliteitsbehoeften in de grote steden. Aangezien klanten steeds vaker hun smartphone gebruiken om aankopen te doen, werd de vestiging uitgerust met aanraakschermen die bepalend zijn voor de klantbetrokkenheid. De schermen reiken de klanten snel praktische informatie aan en verwijzen hen door naar de geschikte contactpersoon op basis van hun vraag. De klanten kunnen dus rekenen op een kwalitatieve dienstverlening en winnen kostbare tijd. “Met dit nieuwe vestigingsconcept in Brussel zet onze groep nog maar eens zijn ambitie in de verf om de klanten een kwalitatieve ervaring te bieden, zowel in het klantenparcours als wat de voorgestelde mobiliteitsoplossingen betreft. We willen dit vestigingsconcept op middellange termijn uitrollen op strategische locaties, zoals luchthavens en stations, of in andere grote Europese steden om nog beter op de behoeftes van onze klanten in te spelen”, aldus Fabrizio Ruggiero, Algemeen Directeur Sales, Marketing, Customers & InterRent van de Europcar Group.

ECONOMIE VAN HET GELUK Bevrijdt automatisering de mens van het werk? Het Franse woord “travail” komt van het Latijnse woord “tripalium”, een marteltuig voor slaven. Werken was niet altijd gezond. Gereedschap en vervolgens machines hebben ons van ongemakken verlost die we – toch in onze rijke wereld – niet meer kennen, maar niet van het werk dat, paradoxaal genoeg, toeneemt door de automatisering. Vrijheid, no future? Didier Dekeyser Robotica, robots en automatisering In de 19e eeuw, aan het begin van de industriële revolutie en haar machines, merkt de econoom Jean Baptiste Say op dat het belangrijkste argument tegen de vooruitgang inconsistent is: “Wanneer een machine, of in het algemeen elk vlot proces, menselijke arbeid vervangt, blijft een deel van de werkkracht die nuttig wordt aangevuld tijdelijk zonder werk. Daaruit haalden we ernstige argumenten tegen het gebruik van machines (...) [maar] we kunnen zonder veel arbeid geen machines bouwen die werk bieden aan ijverige mensen waarvan ze het beroep kunnen vernietigen (...) [bovendien] ... de vermenigvuldiging van een product verlaagt er de prijs van: wat goedkoop is, wordt meer gebruikt, waardoor de productie ervan snel meer mensen als voordien tewerkstelt.” De toekomst gaf hem gelijk. De drukpers betekende tijdens zijn ontwikkeling de doodslag voor duizenden ambachtslieden, maar creëerde een sector waarin vandaag direct of indirect tientallen miljoenen mensen over de hele wereld werken. De geschiedenis toont aan hoe techniek de werklast verminderde en massaal veel banen schepte, niet andersom. Steeds meer jobs! Dit historisch perspectief leidt de International Federation of Robotics1 ertoe te voorspellen dat de 1,3 miljoen extra industriële robots die voorzien zijn tegen 2018 zowel 1. ifr.org de ondernemingen als de werkgelegenheid zullen doen groeien. Bij Agoria, de sectorfederatie voor de technologische industrie in België, weerklinkt hetzelfde geluid. CEO Marc Lambotte: «Landen die snel robotiseren en automatiseren, boeken vooruitgang in termen van werkgelegenheid. In België groeit de automatisering jaarlijks en schept ze nieuwe banen. Bedrijven die investeren in automatisering zijn competitiever en productiever. Automatisering helpt om te hoge arbeidskosten te beperken: in plaats van te verhuizen blijft de fabriek in ons land en kan ze, dankzij automatiseringsoplossingen, flexibeler op de eisen van lokale klanten reageren en vooral veel productiever worden. Banen verdwijnen echter ook als gevolg van de technologische innovatie. Mijn moeder werkte vroeger 16 BECI - Brussel metropool - mei 2017 © Reporters © Thinkstock

De gemiddelde dichtheid van industriële robots in de wereld bedraagt 66 eenheden per 10.000 banen. De aanzienlijke verschillen geven een idee van de mogelijke vooruitgang voor sommige landen, zelfs zonder technologische doorbraak. Mét deze doorbraak kan dit gemiddelde wel snel evolueren. Bron: ifr.org in een wassalon. Toen kwam de wasmachine en vond ze een andere baan. We kunnen een dergelijke ontwikkeling een ontwrichtende technologie noemen. Technologische (r)evoluties boezemen ons angst in. De “self driving technologies” bijvoorbeeld: in de transportsector zouden veel Landen die snel robotiseren en automatiseren, boeken vooruitgang in termen van werkgelegenheid. Marc Lambotte, CEO Agoria. mensen als gevolg hiervan hun baan verliezen. Terwijl we in feite meer zullen kunnen rijden en dus voor nieuwe diensten en mogelijkheden zullen kunnen zorgen. Nieuwe technologieën zijn een bron van vooruitgang en nieuwe activiteiten, en dus nieuwe banen. In de 16 Belgische bedrijven die we net voor hun digitale transformatie hebben bekroond, steeg het aantal jobs bijvoorbeeld met 11%!” Steeds meer jobs? De budgetten voor Research & Development en aanzienlijke privé-investeringen in de robotica moeten in de komende jaren een belangrijke bijdrage leveren aan de groei: meer productiviteit en lagere marginale productiekosten. Tot op vandaag gaan groei en banen hand in hand. Toch zijn de meningen verdeeld. Sommigen zijn afwachtend sceptisch over deze (te) mooie voorspellingen: “(...) de cijfers over de digitaal-gerelateerde banen komen van privébureaus op basis van gegevens van federaties of beroepsorganisaties. Het gebrek aan bevestiging door openbare statistieken en de vragen over de berekeningswijze kunnen tot bezwaren leiden.”2 Andere, radicalere meningen voorspellen een digitaal tijdperk met een trage groei die op de lange termijn het aantal netto banen vernietigt. Zo ziet het adviesbureau Roland Berger een negatieve impact in vrijwel alle sectoren waar robotica en automatisering worden ingevoerd, aangezien de nieuwe digitaal-gerelateerde taken slechts één op de zes banen zal compenseren, een deel daarvan met lage toegevoegde waarde: “De robotisering kan voor de witte boorden hetzelfde betekenen als de globalisering voor de blauwe boorden. Het zal de middenklasse treffen, met inbegrip van de hogere middenklasse en dus bepaalde intellectuele beroepen zoals boekhouders, advocaten, journalisten,... die we zullen kunnen digitaliseren. De machine zal het zeer snel zonder de mens kunnen klaren. ”3 Hoewel het vervangen van de menselijke arbeidskosten door de afschrijving van een machine of programma de essentie is van deze nieuwe productiviteitswinst, kunnen we verwachten dat beroepen met grote tewerkstelling die een geringe toegevoegde waarde voortbrengen de voorkeursdoelwitten van de automatisering vormen. Net Een verantwoordelijke van een grote Brusselse garage: “We zien hoe de meeste garages verdwijnen als gevolg van een veranderend concept: dankzij de uiterst efficiënte werktuigmachines produceren fabrikanten veel betere auto’s dan voorheen. Autopech bestaat vandaag bijna niet meer - autobouwers zouden er zelfs voor kunnen zorgen dat een auto helemaal niet meer stilvalt, en wanneer het toch voorkomt, wordt slechts een specifiek mechanisch deel vervangen in plaats van alles te herstellen. De constructeur recupereert duidelijk het inkomen dat de garagist voordien kreeg via de verkoop van onderdelen. Men kan zich voorstellen dat er in de toekomst geen garages meer bestaan maar dat voertuigen snel op (re)montagelijnen belanden waar een machine het deel vervangt. Ja, er ontstaan dus nieuwe functies bij de autobouwers, maar hoeveel garages blijven er in het Brusselse Gewest ondertussen nog over?» 2. Michel Sapin, http://travail-emploi.gouv.fr, 15 januari 2014 3. Charles-Édouard Bouée « Confucius et les automates » en Hakim El Karoui, http://www.lejdd.fr/Economie/Les-robots-vont-ils-tuer-la-classe-moyenne-696622 BECI - Brussel metropool - mei 2017 17 R.T.

TOPIC Van het paradigma werkgelegenheid naar het paradigma activiteit Een politieke wereld die gericht is op de werkgelegenheidsgraad als maatstaf voor de prestaties van een economie (en dus op de terugkeer van structureel verdwenen banen) lijkt niet stil te staan bij de centrale vragen in het debat: hoe de rijkdom herverdelen indien de schaars geworden arbeid niet langer iedereen kan belonen? Wat doet de van het werk bevrijde Homo faber? daarom hebben de banken sinds lang hun loketbedienden door onszelf vervangen (en betalen we voor onze eigen diensten); testen de supermarkten het “selfscanmodel” zonder geld of caissières; vervangen Amerikaanse restaurantketens met miljoenen werknemers progressief hun keukenpersoneel door robots die lijken op assemblagemachines op productielijnen, en testen eveneens Amerikaans logistieke bedrijven nu ook de eerste vrachtwagens zonder chauffeur, een bedreiging voor meer dan 3 miljoen banen op korte termijn, enz. In een tijdperk waarin het paradigma van de loonarbeid stilaan verdwijnt, is het misschien het moment om zich hierin te verdiepen als we een nieuwe economie wensen waarin we allen minder werken en ontplooiende activiteiten beoefenen waarin we de technologische meerwaarde delen. De discussie over de herverdeling van de rijkdom begint, echter, bijvoorbeeld met de vraag rond het universele basisinkomen dat Benoît Hamon voorstelt of de reacties op de (zeer progressieve) suggestie van Bill Gates om robots te belasten. Het debat rond de vrijgekomen tijd is echter onbestaande. Ondenkbaar of taboe? ● 17 & 18 | 05 | 2017 HALLES DES FOIRES DE LIÈGE www.transport-logistics-liege.be DE ENIGE VAKBEURS VOOR TRANSPORT & LOGISTIEK IN WALLONIË Een uniek business platform met meer dan 80 exposanten Een ontmoetingsplek voor 2000 professionals 10 topconferenties De laatste nieuwigheden van de sector ONTVANG UW GRATIS TOEGANGSBEWIJS Registreer u nu via www.transport-logistics-liege.be met code 2007 18 Brussel metropool mei 2017 © Reporters

De mening van François De Smet, Doctor in de filosofie aan de Université Libre de Bruxelles Uw kantoor op maat ! Flexibel vastgoed oplossingen Coworking | Kantoren | Domiciliëring | Vergaderzaal François de Smet : “Werk niet vervangen? Onmogelijk!” De bevrijding door de machine blijft een paradox indien de winst uit deze mutatie de mens berooft van de inkomsten die hij uit zijn werk haalde. Dat verklaart waarschijnlijk de vraag naar een universeel basisinkomen die we hier en daar horen en die anticipeert op deze ontwikkeling. Bij een nieuwe vorm van werken hoort een nieuwe herverdeling van de geproduceerde rijkdom, in het bijzonder gerechtvaardigd omdat niet iedereen over de vereiste vaardigheden beschikt binnen een sector die slechts tertiair zal zijn. Eveneens Werk niet vervangen? Onmogelijk! gerechtvaardigd door het feit dat een aantal van de sterkste bedrijven vandaag geen materiële goederen produceren maar ons enkel met elkaar in verbinding brengt. Google, Facebook, Uber ... zijn vooral bemiddelende algoritmen: ze vervaardigen niets en bieden erg weinig banen in vergelijking tot hun omzet. De automatisering kan de huidige inkomenskloof, waarbij sommigen zich tevreden moeten stellen met een hongerloon en anderen van dergelijke buitensporige lonen genieten dat de wens om deze nog te verhogen enkel nog gezien kan worden als de zoektocht naar een sociale score, op termijn niet in stand houden. Bovendien moet aan een fundamentele dimensie worden voldaan: de mens haalt waardering uit zijn impact op de wereld, zijn sociaal nut, de bron van eigenwaarde. Wat gebeurt er met de bevrediging van deze behoefte indien arbeid zou verdwijnen? Als de samenleving die niet biedt, zal de mens die elders zoeken, zoals mensen die zich voor de slechtste doeleinden engageren. Werk niet vervangen? Onmogelijk! 02 401 61 45 www.multiburo.com Antwerpen | Brussel | Waver | Parijs Rijsel | Lyon | Marseille | Nantes | Genève ...19 BECI - Brussel metropool - mei 2017 139 m² © Reporters

Werken waar en wanneer we dat willen: een verwachting van jonge werknemers. ECONOMIE VAN HET GELUK Nieuwe manieren van werken: welke voordelen voor de onderneming? De digitale revolutie is een geweldige kans om ondernemingen te transformeren, vooral wat betreft de manieren van werken. Deeltijds werken, telewerken, gedecentraliseerd werken, flexibele uren ...: deze ontwikkelingen ondersteunen, kan een krachtige hefboom voor de competitiviteit vormen. Een onderzoek. Gaëlle Hoogsteyn D e mogelijkheid om in real time toegang te hebben tot informatie, om ongeacht locatie, tijdstip of apparatuur te zijn aangesloten (“any time, anywhere, any device”), biedt de werknemer een ongekende bewegingsvrijheid en interessante samenwerkingsmogelijkheden. Dit resulteert in nieuwe manieren van werken, die zowel individuen als ondernemingen ten goede komen. De digitale revolutie heeft een impact op iedereens verwachtingen, zowel van de klanten als van de medewerkers. Klanten willen connectiviteit, personalisatie en interactie. Werknemers wensen meestal meer flexibiliteit. “Elke onderneming, elk beroep heeft specifieke behoeften en kan innovatieve digitale oplossingen vinden om de doelstellingen inzake productiviteit, nabijheid met de klanten, winstgevendheid en tevredenheid van de medewerkers te bereiken”, verklaart Loïc Vanhove, consultant bij Retis. Toegenomen productiviteit Volgens een onderzoek van Orange menen de Europese ondernemingen dat de digitale evolutie van de werkmethodes leidt tot een betere dienstverlening aan de klant (83% van de ondernemingen) en tot grotere tevredenheid 20 BECI - Brussel metropool - mei 2017 La vidéoconférence : une technologie de partage qui s’est démocratisée. 1. Europees onderzoek uitgevoerd door Orange Business Services in 2013 en verlengd tot maart 2014 in 8 landen, via 60 face-to-facegesprekken, tien focusgroepen met deelnemers en 1.862 interviews. bij de werknemers – en dus ook tot meer productiviteit (79%)1 . Telewerken zou de medewerkers inderdaad efficiënter maken. “Op kantoor, niet zelden een open ruimte, kampt de werknemer vaak met een eindeloze stroom onderbrekingen (mails, vergaderingen, telefoon ...), die hem dwingt zijn activiteit te fragmenteren. Thuis kan hij de drukte achter zich laten en zich beter op zijn dossiers concentreren”, aldus Loïc Vanhove. Nog steeds volgens het Orange-onderzoek zou de productiviteitswinst gemiddeld 22% bedragen. Deze nieuwe technologieën zorgen ook voor betere samenwerking en informatie-uitwisseling, ongeacht de locatie. “Binnen een team wordt gebruik gemaakt van videoconferenties, tele-aanwezigheid en gedeelde documenten om samen te werken, met name wanneer werknemers zich niet op dezelfde plaats bevinden”, legt Loïc Vanhove uit. Tot slot vormen telewerken en samenwerkingshulpmiddelen een goed alternatief bij bijvoorbeeld verkeersstakingen, last minute afspraken of buitenlandse reizen. “De telewerker heeft steeds toegang tot © Thinkstock © Thinkstock

Enkele cijfers Maïté Cupers, studente aan de Solvay Business School, voerde voor Touring een onderzoek uit bij 48 bedrijven: • 32% van de respondenten biedt de mogelijkheid tot telewerk aan; • 24% stelt flexibele uurroosters voor; • 12% biedt de mogelijkheid tot cowerken aan. De vijf belangrijkste motivaties van het bedrijf zijn: 1. Een grotere productiviteit en meer concentratie; 2. Een beter evenwicht tussen het werk en het privéleven; 3. Minder mobiliteitsproblemen; 4. Tijds- en geldbesparing; 5. Een grotere retentie van de werknemers. Loïc Vanhove (Retis) alle nodige applicaties en informatie die hij op dat bepaalde moment nodig heeft”, vervolgt hij. Dit vertaalt zich in een snellere reactie op de behoeften van de klant. Ook glijdende werkuren bieden voordelen. Medewerkers zijn verantwoordelijk voor hun eigen tijdsindeling, waardoor de werkgever of de HR-manager zich kan concentreren op de prioriteiten, zonder tijd te verspillen aan individuele vragen. Een badge en prikklok vormen ook een goede manier om medewerkers die niet genoeg zouden werken, op te sporen ... Een betere retentie en een aanwervingstroef Deze alternatieve manieren van werken hebben ook een directe impact op het welzijn van de werknemer. Zijn personeel dit ‘comfort’ aanbieden, leidt tot trouwere en meer geëngageerde werknemers en vermindert ook het aantal burn-outs en het langdurig ziekteverzuim. Flexibel kunnen werken is eveneens belangrijk voor de jongeren: 96% verwacht hun werkplek te kunnen kiezen en 83% wil zelf bepalen wanneer ze werken. Tegenwoordig volstaat een goed loon niet om het personeel te motiveren. Hoewel het nog steeds een belangrijk element vormt, is het loon niet langer het enige criterium om zijn personeel te behouden en aan te moedigen. Kostenbesparingen “Natuurlijk vereist dit soort technologie een budget, maar de investering rendeert al enkele maanden later. Sommige hulpmiddelen zijn zelfs gratis. Indien de uitrusting de interne processen verbetert en de productiviteit verhoogt, loont dat beetje investeren zeker de moeite”, legt Loïc Vanhove uit. DE BESTE VIRTUELE KANTOREN & UITGERUSTE KANTOORRUIMTES TER WERELD Neem contact met ons op: +32 2 403 38 50 marketing@servcorp.be www.servcorp.be EERSTE MAAND VAN VIRTUELE KANTOOR GRATIS Zonder verdere verplichtingen MAAK INDRUK OP UW KLANTEN MET SERVCORP: • Prestigieuze kantoorruimtes • Superieure vergarderzalen • Cowork-ruimten • Bedrijfsdomiciliëring • Adembenemende zichten • Een professioneel team ter beschikking • Een toegewijde, opgeleide receptionist die al uw telefoongesprekken beantwoordt • Internet met een hoge verbindingssnelheid • Flexibele contracten Paris London New York Tokyo Hong Kong Singapore Dubai Shanghai Sydney Meer dan 150 vijfsterrenlocaties wereldwijd BECI - Brussel metropool - mei 2017 21 R.T.. Vanaf slechts 80€/maand Uw adres zou hier kunnen zijn Verdiepingen 5 & 6, Europese wijk Schumanplein

TOPIC Bedrijven getuigen Een van de punten waarop de nieuwe technologie besparingen mogelijk maakt, zijn de transportkosten. Bovendien vermindert thuiswerken ook de vereiste kantoorruimte. In het geval van gedecentraliseerd werken, kunnen lokale sites gedeeltelijk dure kantoren in zakenwijken vervangen. Deeltijdse contracten zijn daarnaast interessant omdat ze de arbeidstijd op de activiteiten van de onderneming kunnen afstemmen. Het aandeel deeltijdse banen neemt al een twintigtal jaar fors toe, voornamelijk in ontwikkelde landen. Er bestaat ook een politieke wil om deze manier van werken te vergemakkelijken of zelfs te stimuleren, met name in landen met een erg hoge werkloosheid. De oplossing van de toekomst? Volgens onze expert zullen bedrijven zich op de lange termijn deze manieren van werken en technologieën eigen moeten maken om bij te blijven. “Een opstartend bedrijf begint Gwenaelle Jacques, HR Manager – FEBIAC: “In 2013 voerden we telewerken in. Onze werknemers appreciëren dit ten zeerste, omdat ze zo flexibeler zijn in hun verplaatsingen en in hun privé- en gezinsleven. We merken dat dit systeem elk jaar aan populariteit wint. Bovendien biedt dit hen de kans zich op bepaalde dossiers te concentreren en productiever te zijn. Het is dus een win-winsituatie voor iedereen. Tot op vandaag laten we één dag telewerken per week toe, maar we sluiten een uitbreiding niet uit. Ook werken we met glijdende uurroosters. Deze verschillende maatregelen zorgen volgens onze ervaring voor een grote tevredenheid bij onze werknemers, die trouwer en gemotiveerder zijn.” Caroline Jacod-Steyt, HR & Finance Manager – Progentis SA: “Wij zijn grote voorstanders van alle vormen van deeltijds werken. Sommige ondernemingen hebben al begrepen dat deeltijds werken echte aanwervingsmogelijkheden biedt. Het helpt medewerkers met een hoog potentieel te vinden, die niet of moeilijk voltijds beschikbaar zijn, en vaak ook tegen een mindere kost. Man of vrouw, jong of oud en perfect moduleerbaar volgens de noden: deeltijds werken heeft vele voordelen. Het leidt tot een beter evenwicht tussen werk en privé. De werknemer kan zijn tijd beter beheren én tegelijkertijd aan zijn carrière werken. Resultaat: minder stress en minder absenteïsme.” vaak met basismiddelen. Maar zodra het groeit, stelt het vast dat die niet aan de behoeften voldoen. Bovendien hebben sollicitanten op de arbeidsmarkt echte verwachtingen. Het zijn steeds vaker de toekomstige werknemers die de aanwervingsvoorwaarden bepalen. Zo worden elk jaar de “Top Employers” gekozen, een kwaliteitslabel dat de reputatie van de ondernemingen versterkt”, besluit Loïc Vanhove. ● WORK - MEET - INNOVATE Coworking Space Private Offices Meeting Rooms 22 BECI - Brussel metropool - mei 2017 Trainings & Workshops Innovation Community Avenue Jules Bordet 13, 1140 Brussels, +32 23 18 19 20 community@transformabxl.be - www.transformabxl.be Creativity Support & Advice

buro market alles voor het kantoor, echt alles ! Een stimulerende werkplek waar iedereen zich goed voelt, heeft een enorm positieve impact op de creativiteit en productiviteit van de werknemers. De inrichting van de werkplek en het juiste meubilair spelen daar een niet te verwaarlozen rol in. Daarom specialiseren meer en meer bedrijven zich in het analyseren van de fysische en psychologische behoeften van de werknemers, om zo het juiste ergonomische meubilair te ontwerpen. ‘ERGO TOP’ is ontwikkeld in samenwerking met de faculteit ergonomie van de universiteit van München en verzekert een actieve en dynamische zithouding met 360° bewegingsvrijheid. Het is vrijwel onmogelijk om een slechte zithouding aan te nemen op deze krukken en stoelen. Hoe men ook zit, de ruggengraat blijft altijd recht. Het principe van de gymnastiekbal, maar dan praktischer en comfortabeler. WAAROM DYNAMISCH ZITTEN ? DYNAMISCH ZITTEN • Om de gezondheid van de wervelkolom en tussenwervelschijven te verzekeren • Om de bloedsomloop (terugstroming) te stimuleren • Om een lichte spieractiviteit te waarborgen • Om bij te dragen aan een goede bloedsomloop DYNAMISCH WERKEN Om de gezondheid van de wervelkolom en tussenwervelschijven te verzekeren Om de bloedsomloop (terugstroming) te stimuleren Om een lichte spieractiviteit te waarborgen Om bij te dragen aan een goede bloedsomloop Te veel zitten kan leiden tot rugpijn, zwaarlijvigheid, een vertraagd metabolisme, diabetes en hart- en vaatziekten. Zitten maakt mensen minder creatief en minder productief. De mens is gebouwd om te bewegen. Een werkplek met een zit- en statafel helpt je om zittend werken af te wisselen met staand werken en stimuleert om te bewegen en meer te wandelen. Veranderen van zit- en werkpositie zorgt voor een betere energieverbranding en een betere bloedcirculatie. Je werkt dynamischer, productiever en efficiënter. UW VOORDEEL 15% korting bij aankoop van een in hoogte verstelbaar bureau (elektrisch) of een Löffler product. Geldig tot 30/06/2017. Aanbod niet cumuleerbaar met andere lopende promoties. Buro Market - Louizalaan 406 - 1050 Brussel - Tel: 02/626 27 27 - BMBC@buromarket.com www.buromarket.com

Inspiratiebox voor meer welzijn ECONOMIE VAN HET GELUK Bedrijven beseffen steeds meer dat ze hun medewerkers bewuster moeten maken van hun eigen aandeel in het welzijn op het werk. De gratis online-tool ‘Werken aan Welzijn’, een initiatief van Vlerick Business School, kan daarbij helpen. Peter Van Dyck I n het debat over welzijn op het werk wordt vaak de klemtoon gelegd op de plichten van de werkgever. Toen twee onderzoekers van de Vlerick Business School, Eva Degeyter en Sara De Hauw, vorig jaar de gratis online-tool ‘Werken aan Welzijn’ voorstelden, wezen zij op de gedeelde verantwoordelijkheid. Ook de werknemer kan iets aan zijn eigen welzijn doen. Sinds 1996 is er de welzijnswet die werkgevers ertoe beweegt als een pater familias zorg te dragen voor hun werknemers, maar daarmee is nog niet alles opgelost, waarschuwt Eva Degeyter. “Je kantoor mag bijvoorbeeld uitgerust zijn met ergonomische stoelen, maar het effect gaat verloren als je een verkeerde zithouding blijft aanhouden. Zonder individuele inspanningen zullen sommige voorzieningen weinig helpen. Je kan dus bij de werkgever noch bij de werknemer de volledige verantwoordelijkheid leggen. Aan beide kanten is een proactieve ingesteldheid onontbeerlijk.” Dirk Buyens, professor human resources bij Vlerick, haalt het maatschappelijk debat over burn-out aan om aan te tonen dat de werkgever geregeld gedwongen wordt om het boetekleed aan te trekken. “In de praktijk blijkt dat een burn-out soms ook verband houdt met wat op het thuisfront gebeurt. Niet alleen op kantoor komt men in spanningssituaties terecht. Wat wij willen benadrukken, is dat er ook een grote mentale component aan welzijn zit. De werkgever kan véél beïnvloeden, maar niet iemands mentale ingesteldheid. Je kan als werkgever nog zoveel maatregelen nemen als je wil, als de werknemer niet mee wil, kom je geen stap verder.” Een spiegel De online-tool ‘Werken aan Welzijn’ is een instrument dat werknemers bewust maakt van kleine ingrepen die het welzijn op de werkvloer kunnen bevorderen. Wie de website bezoekt, vindt er in de eerste plaats een welzijnsbarometer, een test die toelaat om zelf een inschatting te maken van je 24 BECI - Brussel metropool - mei 2017 welzijnstoestand. De lijst van 19 vragen – verdeeld over drie deelgebieden: het fysieke, het mentale en het sociale – levert geen diagnose op, maar houdt een spiegel voor. “Ik heb net nog eens zelf de vragenlijst ingevuld en hoewel ik dacht me redelijk goed te voelen, schrok ik van de lage score die ik op fysiek vlak haalde”, vertelt Eva Degeyter. “Dan luidt de alarmbel, het is een indicatie dat er iets schort.” Komen ernstige problemen aan de oppervlakte, dan raden de makers aan om een arts te raadplegen, maar in alle andere gevallen kan je zelf aan de slag met de ‘inspiratiebox’ op de website: een serie oefeningen en evidence-based teksten die je inzichten verschaffen en tips geven. Er zijn drie niveaus van aangereikt gereedschap: sensibiliserend (quotes en hele korte oefeningen), informatief (verhelderende animatiefilmpjes) en praktisch (oefeningen die meer in de diepte gaan). Iedereen kan er zijn gading vinden. Zelfs mensen die zich lekker in hun vel voelen, kunnen nog altijd iets over fysiek welzijn opsteken in de vorm van bewegings-, voedings- of relaxatietips en ergonomische adviezen. Op mentaal vlak kan je wat leren over positief denken, humor, zelfontplooiing en zingeving. Bespreekbaarheid Het sociale luik zoomt in op de work/life balance en de relatie met de collega’s en de chef. “De onderliggende gedachte daar is dat de sociale steun die je uit de omgeving ontvangt de sterkte van je schouders bepaalt”, legt Dirk Buyens uit. “We hebben niet altijd invloed op de hoeveelheid werk die op ons bord terechtkomt, maar als je je goed omringd weet, kan je veel aan. Vaak is het niet zozeer het absolute volume aan werk dat voor moeilijkheden zorgt, maar de perceptie daaromtrent. Het is belangrijk dat je zaken kan aankaarten bij je collega’s en je baas. Dan weet je dat er naar je geluisterd zal worden op momenten dat het water je aan de lippen staat.” Ook mensen die worstelen met de work/life balance kunnen gediend zijn met de uitwisseling tussen werkgever en werkne© Thinkstock

TOPIC mer. “Onderzoeken wat de kern van het probleem is en daar gedragscodes over afspreken, is zeker een goede praktijk”, vindt Dirk Buyens. “Vandaag, in tijden waarin we onafhankelijk van tijd en plaats werken, is het nuttig gedragsregels uit te stippelen over wat je te doen staat als je ’s avonds of in het weekend gebeld of gemaild wordt over professionele aangelegenheden. Sommige bedrijven zijn daar heel fanatiek in en leggen de mailservers vanaf 19 à 20 uur plat. Je hebt ook minder extreme bedrijven waar het mailverkeer buiten de werkuren wel mogelijk is, maar men zonder problemen accepteert dat je pas ’s ochtends je berichten checkt. Er zijn ook heel wat tussenoplossingen mogelijk: bijvoorbeeld chefs die in het weekend wel mails richten aan hun medewerkers, maar die pas op maandagochtend versturen. Dat zijn kleine, maar belangrijke ingrepen waartoe werkgevers het initiatief nemen en die werknemers meer duidelijkheid bieden.” Dirk Buyens (Vlerick Business School) Your way of work! Onze troeven: • Meer dan 50 jaar ervaring Communicerende vaten De drie domeinen – fysiek, mentaal, sociaal – kunnen best in evenwicht zijn, maar het fysieke welzijn vormt toch wel de basis. Als je veel hoofdpijn hebt, wordt het bijvoorbeeld moeilijk om positief te blijven. “Je vindt steeds meer literatuur terug die uitgaat van een gezonde geest in een gezond lichaam en die de mens bovendien beschouwt als een sociaal wezen”, zegt professor Buyens. “Als er op een van de drie deelgebieden serieuze problemen rijzen, dan hebben die een weerslag op de andere twee. Als ik morgen een ernstig gezondheidsissue heb, gaat dat een impact hebben op mijn mentaal en sociaal welbevinden. Verlies ik mijn job of krijg ik een zwaar conflict met mijn baas, dan ondervind ik daar mentaal en fysiek de gevolgen van. Het zijn dus grotendeels communicerende vaten.” Eva Degeyter is er heilig van overtuigd dat je gelukkig zijn op het werk kan oefenen. De website reikt daar eenvoudige handvatten voor aan. “Een heel simpel devies is: neem wat vaker de trap in plaats van de lift”, zegt Degeyter, die momenteel aan de slag is bij CUTESolutions, een bedrijf dat trainingsprogramma’s aanbiedt. “Wandelmeetings doen ook wonderen. Het kantoor van CUTESolutions ligt aan de Watersportbaan in Gent. Geregeld stappen wij rond het water als we iets te bespreken hebben. Beweging maakt je creatiever.“ Van de ‘gratitude diary’, gebaseerd op de ideeën van Shawn Achor, auteur van het boek De Voorsprong van Geluk is Eva Degeyter zelf fan geworden. “Dat dagboek daagt je uit om een aantal weken lang elke dag te reflecteren over dingen waar je dankbaar voor bent of blij van wordt. Door dit te doen, ga je meer oog krijgen voor positieve dingen in je omgeving. Na verloop van tijd zorgt dat ervoor dat je meer kansen ziet en meer gaat durven. Bovendien helpt deze oefening om meer begrip voor de beweegredenen van anderen te kweken.” • Onze database is verbonden met VDAB voor de selectie van tweetalige kandidaten • Gerichte selectie op vaardigheden en diploma • Vaardigheden worden bevestigd door een referentie-check CONTACTEER ONZE KANTOREN IN BRUSSEL ( 02 502 32 99 Square Sainctelette 1-3 1000 Brussel brussel@konvert.be www.konvert.be VG.343/BU • 00158-406-20121029 • 00158-405-20121029 BECI - Brussel metropool - mei 2017 25 R.T.

TOPIC De deugd van zelfzorg Hoewel de online-tool afgestemd is op gebruik door individuele werknemers, kreeg Vlerick al vragen binnen van geïnteresseerde bedrijven die het systeem willen kopiëren om op hun intranet te zetten. Eva Degeyter, die opleidingen in stress en energie geeft bij grote ondernemingen, merkt dat welzijn heel sterk leeft in de bedrijfswereld. Een mooi initiatief vindt ze dat van Proximus: vóór men daar een meeting houdt, peilt men eerst bij de deelnemers naar hun emoties. “Het is goed te weten dat iemand bijvoorbeeld extreem gestresseerd is, want die emoties hebben invloed op de interactie”, weet ze. “Rekening houden met ieders gevoelens maakt vergaderen productiever en effectiever.” Dirk Buyens ziet eveneens behoorlijk wat bedrijven die zich over het welzijn buigen. “Ik denk aan een project bij Brussels Airport Company, gericht op medewerkers met zware fysieke jobs. Als je die mensen tot het besef brengt dat zelfzorg ertoe kan leiden dat ze zich beter gaan voelen, dan resulteert dit voor de werkgever ook in minder werknemers die uitvallen omwille van pakweg rugklachten. Ik herinner mij ook een project bij een chemisch bedrijf. Tijdens een directiecomité werden alle directeurs even opzij genomen om fysieke proeven te doen. Na afloop kregen ze een fysiek rapport mee. Daar stond dan, om een voorbeeld te geven, letterlijk genoteerd dat men ‘on Geef talent alle kansen! behalf of yourself, your family and your company’ vroeg om te stoppen met roken of gezonder te eten. Ondernemingen zijn stilaan doordrongen van het idee dat de preventieve aanpak goedkoper en effectiever is dan de curatieve.” ● Meer info: http://werkenaanwelzijn.be/ t-interim Anderlecht Wayezstraat 147, 1070 Anderlecht ■ tel. 025 26 12 30 ■ anderlecht@t-interim.be www.t-interim.be t-groep 26 BECI - Brussel metropool - mei 2017 t-interim ■ t-office ■ t-heater ■ dienstencheques ■ zorg ■ Ascento

De IBO in bedrijfsverband Met de IBO in bedrijfsverband leidt u een toekomstige medewerk(st)er op volgens de criteria van het beroepsprofiel dat u zoekt. Concreet: Bruxelles Formation, uw onderneming en de stagiair(e) sluiten een overeenkomst die het opleidingsplan definieert. De IBO in bedrijfsverband voorziet een opleidingsfase en meteen daarop een tewerkstellingsfase. Tijdens de één à zes maanden durende opleiding betaalt uw onderneming een vormingsuitkering waarvan het bedrag afhangt van de situatie van de stagiair(e). Deze vergoeding stemt overeen met het brutoloon voorzien voor deze functie in uw onderneming, waarvan de RSZ-bijdragen en de sociale inkomsten van de persoon worden afgetrokken. De tewerkstellingsfase begint na afloop van de opleidingsfase en duurt minstens even lang. Tot welke werkgevers richt deze formule zich? De ondernemingen van de openbare en privé sectoren, de vrije beroepen en de VZW’s. Wie mag u voor een IBO in bedrijfsverband aanwerven? De toekomstige medewerk(st)er moet bij Actitis ingeschreven zijn. BRUXELLES FORMATION former pour l’emploi in samenwerking met Belangstelling voor deze formule? Contacteer de Service relations entreprises telefonisch op het nummer 02 371 74 61 of 74 81 of 73 34, of per e-mail, op het adres fpie@bruxellesformation.be Verantwoordelijke uitgever: Olivia P’tito – Stallestraat 67 – 1180 Brussel – Versie: maart 2017

DE ECONOMIE VAN HET GELUK Gedaan met de arbeidsongeschiktheid van lange duur? Langdurig werkverzuim is niet onvermijdelijk, aldus het plan van minister Maggie De Block. De wet legt sinds januari een re-integratieproces op om langdurig afwezige werkkrachten opnieuw in het beroepsleven in te schakelen. Of dit lovenswaardig initiatief ook doeltreffend en rechtvaardig is? Daarover lopen de meningen uiteen. Jean-Michel Briou I n 10 jaar tijd is het aantal langdurig arbeidsongeschikten in ons land angstwekkend gestegen. Wellicht een typisch Belgisch verschijnsel. Zweden nam bijvoorbeeld al vanaf 2003 maatregelen om blijvende uitsluiting van de arbeidsmarkt te bestrijden. In dit land is langdurig ziekteverzuim (meer dan een jaar) in 15 jaar tijd dan ook met 80% teruggelopen. Ondertussen kent het probleem in België een exponentiële groei. Het fenomeen kost de sociale zekerheid een bom geld, veroorzaakt organisatorische moeilijkheden in bedrijven en zorgt voor sociale problemen als afhaking, demotivering en psychologische stoornissen. Alle betrokken partijen, met inbegrip van de zieke werkkrachten, hebben er baat bij om dit vraagstuk kordaat aan te pakken. Een studie van het Vlaams Patiëntenplatform stelt trouwens vast dat 80% van deze patiënten liefst het werk zou hervatten. De minister van sociale zaken ontwikkelde dus een re-integratieproces. Verplicht overleg De maatregel bevat twee grote nieuwigheden. Ten eerste dient de werkgever een re-integratieplan te voorzien voor de arbeidsongeschikte werknemer. Ten tweede speelt de bedrijfsarts voortaan een centrale rol: hij beoordeelt de haalbaarheid van het plan. “Deze procedure verandert radicaal de modaliteiten van een definitieve verbreking”, stelt Partena juriste Catherine Legardien. “Vroeger volstond een medisch attest om een werknemer onherroepelijk arbeidsongeschikt te verklaren. Aan de hand daarvan kon de werkgever het arbeidscontract wegens overmacht verbreken. Voortaan moet eerst het re-integratietraject worden uitgeprobeerd. Als de bedrijfsarts van mening is dat de werknemer nog geschikt is voor het werk, wordt het een stuk moeilijker 28 BECI - Brussel metropool - mei 2017 om de arbeidsovereenkomst te verbreken.” Wie kan het integratietraject op gang brengen? Ten eerste de werknemer zelf, met de hulp van zijn behandelende geneesheer, wanneer hij het werk wenst te hervatten. Ten tweede de adviserend geneesheer van het ziekenfonds die, twee maanden na een attest van arbeidsongeschiktheid, aan de hand van de antwoorden op een vragenlijst uitmaakt of re-integratie wenselijk is. En ten derde de werkgever zelf: ten vroegste vier maanden na het attest van arbeidsongeschiktheid mag hij om re-integratie van de arbeidskracht vragen. Catherine Legardien (Partena) In al deze gevallen maakt de bedrijfsarts een evaluatieverslag. De conclusies kunnen vijf richtingen uit: 1. De medewerker is in staat om het werk te hervatten maar de werkomstandigheden dienen tijdelijk te worden aangepast – of de persoon moet in de onderneming een andere functie krijgen; 2. De medewerker is in staat om de in het arbeidscontract voorziene functie te hervatten, maar niet onmiddellijk; 3. De werkkracht is definitief niet meer in staat om het in het arbeidscontract voorziene werk te hervatten. Hij is echter wel geschikt voor een aangepast werk of een andere functie bij dezelfde werkgever; 4. De werknemer wordt finaal ongeschikt verklaard voor elke vorm van tewerkstelling bij dezelfde werkgever; 5. Een re-integratietraject is voorlopig niet aangewezen.

TOPIC De arts zal het dossier om de twee maanden opnieuw bekijken. In de gevallen 1 en 3 voorziet de werkgever een re-integratieplan. Opgelet: dit is verplicht, evenals het overleg met de bedrijfsarts en de werknemer, trouwens. De bedrijfsarts beoordeelt aan de hand van precieze criteria of de werknemer al dan niet vatbaar is voor re-integratie. De arts helpt de werkgever bij het voorbereiden van het plan. Hij luistert naar de werknemer en onderzoekt zijn werkomgeving. De adviserend geneesheer van het ziekenfonds wordt op de hoogte gehouden van de procedure. Als re-integratie onmogelijk blijkt, zal de werkgever dit moeten bewijzen. De werknemer heeft het laatste woord. Als hij zich tegen het voorgestelde integratieplan verzet, valt de procedure stil. Het vraagstuk van de sancties ontketende hevige debatten tot in de regeringskringen. De mening van Sophie Sténuit, advocate met een specialisatie arbeidsrecht: “Deze maatregelen betekenen voor de werkgever een last, zowel in tijd als in middelen. Hier gaat heel wat administratieve rompslomp mee gepaard. Bovendien heeft de werkgever op louter financieel vlak geen enkel voordeel bij de re-integratie van een werknemer die uitkeringen ontvangt van het ziekenfonds.” De regering hakte de knoop door: de werkgever die nalaat een re-integratieplan voor te bereiden, krijgt een forfaitaire boete van 800 euro. En de werknemer die tegenstribbelt, riskeert een maand lang 5 tot 10% verlaging van zijn uitkeringen. Bruno Deblander verzet zich als woordvoerder van Solidaris tegen wat hij als een stigmatisering van de zieken beschouwt: “Wij zijn steeds opgekomen tegen het principe van een financiële responsabilisering van langdurige zieken. Studies onder onze leden bewijzen dat deze patiënten serieuze klachten en aandoeningen vertonen. Met deze maatregelen ontstaat echter een schuldgevoel bij langdurig zieke werkkrachten!” Een bron van de geschillen Al ruim 20 jaar lang is het mogelijk om zieke mensen via aangepast werk opnieuw te integreren. Dit systeem bleek echter niet te functioneren. De nieuwe wet probeert het dus op een andere manier. “Dit is een zeer belangrijk onderwerp”, zegt Catherine Legardien. “Voor heel wat werkgevers is deze wet een opluchting en misschien een uitweg voor een probleem waar ze al jaren mee kampen. Bij anderen zal deze maatregel de zaken helaas nog wat bemoeilijken.” De nieuwe wet houdt namelijk geen rekening met elementen die tot geschillen kunnen leiden. Vooreerst kan deze wet moeilijk in KMO’s worden toegepast. Sophie Sténuit: “De wet maakt geen onderscheid tussen een onderneming die 10 mensen tewerkstelt en een andere met meer dan 500 personeelsleden. Dit is gewoon niet realistisch.” Catherine Legardien : “De werkgever kan worden vrijgesteld van de verplichting om een re-integratieplan voor te bereiden als hij de onmogelijkheid hiervan kan bewijzen aan de hand van orBruno Deblander (Solidaris) ganisatorische argumenten. KMO’s zullen vaker geneigd zijn om deze clausule in te roepen.” Laten we het voorbeeld nemen van een KMO bedrijfsleider die voor een werknemer een re-integratietraject moet voorbereiden in een andere functie dan wat de arbeidsovereenkomst vermeldt. Een andere medewerker bekleedt echter al deze functie. Deze concurrentie kan intern tot spanningen leiden. De bedrijfsartsen zijn een ander probleem. Wie gaat ze betalen? Sophie Sténuit: “Geneeskundige diensten zijn normaliter gecodificeerd, maar het Koninklijk Besluit voorziet niets in die richting. Nu, een re-integratietraject betekent voor een bedrijfsarts een aanzienlijke hoeveelheid werk. En niemand weet hoe hij daarvoor zal worden bezoldigd.” De wet is ook te restrictief. Neem nu een verpleegster die wegens rugproblemen niet meer rechtstaand mag werken. Ze wordt overgeplaatst naar een andere afdeling van de kliniek. Wegens reorganisatie verdwijnt dit departement echter binnen twee jaar. Omdat de verpleegster niet langdurig arbeidsongeschikt was, zal ze geen recht hebben op een re-integratietraject. Een absurde situatie. Sophie Sténuit (cabinet Younity) Aanzet tot dialoog “De regering beoogt duidelijk een beperking van het aantal werknemers dat door het ziekenfonds wordt betaald”, vertelt Sophie Sténuit, advocate bij het kantoor Younity. Bruno Deblander stelt zich assertiever op: “Dit akkoord berust voornamelijk op een budgettaire logica die helemaal geen rekening houdt met preventie, onder andere van mentale aandoeningen als de burn-out.” Anderen beschouwen dit als een nieuwe aanpak van human relations. Catherine Legardien: “De wet maakt werkgevers attent op de noodzaak om langdurig afwezige werkkrachten te re-integreren. Hiermee worden werkgevers aangezet het contact te behouden met zieke werknemers en alles in werking te stellen om voor die mensen een aangepaste functie in de onderneming te vinden.” Ziekte-uitkeringen kosten vijf miljard euro aan de sociale zekerheid. Dubbel zoveel als acht jaar geleden. En in 2016 heeft het RIZIV meer uitgegeven aan arbeidsongeschiktheid dan de RVA aan werkloosheid. De vergrijzing van de bevolking behoort tot de oorzaken: de proportie langdurige zieken stijgt met de leeftijd en de beperkingen van het brugpensioen verergeren het probleem. Nochtans beschouwen talrijke deskundigen chronische stress als een doorslaggevende factor van langdurige ziekte. Tussen 2013 en 2015 is het aantal stress-gebonden klachten trouwens met 30% gestegen. De jaarlijkse kost voor ondernemingen in België wordt op meer dan tien miljard euro geraamd. Dit is te wijten aan het gewaarborgd salaris tijdens de eerste maand, de reorganisatie, tijdelijke vervangingen enzovoort. En bij burn-outs stelt men nu vast dat één geval vaak andere teweegbrengt. Deze situatie (langdurig) laten ontaarden, was dus geen optie meer. ● BECI - Brussel metropool - mei 2017 29

TOPIC Voor “werkbaar en wendbaar” werk ECONOMIE VAN HET GELUK De maatregelen van de wet op het “werkbaar en wendbaar werk” zijn grotendeels op 1 februari 2017 in werking getreden en willen de wetgeving moderniseren, werkbaar werk mogelijk maken en jobs creëren dankzij meer flexibiliteit en sociale innovatie. Sébastien Roger, advocaat-partner van het kabinet Younity, geeft uitleg bij drie maatregelen van de “wet-Peeters”. 1. Vrijwillige overuren Voor Mr Roger zijn de maatregelen rond de vrijwillige overuren hét speerpunt van deze wet. “Tot op vandaag moest de werknemer zijn werkuren tot op de seconde na naleven.” Overuren waren slechts bij uitzonderlijke werklast of overmacht mogelijk. De werkgever moest voorafgaandelijke maatregelen treffen die ook recht gaven op een loontoeslag en inhaalrust. “In de praktijk bleef een groot deel van de werknemers regelmatig langer dan voorzien op het werk”, legt Mr Roger uit. “Vandaag kan een onderneming een werknemer, met diens toestemming, vragen om tot 100 uur per jaar meer te werken, zonder dit te moeten rechtvaardigen.” Die overuren geven recht op een overloon, maar niet op inhaalrust. “Dat is een belangrijk evolutie voor zij die meer willen werken om meer te verdienen.” De werknemer dient hiertoe een schriftelijke overeenkomst af te sluiten met zijn werknemer. Die is zes maanden geldig en verlengbaar. 2. Occasioneel telewerk De wet-Peeters voorziet dat de werknemer aanspraak kan maken op occasioneel telewerk “omwille van overmacht”. Dat betekent: wanneer hij zijn werkzaamheden niet op de normale arbeidsplaats kan uitvoeren wegens omstandigheden die onvoorzien en onafhankelijk van zijn wil gebeuren, of door “persoonlijke redenen”. Hoewel het geen verplichting is, kan de werkgever via een collectieve overeenkomst of arbeidsreglement een kader bepalen waarin werknemers occasioneel telewerk kunnen aanvragen. “Bepaalde functies kunnen uit dit systeem worden uitgesloten, bijvoorbeeld wanneer de aanwezigheid op de werkplek vereist is”, verklaart Mr Roger. De occasionele telewerker organiseert zijn werk binnen het kader van de in de onderneming geldende arbeidsduur. Hij zal dus hetzelfde aantal werkuren bepaald in zijn werkrooster moeten presteren, zonder hierbij zijn werkrooster strikt te moeten naleven. 3. Glijdende roosters Bij de regeling van glijdende uurroosters bepaalt de werknemer zelf het begin en het einde van zijn arbeidsprestaties en zijn pauzes, mits naleving van vastgelegde stam- en glijtijden. “ Het grote verschil in vergelijking met het vorige systeem is dat de tijdstippen uitgebreid zijn. Het zal mogelijk worden om bepaalde dagen vroeger aan te komen en later te vertrekken, of om kortere dagen te presteren, in de mate waarin dit geen hinder vormt voor de dienst”, legt de advocaat uit. De werkgever dient echter 30 BECI - Brussel metropool - mei 2017 Sébastien Roger (Younity) Gaëlle Hoogsteyn een systeem van tijdsopvolging te voorzien: een prikklok bijvoorbeeld. De werknemer moet dus binnen de toepasbare referteperiode (bijvoorbeeld een trimester of een jaar) zijn gemiddelde wekelijkse arbeidsduur naleven, waar hij ook voor betaald zal worden. Indien hij op het einde van de referteperiode meer uren zou hebben gepresteerd, heeft hij geen recht meer op loon of recuperatie voor deze uren, behalve als ze werden verricht op vraag van de werkgever. Wanneer de werknemer echter minder uren zou hebben gepresteerd, kan de werkgever het loon dat hij hiervoor heeft betaald, aftrekken van een volgende loonbetaling. “De werknemer moet zelf de begin- en eindtijd van zijn prestaties bepalen, zich organiseren en zijn tijd beheren.” En bij de ondernemingen? Bij de ondernemingen stelt Mr Roger een nijpende behoefte aan informatie vast. “De ondernemingen beseffen het belang en de reikwijdte van deze wet niet. Voor het eerst sinds decennia verandert ze het spel compleet. De wet is al in werking getreden en de eerste vragen rijzen nu pas. We hebben het niet over toekomstige maatregelen, maar wel over het hier en nu. Talrijke ondernemingen moeten zich, bijvoorbeeld wat de glijdende roosters betreft, in orde stellen. Velen voelen zich niet aangesproken, hoewel ze dat wel zijn. Het is nu afwachten en zien hoe ze zich in de praktijk zullen aanpassen.” ● R.T..

Communicatie moet argwaan wegnemen DE ECONOMIE VAN HET GELUK Talent management is cruciaal bij acquisities. Het HR-team van de koper dient zo vroeg mogelijk bij het overnameproces betrokken te worden. “Anders bestaat het gevaar dat je na twee jaar moet vaststellen dat je een lege doos gekocht hebt.” Peter Van Dyck A ls het op HR aankomt, zijn er wel wat pijnpunten bij overnames en fusies: het behoud van de medewerkers, de integratie van de twee bedrijfsculturen, het algemene niveau van verloning en het beheer van talent. Bij Altran, een Engineering- en Research & Development-dienstverlener van Franse oorsprong, kan men erover meespreken. De voorbije drie jaren nam het telkens een andere onderneming over: in 2014 Tass, leverancier van intelligente systemen die uit de schoot van Philips is gegroeid, in 2015 de Nederlandse ICT-dienstverlener Nspyre en in 2016 het Duitse Benteler Engineering, dat actief is in de automobielindustrie. Voor Philippe Vranckx, HR- en communicatiedirecteur van Altran Benelux, waren bij elk van die operaties het talent management en de integratie absolute prioriteiten. “Wat de integratie betreft: je moet heel goed beseffen dat de mensen van het overgenomen bedrijf niet voor verandering hebben gekozen. Een zo snel mogelijke integratie is de boodschap. Bij de acquisitie van Nspyre was er een extra uitdaging, omdat Nspyre in Nederland groter was dan wijzelf. Een bedrijf dat eigenlijk groter is naar de Altran cultuur zien toe te leiden, is niet eenvoudig.” Mercer, een adviesbureau, doet onderzoek naar de gevolgen van fusies en overnames voor het menselijke kapitaal. Het meent dat overnemers meer return krijgen als ze de menselijke aspecten van een acquisitie even rigoureus beheren als de balansrisico’s en de kapitaalsinvesteringen. Philippe Vranckx is het daarmee eens; Altran opteert voor een heel mensgerichte aanpak. “Zeker in de dienstensector, waar mensen en hun kennis het kapitaal van je bedrijf bepalen, is dit een noodzaak. Het grootste risico bij een overname is dan dat mensen andere oorden gaan opzoeken. Het talentbeheer moet deel uitmaken van de due diligence, de financiële evaluatie van het over te nemen bedrijf. De HR-afdeling moet daarom al zeer vroeg in het proces betrokken worden. Je moet vlug een goed zicht krijgen op het potentieel van de onderneming die je wil kopen. Als je daar niet vroeg genoeg mee begint, bestaat het gevaar dat je na twee jaar moet vaststellen dat je een lege doos hebt gekocht, omdat de grootste talenten intussen al zijn vertrokken. Retentie is onze prioriteit nummer één.” Wilde verhalen De eerste taak voor HR bij de acquisitie is de identificatie bij het overgenomen bedrijf van de medewerkers op de sleutelposities. “Deze mensen moeten heel snel de voordelen van de overname inzien, zoals de kansen die zich op het vlak van internationale mobiliteit aandienen”, zegt Philippe Vranckx. “Een aantal van die sleutelfiguren nemen wij onverwijld op in onze groep ambassadeurs. Je moet beseffen dat de koper in het begin vrijwel onbekend is en een beetje als de vijand wordt aanzien. Die argwaan neem je weg als de medewerkers heel wat vertrouwde elementen van hun eigen bedrijf herkennen bij de overnemer. Die sleutelfiguren worden dan een soort sponsor: ze gaan een positieve boodschap verspreiden bij hun collega’s. Opnieuw is het van cruciaal belang dat dit snel gebeurt. Bij overnames doen altijd wilde verhalen de ronde. Hoe langer je wacht, hoe meer kans de verhalen krijgen om hun eigen leven te gaan leiden. Het is zaak om alert te anticiperen en de realiteit te tonen.” Altran bood telkens zonder dralen de key people van de overgenomen bedrijven functies met verantwoordelijkheid aan. Met het oog op de integratie én de retentie leek dit Vranckx de enige weg. “Als je dit doet, merken hun collega’s dat er hen carrièremogelijkheden wachten binnen de nieuwe organisatie. Als we even kordaat hun managementteam integreren en zodoende de leiding van hun bedrijf bij de beslissingen betrekken, dan ziet men dat de overnemer niet top-down BECI - Brussel metropool - mei 2017 31 © Thinkstock

TOPIC HR-tips voor overnemers alles doordrukt. Bij de drie overnames is telkens de bedrijfsleiding van de gekochte ondernemingen aan boord gebleven. Ik durf te beweren dat dit de kern van ons succes is. Als zij zich in de visie van het bedrijf kunnen vinden, dan is de kans groot dat de rest van de werknemers volgt. Correcte communicatie en werknemers van de beide Het grootste risico bij een overname is dan dat mensen andere oorden gaan opzoeken. Het talentbeheer moet deel uitmaken van de ‘due diligence’. Philippe Vranckx (Altran) ondernemingen met elkaar in contact brengen, zorgen ervoor dat iedereen dezelfde visie gaat delen.” Oppassen voor salariskloof Ook Jean-Pierre Martin, HR-manager van het in groene energie gespecialiseerde SPIE Belgium, acht het aanbevelenswaardig om de HR-afdeling vroeg in het overnameproces in te schakelen. Het bedrijf heeft al een aantal acquisities achter de rug. Naar aanleiding van zijn kandidatuur voor HR Manager Of The Year 2016 getuigde Martin dat het HR-aspect zelfs de oorzaak kan zijn van het niet verder zetten van een overname. Als de HR-afdeling ernstige twijfels heeft over de slaagkans van een acquisitie, dan wordt daarnaar geluisterd. Door zo vroeg betrokken te zijn in het proces en snel de nodige werkpunten te kunnen pinpointen, kan het HR-team een situatie creëren waarin de integratie vlotter evolueert en de nieuwe werknemers goed opgevangen worden. Vier recente acquisities zijn volgens Martin het bewijs van de effectiviteit van het proces: geen enkele werknemer werd onderweg ‘verloren’. Bij zo’n gedegen aanpak is het zelfs geen vereiste om een financieel retentieprogramma te voorzien, stelt Philippe Vranckx van Altran. “Geef je de sleutelpersonen de nodige verantwoordelijkheid, dan volgt een adequaat verloningspakket logischerwijs. Wij toveren geen specifieke incentives uit onze hoed om mensen aan ons te binden. Je moet trouwens oppassen dat er ook geen salariskloof ontstaat tussen de nieuwe mensen en de oude, want ook die laatsten wil je behouden.” Continuïteit Mercer adviseert overnemers om een duidelijk plan op te stellen van welke medewerkers wel en welke niet mee overgaan naar de nieuwe organisatie. Altran heeft nog nooit die 32 BECI - Brussel metropool - mei 2017 • Evalueer het managementteam en de medewerkers op sleutelposities: breng hun competenties en kunde op verschillende gebieden in kaart. • Ontwikkel retentiestrategieën die werken. • Zorg voor een duidelijk cultuur-, communicatieen change management-plan. • Positioneer de HR-functie zodat ze de bedrijfsdoelstellingen ondersteunt. • Maak een inschatting van de marktvoorwaarden qua verloning en positioneer je globaal verloningspakket zodat je het juiste talent kunt aantrekken en houden. • Maak een risicoanalyse van de cultuur, het evaluatiesysteem en het talent management van het gekochte bedrijf, als onderdeel van de due diligence. oefening moeten maken. “Het is altijd ons streven geweest om alle personeelsleden over te nemen”, vertelt Vranckx. “De bedrijven die wij kopen hebben consultants in huis die hun specifieke kennis bij klanten inzetten. Die unieke expertise is deel van de winst die we bij een overname maken. Wij hebben nauwelijks dubbele functies. Een acquisitie staat voor ons altijd gelijk aan extra resources.” In de wereld van ICT en innovatie zien we deze ingesteldheid wel vaker, precies omwille van de klantgerichte focus. Toen het Deense NORRIQ jaren geleden Helios-IT uit Tremelo overnam, sprak CEO Bo Martinsen over een perfecte match. “Bij onze eerste internationale overname was het belangrijk dat we een vergelijkbaar bedrijf vonden op het vlak van ambities, energie en vaardigheden.” Hij erkende en waardeerde het talent dat bij Helios-IT aanwezig was. Door de handen in elkaar te slaan, kon men nog betere oplossingen en bredere mogelijkheden voor de klanten uitwerken. Voor zowel de werknemers als voor de klanten moest continuïteit gegarandeerd worden. “Dit is de enige manier om te groeien voor een onderneming als de onze”, argumenteerde de CEO. De conclusie? Snelheid van handelen moet bovenaan het lijstje staan bij een acquisitie. “De harmonisatie van mensen en processen mag maximaal één jaar in beslag nemen”, oordeelt Philippe Vranckx van Altran. “Wij zijn ook een voorstander van een snelle naamsverandering van de gekochte onderneming. Onze strategie is om het overgenomen bedrijf volledig te integreren, zowel in cultuur als in naam. Als je het als een soort dochteronderneming laat voortbestaan, loop je het risico dat de oude cultuur onderhuids blijft leven en nostalgische gevoelens ontstaan. Als mensen het idee hebben ‘toen we nog op onszelf waren, was het beter’, is de kans veel groter dat mensen de organisatie alsnog verlaten. Niet alleen neemt duidelijke communicatie veel angst en argwaan weg, de nieuwe mensen vragen daar ook echt om.” ●

www.beci.be

INNOVATIE EN R&D Virtueel Brussel De virtuele realiteit boomt: in 2020 zou deze markt de 70 miljard dollar moeten overstijgen. Brussel onderscheidt zich met vele actieve ondernemingen internationaal op dit vlak. Maar het is vooral in de hoofdstad, meer bepaald in Bozar, dat elk jaar Stereopsia plaatsvindt, een professioneel evenement dat gewijd is aan de virtuele technologie. Net als de Hollywood Lumière Awards, bekroont dit de beste creaties van de virtuele werkelijkheid van Europa, Afrika, het Midden-Oosten en India. Julien Ide D e virtuele werkelijkheid (VR) dook voor het eerst op eind jaren ‘50. Zoals wel vaker is het de militaire sector die met de verschijning van vliegsimulators de eerste doorbraak inzet. Sindsdien is de VR in talrijke gebieden doordrongen. Het enthousiasme voor de technologie is in videospelletjes grenzeloos. In de geneeskunde wordt ze al gebruikt in de opleiding van chirurgen of voor de behandeling van de ziekte van Parkinson. Ook in het toerisme, de architectuur, het onderwijs, de journalistiek ... is VR geen uitzondering. 2016 betekende de start van de verkoop van de eerste VR-helmen voor het grote publiek zoals de Oculus Rift, de Samsung Gear VR, de Sony Playstation of de HTC Vive. Dat zijn onmisbare elementen om de virtuele werkelijkheid te beleven, of het nu gaat om een fictieve weergave zoals in videospelletjes of van een reële afbeelding zoals met de 360°-video. Volgens TrendForce, specialist in marktonderzoek rond de technologie-industrie, wordt de VR-markt in 2016 geschat op 6 miljard dollar. In 2020 zou dit oplopen tot 70 miljard. Complementaire technologieën Een auto op weg naar Bretagne. Bestemming: Laval Virtual, de beurs voor technologie en virtuele applicaties. Aan boord zitten drie belangrijke spelers van de Brusselse virtuele werkelijkheid. Juan Bossicard, manager van de clusters Screen en Software Brussels van Impulse en voorzitter van het Microsoft Innovation Center Brussels. Jean-Louis Decoster, medeoprichter van Poolpio, een agentschap voor de creatie van immersive content en 360°-video’s. Tot slot, François Fripiat, oprichter van Sonicville 360, een studio die gespecialiseerd is in 360°-geluid. Aan het andere uiteinde van de (virtuele) lijn, benadrukt Juan Bossicard het onderscheid tussen verschillende technolo34 BECI - Brussel metropool - mei 2017 gieën: “In de virtuele werkelijkheid wordt de gebruiker volledig afgesneden van de realiteit en ondergedompeld in een andere wereld. In tegenstelling tot de toegevoegde werkelijkheid, waarbij de onmiddellijke werkelijkheid verrijkt is met virtuele informatie, zoals Als we dit met de bioscoop vergelijken, bevinden we ons in het stadium waar de mensen hun vakantie met een 8mm-rol filmden. Jean-Louis Decoster (Poolpio) met de Googlebril of de Microsoft Hololens. Er wordt veel over toegevoegde werkelijkheid gesproken, maar deze technologie staat nog niet op punt, in tegenstelling tot de VR.” Jean-Louis Decoster nuanceert: “De VR vordert inderdaad goed, maar we staan nog maar in een beginfase. Als we dit met de bioscoop vergelijken, bevinden we ons in het stadium waar de mensen hun vakantie met een 8mm-rol filmden. Wel is er al een economisch belang voor bedrijven. Ik denk bijvoorbeeld aan projecten die 3D-animatie gebruiken. Met VR kunnen we in een veel kortere tijd en met veel minder middelen hoogkwalitatieve resultaten behalen. Stel je voor hoe een makelaar zijn panden, gefilmd in 360° op © Thinkstock R.T.

FOCUS een optimaal heldere dag, voorstelt. De klant kan echt het gevoel krijgen dat hij ter plaatse is, terwijl hij comfortabel thuis of op het werk zit.” Volgens François Fripiat is geluid een must. “Zoals Georges Lucas zei, draagt geluid voor 50% bij tot het succes van een film. Zoals bij elke video verliest het beeld zonder geluid veel van zijn geloofwaardigheid. De grote uitdaging in VR is dat het geluid een realiteitsgevoel geeft. Er moet rekening worden gehouden met de oorsprong en de intensiteit ervan. Dit vereist een ruimtelijk geluidsbeheer dat overeenkomt met de bewegingen van de gebruiker die door de headset worden gedetecteerd. Bovendien werken we momenteel enkel met auditieve VR-ervaringen. In dit geval moet de gebruiker enkel een koptelefoon dragen. Ideaal voor stads- of museumbezoeken.” Dit leidt tot een marketingargument: misschien moeten de consumenten, vooraleer ze aangemoedigd worden dure en hinderlijke VR-headsets te gebruiken, eerst een zachtere en progressievere tussenfase doorlopen door hen vertrouwd te maken met audio-VR: die is veel gemakkelijker om dragen en betekent geen visuele breuk met de realiteit. Samuel Biondo is medeoprichter van Reed, een communicatie-agentschap in Brussel en Charleroi. Hij lanceerde met name VR Sessions, een platform dat gewijd is aan 360°-gedraaide muzikale “livesessies”. Onlangs regisseerde hij samen met Gilles-Ivan Frankignoul de film “White Pig”, een theatrale ervaring gefilmd in 360° over pesten en intimidatie in sociale netwerken op school. Het project werd door de RTBF en het Théâtre de Liège geproduceerd. Samuel Biondo laat zijn licht schijnen over de technische beperkingen: “Tijdens de opnames moet de set worden afgesloten omdat er in 360° geen buitenveld bestaat. We filmen in alle richtingen. De enscenering en het acteerwerk staan zo veel dichter bij het theater dan bij de film. Om een 360°-film te bekijken, moet je ideaal gezien op een bureaustoel zitten die 360° draait. Ik denk dat de VR dankzij aangepaste bioscopen echt kan groeien bij het grote publiek.” Brussel, Europese VR-hoofdstad Het ontbreekt niet aan Brusselse initiatieven voor de ontwikkeling van VR, zoals Juan Bossicard het uitlegt: “Bij Impulse lanceerden we onlangs de Virtual Reality in Belgium Meet up Community. Die brengt ontwerpers, producenten, ontwikkelaars, kunstenaars en ondernemers samen. We komen om de twee maanden samen om ideeën en ervaringen rond VR uit te wisselen. Dit zorgt voor veel interactie. Daarnaast vindt de Experience Brussels VR Festival van 21 tot 25 juni plaats in de Cinéma Galeries en de UGC De Brouckère, waar er in de aanwezigBrussel wordt straks het Cannes van de VR (Impulse, voorzitter van het Microsoft Innovation Center Brussels) heid van vele professionals verschillende films in 360° worden uitgezonden. Een mooie gelegenheid om de VR te ontdekken! En de kers op de taart is Stereopsia, een jaarlijks evenement rond virtuele technologie, dat van 11 tot 13 december plaatsvindt Ik denk dat de VR dankzij aangepaste bioscopen echt kan groeien bij het grote publiek Samuel Biondo (Reed) in Bozar. Wij voerden het Hollywoodconcept van de VR Lumière Awards in. Het evenement omvat filmvertoningen, lezingen, workshops en opleidingen. Het festival bekroont de beste creaties van virtuele realiteit in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en India. Brussel wordt straks het Cannes van de VR! Helaas ontbreekt het nog aan overheidssteun. In Frankrijk worden de VR-werken gesteund door het “Centre National de Cinématographie” - het nationale centrum voor cinematografie - en door Arte, wat de ontwikkeling van de industrie aanzienlijk helpt.” De toekomst klopt aan Hoewel de VR nog niet is aangekomen bij Jan en alleman, lijdt de toekomst ervan volgens Jean-Louis Decoster geen twijfel: “De VR kreeg veel kritiek, vooral vanwege de ongemakken zoals hoofdpijn of nekpijn die ze bij de gebruiker kan veroorzaken. Deze problemen zijn nu echter grotendeels opgelost, omdat de filmtechnieken geëvolueerd zijn. De kijker is niet langer gedwongen brede of te plotselinge bewegingen te maken. De regisseurs van 360°-video’s zijn er zich nu van bewust dat de VR-filmtechniek verschilt van die van de klassieke film. Zo zijn travellings en panoramische shots bijvoorbeeld spaarzaam en verstandig te gebruiken. De vertel- en de schrijfregels zijn ook anders. Wanneer dit wordt gerespecteerd, krijgt de kijker bij het bekijken van een goede 360°-film een sterk gevoel van aanwezigheid en werkelijkheid. Het is een volledig nieuwe ervaring voor onze hersenen en zintuigen. Ik denk dat de VR zich - net als de bioscopen - kan onderscheiden. Toch betekent dit niet het einde van de bioscopen of de radio. De VR wordt gewoonweg een bijkomend medium waar we, net als van de andere, gebruik van kunnen maken.” Hoewel we ze amper beginnen te ontdekken, blijft deze technologie sterke vooruitgang boeken, benadrukt Juan Bossicard. “Ik denk dat we binnenkort systemen zullen zien die de technologieën van de virtuele en toegenomen werkelijkheid combineren. Zij zullen zich laten vergeten zodat we onmiddellijk kunnen overschakelen van een eenvoudige naar een toegenomen werkelijkheid, en dan verder naar een virtuele wereld en vice versa. Dit is wat Microsoft nu al probeert met zijn befaamde Hololens.” ● BECI - Brussel metropool - mei 2017 35 R.T. R.T.

FOCUS INNOVATIE EN R&D Een 3D printer in uw onderneming? De markt van 3D printing kent een forse groei en zou naar verluidt tegen 2020 de drempel van 17 miljard dollar overschrijden. Tijdswinst en besparingen zijn ongetwijfeld de grote troeven van deze technologie. 3D printers verrichten wonderen in domeinen als architectuur, gezondheidszorg, engineering, onderwijs, bouw, marketing, kunst en vele andere. Deze technologie was in het begin slechts betaalbaar voor de zware industrie, maar vandaag kunnen ook particulieren en KMO’s er gebruik van maken. Julien Ide H et Amerikaanse consultingbureau A.T Kearney verwacht dat de wereldmarkt van 3D printing in 2020 17,2 miljard dollar zal betekenen. Gebitprothesen, motoronderdelen, huizen of schoenen: zie hier een greep uit de talloze voorwerpen die voor 3D printing vatbaar zijn. De lijst lijkt haast oneindig. Ondertussen is de prijs van 3D desktop printers veel redelijker geworden. Reken tussen 2.000 en 5.000 euro voor een toestel van goede kwaliteit. Wij focussen op twee Brusselse ondernemingen die in deze spitstechnologische sector actief zijn. Unic-3D: uit Brussel niet weg te denken Unic-3D is vandaag de enige Brusselse verkoper van 3D desktop printers. De onderneming biedt uiteraard ook 3D printing services. Volgens Unic3D oprichter Nicolas Usuwiel is deze technologie vandaag van essentieel belang. “Ondernemingen die voorwerpen produceren zonder een beroep te doen op 3D printing, zijn verkeerd bezig. Toen deze technologie nog niet bestond, duurde het maanden om een prototype van een product te lanceren. 3D printing bespaart enorm veel tijd. Alle projecten zijn integraal met 3D printing te verwezenlijken. Het design van elk product kan op die manier heel eenvoudig worden gevalideerd. Bovendien kan 3D printing onderdelen produceren die niet meer in de handel te verkrijgen zijn, en ook vormen die zonder deze technologie gewoon niet kunnen worden aangemaakt.” Unic-3D biedt diensten aan zeer diverse sectoren. “We kunnen natuurlijk allerlei voorwerpen produceren op aanvraag van particulieren. Maar daarnaast drukken we ook maquettes voor architecten, prototypes voor designers of bijvoorbeeld gietvormen voor tandprothesen. We krijgen ook hoe langer hoe meer aanvragen van ondernemingen voor de creatie van reclame- en marketingvoorwerpen. En wij werken samen met ondernemingen die zich specialiseren in 3D afruk van groot formaat voor de productie van voorwerpen als meubels bv.” Lokale kringloopeconomie bij Tridea Nicolas Usuwiel (Unic-3D) 36 BECI - Brussel metropool - mei 2017 Philippe-Daniel Merillet stichtte Tridea in 2015, met als specialisatie de productie van 100% gerecycled 3D printer filamenten. “In België ontsnapt 80% van de plastic (PET) aan recycling. Ik kwam dus op het idee om plasticflessen te gebruiken als grondstof voor 3D printing. Ik sloot daarom een partnerschap met de Brusselse afvalophaler MCA om zulke flessen Philippe-Daniel Merillet (Tridea, links op de foto): terug te winnen. Ze vertrekken naar Frankrijk waar ze tot korreltjes worden verwerkt, waarmee wij dan filamenten produceren voor 3D printers. Wij verdelen die voornamelijk in de Benelux. De voorwerpen die wij met zulke filamenten afdrukken, zijn extreem bestand tegen schokken en temperatuurwisselingen.” Volgens de heer Merillet kadert zijn project in de lokale kringloopeconomie: “Ons product ontstaat volledig uit de recycling van in Brussel opgehaalde afvalstoffen. De voorwerpen die wij met onze filamenten afprinten, kunnen opnieuw worden gerecycled om nieuwe filamenten te produceren.” Tridea werkt samen met het Pukkelpop festival, waarvoor het meubilair ontwerpt, en met brouwerijen voor de productie van branding items. De onderneming heeft ook een sociale dimensie: “Wij ontwikkelen partnerschappen met scholen en verenigingen als Molengeek, die op die manier 3D printers tegen redelijke prijzen kunnen aankopen. En wij voorzien opleidingen voor de leerkrachten.” Waarschijnlijk een goede aanpak om bepaalde leertrajecten van het technisch onderwijs in België te herwaarderen. ● R.T. R.T.

BEDRIJFSOVERDRACHTEN De Transmission Hub van BECI publiceert, als eerste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gespecialiseerd in de overdracht en overname van ondernemingen, deze nieuwe aanbiedingen: > Onze overnemers / investeerders zoeken: Activiteitsector Omzet (in M€) Technologische sector Diensten aan ondernemingen Voedingssector Informatica Vastgoed, bouw > Onze overdragers bieden: Activiteitsector Communication & Print management Voedingssector IT vormingen en begeleiding Voedingsindustrie Voedingsdistributie Consultancy, telemarketing en opleidingen Digitale communicatie en webdesign Consultancy en data management B2B grootdistributie Informatica Van 1 tot 3 Van 1 tot 3 Van 1 tot 3 1 1 Plaats België België België Brussel, Wallonië België Omzet (in M€) < 1 < 1 Van 4 tot 5 < 1 Van 1 tot 2 < 1 Van 13 tot 15 Van 3 tot 4 Van 1 tot 2 < 1 Aantal werknemers Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 11 tot 30 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 30 tot 40 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Plaats Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Brussel Hebt u belangstelling voor een van deze vennootschappen of kent u een over te nemen vennootschap in een van bovenvermelde sectoren? De Transmission Hub van BECI begeleidt u door al de stappen van de overdracht en overname van ondernemingen. Erick Thiry, Coördinator van de Transmission Hub • eth@beci.be • +32 2 643 78 36 Salima Serouane, Adviseur Bedrijfsoverdracht • sse@beci.be • +32 2 640 93 28.

DYNAMIEK STARTER Visuele storytelling met ‘Bip Bip et Coyote’ Christophe Humblet lanceerde onlangs ‘Bip Bip et Coyote’, een oplossing die, dankzij ‘graphic system thinking’, informatie in beelden omzet om problemen vlotter op te lossen. Guy Van den Noortgate “E en goede schets is meer waard dan een lang betoog.” Dit gezegde hebben wij naar verluidt aan Napoléon Bonaparte te danken, en de man had groot gelijk: een karikaturist scoort altijd beter dan een columnist. Ook Christophe Humblet, de oprichter van de Stratesys, denkt er zo over en brengt dit nu in de praktijk met ‘Bip Bip et Coyote’. (U weet wel: Road Runner & Wile E. Coyote.) Na tien jaar in coaching en vorming organiseert Humblet workshops rond communicatie, management en leiderschap, naast individuele coaching. “Ik richt me voornamelijk tot professionals”, vertelt hij er meteen bij. “Ik werk systemisch en mijn aanpak is afgeleid van de school van Palo Alto. De klemtoon ligt dus op de processen tussen personen.” Met ‘Bip Bip et Coyote’ creëert hij hiervoor een nieuw instrument. “Wanneer u een tekst leest, moeten uw hersenen die nog in beelden omzetten. Met een tekening is dit werk al gebeurd. De informatie wordt dan onmiddellijk, instinctief en nagenoeg zonder moeite geïnterpreteerd. In feite bestaat ‘graphic system thinking’ erin een bericht in een tekening om te zetten (met daarin de personages in volle actie binnen een welbepaalde context). Dit alles berust op een scenario en een structuur bedacht om een probleem op te lossen (problem solving). De beelden kunnen dan dienen als ondersteuning van een (interne of externe) informatie- of communicatiecampagne.” Via een systeemraster gebruikt Christophe Humblet tekeningen ter vervanging van een denkproces over bepaalde situaties. “Een tekening spreekt de mensen veel sneller aan dan woorden”, stelt hij vast. “Een tekening is duizend woorden waard. Ze levert zeer directe informatie en ensceneert processen. Met dit raster werken we dus aan de oplossing van problemen. De grafische aanpak maakt een volgorde duidelijk en laat toe pijlen en logische verbanden te visualiseren. Met een tekening kunt u managementproblemen of relationele moeilijkheden oplossen.” In de praktijk bestaat de eerste oefening erin het probleem van cartoonheld en prairiewolf Wile E. Coyote op te lossen die, in de tekenfilm, ondanks talloze ideeën er maar niet in slaagt Road Runner te vangen. Elke poging loopt op een sisser af. Van standpunt en aanpak veranderen Deze workshop organiseert de informatie op een visuele manier. Om zijn probleem op te lossen probeert prairiewolf Coyote constant andere oplossingen uit. Hij past 38 BECI - Brussel metropool - mei 2017 “Een goede schets is meer waard dan een lang betoog.” ze toe maar het lukt hem nooit. “Als ik ondoeltreffende oplossingen inzet, versterk ik het probleem”, vertelt Christophe Humblet. “Dankzij visualisering kom ik sneller tot dit besef. Er wordt een verband gelegd tussen wat de mensen doen en de resultaten die ze verkrijgen. De manier waarop dit alles werd georganiseerd, is bijzonder leerrijk. In het geval van Coyote, kan het probleem worden geregeld door ‘out of the box’ na te denken. Aangezien hij er niet in slaagt Road Runner te pakken te krijgen, zou hij bijvoorbeeld vegetariër kunnen worden.” Met ‘Bip Bip et Coyote’ biedt Christophe Humblet drie diensten: individuele coaching, daarna coaching in groepen van 8 tot 12 deelnemers, en ten slotte zowel interne als externe communicatie. “Het is de bedoeling met behulp van tekeningen de mensen aan te moedigen om nieuwe oplossingen uit te denken, creatief te zijn en de ‘out of the box’ aanpak uit te proberen. De tekeningen zijn slechts een middel om een situatie te verduidelijken en per slot van rekening met oplossingen op de proppen te komen.” www.bipbipetcoyote.com ● Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be

DYNAMIEK Voorzie databescherming al vanaf het ontwerp van uw projecten In onze digitale wereld integreert u best de bescherming en beveiliging van persoonlijke gegevens vanaf het prille ontwerp van uw projecten. Zo innoveert u zonder inbreuk tegen de rechten van de betrokken personen noch risico’s voor uzelf of uw klanten. De nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) officialiseert deze aanpak met het concept van ‘databescherming vanaf het ontwerp’. Sabine Mersch, The Privacy Office D e nieuwe Europese verordening wordt op 25 mei 2018 van kracht. Ze vervangt Richtlijn 95/46/CE aangaande 1) de bescherming van natuurlijke personen tegen de verwerking van privé gegevens, 2) het vrije verkeer van deze data en 3) de nationale wetten die de richtlijn toepassen. Nieuw is dat de verordening een concept oplegt dat tot nu toe niet verplicht was: de bescherming van de gegevens vanaf het ontwerp (privacy by design). Organisaties die een product of dienst willen lanceren waar verwerking van persoonlijke gegevens bij te pas komt, zullen van meet af aan verplicht zijn om de AVG na te leven. Hoe integreert u dit nieuwe concept in het ontwerp van een product of dienst? Bepaal vanaf het begin van het project de elementen die belangrijk zijn voor databescherming: de verwerking van persoonlijke gegevens, de spelers, de datastromen en het type ingezamelde persoonlijke gegevens. Pas daarna kunt u uitmaken welke wetten u moet naleven en welke maatregelen (juridisch, organisatorisch en technisch) u vanaf het ontwerp moet treffen om uw project conform de databeschermingsverplichtingen te ontwikkelen. Voorbeelden van maatregelen: de verwerking van persoonlijke data tot een minimum herleiden, bij deze data zo vroeg mogelijk met pseudoniemen werken, een transparante dataverwerking waarborgen, de betrokken personen toelaten de verwerking van hun gegevens te controleren, beveiligingssystemen invoeren of verbeteren enz. Geld- en tijdswinst voor uw onderneming Uit ervaring weten wij dat ondernemingen dankzij de integratie van privacy by design in het ontwerp van projecten, tijd en geld uitsparen. De verwerking van deze aspecten in een later stadium van het project is trouwens duurder en moeizamer (o.a. voor ontwikkelaars). Voor projecten die enorme datavolumes inzamelen en analyseren (big data of internet of things) geldt dit nog sterker. Het privacy by design principe biedt voordelen zowel voor uw onderneming als voor de personen van wie het project de gegevens verwerkt. Op die manier zorgt de AVG voor een evenwicht tussen de belangen van de ondernemingen en van de betrokken personen. ● Meer hierover? Wilt u weten hoe u concreet de privacy in het ontwerp van een project integreert, meer bepaald bij de ontwikkeling van een met het internet verbonden voorwerp? Schrijf u dan in voor de conferentie die BECI op 23 juni organiseert. De voordracht zal het ook hebben over de juridische beveiliging van de relaties tussen de gebruikers van verbonden voorwerpen en andere spelers. Waar? BECI, Louizalaan 500, 1050 Brussel Wanneer? Op 23 juni 2017, van 14 tot 16u Hoe? Online inschrijven: www.beci.be Sprekers: Sabine Mersch, gedelegeerd bestuurder van The Privacy Office NV en getuigenissen van professionals Contact: Danaï Siakoudi, 02 643 78 58 - dsi@beci.be BECI - Brussel metropool - mei 2017 39 © Thinkstock

DYNAMIEK TRANSITIE Dekzeilen van Grote Markt omgetoverd tot iconische handtassen De dekzeilen die de gevels van de Brusselse Grote Markt tijdens de renovatie hadden afgeschermd, verdienden beter dan de verbrandingsoven, vonden de jonge Brusselse designer Pierre-Emmanuel Vandeputte, L’Ouvroir en de ASPH, die als partners samenwerkten aan een mooi upcycling-project voor de productie van tassen. Johan Debière O verschotten en industrieel afval vertegenwoordigen 49% van de totale afvalproductie in België. Dit betekent een aanzienlijk potentieel voor innovatie en valorisatie via nieuwe onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten. Schepen van Stedenbouw van de Stad Brussel Geoffroy Coomans de Brachène liet deze kans niet voorbijschieten en lanceerde een projectoproep om een nieuw leven te geven aan de micro-geperforeerde polymeerdekzeilen die de gevels van de Grote Markt hadden afgeschermd. De reacties lieten niet lang op zich wachten: “Meerdere mensen beantwoordden deze oproep. Daaruit werden drie projecten geselecteerd”, vertelt Pierre-Emmanuel Vandeputte, een Brusselse designer die zijn activiteiten in de MAD In Situ1 heeft gevestigd. De ‘Association socialiste de la personne handicapée’ (ASPH) diende een gelijkaardig dossier in, met de bedoeling de verwerking van de dekzeilen toe te vertrouwen aan in beschutte werkplaatsen tewerkgestelde mindervalide personen. Geleidelijk gingen de kandidaten met elkaar praten, tot ze uiteindelijk beslisten samen te werken. Na de verdeling van de taken zorgde Pierre-Emmanuel Vandeputte voor het concept, het onderzoek en de ontwikkeling. De vzw L’Ouvroir boog zich over de talrijke aspecten die te maken hadden met de productie. En de ASPH stond in voor de administratieve opvolging en de aanvragen voor subsidiëring. Van de 1.200 m² dekzeil kon ongeveer een derde worden gebruikt voor de productie van tassen. De rest was al aan twee andere projecten toegekend (fabricage van joerten en strandstoelen) – we komen hier bij gelegenheid op terug. Na de goedkeuring van het 40 BECI - Brussel metropool - mei 2017 personen met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kregen de confectie toevertrouwd. Een van die mensen hebben wij na afloop van de opdracht kunnen houden. En dan was er nog de bijdrage van gans het personeel van L’Ouvroir (nvdr: nagenoeg 30 mensen). Ten slotte konden wij met de aanwerving van blinde personen eindelijk meer diversiteit brengen in de handicaps binnen onze beschutte werkplaats, in het raam van een diversiteitsproject van Actiris”. design, de bepaling van de verhoudingen en van belangrijke aspecten zoals de lengte van de handvatten of de afmetingen van de verschillende modellen, werd het teruggewonnen dekzeil zorgvuldig gewassen en versneden. De stukken vertrokken naar de werkplaatsen waar ze handmatig aan elkaar werden genaaid tot 460 exclusieve en genummerde tassen. Het project had ook een veelzeggende benaming nodig. Het werd ‘Handymade’. “Handymade in Brussels heeft een dubbele betekenis. De naam verwijst naar de ambachtelijke dimensie van het werk en tegelijk naar de mindervalide persoon die het product vervaardigde”, zegt Pierre-Emmanuel Vandeputte. De betrokken beschutte werkplaats haalde er meerdere voordelen uit. Hiervan getuigt Damien Logghe, directeur van L’Ouvroir: “Dankzij Handymade konden wij twee blinde personen aanwerven met een specialisatie naaiwerk. Twee Voorraad in anderhalve dag op Het commerciële succes kwam totaal onverwacht. “In anderhalve dag gingen de 460 beschikbare tassen aan 39 euro per stuk van de hand. Op de eerste ochtend was een man speciaal met de trein uit Aarlen gekomen om een van deze tassen voor zijn echtgenote te kunnen kopen. We hebben zelfs het aanbod van het afvalbeheerbedrijf Suez België moeten afwijzen, want die wou de ganse voorraad opkopen”, vertelt Damien Logghe. De partners wensten inderdaad dat de tassen naar de burgers zouden gaan. Een kleine stock van 20 tassen werd behouden voor een veiling. Ten slotte is dit een bijzonder interessant product: niet alleen iconisch maar ook bijzonder stevig en handmatig geproduceerd door mindervalide personen die op deze manier hun vaardigheden bewijzen. De toekomst is ondertussen al duidelijk, want na het succes van deze eerste ‘upcycling’ zijn nieuwe projecten in opkomst, met de dekzeilen van de werf op het de Brouckèreplein evenals de dekzeilen die een privé onderneming regelmatig voor de gebouwen plaatst die ze in Brussel renoveert. ● 1. Designer-ateliers voor maatschappelijke innovatie van MAD Brussels, in de Anneessens-wijk.

Energiepremies en andere financiële stimuli voor duurzaam bouwen: een goed collectief rendement op investeringen PREMIES VOORBEELDGEBOUWEN De energiepremies en projectoproepen voor "Brusselse voorbeeldgebouwen" (BATEX), twee van de voornaamste financiële impulsen voor het duurzaam bouwen in het Gewest, zijn zeer positief uitgevallen op het vlak van de economische ontwikkeling in Brussel. Dat is de conclusie van de studie die door Leefmilieu Brussel aan de Confederatie Bouw Brussel (CBBH) werd toevertrouwd en waarin zes projectoproepen voor "Voorbeeldgebouwen" tussen 2007 en 2013 alsook de tussen 2013 en 2015 toegekende energiepremies de revue passeren. ■ Cijfers Deze studie met als titel « L’impact des incitants financiers bruxellois à la construction durable sur les entreprises de construction », werd aangevuld met een enquête bij de ondernemingen. De grote conclusies, die begin maart 2017 publiek werden gemaakt, zijn bemoedigend voor het stimuleringsbeleid van de Brusselse overheden. De studie bevestigt de waardecreatie van de financiële stimuli in Brussel in termen van investering en marktaandeel voor de Brusselse ondernemingen. We stellen immers een sterke aanwezigheid van de Brusselse ondernemingen vast in de werken die gefinancierd worden met energiepremies. Bij de voorbeeldgebouwen zijn meer dan 50% van de hoofdaannemers afkomstig uit Brussel. Grafisch voorgesteld zien de cijfers er als volgt uit: ■ Perceptie-enquête De enquête die bij de ondernemingen werd uitgevoerd toont de volgende perceptie : ➜ de voorbeeldgebouwen worden gezien als een hefboom voor innovatie voor de bouw, alsook voor de deelnemende ondernemingen en de hele sector; ➜ de energiepremies worden gezien als een hefboom voor de transitie van de sector naar duurzaam bouwen en als motor van economische groei die hen de mogelijkheid biedt hun orderboek te vullen. Voor de minister van Leefmilieu en Energie, Céline Fremault, bevestigt de studie dat het leefmilieu niet meer moet worden gezien als een obstakel voor onze Brusselse ondernemingen, maar als een echte opportuniteit van economische ontwikkeling. De studie werd uitgevoerd door de CBBH in het kader van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE). ◗ Meer info: www.ccbc.be of Corinne Bernair, Leefmilieu Brussel, cbernair@environnement.brussels . © Yvan Glavie

COMMUNITY NEWS Erratum In ons vorig magazine is helaas een vergissing door de mazen geglipt: op bladzijde 18 van het nummer van april staat, in het artikel ‘KMO zoekt werkkapitaal’, een verkeerde foto onder het citaat van de heer Patrick Soetens (Look&Fin). We bieden hem onze verontschuldigingen aan. L E D E N T R E F P U N T Skyfarms: stedelijke landbouw ook in uw onderneming. De vertegenwoordigers van de voornaamste grootstedelijke Kamers van Koophandel van gans Europa, met inbegrip van Berlijn, Parijs en BECI voor Brussel, namen deel aan een eendaagse top in het stadhuis om te beraadslagen over hun prioriteiten, waaronder soepele immigratie, handelsovereenkomsten en vervoer. Ze ontmoetten er de Londense burgemeester Sadiq Khan evenals Lord Bridges, de Britse minister belast met de uittocht uit de Europese Unie. Waarom zouden fruit en groenten uw sierplanten niet vervangen? Tegelijk prettig en nuttig. Een decor om van te smullen en dat u elk seizoen opnieuw creëert! Dit reikt veel verder dan een smakelijke inrichting van de werkruimte. Met een Skyfarms moestuin geeft u extra waarde aan uw kantoorruimte met concepten als innovatie, duurzaamheid en transitie. Wij creëren groene oasen waar uw medewerkers het ganse jaar door elkaar kunnen ontmoeten en zich ontspannen. Skyfarms voorziet bovendien begeleidings- en vormingsprogramma’s om een groep vrijwilligers samen te stellen en te ondersteunen van teelt tot oogst. Op die manier wordt het telen van smakelijk bio fruit en groenten een kinderspel. Met Skyfarms zaait u succes voor de toekomst! www.skyfarms.be “Onze Europese economie heeft voordeel gehaald uit een evolutief raamwerk van samenwerking in handel en industrie. Dit is haar doel, naast samenwerking in domeinen als mededinging en ontwikkeling. Op die manier konden ondernemingen grenzen overschrijden om te groeien en successen te oogsten”, stelt de verklaring, die werd ondertekend door de leden van de AEMC (Alliance of European Metropolitan Chambers). “Ondanks het feit dat het Verenigd Koninkrijk misschien op het punt staat de Europese Unie te verlaten, erkennen wij dat Groot-Brittannië niet uit Europa treedt. Het verloop van de Brexit zal echter onvermijdelijk een aantal uitdagingen teweegbrengen voor de goede werking van pan-Europese ondernemingen.” Als CEO van de Londense Kamer van Koophandel onderstreepte Colin Stanbridge het belang van de relaties tussen de Europese kamers van koophandel en verklaarde hij dat de Brexit ook “een kans kon zijn om deze relaties te versterken”. Europese bedrijfsleiders samen tegenover de Brexit Begin april kwamen op uitnodiging van de Londense Kamer van Koophandel, Europese bedrijfsleiders in Londen samen om een verklaring te ondertekenen waarin ze zich ertoe verbinden om ook na de Brexit te blijven samenwerken. Patrick Soetens, business development manager van Look&Fin. 42 BECI - Brussel metropool - mei 2017 © Reporters

COMMUNITY NEWS EMAsphere direct op uw smartphone EMAsphere kondigt de lancering van een mobiele applicatie onder Android en iOS aan. Ze is bedoeld om de Key Performance Indicators van het management dashboard te raadplegen. Deze mobiele toepassing is bijzonder nuttig voor bedrijfsleiders die, waar ze zich ook bevinden, constant de evolutie van de financiële en operationele KPI’s van hun activiteit willen opvolgen. Ze zullen deze evolutie grafisch kunnen bekijken, zowel voor het lopende jaar als voor een vergelijking met het vorige. “De smartphone is niet meer weg te denken uit ons super-geconnecteerd leven. Hij wordt nu al meer gebruikt dan draagbare computers. De ontwikkeling van deze mobiele applicatie behoorde tot onze prioriteiten. De functies zullen geleidelijk worden aangevuld”, verklaart Didier Vankeerberghen, co-CEO van EMAsphere, belast met de commerciële ontwikkeling. Info: http://emasphere.com/ Rekrutering: tekort aan talent en hogere salarissen voor specialisten De Global Salary Survey van rekruteringspecialist Robert Walters legt de klemtoon op een aantal trends: de sterke economische groei en het toenemend vertrouwen van de ondernemingen zorgden voor een tekort aan talent en een meer complexe rekruteringsmarkt in 2016. “Werkgevers moeten zorgen dat zij aantrekkelijk zijn voor kandidaten, want er zal gevochten worden om talent”, zegt Antoine Biot, directeur van Robert Walters België. Het voorbije jaar bleek de vraag naar finance professionals voor permanente functies het hoogst bij multinationals en grote bedrijven in het Brusselse en KMO’s in Vlaanderen. Antoine Biot: “Eén van de redenen voor de verschuiving van jobs naar Vlaanderen is ongetwijfeld de mobiliteitsknoop in en rond onze hoofdstad. Bedrijven zoeken daarom nieuwe manieren van werken voor hun medewerkers of decentraliseren waar mogelijk”. Een andere trend is het stijgende tekort aan kandidaten door de digitalisering. Ondanks herstructureringen en aangekondigde ontslagen binnen de banksector, verwacht Robert Walters toch een stijgend aantal vacatures binnen finance. De bedrijven betrekken hun financieel departement meer en meer bij hun strategische plannen, waardoor professionals in audit, controlling en analyse sterk bevraagd zullen blijven. “De digitalisering zal de vraag naar IT security officers doen toenemen”, zegt Antoine Biot. Salarissen binnen de banksector zullen relatief stabiel blijven. Gezien het tekort aan sterk gekwalificeerde kandidaten, zullen specialisten in risk management, compliance en digitalisatie wél hogere salarissen kunnen negotiëren. De enquête toont dat de salarisstijgingen voor permanente functies in audit, consolidatie, controlling en analyse in 2016, verder zullen toenemen in 2017. “Voor 2017 verwachten wij dat bedrijven verder zullen investeren in mogelijkheden om de ideale werk/ privé balans van hun medewerkers te kunnen garanderen.” Informatie: www.robertwalters.be/salarysurvey.html L E D E N T R E F P U N T Reibel produceert logistieke waarde De korte- of lange-termijnopslag van producten, apparatuur en grondstoffen vereist niet alleen aangepaste zorgmaatregelen, maar ook een adequate en beveiligde opslagplaats. De ligging van deze opslagplaats en de omliggende infrastructuur kunnen de logistieke kosten beïnvloeden, uw imago verbeteren en bijdragen tot vlottere goederenstromen dankzij doeltreffende, al dan niet alternatieve vervoermiddelen. U kunt uitstel krijgen van betaling van invoerrechten, btw en accijnzen tot wanneer de goederen de opslagplaats verlaten – en zulke betalingen zelfs vermijden als de goederen in transit blijven. Meer informatie vindt u in de korte presentatie van onze opslagplaats en van de specifieke aangeboden diensten: http://www.reibel.be/warehouse-in-belgium Neem zeker ook een kijkje op onze website www.reibel.be om meer te vernemen over al onze activiteiten. Uw vragen zijn ook telefonisch welkom op het nummer + 32 (0) 2 421 99 43 of per e-mail via logistics@reibel.be. Wij danken u voor uw belangstelling. BECI - Brussel metropool - mei 2017 43

COMMUNITY Foto’s van het BECI nieuws Welke impact zal de Brexit op de bedrijfswereld hebben? Het verslag van de werkgroep op hoog niveau waar BECI aan deelnam, werd op 20 maart in de Club van Lotharingen voorgesteld, in samenwerking met de Britse Kamer van Koophandel in België en in aanwezigheid van Staatssecretarissen belast met Buitenlandse Handel Pieter De Crem (federaal) en Cécile Jodogne (Brussel). BECI was tegelijkertijd in Londen aanwezig voor een vergadering met de Alliance of European Metropolitan Chambers (meer op blz. 42). BMW Brussels verwelkomde op 30 maart een samenkomst van de Zinner Circle onder het teken van de mobiliteit, in aanwezigheid van minister Pascal Smet. Drie Waalse ondernemingen waren ook ter plaatse om de Nederlandstalige ondernemers in Brussel te ontmoeten, namelijk het hotel Van der Valk Verviers, het Silva Hotel Spa-Balmoral en Le Quartier Latin, van Marche-en-Famenne. 44 BECI - Brussel metropool - mei 2017

ADRESSEN BRASSERIE DE LA SENNE (ZENNEBROUWERIJ) Te bezoeken van maandag tot vrijdag, van 9 tot 15 uur (minimum 15 personen) | Duur: ong. 1 uur, daarna degustatie prijs: € 9 per persoon | Gentsesteenweg 565 – 1080 Brussel | info@brasseriedelasenne.be | 02 465 07 51 BRUSSELS BEER PROJECT Te bezoeken op donderdag, vrijdag en zaterdag van 14 tot 22 uur | Antoine Dansaertstraat 188 – 1000 Brussel keepintouch@beerproject.be ZOOM BRUSSELSLIFE Ontdek de Brusselse microbrouwerijen en stort je in het avontuur Bier is sterk verankerd in de Belgische cultuur en doet Brussel sinds mensenheugenis bruisen. Neem eens een aperitiefje in een van de talrijke Brusselse microbrouwerijen! Of waarom niet je eigen bier beginnen brouwen bij je thuis? We nemen je mee naar de beste microbrouwers in de hoofdstad. Victor Lepoutre We beginnen bij het begin, met de twee bekendste microbrouwerijen in de hoofdstad. De befaamde Brasserie de la Senne houdt er een collectie eigen en partnerbieren op na die de meeste goede bars in Brussel veroverden. Een ander project dat welbekend is onder bierliefhebbers is het Brussels Beer Project. De oprichters riepen de mening van het publiek in om hun brouwrecepten te verbeteren en hun bieren te dopen, en dat bleek een succes. Je vindt hier niet minder dan vijf bieren, verkrijgbaar in de brouwerij zelf en in de meeste Brusselse supermarkten. Klein maar potig We trekken naar de Marollen, aan het begin van de Spiegel straat, waar twee studenten stiekem aan het brouwen sloegen in hun kelder. Deze werkwijze leidde tot de naam van hun brouwerij: En Stoemelings. Je vindt er de verrukkelijke Curieuse Neus (een echte tripel!), Cuvée Houdini (amberbier met koriander en sinaasappelzeste) en Chike Madame (witbier met jasmijn). We gaan voort met brouwerij Cantillon die onderdak vond in het Brussels Museum van de Geuze in Anderlecht. Je ontdekt hier een tiental geuzesoorten, een typisch Belgisch bier verkregen door lambiekbieren (natuurlijk gegist bier) samen te voegen. Noisy, Psycho, Heavy … de jonge microbrouwerij No Science, geboren in de lokalen van GreenBizz.brussels, liet zich beïnvloeden door de electromuziek. Haar locatie inspireert de brouwerij om volgens duurzame economische principes te EN STOEMELINGS Te bezoeken op zaterdag en maandag op aanvraag, brouwerij open van dinsdag tot zaterdag, van 11 tot 18 uur Spiegelstraat 1 – 1000 Brussel | www.enstoemelings.be CANTILLON Open op maandag, dinsdag, donderdag, vrijdag en zaterdag, van 10 tot 17 uur | Gheudestraat 56 – 1070 Brussel museum@cantillon.be | 02 520 28 91 NO SCIENCE Dieudonné Lefèvrestraat 37 ­1020 Brussel info@noscience.be | 0484 32 66 82 BROUWERIJ BELGOO Georges Wittouckstraat 61 – 1600 Sint­Pieters­Leeuw www.Belgoobeer.be | 0475 69 24 60 BROUWERIJ L’ERMITAGE www.ermitagenanobrasserie.be BEERSTORMING Alsembergsteenweg 75 – 1060 Brussel 0472 89 74 01 | www.beerstorming.net J’IRAI BRASSER CHEZ VOUS Neem contact op met Antoine Lavis op het nummer 0483 02 77 97 | jiraibrasserchezvous.com werken. Ze schotelt ons brouwrecepten van elders voor (I.P.A, Porters, Bitters en Single Hops) met een Belgische toets. Dorstlesser Dikkenek met een toets mandarijn wordt gebrouwen in Brasserie Belgoo in Sint­Pieters­Leeuw, aan de poorten van onze hoofdstad. Perfect om al van de lente te proeven wanneer het mooie weer op zich laat wachten. En om te bewijzen dat iedereen zich in het avontuur kan storten, proeven we de Lanterne, een droog, licht IPA­bier gebrouwen door Brasserie l’Ermitage. De brouwerij ligt in de buurt van het Zuidstation en dankt haar naam aan de stek in de Kluizenaarsstraat waar ze zich aan haar eerste experimenten waagde. Brouw je eigen bier! Jazeker, net als de brouwers van L’Ermitage kun jij zelf een poging wagen. Met Beerstorming bedenk je je eigen bierrecept en volg je alle stappen van de productie. Ook J’irai Brasser Chez Vous geeft je de kans om een bierrecept naar keuze te brouwen in jouw eigen comfortabele keuken en het daarna te proeven. De ideale activiteit om samen met vrienden of als teambuilding te doen. BECI - Brussel metropool - mei 2017 45

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN CHOCOLADESALON 26.05 BUURTFEEST Een leuk idee om een band tussen buren te creëren. Alle Brusselaars worden uitgenodigd om samen een feest te organiseren in hun straat of wijk. Diverse locaties | Gratis | lafetedesvoisins.be 05.05 | 27.05 KUNSTENFESTIVALDESARTS Tweetalig festival met opvoeringen, plastische en toneelkunst van Belgische en buitenlandse kunstenaars in een twintigtal Brusselse cultuurcentra. Diverse locaties | van € 4 tot € 20 | www.kfda.be 08.05 | 20.05 KONINGIN ELISABETHWEDSTRIJD Zoals ieder jaar palmt de wedstrijd het Flageygebouw in. Voor het eerst is er een sessie gewijd aan cellisten. Flagey | € 85 | www.cmireb.be 12.05 | 21.05 NACHTEN VAN DE BOTANIQUE Festival in het teken van nieuwe ontdekkingen, eclecticisme, opkomende tendensen en prille muzikale carrières. Kruidtuin – Koninklijk Circus € 19 per concert| botanique.be ONDER DE LOEP — CULTUUR Kunstenfestivaldesarts Sinds 1994 staat het programma van dit tweetalige festival in het teken van hedendaags theater, dans, film en plastische kunst. Zo’n drie meiweken lang loopt het Kunstenfestivaldesarts in een twintigtal Brusselse kunst- en theatercentra en op openbare plaatsen in de hoofdstad. Kunstenfestivaldesarts Kunstberg 5 1000 Brussel www.kfda.be Het Kunstenfestivaldesarts heeft een zwak voor artistieke projecten die zich maar moeilijk in een “hokje” laten duwen. Het festival zoekt al dertien jaar alternatieven voor de mainstream en probeert te ontsnappen aan het vaste stramien op alle niveaus in de maatschappij. In 2017 treedt het festival in dialoog met de tentoonstelling “Het afwezige museum” van Wiels (vorige maand hier aan bod gekomen), die een vergelijkbare missie nastreeft. Het festival probeert een antwoord te vinden op het heersende populisme, niet door kritiek te uiten, maar door samen met artiesten mensen dichter dan ooit bij elkaar te brengen. We tippen je nog graag over de performance van Tania Bruguera, die je kan zien vanop een 8,50 m hoge cilinder. En over het project Within van Tarek Atoui die mensen bijeenbrengt rond “luisteren”. 04.06 MILIEUFESTIVAL Ontmoet de Brusselse milieuactoren om volop bij te leren en gezellige momenten te beleven. Biosnacks, straattheater, spelletjes en animatie voor kinderen en een groot, gratis concert. Jubelpark | Gratis | www.leefmilieu.brussels 28.05 20 KM DOOR BRUSSEL Bekende loopwedstrijd door het zuidelijke deel van de hoofdstad. Iedereen kan deelnemen. Je kunt ook als team lopen. Jubelpark | € 25 per persoon www.20kmdoorbrussel.be THE PRIDE Al 19 jaar brengt Pride flink wat deelnemers samen om op te komen voor gelijke kansen en hulde te brengen aan de lgbt-gemeenschap. Stadscentrum | Gratis | pride.be 26.05 | 28.05 BRUSSELS JAZZ MARATHON Een trefpunt voor jazzfans in Brussel, met een reeks concerten in talrijke Brusselse cafés en bars. Diverse locaties | Variabele prijzen brusselsjazzmarathon.be AVONDACTIVITEITEN 12.05 | 13.05 JAM’IN JETTE Festival met wereldmuziek en circus binnen en in de openlucht, iedereen welkom. Jeugdpark - Jette | Gratis | www.jaminjette.be 20.05 46 BECI - Brussel metropool - mei 2017

BRUSSELSLIFE BRUSSELAAR VAN DE MAAND Gaëtan Thomas, eerste Brusselse en Belgische schipper in de Clipper Race Deze zomer zal de 29-jarige Gaëtan Thomas de eerste Belgische schipper zijn die een niet-professioneel team meeneemt in een zeilrace rond de wereld. Tien mannen en vrouwen, soms zonder zeilervaring, zullen 20 meter lange boten over de oceaan sturen. Een uitdaging waarvan de Brusselaar altijd gedroomd heeft. Een portret. Gaëtan is opgegroeid in Brussel en bracht een groot deel van zijn jeugd door op de zeilboot van zijn ouders. Zijn passie voor de zee en zeilen zet hem ertoe aan om de school te verlaten op zijn 16e waarna hij aan de slag gaat op zeilschepen, eerst als scheepsjongen WIST U DIT? Louise en Stefanie: koninginnenen prinsessennamen Wist u dit? De lanen en pleinen in een van de rijkste Brusselse wijken zijn vernoemd naar een Belgische koningin en twee prinsessen. We beginnen met het Louizaplein dat aangelegd werd halverwege de 19e eeuw. Er kwamen ook een Louizapoort en dan een Louizastraat, alle drie vernoemd naar de Franse prinses Louise d’Orléans die koning Leopold I huwde in 1832. In 1847 maakt de huidige Louizalaan (indertijd Terkamerenboslaan) het mogelijk om vanuit het stadscentrum het grootste park in Brussel te bereiken. Om afgunst te vermijden werd de laan later omgedoopt ter ere van Louise van België, de eerste dochter van Leopold II, terwijl de naam van haar zusje Stefanie naar het plein ging dat we ook nu nog kennen. Victor Lepoutre BECI - Brussel metropool - mei 2017 47 en dan als schipper. Hij navigeert op de Europese zeeën en in de Caraïben, en steekt de Atlantische Oceaan vijf keer over, waarvan drie keer solo. Binnen enkele maanden stort hij zich op wat hij beschrijft als “een van de moeilijkste opdrachten van een schipper”. Hij zal matrozen met en zonder zeilervaring leren om “grote, krachtige zeilschepen te besturen in soms uiterst ruwe omstandigheden op de oceaan en tegelijk zorgen voor maximale veiligheid, concurrentie en plezier.“ Gaëtan vertrekt vanuit Engeland naar Brazilië en dan naar Zuid­Afrika. Vervolgens zet hij koers naar de Indische Oceaan, een nieuwe omgeving waar hij nooit eerder gevaren heeft, om dan rond zuidelijk Australië en door Indonesië naar de Chinese Zee te varen. Via een nieuwe onbekende, de Stille Oceaan, zeilt hij naar Seattle om dan door het Panamakanaal de oostkust van de Ver enigde Staten te berei ken en terug te keren naar Europa . Wie de meeste punten bijeenzeilt door regatta’s te winnen op bepaalde punten in het parcours komt als winnaar uit de race. Voor elke etappe komt er een nieuw zeilteam aan boord en begint Gaëtans opleidingsmissie opnieuw. Hoewel de deelnemers een opleiding krijgen aan land weet de schipper dat zijn missie alleen succesvol kan zijn als hij “streng is op het vlak van veiligheid en zijn team inspireert”. Gaëtan zal als eerste Belg aantreden in de Clipper Race en daar is hij erg trots op. Toch betreurt deze gepassioneerde zeiler dat het Belgische zeilmilieu zo ontoegankelijk is: “In Frankrijk en Nederland bestaan er heel wat gesubsidieerde verenigingen en plaatsen waar zeilen betaalbaar is. In België blijft tegen een voetbal trappen goedkoper dan zeilen, maar dankzij de sociale netwerken begint onze sport democratischer te worden”. Hoewel hij vaak op zee vertoeft, keert de jonge schipper nu en dan naar Brussel terug voor één dag of enkele maanden. Dan stapt hij meteen een café binnen om te genieten van tartaar met frietjes en een lekker biertje, met familie en vrienden. Ondanks zijn reislustige aard weet Gaëtan het zeker: hij heeft zijn hart verloren aan Brussel! Victor Lepoutre

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR ADC Production NV Hermesstraat 4C - 1930 Zaventem Nace: 46433 - Groothandel in foto- en filmapparatuur en in andere optische artikelen 47782 - Detailhandel in fotografische en optische artikelen en in precisieinstrumenten in gespecialiseerde winkels 77292 - Verhuur en lease van televisietoestellen en andere audio- en videoapparatuur afg.: Daniel Van Ruyssevelt Arnico BVBA de Foestraetslaan 42 - 1180 Brussel Nace: 64200 - Holdings afg.: Nicolas De Greef Auquier Chantal NP Minervalaan 20 - 1190 Brussel Nace: 82110 - Diverse administratieve activiteiten ten behoeve van kantoren 82300 - Organisatie van congressen en beurzen 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg.: Chantal Auquier Bragard SA Axis Gate - Axis Parc Rue du Fond Cattelain 2 - 1435 Mont-Saint-Guibert Nace: 46411 - Groothandel in weefsels, stoffen en fournituren 46423 - Groothandel in kleding, met uitzondering van werk- en onderkleding 47512 - Detailhandel in huishoudtextiel en beddengoed in gespecialiseerde winkels afg.: Alexandre Blondiaux Bulkray BVBA Mudradgaarde 201 - 1070 Brussel Nace: 49320 - Exploitatie van taxi’s 49390 - Overig personenvervoer te land, n.e.g. 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Raymond Umuhizi Coreso NV Kortenberglaan 71 - 1000 Brussel Nace: 35130 - Distributie van elektriciteit afg.: Jean-Francois Gahungu Fashion Atelier NP Kindermansstraat 1 - 1050 Brussel Nace: 46423 - Groothandel in kleding, met uitzondering van werken onderkleding 74201 - Activiteiten van fotografen, met uitzondering van persfotografen 90031 - Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten afg.: Mirjana Perkovic Ghelamco Group CVA Zwaanhofweg 10 - 8900 Ieper Nace: 64200 - Holdings 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Paul Gheysens IC Belgium CVBA Adolphe Lacomblélaan 59 - 1030 Brussel Nace: 46140 - Handelsbemiddeling in machines, apparaten en werktuigen voor de industrie en in schepen en luchtvaartuigen 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - Markten opinieonderzoekbureaus afg.: Patrick Clerens Isavvy BVBA Vroegegroentenstraat 61-63 - 1190 Brussel Nace: 46510 - Groothandel in computers, randapparatuur en software 47191 - Detailhandel in niet-gespecialiseerde winkels waarbij voedings- en genotmiddelen niet overheersen (verkoopoppervlakte < 2500 m²) 4719101 - Kleinhandel in grote verscheidenheid van goederen waarbij voedings- en genotmiddelen niet overheersen, zoals kleding, meubelen, apparaten, ijzerwaren, cosmetica, sieraden, speelgoed, enz. afg.: Frédéric Naymark LSI - Language Studies INT BVBA Clovislaan 83 - 1000 Brussel Nace: 85599 - Overige vormen van onderwijs afg.: Sylvaine Drablier Memnon Archiving Services NV Kareelovenlaan 3B - 1140 Brussel Nace: 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Nicolas de Beco Oodrive BE NV Louizalaan 380 - 1050 Brussel Nace: 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Christophe Ophoff Please Surprise Me - Hopopup BVBA Veydtstraat 28 - 1060 Brussel Nace: 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten 68100 - Handel in eigen onroerend goed 68311 - Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis afg.: Emmanuelle Halabi Saidi Najwa NP Johann Sebastian Bachlaan 24 - 1083 Brussel afg.: Najwa Saidi SkyFarms BVBA Bloemtuinenlaan 16 - 1030 Brussel Nace: 01130 - Teelt van groenten, meloenen en wortel- en knolgewassen 81100 - Diverse ondersteunende activiteiten ten behoeve van voorzieningen 81300 - Landschapsverzorging afg.: Augustin Nourissier Stratenet SPRL Rue Clément-Didriche 5 - 5150 Floreffe Nace: 47910 - Detailhandel via postorderbedrijven of via internet 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73110 - Reclamebureaus afg.: Stéphane Bouchez Wilink Insurance SA Boulevard Baudouin 1er 25 - 1348 Louvain-la-Neuve Nace: 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. 66210 - Risicoanalisten en schadetaxateurs 66220 - Verzekeringsagenten en -makelaars afg.: David Maus Wilink Insurance (Schuman) NV Ouiderghemselaan 40 - 1040 Brussel Nace: 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. 66210 - Risicoanalisten en schadetaxateurs 66290 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met verzekeringen en pensioenfondsen afg.: Stéfano Ristuccia Wilink Insurance (Ukkel) NV Waterloosesteenweg 1389 - 1180 Brussel Nace: 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. afg.: Thierry Debacker Wilink Insurance NOH NV Peter Benoitplein 15M - 1120 Brussel Nace: 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. 66210 - Risicoanalisten en schadetaxateurs 66220 - Verzekeringsagenten en -makelaars afg.: Didier Vandewauwer INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN A.T Kearney 36 Agoria Association socialiste de la personne handicapée (ASPH) 40 Beerstorming Benteler Engineering Bip Bip et Coyote BMW Brussels BNP Paribas Fortis Britse Kamer van Koophandel in België Brouwerij Belgoo Brouwerij l’Ermitage Brussels Beer Project Cantillon Club van Lotharingen CuteSolutions 45-47 31-33 38 5 ; 44 10-11 ; 14 44 45-47 45-47 45-47 45-47 44 24-26 48 BECI - Brussel metropool - mei 2017 16-19 Alliance of European Metropolitan Chambers (AEMC) Altran 5 ;42-43 31-33 EMAsphere En Stoemelings Engie Enterprise Europe Network Febiac Fondation pour l’enseignement Google Helios-IT Hôtel Van der Valk Verviers IBM Impulse IRIDIA J’irai Brasser Chez Vous Koninklijk Circus Londense Kamer van Koophandel MAD In Situ Mercer Microsoft Innovation 42-43 45-47 10-11 12 20-22 10-11 34-35 31-33 44 10-11 34-35 8 45-47 45-47 5 ; 42-43 40 31-33 Center Brussels Microsoft MIVB No Science Norriq Nspyre Orange Ouvroir (L’) Partena Philips Poolpio Progentis Quartier Latin Reed Reibel Retis Robert Walters Roland Berger RTBF Safran 34-35 34-35 10-11 45-47 31-33 31-33 20-22 40 28-29 31-33 34-35 20-22 44 34-35 42-43 20-22 42-43 16-19 34-35 10-11 Silva Hotel Spa-Balmoral Skyfarms Solidaris Spie Belgium Structura Suez België Tass The Privacy Office Théâtre de Liège Tridea ULB Unic-3D Vlerick Business School Volvo Wallonie Belgique Tourisme Wiels Younity Zen Car Zennebrouwerij 44 42-43 28-29 31-33 5 40 31-33 39 34-35 36 8 ; 16-19 36 24-26 8 4 45-47 28-29 ; 30 6 45-47

COMMUNITY AGENDA Fiscaliteit en financiën 25.05.2017 Actualité fiscale (1) Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 18.05.2017 Ontwerp onweerstaanbare e-mails die uw doelpubliek aanzetten tot lezen! 05.06.2017 LinkedIn start: ontdek de 1001 gezichten van het sociale netwerk 09.06.2017 Hoe omgaan met de pers? Efficiëntie 30.05.2017 In topvorm op het juiste ogenblik 01.06.2017 Meer dan 90 praktische tips om uw tijd beter te beheren! ICT 19 & 20.06.2017 Een beeld zegt meer dan duizend woorden: leer werken met Photoshop 26 & 27.06.2017 Projectmanagement kan eenvoudig zijn met MS Project 04.07.2017 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut, en hij noemt Outlook! ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Opleidingen op maat U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? Sociale wetgeving 12.05.2017 Statut et contrat de travail dans le secteur public – n° 2 (1) 16.05.2017 Le pécule de vacances des employés (1) 18.05.2017 Statut et contrat de travail dans le secteur public – n° 3 (1) 04 & 06.07.2017 Négocier avec les syndicats : atelier pratique (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Handelsrecht 12.05.2017 Les données personnelles et le big data - comment implémenter la “privacy by design” ? (1) 23.06.2017 Les données personnelles et l’Internet of things - est-ce compatible? (1) ➜ Danai Siakoudi +32 2 563 68 58 – dsi@beci.be Milieu, stedenbouw, mobiliteit Cyclus milieubeheer 2017 16.05.2017 Carbon footprint: de basis 19.05.2017 Het beheer van hulpbronnen en afval 09.06.2017 Mobiliteit 12 & 19.06.2017 Carbon footprint: voor gevorderden 09.2017 Het inkoopbeleid 09.2017 Energie 10.2017 De veerkrachtige onderneming 11.2017 Communicatie 12.2017 Nieuwe werkmodi 12.2017 Slot: SymbioVille – test al spelend uw kennis ➜ Laura Rebreanu +32 2 643 78 26 – green@beci.be 31.05.2017 Individuele ontmoetingen met Zweedse inkopers uit de voedingssector 01.06.2017 Gérer les risques et les coûts d’expédition : Incoterms (1) 08.06.2017 Passez à l’électronique: facture, signature, recommandé… (1) 14.06.2017 Asian Days: Opportunities for Belgian enterprises in Asia 15.06.2017 Hoe overheidsaanbestedingen aanpakken ? 20.06.2017 European company mission to Taipei, Taiwan 06.10.2017 Individuele ontmoetingen met Duitse inkopers uit de voedingssector ➜ Beci’s International Department +32 2 563 68 54 - nao@beci.be 31.05.2017 Seminar met Engie – Zonneplannen 13.06.2017 Speed Business Lunch 15.06.2017 After Work 16.06.2017 Welcome Lunch ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be 11.05.2017 Wat betekent CE-markering voor mijn bedrijf? 19.05.2017 Jongler avec les méthodes de paiement à l’international (1) (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar BECI - Brussel metropool - mei 2017 49

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home