THINK TANK VÓÓR OF TEGEN De rechtspersoonlijkheid van robots? Een eerste stap in de richting van een wettelijk kader voor robotica: half februari keurde het Europese parlement het verslag van Europarlementariër Mady Delvaux goed, maar dan wel zonder de ‘robottaks’ die voorzien was om toekomstige verloren banen door een universeel inkomen te compenseren. De tekst kent robots op het eerste gezicht een elektronische persoonlijkheid toe. Ophélie Delarouzée Mady Delvaux, Luxemburgse democratisch-socialistische Eurovolksvertegenwoordiger Databescherming en privacy zijn dringend aan regulering toe. Dit geldt ook voor aansprakelijkheid bij ongevallen. In het geval van autonome wagens, die binnenkort op de markt verschijnen, zouden de constructeurs kunnen instaan voor de schadeloosstelling. Volvo stelt dit trouwens voor bij de lancering van zijn vrachtwagen zonder chauffeur. Toch gaan we best niet van een dergelijke vrijwillige verbintenis uit. De aansprakelijkheid zal moeilijker te bepalen zijn met de volgende generatie van robots die zelf uit hun omgeving leren. Ingeval van een geschil tussen constructeurs, programmeurs en gebruikers, zou het eenvoudiger zijn om de schuld in de robot zijn schoenen te schuiven en de knoop dankzij financiële regelingen door te hakken. In dit functionele perspectief wordt eraan gedacht om robots een rechtspersoonlijkheid te geven, zoals het nu al het geval is met vennootschappen. In zijn boek overweegt Mr Bensoussan zelfs rechten voor deze machines. Dit onderwerp mag gerust binnen het Europese Parlement worden besproken, want het is de plaats bij uitstek voor goed geïnformeerde debatten. En een bespreking is altijd beter dan een brutale weigering. Het charter richt echter aanbevelingen tot de ontwerpers en gebruikers, om een humanisering van robots te voorkomen. Het verslag heeft het ook over transparantie, maar gaat hierin niet diep genoeg, want ik heb het belang van datacontrole tijdens het onderzoek kunnen meten. Dit veelzijdige onderwerp moet zeker worden doorgelicht. Verder maak ik me zorgen voor de sociale vrede. Industriële revoluties en verloren banen hebben altijd voor opstand gezorgd. Laten we ons hierop voorbereiden en nadenken over de financiering van de sociale zekerheid en de overheidsdiensten. Robotica zal nieuwe rijkdom creëren en daarmee rijst de vraag van de verdeling ervan. Gaat die rijkdom naar enkele multinationals of naar het geheel van de samenleving? Dit is de kernvraag van het debat rond heffingen. Het verslag beoogt onder andere het opwekken van politieke belangstelling, om het onderwerp niet volledig aan wetenschapslieden en de industrie over te laten. We hebben hier te maken met een ingrijpende maatschappelijke verschuiving. Onze beleidsmensen moeten hiervan het belang inzien. 8 BECI - Brussel metropool - mei 2017 Hugues Bersini, hoogleraar ULB en codirecteur van het Institut de Recherches Interdisciplinaires et de Développements en Intelligence Artificielle (IRIDIA) Ik vind dat aansprakelijkheid een menselijk begrip moet blijven. Vanaf het ogenblik dat ze door haar complexiteit verwatert, dienen diegenen die voordeel halen uit autonome systemen, dan ook maar bijdragen te betalen aan verzekeringsfondsen voor slachtoffers. Er is verder een contradictie met het charter, dat iedereen aanmoedigt om het gedrag van voorwerpen niet te interpreteren als het gevolg van een voornemen. Wie een rechtspersoonlijkheid aan robots toekent, gaat echter in die richting. En deze verkeerde reactie zou nog kunnen toenemen met de veralgemening van kunstmatige intelligentie die menselijke maar ook dierlijke modellen nabootst. Ik zal altijd weigeren om emoties en voornemens in robots voor mogelijk te achten. Levende wezens beseffen dat ze moeten overleven. Dit en andere bijzondere biologische dimensies onderscheiden levende wezens. Het gebeurt ook op verscheidene niveaus. Waarschijnlijk zullen robots zich op een intelligentere manier gedragen dan een hond, maar ze zullen nooit dezelfde perceptie hebben van een bloem. Er is eerder controle nodig op de voornemens van mensen die robots ontwikkelen. Trading software heeft bijgedragen tot de crisis van 2008. Softwarepakketten worden steeds talrijker en beslissen vandaag over de toekenning van scholen, de ontwikkeling van domotica enz. Binnenkort moet worden bepaald welke wagens sneller mogen rijden. Software gaat ons dwingen de samenleving van morgen uit te leggen en te rechtvaardigen. Nu al onderwerpen de GAFA* ons aan deze transitie, met winstbejag als voornaamste doelwit. Ze bouwen hun macht op een combinatie van brains en financiële middelen. Om deze macht terug te winnen dient de politiek de technologie vooraf te gaan, om ze desnoods te versnellen of af te remmen. Dit kan alleen door technocraten en beleidsmensen die goed op de hoogte zijn van de technologische doorbraken. Hoe eigenaardig ook zijn die mensen momenteel vooral begaan om de tewerkstelling en het minimuminkomen. Ik geloof niet in ondergangsprofetieën die beweren dat er deze keer geen nieuwe vorm van samenwerking tussen mens en machine meer komt. Wel denk ik dat zulke technologieën onze gedragingen kunnen veranderen ten opzichten van de bedreigingen op het milieu en de sociaaleconomische omgeving. * De grote namen van de digitale wereld: Google, Amazon, Facebook en Apple. © Thinkstock
11 Online Touch Home