0

5,90 € Baby&mama Het Babyboek De zwangerschap van A tot • Maand na maand U al aan het pr maar tevergeefs ! • Belang en plaats van kinesitherapie in de voorber op de bevalling • Baby verzorgen en vertroetelen • Zijn kamertje, zijn wereldje en de zwangerschap 100% Belgisch baby-mama .be Geisha-balletjes : een troef voor na de baby?

Paisley Enceinte et Détendue – Allaitement tout en Confor t Ontspannen zwanger – Comfor tabel voeden ANITA BELGIUM n.v./s.a. · Phone: +32 2 4798309 E-Mail anita.b@anita.net · www.anita-maternity.com CUP B – I · MATERNITY

www.baby-mama.be 18de jaar - 2014 Directie Publicatie & Redactie Chantal Labar Roland Meers Advertentiewerving & Administratieve dienst François Velasco info@marketingpress.be Fotos Rudy Roan Vertaling Maclo Language Division Redactie coordinatie Nathalie Kuborn Annabelle Duaut Werken mee aan dit n° Nathalie Chabot Nancy Vander Weyden Dr. Andris Mélanie Burton Astrid Van der Heijden Layout manager & Productie Lionel Marchal Verantwoordelijke Uitgever Roland Meers Av de la Petite Cense,13 1331 Rosières Druk ets. LESAFFRE www.lesaffre.be North Side Center II Av Lavoisier, 18c 1300 - WAVRE Tél 010 / 22 88 88 Fax 010 / 23 89 19 info@marketingpress.be www.babykids.be Alle rechten voorbehouden – de artikels en de reclame vallen volledig onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders overeenkomstig de wet is de uitgever niet verantwoordelijk voor onopzettelijke fouten. V an bevruchting tot geboorte, van de eerste glimlach tot de eerste pasjes, de evolutie van dit kleine leventje dat uw eigen leven helemaal vult, is één groot avontuur. Ontwikkeling, voeding, opvoeding, alle belangrijke thema’s voor toekomstige ouders komen aan bod. In deze gids vindt u een antwoordt op duizend en één vragen rond zwangerschap en moederschap, zodat u in alle rust kennis kunt maken met uw allerkleinste schat, in zijn en uw tempo. Veel leesgenot … 3

Partners index Partners index • Anita Maternity • Omnibionta Pronatal • Babymovie 4D • Myriam Van San, tabakologe & Diëtist • Mustela • Doula’s • Centre médical Corps-santé • Kiddyboo by Mykko • Noukie’s • Nivea Baby • Mustela Revolutie • Mitocare • Childwood by Childhome • Plum Plum by Babimex • Alecto www.anita.com www.omnibiontapronatal.be www.babymovie.be www.myriamvansan.be www.mustela.be www.dedoula.be www.corps-sante.be www.mykko.com www.noukies.com www.nivea.be www.mustela.be www.mitocare.be www.childhome.com www.plumplum.be www.alecto.be De zwangerschap U hebt ernaar verlangd, ervan gedroomd, u hebt er zich allerlei voorstellingen van gemaakt … En plots was het daar, totaal onverwacht, of net integendeel, na lang hopen en wachten, na ontelbare intieme ontmoetingen onder het dons. Misschien had u na talloze vergeefse pogingen de hoop zelfs al opgegeven. En dan bevestigt het pipet van de zwangerschapstest u dat het eindelijk zo ver is, U droomt niet : deze keer is uw kindje er echt … genesteld in uw warme, zachte schoot. Negen maanden lang wordt uw navel ook de navel van uw hele wereld, het middelpunt van al uw aandacht, maar ook een bron van talloze nieuwe vragen. Zwanger zijn is één groot avontuur, heerlijk en uniek. Het avontuur begint voor baby Maand na maand bent U al aan het proberen maar tevergeefs ! In de startblokken : het eerste bezoek bij de dokter Hoe een zaadje groot wordt … Toxoplasmose en listeriosis, wat zijn de risico’s ? Is uw baby te gehaast ? Baby zit niet graag stil ! Het avontuur begint voor mama Nieuwe rondingen elke dag Wat betekent urineverlies ? Roken en zwangerschap Prenatale zwangerschapgymnastiek Obesitas en zwangerschap : niet echt goede maatjes Goede gewoonten, dag na dag Zwanger en zen Belang en plaats van kinesitherapie in de voorbereiding 4 Baby& mama 6 8 9 Na de geboorte 11 Vruchtwaterpunctie 12 De Echografie, een voorkeursonderzoek in de verloskunde 14 16 17 18 19 20 23 24 26 28 Doula’s 30 Reflexologie & aromatherapie 32 Negen maanden lang hebt u uw schat gekoesterd in de knusse warmte van uw mooie ronde buik. Nu kunt u hem eindelijk echt knuffelen, hem omringen met alle tederheid en zorg die hij nodig heeft voor het grote avontuur dat nu voor hem begonnen is. Voor uw baby is dit het startpunt om op ontdekking te gaan in deze grote wereld en om alles te leren wat erbij hoort. Ook voor de kersverse ouders begint nu een totaal nieuw leven, vol vreugde, maar ook vol verantwoordelijkheid, twijfels en vraagtekens. Maar wees gerust, met wat goede raad om te beginnen en vertrouwend op uw intuïtie zult u de prachtige rol van « ouder » ongetwijfeld perfect vervullen. Na de geboorte : de zuigeling De moederborst : bron van gezondheid De voeding van de zogende moeder Borstvoeding ontwennen : stap voor stap Zuigfles : gebruiksaanwijzing De juiste melk voor elke leeftijd Aan tafel, stap voor stap ... De Green attitude … Cover 2 13 15 22 25 30 32 53 59 61 62 / 63 65 69 73 75 • Kurkfabriek van avermaet • Kaboost by Babimex • BabyDan by Babimex • Bébé-jou by Babimex • Babydays beurzen • Portrait Studios • Boon by Babimex • Mykko Mio & Flippa by Mykko • Bla Bla Bla by Babimex • Mykko Buikdrager • Casualplay by Mykko • Baby plus Vanderstraeten • Baby Boom • Angelcare Babyphone www.kurk.be www.kaboost.be www.babydan.be www.bebe-jou.be www.babydays.be www.portraitstudios.be www.booninc.eu www.mykko.com www.blablabla.be www.mykko.com www.mykko.com www.babyboom-wavre.be www.mykko.com 79 81 83 91 99 112 115 117 121 125 127 www.babyplusvanderstraeten.be 136 / 137 Cover 3 Cover 4 op de bevalling Een lekkere knuffel ! Voorbereiding van het verblijf in de kraamkliniek Uw lijst voor het Moederhuis Hoe zal de Baby geboren worden ? De keizersnede … in alle rust Pijnloos bevallen Een kind ter wereld brengen, maar anders ... Welkom op de baby showers ! De laatste rechte lijn : de bevalling 34 35 36 37 38 39 40 42 43 44 48 49 50 51 52 57

- Inhoudstafel -- Inhoudstafel - De zuigeling : verzorging Verzorgen en vertroetelen Schone zachte billetjes Van de luiers naar het potje De zuigeling : slaap De sleutels voor het juiste ritme Zijn kamertje, zijn wereldje Meegroeimeubelen voor kinderen, een economische en ddurzame keuze De zuigeling : gezondheid Voorzichtig ! De huisapotheek : de must-haves Baby’s pijntjes en kwaaltjes : op alles voorzien ! Baby huilt : laten huilen ? Noodsituaties : de juiste reflexen l Bronchiolitis bij een zuigeling : Allergieën : de zachte aanpak 60 64 66 Baby wordt groot : het begin Spelen is leren Vertel mij een verhaaltje De eerste pasjes : een nieuw avontuur begint 67 72 76 Baby wordt groot : psycho Oei, in bed geplast ! Opvoeding : er is geen recept voor ! Zelfvertrouwen : een onmisbaar levensinstrument Kurkvloer 78 Wedstrijden en castings voor kinderen : wees voorzichtig 80 84 85 86 87 Huisstofmijtenallergie 93 De ouders “ Het welzijn terugvinden “ Bij de komst van een baby schuiven de ouders hun eigen leven even op de achtergrond. Dat is niet meer dan normaal : hun dagindeling ziet er helemaal anders uit, zij nemen een ander ritme aan, vinden nieuwe aanknopingspunten. Maar dat betekent niet dat zij zichzelf totaal moeten wegcijferen, integendeel ! In conditie blijven, uw figuur terugkrijgen en uw bezigheden van vroeger weer opnemen, uw relatie als koppel levendig houden, het zijn allemaal stimulerende reflexen die uw humeur op peil houden en die bijdragen tot evenwicht in uw gezin. Elkaar verwennen en liefkozen, op adem komen, er even tussenuit trekken … er is een moment voor alles … en voor elk van u ! Ouders die solo slim spelen : multitasken in het kwadraat ! Oh mammy mammy blues ! Mama worden op 40 Papa zijn, een peulenschil ! Bye-bye buikje Een nieuwe elan voor de libido Geisha-balletjes, een troef voor na de baby ? Baby wordt groot Dag na dag staat u versteld van zijn vooruitgang, zijn ontwikkeling ; uw baby die eerst bijna niets anders deed dan slapen, kan plots rechtop zitten, kruipt even later vrolijk rond op het tapijt om dan eindelijk de wereld op twee beentjes in te stappen. Elke dag verlegt uw kind zijn grenzen, gaat het nieuwe mogelijkheden uittesten. Ook zijn behoeften veranderen mee, zowel op het vlak van voeding als van veiligheid en tempo. Welke melk moet u kiezen ? Wanneer mag u op fruit- en groentepapjes overschakelen ? Natuurlijk kunt u altijd bij uw kinderarts terecht om u te helpen de juiste keuzes te maken. En dan is er ook onze gids, die u zeker enkele slimme ideeën kan influisteren … 94 96 97 98 100 101 102 Baby wordt groot : gezondheid Evenwicht in uw bord Wanneer de eerste tandjes doorkomen Luizen : onnodig om met de handen in het haar te zitten 88 De praktische kant 92 Op wandel, in de auto, op reis, voor uw oogappel zijn het allemaal gelegenheden om talloze nieuwe dingen te ontdekken. Elke uitstap wordt een bron van intens plezier. Maar om echt voluit te genieten van die mooie momenten kunt u zich beter vooraf goed organiseren en rekening houden met enkele elementaire veiligheidstips. Een paar goede vuistregels, de juiste uitrusting, en daar gaan we ! Kinderdagverblijven : 3 lengten voorsprong ! Tips om de perfecte kinderoppas te vinden Veiligheid thuis : optimale preventie Gezellig op stap Veilig mee in de wagen : quid met het kinderzitje ? Samen op vakantie ! Wetgeving “ Al wat men dient te weten “ Het spreekt vanzelf dat bij een geboorte ook heel wat administratieve formaliteiten komen kijken : inschrijving in het gemeenteregister, vaccinaties, ziekenfonds … als ouder hebt u natuurlijk verplichtingen, maar ook rechten, zoals het recht op kraamgeld, moederschapsrust of borstvoedingspauze … Het is dus van groot belang dat u goed gewapend aan de start komt van dit parcours, dat uiteindelijk niet zo moeilijk zal blijken. Met de juiste informatie, over bijvoorbeeld uw rechten als zelfstandige, hebt u alvast een sterke troef in handen … Als een homokoppel een kind adopteren Aangifte van de geboorte en andere formaliteiten De borstvoedingspauze : een wettelijk recht Zelsftandige ouders, de staat denkt ook aan u Het leven is mooi bij Kind en Gezin Vaccinaties : zinvol en verplicht 131 132 133 134 135 138 www.baby-mama.be 5 120 121 122 124 128 130 104 106 107 108 109 110 111 114 118 119

De zwangerschap | Het avontuur begint voor baby Maand na maand bent u al aan het proberen, maar tevergeefs Nog altijd geen ooievaar in zicht. Wat bij de meeste van uw vriendinnen als vanzelf gaat, lijkt voor u plots totaal onbereikbaar. Maar hebt u het wel goed aangepakt ? Hebt u alles gedaan wat mogelijk is om Moeder Natuur een handje toe te steken ? Steek moeder natuur een handje toe : ✿ Eet evenwichtig ! Een te streng dieet of ongezonde voeding verkleinen de kansen op bevruchting. ✿ Vaak vrijen is de boodschap ! Dat verhoogt de kansen op bevruchting en versterkt het immuniteitssysteem. Bovendien is dit uitstekend voor de moreel en voor je leven als koppel ! ✿ Mijd alcohol, sigaretten en koffie, want die zijn uiterst schadelijk voor de vruchtbaarheid. Drinken of zwanger worden : het is kiezen ! Bovendien kan alcohol de goede ontwikkeling van de fœtus ernstig in het gedrang brengen. ✿ Vier de teugels ! Het kan frustrerend zijn wanneer je telkens weer negatief test, maar houd er rekening mee dat een obsessie om zwanger te worden je voortplantingsvermogen wel eens in de weg zou kunnen staan 6 Baby& mama

De zwangerschap Bevruchting : een complex proces met het toeval in een hoofdro Het is evident, iedereen weet dat een zwangerschap begint met geslachtsgemeenschap. De bevruchting hangt immers af van drie essentiële factoren : mannelijke spermacellen, vrouwelijke eicellen en hun ontmoeting in de eileider. Dit fenomeen doet zich voor tijdens de eisprong, met andere woorden, ongeveer 14 dagen voor het begin van een nieuwe cyclus, tegelijk de eerste dag van de maandstonden. Tot zover dus de theorie. En in de praktijk ? Zelfs wanneer de timing volledig juist zou moeten zitten, lijkt het maar niet te lukken. Hoe komt dit ? Er kunnen heel wat oorzaken zijn, van de meest simpele tot de meest complexe. Gelukkig zijn de technieken van begeleide voortplanting sterk geëvolueerd en bieden zij een antwoord op verschillende soorten problemen. Soms volstaat een kleine psychologische bijsturing of een minieme gedragsaanpassing op het vlak van levenshygiëne al om de situatie volledig om te gooien. Baat dit niet, dan moet een stand van zaken worden opgemaakt om een aangepast bevruchtingsprocédé te bepalen. Maar eerst even dit : wist u dat naar schatting één koppel op tien niet tot een zwangerschap komt na een jaar seksuele betrekkingen zonder contraceptie ? Daarom gaat men er algemeen van uit dat een medisch onderzoek bij koppels jonger dan dertig pas aangewezen is na een tweede jaar seksuele betrekkingen zonder contraceptie. Even loslaten – zichzelf verzorgen Hoe vaak hoort men niet verhalen van koppels die een kindje verwachten nadat zij, na talloze mislukte pogingen, beslist hebben om te adopteren. De verklaring is eenvoudig : soms is de idee-fixe om een kind te krijgen een eerste hindernis op de weg naar een zwangerschap. Te veel druk, verminderd seksueel verlangen, stress … allemaal barrières die voldoende sterk zijn om de ouderschapsdroom in de weg te staan. Het is dan ook heel belangrijk een beetje los te laten, de gedachten te verzetten door bijvoorbeeld vakantie te nemen, weer in vorm te komen door te vrijen omdat u er zin in hebt, niet omdat de kalender het voorschrijft, gezonder eten, minder roken … allemaal kleine dingen die uw vruchtbaarheid zeker ten goede komen. Een duwtje in de rug met de wetenschap Hormonenbehandeling Heel vaak ligt de oorzaak van vruchtbaarheidsproblemen in gewone stoornissen op het vlak van de eisprong bij de vrouw. Die worden nog in de hand gewerkt door het helse ritme van het moderne leven : vermoeidheid, stress enz. In dat geval kan een hormonenbehandeling volstaan om het probleem op te lossen en de voortplanting alle kansen te geven. Indien de eileiders te nauw of verstopt zijn, kan een chirurgische ingreep de weg vrijmaken voor de bevruchting. Kunstmatige inseminatie Deze techniek komt, omdat hij uiteindelijk niet zo belastend is, voornamelijk in aanmerking wanneer stimulatie van de eisprong al herhaaldelijk op niets is uitgelopen, in bepaalde gevallen van disfunctie van de vrouwelijke geslachtsorganen of bij mannelijke onvruchtbaarheid. Hier worden met een pipet deze techniek uitsluitend is voorbehouden voor koppels die geen kinderen kunnen krijgen. Bij ons is het, omdat er op dat vlak geen wetgeving bestaat, de behandelende arts die moet beslissen of hij de techniek al dan niet toepast. Dat is de reden waarom de jongste jaren heel wat Franse lesbische koppels naar ons land komen om zich te laten insemineren. verse of ingevroren spermatozoïden, verkregen na masturbatie, rechtstreeks in de baarmoeder ingespoten. Maar de oorzaak van de bevruchtingsproblemen kan ook bij de man liggen : erectie- of ejaculatieproblemen, verminderde kwaliteit van het sperma of volledige onvruchtbaarheid. In dat laatste geval is de oorzaak meestal te zoeken in een erfelijke ziekte of een totale afwezigheid van spermatozoïden en kan een spermadonor de oplossing bieden. „ Hoe ? Door contact op te nemen met een gynaecoloog, die u eerst enkele tests zal laten ondergaan. Indien de diagnose inderdaad wijst in de richting van kunstmatige inseminatie, is het aangewezen om een of meerdere gesprekken te hebben met een psycholoog. De inseminatie zelf is op zich een eenvoudige en pijnloze ingreep. De vrouw ligt in gynaecologische houding. Het sperma wordt in de baarmoederholte ingebracht door middel van een fijn buisje met een naald. Dan blijft de vrouw nog 10 à 30 minuten liggen alvorens gewoon weer door te gaan met haar dagelijkse leven. Opgelet, niet alle kunstmatige inseminaties leiden tot een zwangerschap, soms moet de ingreep verschillende keren worden herhaald om te slagen. „ Wist u dat … ? België is een van de weinige landen die kunstmatige inseminatie toestaan bij homoseksuele koppels. In Frankrijk bijvoorbeeld bepaalt een bio-etische wet dat www.baby-mama.be 7 Intracytoplasmatische spermainjectie ( ICSI ) : deze vrij jonge techniek lijkt op IVF, met dat verschil dat de spermatozoïde rechtstreeks in de eicel wordt geïnjecteerd met behulp van een micropipet, zodat bevruchting gegarandeerd is. Deze techniek wordt gebruikt wanneer het sperma niet genoeg spermatozoïden bevat om tot bevruchting te leiden. Wanneer er onvoldoende spermatozoïden zijn, is het zelfs mogelijk om ze rechtstreeks op te nemen uit de mannelijke geslachtskanalen of de teelballen. Deze techniek heeft een slaagpercentage van 30 %. In-vitrofertilisatie ( IVF ) : Deze techniek is de jongste jaren enorm geëvolueerd, in die mate zelfs dat hij koppels waarvan geoordeeld was dat zijn onomkeerbaar steriel zijn, een kans biedt om een kindje te krijgen. Dat neemt niet weg dat het een echte lijdensweg is. Men is maar beter gewaarschuwd : alleen wie echt gemotiveerd is, zal de vrij zware en meestal als pijnlijk ervaren ingrepen kunnen dragen. Maar voor alle ouders die de verschillende fases hebben doorlopen zonder op te geven en voor wie dan plots het geluk meezit, zijn die beproevingen snel vergeten. Wanneer brengt IVF de redding ? In geval van hindernissen in de eileiders, mannelijke steriliteit of wanneer de andere technieken van medisch begeleide voortplanting zijn mislukt. Het principe ? Het bijeenbrengen, vrouwelijke en gameten buiten het lichaam, van mannelijke gameten ( spermatozoïden ) ( eicellen ). Op dat moment kan een eicel worden bevrucht door een zaadcel, waarna het geheel een eitje vormt dat zich kan gaan delen. Na enkele dagen worden de embryo’s ingeplant in de baarmoederholte, waar zij zich verder kunnen ontwikkelen. Het slaagpercentage ligt rond de 25 %.

De zwangerschap | Het avontuur begint voor baby In de startblokken het eerste bezoek bij de dokter ! De bedoeling van het eerste prenataal consult is de toekomstige mama’s op te sporen bij wie de medische begeleiding intensiever zal moeten uitgevoerd worden in de loop van heel de zwangerschap. A ls u voor de eerste keer uw gynaecoloog of huisarts raadpleegt, zal hij u een aantal vragen stellen over uw algemene toestand. Door middel van die vragen zal hij een overzicht krijgen van alle orgaansysstemen : hart en bloedvaten ( hartritme, bloeddruk … ), ademhaling ( kortademigheid, hoest,.. ), urinewegen ( frequentie, pijn, uitzicht van de urine …, enzovoort. Uw dokter zal ook vragen stellen over ziekten die u al gehad heeft, over uw vroegere zwangerschappen ( indien u al zwanger geweest bent ), over huidige aandoeningen die mogelijk een risico kunnen betekenen voor uw kindje. Hij zal u ook vragen in welke omgeving u leeft en of er bepaalde erfelijke ziekten bestaan in uw familie. In de loop van dat gesprek dient ook elke recente periode van temperatuurverhoging vermeld te worden want dat zou belangrijke gevolgen kunnen hebben voor uw zwangerschap. Een volledig onderzoek Daarna zal de dokter u uitgebreid onderzoeken. Hij zal eerst uw huid en skelet nakijken op eventuele kleine afwijkingen ; dan zal hij u ausculteren ( beluisteren ). Hij zal ook uw buik, uw hals, uw oksels en uw benen betasten. De gynaecoloog zal ook een borstonderzoek uitvoeren om eventuele knobbeltjes op te sporen. Er zal tevens een gynaecologisch onderzoek worden uitgevoerd om de kenmerken van uw baarmoederhals vast te stellen. De oriëntatie, de hoogte, de consistentie, het volume en de celsamenstelling veranderen van in de loop van de zwangerschap : die evolutie dient goed gevolgd te worden en daarom is het belangrijk de begintoestand te kennen. Naast het eigenlijke gynaecologische onderzoek zal de dokter ook nog zogenaamde bijkomende onderzoeken uitvoeren. Door een bloedonderzoek wordt uw bloedgroep bepaald en worden tevens de sporen opgezocht van mogelijke aandoeningen waaraan u zou kunnen lijden en die gevaarlijk zouden kunnen zijn voor uw kindje ( rode hond, toxoplasmose, syfilis, aids, hepatitis, cytomegalovirus … ). Door dat zelfde bloedonderzoek worden de concentraties bepaald van een aantal hormonen, waarvan de concentraties kunnen veranderen in de loop van de tijd. Ook een urineanalyse zal uitgevoerd worden. Hoe dikwijls die bijkomende onderzoeken uitgevoerd worden hangt af van de resultaten. Dr Pol SaintJean & Langelez Olivier Tenslotte zal dan nog bij het eerste prenataal consult een echografie genomen worden. Daardoor kan de gynaecoloog het zien of de zwangerschap zich ontwikkelt op de goede plaats, of het embryo goed leeft, of het normale afmetingen heeft, kortom of alles goed gaat met kindje... Indien dergelijke afwijking voor een zwangerschap kan aangetoond worden, dan kan de gynaecoloog inderdaad tijdig de nodige maatregelen nemen en zijn medische follow-up op een optimale manier aanpassen als er zich een zwangerschap voordoet en op die manier mama en haar toekomstige baby beter beschermen. Baby’s eerste foto’s 8 Baby& mama

De zwangerschap Hoe een zaadje groot wordt … Negen maanden, die soms zonder einde lijken, zijn nodig om vanuit twee cellen een nieuw wezen te scheppen. Maar als we rekening houden met de complexiteit van het menselijk lichaam, is dat eigenlijk weinig. dere bevruchting door andere zaadcellen. Het versmelten van de mannelijke en vrouwelijke celkernen, die elk 23 chromosomen dragen, maakt het mogelijk terug een normaal menselijk chromosomenaantal samen te stellen, met name 46 chromosomen. Daarna zet de bevruchte eicel haar weg voort in de eileider ; dat is de migratie. De duur van deze migratie schijnt drie tot vier dagen te bedragen. Het ei komt dan vrij in de baarmoederholte. D e eerste fase in het ontstaan van een nieuwe mens is de bevruchting, d.w.z. het doordringen van de kern van een zaadcel van de vader in een eicel met versmelten van die celkern met die van de eicel ; dat gebeurt allemaal in de eileider. Heel wat zaadcellen bereiken de eicel maar van zodra er een is binnengedrongen, omgeeft de eicel zich met een membraan. Dat vormt de barrière tegen verTwee maal twee is vier, vier maal vier is zestien Van zodra de bevruchting is gebeurd, begint het ei zich te delen en rond de vierde dag zijn er al zestien cellen. De eerste schets van het embryo begint te ontstaan. Als het ei dan in de baarmoederholte aankomt, plant het zich in het baarmoederslijmvlies in. Dat is de nidatie, die zich voordoet rond de tiende dag na de bevruchting. Dan begint de eigenlijke zwangerschap. Van bij de innesteling van het embryo in het baarmoederslijmvlies, begint het bloed van de moeder uit de open slagadertjes rond te stromen. De vorming van de placenta of moederkoek is begonnen. Embryo en andere... Behalve de foetus ontwikkelt ook de moederkoek zich tijdens die eerste drie maanden. Die zal de band vormen tussen moeder en foetus. Ze maakt uitwisseling en filtering mogelijk van stoffen die uitgewisseld worden tussen het bloed van de moeder en dat van de foetus. Ze vervult dus functies van voeding en ontgifting. Ze laat dus toe dat de foetus voorzien wordt van voedingsstoffen en zuurstof en ze beschermt de foetus tegen toxische stoffen en infecties dankzij moederlijke antilichamen. De placenta stockeert bovendien ijzer en calcium. Het vruchtwater verschijnt eveneens al erg vroeg nadat het bovenste deel van de embryoknop is ingegroefd. Dat is een membraan dat een holte begrensd gevuld met een vocht waarin het kind zich ontwikkelt. Op het ogenblik van de begrenzing van het embryo neemt de vruchtwaterholte actief deel aan de morfologische veranderingen en ondergaat een snelle toename. Vergeten we ook de navelstreng niet die in het begin breed en dik is. De inplanting ervan op de voorzijde van het embryo krimpt vervolgens meer en meer in. De navelstreng wordt doorkruist door onder andere de navelstrengbloedvaten die naar de moederkoek lopen. www.baby-mama.be 9

De zwangerschap | Het avontuur begint voor baby De eerste drie maanden Tijdens de eerste drie maanden grijpt de organogenese plaats, d.w.z. de differentiatie van alle organen van de toekomstige pasgeborene. Na de eerste maand bezit het embryo reeds alles in aanleg wat nodig is voor zijn ontwikkeling, t.t.z. wat zijn hart, zijn spijsverteringssysteem, zijn nieren, zijn zenuwstelsel, zijn ledematen zullen worden... Op het einde van de eerste maand meet het embryo ongeveer 1 mm. In de tweede maand kunnen we letterlijk zeggen dat de ledematen “uitbotten“. Er verschijnen inderdaad knoppen op de plaats waar later de ledematen zullen komen. Het zenuwstelsel komt tot ontwikkeling alsook de lever. Het oog begint zich te vormen en later ook het oor. Op het einde van de tweede maand meet het embryo 3 cm. In de derde maand zijn alle organen met inbegrip van de geslachtsorganen gedifferentieerd. Op dat ogenblik meet het embryo 10 cm. Van dan af krijgt hij de naam van foetus. Indien De ontwikkeling van de foetus De foetus zet zijn ontwikkeling verder tijdens heel de periode vanaf de derde maand tot bij de geboorte, die normaliter na negen maanden plaatsgrijpt. De veranderingen hebben vooral te maken met groei en rijping van de foetus terwijl tegelijkertijd in de verschillende organen de specifieke weefselstructuren zich gaan differentiëren ; dat wordt de histogenese genoemd. De fysiologische functies van elk systeem worden meer en meer duidelijk en de foetus is geleidelijk aan in staat een aantal fundamentele activiteiten te vervullen, maar hij blijft toch nog altijd afhankelijk van de moederlijke bloedsomloop die hem zuurstof en energiebronnen verschaft die onontbeerlijk zijn voor de celgroei. Tijdens de vierde maand verschijnen geleidelijk aan de haren. In de vierde maand beginnen de klieren, de nieren en de darmen te functioneren. Op het einde van die maand meet de foetus ongeveer 20 cm. Het is meestal halverwege, in de vijfde mand, dat de eerste actieve bewegingen zich voordoen die door de moeder worden waargenomen. De foetus van vijf maanden meet dan ongeveer 25 cm. men op dat ogenblik een echografie uitvoert, zal die een echt mensje in miniatuur tonen. Alles is aanwezig. Men kan zeer duidelijk onderscheiden wat het hoofd, de buik, de ledematen en de handen en voeten zullen zijn. Vingers en tenen kunnen inderdaad gezien worden. De maag en de blaas worden zichtbaar. Organen zoals de darm, de nieren, de lever, het ruggenmerg ondergaan nog verdere veranderingen maar zijn niet altijd zichtbaar op die eerste De eindmeet nadert Tijdens de achtste en negende maand neemt de foetus toe in lengte en in gewicht. Het is tijdens die laatste maanden dat een laatste en meest belangrijke echografie wordt uitgevoerd. Die is erg belangrijk voor de follow-up op het einde van de zwangerschap. Ze wordt meestal uitgevoerd tussen de 32 en 36 weken amenorree ( afwezig zijn van de regels ). We zien een baby die helemaal klaar ligt in moeders buik. Hij hoeft nog enkel wat bij te komen en de laatste details van zijn portret af te werken. Op dat ogenblik kan zijn groei geëvalueerd worden aan de hand van de curven van de bipariëtale diameter, de buikomtrek, de lengte van het dijbeen...Ook de locatie van de placenta en het volume van het vruchtwater kan ingeschat worden. De positie van het kind wordt dan bevestigd alsook de geschatte grootte ( dat is bijzonder interessant in geval van een keizersnede of een vroegere keizersnede ). Maar nooit kan men de datum van de bevalling op een dag nauwkeurig bepalen en men moet zich tevreden stellen met de theoretische datum. Een nieuw algemeen bilan wordt uitgevoerd door opnieuw elk orgaan te onderzoeken om misvormingen uit te sluiten. Op dat ogenblik is de gemiddelde lengte van de foetus op 35 weken 45 cm. En zo houdt de baby zich na negen maanden lang en ingewikkeld werken klaar om het zachte nestje in mama’s buik te verlaten. En nu is het aan u om de taak van uw buik over te nemen ! De laatste rechte lijn In de zesde maand komen de spieren en longen tot ontwikkeling. Het einde van de zesde maand is een belangrijk moment in de evolutie van de zwangerschap de foetus meet nu 30 cm en weegt ongeveer 1 000 gram. Wettelijk gezien is hij leefbaar en als hij op dat ogenblik geboren wordt, dient er aangifte bij de burgerlijke stand gedaan te worden. In de zevende maand gebeurt een uitgesproken rijping van het centrale zenuwstelsel en met name van de ademhalingscentra. Die rijping zet zich verder in de volgende maand : daarom liggen ademhalingsstoornissen vaak aan de oorsprong van het overlijden van vroeggeboren baby’s. Die stoornissen zijn des te erger naarmate het kind meer prematuur is. 10 Baby& mama

doc. Babymovie 4D De zwangerschap echografie. De hartslag kan zelfs geregistreerd worden. Het eerste trimester is de meest risicovolle periode voor het optreden van een aangeboren misvorming in geval van een infectie of blootstelling aan toxische stoffen bijvoorbeeld. toxoplasmose en listeriosis wat zijn de risico’s ? Toxoplasmose en listeriose Het begin van het derde zwangerschapstrimester valt samen met het begin van de aanmaak van surfactant, een product dat onontbeerlijk is voor het open houden van de longblaasjes na de geboorte en voor het doorstromen van zuurstof naar de longen. Ook de nieren functioneren dan al vroegtijdig en zorgen voor de productie van vruchtwater waarin de foetus baadt. De zintuigen komen eveneens tot ontwikkeling. Geluiden zoals de stem van mama en andere bekende stemmen die hij later na de geboorte zal herkennen, kunnen al gehoord worden van in de vijfde maand. De baby zal pas echt kunnen zien enkele dagen na de geboorte. Het ontwikkelen van de mond en van het spijsverteringssysteem gaat gepaard met zuig- en slikbewegingen. In die periode zien we baby’s die op hun duim zuigen en die de hik hebben. Een periode die van nabij dient gevolgd te worden... De evolutie van de rijping van de foetus in die periode is heel belangrijk want ze legt gedeeltelijk de mogelijkheden tot overleven vast in geval van vroeggeboorte, of dat nu onvrijwillig wordt. Zo is bijvoorbeeld een voldoende rijping van de longen noodzakelijk om ademhalingsstoornissen te vermijden die zo frequent optreden bij prematuren. Een onvolledige rijping van de lever zal de oorzaak kunnen zijn van uitgesproken en langdurige geelzucht ( icterus ) ; onvoldoende functie van de bloedstollingsfactoren ligt aan de basis van bloedingsyndromen die bloedingen in de hersenen en hersenvliezen in de hand werken bij de pasgeborene. Van belang is ook dat na 9 maanden zwangerschap de rijping van de verschillende systemen verre van volledig is want dit is een continu fenomeen dat zich na de geboorte verder zet. Dat is in het bijzonder het geval voor het centrale zenuwstelsel. Dr Pol Saintjean & Langelez Olivier I n onze streken komen de meeste mensen vroeg of laat in contact met toxoplasma, zijn twee ziekten die tijdens de zwangerschap catastrofale gevolgen kunnen hebben. De belangrijkste bron van besmetting van die twee ziekteverwekkers is de voeding. de ziekteverwekker van toxoplasmose. De belangrijkste overdrager van die parasiet is de kat. De belangrijkste besmettingsbron is het eten van rauw of onvoldoende bereid vlees ( schaap, varken en zeldzamer rund ). Soms kan de mens ook besmet worden door het eten van voedingswaren die besmet zijn door grond waarin zich eitjes van toxoplasma bevinden ( salade, rauwkost … ). Doorheen de moederkoek De foetus daarentegen geraakt besmet doordat toxoplasma doorheen de moederkoek ( placenta ) gaat. Men dient wel te weten dat het ongeboren kindje enkel werkelijk gevaar loopt als zijn mama voor het eerst besmet geraakt tijdens de zwangerschap. Er bestaat dus geen gevaar voor een foetus van wie de moeder al voor haar zwangerschap in contact is gekomen met toxoplasma. Het kan ook een vroegtijdige bevalling veroorzaken. Er bestaat zelfs risico voor het bevallen van een doodgeboren kindje. Indien het kind wel levend geboren wordt, kunnen er hersensstoornissen en blindheid aanwezig zijn. Soms lijkt het kindje zelfs gezond bij de geboorte maar ontwikkelt het later een mentale achterstand of een aantasting van het netvlies, wat als belangrijkste gevolg blindheid kan hebben, eventueel met evolutie in progressieve opstoten. Opsporing onontbeerlijk Net zoals rode hond dient toxoplasmose dus opgespoord te worden door middel van bloedonderzoeken. Toekomstige moeders die dat zij geen rauw of onvoldoende bereid vlees mogen eten ( men meent dat koken of bakken op 60°C en invriezen aan -10°C alle eitjes van toxoplasma vernietigt ). Tevens dient elk contact met katten vermeden te worden en dienen fruit en groenten goed gewassen te worden alvorens ze op te eten... Indien de diagnose van toxoplasmose is gesteld bij een zwangere vrouw, kunnen altijd nog de risico’s duidelijk verminderd worden dankzij een adequate behandeling. Dat is dan de functie van uw dokter. niet beschermd zijn dienen bijzonder strikte maatregelen te nemen om elk risico op besmetting te voorkomen. Dat wil zeggen En nog de voedingsmiddelen Ook listeriose is een relatief gevaarlijke ziekte voor een zwangere vrouw. De besmetting gebeurt via inname van voedingsmiddelen zoals vlees, groenten en bepaalde kazen. Het gaat hier vooral om voedingswaren die men lange tijd kan bewaren en die als dusdanig rechtstreeks kunnen gegeten worden. Mensen krijgen dus relatief frequent listeria naar binnen via de voeding maar er schijnt enkel reeël gevaar te bestaan voor de zwangere vrouw ( en ook voor mensen met een verzwakt afweersysteem ). Die kiem blijkt echt aangetrokken te worden door de moederkoek ; hij vernietigt de moederkoek trouwens geleidelijk aan totdat die zijn functie niet meer voldoende kan vervullen om de foetus te voeden en te beschermen. Op dat ogenblik bestaat er een groot risico op spontaan miskraam of op vroeggeboorte. Indien het kindje levend te vroeg geboren wordt, kan het aangetast zijn door een veralgemeende listeriose met tal van abcessen uitgezaaid over heel het lichaam. Dat is vanzelfsprekend heel ernstig. Dr Pol St Jean & Dr.Jean-François Durant www.baby-mama.be 11

De zwangerschap | Het avontuur begint voor Vruchtwaterpunctie Meestal wordt het onderzoek uitgevoerd in de vierde zwangerschapsmaand De vruchtwaterpunctie of amniocentese is een techniek die kan helpen bij het opsporen van bepaalde aangeboren afwijkingen bij de vrucht. Soms kan deze techniek ook als therapie aangewend worden. Maar de voordelen dienen steeds afgewogen te worden tegen het ( geringe ) risico … B ij de vruchtwaterpunctie wordt onder echografische controle een fijne, lange naald doorheen de buik- en baarmoederwand geprikt tot in het vruchtwater. Dan wordt wat vruchtwater opgezogen dat voor onderzoek naar een laboratorium wordt het ten gestuurd. vruchtwater immers afkomstig van In zitcellen de foetus zodat in deze cellen bepaalde aangeboren afwijkingen kunnen opgespoord worden. Tegelijkertijd kan ook het geslacht van het kindje bepaald worden. Meestal is de punctie niet pijnlijker dan een gewone inspuiting in de bil. Meestal wordt een vruchtwaterpunctie uitgevoerd om mongolisme op te sporen ( een afwijking van de chromosomen waarbij chromosoom 21 drie keer in plaats van twee keer voorkomt, vandaar : trisomie 21 ). Aangezien het risico fie, bij vermoeden van een infectie bij de vrucht ( zoals toxoplasmose en bij zeldzame stofwisselingsstoornissen ( enzymafwijkingen ). op die aandoening groter wordt naarmate de moeder ouder is, zal dit onderzoek vooral vanaf de leeftijd van 38 of 40 jaar voorgesteld worden. Ook wanneer een ouder drager is van sommige mogelijk overerfbare afwijkingen, komt deze techniek in aanmerking. Dat is bijvoorbeeld het geval voor mucoviscidose en bepaalde spierziekten. Daarnaast kan een vruchtwaterpunctie ook aangewezen zijn bij sommige afwijkingen op de echograSoms kan de amniocentese ook als therapeutisch middel ingezet worden zoals bij het evacueren van een hoeveelheid vruchtwater als er teveel is ( hydramnios ) om een miskraam, afsterven van de foetus of vroeggeboorte te voorkomen. De vruchtwaterpunctie is dus een vrij eenvoudige techniek maar toch bestaan er bepaalde nadelen die gelukkig erg zeldzaam voorkomen. Het risico op miskraam neemt toe met 0,5 % ; bij tweelingen bedraagt dat risico 3 tot 4 %. Bij 1 % van de vrouwen treedt er na de punctie verlies op van vruchtwater via de vagina. Als dit zich voordoet binnen enkele uren na de punctie, kan het meestal goed behandeld worden. Soms komt dergelijk vruchtwaterverlies ook pas voor na een aantal dagen en dan dient dringend de gynaecoloog geconsulteerd te worden. Zeldzaam kunnen zich een bloeding of baarmoedercontracties voordoen die meestal door rust en krampwerende middelen goed kunnen verholpen worden. Soms kan een punctie ook mislukken ; indien men na drie pogingen nog geen succes heeft, kan de patiënte na een tiental dagen worden teruggezien ofwel kan ze verwezen worden naar een gespecialiseerd centrum. Bij minder dan 0,5 % van de puncties mislukt het onderzoek op de cellen van de foetus ; dat kan vooral voorkomen bij puncties die tegen het einde van de zwangerschap worden uitgevoerd. Bij vrouwen die drager zijn van bepaalde virussen ( HIV, hepatitis B of C … ) is het mogelijk dat de foetus hiermee besmet raakt tijdens de punctie. Dr. I. Nagels 12 Baby& mama

Hoe je baby optimaal beschermen ? Reeds vanaf zwangerschapswens, heeft je lichaam vitaminen en mineralen nodig om te kunnen bijdragen tot de optimale ontwikkeling van je baby. Je hebt, onder andere, een verhoogde behoefte aan foliumzuur die vaak niet gedekt wordt door de voeding. Omnibionta® twee verschillende vormen van folaten aanbiedt : foliumzuur en Metafolin® voorafgaande omzetting door het organisme. Omnibionta® als voordeel dat het onmiddellijk opgenomen kan worden zonder Pronatal biedt dus een Pronatal is uniek gezien het, naast zijn volledige samenstelling, (**de natuurlijke en reeds actieve vorm van foliumzuur). Vergeleken met foliumzuur heeft Metafolin® optimale bescherming dankzij het snelle bereik van de nodige folaatconcentraties. www.omnibiontapronatal.be * zwangerschapsvitamine Omnibionta® Pronatal : vanaf zwangerschapswens tot het einde van de borstvoeding.

De zwangerschap | Het avontuur begint voor baby de EchografiE een voorkeursonderzoek in de verloskunde Het is onschadelijk en makkelijk uit te voeren en laat een uitstekende follow-up van de gezondheid van de baby toe. I n de loop van een normale zwangerschap zouden idealiter drie echografies moeten gemaakt worden maar er worden er maar twee van terugbetaald tenzij er zich bijzondere omstandigheden voordoen. De eerste echografie wordt best uitgevoerd tussen de 11de en 13de week van de zwangerschap. De bedoeling daarvan is de zwangerschapsduur te controleren en dus met een goede precisie ( maar niet tot op een dag nauwkeurig ) de theoretische bevallingsperiode te schatten. Het is dan ook mogelijk er zich van te vergewissen dat de foetus zich op de goede plaats in mama’s buik bevindt en dat het embryo normaal is, voor zover men dat in dit stadium kan beoordelen. Die echografie is eigenlijk het eerste contact met de baby maar de dokters zijn wat terughoudend geworden om de foto mee te geven omdat veel mensen menen dat men er alles kan op zien. Meermaals hebben ouders zich tegen hun gynaecoloog gekeerd omdat het onderzoek niet had aangetoond dar er een afwijking was. Op de echografie kan natuurlijk ook gezien worden of er tweeof drie- of nog meerlingen zijn. Maar opgelet : ook hier kan men niet altijd alles zien en als er meerdere embryo’s zijn, is het niet altijd vanzelfsprekend het juiste aantal te kunnen vaststellen. Zich ervan vergewissen dat alles goed gaat De tweede echografie wordt genomen op vijf maanden. Dat is de belangrijkste voor de diagnose van misvormingen. De belangrijkste organen zijn dan gevormd en goed zichtbaar. Dat is het beste ogenblik om de handen en voeten te zien. Aan de hand van die echografie kan de baby in profiel gezien worden. Dan kan men over het algemeen ook het geslacht van het kind bepalen. Door de voortdurende vooruitgang op gebied van antenatale diagnostiek is dit onderzoek efficiënter geworden maar vergissingen blijven mogelijk Op basis van de derde echografie kan vastgesteld worden of de groei normaal verloopt. Het gewicht van de baby wordt dan geschat. De morfologie wordt nog eens onderzocht maar de omstandigheden zijn dan meestal minder goed voor een gedetailleerde waarneming. De positie van de baby wordt nagekeken want in geval van stuitligging is een bijzondere aanpak nodig. De moederkoek, noodzakelijk voor de voeding van de baby, wordt bestudeerd, wat betreft de plaats, het uitzicht en vooral de functie. Een meer gespecialiseerde techniek, de echo Doppler, maakt tevens een berekening mogelijk van de bloedstroom in de navelstreng om na te gaan of het kindje voldoende 14 Baby& mama toevoer van voedingsbestanddelen krijgt. Die methode kan tegelijkertijd met de basisechografie worden toegepast. Daarvoor hoeft mama geen bijkomende manoevers uit te voeren : het is enkel een andere manier van gebruiken van het apparaat. In drie dimensies Dankzij de technische vooruitgang is het nu mogelijk een echografie van de foetus uit te voeren in drie dimensies. De onderzoeksprocedure is het zelfde maar duurt wat langer omdat het beeld door de computer moet opgemaakt worden. Op basis van dat onderzoek kan een echte foto van het snuitje van de baby gemaakt worden. Voor het ogenblik is die methode voorbehouden voor de specifieke diagnose van welbepaalde afwijkingen, vooral van ledematen en gelaat. Ze wordt dus zeker niet bij alle moeders toegepast, verre van. Dr.Ingrid Theunissen, Gynaecoloog

De zwangerschap | Het avontuur begint voor baby Is uw baby te gehaast ? 9 essentiële maanden … En geen dag minder ! Dat is exact de tijd die een minuscuul embryo nodig heeft om uit te groeien tot een rozige baby van ongeveer 3 kg en 50 cm. Men heeft het over vroeggeboorte wanneer de baby er komt voor de 38e week amenorroe ( uitblijven van regels ), dus voor de achtste zwangerschapsmaand. Bij een bevalling na minder dan 33 weken zwangerschap spreekt men over extreme prematuriteit. Met de huidige stand van de wetenschappen zijn zuigelingen geboren vanaf de 23e week levensvatbaar. Omdat op dat ogenblik de vitale functies ( ademhaling, spijsvertering, lever en temperatuurregeling ) nog onvoldoende ontwikkeld zijn, wordt de baby apart onder de hoede genomen door een medisch team. De ouders mogen wel meehelpen bij de verzorging en, indien de omstandigheden het toelaten, wordt ook hier borstvoeding sterk aangemoedigd. Zodra de baby de kaap van de 2 kg haalt en hij normaal kan worden gevoed, mag hij mee naar huis. Wat zijn de risicofactoren ? Naast bepaalde medische factoren zijn er over het algemeen twee andere processen die een vroeggeboorte kunnen uitlokken : het vroegtijdige breken van de vliezen en spontane weeën. Algemeen erkende risicofactoren : 1. Verbonden aan de eicel • Afwijkingen aan de moederkoek : placenta praevia of retroplacentair hematoom • Meerlingenzwangerschap, waarbij het risico op vroeg geboorte 10 keer hoger ligt dan bij een eenling • Ontoereikende prenatale opvolging • Baarmoederbloedingen tijdens het 2e en 3e trimester : bloedverlies langs de vrouwelijke geslachtsorganen buiten de regels ( risico maal 4 ) • Hydramnios : te veel vruchtwater Een premature geboorte is een zware dobber, zowel voor de mama als voor de baby, die meteen bij hun kennismaking van elkaar worden gescheiden en tot geduld gedwongen worden. Gelukkig is de wetenschap in neonatologie, voor begeleiding van te vroeg geboren baby’s, er de jongste jaren enorm op vooruit gegaan. Bovendien zetten de artsen nu vooral in op preventie. 2. Verbonden aan de baarmoeder • Aangeboren afwijkingen aan de baarmoederhals of de baarmoeder • Openstaande baarmoederhals, aange boren of ont staan tijdens de zwangerschap • Een aanzienlijk fibroom dat de baarmoederholte misvormt of een andere ingrijpende vergroeiing 3. Verbonden aan de moeder • Hoge koorts • Antecedenten van spontane abortus ( vooral in het 2e trimester ) of van voortijdige bevalling • Wankele sociaaleconomische situatie • Infecties aan de baarmoederhals. • Ontoereikende opvolging van de zwangerschap • Leeftijd van de moeder : jonger dan 18 of ouder dan 35 • Verschillende ziektes of infecties ( listeriosis, diabetes, toxemie … ) Maar in veel gevallen wordt geen enkele van die factoren opgespoord. Daarom is waakzaamheid geboden, voor elke zwangerschap. Signalen herkennen Hier volgen een reeks signalen die, wanneer ze zich voordoen, misschien onschuldig kunnen zijn, maar waarbij je in elk geval een arts moet raadplegen : • Vaginaal bloedverlies • Vaginaal verlies met ongewone geur en structuur • Hoge koorts • Abnormale samentrekking van de baarmoeder • Een pijnlijk gevoel alsof de fœtus op de baarmoeder hals drukt • Hartkloppingen, duizeligheid of ongewone hoofdpijn • Pijn die lijkt op menstruatiekrampen Wat zegt de wet in geval van vroegtijdige bevalling ? Indien je als werkneemster vroegtijdig bevalt, heb je, naast je wettelijk zwangerschapsverlof, recht op bijkomend verlof gedurende de ganse tijd dat je baby in het ziekenhuis moet blijven, min zeven dagen. Maar opgelet, je moet dit wel vooraf aanvragen ! 16 Baby& mama

De zwangerschap Baby zit niet graag stil ! In de loop van die vaak eeuwigdurende lijkende negen maanden wacht mama vol ongeduld op de eerste bewegingen van haar baby. Die eerste kleine tekens van leven zullen veel duidelijker worden in het derde zwangerschapstrimester. Een gevarieerde activiteit Het gedrag van de foetus in het derde trimester is een van de factoren waardoor de motorische ontwikkeling van het kindje kan gevolgd worden. Mama zal bijzonder aandachtig zijn voor het optreden van spontane kindsbewegingen die in het begin omwille van het samendrukken van haar eigen organen soms moeilijk te onderscheiden zijn van haar darmtransit ( vooral als het om een eerste zwangerschap gaat ). Gevaar bespeuren Vanuit medisch oogpunt weten we dat de kwantiteit en de kwaliteit van de spontane bewegingen van de foetus - en later die van de pasgeborene, het kind en de volwassene - in verband staan met zijn toestand van zuurstofvoorziening. U zal dus zeer aandachtig moeten zijn voor de datum waarop u die bewegingen vaststelt, hoe lang ze aanhouden en het gevoel van welbehagen of van hinder ze bij u geven. Later zal u merken dat de foetus kan gaan bewegen na bepaalde uitlokkende factoren : begint uw baby te bewegen na een plots geluid zoals het dichtslaan van een deur, door een bepaald contact ( strelen ), een licht ( flash ), uw emoties ( droefheid, woede, angst ), de aanwezigheid van papa,.. ? Al snel zal u merken dat de activiteit van uw kindje veranderingen ondergaat : worden zijn bewegingen gekalmeerd of versterkt door baarmoedercontracties, uw houding ( muziek, lezen ), contact... ? De foetale bewegingen in de baarmoeder maken het mogelijk toestanden op te sporen waarbij de foetus in nood verkeert. In de praktijk komt dat neer op het opsporen van hypoxemie ( zuurstoftekort ) en van ernstige en gevaarlijke acidose ( teveel zuur in het bloed ). Er bestaan nieuwe evaluatiemethoden voor het welzijn van de foetus zoals de geautomatiseerde analyse of de score van Manning, maar dat is zaak voor de specialist. De automatische registratie van het foetale hartritme ( ARFH ) wordt tegenwoordig beschouwd als de meest doeltreffende methode om op regelmatige basis ( wekelijks of dagelijks ) het welzijn van de foetus na te gaan. Nadeel hiervan is dat de interpretatie visueel dient te gebeuren met alle tekortkomingen hieraan verbonden ( verschillen tussen diverse waarnemers … ). Deze methode is bovendien pas relatief betrouwbaar vanaf het derde trimester als de foetale bewegingen duidelijker worden. Alles weten over zijn activiteit Een andere manier om vast te stellen of de foetus het goed stelt is het berekenen van de biofysische score van Manning. Die berekeningsmethode berust op de echografie ( sinds de jaren’80 beschikbaar ) en maakt het mogelijk de evaluatie van het foetaal welzijn of de graad van foetaal lijden te berekenen in functie van volgende criteria : de kwantiteit en de kwaliteit van de foetale bewegingen, zowel de adem-, globale als fijne ( ledematen ) bewegingen en de hoeveelheid urine en vruchtwatervocht die door de nieren van de foetus worden afgescheiden. Ph. Parlongue, Ostéopathe D.O. www.baby-mama.be 17

De zwangerschap | Het avontuur begint voor Het avontuur begint voor mama Nieuwe rondingen n het begin van de zwangerschap is het niet abnormaal dat sommige vrouwen wat gewicht verliezen. Dat kan een gevolg zijn van misselijkheid en braken waardoor de eetlust afneemt. Het gewicht zal zich daarna geleidelijk aan stabiliseren om vervolgens toe te nemen. Het is erg belangrijk om in de loop van de zwangerschap niet teveel in gewicht aan te komen en daartoe dient een gezonde evenwichtige voeding gevolgd te worden waarbij inname van overtollige calorieën ( zoetigheden, alcohol, vetten … ) dient beperkt te worden. Het verdient vanzelfsprekend aanbeveling om daarmee al een aanvang te nemen voor de bevruchting. Hetzelfde geldt voor een regelmatige lichaamsbeweging die eveneens kan helpen bij gewichtscontrole. I Individuele variaties In principe mag u in heel de zwangerschap maximaal 12 kg bijkomen en die gewichtstoename gebeurt best geleidelijk en langzaam in de loop van de tweede helft van de zwangerschap. Negen kilo daarvan zijn een gevolg van het gewicht van de baby en van veranderingen die in het lichaam van de vrouw plaatsgrijpen. Het gemiddelde gewicht van de baby bedraagt 3 400 gram bij de geboorte ; de moederkoek en de vliezen wegen ongeveer 700 gram en het vruchtwater 900 gram. De baarmoeder neemt in gewicht toe tot met zo’n 1 100 gram en de borsten met 700 gram ; er komt 1 600 gram extra bloed en lichaamsvocht bij. Er bestaan echter wel duidelijke verschillen in de evolutie van het gewicht bij verschillende vrouwen zonder dat dit reden tot ongerustheid hoeft te zijn. Vraag steeds het advies van uw arts. De zwangerschap is zeker niet het ideale moment om aan vermageringskuur te beginnen. Voorkomen is beter dan genezen, ook voor wat betreft een te sterke gewichtstoename in de loop van de zwangerschap. Want de kilo’s die er al vlug zijn aangevlogen, zullen later na de bevalling minder snel terug verdwijnen. Een zwangere vrouw heeft gemiddeld 2 200 tot 2 400 calorieën per dag nodig, maar dat kan verschillen in functie van de graad van fysieke activiteit. Abnormale gewichtstoename Meestal zal een te uitgesproken gewichtstoename te maken hebben met een te grote energieopname ( teveel en verkeerd eten, vb. teveel suiker en/of vet ) maar een te snel of te veel bijkomen kan ook een teken zijn van een aandoening zoals diabetes ( suikerziekte ), vochtopstapeling o.a. bij zwangerschapstoxicose , te trage werking van de schildklier, te grote hoeveelheid vruchtwater enzovoort. Uw dokter zal in geval van twijfel de nodige onderzoeken doen om een eventuele ziekte op het spoor te komen en te behandelen. Dr. I. Nagels Het gewicht in de loop van de zwangerschap is een belangrijke parameter die goed dient gevolgd te worden. Dat is enerzijds zo omdat een abnormale evolutie van het gewicht een aanwijzing kan zijn van een onderliggende aandoening en anderzijds om de voedingsstatus van de zwangere vrouw te controleren. 18 Baby& mama elke dag

De zwangerschap Wat betekent urineverlies ? Ongewild urineverlies komt relatief vaak voor tijdens en na een zwangerschap. Waarom ? S ommige vrouwen krijgen rond de 6e zwangerschapsmaand te maken met urineverlies. Ze voelen vaker een aandrang om te plassen, met meer dan 7 keer per dag urinelozing. Dat zijn “normale” gevallen, als gevolg van het uitzetten van de baarmoeder die op de blaas drukt. zijds geven 4 op de 10 zwangere vrouwen aan dat van urine-incontinentie tijdens de zwangerschap. Dit fenomeen treft meer zwangere vrouwen die al een keer bevallen zijn (50%) dan vrouwen in een eerste zwangerschap al te maken had met urineverlies heeft natuurlijk meer kans om hiermee opnieuw te worden geconfronteerd bij een volEn wat betreft de periode na de zwangerschap, dus post partum … ook heel wat vrouwen die er geen last van hadden tijdens de zwangerschap krijgen na de bevalling te maken Bevallen langs natuurlijke weg is de belangrijkste oorzaak van incontinentie bij jonge vrouwen... bijna 50 % van de jonge moeders heeft kort na de bevalling last van inspanningsincontinentie. Risicofactoren voor urine-incontinentie zijn : • optreden van urine-incontinentie tijdens het tweede zwangerschapstrimester • een te lange uitdrijving tijdens de bevalling • een gewichtstoename van meer dan 13 kilo tijdens de zwangerschap • inspanningsincontinentie net na de bevalling • geboortegewicht van de baby van meer dan 3,9 kg. • een schedelomtrek van de baby van meer 35 cm (hoe groter het hoofdje van de baby, hoe langer de uitdrijving duurt en hoe meer de bekkenbodemspieren worden uitgerekt of zelfs beschadigd) • de arts heeft tijdens de bevalling een te grote abdominale druk of te sterke tractie op het perineum uitgeoefend • het gebruik van een verlostang of vacuümcup bij de bevalling met een te krachtige aanzuiging en een uitrekking van de bodembekkenspieren tot gevolg • spierletsel aan de bekkenbodem bij de bevalling • inknippen. • herhaalde bevallingen langs natuurlijke weg (meestal vanaf de 3e baby) Hoe urineverlies na de bevalling voorkomen Wacht vooral niet tot die problemen opduiken om er iets aan te doen. Hier speelt preventie een belangrijke rol, te beginnen met een prepartum voorbereiding (voor de bevalling). Het komt erop neer dat een vrouw zich bewust moet worden van haar bekkenbodem en leert er controle over te krijgen. Tijdens de lessen ter voorbereiding op de geboorte leert ze de spieren van haar bekkenbodem te beheersen en te ontspannen, om zo te voorkomen dat ze tijdens de bevalling letsels oploopt. Ze leert in de juiste richting te persen: wanneer ze bij de persweeën in de richting van de onderbuik perst, zal de arbeid veel efficiënter verlopen dan wanneer de inspanningen geconcentreerd blijven op het gezicht en de wangen, waardoor het bloed haar “naar het hoofd” stijgt en de inspanningen “vruchteloos” zijn. Wat de postpartum (na de bevalling) betreft, onderzoekt de gynaecoloog tijdens de postnatale consultatie, ongeveer 6 weken na de geboorte, de staat van de bekkenbodemspieren. Indien hij het nodig acht, zal hij een tot twee revalidatiesessies per week voorschrijven bij een kinesitherapeut die gespecialiseerd is in urogynaecologische revalidatie (opgelet, niet alle kinesitherapeuten zijn hiermee vertrouwd en dat kan soms tot meer schade dan verbetering leiden). Die revalidatiesessies kunnen starten vanaf 6 weken tot ongeveer drie maanden na de geboorte en duren ongeveer 2 maanden. U kunt informatie vragen in uw streek, bij uw gynaecoloog of bij een uroloog om een lijst te krijgen van gekwalificeerde therapeuten. De perineale revalidatie moet altijd vóór de abdominale revalidatie gebeuren. De bekkenbodemspieren moeten immers eerst terug voldoende stevig zijn alvorens te werken aan de buikspieren, om elke bijkomende druk op de bekkenbodem, die al verzwakt is, te vermijden. Daarom kunt u tijdens de eerste weken na de bevalling beter geen sport doen waarbij druk op de buik wordt uitgeoefend en ook geen zware asten dragen. Myriam Brakel Kinésithérapeute – Urogynaecologie www.baby-mama.be 19

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama ROKEN en zwangerschap Z wangerschap en de komst van een baby zijn voor vele ouders prachtige ervaringen en momenten waar ze echt naar uitkijken. En uiteraard hopen alle toekomstige ouders dat ze een prachtige, maar vooral gezonde baby ter wereld zullen brengen. Het is dan ook het moment waar vele ouders even gaan nadenken over hun eigen leefgewoontes. Want iedereen weet wel dat ongezonde leefgewoontes uiteindelijk ook een repercussie kunnen hebben op de ontwikkeling en gezondheid van de foetus en later baby. Een ongezond voedingspatroon, te weinig slaap, alcoholgebruik en uiteraard roken betekenen allen een risico voor het ongeboren kindje. En per slot van rekening zijn dit risicofactoren die men zelf in handen heeft. Er kunnen immers al zoveel zaken mislopen zonder er zelf schuld voor te treffen, laat ons dan de risicofactoren die te maken hebben met ons eigen leefpatroon tot een minimum beperken. Maar hoe zit het nu met dat roken tijdens de zwangerschap? Waarom is het echt zo schadelijk? Heeft het wel nog zin om te stoppen met roken als men reeds een aantal weken zwanger is? En kan men hulpmiddelen gebruiken om het stoppen met roken wat gemakkelijker maken? Heel wat vragen dat (toekomstige) zwangere vrouwen zich stellen en niet steeds een antwoord op hebben. Al te veel zal men nog volgende uitspraken horen : “Mijn moeder heeft de hele zwangerschap gerookt als een ketter en ik ben goed vanaf gekomen toch? Juist! Je bent gelukkig goed weggekomen maar de kans dat je er wel wat aan over had gehouden is veel groter dan het positieve scenario. Veel mensen beseffen dat helemaal niet. “Van stoppen met roken krijg ik zoveel stress en dat is voor de baby nog slechter dan die paar sigaretten!” Onzin, de risico’s voor de gezondheid van de baby en de moeder zijn niet zomaar weg te wuiven ! 20 Baby& mama

De zwangerschap Laat ons even een aantal feiten bekijken en op een rijtje zetten Dat roken niet gezond is voor je, hoeft geen uitleg meer! Het staat trouwens vermeld op elk pakje sigaret dat u koopt. Tabaksrook bevat meer dan 4000 chemische stoffen. Meer dan 60 van deze stoffen hebben toxische eigenschappen. Een deel zit van nature in tabak, een ander deel wordt door de tabakindustrie toegevoegd. Meer dan 600 additieven kunnen gebruikt worden door de tabakindustrie. Het inademen van stoffen die vrijkomen bij verbranding van tabak is enorm schadelijk. De longen breken deze schadelijke stoffen niet af, waardoor ze uiteindelijk in het lichaam terechtkomen. Je kunt dus best wel begrijpen dat roken niet goed is voor de foetus die zich aan het ontwikkelen is in jouw buik. De foetus in je buik maakt een deel uit van je lichaam. Als je dus schadelijke stoffen zoals nicotine en koolmonoxide inademt, dan komen deze in je bloed terecht en belanden deze ook in de bloedsomloop van de foetus. De schadelijke stoffen in sigaretten zorgen voor een verminderde doorbloeding van de moederkoek en daardoor ook voor een verminderde zuurstoftoevoer naar de foetus. Wat kunnen hiervan de gevolgen zijn ? Gevolgen voor de ontwikkeling Als een moeder rookt, dan heeft haar baby meer kans, dat er iets mis is met zijn/haar gezondheid. In de eerste drie maanden worden alle organen gevormd. De rest van de tijd groeit het kind. Via de navelstreng krijgt het kind zuurstof en voedingsstoffen. Soms is er bij de geboorte van een kind iets niet goed. Vroeggeboorte De kans dat je baby te vroeg wordt geboren, is aanmerkelijk groter dan normaal. Een te vroeg geboren baby is erg kwetsbaar, omdat nog niet alle organen zijn volgroeid en het lichaam te weinig antistoffen heeft kunnen aanmaken. Dit kan betekenen dat je baby na zijn geboorte nog enige tijd in een couveuse door moet brengen. Miskraam Vrouwen die roken hebben meer kans op een miskraam en vroege miskramen komen nogal vaak voor. Van elke tien zwangerschappen eindigt er één in een vroege miskraam. Twee belangrijke oorzaken van een miskraam zijn de leeftijd van de moeder en het roken. Laag geboortegewicht Als je rookt is het gemiddelde gewicht van je ongeboren baby op ieder moment van je zwangerschap lager dan wanneer je niet rookt. Ook het geboortegewicht van je baby is gemiddeld 200 gram lager dan normaal. Een te laag geboortegewicht (minder dan 2500 gram) komt bovendien twee keer zo vaak voor bij 'rokende' baby's als bij niet-rokende baby's. Loslating placenta Onder een loslating van de placenta wordt verstaan een te vroege loslating van een deel of soms zelfs van de hele placenta. Het kan optreden tijdens de zwangerschap of tijdens de bevalling. Door een scheur in de bloedvaten ontstaat er een bloeding achter de placenta. Zowel voor de baby als voor de moeder kunnen de gevolgen ernstig zijn. Roken tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op een placentaloslating. Meer kans op wiegendood Roken verdubbelt het risico van een wiegendood. Dit geldt vooral wanneer er na de geboorte nog gerookt wordt in de omgeving van de baby. Maar ook wanneer er tijdens je zwangerschap veel wordt gerookt in de ruimten waar je baby straks zal zijn, wordt de kans dat je baby plotseling overlijdt aanmerkelijk groter. Meer kans op luchtweginfecties en astma Zowel het actief als passief roken maakt dat de baby toxische stoffen zal inademen waardoor hij gevoeliger wordt voor het ontwikkelen ademhalingsproblemen als astma. Dit zijn slechts enkele van de vele nare gevolgen die 'rokende' baby's kunnen krijgen ten gevolge van het roken van de moeder. Het is dus vrij logisch dat het voor de moeder en de baby veel beter is om niet te roken. van o.a. www.baby-mama.be 21

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Vergeet niet dat passief roken eveneens een risico is voor de foetus. In ruimtes waarin wordt gerookt, blijven de giftige stoffen van de rook nog lang in de lucht. Het is dus ook sterk aangewezen dat de partner of andere huisgenoten niet meer in huis roken. Best nog, misschien ook wel stoppen met roken. Wanneer stoppen met roken ? Veel vrouwen die roken, stoppen pas als ze merken dat ze zwanger zijn. Maar de eerste 10 weken vormen al een risicoperiode. Tijdens deze periode vindt namelijk de prille aanleg van de verschillende organen en lichaamsweefsels plaats. Hierdoor kan roken aan het begin van de zwangerschap leiden tot verschillende aangeboren afwijkingen. Je stopt dus best met roken nog voor je zwanger wilt worden. Op die manier kan je nog voor de conceptie alle mogelijke reststoffen van tabak kwijtraken die nog in je lichaam aanwezig zijn. Ben je nog niet gestopt voor de conceptie, dan is het voor de algemene ontwikkeling van de foetus belangrijk om tijdens het eerste trimester van de zwangerschap te kunnen stoppen. In dit geval wordt een vermindering van het risico verwezenlijkt tot op het niveau van een zwangere vrouw die niet heeft gerookt. Slaag je er toch niet in vanaf het begin van de zwangerschap te stoppen met roken ? Onthoud dat je ongeboren kind bij elke rookstop, ongeacht het moment in de zwangerschap, baat heeft. Na een dag zonder tabak krijgt de baby al een betere zuurstoftoevoer. Minder roken is uiteraard een stap in de goede richting, maar zolang men niet volledig stopt met roken blijven de toxische bestanddelen aanwezig in het lichaam en dus eveneens de verhoogde risico’s. Uit studies blijkt effectief dat vrouwen die minder gaan roken, dieper gaan inhaleren om op deze wijze meer nicotine in het bloed te krijgen. Volledig stoppen met roken blijft dus de beste oplossing. Hoe stoppen met roken ? Hoewel het best mogelijk is met de nodige motivatie en wilskracht op eigen houtje te stoppen met roken, zal een degelijke begeleiding het rookstopproces en stuk gemakkelijker maken en de slaagkansen verhogen. Deze begeleiding, gedaan door een arts of erkende tabakoloog, omvat zowel een lichamelijke, psychische en gedragsmatige aanpak. Het is immers zo dat de zwangerschap gepaard gaat met metabolische veranderingen dat het stoppen met roken moeilijker maakt. Het metabolisme van nicotine wordt tijdens de zwangerschap versneld, wat een rookstop minder vanzelfsprekend maakt. Maar een degelijke begeleiding, zowel mentaal als fysiek, maakt het zeker en vast mogelijk om de sigaret definitief te laten. Anderzijds is het ook zo dat bij een sterke afhankelijkheid voor nicotine, het niet ideaal zou zijn drastisch te stoppen. De ontwenningsverschijnselen kunnen mogelijks vrij hevig zijn, wat niet aan te raden is tijdens een zwangerschap. Een gecontroleerde rookstop zal op alle vlakken betere resultaten leveren. Wanneer deze begeleiding gebeurt door een erkende tabakoloog, dan is er ook een belangrijke tussenkomst voorzien door de mutualiteit. Er worden immers 8 consultaties voorzien tijdens de zwangerschap waarbij u telkens van een tussenkomst van 30,00 € kunt genieten. Dit betekent dat u tot 240,00 € tussenkomst kunt genieten. Aangezien met twee stoppen met roken niet alleen gemakkelijker maar uiteraard ook veel beter is voor de foetus, wordt de rokende partner eveneens door de mutualiteit ondersteund, met name voor een maximum bedrag van 170,00 €. Lijsten van erkende tabakologen vind u op www.vrgt.be of op de site van tabakstop www.tabakstop.be. Anderzijds kunt u ook gebruik maken van een telefonische of online ondersteuning. Sinds 1 juni 2004 bestaat in België een telefonische rookstoplijn, de “Tabakstoplijn”. Deze wil rokers als niet-rokers informeren en adviseren. Dit is een initiatief van de Stichting tegen Kanker. Het gratis nummer 0800/111 00 is elke werkdag van 8 tot 19 uur te bereiken. Tussen 15 en 19 uur is er permanentie door tabakologen, mensen die gespecialiseerd zijn in rookstopbegeleiding, die klaar staan om al je vragen rond tabak en rookstop te beantwoorden. Je kan je vragen ook e-mailen naar advies@tabakstop.be. Kunnen nicotinesubstituties gebruikt worden ? Er is voorlopig nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat nicotinesubstituties zonder risico’s zijn tijdens de zwangerschap. Gebruik daarom nicotinepleisters, nicotinekauwgom of -zuigtabletten of andere middelen enkel onder begeleiding van een gynaecoloog, arts of erkende tabakoloog. Anderzijds zijn deze producten ook enkel noodzakelijk bij een ernstige nicotineafhankelijkheid. Als men wilt stoppen met roken, zal enkel het gebruik van nicotinevervangers slechts tot een beperkt succes leiden. Een degelijk gedragsen gesprektherapie is hierbij eveneens noodzakelijk. Bovendien is het niet aangewezen dergelijke substituties zomaar op eigen houtje te gebruiken. Het blijven toxische producten en moeten dus met kennis van zaken ingenomen worden, net name het juiste product met de juiste dosering. Vraag dus steeds advies vooraleer u hiermee begint. Stoppen met roken … het kan ! Het is dus overduidelijk dat stoppen met roken, zeker tijdens de zwangerschap, een heel belangrijke zaak is. En zelf al weet iedereen dat het niet steeds een gemakkelijk verhaal is … Het is in ieder geval een haalbaar verhaal ! Een inspanning die zeker de moeite waard is ! Met de nodige motivatie maar vooral steun van je dierbaren en andere professionele mensen, is stoppen met roken steeds mogelijk! Men hoeft het zeker niet alleen te doen. Spreek erover … wees niet bang naar buiten te komen met je angsten of problemen … want uiteindelijk … het gaat niet enkel om jou gezondheid, maar ook om de gezondheid van het kind dat nu al in je buik leeft. Myriam Van San Erkende Tabakologe - Diëtiste Tel : 0477 / 497 778 - www.myriamvansan.be 22 Baby& mama

De zwangerschap Prenatale … Fysische oefeningen zijn doorgaans het leven aan te bevelen, ook tijdens de zwangerschap. Dat komt zowel moeder als kind ten goede. Er dient wel rekening gehouden te worden met een aantal factoren specifiek voor de zwangerschap. Z wangerschap is geen ziekte en daarom kunnen in principe sporten die men al beoefende voor de zwangerschap verder uitgeoefend worden. Indien er risico’s bestaan op complicaties of indien er zich verwikkelingen voordoen, kan het nodig zijn bepaalde sporten te stoppen of de intensiteit ervan te verminderen. Vraag dus altijd raad aan je arts. Aanbevolen wordt ook om tot de zesentwintigste week van de zwangerschap minstens om de drie weken op controle te gaan bij de dokter, tussen de zesentwintigste en vierendertigste week om de twee weken en vanaf de vierendertigste week alle weken. Programma op maat Vrouwen die al regelmatig een trainingsprogramma volgden voor de zwangerschap mogen dat verder zetten in het eerste zwangerschapstrimester. Omwille van bepaalde praktische aspecten kan het wel nodig zijn het programma aan te passen ( verminderen van duurtijd, frequentie en/of intensiteit ) bijvoorbeeld omwille van toename van gewicht en borstomvang, verplaatsing van het zwaartepunt van het lichaam en verslapping van de gewrichten. Vrouwen die voordien niet aan sport deden beginnen bij voorkeur in het tweede trimester met een programma om hun conditie op punt te stellen. Elk programma dient vanzelfsprekend individueel aangepast te worden, waarbij rekening wordt gehouden met o.a. de algemene gezondheidstoestand, de sportervaring en de doelstellingen. Er dienen oefeningen ingeschakeld te worden voor uithouding, kracht, soepelheid, opwarming, coolingdown en ontspanning. De meest aan te bevelen sporten voor zwangeren zijn wandelen, zwemmen, low impact aerobic en aquagym. Sporten daarentegen die een risico inhouden op trauma van de buik of waarbij de omstandigheden extreem zijn ( hoge temperaturen bijvoorbeeld ) zijn af te raden. Bij de spieroefeningen zal vooral aandacht besteed worden aan een goede houding en het versterken van de bekkenbodemspieren. Om de intensiteit van de inspanning te bepalen wordt vaak de hartslag gecontroleerd. Bij zwangeren is dat minder betrouwbaar omdat bij hen de polsslag bij rust al hoger ligt terwijl de maximale hartfrequentie afneemt zeker naar het einde van de zwangerschap toe. Daardoor is een snellere pols normaal, zelfs bij een matige inspanning ( zoals wandelen ). Zwangere vrouwen dienen dan ook vooral voort te gaan op hun subjectief gevoel. Veiligheidsmaatregelen Er dienen bij het sporten een aantal veiligheidsoverwegingen mee te spelen, zeker als men in verwachting is. Regelmatig drinken is essentieel ( pas op voor dehydratie ) en ook voldoende samengestelde koolhydraten nemen ( zetmeel ). De kleding dient aangepast te zijn aan de omgevingstemperatuur : niet te warm in de zomer ( gevaar voor oververhitting ), niet te koud in de winter ( opgepast voor onderkoeling ). Als het warm is, best geen zware inspanningen en geen oefeningen bij koorts. Vanaf het derde trimester geen oefeningen in rugligging en niet herhaaldelijk springen of geen schokken. Af te raden zijn sporten met een risico op zuurstofgebrek ( alpinisme en diepzeeduiken ). Best geen competitiesport ( zeker niet vanaf de vijftiende week ). Sporten waarbij de ademhaling wordt geblokkeerd ( gewichtheffen ) zijn af te raden, zeker vanaf het derde trimester. Bij een aantal aandoeningen mag er niet gesport worden : ernstige hartziekten, zwangerschapshypertensie, zwangerschapstoxemie ( nu of in een vroegere zwangerschap ), bloeding in de baarmoeder, vroegtijdig breken van de vliezen of vroeggeboorte. In die gevallen is sport verboden maar mag soms wel op voorschrift van de dokter een matige fysieke activiteit uitgevoerd worden. Ook andere aandoeningen kunnen een contra-indicatie zijn voor sporten maar dienen door de arts geëvalueerd te worden : bloedarmoede, hoge bloeddruk, zwakke bekkenbodemspieren, urineincontinentie, meerlingzwangerschap en tekens van foetaal lijden.ne grossesse multiple ( plusieurs bébés ) et devant des signes de souffrance foetale. Dr. I. Nagels zwangerschapsgymnastiek ! www.baby-mama.be 23

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Obesitas en zwangerschap niet echt goede maatjes Een zwangerschap gaat onvermijdelijk gepaard met een gewichtstoename, die van persoon tot persoon sterk kan variëren. Uit onderzoek van de jongste jaren blijkt dat vrouwen met overgewicht of obesitas meer risico lopen op problemen van allerlei aard, voor zichzelf, maar ook voor hun baby. Maar geen paniek, u krijgt de nodige informatie over de mogelijke gevaren en over manieren om de schade te beperken. O besitas is een steeds vaker voorkomend probleem dat alle sociale klassen en alle leeftijdscategorieën treft. Ook vrouwen in de vruchtbare leeftijd blijven er niet van gespaard. Vaak worden vrouwen met overgewicht of obesitas niet alleen met de vinger gewezen, sommigen voelen zich ook geremd in hun kinderwens. Nu kunnen tijdens de zwangerschap wel risico’s opduiken, zowel voor de mama als voor de baby, maar we moeten de zaken ook niet somberder voorstellen dan ze zijn. Correcte informatie over de gevaren is wel een must. Een vrouw met overgewicht loopt tijdens de zwangerschap dezelfde risico’s als een slankere vrouw, maar moet medisch toch van dichterbij worden gevolgd. Bloeddruk en bloedsuikerspiegel worden bij een zwaarlijvige nauwgezet opgevolgd om eventuele zwangerschapsdiabetes (glucose-intolerantie) tijdig op te sporen. Renale vaataandoeningen zoals bloeddrukverhoging, zwangerschapsvergiftiging of aderontsteking zijn niet ongewoon bij moeders met een te hoge BMI. Bovendien kan een opeenstapeling van vet in het huidweefsel de echografie bemoeilijken: de ultrasone trillingen kunnen zich minder goed verspreiden en de kwaliteit van de beeldvorming laat dan te wensen over. Dat maakt het moeilijker om bij het embryo eventuele afwijkingen vast te stellen, meer bepaald aan het hart, de ruggengraat en de nieren. Bij een mama met overgewicht riskeert de baby macrosomie of een te hoog geboortegewicht, dus meer dan 4 kilo. En bij een bevalling onder epidurale anesthesie mislukt de ruggenprik vaker. Soms worden bij kinderen van moeders met overgewicht afwijkingen in het centraal zenuwstelsel vastgesteld, of een groeiachterstand in de baarmoeder. Daarom raden de verloskundigen tijdens de periode tussen de 20e en 22e zwangerschapsweek een regelmatige anatomische evaluatie aan voor een grondige medische opvolging. Bij overgewicht ligt ook het risico om te bevallen van een doodgeboren kind boven het gemiddelde. En tijdens de bevalling kan de arbeid trager op gang komen, en dus langer en zwaarder zijn. De gewichtstoename in balans houden In plaats van tijdens de zwangerschap te weinig te gaan eten – wat trouwens voor alle vrouwen, ongeacht hun gewicht, totaal uit den boze is – geeft de dokter aan vrouwen met overgewicht meestal de raad om hun gewichtstoename te matigen zonder honger te lijden. Dat komt voor een BMI van rond de 30 neer op een gewichtstoename van 7 tot 8 kilo, tegenover 11 tot 16 kilo voor een vrouw met een normaal gewicht. Bovendien adviseren specialisten de aanstaande mama’s om zich voor hun gewichtstoename tijdens de zwangerschap een streefdoel te stellen op basis van hun BMI van voor ze zwanger waren, zodat ze weten tot waar te gaan. Indien u op verstandige wijze wilt vermageren om uw zwangerschap zo goed mogelijk voor te bereiden, probeer dan geleidelijk uw slechte eetgewoontes bij te sturen. Eet volgens uw behoeften (dus zeker niet voor twee!), vermijd overmaat (vet en suiker), kies voor kwaliteitsvoeding, zonder zich al te sterk op uw weegschaal te fixeren. Naast een daling van de risico’s tijdens de zwangerschap kan gewichtsverlies voor de zwangerschap het risico op onvruchtbaarheid, dat bij vrouwen met overgewicht vaker voorkomt, verkleinen. Het is ook uitkijken voor eventuele tekorten, vooral bij obese vrouwen die hun toevlucht hebben genomen tot een maagoperatie (maagring, by-pass, sleeve). Ook vrouwen die geen ingreep hebben ondergaan moeten erop letten dat zij voldoende omega-3-vetzuren en vitamine D innemen. Om voldoende omega-3 binnen te krijgen volstaat het om tweemaal per week een portie vette vis op het menu te zetten. Bewegen Vrouwen met overgewicht wordt aangeraden om zowel voor als tijdens de zwangerschap voldoende lichaamsbeweging te nemen. Elke dag of toch ten minste drie à vier keer per week 30 minuten gaan stappen kan bij aanstaande mama’s heel wat positieve effecten hebben, zoals een lager risico op diabetes, versteviging van de spiermassa en een betere levenshygiëne, om er maar enkele te noemen. Ook zwemmen kan een ontspannende activiteit zijn om in vorm te blijven. Verder vinden veel aanstaande mama’s ook baat bij zachte gymnastiek, dansen, yoga en fietsen, zelfs al zit de ronde buik tegen het einde van de zwangerschap wat meer in de weg. Dus, waarop wachten we nog om eraan te beginnen ? 24 Baby& mama

w w go d v gegoed voo d voo mi Goed voo mijn h d o m zge Go d v G d vo vo jjn zwaga voo j jn huid EEN SPECIFIEK VERZORGINGSGAMMA Omdat het welzijn van een kind samengaat met het welzijn van zijn moeder, heeft Mustela® een compleet verzorgingsgamma ontworpen voor zwangere vrouwen en jonge moeders, klinische bewezen doeltreff endheid en getest onder medisch toezicht. ZWANGERSCHAPSSTRIEMEN STEVIGHEID VAN DE HUID BORSTVOEDING GEGARANDEERDE MAMA BABY TOLERANTIE w Mustela®, de specialist van de huid van de baby’s en de toekomstige moeders, al meer dan 60 jaar. . m u s t e l a . c o m Laboratoires Expanscience SA - RCS Nanterre 331 930 081 - Capital 3 081 420 euros. Crédit typo : Vanessa Bays

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Goede gewoonten, Dag na Dag wanger, dat bent u 24 uur op 24, negen maanden lang ! En een zwangerschap brengt tal van veranderingen met zich. Om die draaglijker te maken, zal de prenatale kinesitherapie goed van pas komen. U leert er niet alleen hoe u zich op de bevalling kan voorbereiden, u krijgt er ook tips die nuttig zijn voor uw dagelijkse bezigheden : uit bed komen, uw boodschappen dragen, stofzuigen enzovoort. Want wat u ook doet, u moet zich telkens rekenschap geven van uw zwangerschap en zich daaraan aanpassen. Z Over het algemeen hebben zwangere vrouwen de neiging hun rug te veel te belasten, terwijl het verkieslijk is vooral de benen in te schakelen. Een goede houding is van groot belang. Eens u de basisprincipes onder de knie hebt, zal u merken dat u ze geleidelijk aan spontaan zal toepassen bij tal van dagelijkse bezigheden. Zitten zoals het hoort L’U kan veel beter uw bips meteen goed positioneren door het ene zitbeen na het andere met uw hand vast te nemen en naar achteren te schuiven. U zal al meteen enige verbetering voelen : u zit minder ineengezakt. Een klein voetbankje of een dik telefoonboek onder de voeten zorgt voor nog meer verlichting : daardoor bedraagt de hoek gevormd door uw dijen en uw romp opnieuw de ideale 90 graden. U zal zich snel beter voelen : uw buik krijgt weer ruimte, uw nek en bovenrug kunnen zich ontspannen en u ademt weer vrijer. Bovendien kan het bloed in deze houding weer makkelijker van de onderste ledematen naar het hart terugvloeien, waardoor uw benen lichter aanvoelen en spataders In bed Uw nek, die al te vaak vergeten wordt, verdient al uw aandacht ! Slaapt u op uw rug, leg dan liever geen kussens onder uw hoofd. Want op die manier zal uw hoofd te veel naar voren worden gedrukt, waardoor de nekspieren gaan samentrekken. Een hoofdkussen is daarentegen wél nuttig als u op uw zij slaapt. Zo kan u uw hoofd mooi in de as van uw nek plaatsen, zonder dat het echter hoger komt te liggen. Er bestaan hoofdkussens die speciaal werden ontwikkeld om de nek mooi in het verlengde van de rug te houden. U wil zich omdraaien in bed ? Probeer dan in de mate van het mogelijke de grote, rechte buikspieren te ontzien. Dat zijn de buikspieren die vertrekken aan het borstbeen en de ribben en die verticaal naar de schaamstreek lopen. Het zijn precies die spieren die de kwalijke neiging vertonen om tijdens de zwangerschap uiteen te wijken. Deze uiteenwijking of diastasis is helaas vaak onherroepelijk. Hoe draait u zich dan wel om in bed ? Liggend op uw rug buigt u uw knieën, met uw voeten plat op het bed. Terwijl u uitademt, kantelt u uw bekken - de onderrug stevig tegen de matras aangedrukt - en trekt u beide knieën één na één tegen uw buik op. Daarna rolt u als één blok in de gewenste positie, zonder uw bekken met een slag van de lendenen mee te sleuren.En hoe komt u uit uw bed ? Duw op uw armen en ga zo eerst zitten. Eens u op de rand van het bed zit, staat u op zonder een slag met de lendenen te geven. Probeer uw rug onbeweeglijk te houden en de bekkengordel te laten draaien, zoals u doet wanneer u van uw stoel opstaat. Meer info vindt u in het voortreffelijke boek “Bien-être et maternité” van Dr. Bernadette de Gasquet, verschenen bij Editions Implexe worden tegengegaan. Als de rugleuning van uw stoel de neiging heeft om naar achteren door te buigen in plaats van mooi rechtop te staan ( wat vaak het geval is ), dan kan u uw onderrug altijd ondersteunen met bijvoorbeeld een kussentje. Op die manier kan u uw rug in de correcte houding brengen en de ideale hoek eerbiedigen. Laten we nu even de natuurlijke beweging analyseren om vanuit zithouding op te staan. Meestal geven we daarbij een flinke slag met de lendenen om ons zwaartepunt te verschuiven van de stoel naar onze voeten. Deze krommende beweging, die uw rug niet bepaald ontziet, veroorzaakt vaak pijnscheuten. Eigenlijk zou u met uw billen vooruit moeten schuiven naar het puntje van de stoel of de zetel, door uw handen achter u op de zitting van de stoel te plaatsen. Daarna schuift u uw voeten een ietsje onder de stoel en buigt u lichtjes naar voren met een rechte rug ( alsof die in een blok vastzit ), tot u uw billen als vanzelf van de stoel voelt loskomen. Daarna hoeft u nog enkel de rug te ontrollen door uw knieën en heupen naar voren te duwen. Doe geen moeite om uw bovenrug te strekken ; die zal vanzelf wel volgen. U snakt naar een gezellig avondje televisie kijken, in uw luie zetel ? Tenzij u languit in uw zetel gaat liggen, is dit type van zitmeubel eigenlijk te zacht om in te gaan zitten. U kan beter op de grond gaan zitten in kikvorshouding, d.w.z met de voetzolen tegen elkaar. Met de rug leunt u dan tegen de zetel terwijl u met uw ellebogen op de zitting steunt. Enkele kussens onder uw knieën zullen uw zitcomfort nog ten goede komen. Trainen in de traphal Trappen oplopen kan een ideale manier zijn om uw ademhaling te oefenen en uw beenspieren te versterken. Om zoveel mogelijk plaats vrij te maken voor frisse lucht, blaast u, nog vóór u de trap opgaat, alle lucht uit die nog in uw longen zit. Daarna klimt u rustig en in uw eigen tempo de trap op terwijl u bewust aandacht besteedt aan het regelmatig en goed uitademen ; het inademen gebeurt wel spontaan. U kan bijvoorbeeld om de twee tot drie trappen eens diep uitademen. Stelt u onderweg plots vast dat uw ademhalingsritme versnelt, hou dan halt en tracht uw ademhaling weer onder controle te krijgen. Daartoe blaast u zoveel mogelijk lucht uit uw longen alvorens die weer met lucht te vullen. Als u de trap neemt, zou u er altijd aan moeten denken uw onderrug te blokkeren. Hou uw rug mooi recht en plooi uw been als was u een marionet waarvan de knieën met een touwtje 26 Baby& mama

De zwangerschap Het basisprincipe van een goede zithouding Vermijd een holle rug en zit niet ineengezakt. Wanneer u op een gewone stoel plaatsneemt, bevinden uw knieën zich meestal onder uw heupen : dijen en romp vormen dus een hoek die groter is dan 90 graden. U hebt dan de neiging om lichtjes te glijden en te gaan doorzakken op uw stoel. Uw wervelkolom wordt samengedrukt en uw maag komt in de verdrukking, wat allesbehalve aangenaam is als u zwanger bent. U zal spontaan proberen rechter te gaan zitten ; jammer genoeg door uw onderrug extra hol te zetten. Met een ronde buik is die positie allesbehalve comfortabel. worden opgetrokken. Vergeet niet dat het uw dij is die naar de hogere trede moet, en dat u uw lichaam niet naar uw schaambeen moet toebuigen. Onthoud dat u veel beter uw benen kan belasten dan uw rug. Bij het afdalen mag u geenszins naar voren buigen om te kunnen zien waar u uw voeten plaatst. Wel integendeel ! Blijf mooi rechtop, plooi lichtjes het been waarop u steunt en tast, net als een blinde, met het andere been het terrein af alvorens van been te wisselen. En zo gaat u voort. Zware lasten optillen Als u zwanger bent, kan u maar beter zo weinig mogelijk heffen. Al is dat in de praktijk natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Als u dan toch een zware last moet tillen, doet u het maar beter meteen zoals het hoort. Dat wil zeggen : in geen geval voorovergebogen met een ronde rug ! Hoe dan wel ? U buigt door uw knieën, neemt het voorwerp vast en komt weer recht door uw knieën en bekken naar voren te duwen. Daarbij houdt u de last zo dicht mogelijk bij uw lichaam. U zal meteen voelen dat niet uw rug of uw buikspieren het zware werk doen, maar wel uw benen. Af en toe wat oefenen - door de knieën buigen en weer overeind komen, terwijl u ergens op steunt - helpt alvast om de spieren van uw onderste ledematen te versterken. Als hurken te lastig is, dan kan u nog altijd één knie op de grond plaatsen, de last vastnemen en vervolgens rechtkomen zonder voorover te buigen. Tot slot is er nog dit alternatief : u houdt uw benen gestrekt en uw rug recht, terwijl u buigt ter hoogte van de lies om het voorwerp op te tillen. Eens te meer stuwt u de geplooide knieën en uw heupen naar voren om recht te komen met een harmonieuze rolbeweging ter hoogte van de rug. We raden u eveneens aan om een boodschappentas, een reiskoffer of een andere last niet met gestrekte arm te dragen, en zeker niet asymmetrisch. Als het echt niet anders kan, moet u erop letten dat uw maag niet in de verdrukking komt doordat u uw schouders naar voren brengt. Integendeel : neem een rechte houding aan, zoals in de “geef acht”positie, en verdeel uw last mooi symmetrisch over beide armen. Moet u maar één tas dragen, wissel dan geregeld van hand. Een schoudertas is niet zo’n goed idee : kies beter voor de variant waarbij de draagriem op de ene schouder rust en de tas zelf op de tegenoverliggende heup. Al is een lekker zittende rugzak een nóg betere oplossing ! Enkele veel voorkomende problemen U bent zwanger maar moet geregeld uw oudste kind dragen omdat het nog te klein is om lang zelf te stappen. Als uw peuter groot genoeg is, kan u altijd uw knieën een beetje plooien ( alsof u op een stoel zit ), mét rechte rug. Stop vervolgens uw handen onder de oksels van benjamin en vraag hem in uw armen te springen. Dat sprongetje maakt uw taak makkelijker. Lijkt deze techniek u maar niets, dan kan u ook hurken en uw handen onder zijn bips steken. Om opnieuw recht te komen, past u de technieken toe die u ook hanteert om een last op te tillen. Onze voorouders beweerden dat een zwangere vrouw de armen niet in de hoogte mocht steken. Toch is alles een kwestie van een correcte houding. Het klopt dat een zwangere vrouw spontaan de neiging heeft om de rug te hol te zetten als ze een voorwerp boven zich wil beetpakken. Probeer liever uw bekken in een goede houding te kantelen en enkel uw armen op te heffen vanuit de schouders. Tijd om te stofzuigen ? Om rechtstaand te stofzuigen met een mooi rechte rug zit er niet veel anders op dan een extra tussenstuk te gebruiken voor de zuigbuis van het toestel. U kan natuurlijk ook knielen en zo rondom u stofzuigen, maar dat is niet bijster comfortabel. U kan eventueel ook, net als een schermer, één been gebogen vooruitsteken en uw rug intussen mooi recht houden. Heel vaak zal u overdag ook voorover moeten buigen : om de was in de wasautomaat te stoppen, om de vaatwasser leeg te halen, om de bedden op te maken enzovoort. Eens te meer luidt de richtlijn : hou uw rug mooi recht en buig liever ter hoogte van de heupen. Lukt dat niet zo goed, dan kan u altijd de knieën lichtjes plooien, maar hou uw rug in de gaten ! Bij het opstaan mag u zeker geen slag met de lendenen geven en uw rug hol zetten. Stuw uw geplooide knieën en uw heupen eerder naar voren ; uw hoofd zal dan automatisch de beweging volgen. Soms kan de geknielde houding de meest comfortabele zijn, bijvoorbeeld om een ouder kind een bad te geven. Dr S. Regout, in samenwerking met M. Denis, kinesist www.baby-mama.be 27

De zwangerschap Zwanger T ijdens de zwangerschap ondergaat het lichaam ingrijpende en complexe fysieke en psychische veranderingen, die gepaard gaan met totaal nieuwe gewaarwordingen. Om deze buitengewone levensfase in alle rust te beleven bestaan verschillende technieken waaruit elke vrouw een keuze kan maken volgens haar eigen gevoeligheid en verwachtingen. Want allemaal helpen zij rechtstreeks of onrechtstreeks om op serene wijze naar de bevalling toe te leven. Waarom ze niet gebruiken ? enzen ! Hier alvast vier methoden die hun deugdzaamheid al hebben bewezen Prenatale kinesitherapie Doel : de toekomstige mama voorbereiden op de bevalling, door middel van gymnastiek en ademhalingsoefeningen. Zij leert er zich ontspannen, wat noodzakelijk is om de pijn draaglijker te maken, de therapeutische bal gebruiken, persen, de ademhaling onder controle houden en bepaalde houdingen aannemen die het indalen van de baby bevorderen. Verder helpt de kine om het perineum te controleren en problemen na de bevalling te vermijden. Voor zwangere vrouwen met rugpijn bestaan speciale oefeningen die hen zeker zullen helpen. Perinatale kinesitherapiesessies worden gegeven door zelfstandige kinesisten thuis en in de meeste ziekenhuizen. Ook de partners zijn hier welkom, wat meegenomen is voor papa’s die bij de bevalling een actieve rol willen spelen : zij leren hoe zij mama kunnen bijstaan tijdens de arbeid. 28 Baby& mama

De zwangerschap Sofrologie Deze behandeling werd in 1960 ontwikkeld door Alfonso Caycedo, een Spaanse neuropsychiater. Het is een psycholichamelijke benadering gebaseerd op een diepere bewustmaking van zichzelf en een versterking van positieve structuren. Deze techniek stelt de vrouw in staat haar bevalling beter te beheersen in plaats van ze alleen maar te ondergaan. Het is een ideale methode om dit unieke moment volop te beleven, zelfs wanneer de bevalling onder medische begeleiding gebeurt. Door haar ademhaling te beheersen kan de mama haar lichaam ontspannen zodat zij de pijn van de weeën beter kan beheersen. Zij komt sneller op krachten tussen twee ademhalingen door en ook het persen verloopt vlotter. De voorbereiding begint meestal vanaf de derde zwangerschapsmaand, in individuele of groepssessies. Ook hier is papa welkom : hij kan zijn vrouw leren geruststellen door haar te helpen zich te ontspannen, door haar te masseren … Sofrologie kan worden gegeven door een vroedvrouw die hiervoor is opgeleid. Opgelet, bij zijn ontstaan werd de term « sofrologie » niet beschermd, wat aanleiding gaf tot misbruiken. Sommigen beweren de methode toe te passen terwijl zij alleen de naam gebruiken. Om er zeker van te zijn dat de specifieke technieken van sofrologie wel degelijk worden nageleefd, controleer dan of degene die deze zorgen verstrekt een getuigschrift bezit van een opleiding in Caycediaanse sofrologie. Haptonomie De bewegingen van de baby intens gewaarworden. Tijdens de zwangerschap al affectieve contacten met hem opbouwen, deze intense momenten delen met papa, die banden smeden en tegelijk de baby een gevoel van veiligheid schenken, hem zijn plaats en zijn eigen bestaan geven door die uitwisselingen, hem al lang voor de geboorte verwelkomen … haptonomie heeft op vele vlakken effect ! De Nederlander Frans Veldman, die zichzelf in de eerste plaats ziet als een « onderzoeker in de wetenschappen van het leven » was de uitvinder ervan. In alle intimiteit leert het koppel vanaf de vijfde maand contact te leggen met de baby in de baarmoeder. Wanneer zij eenmaal de gebaren hebben aangeleerd kunnen de toekomstige ouders dit contact door aanraking thuis zelf verder beoefenen. Zo voelen de toekomstige ouders en de baby in de baarmoeder zich door tederheid en uitwisseling verbonden. Naar het einde van de zwangerschap toe worden specifieke handelingen voor tijdens de bevalling aangeleerd. De papa maakt zich technieken eigen om mama tijdens de arbeid bij te staan. Opgelet : haptonomie kan niet samengaan met andere methoden van voorbereiding op de zwangerschap, want de ademhalingstechnieken belemmeren het spontane gevoelsmatige contact. Prenatale voorbereiding in het water Een voorbereiding in het water is ideaal om even dat zware lichaam te vergeten, de ongemakken te verlichten en de spieren te verstevigen. Bovendien is zij uiterst heilzaam voor de bloedsomloop en tegen gewrichtspijnen. Zij vraagt ook geen enkele vaardigheid of kennis : het gaat niet om aquagym of andere prestaties, maar om complete relaxatie. Zwevend in water van rond de 33° ontspant het lichaam zich volledig, het komt tot rust. Tijdens de rek- en ademhalingsoefeningen komen soms lang onderdrukte emoties naar boven. De sessies, een keer per week, beginnen meestal vanaf de 20e of 22e week van de zwangerschap en zijn, waarom niet, ook te combineren met een andere techniek, zoals sofrologie. De sessies verlopen in verschillende stappen : opwarming, oefeningen, ademhaling. Dan volgt het relaxatiemoment. Ideaal om te cocoonen en zichzelf te verwennen. In de kijker De vroedvrouw : een volledige begeleiding op maat. De vroedvrouw begeleidt de toekomstige mama tijdens de drie fases van de geboorte : zwangerschap, bevalling en postpartum. Overal in het land zijn vroedvrouwen te vinden met een opleiding in die verschillende voorbereidingsmethodes. Informeer u ! www.sage-femme.be Prenatale zang De basis van de psychofonie, een therapie op basis van zang, werd in de jaren 70 gelegd door Marie-Louise Aucher, zangeres en zanglerares. Een ontmoeting met Dr. Leboyer ( auteur van « Pour un accouchement sans douleur » ( Voor een pijnloze bevalling ), zet haar ertoe aan om haar methode toe te passen bij zwangere vrouwen. Dan maakt zij kennis met Chantal Verdière, een vroedvrouw die helemaal gewonnen is voor het idee en het uitprobeert in de kraamkliniek. Het avontuur van prenataal zingen is gestart … Het is bekend : het aanleren van verschillende zangtechnieken heeft een ontspannend effect op het lichaam, dat zich bevrijdt van spanningen en emoties. Zingen geeft een gevoel van welbehagen, levensvreugde. De ademhaling leren beheersten, de buikspieren aanspannen, vrolijke, positieve vibraties doorgeven aan de baby … prenataal zingen heeft op meer dan een vlak een weldoend effect en vormt dan ook een ideale, opbeurende aanvulling bij elke voorbereiding op de geboorte … Pluspunt : De ziekteverzekering betaalt pre- en/of postnatale prestaties terug die door kinesitherapeuten worden gegeven ( maximum 9 per zwangerschap, behalve sessies in het ziekenhuis ). Voor gewone verzekerden betaalt het ziekenfonds 60 tot 65 % terug van het tarief van geconventioneerde zorgverstrekkers. Vraag meer inlichtingen bij uw ziekenfonds ! www.baby-mama.be 29

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Presentatiemap dedoula.be Bevallen doorheen de tijd Ondersteuning bij een bevalling is eeuwenoud, van alle tijden en alle culturen. Een vrouw tijdens de arbeid die zich ondersteunt voelt, brengt het er meestal beter van af... De aanwezigheid van een ervaren, zorgzame vrouw biedt steun aan de moeder in arbeid en haar partner die zich daardoor veilig voelen. Helaas is in de Westerse wereld deze rol op de achtergrond verdwenen, toen de bevalling van thuis naar het ziekenhuis werd verplaatst. De ondersteuning van een bevalling is in medische handen gekomen waardoor de persoonlijke warmte en individuele begeleiding is steeds meer verdrongen. Langzaam maar zeker werd de bevalling ook steeds meer een medische aangelegenheid i.p.v. een natuurlijk proces. Steeds vaker kwamen er signalen dat vrouwen zich tijden de bevalling, zowel thuis als in het ziekenhuis, alleen voelden staan, ondanks de aanwezigheid van de partner, vroedvrouw, gynaecoloog. De verhoogde werkdruk van vroedvrouwen en gynaecologen speelt hier zeker ook een grote rol in. De medische wetenschap is zeker in positieve zin geëvolueerd en kan daardoor ingrijpen bij bevallingen met complicaties. Maar een geboorte is in eerste plaats een natuurlijk proces en als deze zonder complicaties verloopt dient de vrouw en baby gevrijwaard te worden van medische ingrepen. Het natuurlijk ritme en het eigen aanvoelen van de vrouw krijgt dan alle ruimte en ondersteuning. Wat is een Doula ? Het woord doula komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘dienende vrouw’. Een doula kan het best omschreven worden als zwangerschaps- en bevallingscoach. Het is een ervaren en opgeleide vrouw die aanstaande ouders op een niet-medische manier ondersteunt tijdens de zwangerschap en de bevalling. Ze is niet emotioneel betrokken bij de geboorte, en kan daardoor de bevallende mama en haar partner mentaal en fysiek optimaal ondersteunen. De rol van een doula Tijdens de zwangerschap fantaseren veel ouders over hoe de bevalling zal verlopen. Ze hebben bepaalde wensen, maar ook de nodige angsten en zorgen. Aan de ene kant willen ze het graag alleen doen, met de vader als steun en toeverlaat, zonder gedoe en medische ingrepen om daarna in alle rust genieten van hun baby. Aan de andere kant maken ze zich zorgen over de pijn, het verlies aan controle als het niet volgens het boekje gaat, mogelijke problemen met de baby of complicaties. Gezien die wensen en angsten is emotionele steun en hulp voor alle moeders en hun partner tijdens de bevalling nodig. Het is belangrijk te realiseren dat een drukke verlosafdeling, met veel drukke en rennende hulpverleners, en een uitgeputte partner naast het bed, behoort tot de meest eenzame ervaringen die een vrouw kan hebben. Rust, aandacht, uitleg en ondersteuning zijn en blijven kernbegrippen in een tijd waarin een toenemend complexe technologie soms de overhand dreigt te krijgen. Een doula is er speciaal voor de vrouw en haar partner. Zij biedt emotionele ondersteuning tijdens de bijzondere, spannende en vermoeiende uren rondom de geboorte van hun kind. De doula kan ook fysieke steun geven, ze creëert een comfortzone rondom het koppel heen, door bij te staan waar nodig. Al betekent dat soms ook enkel op de achtergrond aanwezig te zijn. Ze komt wanneer het koppel haar nodig heft en blijft tot de baby is geboren. De doula-begeleiding is een aanvulling op de medische zorg. De nadruk ligt op het geruststellen Wetenschappelijk onderzoek Wetenschappelijke studies tonen aan dat vrouwen die continu door een doula begeleid worden: Vlaamse Federatie van Doula’s vzw Uiteraard hebben ze veel steun van elkaar. De moeder wil liefde, betrokkenheid en verantwoordelijkheid voelen bij haar partner en die wil op zijn/haar beurt de moeder graag helpen, steunen, en nuttig en belangrijk zijn. Maar door de emotionele band die beide partners hebben, is het vaak moeilijk om constant objectief en rustig te blijven. De angst en pijn kunnen plaatsen is niet altijd gemakkelijk als de enige vraag die de partner heeft, is: ‘Komt alles wel goed ? De ups en downs in emoties van de bevallende vrouw kunnen een onervaren partner doen schrikken. Een vrouw die zich zorgen maakt om haar partner, zal zich anders gaan gedragen en zich minder snel overgeven aan de weeën storm in haar lichaam. De steun die een doula geeft verschilt duidelijk in de steun die een partner of andere bekende kan geven. De aanwezigheid van de doula werkt geruststellend voor de partner, waardoor die meer ruimte krijgt om persoonlijke steun te geven. Met een doula erbij is hij nooit de enige die verantwoordelijk is voor de zorg van de moeder. De druk op zijn schouders is minder groot… Hij krijgt de kans om mee te doen met de bevalling op een Vlaamse Federatie van Doula’s vzw © 2013 manier dat hij zich er prettig bij voelt. Zo kan ook hij genieten van het wonder van de geboorte van zijn kind. 30 Baby& mama

De zwangerschap • een opmerkelijk kortere arbeid hebben, • meer kans op een vaginale geboorte, • minder gebruik maken van pijnstilling • meer tevreden zijn over hun bevalling, • een baby met hogere apgar-score en betere gezondheid hebben Een eerste onderzoek over de effecten van een doula gebeurde in Amerika door Marshall & Phyllis Klaus en John Kennel. Dit is het bekendste onderzoek dat gaat over de effecten van een doula. Meer dan 1500 vrouwen met en zonder doula-begeleiding warden ondervraagt. Het onderzoek dateert van 1993 en is gespreid over 10-tallen jaren. In 2011 werd aan het bestaande onderzoek nieuwe bevindingen toegevoegd (Cochrane) met het onderzoek naar continue begeleiding tijdens de bevalling in vergelijking met de effecten van de gebruikelijke zorg rond de geboorte. Alle gunstige resultaten blijken bij uitstek op te treden als degene die continue ondersteuning verzorgt geen lid is van de medische staf en ook geen deel uitmaakt van het sociale netwerk van de bevallende vrouw. Zo wordt er een onafhankelijk positive gevrijwaard, dat de begeleiding ten allen tijde de kant van de vrouw kan kiezen. In beide onderzoeken zijn twee aspecten van doula-zorg door hen essentieel bevonden: het gaat om de continue begeleiding van een ervaren begeleidster. Een begeleidster die pas laat in het proces komt of tijdens het proces herhaaldelijk wordt weggeroepen, kan geen continue doula-zorg bieden. Het specifieke van de doula-zorg is dat deze vroeg in het geboorteproces start en constant aanwezig blijft totdat de baby geboren is. Het ligt voor de hand dat de resultaten van deze studies aanzienlijke voordelen met zich meebrengen. Veiligere, natuurlijke en meer aangename bevallingen voor moeder, partner en kind, maar daarnaast ook een enorme besparing aan kosten voor medicatie, ingrepen, ziekenhuisverblijf … De Vlaamse Federatie van Doula’s vzw In Vlaanderen hoor je sinds kort hier en daar ook het woord doula of bevallingscoach. In 2007 is de Vlaamse Federatie voor Doula's opgericht. Het doel van deze vereniging is het waarborgen van de kwaliteit en de continuïteit van de persoonlijke begeleiding van Vlaamse Federatie van Doula’s vzw © 2013 de zwangere en haar partner voor, tijdens en na de bevalling. Zij tracht dit doel onder meer te bereiken door: • Het versterken van de positie van de doula • Bijdragen aan ontwikkeling en professionalisering van doula’s • Het optreden als representatieve organisatie van doula’s • Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de bij haar aangesloten • doula’s Ook willen zij toekomstige ouders bewust maken van de mogelijkheid om het bevallingsproces zelf in handen te nemen, hun wensen kenbaar te maken en hen te steunen in de geboorte van hun kind op een manier zoals zij die wensen. Momenteel is er voor de diensten van een doula nog geen algemene terugbetalingsregeling via het ziekenfonds (Er wordt wel aan gewerkt). Afhankelijk van bij welk ziekenfonds je aangesloten bent wordt er een gedeeltelijke terugbetaling voorzien, dit geldt eveneens voor mensen die een hospitalisatieverzekering hebben. Het is dus aan te raden je goed te informeren. Bij de geboorte van je kind heb je ook recht op een geboortepremie van je ziekenfonds. Je kan ervoor kiezen deze geheel of gedeeltelijk te gebruiken voor een doula-begeleiding. Er zijn reeds twee ziekenfondsen die een terugbetaling regelen voor een doulabegeleiding: • De voorzorg in Antwerpen; • Het Vlaams Neutraal ziekenfonds Mechelen en Lier (203) Continue ondersteuning kan leiden tot aanzienlijke kostenbesparing. De effecten van deze bijstand tijdens de bevalling voor moeder en kind zijn overduidelijk en worden door verschillende disciplines erkend. Het is ook wetenschappelijk bewezen dat de aanwezigheid van een doula vele vormen van medisch ingrijpen significant doet verminderen, zoals ziekenhuisopnames, kunstverlossingen, keizersneden en pijnbestrijding. Dat bespaart veel geld voor zowel het ouderpaar als voor de kosten in de gezondheidszorg. Op de website van de Vlaamse Federatie van Doula’s vind je alle doula’s in Vlaanderen. www.dedoula.be www.baby-mama.be 31

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Twee waardevolle hulpmiddelen bij de zwangerschap : Zwanger zijn is voor de meeste toekomstige mama’s een bron van intense vreugde, maar er zitten vaak ook wel minder leuke kantjes aan … Het brengt ingrijpende veranderingen mee in hun dagelijkse leven, zowel op fysiek als op psychologisch vlak. Misselijkheid, maagzuur, problemen met de bloedsomloop, onberekenbare emoties … de mama in wording zoekt naar oplossingen voor al die ongemakken. Reflexologie kan haar op een zachte manier helpen om het evenwicht te herstellen tussen lichaam en geest die zich allebei voorbereiden op de komst van de baby. Voetzoolreflexologie, wat is dat ? Voetzoolreflexologie is een manuele techniek die, door op welbepaalde plaatsen op de voet, zogenaamde reflexpunten, druk uit te oefenen, helpt lichaam en geest terug in balans te brengen en de werking van het organisme optimaliseert. Reflexologie beschouwt de voet immers als een menselijk lichaam in miniatuur: met elke “ reflexzone ” komt een bepaald orgaan of klier overeen. Reflexologie is geen middel om een diagnose te stellen en vervangt geen medische behandeling, maar vormt wel een uitstekende aanvulling. En reflexologie tijdens de zwangerschap : een goed idee ? Tijdens de eerste drie zwangerschapsmaanden wordt reflexologie afgeraden, maar daarna kan ze de vrouw in alle veiligheid helpen tot aan de bevalling en ook erna. Natuurlijk mogen bepaalde punten tijdens de zwangerschap zeker niet worden gestimuleerd, maar die weet een reflexoloog perfect liggen. Het zou jammer zijn een risicoloze techniek niet te gebruiken, temeer daar het aantal geneesmiddelen dat een zwangere vrouw mag gebruikten heel beperkt is. Een steuntje in de rug … voor een vlottere bevalling Reflexologie kan ook nuttig zijn voor vrouwen die over tijd lopen, want dan kan de reflexoloog de genitale zones op de voet overvloedig stimuleren om de bevalling op natuurlijke wijze op gang te brengen. Alle vrouwen die ik op het eind van de zwangerschap masseer, voelen een stimulering van de baarmoeder. Natuurlijk brengt dat niet systematisch de bevalling op gang : het is gelukkig nog altijd de natuur die beslist wanneer het kindje geboren wordt ! In België is reflexologie nog niet echt ingeburgerd als volwaardige begeleidingsmethode bij de geboorte, maar in Zwitserland bijvoorbeeld hebben heel wat vroedvrouwen een opleiding gevolgd om reflexologie toe te passen in de verloskamer. Een steun post partum Na de bevalling geeft reflexologie u opnieuw energie, helpt de techniek om uw slaap te regelen en eventuele pijn te verlichten. En voor uw baby Ook ouders kunnen enkele eenvoudige reflexologiehandelingen aanleren waarmee ze hun baby kunnen helpen wanneer die last heeft van krampjes, tandpijn enz. 32 Baby& mama

De zwangerschap reflexologie aromatherapie & Hoe vind ik een bekwame reflexoloog ? Reflexologie is geen beschermd beroep. Daarom is het belangrijk na te gaan of de reflexoloog die u raadpleegt wel een degelijke opleiding achter de rug heeft. Onlangs is een Belgische federatie voor reflexologie opgericht om het vak meer bekendheid te geven en te professionaliseren ( www.feberef.org ). Een ander wijd verspreid, maar volledige verkeerde opvatting : etherische oliën zijn strikt verboden tijdens de zwangerschap ! Dat geldt inderdaad wel voor een groot aantal etherische oliën. Andere worden dan weer afgeraden tijdens het eerste trimester van Enkele praktische tips als voorbeeld : • tegen misselijkheid : inhaleer ( adem in ) etherische gemberolie ( zingiber officinale ) • tegen angstgevoelens of stress : meng een druppel etherische olie van petitgrain bigarade of blad van bittersinaasappel ( citrus aurantium aurantium ) en een druppel etherische olie van ylangylang ( cananga odorata ) met 2 druppels plantaardige olie. Breng dat mengsel aan op de binnenkant van de polsen en op de voetzolen. • Om de vermoeidheid tijdens het derde trimester tegen te gaan (niet gebruiken tijdens het eerste trimester ! ) : bereid een mengsel van 2 druppels etherische olie van zwarte spar ( picea mariana ) en 2 druppels sesamolie ( of een andere plantaardige olie die u in huis hebt ). Breng dit mengsel ’s morgens en ’s middags aan op de rug ter hoogte van de nieren. Opgelet, dit is een stimulerende etherische olie, gebruik hem dus niet te laat op de dag, anders riskeert u moelijker in te slapen. Gebruik het mengsel ook niet langer dan 10 dagen. Nathalie Braun, Reflexoloog en natuurgeneeskundig therapeut Centre médical Corps-Santé in Gembloux 0491/49 31 01 de zwangerschap, maar houden geen enkel gevaar in tijdens de twee laatste trimesters. Etherische oliën zijn inderdaad uiterst sterk en een veilig gebruik ervan vraagt een perfecte kennis. Maar ook hier zou het jammer zijn om u door onwetendheid een techniek te onthouden die heel nuttig kan zijn in tal van situaties. Aarzel dus niet een competente professional aan te spreken ( aromatherapeut, arts, reflexoloog, natuurgeneeskundig therapeut … ) of om u zelf in de materie te verdiepen. www.baby-mama.be 33

De zwangerschap | Het avontuur begint voor mama Belang en plaats van kinesitherapie in de voorbereiding op de bevalling D De jongste jaren valt een trend te merken van een “ terugkeer ” naar een fysiologische bevalling waarbij de verschillende natuurlijke fases van de geboorte zoveel mogelijk worden gerespecteerd. Dit lijkt in te gaan tegen de overdreven medicalisering die de laatste decennia de geboorte in haar greep kreeg. En ook al kan die medicalisering heel wat complicaties voorkomen en betekent ze een reële medische vooruitgang, toch blijft de bevalling een natuurlijke handeling die elk koppel op zijn manier zou moeten kunnen beleven. Er zijn verschillende methodes om zich zo goed mogelijk op de bevalling voor te bereiden. Ze hebben allemaal hun nut, het komt er vooral op aan dat het koppel zich goed voelt bij de ene of andere methode en dat het zijn eigen manier vindt om zijn kind te ontvangen. Het uitgangspunt is dat de belangrijke fases van een bevalling worden uitgelegd en bepaalde hulpmiddelen worden aangereikt om alles vlot te doen verlopen en ook om op het onvoorziene te kunnen reageren, maar vooral het te aanvaarden. Alles begint dan ook bij een goede voorbereiding van de bevalling, met als voornaamste doel het koppel zijn persoonlijke potentieel terug te geven, zodat het zich begeleid voelt en niet het gevoel krijgt door het medische team buiten spel te worden gezet bij die ongelofelijke gebeurtenis : de geboorte van hun kindje. De voorbereiding kan gebeuren met een vroedvrouw, een kinesist gespecialiseerd in perinatale kine, een haptonoom, een therapeut specialist in de affectieve voorbereiding op de geboorte, een sofroloog, een doula … Die begeleiding verloopt parallel met de consultaties bij de gynaecoloog en kan multidisciplinair zijn, afhankelijk van de behoeften van het koppel. Prenatale kinesitherapie De aanpak van een kinesist is vooral praktisch en beknopt, en vormt een onderdeel van elke voorbereiding op de bevalling. Dit is eigenlijk een basis die kan worden uitgebreid met een affectieve, relationele of aquatische voorbereidingen … naar wens van het koppel. De sessies ( gemiddeld 4 ) beginnen met een theoretisch gesprek over de bevalling. Dat is heel geruststellend voor de koppels die voor dat grote onbekende staan. De verschillende fases van de bevalling worden uitgelegd, er wordt beschreven wat er gebeurt tijdens de arbeid ( vanaf de aankomst in de kraamkliniek ) en hier krijgen ook de kinesessies hun betekenis. Dat alles gebeurt in een sessie, waar de inhoud van prenatale kinesessies wordt uitgelegd. Dan volgen een analyse van wat het koppel verwacht van de geboorte en, in functie daarvan, uitleg over de volgende sessies. Dat gesprek is zowat een samenvatting van de voorbereidingssessies die in ziekenhuizen worden gegeven. Het koppel kan ook vragen stellen die het misschien niet had durven te stellen in groep, bijvoorbeeld over epidurale verdoving, over de contracties, over het inknippen … Er zijn geen domme vragen ! Daarna volgen praktische sessies om het koppel een aantal steunpunten te geven zodat ze de arbeid beter kunnen beheren. Dat zijn de ademhaling, de houdingen, handelingen die de arbeid vergemakkelijken en de hulp die de papa aan de mama kan bieden. Er wordt ook een sessie gewijd aan het persen, tijdens de uitdrijvingsfase van de bevalling. Om echt nuttig te zijn bij de bevalling moet die informatie duidelijk, nauwkeurig en beknopt zijn. Om het koppel te helpen om zich te herinneren wat ze geleerd hebben, krijgen ze een blad waarop alles nog eens samengevat wordt. Veel aandacht gaat ook uit naar rugpijn, waterretentie … Maar ook naar preventie voor de perineum tijdens en onmiddellijk na de bevalling. Belangrijk is dat de inhoud van die sessies aangepast is aan de wensen van het koppel, aan hun begripsniveau en, zoals eerder gezegd, aan hun verwachtingen voor de bevalling. Centre médical Corps-Santé in Gembloux 081 / 600 900 34 Baby& mama

De zwangerschap Een lekkere knuffel ! Spreken is goud ! Niet iedereen reageert op dezelfde manier, dat weten we allemaal. Tijdens de verschillende fases van de zwangerschap kan ook het seksuele verlangen van de partners veranderen, de intensiteit ervan kan bij elk van hen evolueren, afhankelijk van zijn belevenissen, hoe goed hij of zij zich in zijn vel voelt, zijn angsten, zijn schroom … En de timing zit soms scheef : bij de vrouw zal haar libido misschien een dipje kennen, terwijl haar partner net helemaal « warm loopt ». Een andere vrouw zal dan weer plots in vuur en vlam staan, maar dan kan papa, helemaal uit zijn lood geslagen door de metamorfose van zijn levensgezellin tot moeder, het moeilijk krijgen om haar als minnares te zien. Maar hoe de situatie ook wordt beleefd, een flinke dosis empathie voor de gevoelens van de ander, veel liefde en vooral dialoog kunnen die kloof zeker overbruggen. Het lichaam heeft zijn grenzen … Vooral tijdens de zwangerschap. Tijdens de eerste drie maanden voelen vele vrouwen zich extreem moe en hebben zij last van misselijkheid. Ook de angst voor een miskraam kan haar zin in seks belemmeren. Ook soms pijnlijke spanning in de borsten, veroorzaakt door hun toegenomen volume en door uitzetting van de bloedvaten bij seksuele opwinding, kan een oorzaak zijn voor terughoudendheid. Dit soort ongemakken verdwijnt meestal tijdens het tweede en derde trimester van de zwangerschap. In het derde trimester is het aanpassen … daar hoeft geen tekeningetje bij : het klassieke standje met het gezicht naar elkaar is niet echt meer haalbaar. Aan ieder dus om de houding aan te nemen waar hij zich het best bij voelt. De 1001 mogelijke vormen van genot De coïtus is niet de enige mogelijke bron van genot voor een koppel. Tedere gebaren, liefkozingen, massages … De mogelijkheden zijn legio en ieder vindt wel iets wat hem ligt, gewoon door liefde en verbeelding te gebruiken, om te blijven genieten en tegelijk dichter tot elkaar te komen. Een niet te verwaarlozen bron van ontplooiing ! Even nuanceren Tijdens een normale zwangerschap is er geen enkele reden om niet aan seks te doen. Maar wanneer zich bepaalde problemen voordoen, is voorzichtigheid toch geboden. Bij de minste twijfel : praat erover met uw arts !interviennent, la prudence est de mise. En cas de doute, parlez-en à votre médecin ! www.baby-mama.be 35

Uw lijst voor het Moederhuis D “ Dag “ nadert met rasse schreden en het wordt tijd uw koffer klaar te maken voor het moederhuis. U vindt hier een lijst met de belangrijkste kledingstukken en voorwerpen voor u en voor uw baby. Vergeet niets ! Voor u  wegwerpslips voor zwangeren  maandverbanden  kamerjas en pantoffels  nachthemden  sokken  uw normale toiletgerief  washandjes  foto apparaat  boeken  administratieve documenten ( identiteitskaart, sociale verzekeringskaart, hospitaalbadge … ) Voor de baby  bodies en/of bloesjes  lijfjes en /of kniekousen  doosjes met vochtige doekjes  babysokjes  toiletmelk  verzorgingscrème voor baby’s billetjes  de la crème de soins pour les fesses de bébé  babyzeep  babyshampoo  een badthermometer  washandjes  badmanteltje  wantjes ( in geval de baby zich krabt ) Luiers worden over het algemeen door het moederhuis verstrekt alsook een luiertafel. Het is zover ! Uw vertrek naar de materniteit is nog slechts een kwestie van dagen. Het wordt dan ook hoog tijd om uw koffer te pakken. U vindt hier een niet-limitatieve lijst van zaken die u nodig heeft tijdens uw verblijf. Vraag in ieder geval ook inlichtingen bij de instelling waar u wenst te bevallen, want wat door de diensten geleverd wordt ( maandverbanden, luiers, toiletmelk … ) verschilt van moederhuis tot moederhuis. Neem ook geen overbodige zaken mee. Bustehouders in silicone kunnen nuttig zijn maar uitsluitend in bepaalde gevallen ( vb. : bij kloven ). Als u borstvoeding geeft, neem dan een bustehouder mee speciaal voor borstvoeding en kompressen ( die moeten geplaatst worden in de cups van de bustehouder ). Zo nodig zal men u in het moederhuis een afkolfapparaat geven. Sommige voorwerpen en artikels kunnen mogelijk van pas komen zoals : • een doos wattenstaafjes • een kam en een borstel • een medische thermometer- slabbetjes • 2 dekentjes in wol of in katoen ( afm. : 75 op 100 cm ) De meeste moederhuizen geven ook de speenflessen, de speentjes en de flesverwarmers. U hoeft ook geen badje mee te nemen. En om het moederhuis te verlaten : • een draagwieg of een babyzitje voor de auto • een mantel of een slaapzak • een mutsje Bij het verlaten van het moederhuis en naarmate de baby groter wordt, zal u nieuwe zaken moeten bijkopen ( badje, anti-slip mat, WC-potje, WC-bril die aanpasbaar is voor de baby, speenflessen, speentjes en flesreinigers, pincet voor speenflessen, bestek, vruchtenpers, bijtring … ). Het is zelfs nuttig deze dingen al te voorzien vooraleer u vertrekt maar u hoeft al deze voorwerpen niet onnodig mee te nemen naar het moederhuis : ze zullen pas later van pas komen. Dr. Pierre Lapy De zwangerschap | Voorbereiding van het verblijf in de kraamkliniek 36 Baby& mama

De zwangerschap Hoe zal de Baby geboren worden ? Het hoofdje van uw kindje is het grootste deel van zijn lichaam. De baarmoeder gelijkt op een omgekeerde peer met het breedste deel bovenaan. In het begin bevindt het hoofd van de foetus zich in het breedste deel van de baarmoeder, dus in het bovenste gedeelte. Tot de zevende maand bevinden veel baby’s zich nog in die positie met hun stuit naar beneden. De baby draait zich In de loop van de laatste drie maanden maakt het kindje nochtans een tuimeling en gaat door het gewicht van zijn hoofdje naar beneden getrokken worden zodat zijn hoofdje onderaan in de baarmoeder terechtkomt. Die kering wordt min of meer vergemakkelijkt door de hoeveelheid vruchtwater waarin de baby drijft en door de uitzetting van de baarmoeder. Toch is het niet zo zeldzaam dat de ligging van het kindje nog kan wisselen van het ene consult naar het andere. Sommige kindjes draaien zich niet en komen in stuitligging bij de geboorte. Zeldzamer bevindt het kindje zich in dwarsligging wat al kan vermoed worden als mama’s buik er breed uitziet. Het tijdig herkennen van de ligging van de foetus is het sleutelelement voor de voorbereiding van een goede bevalling. De meest voorkomende ligging is die met het hoofdje naar beneden en dat is ook de makkelijkste voor de bevalling. Hierbij bestaan er nog varianten waarbij het achterhoofd, het voorhoofd of het gelaat als eerste naar buiten komen. Veel zeldzamer zijn baby’s die in stuitligging liggen ( 3 % ). In dergelijk geval bestaat er een niet te verwaarlozen risico voor de foetus, bij wie het hoofdje als laatste lichaamsdeel langer kan samengedrukt blijven tijdens de bevalling in stuitligging. Hoe weet men dat ? Vanaf de zevende maand kan men door uitwendig de buik van mama te betasten die ligging al herkennen. De stuit wordt gevoeld als een zachte en onregelmatige massa terwijl de rug aan één kant van mama’s buik wordt waargenomen. Een foetus in stuitligging kan gekeerd worden zodat zijn hoofdje naar beneden komt. Daartoe zal de verloskundige stevige maar zachte manipulaties op de buik uitvoeren in de loop van de achtste maand. Om die nieuwe ligging te behouden kan het dragen van een ondersteunende gordel nuttig zijn als de baarmoeder neiging heeft om te verslappen. Dr. Yves Béziers www.baby-mama.be 37

De zwangerschap | Voorbereiding van het verblijf in de kraamkliniek De keizersnede … in alle rust In het merendeel van de gevallen verloopt een bevalling zonder ongemakken. Soms moet de arts echter een keizersnede uitvoeren omwille van de gezondheid van de moeder of de baby. E en keizersnede kan al tijdens de zwangerschap gepland worden : dat is het ideale geval. Vandaar ook de noodzaak van de prenatale raadplegingen : de dokter kan de meeste problemen voorzien, ook degene waarvoor op het gepaste moment een keizersnede nodig is. Hij kan dan aangepaste maatregelen nemen. Maar soms dient tot een keizersnede beslist tijdens de arbeid of vooraleer de zwangerschap volledig ten einde is. Verschillende oorzaken kunnen aan de basis liggen van de noodzaak om deze ingreep uit te voeren. Zo wordt een zwangerschap immers vroegtijdig onderbroken omdat het kind het risico loopt te lijden onder een ziekte van de moeder : diabetes, toxemie … noeg of voldoende uitzet of dat het hoofd van het kind niet door het bekken gaat. Gelukkig beschikt het medisch corps over apparaten ( monitorings ) die toelaten de goede gezondheid van het kind te controleren door zijn hartritme te registreren. Een te grote afname van zijn ritme of van zijn variaties wijst erop dat het kind lijdt en een snelle ingreep noodzakelijk is. In de praktijk De keizersnede gebeurt in de operatiezaal en, meestal, onder peridurale verdoving. Er zijn slechts enkele uitzonderlijke gevallen waarin de anesthesist beslist een volledige verdoving toe te passen. Eerst wordt het schaamhaar weggeschoren. Vervolgens wordt de huid ontsmet en worden er steriele doeken aangebracht om de zone vrij te houden van microben. De arts snijdt door de huid van de buik en de spieren om de wand van de baarmoeder te bereiken. De baby wordt langs de horizontale snede verwijderd en in contact gebracht met zijn nieuwe wereld. Net zoals bij een normale bevalling wordt de placenta nauwkeurig onderzocht om te zien of deze compleet is. Vervolgens worden de verschillende weefsels terug dichtgenaaid. Dit deel van de operatie neemt het meeste tijd in beslag. Gelukkig is de moeder in de meeste gevallen zich bewust van wat er gebeurt en staat de vader aan haar zijde, wat verklaart dat er wel degelijk een emotie is bij het zien van dit kleine wezen. Er bestaat ook een onverenigbaarheid tussen de Rhesusgroepen van de moeder en het kind ( vroeger Rhesusincompatibiliteit genoemd ). Ook sommige hartziekten van de moeder kunnen een bevalling langs normale weg onmogelijk maken. Bovendien biedt de ontwikkeling van methoden van medische beeldvorming de arts de mogelijkheid om snel de gevallen op te sporen waarin de bevalling langs normale weg te gevaarlijk of onmogelijk is. Soms is het bekken van de moeder te nauw, is de baby te groot of is zijn positie slecht. Zo zijn ook obstakels bij het naar buiten komen, zoals een fibroom of een te laag gelegen placenta, aanwijzingen voor een keizersnede. Naast de gevallen voor een ingreep die “te voorzien zijn”, wordt een keizersnede soms in urgentie uitgevoerd tijdens de zwangerschap die langs natuurlijke weg was gestart. Het kan immers gebeuren dat de baarmoederhals niet snel ge38 Baby& mama Et après ? Over het algemeen verschilt het verblijf op de materniteit niet van een normale bevalling. De vermoeidheid is soms groter evenals de pijn die het gevolg is van de contracties van de baarmoeder. Deze moet immers terug zijn oorspronkelijke vorm aannemen. Deze contracties treden op bij een baarmoeder met een litteken, dus gevoelig. Het opstaan is ook moeilijker. Na enkele weken is er echter geen verschil meer tussen een vrouw die een keizersnede heeft ondergaan en een vrouw die langs normale weg haar kind op de wereld heeft gebracht. Het is bovendien mogelijk dat haar volgende bevalling langs normale weg gebeurt als de keizersnede werd uitgevoerd omwille van een reden die zich niet meer zal voordoen. Tenslotte zijn bepaalde ideeën in verband met keizersneden onjuist. Er bestaat geen minimale periode tussen twee keizersneden, noch een maximaal aantal keren dat men deze ingreep kan ondergaan. Het is mogelijk om met een keizersnede vier of vijf kinderen te krijgen. Of het nu gebeurt met een keizersnede of langs normale weg, de komst van een baby is altijd een mooi moment. Dr. Pol Saintjean

De peridurale anesthesie is een gedeeltelijke of regionale anesthesie die wordt uitgevoerd door een specialist anesthesist waardoor de pijn uitgeschakeld wordt die veroorzaakt wordt door de samentrekkingen van de baarmoeder.. De zwangerschap Pijnloos bevallen Door de peridurale anesthesie is de beleving van een bevalling grondig gewijzigd : het is nu immers mogelijk pijnloos te bevallen. De episiotomie wordt nog toegepast om de bevalling te vergemakkelijken maar niet meer op systematische wijze. I n België bevalt iets meer dan één vrouw op twee met een peridurale. De anesthesist geeft een prik in de rug na plaatselijk de huid te hebben verdoofd en plaatst dan een buisje ( katheter genaamd ) in de peridurale ruimte. Het pijnverdovend product wordt via die katheter ingespoten en zo nodig kan een bijkomende dosis worden toegediend. Er dient wel voldaan aan een medische voorwaarde : de bloedstolling moet volledig normaal zijn. De bloedstolling wordt nagekeken door middel van een bloedafname kort voor de bevalling of meestal bij aankomst in de kraamkliniek. De peridurale anesthesie mag niet te vroeg maar ook niet te laat gegeven worden. Als ze te vroeg wordt toegediend, vertraagt ze de arbeid en is ze soms niet doeltreffend meer tegen het einde van de bevalling. Als ze te laat wordt uitgevoerd, kan de toekomstige mama omwille van de pijn niet onbeweeglijk blijven om de katheter veilig in te brengen. De peridurale anesthesie is tevens de meest aangewezen anesthesie bij een keizersnede omdat op die manier de moeder bewust is bij de geboorte van haar baby. Voor een normale bevalling is de peridurale anesthesie een kwestie van comfort. Het is dan ook mogelijk dat omwille van andere prioriteiten het niet mogelijk is een peridurale uit te voeren... De episiotomie : verliest terrein De episiotomie ( knip ) is een insnede die gemaakt wordt in het perineum ( het gebied tussen vagina en anus ) juist voor de geboorte. Daardoor wordt de doorgang voor de baby groter, de bedoeling ervan is de baby sneller te doen geboren worden en scheuren te vermijden in het anogenitaal gebied bij de moeder. Men dacht bovendien dat op die manier het risico verminderde op perineuminsufficëntie na de bevalling. Bij een gecompliceerde bevalling is een episiotomie eveneens aangewezen. De gynaecoloog kan dus nooit op voorhand beloven dat hij geen episiotomie zal uitvoeren. Bovendien helen uitgebreide scheuren trager dan een episiotomie en soms is dergelijke insnede te verkiezen. Ook al lijkt een episiotomie wat barbaars, toch geneest ze snel en volledig in de overgrote meerderheid van de gevallen. Dr I. Theunissen, Gynaecoloog www.baby-mama.be 39

De zwangerschap | Voorbereiding van het verblijf in de kraamkliniek Een kind ter wereld Heel wat vrouwen zetten zich af tegen de gemedicaliseerde bevallingen in ziekenhuizen en kiezen voor nieuwe, natuurlijker methodes om hun kindje ter wereld te brengen. Het is een wens die steeds sterker leeft en onder meer geïnspireerd wordt door uitstekende publicaties zoals “ Mettre au monde ” * van Patrice van Eersel of zijn “ Cinquième rêve ”, die de magie oproept van een bevalling onder water tussen dolfijnen. Ook in België zijn er verschillende alternatieven … Thuisbevalling La naissance à la maison peut s’envisager lorsque la naisEen thuisbevalling is het overwegen waard wanneer het kindje voldragen is, zowel de mama als de baby perfect gezond zijn en het verloop van de zwangerschap een optimaal verloop van de bevalling doet verwachten. Alles gebeurt onder professioneel toezicht en onder begeleiding van een of twee ervaren vroedvrouwen. Afhankelijk van de evolutie van de weeën en indien de mama toch een epidurale wil, is een overbrenging naar een kraamkliniek mogelijk. Wie thuis wil bevallen, moet een voorbereidende procedure volgen, die onder meer een maandelijkse medische opvolging van de zwangerschap omvat door de vroedvrouw die bij de bevalling zal helpen, ten minste twee doktersbezoeken, een echografie op het einde van de zwangerschap om een eventuele placenta prævia op te sporen, de keuze van een ziekenhuis voor het geval een opname nodig zou blijken en een thuisbezoek door de vroedvrouw rond de 36e zwangerschapsweek. De dag van de bevalling zelf komt de vroedvrouw naar uw huis zodra u dat wenst. De bevalling verloopt in een intieme sfeer, in het tempo van de mama en de baby, in vertrouwen en onder een waakzaam, maar nooit opdringerig toezicht van de vroedvrouw ( en ). Na de geboorte geeft de vroedvrouw de eerste verzorging aan de baby en de mama. Zij blijft nog enkele uren bij de ouders en hun pasgeboren kindje. Daarna komt ze elke dag ten minste een uur om de mama en de baby bij te staan. De baby moet in de eerste week ook door een dokter worden onderzocht. Goed om te weten : zowel de bevalling als 12 postnatale consultaties worden 100% terugbetaald door het ziekenfonds (behalve verplaatsingen). Een lijst van zelfstandige vroedvrouwen die thuisbevallingen doen in Wallonië en Brussel is te vinden op de website www.sage-femme.be Bevallen buiten het ziekenhuis is voor zwangerschappen met laag risico niet gevaarlijker, op voorwaarde dat de zwangerschap en de bevalling worden begeleid door een vroedvrouw : dit werd onder meer bevestigd door een Amerikaanse studie over meer dan 5400 thuisbevallingen [ 1 ]. Uit die studie bleek ook dat er veel minder medische ingrepen nodig waren ( inknippen, verlostang, zuignap, keizersnede ). In België gebeuren minder dan 1 % van de bevallingen thuis. In Nederland, met 30% thuisbevallingen, zijn de cijfers voor moedersterfte ( < 1 / 10.000 ) en perinatale sterfte ( 5,5 / 1000 in Nederland, tegenover 7 / 1000 in België in 2000 ) van de laagste ter wereld. Bij probleemvrije zwangerschappen moedigt de overheid het thuis bevallen dan ook sterk aan. 40 Baby& mama

De zwangerschap brengen, maar anders … In België zijn er ook al verschillende geboortehuizen. Voor een volledige lijst, kijk op : www.alternatives.be/fiches/maisons_de_naissance_ belgique.htm Bevallen onder water Geboortehuis Een geboortehuis is een kleinschalige instelling opgezet door vroedvrouwen. Het maakt geen deel uit van een ziekenhuis, maar ligt er wel in de buurt. Het biedt een ideale omgeving voor koppels die voor een meer natuurlijke en individuele aanpak van de bevalling kiezen. Een voorwaarde is wel dat de baby voldragen is, dat de mama in goede gezondheid verkeert en dat het verloop van de zwangerschap laat vermoeden dat de bevalling normaal zal verlopen. Geboortehuizen passen perfect in een filosofie die ouders en baby centraal stelt. Het concept vormt niet alleen een compromis tussen bevallen thuis of in het ziekenhuis, maar biedt ook een ruimte waar vertrouwen, intimiteit en vrijheid heersen. Vroedvrouwen staan in voor de effectieve veiligheid op basis van preventie, aandacht voor de emotionele behoeften van de koppels en ondersteuning voor het gezin. Het concept is helemaal ingeburgerd in Duitsland, Italië, Zwitserland en Québec, waar het deel uitmaakt van het gezondheidssysteem en grondig is uitgetest en geëvalueerd. De diensten van vroedvrouwen worden 100 % terugbetaald door het Riziv. Aan de ouders wordt een deelname in de kosten ( maaltijden, logement, materiaal … ) van een paar honderd euro gevraagd. In bepaalde ziekenhuizen en geboortehuizen is het ook mogelijk te bevallen onder water. De bevalling gebeurt in een grote, soms doorzichtige badkuip, die opgesteld staat in een verloskamer waarvan de inrichting zorgt voor een ontspannen sfeer en helemaal niet aan een ziekenhuis doet denken. Zodra de weeën pijnlijk worden, gaat de toekomstige mama in het bad zitten, waarvan het water op een temperatuur van 34° en 36°C ( ontsluitingsbad ) een relaxerend en antispasmodisch effect heeft. Onder water ontsluit de baarmoederhals zich gemakkelijker en zijn de weeën minder pijnlijk. De mama kan ervoor kiezen haar kindje buiten het water ter wereld te brengen ofwel, indien zij zich er goed bij voelt en er zich geen enkele complicatie voordoet, in het water ( op 37°C ). Soms mag de papa zelfs mee het water in; dan gaat hij achter de mama zitten en helpt hij haar tijdens de weeën. Bij de geboorte mag de baby nog tot een minuut lang onder water blijven, dan wordt hij naakt op de borst van de mama gelegd voor het eerste lichamelijke contact, om te worden geliefkoosd en geknuffeld. Zolang de regels op het vlak van hygiëne en veiligheid worden nageleefd, is aan deze manier van bevallen geen enkel risico op infectie of waterinademing verbonden. Bovendien biedt deze comfortabele methode veel vrijheid aan de ouders en is zij dus een aanrader voor ouders die zich zo al lekker voelen in het water. Zowat 85 % van de vrouwen komt in aanmerking voor deze formule, die verschillende voordelen biedt: een rustige en intieme sfeer, geen overdreven gemedicaliseerde aanpak, minder stress. Door het relaxerende effect van het warme water verloopt de arbeid gemakkelijker en sneller, wat de bevalling minder pijnlijk maakt. Tijdens de bevalling komen er geen geneesmiddelen of medische interventie aan te pas, en zijn er minder knippen of scheurtjes, die bovendien kleiner zijn. En tot slot verloopt de uitdrijving heel geleidelijk, zodat ze minder traumatiserend is voor de baby en zodat de mama na de bevalling sneller herstelt. Voor wie een bevalling in het water ziet zitten, is een aquatische prenatale voorbereiding zeker aanbevolen. Ook haptonomie is een aanrader. www.aquanatal.be Het overwegen zeker waard ! Meer informatie over alternatief bevallen : www.alternatives.be www.baby-mama.be 41

De zwangerschap | Voorbereiding van het verblijf in de kraamkliniek Welkom op de baby showers ! U kent hem vast wel, de nieuwe trend die uit de Verenigde Staten is komen overwaaien. Anders moet u zeker verder lezen. Het idee? Tegen het einde van de zwangerschap bouwt de aanstaande mama een feestje met haar vriendinnen om de komst van baby alvast te vieren. Even inzoomen. I n Amerikaanse tv-series doken ze al een tijdje regelmatig op, maar nu lijkt het fenomeen van de baby showers zich over de vijf continenten te verspreiden en ook stilaan België te veroveren. Dit feestelijke vieruurtje onder vriendinnen wordt tussen de 7e en 8e zwangerschapsmaand georganiseerd door de aanstaande mama zelf, haar vriendinnen of collega’s, of soms zelfs door de papa in spe. Uit bijgeloof wordt het feestje meestal ruim vooraf gepland, met medeweten van de feesteling. Het hoeft niet eens een eerste zwangerschap te zijn: het hele gebeuren gaat er vooral om de komst van een baby aan te kondigen, het is dus zeker geen privilege voorbehouden aan de eerste in een rij broertjes of zusjes. En bij een adoptie biedt een baby shower een leuke gelegenheid om uw kindje aan de hartsvriendinnen voor te stellen. Omdat de baby shower plaatsvindt wanneer de baby er bijna is, maar de mama zich nog lekker voelt, lijkt zij hiermee het einde van haar leven als onbezorgd jong meisje te vieren en haar intrede te doen in de volwassenenwereld. Zich omringd voelen, raad krijgen, vergezeld worden, daar draait het om. Ook wat komt op tafel komt, lijkt een grote terugblik op de jeugdjaren: cupcakes, makarons, marshmallows, snoepjes in de vorm van fopspeentjes en vruchtensap maken er een gezellige boel van om onder vriendinnen de laatste roddels uit te wisselen. Voor wie het liever hartig heeft, kan een licht avondmaal waarbij elke gast iets meebrengt voor het buffet een mooie belofte inhouden voor de toekomst. En zij die het allemaal graag groter zien, kunnen een traiteur inschakelen. De aanstaande mama krijgt ook allerlei cadeautjes, zoals een babycook of een diaper cake – een reusachtige taart opgebouwd uit luiers ! – babykleertjes, rammelaars, verzorgingsproducten, pockets of zuigflessen. Gezelligheid troef dus, en onder geen voorwendsel te missen ! Een paar originele tips voor een geslaagde baby shower : Om van uw baby shower een onvergetelijk feest te maken, hebt u verschillende mogelijkheden. U kunt het thuis doen, maar evengoed kunt u kiezen voor een niet alledaagse plek, zoals een restaurant, een feestzaal of bij een vriendin thuis. In de namiddag, ’s avonds of in het weekend, met een vieruurtje of een walking dinner, aan u om de formule te kiezen die u wenst, indien u het feestje zelf organiseert. Bij de aankleding van een baby shower zetten pastelkleuren - roze, blauw, groen – de toon. Er wordt wegwerpbestek en – servies gebruikt, een tafelkleed in bijpassende tinten, kleurige ballons en ook confetti – het feestattribuut bij uitstek ! Ook wat activiteiten betreft, kunt u alle kanten uit. Zo past een fotosessie om uw mooie ronde buik te vereeuwigen helemaal bij dit aparte gebeuren. Of een sessie sofrologie met aangepaste bewegingen, houdingen voor een zwangere vrouw: een vorm van lichaamsbeweging die u een behaaglijk gevoel geeft en u zachtjes voorbereidt op de bevalling. Spelletjes zoals pandverbeuren (alleen voor de vriendinnen), zoals het gewicht of de taillemaat van de koningin van de dag raden, de smaak van potjes babyvoeding thuisbrengen … zijn ook helemaal in. Het kan handig zijn een geboortelijst aan te leggen om onnodige dubbele cadeaus te vermijden. Ga zoals voor een huwelijkslijst na wat u nodig hebt voor de komst van uw baby en laat uw vriendinnen de wenslijst inkijken. Sommige grote winkels bieden die service aan, maar u kunt heel gemakkelijk zelf uw lijstje samenstellen. Er zijn zelfs bedrijven zoals Sur son nuage of Mademoiselle Marie die hun diensten aanbieden om voor u een onvergetelijke baby shower te organiseren. Alles wat u dan nog moet doen is ervan genieten ! 42 Baby& mama

De zwangerschap De laatste rechte lijn : DE BEValliNG O p het einde van de zwangerschap bereidt het lichaam van de moeder zich voor op de bevalling. Dat gebeurt in wat de fase van de arbeid genoemd wordt, tegelijkertijd met het begin van de contracties ( samentrekken van de baarmoederspier ). Bij een eerste zwangerschap duurt dat gewoonlijk tussen de 8 en de 14 uren. De baarmoederhals is een beetje zoals een flessenhals ; hij zal geleidelijk aan soepeler worden en opengaan net voor de bevalling zodat de baby erdoor kan gaan. Welk mechanisme speelt hier een rol ? Tijdens de zwangerschap zijn er al onmerkbare samentrekkingen van de baarmoeder. Die zijn niet krachtig, onregelmatig en hebben geen invloed op de stijve baarmoederhals. Die gaat toch geleidelijk aan zachter worden en meer vervormbaar, minder gespannen naar het einde van de zwangerschap toe. Men zegt dat de baarmoederhals rijpt. De contracties worden dan krachtiger en volgen korter op elkaar zodat ze doeltreffend de baarmoederhals gaan doen veranderen. De baarmoederhals, een beetje als eens stootkussen dat gelijkt op een dikke rubber die de baarmoeder afsluit, zal dan veranderen om de doorgang vrij te maken. De bijkomende werking van het gewicht van de baby die door de spiersamentrekkingen wordt voortgestuwd zal de baarmoederhals ook nog doen uitzetten. De baarmoederhals verandert dus van een flessenhals in een brede opening die in het verlengde ligt van het vaginaal kanaal. In de loop van dat proces verliest de moeder vruchtwater. Werkelijke of valse arbeid ? De arbeid wordt ingeleid door de verandering van de baarmoederhals die korter wordt, verstrijkt en uitzet samen met de regelmatige, almaar langer aanhoudende, krachtige en korter op elkaar volgende contracties. Het gynaecologisch onderzoek en vooral het vaginaal onderzoek is het sleutelelement om de opening van de hals te bevestigen. De dokter of de vroedvrouw zullen op die manier herhaaldelijk de opening controleren die 10 cm zal bedragen na een tiental uren uitzetting. In het begin zijn de baarmoeder contracties kort met een twintigtal minuten tussen. Ze kunnen van bij het begin pijnlijk zijn zoals een cirkelvormige golf die laag vanuit de rug vertrekt en de buik samensnoert zoals een gordel ; het is ook mogelijk dat ze maar zeer geleidelijk aan opkomen. Soms kunnen ze zelfs lange tijd pijnloos blijven. Als u uw hand op uw buik legt, zal u merken dat de gehele baarmoeder hard wordt. Het laatste half uur, geleidelijk aan neemt het ritme van de contracties toe. Ze houden langer aan en komen dichter op elkaar zodat ze op het einde van de arbeid bijna 60 seconden duren en alle twee tot drie minuten opkomen. Bij volledige ontsluiting dient de moeder dan krachtig naar beneden toe te persen in samenwerking met de baarmoedercontracties. Bij een eerste bevalling zal het kindje uitgedreven worden ongeveer 30 minuten na het stadium van volledige ontsluiting. De arbeid wordt dan besloten met het uitdrijven van de moederkoek, waarvan gecontroleerd wordt of die volledig is. Dr. Yves Béziers www.baby-mama.be 43

De zuigeling | Voeding De moederborst bron van gezondheid 44 Baby& mama

De zuigeling 1. Anatomie van de borst Sommige vrouwen zijn gezegend met een prachtige boezem. Andere dames hebben iets minder geluk. Maar de melkproductie onder die ragfijne en o zo broze huid verloopt bij alle vrouwen op dezelfde manier. De borst mondt uit in een tepel die omgeven wordt door een tepelhof met korrelig reliëf. In de tepel komen tien tot vijftien kanaaltjes uit - “melkgangen” genoemd - die allemaal eindigen in een klein gaatje, de porie. In de tepelhof en de tepel loopt een netwerk van zintuiglijke organen die van kapitaal belang zijn voor het toeschieten van de melk. Dankzij de spiertjes binnen in de tepel en de tepelhof wordt de tepel langer als er aan gezogen wordt en kan hij nadien weer zijn normale vorm aannemen. Binnenin is de borst opgebouwd uit vetweefsel waarin zich vijftien tot twintig lobben klierweefsel bevinden. Elk van die lobben bevat talloze alveoli die in staat zijn om melk af te scheiden. Vanaf het begin van de zwangerschap wordt rond elk van die alveoli een dicht netwerk van bloed- en lymfevaatjes opgebouwd. 2. Mechanisme van de melkproductie Van bij het begin van de zwangerschap worden drie hormonen - prolactine, progesteron en oestrogenen - in grote hoeveelheden aangemaakt. Vooral prolactine, een hormoon dat door de hypofyse wordt afgescheiden ter hoogte van de hersenen, regelt de melkafscheiding door de borst. Naarmate de zwangerschap vordert, stijgt het prolactinegehalte in het bloed geregeld. De borsten zwellen maar produceren nog geen melk omdat de werking van prolactine wordt geremd door de oestrogenen en het progesteron die door de placenta worden aangemaakt. Bij de geboorte wordt de placenta uitgedreven. Daardoor daalt het gehalte aan oestrogenen en progesteron in het bloed en kan de prolactine vrij inwerken op de borsten. De “stuwing” ( in feite een uitzetting van de bloedvaatjes en geen opeenstapeling van melk ) is een feit.De eigenlijke melkafscheiding komt op gang wanneer de boreling aan de tepel zuigt. Zolang baby zuigt, blijft er melk toeschieten. Wanneer de tepel wordt gestimuleerd, leidt dat namelijk tot de aanmaak van ocytocine, een hormoon dat er voor zorgt dat de melk van in de alveoli binnen in de borst tot aan de poriën van de tepel wordt geperst. Prolactine regelt dus de melkproductie door de borst, ocytocine regelt de melkafscheiding. Tal van factoren kunnen een impact hebben op het vrijkomen van ocytocine : lichamelijke of mentale vermoeidheid, slaaptekort, emoties … Zowel zorgen als vreugdegevoelens in verband met de baby kunnen een ocytocinetoename veroorzaken, zodat er soms spontaan melk uit de borst vloeit, zelfs als baby niet zuigt. Als baby aan één borst drinkt, vloeien er ook uit de andere borst soms een paar druppeltjes melk. Logisch, want ook die borst wordt gestimuleerd door ocytocine dat via het bloed in beide borsten terechtkomt. 3. De verschillende fases van het voeden Doordat baby aan de borst zuigt, wordt de tepel gestimuleerd en wordt er melk geproduceerd. Al van bij de geboorte begint het zuigen met de zoek- en hapreflex van het pasgeboren kind dat, geleid door de geur van mama’s borsten, op zoek gaat naar de tepel. De voeding begint. Het pasgeboren kind spert zijn mondje wijdopen, steekt zijn tong uit en legt die in de vorm van een gootje onder de tepel die langer wordt. Baby’s tong voert een heenen weergaande beweging uit. Baby neemt een groot deel van de tepelhof in zijn mondje. Zijn lippen en tandvlees stimuleren de tepel door deze te masseren. Het zuigen gaat gepaard met een slikbeweging, een reflex waardoor baby de melk probleemloos kan doorslikken. Dankzij de bewegingen van baby’s tong, spuit de melk tot in zijn keelholte, vanwaar ze automatisch naar de slokdarm wordt gevoerd. Baby coördineert deze slikbeweging perfect met het ritme van zijn tong. Zo is hij in staat te zuigen, de melk door te slikken én te ademen zonder dat hij de borst ook maar even hoeft los te laten. Opdat het zogen optimaal zou verlopen, is het raadzaam baby binnen de zes uur na de bevalling aan te leggen. Zo kan het pasgeboren kindje zijn honger stillen en - nóg belangrijker - de melkproductie op gang brengen. Het welslagen van de borstvoeding achteraf hangt er in grote mate van af. 4. Samenstelling van de moedermelk Elke vrouw is anders. En elke vrouw geeft andere moedermelk. En zelfs bij één vrouw varieert de samenstelling van de moedermelk. Maar altijd speelt ze naadloos in op de behoeften van de baby. Moedermelk is de ideale voeding. 4.1. Eiwitten Moedermelk bevat gemiddeld drie keer minder eiwitten dan koemelk. Dit lage gehalte aan eiwitten voorkomt dat de lever en de nieren van de pasgeboren baby overbelast raken tijdens het eiwitmetabolisme en de uitscheiding van afvalstoffen. In moedermelk zijn hoofdzakelijk twee groepen van eiwitten vertegenwoordigd : caseïnes en oplosbare weieiwitten. Caseïnes zijn niet-oplosbare eiwitten die in de moedermelk micellen vormen. De micellen in moedermelkcaseïne hebben een heel andere structuur dan die in koemelkcaseïne. Hierdoor vlokt moedermelk in baby’s maagje fijner uit ( d.w.z. stremt ze tot fijnere vlokjes ) dan koemelk, waardoor ze uiteraard ook vlotter verteert. De oplosbare eiwitten vormen één van de meest essentiële kenmerken van moedermelk. Alfa-lactalbumine, de belangrijkste fractie, draagt bij tot de vertering van lactose ( melksuiker ). Lactoferrine is een ijzerbindend eiwit met bovendien een infectiewerende werking. Ook immunoglobulines en lysozyme zijn belangrijke defensiefactoren. En moedermelk bevat nog andere eiwitten : verteringsenzymen en groeifactoren die nodig zijn voor de afscheiding van hormonen en prostaglandines ( die laatste bevorderen de darmtransit en zouden een rol spelen bij de immuniteit van het spijsverteringsstelsel ). 4.2. Vetten Bijna de helft van de energie die door moedermelk wordt geleverd, is afkomstig uit vetstoffen. Het vetgehalte van moedermelk bedraagt gemiddeld 40 gram per liter, maar dit kan sterk verschillen van vrouw tot vrouw. Moedermelk bevat viermaal meer onverzadigde vetzuren dan koemelk Daarbij onder meer de essentiële vetzuren die de moeder aan haar baby doorgeeft. Baby kan deze namelijk niet zelf aanmaken maar heeft ze wel nodig voor de opbouw van zijn zenuwen en hersenen. Bovendien worden de vetstoffen in moedermelk makkelijker opgenomen dan die in koemelk omwille van hun aparte structuur en omwille van de aanwezigheid van enzymen die de vertering bevorderen. 4.3. Koolhydraten Lactose is het overheersende koolhydraat in moedermelk en goed voor ongeveer 40 % van de totale energiewaarde van de melk. Samen met de vetstoffen dekt lactose de calorische behoeften van de baby. 4.4. Mineralen Moedermelk bevat eigenlijk weinig mineralen : drie tot vier keer minder dan koemelk. Door dit lage gehalte aan mineralen worden baby’s niertjes tijdens de eerste vier maanden van zijn leven ontzien. Want in die periode zijn de nieren nog niet volkomen rijp en werken ze nog niet zo goed. 4.5. Vitamines De meeste vitamines komen in moedermelk in afdoende hoeveelheden voor om de behoeften van de zuigeling te dekken. Het gehalte aan vitamine D hangt evenwel af van de mate waarin de moeder aan het zonlicht wordt blootgesteld. In landen met een gematigd klimaat, moet de baby, uiteraard na overleg met de arts, soms wat extra vitamine D krijgen. www.baby-mama.be 45

De zuigeling | Voeding 5. Voordelen van moedermelk Moedermelk heeft tal van voordelen. We bespreken eerst de voordelen voor het kind, dan die voor de moeder. 5.1. Voordelen van borstvoeding voor het kind Moedermelk evolueert en past zich aan de behoeften van de boreling aan. Moedermelk past zich voortdurend aan baby’s noden aan. Het bewijs : de samenstelling van moedermelk verandert, afhankelijk van wat baby in een bepaalde periode nodig heeft. Qua samenstelling kunnen we drie stadia onderscheiden : colostrum, overgangsmelk en rijpe melk. Colostrum of biest is de ideale voeding voor de eerste dagen. Het is een heus voedingsconcentraat en ongelooflijk heilzaam voor baby. De eiwitconcentratie van colostrum ligt hoger dan die van rijpe melk. De eiwitmoleculen in deze eerste melk binden met water en vormen een soort van gelatine die het colostrum zijn stroperige, gelige en dikke aspect geeft. Hoewel baby van het colostrum weinig moet plassen, levert deze melk dus water en bevordert ze de uitscheiding van het meconium of het darmpek, d.w.z. de darminhoud waarmee een baby wordt geboren. Onder meer door de aanwezigheid van antistoffen en enzymen is deze eerste melk onvervangbaar. Houding tijdens het zuigen Wil baby naar behoren gevoed worden, dan moet zijn buikje tegen het lichaam van zijn mama liggen en zijn gezichtje recht tegenover haar borst. Als baby zijn hoofdje moet draaien om bij de tepelhof te kunnen, ligt hij verkeerd. Zodra de zone rond baby’s mondje in aanraking komt met de tepel, begint baby zijn hoofdje te bewegen, opent hij zijn mondje en gaat hij actief op zoek naar de borst. Als zijn mondje wijdopen is, met het tongetje uitgestoken, legt u baby zo aan dat hij een zo groot mogelijk deel van de tepelhof in zijn mondje kan nemen. Baby trekt zijn lippen op, zijn tong bedekt zijn tandvlees en masseert de onderkant van de tepel. Zijn neusje en kin raken de borst. Het heeft geen zin dat u probeert baby’s neusje vrij te maken door op uw borst te drukken, zijn neusgaten zijn aan de situatie aangepast. U kan tal van houdingen aannemen om baby te voeden. Ga gerust liggen als u erg moe bent. Zo kan u wat rusten tijdens het zogen. Misschien valt u wel in slaap. Plaats baby dan in de “rugbybalhouding”, d.w.z. schrijlings met zijn gezichtje naar u toe. U geeft de borst en u wil uw baby alle kansen geven op een goede gezondheid. Eet dus zelf ook gevarieerd en evenwichtig. Zorg dat u uw reserves aan ijzer en magnesium terug opbouwt en doe alles om uw moedermelk essentiële vetzuren en calcium mee te geven zonder dat u daarvoor uit uw eigen reserves moet putten. „ Moedermelk beschermt tegen infecties Moedermelk beschermt het pasgeboren kind tegen infecties. De biologische factoren die daartoe bijdragen, zijn lysozyme, lactoferrine, immunoglobulinen, leucocyten, oligosacchariden, een stafylokokkenwerende factor en een lactoperoxydase. „ Voedermelk beschermt tegen allergieën Met moedermelk kan u allergieën in zekere mate vermijden. Het darmslijmvlies laat gedurende de eerste levensweken namelijk talloze moleculen door, onder meer koemelkeiwitten. De pasgeboren baby zou dus overgevoelig kunnen worden voor deze eiwitmoleculen. De Ig A in de moedermelk leggen evenwel een film over het darmslijmvlies en verhinderen zo dat de vreemde moleculen er doorheen dringen. Zo zouden ze de absorptie van diverse voedingsantigenen kunnen belemmeren. „ Moedermelk voorkomt zwaarlijvigheid Baby’s die de borst krijgen, zouden op latere leeftijd minder gauw zwaarlijvig worden omdat er onder invloed van moedermelk minder insuline wordt afgescheiden dan onder invloed van koemelk. „ Moedermelk voorkomt bloedarmoede Omdat moedermelk zo rijk is aan lactose en vitamine C bevordert ze de absorptie van ijzer. Bovendien zou de lactoferrine in de moedermelk dienst doen als drager en het ijzer in de voeding binden. Aan de borst zuigen vergt 46 Baby& mama

De zuigeling van het kind een aanzienlijke inspanning. De spieren van het gelaat worden dan ook goed ontwikkeld. „ Het affectieve aspect van borstvoeding Door het intieme contact tussen moeder en kind tijdens de borstvoeding groeit er tussen beiden een heel intense relatie. De voeding garandeert het kind een innig en geruststellend lichamelijk contact met zijn moeder, voor zover en zolang de moeder zich daar comfortabel bij voelt. „ Een baby ligt graag aan de borst Als we de geluidjes van aan de borst zuigende baby’s opnemen en analyseren, blijkt dat ze één en al tederheid en tevredenheid vertolken. Tijdens de voeding beleeft het kind echt plezier aan het zuigen en aan de strelingen die het van zijn mama krijgt.5.2. Voordelen van borstvoeding voor de moeder 5.2. Voordelen van borstvoeding voor de moeder Borstvoeding is praktisch. De melk is altijd klaar en op de juiste temperatuur. En ze wordt in voldoende hoeveelheden afgescheiden. Moedermelk is steriel en vergt geen enkele handeling waarbij de melk besmet kan raken. De mama kan dus ook makkelijk met haar baby op stap : ze hoeft in elk geval minder mee te zeulen dan een mama die flesvoeding geeft. Studies rond het economische aspect van borstvoeding hebben aangetoond dat de uitgaven die nodig zijn om baby kunstmelk te geven ongeveer drie keer zo hoog oplopen als de uitgaven die vereist zijn om baby correct borstvoeding te geven. Ook de looks van de mama zijn gebaat bij borstvoeding : de vetstoffen die ze de hele zwangerschap lang heeft opgeslagen, worden nu opgebruikt en de baarmoeder neemt snel weer haar normale omvang aan. Tot slot kan borstvoeding zowel lichamelijk als mentaal heel prettig zijn voor de moeder omwille van het intieme contact met haar kind. Al zal de mama er pas ten volle van genieten als ze er bewust voor heeft gekozen. 6. Contra-indicaties Als borstvoeding afgeraden wordt, ligt het probleem doorgaans bij de moeder. We denken dan aan seropositieve moeders of aan moeders die tijdens hun zwangerschap hepatitis hebben gehad : zij kunnen hun ziekte via de moedermelk doorgeven aan hun kind. Ook tuberculose bij de moeder is een contra-indicatie voor borstvoeding : de ziekte kan via de lucht of het speeksel aan baby worden doorgegeven. Moeders met metabole stoornissen ( hart, longen en nieren ), endocriene stoornissen en ernstige neurologische aandoeningen mogen geen borstvoeding geven omwille van de medicatie die voor de behandeling nodig is. Moedermelk mag dan al de ideale voeding zijn en bovendien een symbool van zuiverheid en liefde, er zijn ook bepaalde risico’s aan verbonden voor de gezondheid van baby. Maar wie goed op de hoogte is van die risico’s, kan ze ook beter voorkomen. De meeste problemen worden uitgelokt door de giftige stoffen die de moeder verbruikt ( tabak, alcohol, hard en soft drugs ). Die stoffen komen in de moedermelk terecht en veroorzaken bij het kind excitatie of slaperigheid. Bijna alle geneesmiddelen komen uiteindelijk ook in de moedermelk terecht. Wat niet betekent dat alle medicijnen sowieso verboden zijn bij borstvoeding. Alleen geneesmiddelen die mogelijk nefast zijn voor de baby zullen u voor de keuze stellen : ofwel geeft u de borst ofwel zet u de behandeling voort. Uw arts kan u zeker raad geven. 7. Moeilijkheden in verband met borstvoeding Borstvoeding mag dan al iets heel natuurlijks zijn, het is niet altijd meteen makkelijk en soms gaan er wat problemen mee gepaard. Algemeen gesteld moet u uw borsten tijdens deze periode ontzien. Reinig uw tepels niet op een agressieve of ruwe manier en druk uw borsten niet samen. 7.1. Te weinig melk Meestal betekent dit dat de zogende moeder slecht wordt begeleid. Soms willen baby’s vaker zuigen. Vaak betekent dit dat ze harder aan het groeien zijn en dat hun behoeften dus gestegen zijn. Na enkele uren of enkele dagen wordt het ritme van de voedingen opnieuw wat comfortabeler. Als baby niet genoeg te eten lijkt te krijgen en ook niet genoeg bijkomt, moet de borstvoedingstechniek opnieuw worden bekeken ( frequentie, duur, houding van de baby ). In zeer zeldzame gevallen kan er een echt probleem zijn. Dat ligt dan ofwel bij de moeder ( een in fysiologisch opzicht ontoereikende melkproductie ) ofwel bij de baby ( verkeerde zuigtechniek ). www.baby-mama.be 47

De zuigeling U geeft de borst en u wil uw baby alle kansen geven op een goede gezondheid. Eet dus zelf ook gevarieerd en evenwichtig. Zorg dat u uw reserves aan ijzer en magnesium terug opbouwt en doe alles om uw moedermelk essentiële vetzuren en calcium mee te geven zonder dat u daarvoor uit uw eigen reserves moet putten. De voeding van de zogende moeder Ontbijt • brood, beschuit of een vergelijkbaar levensmiddel met een beetje vetstof • kaas ( verse kaas, smeerkaas, een plakje kaas ) • eventueel wat zoet beleg ( honing, vruchtenmoes, jam ) • een stuk vers fruit of vers geperst vruchtensap • een drankje ( thee, koffie … ) • een zuivelproduct ( melk, yoghurt … ) als u kiest voor zoet beleg In de voormiddag Een tussendoortje op basis van zuivel ( room, yoghurt, milkshake, flan, rijstebrij … ) of, vooral als u bij het ontbijt geen fruit hebt gegeten, op basis van vruchten of groenten ( fruit, fruitsla, ten … ) vruchtensap, groentesap, soep, gedroogde vruch7.3. Kloven Lunch • groentesoep • vlees, gevogelte, vis, schaaldieren of 2 eieren ( één keer per week ) • groenten die u op smaak brengt zonder te overdrijven ( bv met vinaigrette, een likje mayonaise, een beetje room ) • gekookte aardappeltjes, aardappelpuree of frietjes • een drankje, bij voorkeur water • In de namiddag een zuivelproduct Avondmaal • brood, pasta, rijst of aardappelen • een beetje vetstof • kaas, vlees, magere vleeswaren, vis of schaaldieren • een portie gestoofde of rauwe groenten of een kommetje soep en/of een stuk fruit • een drankje : water of koffie Met “kloven” worden diverse ernstige aandoeningen bedoeld. Het kan gaan om gewone barstjes die de vorm hebben van een minuscuul roodbruin streepje. Soms zijn het diepe rode groeven in het tepeloppervlak. En af en toe zijn de top en/of de basis van de tepel zelfs weggeschaafd en veroorzaakt de weggerukte toplaag een bloeding telkens wanneer baby wordt aangelegd. Kloven zijn niet alleen ontzettend pijnlijk, bij de twee laatste vormen gaat het bovendien om echte wonden. Microben kunnen via deze wonden binnendringen en borstontsteking veroorzaken. Voor kloven geldt de stelregel “voorkomen is beter dan genezen”. Preventie heeft hier alles te maken met eenvoudige hygiëne : neem elke dag een douche en zeep uw borsten daarbij goed in, was uw handen vóór u baby aanlegt en reinig uw borsten met drinkbaar water telkens wanneer u baby gevoed hebt. Duiken er ondanks al die voorzorgsmaatregelen toch nog kloven op, dan moet u eerst checken of baby wel in een goede houding ligt. Als de tepel erg pijnlijk aanvoelt wanneer u de borst geeft, mag u de pijn verlichten met pijnstillers. Overigens kan u de melk zelf doen toeschieten door de tepelhof achter de zone met kloven te masseren. De wondjes gaan sneller dicht als u een crème op basis van vitamine A en E aanbrengt. V. Wilpart, Diëtist 7.2. Stuwing Het tijdelijk opzwellen van de borsten - ook wel stuwing genoemd - is een normaal verschijnsel. Het betekent niet dat er zich melk in de borsten ophoopt, wel dat de bloedvaatjes uitzetten. Eigenlijk gaat het dus om congestie met oedeem. U kan dit verminderen door baby vroegtijdig aan te leggen en frequent te voeden. Draag ook een aangepaste beha. Als uw beha uw borsten samendrukt of ze slecht ondersteund, kunnen de melkkanaaltjes geblokkeerd raken en zal de melk niet op een normale manier uitvloeien. De mama kan haar borsten zelf verlichten met lauwe douches of warme kompressen, twee eenvoudige middeltjes om de melkuitstroom te bevorderen. U kan de melk ook manueel uit de borst doen spuiten : neem de tepelhof tussen uw vingers ( ver naar achteren, op de grens van de donkerder gekleurde zone ) en maak trage, zachte bewegingen waarbij u de tepelhof uitrekt en weer indrukt, net zoals een zuigende baby dat doet met zijn mondje. Uw vingers mogen enkel de tepelhof raken en nooit op de tepel zelf drukken, want dan blokkeert u de melkuitstroom. 48 Baby& mama

De zuigeling Borstvoeding ontwennen, stap voor stap D e overgang van borst- naar flesvoeding is een belangrijke en delicate fase voor de baby. De smaak van moedermelk en van flesvoeding is immers niet het zelfde ! Ook de tactiele gewaarwording is verschillend. Bovendien is uw zuigeling uiterst gevoelig voor wat hij ziet, voelt en hoort. Hij waardeert zeer erg het zogen aan de borst als een moment van versmelting met zijn mama. Een al te snel spenen zou dan ook tegelijk affectieve stoornissen en spijsverteringsproblemen kunnen veroorzaken bij de baby. Veel aandacht, zachtheid en tederheid zullen nodig zijn tijdens die delicate periode. Gewoonlijk wordt gemiddeld 3 maand borstvoeding gegeven. Maar mama kan dat doen tot op 5 of 6 maanden of zelfs nog langer. Die keuze hangt enkel af van de mogelijkheden qua tijd en melk van mama. Het spenen is altijd een verplichte periode maar er kunnen verschillende redenen bestaan om de borstvoeding vroegtijdig stop te zetten zoals een ernstige ziekte bij de moeder of een verplichte afwezigheid Enkele voorzorgen Om die fase zo vlot mogelijk te laten verlopen wordt ze best degelijk voorbereid. In de eerste plaats dient het spenen langzaam en geleidelijk te gebeuren. Vervang een dag op twee over een periode van ongeveer twee weken borstvoeding door flesvoeding. Begin eerst met een enkele en dan twee, drie en vier voedingen met de fles. Begin met de minst belangrijke voeding : bijvoorbeeld De voeding is een moment van intiem samenzijn tussen mama en baby, en daaraan komt, net als aan alle mooie dingen, een einde. Om dat goed te laten verlopen, zijn enkele voorzorgen nodig. halverwege de namiddag. U zult er in principe twee weken over doen. In de loop van die periode is een nog meer tedere aanpak een van de geheimen op succes. Draag er tevens zorg voor als uw baby de papfles weigert, hem niet onmiddellijk de borst te geven om het instellen van een automatisme te vermijden. Spenen is niet alleen het veranderen van melk voor het kind : het is eveneens een verandering in zijn affectieve verhoudingen. Let er dan ook op in die periode voor de baby al te lange verplaatsingen ( reizen ), langdurige scheidingen en grote veranderingen ( verhuis … ) te vermijden. En de contra-indicaties We hebben gezegd dat het hier gaat om een belangrijke fase voor de zuigeling. Het is dan ook niet te verwonderen dat sommige ogenblikken niet geschikt zijn voor spenen. Sommige geringe evenementen vormen inderdaad een contra-indicatie voor dergelijke verandering in het voeden ( doorkomen van een tand, felle warmte, ziekte,... ). Door dergelijke omstandigheden is het kind kwetsbaar en verdraagt het minder goed een dergelijke belangrijke wijziging. Als het geven van borstvoeding afgelopen is, vergeet dan niet dat u een vrouw bent ! Denk eraan uw borsten te verstevigen door dagelijks een koude douche, door te zwemmen en misschien zelfs door te turnen als u daar zin in heeft. U kan ook bewegingen doen die de spieren die de borsten ondersteunen, versterken. Dr Pol Saintjean & Olivier Langelez Gewoonlijk wordt gemiddeld 3 maand borstvoeding gegeven www.baby-mama.be 49

De zuigeling | Voeding Zuigfles : Gebruiksaanwijzing Het lijkt banaal, maar een flesje klaarmaken moet met de nodige zorg gebeuren. Onhygiënisch werken kan nare gevolgen hebben. Hieronder enkele tips om deze te voorkomen. P asgeborenen zijn in alle opzichten uiterst kwetsbaar, ook voor wat hun voeding betreft. Daarom is het tijdens de eerste levensmaanden aangewezen met steriele flesjes en materiaal te werken. Eenmaal de eerste fruitpap wordt gegeven is het steriel werken geen absolute noodzaak meer, kunnen flesjes mee in de vaatwasmachine, maar blijft hygiënisch werken een absolute noodzaak. Laat de bacteriën geen kans Ongewenste bacteriën kunnen diarree, braken of koorts veroorzaken. Je kan dit voorkomen door flesjes, doppen, spenen, maatbeker, meng- en schepmateriaal steriel te maken. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Je kan’koud’steriliseren door in water waarin het materiaal steriel gemaakt wordt chloortabletten ( verkrijgbaar in de apotheek ) te leggen. Deze techniek is minder aangewezen omdat de kans op smaak- of reukresten reëel is. Je baby zal dit zeker niet appreciëren.’Heet’steriliseren is beter. Dit kan ofwel door de flesjes en toebehoren 15-20 minuten in kokend water te leggen ofwel in een kleine stoomsterilisator, speciaal hiervoor ontworpen. Berg het gesteriliseerde materiaal stofvrij weg, beter nog in de ijskast, daar voelen de bacteriën zich zeker niet lekker. Ook de handhygiëne is van groot belang. Wie met ongewassen handen het proper materiaal verhandelt of flesjes klaarmaakt pleegt een regelrechte aanslag op de gezondheid van zijn baby. Was dus grondig je handen, zeker na toiletgebruik, vooraleer aan de werkzaamheden te beginnen. Per flesje of per zes flesjes Om de drie à vier uur een flesje klaarmaken is vrij omslachtig. Je kan de flesjes die voor één dag nodig zijn - maar ook niet meer - best samen klaarmaken. Je moet dan maar één keer hygiënisch werken en de kans dat je fout afmeet is ook kleiner. Hou je strikt aan de voorgeschreven hoeveelheden. Voor een flesje van 100 ml melk zijn 3 maatjes en 90 ml water nodig, voor 600 ml melk : 500 ml water en 15 maatjes.’Een opgehoopt schepje zal hem wel goed doen’of ’met wat meer water spaar ik wat poeder uit’zijn onduldbaar. Wanneer je dit systematisch zou doen kan de gezondheid van je kindje ernstig in gevaar komen. Hoe een flesvoeding bereiden ? Het water bij voorkeur enkele minuten laten opkoken en laten afkoelen tot lichaamstemperatuur. Roer vervolgens met behulp van een steriele klopper het poeder in het lauw water - niet andersom - zo heb je de minste kans op klonters in de melk. Klonters bemoeilijken het drinken waardoor je baby te veel lucht binnenzuigt. Verdeel de melk in flesjes en sluit ze onmiddellijk af met een passend deksel en ring. Koel ze daarna zo snel mogelijk af onder koud stromend water en zet de flesjes onmiddellijk in de ijskast. Ook de flesjes die je pas binnen een uur nodig hebt kan je beter koelen en op het gepaste moment opwarmen. Leidingwater of fleswater De fabrikant vervaardigt melkpoeder dat aan zeer strenge kwaliteitsnormen voldoet. Het zou zonde zijn de kwaliteit van dit waardevol product teniet te doen door onaangepast water te gebruiken. Het Belgisch leidingwater is van uitstekende kwaliteit en voldoet aan de strenge internationaal opgelegde normen. Omdat bepaalde parameters ( seizoen, lokale bodemgesteldheid, verdelingsomstandigheden ) toch nog kunnen schommelen wordt voor alle veiligheid aangeraden het leidingwater eerst 4-5 minuten te laten koken. Water dat in loden buizen stroomt, uit een geiser of warmwaterreservoir wordt genomen, is niet geschikt voor flesvoeding. Niet bruisend mineraalwater uit ongeopende flessen, waarvan de vervaldatum niet vervallen is, is volledig veilig. Eenmaal de fles geopend moet ze in de koelkast bewaard worden en moet ze binnen de drie dagen verbruikt worden. Een aantal mineraalwaters is evenwel niet geschikt voor flesvoeding. Bepaalde mineralen ( natrium, sulfieten ) zijn er in te grote hoeveelheid in aanwezig. Het is daarom raadzaam flessen te gebruiken die de vermelding’geschikt voor de bereiding van zuigelingenvoeding’dragen. Fles en speen Welke fles geniet de voorkeur : glas of plastic ? Een glazen fles is steviger, verslijt niet, heeft maataanduidingen die langer zichtbaar blijven en het glas blijft altijd doorzichtig. De fles kan wel breken met alle gevolgen van dien. Een plastic fles ( policarbonaat ) daarentegen is veiliger, lichter en beter geschikt wanneer je telg alleen zijn fles kan ( wil ) vasthouden. Je vindt ze in allerlei vormen en kleuren. Welke speen geniet de voorkeur : kunststof ( siliconen ) of natuurlijk rubber ( latex ), met één grote opening of meerdere kleine gaatjes, met één stand of meerdere standen, kersmodel of dentalmodel.... ? Siliconenrubber is goed bestand tegen de hitte maar minder duurzaam. Latexrubber is steviger maar verdraagt niet zo goed de hitte waardoor het na een tijdje begint te kleven. Voor wat de vorm en het aantal openingen betreffen zal de praktijk uitwijzen welke het best bij de drinkgewoonten van je baby past. Dirk Lemaître, Diététicien Nutritionniste 50 Baby& mama

De zuigeling De juiste Melk voor elke leeftijd Het lijdt geen twijfel : niets gaat boven moedermelk. Maar indien borstvoeding voor u om een of andere reden geen optie is, dan zijn er vandaag verschillende speciale melksoorten op de markt, waarvan de kwaliteit perfect tegemoet komt aan de behoeften van uw kleintje. M oedermelk is algemeen aanvaard als de beste voeding voor een zuigeling. Maar niet alle mama’s kunnen of willen, om fysieke of psychologische redenen, borstvoeding geven, wat volledig hun recht is. Bovendien biedt flessenvoeding de mogelijkheid dat ook papa kan bijspringen. Zo kunnen de taken worden verdeeld, en die aflossing biedt mama dan weer de kans om ook eens van haar nachtrust te genieten. Zij voelt zich dan sneller terug fit en meer beschikbaar voor haar baby. Dus, bent u niet wild enthousiast over borstvoeding, voel u dan vooral niet schuldig : een flesje dat rustig en met liefde wordt gegeven is beter dan borstvoeding van een gestresseerde en oververmoeide mama. Zuigelingenvoeding, opvolgvoeding, wadisda Koemelk is niet geschikt voor het spijsverteringsstelsel van een zuigeling dat zich nog aan het ontwikkelen is. Zij bevat te veel eiwitten die zijn spijsverteringsorganen belasten, te veel onvoldoende gemetaboliseerd calcium, te veel natrium, onvoldoende onverzadigde vetzuren … En zo kunnen wij nog even doorgaan. Kindermelk daarentegen is koemelk die zo bewerkt is dat zij de moedermelk zoveel mogelijk benadert, en verdient dus zeker de voorkeur ! Zuigelingenvoeding vanaf de geboorte tot de overgang naar vast voedsel Niets dan melk : een pasgeboren baby drinkt ongeveer 7 flesjes op 24 uur. Dat worden er 6 flesjes wanneer hij 3 tot 4 maand is. De dosering bedraagt meestal één maatlepel per 30 ml water. Volg de aanwijzingen van uw kinderarts en de gebruiksaanwijzing op de doos. Zuigelingenvoeding is zo samengesteld dat zij de beste voedingswaarde biedt voor de baby en tegelijk zijn spijsvertering respecteert. De hoeveelheid eiwitten is aangepast, het gehalte aan sucrose uit de oorspronkelijke samenstelling is beperkt en de melk is verrijkt met vitamines, minerale zouten, essentiële vetzuren van plantaardige oorsprong en oligo-elementen. Opvolgmelk bij de overgang naar vast voedsel Bij het begin van de voedseldiversificatie, met de eerste fruitpapjes, stapt men ook over op opvolgmelk. Omdat de baby nu minder melk gaat drinken, is opvolgmelk verrijkt met essentiële vetzuren en mineralen, maar ook en vooral met ijzer, dat essentieel is om het immuunsysteem van de baby te versterken. Rond de leeftijd van een jaar wordt de opvolgmelk vervangen door groeimelk. Om geen tekorten te veroorzaken bedraagt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid in het totaal 500 ml, verdeeld over één fles ’s morgens en één ’s avonds. Speciale melk Voor sommige baby’s zijn de eerste levensmaanden een echt hindernissenparcours. Niet te verwonderen eigenlijk, hun organen zijn zich nog volop aan het ontwikkelen en het spijsverteringsstelsel is nog niet volgroeid. Gelukkig zijn er op de markt specifieke gamma’s te vinden van zuigelingenvoeding en opvolgmelk, die speciaal geformuleerd zijn om tegemoet te komen aan allerlei problemen. Allergieën, overgevoeligheid, kolieken, oprispingen, onstilbare honger … Stelt u bij uw kindje abnormaal eetgedrag en ongemakken vast, een enkele oplossing : spreek erover met de kinderarts. Hij zal de oorzaak van het probleem uitzoeken en u indien nodig een meer aangepaste speciale melk aanraden. www.baby-mama.be 51

De zuigeling | Voeding Aan tafel stap voor stAp Wanneer laat u uw baby starten met vaste voeding ? Waarmee begint u dan : fruit? Of liever eerst groenten ? En is dat geplette koekje in zijn fruitpapje echt nodig ? … Hier leest u het antwoord op alle praktische vragen die u kunt hebben bij de voeding van uw kindje. U w baby groeit als kool. Hij is vijf, zes maand oud en klaar om andere dingen te proeven dan melk. Nu kunt u hem heel geleidelijk nieuwe smaken, geuren en texturen laten ontdekken. Zo laat u hem stap voor stap overschakelen op een gevarieerde, evenwichtige voeding. Dit is de fase van de zogenaamde « voedselintroducti e », waarin een zuigeling geleidelijk overstapt op voeding voor een iets ouder kind. 52 Baby& mama

DRINK- EN EETSERVIES Bezoek onze website www.mykko.com

De zuigeling | Voeding Al van in de baarmoeder went uw baby aan de verschillende smaken van uw voeding, via het vruchtwater. Vanaf welke leeftijd ? Tot aan de leeftijd van 6 maand voorziet moedermelk of flesvoeding in alle voedingsbehoeften van uw kleintje. Maar uw baby groeit en heeft zo langzamerhand meer nodig: zijn behoeften evolueren. Dan wordt het tijd om zijn menu uit te breiden met nieuwe voedingsmiddelen die hij nodig heeft voor zijn groei en gezondheid. Te vroeg overstappen naar vaste voeding ( voor de leeftijd van 4 maand ) is vanuit fysiologisch oogpunt geen goed idee : uw kindje is nog niet klaar om die te verteren. Bovendien geeft melkvoeding vanuit voedingsoogpunt alles wat uw baby nodig heeft tot hij 6 maand oud is. Hoe weet u of baby klaar is voor lepelvoeding ? Vaak geeft leeftijd ( 5 à 6 maand ) de doorslag om met vast voedsel te beginnen. Maar los hiervan moet u vooral weten of uw baby er klaar voor is. „ Hoe ? Om voedsel met een lepel te kunnen eten moet hij het hoofdje rechtop kunnen houden en moet de motoriek van zijn mondje en zijn tong klaar zijn om hapjes in te slikken. De eerste maanden kan een baby alleen zuigen en automatisch slikken en duwt hij trouwens met zijn tong elk brokje, hard of zacht, terug naar buiten. Pas op de leeftijd van 4 à 5 maand verliest hij die reflex en kan hij een hapje in zijn mond houden en dan doorslikken. Om te zien of hij vaste voeding aankan, kunt u hem een lepeltje voorhouden: gaat hij erop zuigen zoals aan de fles of aan de borst, dan is hij er nog niet klaar voor. Elke zuigeling is uniek. De overschakeling op vaste voeding moet gebeuren op het ritme van het kind. Er is dus zeker geen haast bij. De overstap zal des te vlotter verlopen, zowel voor u als uw baby, als hij er echt klaar voor is. Op ontdekking … Om te beginnen moet baby vertrouwd raken met andere voedingsmiddelen. Alles is nieuw voor hem : geuren, smaken, texturen, kleuren … Bovendien moet hij leren eten uit een lepel … Begin daarom met hem hapjes fruit of groenten op een lepeltje te geven. In het begin zal hij slechts heel kleine beetjes binnenwerken, dat is volkomen normaal. Geef hem dus zeker nog de borst of een flesje om zijn maaltijd aan te vullen. En nu het echte werk … Zodra uw kindje kleine hapjes fruit of groenten de baas kan, kunt u beginnen met hem « echte maaltijden » voor te schotelen. Nu verandert ook de melk: omdat zijn voedingsbehoeften evolueren, wordt het tijd om over te schakelen op « opvolgmelk ». Maar vergeet niet dat, ook al eet baby nu echte Volg en respecteer zijn ritme : uw baby kan van het nieuwsgierige type zijn, maar evengoed kan die verandering hem volkomen koud laten. Weigert hij een bepaald soort eten, laat u dan niet ontmoedigen, maar probeer het een paar dagen later gewoon opnieuw, in een andere vorm. Waarmee beginnen : fruit of groenten ? Dat is om het even… Kies wat u het liefste klaarmaakt. Het gaat erom uw baby beetje bij beetje kennis te laten maken met andere soorten voeding. De ideale methode om baby te laten wennen aan nieuwe smaken is hem elke nieuwe soort fruit of groente twee of drie dagen na elkaar te geven. Met de fles of met de lepel ? Geef hem vaste voeding van bij het begin met een lepeltje. De overgang naar vaste voeding dient ook om uw baby te leren eten uit een lepel. Gebruik het flesje dus uitsluitend voor melk. 54 Baby& mama

De zuigeling maaltijden, melk nog altijd zijn basisvoeding blijft. In zijn eerste levensjaar moet hij daarvan ten minste 500 ml tot 600 ml per dag drinken om te voorzien in zijn behoeften, en dan vooral die aan calcium. Groentemaaltijd Wist u dat … ? Groenten en aardappelen kunt u beter snel onder stromend water wassen dan ze laten weken. Zo behouden ze meer van hun vitamines en mineralen ! Een groentemaaltijd klaarmaken is heel eenvoudig. Het basisprincipe is een mix van 50 % groenten en 50 % aardappelen, waaraan u 2 à 3 koffielepels vetstof toevoegt. U kunt alles mixen of met een vork pletten. In de praktijk komt dit neer op 100 à 150 g aardappelen vermengd met 100 à 150 g groenten en 15 g vetstof. Welke groenten ? In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, mag uw baby alle groenten eten. Maar houd wel rekening met wat hij goed verteert. Sommige kinderen verdragen bijvoorbeeld probleemloos spruitjes, andere dan weer niet. Geef de voorkeur aan verse seizoensgroenten, die smaken het best ! „ En wat met diepvriesgroenten ? Wat de voedingswaarde betreft zijn zij even goed als verse groenten. Kies ze dan bij voorkeur « natuur » ( dus niet bereid en zonder kruiden ). Welke bereiding ? Hou het simpel: ideaal is groenten klaar te maken « op z’n Engels », wat erop neerkomt dat u ze meteen in kokend water gooit. Breng groenten dus liever niet in koud water aan de kook, want dan gaan veel meer vitamines en mineralen verloren. Maar u kunt uw groenten ook stomen of in de magnetron bereiden. „ Moet er zout bij? Nee ! De nieren van een zuigeling zijn nog niet voldoende ontwikkeld om het weg te werken. Waarom vetstoffen ? Inderdaad, het is aan te raden 2 tot 3 koffielepels vetstof per groentemaaltijd toe te voegen. Waarom ? Heel eenvoudig: tijdens de eerste 3 à 4 levensjaren zijn de behoeften aan lipiden ( vetstoffen ) van uw kindje zeer hoog. Wees dus niet bang om wat vet in zijn maaltijd te verwerken. Zorg er alleen voor dat het om « onbewerkte » vetstoffen gaat. Wat dan te kiezen ? Dat is om het even, zolang u maar afwisselt : olijfolie, koolzaadolie, boter …, want allemaal hebben ze hun eigen voordelen. Specerijen ? Kruiden ? Zout, net als pikante kruiden en ( sterk gezouten ) bouillonblokjes zijn te mijden. Maar gebruik gerust specerijen en aromatische kruiden om uw gerechten op smaak te brengen. Laat uw verbeelding de vrije loop; worteltjes met tijm, courgettes met look, aardappelen met peterselie … Wanneer mag er vlees bij ? Ook hier is geen haast bij! In het begin heeft uw kindje geen vlees of vis nodig. Pas vanaf de leeftijd van 7 maand, een maand nadat hij zijn eerste vaste voeding heeft geproefd, kunt u vlees en/of vis beginnen toevoegen. maïsolie, sojaolie, www.baby-mama.be 55

De zuigeling | Voeding Concreet: vanaf 7 maand mag u een heel klein beetje vlees ( 10 à 15 g ) bij de maaltijd geven. „ Wat eerst ? Dat speelt geen rol. Varkens- of lamsvlees, tonijn, zalm, kabeljauw, kip, kalkoen … alles kan en mag, behalve zogenaamde « bereide vleeswaren ». Dat zijn bijvoorbeeld ham, gehakt uit de winkel, worst ( van varkensvlees, rundvlees of gevogelte ), gehaktballetjes, bloedworst … Die zijn niet geschikt voor babymaagjes, omdat ze bewaarmiddelen en kleurstoffen bevatten en bovendien vaak zeer gezouten zijn Tip : koop liever een stukje vlees om het zelf fijn te hakken Fruitmaaltijd Het fruitpapje bereiden is al even eenvoudig. Als basis begint u met een geprakte banaan, die u combineert met een andere geraspte of gemixte verse seizoensvrucht. Tijdens de zomer kan dat bijvoorbeeld zijn : banaan met perzik, of banaan met meloen … De banaan dient vooral om het fruitpapje een beetje stevigheid te geven. Maar merkt u dat baby geen banaan lust, dan kunt u die vervangen door gekookte courgette, die hetzelfde effect geeft als een banaan. Welk fruit ? Ook hier kan en mag alles: sinaasappelen, aardbeien, appelen, peren, abrikozen, meloen, mandarijnen, pruimen … als ze maar vers en net rijp genoeg zijn. Toch raden wij aan voorzichtig te zijn met exotische vruchten ( papaja, mango, ananas … ). Daarmee kunt u beter wachten tot 1 jaar om elk risico op allergieën te voorkomen. Bereid of vers ? Koken biedt het voordeel dat het fruit hierdoor gemakkelijker verteerbaar wordt en dat het de allergeniciteit van bepaalde fruitsoorten verkleint. Maar noodzakelijk is het zeker niet. En daarbij… „ Koekjes Koekjes zijn niet echt een aanrader. Die bevatten immers te veel suiker, zout en slechte vetten (transvetzuren en verzadigde vetzuren, die onder meer hart- en vaatziekten in de hand werken). Door koekjes toe te voegen aan het fruitprakje verhoogt u bovendien de hoeveelheid eiwitten die uw kindje per dag inneemt. Sommige studies wijzen op een verband tussen een te hoge inname van eiwitten gedurende de eerste levensjaren en het risico op obesitas tijdens de adolescentie of op volwassen leeftijd. Bovendien zijn de nieren van een zuigeling nog niet voldoende ontwikkeld om een overmaat aan eiwitten efficiënt weg te werken. U hebt het al lang begrepen, koekjes zijn nergens voor nodig ! „ Plattekaas Mag u de fruitmaaltijd vervangen door een « petit suisse » of plattekaas ? Nee: dit type melkproducten komen beter niet op het menu tot de baby 18 maand oud is. Zij hebben immers niet hetzelfde voedingsprofiel als fruit en kunnen het dus niet vervangen. Plattekaas en andere « petits suisses » bevatten geen vezels noch vitamine C, maar wel veel eiwitten en vaak ook te veel suiker. Allemaal redenen dus om ze niet te vroeg aan uw kind te geven. Drinken ! Water is de enige onmisbare drank. Vergeet uw baby dus niet bij iedere maaltijd water te geven. Drinkt hij niet veel ? Geen nood, zijn voeding is al rijk aan water ( vruchten, groenten, melk … ). Het is volkomen normaal als hij het bij een paar slokjes houdt. „ In een flesje ? Het ideaal is water geven met een lepeltje of, zodra baby er klaar voor is, in een beker. Waarom ? Om te vermijden dat uw baby het flesje niet alleen met melk associeert. Bovendien krijgt water gemakkelijk een minder lekkere bijsmaak van de speen ( rubber en/of siliconensmaak ) of van andere voedingsmiddelen die erin hebben gezeten ( melk, soep … ). „ Kruidendrankjes of -thee, sapjes, siroop Al die drankjes hebben voor uw baby geen enkele voedingswaarde. Zij bevatten immers meestal suiker, waardoor uw kindje nog sneller een voorkeur voor zoet zal ontwikkelen, en op die manier riskeert slechte voedingsgewoontes aan te nemen, met de bijbehorende negatieve gevolgen ( tandbederf, risico op overgewicht ... ). Niets gaat dus boven gewoon natuurlijk water ! Aan tafel, een moment van gezelligheid … voor iedereen Wanneer u uw kindje eten geeft, gaat het niet alleen om de voedingswaarde. De maaltijd moet een moment van gezelligheid en ontspanning blijven. Het hele gezin zit aan tafel, samen met uw kleinste spruit, om te lachen, te praten, te knuffelen … Niet te vergeten dus : samen eten is synoniem van gezellig samen zijn ! Mélanie Burton, Diëtist 56 Baby& mama

De zuigeling Daar zijn ze, de bio-baby’s Dit is het eerste kinderdagverblijf met biocertificaat in België. Maaltijden, luiers verversen, verzorgingsproducten … alles staat hier in het teken van een groene verzorging voor uw baby. Langs het grote raam valt volop daglicht binnen, vrolijke kleurtjes op de muren, kussens die de psychomotoriek bevorderen … Hier vinden de kleintjes al het speelgoed en het pedagogische materiaal dat zij nodig hebben om zich te ontplooien. Hoed af voor directrice Julie Hanssen: dit initiatief mag er zijn ! Biobabies : Rue Pierre Van Dijck, 63 - 1560 La Hulpe • Gsm 0474 88 24 61 • Tel 02 646 05 52 de g reen attitude Aan de twee crisissen - economie en milieu - waar wij vandaag mee af te rekenen hebben, zit toch een positieve kant : zij verplichten ons om na te denken over ons consumptiegedrag … E n er is nog goed nieuws: in tegenstelling tot wat nogal vaak wordt gedacht, kunnen « ecologisch » en « economisch » perfect met elkaar samengaan. De losgeslagen overconsumptie een halt toeroepen en opteren voor duurzame oplossingen zijn allebei even constructieve en positieve houdingen, zowel voor vandaag als voor de toekomst van onze kinderen. Wij kunnen dus beter meteen kiezen wat het beste is voor hen, en hen van jongs af aan vertrouwd maken met de weldaden van de « green attitude ». Biovoeding : een wondermiddel ? Het is misschien overdreven te stellen dat biovoeding en babymaaltijden uit potjes het beste zijn voor onze engeltjes. Toch bieden zij enkele niet te ontkennen voordelen die het de moeite maken om ze van dichtbij te bekijken. Waarom wij ze goed vinden … • Betere smaak : bio-ingrediënten bevatten minder, soms zelfs geen additieven en vulstoffen, waardoor ze veel beter smaken. Hiervoor is geen wetenschappelijke analyse nodig: uw smaakpapillen zullen u meer vertellen dan welke theoretische uiteenzetting ook ! • Beter aangepast : omdat zij geen pesticiden, onkruidverdelgers, antibiotica of hormonen bevatten, zijn zij beter geschikt voor het delicate babygestel dat net heel gevoelig is voor chemicaliën. • Beter voor de planeet : omdat de teelt van ecologisch verantwoorde producten milieuvriendelijker is, zijn bio-ingre diënten ook lief voor onze mooie planeet … op voorwaarde natuurlijk dat wij geen biologische lychee afkomstig uit China verkiezen boven www.baby-mama.be 57

een appel van eigen bodem, kwestie van onze ecologische voetafdruk in het oog te houden … Wij geven voorrang aan : • Evenwichtige samenstelling: het belangrijkst zijn afwisseling en kwaliteit van de ingrediënten. • Thuis bereide gerechten met verse seizoensproducten zijn altijd het best, bio of niet ! Herbruikbare luiers De herbruikbare of wasbare luiers van vandaag zijn niet te vergelijken met de doeken die onze ouders gebruikten … Deze zachte luiers zijn gemaakt van ecologische grondstoffen: biokatoen, bamboe, natuurlijke hennep, flanel … Bovendien zijn zij handig in gebruik : voorgevormd net als wegwerpluiers, met een sluiting met drukknopen of klittenband, een inlegger binnenin en een overbroekje van wol of fleece. En vooral : zij zijn goed voor de gezondheid en de ontwikkeling van uw baby : de perfecte pasvorm van deze luiers is volledig afgestemd op zijn lichaam. Proberen dus ! „ Hoe gebruiken : Voor een eerste gebruik laat u de luiers en toebehoren 12 uur lang in koud water weken : dat verhoogt het absorptievermogen van de vezels. Voorzie voldoende luiers voor 3 of 4 opeenvolgende was-/droogcyclussen. Verwijder bij het verschonen de inlegger en gooi hem weg. Spoel de luiers in een emmer water waaraan u een paar druppels etherische olie van lavendel, theeboom of pompelmoespit toevoegt als ontsmettingsmiddel. Laat ze dan meedraaien in een normale wasbeurt op 60°. Gebruik het liefst een wasmiddel met neutrale pH-waarde en zonder vervuilende fosfaten. Voor de droogtrommel kiest u een programma voor fijn wasgoed, maar het beste is natuurlijk ze in de open lucht laten drogen: dan gaan de luiers veel langer mee. Argumenten om u tegen te zeggen : • Goed voor de gezondheid ! : geen kunstvezels. Baby’s huid wordt beschermd tegen vocht en kan vrij ademen, wat het risico op luieruitslag aanzienlijk beperkt. Deze luiers zijn goed aangepast aan het lichaam en zijn temperatuur, zij bevorderen de ontwikkeling van de heupen, van de natuurlijke houding van de beentjes en dus van het stapvermogen, zonder enig gevaar voor de lichaamsbouw van jongetjes. • Goed voor de portemonnee : als u ervan uitgaat dat uw baby rond zijn twee jaar zindelijk zal zijn overdag en een jaar later ook ‘s nachts, en zelfs als u rekening houdt met de kosten van de wasbare luiers en toebehoren, water, elektriciteit, wasproduct … dan nog kunt u meer dan 1000 per jaar besparen. Toch de moeite waard, zeker ! • Goed voor de planeet en dus ook voor de toekomst van onze kinderen : als u alleen al denkt aan de talloze bomen die moeten sneuvelen en de tonnen afval die wegwerpluiers tijdens hun traject veroorzaken … Die laatste schat men op meer dan een ton per kind. Met wasbare luiers kan die hoeveelheid drie keer lager liggen. Reken zelf maar uit ! Natuurlijke producten voor de dagelijkse verzorging … Natuurlijke lichaamsverzorging voor zonder het hele gezin ! De zachte formules bewaarmiddelen ( zoals parabenen ), zonder minerale oliën of zeep en met neutrale pH zijn onder dermatologisch toezicht getest. Met galamboter, planten en essentiële Ook de hele productieketen verloopt volgens een uiterst nauwgezet lastenboek. Zo vertegenwoordigt Ecocert vandaag een van de beste methodes voor duurzame en verantwoorde consumptie. oliën: goudsbloem, kamille, iris, roos … Eucalyptus, tijm en rozemarijn voor de winter … Zij vallen bij iedereen in de smaak om hun aangename geur, hun verkwikkende of kalmerende effect, allemaal hebben zij een herstellende werking. Niet alle merken van natuurproducten hebben een specifieke babylijn, maar daar moet u zich eigenlijk geen zorgen over maken : tenzij uitdrukkelijk vermeld staat dat ze pas vanaf een bepaalde leeftijd mogen worden gebruikt, zijn die natuurproducten geschikt voor het hele gezin. Toch even opletten: van bepaalde etherische oliën mag u de extracten in geen geval zuiver op de huid gebruiken, omdat zij wel eens huiduitslag of een branderig gevoel kunnen uitlokken. Bij twijfel, vraag advies aan uw apotheker of uw huisarts. Parabenen, een marketingargument of reëel risico ? Ze zitten overal: in toiletproducten, cosmetica, geneesmiddelen… tot in verzorgingsproducten voor baby’s. Deze chemische stoffen zijn uiterst doeltreffende bewaarmiddelen. De meest courante types zijn : ethylparabeen, methylparabeen, butylparabeen en propylparabeen. Zij dienen vooral om schimmelvorming te voorkomen en bacteriën te weren. Hoewel uit de meeste recente studies blijkt dat zij, bij matige doseringen, geen gevaar inhouden voor de gezondheid, barstte in 2004 een polemiek los naar aanleiding van een Brits onderzoek waaruit zou blijken dat die bewaarmiddelen bepaalde vormen van borstkanker zouden veroorzaken. Om de bezorgde consument gerust te stellen, hebben bepaalde merken parabeenvrije productlijnen ontwikkeld. Het Ecocert-label, een keurmerk voor kwaliteit Ecocert is door zijn uitgesproken engagement en zijn strikte normen HET label bij uitstek voor biologische producten. Producten met een Ecocert-label bieden niet alleen de garantie dat : • ten minste 95 % van al hun ingrediënten van natuurlijke oorsprong zijn. • ten minste 10 % van al hun ingrediënten afkomstig zijn van biologische landbouw. • ten minste 95 % van alle bestanddelen van plantaardige oorsprong afkomstig zijn van biologische landbouw. De wasbare luiers van vandaag 58 Baby& mama zijn niet te vergelijken met de doeken die onze ouders gebruikten …

Poudre d’étoiles knuffels - babyartikelen - meubelen - kleding www.noukies.com www.facebook.com/noukies

De zuigeling | Verzorging verzorgen en vertroetelen Het bad is ideaal om te ontdekken en te leren, en het bevordert het samenhorigheidsgevoel met mama. U w kind houdt van zijn badje. Zijn tastzin is al goed ontwikkeld en het water bevalt hem uitermate. Hij heeft zijn foetaal leven immers grotendeels in een waterachtige omgeving doorgebracht. Het badwater geeft hem bovendien een zacht gevoel van warmte en maakt hem vertrouwd met de zwaartekracht : handelingen waar hij normaal gezien wat moeite voor moet doen, gebeuren nu vanzelf. Alles voor zijn comfort De temperatuur van het badwater is heel belangrijk : de temperatuur meten met een termometer is geen overbodige luxe, want ze mag de 37° C niet overschrijden. De badkamer mag niet te warm zijn : de omgevingstemperatuur schommelt er liefst tussen 22 en 23°C. Leg vooraf alles klaar wat u nodig heeft : verse kleding, zeep, handdoek. Was uw handen met zeep en spoel ze lang genoeg af met lauw water. Zo kan u uw kind uitkleden zonder dat de aanraking van uw handen onaangenaam is. Maak zijn bips zorgvuldig schoon. Zeep daarna met een washandje of met uw handen zijn lichaam zachtjes in : begin met de hals ( vergeet de huidplooien niet ), en doe vervolgens de armen, de borst, de buik en de benen. Zeker als het al wat ouder is, vindt het kind het wassen van het haar, nochtans een belangrijk onderdeel van het badritueel, niet altijd even leuk. Op zeer jonge leeftijd is hij nog meegaand en rustig, maar later kan hij zich daarbij hevig verzetten of zich angstig en bijna paniekerig gedragen. Daarom is het belangrijk dat het kind dit moment van jongsaf aan beschouwt als een spelletje. Delicate plekjes Om elk risico op infectie uit te sluiten, raden de meeste artsen aan bij jongetjes regelmatig even de voorhuid terug te trekken. Uw dokter zal het de eerste keer graag even voordoen. Als u enige weerstand ondervindt, trek dan niet verder. Doe het tijdens het badritueel, dat is gemakkelijker. Door deze handeling geregeld te herhalen, zal de voorhuid beetje bij beetje loskomen, ook al omdat uw zoon af een toe een erectie krijgt. Als u hem heeft gewezen op het belang hiervan, zal hij dit later uit zichzelf doen. Gebruik voor een goede oorhygiëne nooit een wattenstaafje dat u in de gehoorgang duwt. Het gevaar bestaat dat u door het vuil weg te duwen proppen oorsmeer vormt. Beperk u tot het schoonmaken van de oorschelpen. Vaak is de huid achter het oor uitgedroogd. Wrijf ze in met wat zachte amandelolie. Dr Pol Saintjean © Noukie’s 60 Baby& mama

Rode billetjes ? De wetenschap biedt u nieuwe antwoorden ! Luieruitslag is een van de voornaamste motieven om de pediater te raadplegen. Maar jonge ouders waren vaak ontredderd omdat ze zelfs in de apotheek geen doeltreffende verzorgingen vonden en doordat het mechanisme dat roodheden en pijn uitlokt nog niet goed gekend was … totdat onderzoekers revolutionaire dermatologische ontdekkingen deden ! De ontdekking van factoren die luieruitslag uitlokken Tot hiertoe dacht men dat roodheden enkel veroorzaakt werden door zogenaamde “ externe ” agressies : wrijving met de luier, contact met urine en ontlasting. Maar de onderzoekers van Mustela van de Laboratoires Expanscience hebben ontdekt dat zich in het diepste van de huidcellen ook factoren bevinden die luieruitslag veroorzaken : een wereldprimeur. 11 jaar onderzoek tot in het diepste van de huidcellen Deze ontdekkingen komen voort uit een onderzoeksprogramma van 11 jaar over de oorzaken van luieruitslag. De onderzoekers van Mustela hebben de geïrriteerde babyhuid geanalyseerd tot in het diepste van de huidcellen. Ze ontdekten een onzichtbare ontsteking en die mee aan de basis ligt van luieruitslag. Een echte dermatologische vooruitgang ! Klinische studie bij 120 baby’s 100 % van de bevraagde pediaters en dermatologen bevestigen zijn preventieve werking M Vermindereing van irritaties en roodheden in meer dan 80% van de gevallen vanaf de 1ste Goed getolereerd door 100% van de baby’s 0% parfum bewaarmiddelen 98% ingrediënten van natuurlijke oorsprong dag Crème voor de luierwissel 123 De nieuwe generatie crème voor de luierwissel u DE RaaD Van DE pEDiaTER “ Om luieruitslag te voorkomen bij zuigelingen, raad ik aan om bij elke luierwissel een beschermende crème aan te brengen. Een crème die doeltreffend is en goed getolereerd wordt, een dekkende structuur heeft en gemakkelijk aan te brengen is.” Dokter Marc Sznajder, pediater, Parijs Een nieuwe generatie crème voor de luierwissel Gesterkt door deze ontdekking, selecteerden de onderzoekers van Mustela drie natuurlijke actieve bestanddelen en ontwikkelden een nieuwe formule voor de crème voor de luierwissel die inwerkt op de factoren die de roodheden en pijn veroorzaken om zo een drievoudige doeltreffendheid te garanderen : 1. voorkomt roodheden bij elke luierwissel dankzij de Avocado Perseose, 2. verzacht de irritaties vanaf het eerste gebruik dankzij Oxeoline van Alcacea, 3. herstelt de huidbarrière langdurig dankzij Zonnebloemoleodistillaat, De doeltreffendheid en de hoge tolerantie van de nieuwe crème voor de luierwissel 1 2 3 werd klinisch getest bij 120 baby’s gedurende 4 weken. 100% goed getolereerd, mag ze gebruikt worden vanaf de geboorte, alle dagen en in alle zachtheid. 9 PAtENtEN E N L w i r E f E O u

FENOXYETHANOL F T A L AA T NIEUWE, MEER NATUURLIJKE FORMULES NIEUW GEPATENTEERD ACTIEF BESTANDDEEL Beschermt de cellulaire rijkdom van de huid Ontdek hoe de toekomst van zijn huid te beschermen: Het is op die momenten dat de huid Mustela® nodig heeft.

De zuigeling | Verzorging schone zachte billetjes Baby’s billetjes zijn erg gevoelig en vergen dan ook de nodige verzorging. Reinigingsdoekjes die speciaal voor de huid van uw lieveling zijn aangepast kunnen daarbij helpen. D e billetjes van uw kleine schat staan aan irritatie bloot en een goede hygiëne is hier dan ook van erg groot belang. Reinigingsdoekjes zijn hierbij een praktisch hulpmiddel, zeker als men met de baby op verplaatsing is. Er bestaan in de handel heel wat verschillende reinigingsdoekjes. Voor uw lieve spruit gebruikt u best speciale reinigingsdoekjes voor baby’s omdat die aangepast zijn aan de speciale behoeften van het babyvelletje. Ze dienen immers enerzijds wel te zorgen voor een goede reiniging en dus goed absorberend te zijn maar anderzijds mogen ze geenszins irriterend zijn Gevoelige billetjes Telkens u een nieuwe luier aandoet, maakt u de huid grondig schoon met lauw water. Maar water kan de gevoelige huid van het kindje aantasten en er kan uitdroging optreden. Daarvoor bestaan er extra zachte doekjes die in een olie-in-water emulsie gedrenkt zijn zodat de billetjes tegelijk gereinigd en gehydrateerd worden. De pH van de crème in die babydoekjes dient neutraal te zijn voor het velletje van de baby. Alcohol en kleurstoffen zijn te vermijden omdat die ook de huid van de allerkleinsten, die veel gevoeliger is dan bij volwassenen, kunnen irriteren. In de babydoekjes is wel een kleine hoeveelheid bewaarmiddel aanwezig maar dat is noodzakelijk om te vermijden dat de baby zou besmet worden met een of andere bacterie en om een goede kwaliteit en verdraagbaarheid door de huid op langere termijn te waarborgen. Vergeet ook niet bij het reinigen van baby’s billetjes de lichaamsplooien extra goed te reinigen. Speciaal voor overgevoelige baby’s Ook voor de handen, het gelaat en het lichaam van uw spruit bestaan er aangepaste reinigingsdoekjes met een zachte olievrije lotion. © Weleda Door die lotion wordt de huid van die lichaamsdelen op een zachte manier gehydrateerd zonder echter een olieachtige film achter te laten. Op die manier blijft het huidje van uw lieveling schoon en fris. Wat als uw kindje neiging heeft tot overgevoeligheidsreacties van zijn huid ? Als uw baby ondanks goede verzorging, toch nog rode billetjes heeft, kan u gebruik maken van babydoekjes die speciaal bedoeld zijn voor baby’s met allergische neiging. Die zijn bijzonder zacht en bevatten geen parfum of olie. Ze beschermen bijzonder goed de heel gevoelige huid. Dr. I. Nagels 64 Baby& mama

Mitocare® Spray Luierwissel tegen rode billetjes en gratis Baby Checkup app al vanaf de geboorte start voor onze allerkleinsten een bijzondere ontdekkingstocht. aanrakingen, geuren en geluiden : ze ontdekken het één voor één. ook voor de mama’s en papa’s gaat er een nieuwe wereld open. Mitocare® tegelijk brengt Mitocare® het groeiproces en de medische gegevens ( vaccinaties, groeicurve, bloedgroep, etc. ) van hun ukkepuk digitaal bij te houden. Mitocare® Spray Luierwissel Weg met geïrriteerde rode billetjes! Door het contact met vochtige luiers worden de billetjes van baby’s kwetsbaar. Mitocare® een voordelige en hygiënische manier om geïrriteerde rode babybilletjes te verzachten ! Spray Luierwissel werd speciaal ontwikkeld om irritaties door vochtigheid en wrijvingen met de luier te voorkomen. De unieke formule verrijkt met zinkoxide, panthenol ( vitamine B5 ), tocopherol ( vitamine E ) en carnosine creëert een beschermende barrière tegen luieruitslag. De spray is gemakkelijk aan te brengen met één enkele hand, waardoor men altijd één hand vrij heeft om de baby veilig vast te houden. De ultra precieze en praktische spray verstuift een gelijkmatig verdeelde sluier over de te behandelen zone die niet opengewreven hoeft te worden. Zo blijven de handen proper en is er geen onnodig verlies van product dat aan de handen blijft plakken. Kortom, Mitocare® Spray Luierwissel is een medisch hulpmiddel van Sanofi. Het is vrij verkrijgbaar in de apotheek in een flacon van 100 ml en kost 10,95 euro. Baby Checkup applicatie van Mitocare© Goed nieuws voor ouders met een smartphone: vanaf nu is de handige en gratis Baby Checkpup app van Mitocare® beschikbaar. De Baby Checkpup app is een echt digitaal gezondheidsboekje voor kinderen. Het helpt mama’s en papa’s om de vaccinatiekalender en medische gegevens van hun kinderen bij te houden en de groei van hun lievelingen te volgen. Waar je je als ouder ook bevindt, altijd heb je alle gezondheidsinformatie over je kinderen bij de hand ! De voornaamste functionaliteiten van de Baby Checkup app zijn : • Het bewaren van nuttige gezondheidsinformatie zoals bloedgroep, Nationaal Registernummer, specifieke aandoeningen en behandeling ; • Berekening van de vaccinatiekalender voor elk kind, in functie van hun geboortedatum en de nationale aanbeveling van uw land : u ontvangt een waarschuwing wanneer uw kind de volgende vaccinatie dient te ontvangen ; • Opvolgen van de groei en gewichtscurve : gewicht en grootte worden vergeleken met de Wereld GezondheidsOrganisatie (WGO) groeicurves, Body Mass Index (BMI) wordt berekend ; • Opslaan van informatie over ziekten of ingrepen die de kinderen ondergaan hebben ; • Opslaan van de sleutelmomenten in de ontwikkeling van uw kinderen : de 1ste woord, de 1ste stap ; tand, het 1ste Nieuwsgierig naar alle mogelijkheden ? Download de Baby Checkpup app gratis op je iPhone, iPad, Android tablet of Android smartphone of meld je aan via de website www.mitocare.be. BABY CHECKUP Download gratis het gezondheidsboekje van uw baby op uw smartphone en tablet • Bewaren en organiseren van vragen die u hebt voor uw volgend bezoek aan de arts, afspraken met de arts plannen of informatie doorsturen. Mitocare® Spray Luierwissel is een medisch hulpmiddel getest onder pediatrische controle. De voordelen van Mitocare® Spray Luierwissel op een rijtje : • Verrijkte formule met zinkoxide, panthenol ( vitamine B5 ), tocopherol ( vitamine E ) en carnosine. • Beschermende barrière die de huid verzacht, hydrateert en, laat ademen. • Natuurlijke oplossing zonder parabenen en parfum. • Praktische, hygiënische en voordelige oplossing voor een dagelijks preventief gebruik bij elke luierwissel. lanceert de nieuwe spray luierwissel met zinkoxide, een spray die komaf maakt met rode billetjes. ook een handige en gratis Checkup app op de markt. Deze applicatie helpt ouders om Je huiD is Je beste besCherMing. besCherM haar.

De zuigeling | Verzorging Van de luiers naar het potje Een van de eerste dingen die u uw kind moet aanleren is het dagritme met systematisch gelijktijdig wassen en tandenpoetsen. H et is evident dat om te kunnen leren de psychomotorische ontwikkeling van het kind voldoende dient te zijn. Het is belangrijk uw kind rechtstreeks de regels aan te leren of het nu gaat om lichaam of voeding. Dat kan direct gebeuren door de handeling te tonen of op te leggen of onrechtstreeks door met uw kind te praten over de positieve of negatieve gevolgen van zijn gedrag. Het herhalen van de boodschap is essentieel. Van zeer groot belang Opvoeding op vlak van hygiëne en tand- en mondgezondheid is primordiaal. De huidige wetenschappelijke kennis toont aan dat het nu mogelijk is tandcariës te vermijden dankzij goede gewoonten en een goede hygiëne. Het verlies van de melktanden en het doorkomen van de eerste definitieve tanden ( maaltanden ) komen overeen met die eerste leerfase waarin de manier van tandenpoetsen wordt aangeleerd en met een fase die nodig is om te ontdramatiseren ( bezoek bij de tandarts, preventieve zorgen … ). De huid is een beschermend omhulsel van ons lichaam. Ze is dan ook gevoelig en kwetsbaar voor agressie door onreinheid en ongelukken van allerlei aard. De meeste huidletsels ( met uitzondering van aangeboren afwijkingen ) houden dan ook vaak verband met onze dagelijkse gewoonten. Onvoldoende hygiëne kan verschillende aandoeningen van huid en slijmvliezen veroorzaken. De kleine zorgen Bij kleine kinderen wordt aanbevolen helder water en een aangepaste niet agressieve zeep te gebruiken. Let erop hen goed af te drogen vooral in de lichaamsplooien ( oksel, lies ). Als uw kind groter wordt, maak dan gebruik van zijn interesse voor waterspelletjes om de wasgewoonten in te voeren. Het lichaam dient volledig ingezeept en vooral ook de oksels. De handen zijn belangrijke dragers van kiemen en vergen bijzondere aandacht. Nadat de polsen en voorarmen zijn vrijgemaakt, dienen de nagels en handen na toiletbezoek en gebruiken van vuil materiaal … geborsteld en ingezeept. Dr P Saintjean & J.F Durant De huid is een beschermend omhulsel van ons lichaam. 66 Baby& mama

De zuigeling De sleutels voor het juiste ritme E Als we over het slapen van een baby praten, moeten we allereerst goed beseffen dat er wezenlijke verschillen bestaan tussen de slaap van een volwassene en die van een klein kindje. We mogen ook niet vergeten dat slapen essentieel is voor de normale groei en ontwikkeling van de baby. r bestaan in de slaap verschillende fasen, zowel bij volwassenen als bij baby’s. Slapen is niet de hele tijd onbeweeglijk en passief blijven liggen. Tijdens de zogenaamde REMslaap ( rapid eye movement ) bewegen de ogen over en weer en kunnen ook andere spieren erg actief zijn met heen en weer draaien in het bed. Verwacht dus niet dat uw kindje de hele tijd roerloos in zijn wiegje blijft liggen. Het is mogelijk dat de baby tijdens de REM-fase van de slaap zijn oogjes wat opent, dat zijn armpjes en beentjes bewegen, dat zijn gezichtje wat kan vertrekken, zelfs dat zijn ademhaling wat onregelmatiger kan worden. Dat alles is volledig normaal en dergelijke perioden van REM-slaap wisselen af met de andere perioden van “stille” slaap. Maar in deze afwisseling bestaat nu wel een verschil met de volwassenen : bij een volwassene duurt de tijd van de stille slaap langer dan van de REM-slaap terwijl bij een baby deze beide fasen een ongeveer even lange duurtijd hebben. De slaap is voor een groot deel nog een mysterie maar men veronderstelt dat de REM-fase ertoe dient om de verschillende indrukken van overdag te kunnen verwerken en integreren, wat belangrijk is voor de ontwikkeling van het kind. Het is trouwens gedurende deze fase dat het kindje droomt. Slapen neemt bij een volwassene al vaak een groot deel van zijn leven in beslag maar bij kindjes is dat gedeelte nog veel meer uitgesproken. Al van bij de conceptie is slapen de hoofdactiviteit : www.baby-mama.be 67

De zuigeling Als het zandmannet je komt de foetus slaapt minstens 20 uur op 24 uur in mama’s buik. Na de geboorte blijft dat aanvankelijk nagenoeg hetzelfde zodat een pasgeborene toch nog tussen de 17 en 20 uren per etmaal slaapt. Geleidelijk aan vermindert de slaapduur maar een kind van één jaar slaapt toch nog gemiddeld 13 tot 18 uren per 24 uur. We mogen niet vergeten dat tot de leeftijd van één of twee maanden de baby nog geen onderscheid maakt tussen wat voor ons dag en nacht is. Hij of zij slaapt drie tot vier uren en wordt dan wakker omdat hij of zij honger heeft. Als een baby weent omwille van een hongergevoel moet je hem dan ook voeding geven ( fles of borst ). Dat is ook het geval in de loop van de nacht. Stilaan schakelt de baby over op het ons vertrouwde dagnachtpatroon, maar dit mag niet geforceerd worden. Hij zal geleidelijk aan’s nachts minder vaak honger voelen en op de leeftijd van anderhalve tot twee maanden zal hij -tot grote opluchting van mama en papa !-’s nachts doorslapen. Het volstaat dan een voeding te geven rond 22 uur en de volgende rond 8 à 9 uur’s morgens. Maar die overschakeling verloopt niet altijd van een leien dakje en het kan voorkomen dat de baby wel eens’s avonds tussen 17 en 20 uur ontroostbaar begint te wenen. In dat geval kan dikwijls noch het geven van voeding, noch het strelen of zelfs het geven van een badje helpen. Het beste is om in dergelijk geval hem te helpen om terug zachtjes in te sluimeren door er even rustig mee te wandelen of door hem gewoon wat alleen te laten. 68 Baby& mama Hou uw kindje goed in het oog en leg hem rustig in zijn bedje van zodra de voorlopers van de slaap hun intrede doen : geeuwen, in de oogjes wrijven, minder met de oogjes knipperen … Zorg dan voor een rustige omgeving zonder geluid van radio, televisie, gepraat, enzovoort. Bij sommige kindjes is het normaal dat ze even moeten wenen alvorens ze in slaap vallen. Neem uw kindje dan niet te vlug weer op maar wacht even rustig af. Het in slaap vallen neemt trouwens meer tijd in beslag naarmate de baby wat ouder wordt. Tot de leeftijd van 3 maanden valt een baby zeer gemakkelijk en snel in slaap. Maar vanaf de leeftijd van 3 maanden neemt de tijd voor het inslapen geleidelijk toe. Zo kan het op 9 maanden wel 20 minuten duren alvorens het kindje inslaapt en op 3 jaar zelfs een vol uur. Daarna gaat het dan weer vlotter en zal het oudere kind terug sneller inslapen. Net zoals volwassenen zijn ook niet alle kinderen hetzelfde en dat geldt ook voor het slapen. Sommige kinderen hebben meer slaap nodig dan andere. Het is in ieder geval belangrijk dat ze de gelegenheid hebben om de rust te krijgen die ze nodig hebben. Tot de leeftijd van 2 maanden slaapt een pasgeborene meestal in perioden die 3 tot 4 uur duren. Als hij dan wakker wordt, moet hij gevoed worden. Als hij slaapt kan hij nogal woelig zijn en soms kan hij zelfs met de ogen open slapen ; dat kan voorkomen tot de leeftijd van ongeveer 3 maanden. Bega dus niet de fout om het kindje uit zijn wieg te halen enkel omdat zijn ogen open zijn. Voorkom slaapproblemen Het is gemakkelijker om slaapproblemen te voorkomen dan om ze op te lossen. Daarom is het best een aantal richtlijnen te volgen. Vanaf de leeftijd van 2 maanden is het best dat de baby in zijn eigen kamer slaapt en niet meer bij de ouders. Rond de leeftijd van 2 maanden maakt u uw kindje best ook niet meer wakker voor een nachtvoeding. Zelfs als hij wakker wordt, wacht dan een vijftal minuten of hij niet terug inslaapt. Zoniet, geef hem dan een voeding die wat minder bevat of voed hem wat korter dan overdag. In ieder geval zou op 4 maanden de nachtvoeding moeten gestopt zijn. Als uw baby weent, ga er dan naar toe maar neem hem niet onmiddellijk uit zijn bedje : wrijf even over zijn buikje of rugje en praat zachtjes tegen uw kindje. De leeftijd van 6 à 8 maanden is vaak een moeilijke periode omdat het kindje dan angst begint te krijgen om gescheiden te worden van zijn ouders. Leg dan iets vertrouwds in zijn bedje zoals een speelgoedbeestje of een dekentje. Laat eventueel zijn deur open of laat een lichtje branden. Ook later als het kind een nachtmerrie heeft, ga er dan naartoe en stel hem gerust door zacht tegen hem of haar te praten. Dr. I. Nagels

EVOLU High Chair HOGE STOEL VOOR KEUKENEILANDEN HOGE STOEL VOOR STANDAARD EETTAFEL 90 cm 72-75 cm KINDERSTOEL 50 cm Bezoek ook onze 1000m² grote Childhome Inspirati on Showroom Felt WWW.CHILDHOME.COM Union White COLLECTION 2014

De zuigeling | Slaap de H et inrichten van je babykamer is een kunst op zich. Je moet niet alleen rekening houden met de logische gevaren, maar ook met de gevaren die je normaal gesproken helemaal niet in zou calculeren. Een baby is namelijk niet alleen klein en kwetsbaar, maar ook onderzoekend en vaak ondeugend. Daarom is het belangrijk om je babykamer veilig in te richten. Hierdoor slaapt je baby beter, maar jij zeker ook ! Let bij het kopen van meubilair of accessoires altijd aan de veiligheid. Zeker als je overweegt om 2de hands spullen aan te schaffen. Nieuw is altijd beter. Nieuwe wiegjes of babykamers hoeven niet duur te zijn. Maar ook de inrichting van je babykamer is bepalend voor de veiligheid van je baby. Dus ga voorzichtig te werk bij het kiezen van je babykamer. Waar moet je bij een babybed dan op letten ? • Zorg ervoor dat deze zeker voldoet aan de Europese norm EN-716. • Hout is splintervrij, glad en vrij van elke vorm van aantasting • De afstand tussen de spijlen van het bed mogen max. 6 cm zijn. • Het bed is voldoende stabiel. • Het verstellen van de bodem in hoogte is enkel mogelijk mits gebruik te maken van gereedschap. • De afstand tussen bodem en zijkanten is max. 2,5 cm. • Stevige bodem. • Wacht niet te lang met de bodem van het bed te verlagen. • Bij matraskeuze bedraagt de afstand tusen de matras en de bovenrand minstens 50 cm in laagste bodemstand. In hoogste bodemstand is de afstand minstens 20 cm. • Hou het bedje buiten het bereik van warmtebronnen. inrichting is een 70 Baby& mama

De zuigeling van de babykamer kunst op zich Naast een ledikant kiezen ook veel mensen eerst voor een wiegje. Een wiegje is geschikt voor de eerste 6 maanden van de baby en geeft een veilig en beschermd gevoel. Er zijn verschillende soorten wiegjes, veel mensen maken gebruik van een nostalgisch wiegje dat in de familie is gebruikt, of ze kopen toch een nieuw wiegje. Waar moet je dan op letten? • Zorg ervoor dat deze zeker voldoet aan de Europese norm EN-1130. • Hout is splintervrij, glad en vrij van elke vorm van aantasting • De nietjes waar de bekleding van de wieg mee vastgezet zijn mogen niet voelbaar zijn. • Het wiegje moet minimaal 30 cm diep zijn en 40 - 50 cm breed en 80 cm lang. • Het wiegje moet stevig staan. • Het matrasje moet stevig zijn en goed ventileren, het is ook het beste om een nieuw matrasje te gebruiken. • De bekleding van het wiegje moet van katoen zijn en goed ademen. • De afstand tussen de spijlen van het wiegje mogen max. 6 cm zijn. Let er ook op dat je nooit voorwerpen achter laat in het bedje of wiegje. Commode of verzorgingstafel Achter- en zijkant van de commode of verzorgingstafel hebben het liefst een opstaande rand met een minimale hoogte van 5 centimeter. Je kunt de commode ook tegen de muur plaatsen of een aankleedkussen met opstaande randen gebruiken. Hang – om instabiliteit te voorkomen - geen spullen aan de zijkant van de commode. De afmetingen van het bovenblad zijn bij voorkeur: breedte minimaal 75 centimeter, diepte minimaal 55 centimeter en werkhoogte tussen de 90 en 105 centimeter. Het werkblad steekt enkele centimeters naar voren uit. De commode heeft geen gaten tussen de 5 en 12 millimeter. Commodes die voldoen aan de Europese norm voor verzorgingstafels of commodes zijn voorzien van het nummer EN12221. MaTras : Een goed matrasje is stevig en minimaal acht centimeter dik. Vanzelfsprekend past het matras goed in het wiegje of ledikantje. Eventuele ruimte tussen de matras en de binnenmaat van de wieg of ledikant is niet groter dan twee centimeter. Als dit meer is, bestaat de kans dat je kind tussen de matras en de zijwand geknelt raakt. Gebruik geen matras met een plastic hoes. Plastic is warm en ventileert niet. Babyslaapzak Trek je kindje bij het naar bed gaan het liefst een babyslaapzak aan. Die zorgt ervoor dat hij zich niet kan bloot woelen, kan omdraaien en of onder de dekens kan kruipen. Ook maakt zo’n slaapzakje het lastiger om uit zijn bedje te klimmen, wat de kans op een vervelende val weer verkleind. Babyslaapzakken zijn er in veel verschillende soorten en maten, met of zonder mouwen. Een babyslaapzak is vaak warm genoeg om je kind lekker te laten slapen. Combineer een babyslaapzak daarom liever niet met een deken, zeker niet wanneer het een gewatteerd model is. Let verder op het stiksel. Dat moet van katoen zijn. Nylon stiksel kan - als het loslaat - de vingers van je klein afknellen. De armsgaten en de halsopening mogen niet te groot zijn, anders kan je kindje uit de babyslaapzak kruipen. Een veilige babyslaapzak sluit met een rits, niet met knopen. De sluiting van de rits zit aan de achterzijde en sluit van boven naar beneden. Het dekentje Babydekentjes worden over het algemeen gemaakt van katoen, wol of synthetisch materiaal. Zorg ervoor dat het bedje kort en strak wordt opgemaakt. Je baby kan dan niet met het hoofdje onder de dekens raken. Schommelstoel Een goede tip is het voorzien van een comfortabele stoel in de kamer. Op die manier kan je gemakkelijk de fles of borstvoeding geven! www.baby-mama.be 71

De zuigeling | Slaap Zijn kamertje, Zijn wereldje een eerste stap naar vredig samenleven onder één dak De babykamer moet een rustige, aangename plaats zijn waar de baby goed kan slapen en later ook kan spelen. Enkele nuttige wenken. De komst van baby voorbereiden Negen maanden zwangerschap. Da’s zeker niet overdreven lang om de komst van baby voor te bereiden. De tips hierna zijn bedoeld om het u wat makkelijker te maken. Eerste, voor de hand liggende raad : zelfs al bent u helemaal weg van typische babymeubeltjes, probeer u toch een beetje in te houden. Baby zal groeien als kool en in een mum van tijd zijn die meubeltjes te klein. Kies liever voor meubilair dat u kan ombouwen en dat met uw kind meegroeit ( tenzij u een rijke suikertante heeft die met haar geld geen blijf weet ! ). Gaat u uw baby voeden in zijn kamertje ? Vergeet dan niet er een makkelijke zetel neer te zetten waaruit u, ook met een baby in uw armen, vlot recht kan staan. Als het zover is, zal u héél tevreden zijn dat u lekker comfortabel zit en dat uw arm ondersteund wordt als u baby de borst of een flesje geeft. Laat belangrijke papieren in verband met uw baby ( telefoonnummer van de 72 Baby& mama kinderarts, van de dienst spoedgevallen, van de opvangdienst, van het antigifcentrum,... ) niet rondslingeren maar hang ze allemaal samen op een groot magnetisch bord of prik ze op een bord in kurk. Noem het maar een uit de kluiten gewassen geheugensteuntje. We hebben het al gezegd : baby groeit als kool en weldra tracht hij met zijn kleine knuistjes alles vast te grijpen waar hij bij kan. Om veilig te slapen Geef een slaapzak ( of ook nog trappelzak ) de voorkeur op de klassieke dekens. Maar let op : de zak blijft het best onder de armen. Op die manier verhinderen de oksels dat de zak hoger klimt, zodat het aangezicht tijdens de slaap niet bedekt kan raken en er geen gevaar voor verstikking bestaat. In de handel zijn beschermboorden ( van ongeveer 15 cm hoog ) verkrijgbaar die voorkomen dat het hoofd van de baby tegen de harde spijlen slaat. Deze oplossing is te verkiezen boven een versteviging over de volledige hoogte van de spijlen. Daarin zou uw baby zich opgesloten kunnen voelen en bovendien kan hij dan onmogelijk nog zijn omgeving bekijken. Als het bedje met wieltjes is uitgerust, moet daarop een remsysteem voorzien zijn. Als uw baby zelf uit bed wil kruipen, wat pas het geval is rond de leeftijd van 2 jaar, kunt u boven het bed een veiligheidsnet hangen. Hang binnen het gezichtsveld van de baby enkele mobielen op en leg enkele speeltjes in zijn bedje. Dat leidt hem af en helpt hem in te slapen. Let er wel op dat u niet overdrijft : er moet voor de baby in het bed nog voldoende plaats vrij blijven om te kunnen bewegen. Zorg voor een eenvoudig en afwasbaar behang : pasteltinten zijn rustgevend. Vermijd indien mogelijk vast tapijt of iets gelijkaardig op de kamer : zeker in een familie met een voorgeschiedenis terzake kan dit de oorzaak zijn van allergieën. Hang voor de ramen een ondoorschijnend doek, al dan niet aangevuld met een donker gordijn. © Noukie’s

KOALA PICNIC FRIENDS HIP BEDTEXTIEL VAN KOALA OF PICNIC FRIENDS Plum Plum verwerkt sfeervolle en fantasierijke thema’s in haar nieuwe collecties bedtextiel. Wie kan er nu weerstaan aan twee knuffelzachte koalabeertjes? Of maak kennis met de drie avonturiers picnic friends! Laat je kleintje heerlijk wegdromen tussen deze vertroetelende vrienden. www.plumplum.be

De zuigeling | Slaap De juiste temperatuur Maak de kamer niet te warm ( een temperatuur van 18°C is ideaal ) en plaats in geen geval een elektrische radiator of een andere verwarmingsbron die vuur kan vatten in de nabijheid van het bed. Vanzelfsprekend zijn ook kachels op kolen, gas of hout uit den boze. Zorg voor een voldoende luchtvochtigheid en verlucht de kamer regelmatig. Indien u niet beschikt over een luchtbevochtiger, plaats dan een kom water op de radiator, maar vergeet niet deze regelmatig te vervangen. Om zelf rustig te slapen en niet bij de minste beweging van uw baby wakker te worden, is het beter zijn bedje niet in uw kamer te zetten, maar een babyfoon te i nstalleren. Er bestaan draadloze modellen en modellen met draad. De intieme band van elke ouder met baby : héél belangrijk ! De Alecto BV-37 is het ideale artikel voor de veiligheid van uw kind. of u nu bij u thuis bent, op vakantie, in een stad of op een evenement, u kan er altijd zeker van zijn dat uw kind in uw buurt aanwezig is. als hij of zij te ver van uw is geeft de ontvanger een luid en duidelijk signaal. deze afstand is instelbaar. maar dit is niet alles, ook in de buurt van water (aan het strand, in de nabijheid van een vijver of zwembad) schuilen de gevaren. indien uw kind in contact komt met weter gaat de ontvanger ook dit luid en duidelijk alarm weergeven. samengevat, gemoedsrust voor de ouders en bovenal veiligheid voor uw kinderen ! Mama worden is een fantastisch avontuur. Helaas is het ook een gebeurtenis die uw leven als koppel onder druk kan zetten. Zodra baby er is, maakt u dus voldoende tijd vrij om de band met uw geliefde weer aan te halen en samen intieme momenten door te brengen ! Maak van uw moederschapsverlof gebruik om u overdag zoveel mogelijk met baby bezig te houden en laat de papa - want die arme drommel moet al gaan werken - zich om baby bekommeren zo gauw hij thuiskomt. Op dit punt komt de babykamer goed van pas, want ook de papa heeft soms nood aan een intiem moment met zijn kind ! Baby heeft recht op een eigen domein Woont u in een piepklein appartementje ? Zelfs dan is het belangrijk dat u een oplossing zoekt om baby een eigen domein te bezorgen. Naargelang van uw woonomstandigheden ( klein appartement of groot huis, één of twee kamers, gangen tussen de kamers,... ), zal het makkelijk of moeilijk zijn om baby een eigen kamer te geven. Maar met een beetje vindingrijkheid moet dat wel lukken. De babykamer, da’s het plekje dat “ruikt” naar baby. Da’s een oord vol vertrouwde omgevingsgeluiden, waar hij vóór het slapengaan verzorgd en vertroeteld wordt. Hier vindt hij zijn knuffels en al zijn vertrouwde spulletjes terug. Later, als benjamin kan stappen, weet hij dat dit een veilig toevluchtsoord is, waar al zijn speelgoed op hem wacht. Een kind dat al op heel jonge leeftijd een eigen kamer heeft, zal, als het wat groter is, des te beter begrijpen dat ook volwassenen nu en dan nood hebben aan een beetje privacy. Als uw bengel later weet dat hij niet als een wervelwind de kamer van papa en mama mag binnenstormen, is dat ook omdat u zijn privacy hebt geëerbiedigd. Is dat geen eerste stap naar vredig samenleven onder één dak ? M. Lecocq, Journalist - Logopediste www.alecto.nl 74 Baby& mama

De zuigeling © Julie Specialist in babyfoons Waarom de Consumentenbond voor Alecto kiest Alecto babyfoons zij n volgens de consumentenbond de beste koop en keus. Betrouwbaar in het gebruik en niet onbelangrij k, ze hebben gegarandeerd het grootste bereik. eco beeldbabyfoon uitbreidbaar tot 4 camera’s schemergevoelige lens, geeft bij weinig licht goed kleurenbeeld, 100% storingsvrij DVM-80 Bereik tot max 300m infrarood nachtvisie, terugspreekfunctie, slaapliedjes, zoomfunctie, trilfunctie smartbabyfoon met gratis app Plug & play beeldbabyfoon die werk op je spmartphone of tablet, eenvoudige installatie via qr-code IVM-150 wereldwij d bereik, infrarood nachtvisie, terugspreekfunctie, camera bestuurbaar, bewegingsdetectie, ios en Android eco dect babyfoon met verlicht display zeer betrouwbare ontvangstkwaliteit, 100% storingsvrij en vele opties DBX-98 bereik tot max 300m, terugspreekfunctie, slaapliedjes, temperatuurweergave, lcd- display Hesdo België Jan van Rij swij cklaan 158 B-2018 Antwerpen pmr babyfoon met bereik tot 3 kilometer ideale babyfoon voor op reis of voor ouders die bewegingsvrij - heid willen DBX-82 uitbreidbaar met meerdere babyunits, eenvoudig menu, terugspreekfunctie, handig zaklampje, pmr- techniek (portofoon) T +32 (0)3 238 5666 F +32 (0)3 238 7967 E info@hesdo.be www.alecto.be

De zuigeling | Slaap MeeGroeiMeubelen een econoMische en U bent het beu voortdurend te moeten investeren in meubelen en uitrusting die uw kind meteen ontgroeit ? Denk evolutief ! Het concept : de meubelen blijven, maar groeien mee met uw kind en krijgen in de verschillende stadia van zijn ontwikkeling telkens een andere functie. U hoeft dus niet langer telkens opnieuw meubelen te kopen: kies voor een duurzame oplossing ! Een paar voorbeelden om door het bos de bomen te zien… E en laag bed ombouwen tot stapelbed of hoogslaper, kan dat ? Natuurlijk, met meegroeimeubelen is dit perfect mogelijk. Omdat u ze kunt aanpassen, van bij de geboorte tot de kindertijd of zelfs tot de volwassen leeftijd van uw kind, bieden die meubelen een interessante prijs-kwaliteitverhouding. Voordelig omdat ze lang meegaan, praktisch en ecologisch verantwoord, het zijn maar enkele van hun troeven. Dat hebben fabrikanten van kindermeubelen goed gezien, dus democratiseren zij hun aanbod dat zij aan steeds meer winkels kwijt kunnen. Bed, bureau, sofa, kast … heel wat onderdelen van een kinderkamer kunnen later een andere functie vervullen indien zij op de groei zijn ontworpen. Maar meegroeimeubelen zijn nog niet voor ieders portemonnee … Een volledige set vraagt een grotere startinvestering dan standaardmeubelen. U vindt ze in alle prijscategorieën, afhankelijk van merken en modellen. Zo kan de prijs van een bed van 200 euro oplopen tot zowat 1000 euro. Maar op de lange termijn biedt dit soort uitrusting, indien van een degelijke kwaliteit en goed ontworpen, een beter rendement, want u kunt ze opnieuw gebruiken voor een volgend kindje of doorverkopen wanneer u ze niet langer nodig hebt. Is uw budget aan de lagere kant, niet getreurd: vergeet niet dat in tweedehandswinkels en op dito websites ( www.toutypasse.be, www.2ememain.be, www.site-annonce.be ) heel wat interessante koopjes te vinden zijn 76 Baby& mama Bij ombouwmeubelen vormt het bed meestal de basis. Vaak kan het worden verlengd naarmate het kind groeit. Afhankelijk van de leeftijd van uw dreumes en van uw eigen wensen zijn er verschillende mogelijkheden. Zo zijn er modellen die een bepaalde groeiperiode van uw kind omvatten ( van baby tot kind of van junior tot volwassene ), terwijl andere all-in-one combinaties meegaan van de kraamkliniek tot de universiteit. In het eerste geval komt het er hoofdzakelijk op neer dat de matras in de lengte wordt aangepast aan uw kind in volle groei. Bij de tweede optie hebt u de mogelijkheid om de onderdelen in de verschillende stadia op een volledig andere manier te combineren : de bedspijlen verwijderen en opbergvakken invoegen, de luiertafel ombouwen tot bureau, lades onder het hoofdeinde schuiven enz. Waar u zeker rekening mee moet houden bij de aankoop : kies een meegroeimatras in combinatie met de matrasbodem. Maar niet alleen het bed wordt heruitgevonden. De fabrikanten steken elkaar de loef af met slimme vondsten voor alle meubelen in de kinderkamer. Zo kunnen ook bureaus tegenwoordig meegroeien dankzij in de hoogte verstelbare poten en uitschuifbare of verplaatsbare werkbladen. Een ander domein waarin heel wat vooruitgang is geboekt, zijn de opbergmogelijkheden. De rage van het moment zijn stapelbare elementen die kunnen worden aangepast aan de behoeften. Zij helpen de ruimte optimaal te gebruiken en laten toe de kamer in te richten naar wens. Of het nu gaat om eenvoudige, te combineren opbergkisten, dan wel meer specifieke modules ( kast, rek, hangkast ), alle oplossingen zijn mogelijk. © Astrid Van der Heijden © Astrid Van der Heijden

© Astrid Van der Heijden De zuigeling voor kinderen, duurzame keuze Waar het om gaat : kwaliteit en soberheid Voor een juiste keuze van meegroeimeubelen komt het erop aan rekening te houden met twee factoren. Eerst en vooral, om lange tijd mee te gaan moeten deze meubelen van uitstekende kwaliteit zijn. En wie kwaliteit zegt, denkt ook aan veiligheid. Het bedje dat u koopt moet voorzien zijn van een degelijke leuning : niet te laag en stevig genoeg zodat het kindje niet uit bed kan vallen wanneer het op zijn knieën zit of rechtop staat. Doe geen toegevingen op dat vlak; u kunt beter van bij het begin investeren in veiliger bedden die voldoen aan strengere veiligheidsnormen dan de GS ( Duitse markering « Geprüfte Sicherheit » ) of Europese voorschriften. En ten tweede : uw kind zal groeien en zijn smaak zal evolueren. Wees dus voorzichtig met opvallende kleuren of te originele vormen ( auto, koets, raket, boot e.d. ). Kleine meid of kerel zou ze wel eens beu kunnen raken en zal dat zeker laten merken. Kies dus voor sobere vormen, discrete kleuren of wit, zodat de inrichting de jaren en de groeischeuten van uw kind moeiteloos doorstaat. www.baby-mama.be 77

De zuigeling | Slaap Kurkvloer Eigenschappen van kurktegels Kurk is van nature een thermische isolator. Deze eigenschap geeft kurk als vloerbekleding twee zeer bruikbare voordelen : • Kurk neemt de omgevingswarmte van de kamer op en houdt deze geruime tijd vast. • Kurk neemt snel de lichaamstemperatuur over. Hieruit volgt dat het aangenaam is om blootsvoets op een kurkvloer te lopen. Kurk is een akoestische isolator, d.w.z. kurk werkt geluidsdempend ( vermindering van contactgeluiden met 16 dB ) en klankverbeterend ( minder weerkaatsing van geluiden ). Kurk is vochtbestendig na het aanbrengen van de verschillende vernislagen na de plaatsing. Eigenschappen van QualyCork kurktegels De basis van de tegel bestaat uit geagglomereerde kurkkorrels. Deze basis wordt vervolgens afgewerkt met een fineerlaag ( dessin ). De densiteit of persing van deze basis bedraagt ongeveer 550 kg kurk per m³. Deze densiteit laat de kurktegel toe zijn soepelheid en veerkracht te behouden zonder aan stevigheid in te boeten. Deze hoge elasticiteit zorgt ervoor dat kurk rug en gewrichten spaart. Alle QualyCork kurktegels bezitten dezelfde basis en dus dezelfde kwaliteit. Slijtvastheid & sterkte De slijtvastheid en sterkte van een kurkvloer wordt bekomen door de aangebrachte vernislagen. Deze vernis beschermt de kurkvloer tevens tegen indringend vuil. De vernis die aangewend wordt kan men best omschrijven als een soepele parketvernis. Deze vernis is krasbestendig en wordt gemiddeld in 4 laklagen aangebracht. In de praktijk wordt een hoeveelheid vernis berekend voor een bepaalde oppervlakte. Om de vloer afdoende te beschermen dient deze hoeveelheid volledig opgebruikt te worden. Kurk is een zachte bevloering en alhoewel kurktegels veerkrachtig zijn, zijn ze niet altijd bestand tegen indrukken van zware voorwerpen. Na het verplaatsen van het voorwerp zal de kurktegel zich ( geleidelijk ) al dan niet volledig herstellen. De mate waarin de kurktegel zich herstelt is afhankelijk van het gewicht van het voorwerp, de grootte en vorm van de poten en de periode waarin de tegel aan de indruk blootgesteld werd. Bij de plaatsing van houten of metalen meubels op een afgewerkte kurkvloer worden er steeds viltjes onderaan de poten bevestigd, en dit om 2 redenen : • Strepen kunnen voortkomen uit het verschuiven van de meubels. • Meubelvernissen kunnen onder druk reageren met de vernis op de kurkvloer. Een uitgeharde, verniste kurkvloer kan eerst na 8 dagen worden ingedweild met pure Averpolish om de vernislaag extra te beschermen ( zie 3.1 Plaatsing op chape ). Voordelen van een verlijmde kurkvloer • Kurk voelt steeds aangenaam warm aan. • Kurk is antistatisch en dus anti-allergisch en hygiënisch. • Kurk is een natuurproduct met evenwaardig comfort en een natuurlijk uitzicht. • Kurk is makkelijk in onderhoud, kan nat gedweild worden. • Kurk heeft een lange levensduur : de vernislaag kan vernieuwd worden. Van Avermaet 78 Baby& mama • Kurk is akoestisch dempend. • Kurk kan in de badkamer. • Kurk is esthetisch door de naadloze plaatsing. • Kurk is veerkrachtig en voelt zacht aan. • Kurk is niet milieuverslindend. www.vanavermaet.be

al eens aan kurk gedacht? laat u inspireren op: www.kurk.be created by nature. Kurkfabriek Van Avermaet biedt u een onovertroffen assortiment te verlijmen en zwevende kurkvloeren en kurkwanden aan. Naast een ruim keuze in naturelle en geverfde kurk, kan kurk ook voorzien worden van een digitale bedrukking in hout- en natuursteenmotieven, of met een afwerking in echt leder of vinyl. Op die manier biedt kurk een comfortabele en natuurlijke oplossing voor de aankleding van keuken, living, slaapkamer, badkamer en zelfs sauna. Ontdek kurk in al zijn facetten bij een bezoek aan een van onze toonzalen of surf naar www.kurk.be Showroom Lokeren Industriezone E17/2003 Wolfsakker 3 • B-9160 Lokeren t. +32(0)9 348 15 77 • f. +32(0)9 349 04 40 Alle dagen 8-12 en 13.30-17.30 Vr. 8-12 en 13.30-16.30 • Za. 10-12 en 14-18 Showroom Waregem Zuiderlaan 73 B-8790 Waregem t. +32(0)56 60 96 04 • f. +32(0)56 60 99 48 Di. Woe. en Zat. 10-12 en 14-18 Do. op afspraak • Ma. en Vr. 14-18

De zuigeling | Gezondheid voorZichtiG ! Onze woning beschouwen we als een veilig toevluchtsoord. En dus neemt onze waakzaamheid onvermijdelijk af. Eigenlijk is dit een vals gevoel van veiligheid : als een kind het slachtoffer wordt van ernstige ongelukken, gebeurt dat meestal thuis. werken”. Want het echte doel is de autonomie van het kind. Wie verbod na verbod uit zonder uitleg en wie té hoge barrières optrekt rond zijn kind, zal uiteindelijk het verdedigingsinstinct verstikken. En dat terwijl een klein kind spontaan een beroep moet doen op dat instinct als er gevaar dreigt. Enkele elementaire veiligheidsregels ter herinnering Een huis kan voor een kind, dat per definitie nieuwsgierig is, één grote hinderlaag zijn. Het kind verkent het huis en gaat op ontdekkingstocht. En precies dan loert het gevaar. Hetzij omdat kinderen bepaalde veiligheidsregels niet snappen of in acht nemen, hetzij omdat de waakzaamheid van de ouders verslapt. Om het gevaar op ongelukken in te dijken, moet u twee begrippen voor ogen houden : passieve veiligheid en actieve veiligheid. Passieve veiligheid heeft alles te maken met toestellen en voorzieningen alsook met de kwaliteit en het onderhoud ervan. Ga na of uw elektriciteitsleidingen in goede staat zijn, monteer veiligheidsplaatjes op de stopcontacten, berg alle giftige producten op een veilige hoogte op, herstel een wankele trapleuning, kleef loskomend vasttapijt meteen vast, plaats een scherm voor de open haard en een beschermingsrooster voor de oven... Allemaal voorzorgsmaatregelen die niet veel moeite of vakkennis vergen en basisveiligheid garanderen. Actieve veiligheid is gebaseerd op twee grote principes : • Het gedrag van elke bewoner : orde, netheid, het naleven van de gebruiksregels. • De opvoeding : het is onontbeerlijk dat kinderen leren wat risicovol en wat veilig is. Kinderen moeten zo snel mogelijk beseffen wat gevaarlijk is en wat niet, wat mag en wat absoluut verboden is. Sommige ukkepukken zijn uiteraard grotere woelwaters dan andere en geven soms blijk van buitengewone vindingrijkheid. Precies daarom is opvoeden beter dan verbieden en is het nodig dat uw kind zich bewust wordt van gevaar ( tussen 3 en 7 jaar ). Toon uw kind “hoe de dingen in de badkamer • Het water dat uit de badkraan komt, is soms erg heet ! Laat eerst koud water lopen en check de temperatuur van het water altijd alvorens u benjamin in bad stopt. • Gevaar voor snij- en prikwonden : veiligheidsspelden, scheermesjes, nagelknippers en andere gevaarlijke voorwerpen bergt u veilig op, ver buiten het bereik van grijpgrage kinderhandjes. Een kind wil alles ontdekken en beseft niet dat dit gevaarlijke voorwerpen zijn. • Gevaar voor vergiftiging : al die kleurige flacons uit de huisapotheek zijn voor een kindhéél aanlokkelijk. De kans bestaat dat benjamin zo’n flacon aan zijn mond zet en een slok neemt. Geef uw huisapotheek dus een plaats buiten het bereik van de kids, en liefst achter slot en grendel. • Gevaar voor elektrocutie : een kind vindt stopcontacten boeiend en komt vaak in de verleiding er zijn vingertjes in te stoppen. Vanaf één jaar kan een kind ook proberen een elektrisch toestel ( haardroger, scheerapparaat,... ) te grijpen boven een met water gevuld bad of wasbekken. Als de stekker in het stopcontact zit en het toestel in het water valt, kan het kind worden geëlektrocuteerd, met dodelijke afloop. Haal de stekker van elektrische toestellen dus uit het stopcontact en houdt ze buiten het bereik van kinderen. • Gevaar voor brandwonden : plaats geen onafgeschermde elektrische radiator ter hoogte van het kind ; het kan proberen de elektrische weerstanden te bemachtigen. 80 Baby& mama

De zuigeling in de kamer • Laat uw kind nooit alleen met een hond of kat, hoe lief ook. Het dier kan jaloers zijn. Of het opdringerige gedrag van het kind kan bij het dier agressie uitlokken. • Een open kamervenster zonder hekje of spijlen ? Geen goed idee ! Niet alleen bestaat het risico dat het kind uit het raam valt, het kan ook voorbijgangers verwonden door voorwerpen uit het raam te keilen. • Als u uw kind zelfs maar één enkel ogenblik alleen laat op de luiertafel, kan het vallen, met alle gevolgen van dien. www.kaboost.be KABOOST, de draagbare stoelverhoger Aan tafel... als een volwassene! • Past op bijna alle stoelen • Licht, compact en opvouwbaar • Makkelijk mee te nemen Verkrijgbare kleuren chocolade antraciet groen naturel distributed by www.babimex.be www.baby-mama.be 81

De zuigeling | Gezondheid in de keuken • Een pan die met de steel naar voren staat, is heel gevaarlijk omdat het kind misschien zal trachten de steel beet te grijpen. Hanteer nooit gloeiend hete gerechten of dranken boven benjamins hoofd. En houd hete bereidingen buiten zijn bereik. • Een kind is van nature nieuwsgierig en weet niet dat messen of scharen gevaarlijk zijn. Berg ze veilig op. • Kijk uit met tafelkleedjes ! Als het kind er zich aan vasthoudt of optrekt, krijgt het alles wat op tafel staat over zich heen. • Schoonmaakproducten voorziet u van een etiket en bergt u op in een kast waar het kind niet bij kan. Elke flacon moet worden voorzien van een veiligheidsdop. Giet nooit een gevaarlijk product over in een limonadefles, want da’s om ongelukken vragen ! in de woonkamer of de eetkamer • Sierplanten kunnen soms heel gevaarlijk zijn. Alvorens kamerplanten te kiezen, moet u nagaan in welke mate ze giftig zijn. Een kind kan diverse verwondingen of aandoeningen oplopen bij het aanraken of inslikken van bepaalde planten : kwetsuren ingevolge cactusachtigen, allergieën ingevolge allergene planten die ademhalingsreacties veroorzaken doordat benjamin de pollen inademt, of huidreacties doordat uw kind de planten aanraakt ; ongelukken ingevolge het inslikken van de giftige substanties die een plant afscheidt. Veilig speelgoed Attention, tous les jouets ne sont pas sans danger et même le Opgelet, niet alle speelgoed is zonder gevaar. Zelfs het CE-label blijkt geen garantie voor veiligheid. Niets zeggende normen ? Wat is de doelstelling van de CE-normen ? Er borg voor staan dat het verkochte speelgoed de gezondheid en de veiligheid van de jonge gebruikers niet in gevaar brengt. In de praktijk komt daar echter niet veel van terecht. • Omdat niet alle speeltjes moeten beantwoorden aan de CEnormen ( slingers, katapulten, darts, fantasiejuwelen, verrassingspakketjes … ). • Omdat de opgelegde veiligheidsvoorschriften niet afdoende zijn ( speelgoed dat projectielen afschiet, waterpistolen, speelgoed met haren of pluche … ). • Omdat de beslissing om het CE-logo aan te brengen overgelaten wordt aan de fabrikant ( bijvoorbeeld goedkoop speelgoed uit Aziatische landen dat op kermissen wordt aangeboden ). • Omdat het speelgoed dat in de handel te koop is, zogezegd gecheckt is … maar niet minder dan zes verschillende overheidsdiensten daarvoor instaan. U kan zich al voorstellen hoe efficiënt het systeem werkt ! Alvorens u speelgoed koopt, let u dan ook het best op volgende criteria : • Correcte etikettering : aanbevolen leeftijd, naam en adres van de fabrikant, gebruiksaanwijzing, goed leesbare waarschuwingen. • Stabiliteit : belangrijk voor speelgoed waar het kind op kan klauteren. • Laat geen producten op de grond slingeren. Ook geen zaden of plantgoed. • Kies voor uw - mechanisch of elektrisch - gereedschap een opbergplaats waar benjamin niet bij kan. Haal de stekker van een elektrisch toestel na gebruik uit het stopcontact en stop het toestel weer in zijn koffertje. • Kijk uit met paddestoelen, giftige planten ( taxus, vingerhoedskruid, de bladeren van rabarber en meiklokjes … ) of met insecten die steken als ze zich bedreigd voelen … Want uw rakker vindt alles interessant. In de tuin Gevaar : insectenbeten ! • Span een klamboe over het bed of de wandelwagen. • Vermijd risicoplekken als moerassen en vijvers. © PlaySkool 82 Baby& mama

De zuigeling Giftige planten : • De oleander heeft uiterst giftige bladeren. • De rododendron of azalea is bijzonder giftig. Wie de stengel inslikt, kan hartproblemen krijgen. • In de zwarte bessen van de klimop zit een toxische stof die ernstige spijsverteringsproblemen veroorzaakt als men er twee of drie van opeet. • Zet uw kind nooit zomaar op het gras maar spreid eerst een dekentje uit. • Breng nooit muggenmelk rechtstreeks op de huid van een pasgeboren kind aan. • Plaats binnen in uw woning een insectenwerende cassette of stop een diffuser in het stopcontact. Die toestelletjes houden geen gevaar in voor kinderen ( lees wel de gebruiksaanwijzing ). • Als baby klaar is met eten, veegt u zorgvuldig zijn snoetje en knuistjes schoon. Zo vermijdt u dat wespen en bijen op hem afkomen. • Als uw bengel anderhalf jaar oud is, legt u uit waarom insecten gevaarlijk zijn ( aan de hand van een prentenboek ). Maar bezorg hem ook geen fobie. M. Lecocq, Journalist - Logopediste • Wie de zaadjes van de blauweregen opeet, kan hevige diarree krijgen. • De blaadjes en de bloemen van het meiklokje kunnen spijsverteringsproblemen en hartritmestoornissen veroorzaken. Als u meiklokjes in water zet, wordt ook dat giftig. • De ronde bessen van de maretak vormen witte bolletjes. Zodra ze droog zijn, vallen ze af en lijken ze net snoepjes. In die bessen zit een gevaarlijk gif dat spijsverterings- en hartproblemen veroorzaakt. • Het sap van de anemoon veroorzaakt irritatie van het oogslijmvlies. Wie het inslikt, krijgt maag- en darmklachten. • Verder veroorzaken aronskelken dermatitis, leiden anjers tot braken en diarree, krijg je van de bladeren en de bollen van tulpen zenuwstoornissen en zijn violieren toxisch voor het hart ! Besluit : waakzaamheid is en blijft geboden ! • Laat geen producten op de grond slingeren. Ook geen zaden of plantgoed. • Kies voor uw - mechanisch of elektrisch - gereedschap een opbergplaats waar benjamin niet bij kan. Haal de stekker van een elektrisch toestel na gebruik uit het stopcontact en stop het toestel weer in zijn koffertje. • Kijk uit met paddestoelen, giftige planten ( taxus, vingerhoedskruid, de bladeren van rabarber en meiklokjes,... ) of met insecten die steken als ze zich bedreigd voelen … Want uw rakker vindt alles interessant. NIEUWE www.babydan.be VEILIGHEIDSNORM EN1930:2011 Multifunctioneel hekje Configure gate FLEX M -L- XL distributed by Harmonicahekje Guard Me Klemhekje Premier www.babimex.be www.baby-mama.be 83

De zuigeling | Gezondheid De huisapotheek : de must-haves U zou alles doen om die kleine kwaaltjes, vooral die van uw baby, te voorkomen. Maar hoe meer uw kindje zelfstandig op ontdekking trekt, hoe meer risico’s het loopt. Om daar in alle koelbloedigheid op te kunnen reageren is een goede huisapotheek onmisbaar. B ent u op verplaatsing, op reis, op vakantie of gewoon thuis, zorg ervoor dat u altijd een EHBO-doos voor baby’s of kleine kinderen bij de hand hebt. Die bevat natuurlijk de voornaamste noodzakelijke producten, waarvan u de houdbaarheidsdatum regelmatig controleert. De samenstelling van die doos zal verschillen volgens het land of de streek waar u woont, maar ook volgens de periode van het jaar (winter, zomer, vakantie …). U kunt ze verder ook persoonlijk afstemmen op ziektes of problemen waarvan uw kind vaak last heeft. Hier bent u of is uw arts het best geplaatst om te oordelen welke producten erbij moeten. In alle omstandigheden zijn dit alvast enkele producten die erin thuishoren : • Een ontsmettingsmiddel ( snij- en brandwonden ) • Voorgesneden steriele kompressen • Pleisters • Arnicagel ( slagen, builen en blauwe plekken ) • Een kalmerende gel voor doorkomende tandjes • Een zalf voor luieruitslag ( rode, droge en jeukende vlekken op baby’s billetjes ) • Talkpoeder • Paracetamol tegen pijn of hoge koorts, samen met : > Ibuprofen in siroopvorm • Een slijmoplossend middel bij zware hoest, om de slijmpjes op te lossen en de ademhaling te vergemakkelijken • Fysiologisch serum • Een tube homeoplasmine – kalmerende en helende zalf ( opgelet : beter niet gebruiken bij kinderen jonger dan dertig maand. ) Goede raad : • Middeltjes uit grootmoeders tijd zijn volledig uit den boze ! Een brandwonde instrijken met boter of een andere vetstof kan die nog veel erger maken. De eerste elementaire reflex bij een brandwonde is die onmiddellijk onder koud stromend water houden, gedurende een tiental minuten. Bij verbranding in de tweede of de derde graad moet u een dokter raadplegen. • Bij een ontregelde maag kan Coca-Cola waar de prik uit is wonderen doen.  • Een pincet en een klein schaartje • Een tube kinderaspirine of laaggedoseerde paracetamol tegen koorts en andere pijn, waarbij u natuurlijk niet mag vergeten uw huisarts of kinderarts te contacteren voor meer informatie • Een paar zakjes rehydratatiemiddel voor zuigelingen en heel jonge kinderen voor gevallen van oververhitting of overvloedige diarree. • een ijszakje of ijsblokjes ( die u in een schoon doek stopt voor u ze op de huid aanbrengt, want rechtstreeks contact is pijnlijk ! ), bij zwelling of pijn door een stoot ( buil ). • een thermometer altijd van pas komen, vooral in deze periode van de kindertijd. Gebruik niet langer de klassieke kwikthermometer, waarvan geweten is dat hij gevaarlijk is voor de gezondheid, maar vervang hem door een thermoscan. Die is verkrijgbaar in allerlei modellen en met uiteenlopende technieken: de oorthermoscan, de anale thermoscan, in de vorm van een speen of een huidstrip 84 Baby& mama • Pompelmoespitolie : daarvan wordt gezegd dat zij op zich al een volledig medicijnkastje is. En dat klopt, de lijst van kwaaltjes waartegen dit krachtige natuurlijke antibioticum helpt is indrukwekkend : griep, diarree, snijwonden, infecties van de urinewegen en de huid, schilfertjes, verkoudheden, tandvleesontsteking, eczeem … Een minpuntje : om het te slikken is er een motivatie nodig die waarschijnlijk geen enkel kind kan opbrengen, tenzij het de smaak spontaan verdraagt : te bitter en te sterk. Praktisch - de onmisbare nummers : ✿ 100 noodnummer ✿ 112 Europees noodnummer ( bij ongeval of overval ) ✿ 105 het Rode Kruis ✿ 02 513 02 02 - SOS dokte ✿ 070 245 245 - gratis nummer Antigifcentrum ( u krijgt 7 dagen op 7, de klok rond een arts aan de lijn ) ✿ 02 479 18 18 - Wachtdienst

De zuigeling baby’s pijntjes en kwaaltjes op alles voorzien B aby’s en peuters lijken tegenwoordig door de ene na de andere ziekte geveld. Jammer, maar zo is het nu eenmaal. Met de piekende luchtverontreiniging van vandaag, allergieën die overal opduiken, stress ( zelfs zuigelingen blijven er niet van gespaard ), en andere besmettelijke en andere aandoeningen die de ronde doen, lijkt een oplossing niet voor morgen. Gaat het kind naar een kinderdagverblijf of naar school, dan is het weer prijs ! Soms lijkt er geen einde aan te komen, om van te wanhopen. Een enkele oplossing : aanpakken ! Regel nummer 1 : voorkomen Een regelmatige en gezonde levenswijze met, het spreekt voor zich, een gevarieerde voeding en voldoende uren slaap en, waarom niet, met inname van bepaalde specifieke vitaminesupplementen, dat is de eerste voorwaarde en de basis voor een betere gezondheid. Regel nummer 2 : reageren Bij ziekte of verwonding komt het er in de eerste plaats op aan het hoofd koel te houden en kalm te blijven. Stress werkt aanstekelijk. Ook kinderen, en dan vooral de hele kleintjes, zijn er vatbaar voor. Meer nog dan volwassenen, want het zijn echte sponzen. Onnodig dus om ze nog meer te doen panikeren ! Regel nummer 3 : genezen Uw kind verzorgen betekent vooral, afhankelijk van de situatie, de beste oplossing kiezen voor zijn welzijn. De tijd nemen om een vertrouwenspersoon te zoeken aan wie u de medische opvolging kunt toevertrouwen, en elk geval in zijn juiste proporties zien. U loopt niet meteen naar de dokter voor een loopneus, maar is uw kind ongewoon prikkelbaar, heeft het abnormaal hoge koorts en blijft het klagen, dan moet u zeker een kinderarts raadplegen of naar de spoeddienst van een ziekenhuis gaan. Wanneer is er reden voor ongerustheid ? Bij een koortsopstoot ( hoger dan 38,5° ), waarbij de toediening van alleen een koortswerend middel van het type paracetamol of Ibuprofen niet volstaat om de temperatuur te doen zakken in de uren die volgen, moet u zeker de behandelende arts, de dokter van wacht of de spoeddienst raadplegen. Praktisch • Een hospitalisatieverzekering afsluiten : een must voor het hele gezin. Zo bent u op alles voorzien zonder dat u zich zorgen hoeft te maken voor wat er financieel nog bij komt kijken. Met een goede verzekering zijn alle kosten gedekt : de erelonen van specialisten die u zelf kiest, de verzorging, de ziekenhuisopname : u kunt zelfs een eenpersoonskamer krijgen met, indien nodig, een bed voor de ouder die bij zijn kindje in het ziekenhuis wil overnachten. • Oppasdienst voor zieke kinderen : het spreekt vanzelf dat een ziek kind, dat dus anderen kan besmetten, baby non grata is in de normale opvangvoorzieningen. En hebt u dan geen lieve schoonmama of een andere vertrouwenspersoon achter de hand die kan inspringen wanneer professionele • Gezinsbond voor kinderoppas thuis. www.gezinsbond.be • Ziekenfondsen : sommige ziekenfondsen bieden een oppasdienst aan. Neutraal ziekenfonds : www.mut206.be • Christelijke mutualiteit : www.cm.be • Socialistische mutualiteit : www.socmut.be • Koepel van liberale ziekenfondsen : www.mut400.be • Nationale koepel van onafhankelijke ziekenfondsen : www.oz501.be • EUROMUT : www.euromut.be en/of www.securex.be en/of www.partenamut.be ! verplichtingen voor een echte probleemsituatie zorgen, dan kunt u beter uw voorzorgen nemen. www.baby-mama.be 85

De zuigeling | Gezondheid baby huilt: laten huilen ? Iedere mama zit vroeg of laat wel eens met die vraag : moet ik mijn kindje laten huilen ? En zo ja, hoe lang ? Het onderwerp heeft al veel inkt doen vloeien, maar – zoals met veel debatten – een echte kant-en-klare oplossing is er nog niet uit de bus gekomen. Liever dan uit te kijken naar een modelgedrag kunt u beter luisteren naar uw baby en uzelf, en consequent blijven ! L et de komst van een eerste kindje breekt voor de ouders meestal een periode vol vraagtekens aan, onder meer op het vlak van slaapkwaliteit. Laat u baby gewoon wenen of stormt u bij de minste snik naar zijn wiegje? Hierover halen verschillende stellingen om beurten de bovenhand, maar de onlangs toonde een Australisch onderzoek aan dat het geen enkel verschil maakt of u uw kleintje onmiddellijk gaat troosten dan wel hem even laat doorwenen. Vanaf de leeftijd van zes jaar vertoonden kinderen die volgens die een van beide theorieën waren opgevoed alvast geen enkele slaapstoornis of psychologisch probleem. Natuurlijk is een krijsende baby moeilijk te harden, maar bedenk altijd dat dit voor hem een middel is om zich uit te drukken, te communiceren. Er bestaan wel een tiental verschillende manieren van huilen en even veel manieren om die uit te leggen. Huilen kan wijzen op een behoefte (eten, drinken, gewassen worden, een knuffel …), een ongemak (kramp, vuile luier, te warm, vermoeidheid, angst voor de nacht …), maar evengoed kan het totaal onschuldig zijn. En ja, huilen is ook vaak een teken van gezonde vitaliteit bij een kind. Dus, voor u reageert of zich naar de dokter haast, luister eerst goed ! Leren luisteren naar uw baby Om te weten hoe u uw zuigeling moet aanpakken, kijkt u eerst naar de bron: zijn gehuil. Hoe klinkt het? Momenteel bestaat (helaas !) nog geen enkele gebruiksaanwijzing, maar toch vallen er verschillende categorieën van gehuil, toonhoogtes en “ melodieën ” te onderscheiden. Heeft uw baby honger, dan lijkt in zijn maag een meute wolven losgebroken. Misschien is hij bang, boos of voelt het zich te kort gedaan ? We kunnen ons al die vragen stellen al luisterend naar het kind, maar we het hem ook zelf vragen : “ heb je honger ? ” en tegelijk aanstalten maken om hem de borst of de fles te geven. Nu we ons oor te luisteren hebben gelegd, is het tijd om na te gaan welk effect het gekrijs van baby op ons heeft. Veroorzaakt het stress, bezorgdheid, of kunnen we er toch wat afstand van nemen? Sommige mama’s gaan bij hun huilende baby terugdenken aan hun eigen kindertijd (zich in de steek gelaten, achtergelaten voelen …), terwijl andere systematisch bij de eerste snik hun kindje aan de borst leggen, uit angst een slechte moeder te zijn. Omdat baby altijd een klein mensje is en wij geen robots zijn (oef !), gebeurt het wel eens dat we gewoon niet begrijpen wat hij wil. En dan moeten we vooral proberen er te zijn voor hem, bij hem, en hem laten voelen dat we meevoelen. Uw baby helpen om goed te slapen Er zijn wel enkele trucs om uw kleintje sneller in Morpheus’ armen te krijgen. Aan u of papa om hem gerust te stellen en van het slapengaan een gezellig, vredig moment te maken. Eerste juiste reflex: uw hummeltje in bed leggen wanneer hij nog wakker is, zodat hij het gewoon wordt alleen in te slapen. Begint hij te wenen, wacht dan even, ga naar zijn kamer, kalmeer hem en ga terug weg. U kunt als u wilt telkens wat meer tijd tussen uw bezoekjes laten. Probeer uw kindje niet te prikkelen zodat hij slaperig wordt, laat hem in zijn bedje liggen en neem hem liever niet in de armen om hem te wiegen. Zit of staat hij rechtop, leer hem opnieuw te gaan liggen, streel hem om hem te kalmeren. Een knuffelbeest kan zeker helpen om slapen met rust te associëren. Bij een goed slaapritueel horen ook regelmatige tijdstippen om baby in bed te stoppen, zodat hij rond de leeftijd van een jaar de hele nacht doorslaapt. Heeft uw engeltje aan 18 maanden nog altijd moeite om in te slapen, vraag dan het advies van een arts. Co-sleeping : een goed idee ? In de Verenigde Staten is co-sleeping – Engels voor samen slapen, dus je bed delen met baby – al langer een gewoonte, maar ook op het oude continent lijkt die praktijk stilaan ingang te vinden. Volgens verschillende specialisten heeft co-sleeping zowel op de zuigeling als de moeder een rustgevend effect, en zou het ze langer en ook beter doen slapen. Lekker warm, rustig en met een borst binnen handbereik in geval van een hongertje, zou baby ook beter groeien wanneer hij bij zijn ouders slaapt, tot hij klaar is om in zijn eigen bedje te slapen, meestal na enkele maanden. Voor actieve mama’s biedt samen slapen met hun kindje de gelegenheid om dicht bij hem te zijn na een dag afwezigheid. Maar u hoeft niets te forceren indien u uw twijfels hebt omdat u vreest voor de veiligheid van uw kindje of voor uw intimiteit als koppel. Co-sleeping is zeker niet voor iedereen geschikt - ook onder specialisten bestaat nog controverse – en het is ook geen wondermiddel om uw kind acht uur aan een stuk te doen doorslapen. 86 Baby& mama

De zuigeling d Plotse problemen bij kinderen Bloedingen wekken vaak angst op. Toch hebben onze kleine meer lievelingen weerstand dan u denkt en bestaan er maar weinig spoedgevallen waarbij hun leven in gevaar is. Niettemin kan de kennis van de juiste handelingen in bepaalde nuttig zijn. situaties Men onderscheidt drie soorten bloedingen. De uitwendige zijn gemakkelijk op te merken want het bloed loopt naar buiten via een zichtbaar letsel. Bij inwendige bloedingen daarentegen vloeit het bloed weg in het lichaam. Bij uitwendige bloedingen stroomt het bloed van een inwendig letsel via natuurlijke openingen zoals neus en mond naar buiten. Een uitwendige bloeding moet dringend gestopt worden want soms is het bloedverlies zo groot dat ze het leven van het slachtoffer in gevaar brengt. Idealiter legt u het kind neer met de benen iets omhoog, wat het risico van flauwvallen vermindert door de verhoogde aanvoer van bloed naar de hersenen. Plaats indien mogelijk het bloedende deel hoger dan de hartstreek, tenzij u een breuk vermoedt. Oefen vervolgens druk uit op de precieze plaats van het bloeden, evenwel zonder de wonde te onderzoeken om er eventueel één of ander object uit te halen. Om te drukken kan u schoon linnengoed, steriel verband of zelfs uw vingers gebruiken. Uw hoofdbekommernis is het bloedverlies te stoppen ! Por iemand aan om de hulpdiensten op te roepen. Als het bloeden ophoudt, breng dan een strak verband aan. Als het bloeden voorduurt, voer dan absorberend materiaal toe op het eerste verband en blijf drukken. In geval van enorme en oncontroleerbare bloedingen, zoals bij sommige open breuken, moet u druk uitoefenen op de slagader op enige afstand van het letsel zelf. Bij een bloeding ter hoogte van de onderste ledematen moet u met de vuist drukken ter hoogte van de plooi in de lies. Als een ledemaat afgerukt of doorgesneden is, dan wordt er rechtstreeks gedrukt op de snijzone. Om het afgerukte stompje, zoals een vinger, te bewaren, steekt u het in een schone en droge plastic zak en legt u deze zak in een andere die gevuld is met water en ijsblokjes. Schud er elke vijiftien minuten lichtjes mee om bevriezing te voorkomen. Als één van de ledematen geplet is, wacht dan op de hulpdiensten voor u ook maar iets doet. r Een gekneld voorwerp ? Een klein voorwerp of een stuk voedsel dat gekneld zit in de luchtwegen veroorzaakt regelmatig verstikking. Als er nog een beetje lucht langs kan, laat uw kind dan alleen hoesten, maar houd het wel vast bij de kin en geef het klopjes op de rug. Als er echter geen doorgang van lucht meer mogelijk is, dan kan uw kind niet meer praten of hoesten en stikt het. Het vertoont de reflex om zijn handen rond zijn hals te houden wat trouwens een internationaal teken is van ademnood. Lijkt de ademhaling van het kind stabiel, is het met andere woorden bij bewustzijn en kan het ademen, kalmeer het dan en breng het naar het ziekenhuis waar men het object onder visuele controle kan verwijderen. In geval van obstructie of toenemende ademhalingsnood moet u onmiddellijk de hulpdiensten waarschuwen terwijl u zelf ondertussen uw toevlucht neemt tot een ingreep om de luchtpijp vrij te maken. Een bewusteloos kind wordt op de rug gelegd met het hoofd opzij. Druk viermaal op de borstkas alvorens de mond te inspecteren om het voorwerp er uit te halen. Controleer vervolgens de luchtdoorgang en herhaal de reeks tot u een goed eindresultaat bekomt of tot de komst van de hulpdiensten. Is het nog bij bewustzijn, laat het dan zitten en ga er achter staan. Neem het kind in uw armen en plaats uw vuist in het midden tussen het onderste punt van het borstbeen en de navel. Neem met de andere hand de vuist vast en druk kort maar stevig zes-tot tienmaal naar achter en naar boven. Laat het ten slotte hoesten om het voorwerp uit te stoten. Als de ingreep niet van de eerste keer werkt, blijf dan proberen tot het wel lukt. www.baby-mama.be 87 n o o d s i t u a t t n i e e s u : e e f j l e i x s e

De zuigeling | Gezondheid B innenkort zal doofheid bij baby’s in België systematisch worden opgespoord. © Astrid Van der Heijden Doofheid bij zuigelingen opsporen bronchiolitis bij een zuigeling hoe kine kan helpen Ouders vrezen ze van bij de eerste koude, deze ziekte die elke winter zuigelingen treft. Maar wat is de oorzaak ervan ? Hoe kan men de eerste symptomen herkennen ? De babygids helpt U deze aandoening van de ademhalingswegen beter te begrijpen. Hoe kan men bronchiolitis herkennen ? Kleine ongemakken van de neus- & keelholte en de luchtwegen zijn niet zeldzaam bij baby’s, maar bij sommige ervan is een snelle reactie geboden. Volgende tekens kunnen de voorbode zijn voor bronchiolitis : een snellere ( het kind lijkt door de buik te ademen ) en min of meer piepende ademhaling ( « wheezing » ). Een droge niet-productieve hoest is meestal aanwezig. Er is helemaal geen ofwel een zeer lichte koorts, en nochtans ziet de baby er « moe » uit. Wacht in dit geval niet om een dokter te raadplegen teneinde de diagnose van bronchiolitis vast te stellen en de behandeling te starten. Wat is bronchiolitis ? Het is een virale ziekte van de ademhalingswegen bij de zuigeling, die woedt onder de vorm van een epidemie. Deze vaak voorkomende aandoening treft bijna één derde van de baby’s. De boosdoener is meestal het Respiratoir Syncytiaal Virus ( RSV ), dat het organisme binnendringt via de ademhalingswegen. Tijdens de eerste twee dagen van de ziekte vertoont de baby de symptomen van een banale rhino-pharyngitis met lichte koorts ( minder dan 39°C ), lopende neus en een lichte droge hoest. Pas rond de derde dag verschijnen de typische symtomen van bronchiolitis, op het ogenblik dat de bronchioli door het virus worden aangetast. Deze aanval van de kleine bronchi is 88 Baby& mama Vanaf de derde levensdag zal uw kindje in de kraamkliniek worden getest om na te gaan of het aan geen enkele gehoorstoornis lijdt. Het gaat om een eenvoudig, kort onderzoek dat volledig pijnloos is. Dit gebeurt bij voorkeur op een rustig moment, voor het badje en wanneer uw kind slaapt. Concreet verloopt het zo : een persoon die voor die test is opgeleid voert in het toestel eerst de naam van uw kindje in. Dan brengt hij in het oor van uw baby voorzichtig een sonde aan, waarvan het uiteinde beschermd is met een zachte dop. Na enkele minuten geeft het toestel antwoord. Is dat normaal, dan hoort uw kindje perfect. Soms geeft het toestel geen antwoordsignaal. Dan wordt de dag nadien al een tweede test gedaan. Geeft het toestel bij die controletest nog altijd geen positief antwoord, dan wordt voor u binnen twee weken een afspraak gemaakt voor een consultatie bij een kno-arts. Wat de prijs betreft, deze opsporingstest zal u maximum 10 euro kosten en wordt door veel ziekenfondsen terugbetaald.

De zuigeling typisch voor bronchiolitis : precies daardoor onderscheidt de ziekte zich van een gewone bronchitis en lijkt ze op astma. Bronchiolitis bij de zuigeling heeft de laatste jaren het strikt medisch kader doorbroken en vormt vandaag een nationaal probleem van volksgezondheid. Hoe en wanneer kan mijn kind bronchiolitis krijgen ? In België doen RSV-infecties zich over het algemeen voor vanaf de veertigste week van het jaar, namelijk begin oktober, en eindigen ze zeer vaak einde maart, in de vijftiende week. Het grootste aantal gevallen doet zich over het algemeen voor in de vijftigste week, namelijk midden december. De seizoensgebonden pieken van RSV-infecties vertonen dus al jaren een zeer stabiel beeld. Buiten deze periode van het jaar worden geen epidemies waargenomen. Bronchiolitis wordt overgedragen hetzij door contact met het slijm uit de neus of de mond van een geïnfecteerd persoon, hetzij door aanraking van voorwerpen ( tafels, stoelen, materiaal, speelgoed ) waarop een zieke persoon gehoest heeft. Plaatsen met een hoge bevolkingsdichtheid, zoals scholen of winkelcentra, zijn dus een ideale voedingsbodem voor de verspreiding van het virus. Bepaalde volwassenen of oudere kinderen beseffen vaak niet dat zij een bronchiolitis doormaken omdat ze zich niet ziek voelen of slechts een kleine verkoudheid hebben. Ze kunnen de ziekte nochtans doorgeven aan de kinderen waarmee ze spelen of waarvoor ze zorgen. Welke kinderen lopen het grootste risico ? Zuigelingen van drie tot negen maanden oud lopen het meest risico om bronchiolitis te krijgen, en dit om anatomische redenen, met name de grootte van de bronchioli. De baby’s die een ernstig risico op bronchiolitis lopen zijn kinderen van minder dan drie maanden oud, baby’s met een geboortegewicht van minder dan 2,5kg, prematuurtjes, kinderen met een hartafwijking of een ademhalingsziekte. Wat zal de dokter voorschrijven ? Les nourrissons âgés de trois à neuf mois sont lDe behandeling van bronchiolitis komt hoofdzakelijk neer op maatregelen om de verstopping van de bovenste ademhalingswegen ( neus ) en de onderste ademhalingswegen ( bronchi ) te bestrijden en uitdroging te voorkomen. Bij baby’s die voor het eerst bronchiolitis krijgen, wordt meteen kinesitherapie voorgesteld. Hoewel ze vaak indrukwekkend is voor ouders, is de behandeling volkomen pijnloos en ongevaarlijk voor kinderen wanneer ze gegeven wordt door een kinesitherapeut die opgeleid is voor deze techniek. Het aantal behandelingen is afhankelijk van de mate van verstopping van de bronchioli. De dokter zal U aanraden baby’s neusje te spoelen met fysiologisch serum vóór elke borstvoeding, hem water te laten drinken om de bronchiale secreties af te voeren, en tenslotte de flesvoeding te spreiden om te voorkomen dat de baby bij hoestbuien moet braken. De enige medicamenten die noodzakelijk zijn bij een eerste opstoot van bronchiolitis zonder complicaties zijn koortswerende middelen. Deze producten dienen gebruikt te worden om de lichaamstemperatuur te doen dalen wanneer deze te hoog is. Slijmoplossende middelen zijn niet nodig, en uitzonderlijk worden antibiotica voorgeschreven, naargelang van het geval, wanneer een bijkomende bacteriële infectie met hoge en langdurige koorts ( hoger dan 38,5° gedurende minstens twee dagen ), etterige secreties of een oorontsteking optreedt. Hoestsiropen zijn absoluut uit den boze omdat ze de afscheiding van de opgestapelde secreties uit de bronchi verhinderen. Het spoelen van de neus in de praktijk Het belangrijkste is dat men een goede houding aanneemt om de neusspoeling te kunnen uitvoeren terwijl men het kind vasthoudt ( hoofd en armen ). Leg de baby op zijn rug en draai zijn hoofdje opzij. Breng het uiteinde van de isotonische spray of van het pipet met fysiologisch water in het neusgat en breng het uiteinde omhoog zodat het loodrecht op het gezicht staat. De vloeistof of de spray wordt door middel van één enkele en lange drukbeweging ingedruppeld. Het slijm wordt dan via het andere neusgat naar buiten gevoerd. Herhaal deze handeling tot een heldere vloeistof naar buiten komt. In dit geval volstaat het slechts één neusgat te behandelen. Herhaal deze behandeling 6 tot 8 keer per dag. Hoe verloopt een kinesitherapeutische behandeling ? De kinesitherapeut bespreekt met de moeder de symptomen van de baby ( ritme, frequentie van de hoest, enz. ). Daarna kleedt hij het kind uit tot op zijn luier en stelt hij de diagnose in functie van de respiratiore criteria ( frequentie van de bewegingen van de thorax, longauscultatie, enz. ). Vervolgens zal hij kunnen evalueren hoe het kind de behandeling ondergaat. Daarbij zal hij de moeder geruststellen omtrent de pijnloosheid van de behandeling, zelfs www.baby-mama.be 89

De zuigeling | Gezondheid wanneer de baby huilt. Deze handelingen beogen een verhoging van de expiratoire vloed. De bedoeling is, de secreties los te maken en deze zo hoog mogelijk te laten opstijgen in de luchtpijptakken en via de mond naar buiten te brengen dankzij de ademhaling van het kind. De druk die uitgeoefend wordt op de thorax en de buik tijdens de uitademingsfaze laat toe de secreties in de luchtpijp te brengen. Deze druk, vaak indrukwekkend voor de ouders, wordt uitgeoefend op de borstkas van de baby, die, op die leeftijd, nog soepeler is. Eens dat de secreties zich in de luchtpijp bevinden, worden ze door een hoestreflex, die uitgelokt wordt door een drukbeweging, via de mond naar buiten gebracht. Tot slot volstaat het te beletten dat het kind de secreties inslikt door de expectoratie te vergemakkelijken. Is deze aandoening synoniem voor astma ? Het verband tussen astma en bronchiolitis is niet bewezen. Gedurende lange tijd geloofden de specialisten dat bronchiolitis het bedje spreidde voor astma. Sindsdien hebben studies aangetoond dat het ontstaan van bronchiolitis afhankelijk was van de ernst van de eerste infectie. Een recente studie bevestigt dat drie ernstige bronchiolitis-infecties een risico-factor vormen voor de latere ontwikkeling van een allergische astma. Inderdaad, wanneer bepaalde kinderen meerdere keren een bronchiolitis-infectie krijgen, spreekt het medisch korps vanaf de derde infectie van zuigelingenastma. De evolutie naar een astma op volwassen leeftijd is echter afhankelijk van de ernst van de bronchiolitis en is eng verbonden met een atopisch terrein, met name het bestaan van familiale antecedenten van eczeem, allergieën of astma. Bestaat er een doeltreffende preventie tegen deze ziekte ? Zoals voor de meeste kinderziekten krijgt het kind via de borstvoeding antilichamen die het zelf nog niet kon aanmaken. Twee recente studies lijken het beschermend effect van borstvoeding tegen bronchiolitis te bevestigen. Volgens één van deze studies zou het beschermend effect sterker zijn bij kinderen die blootgesteld zijn aan sigarettenrook. Hygiëne regels De beste methode om een besmetting te voorkomen in periodes van epidemie bestaat erin deze enkele regels inzake hygiëne in acht te nemen : • Was uw handen met water en zeep gedurende minstens 30 seconden alvorens een zuigeling vast te nemen. • Zoen de baby niet op het gezicht ; geef liever een kusje in de hals of op zijn handje... • Vermijd openbare plaatsen zoals grootwarenhuizen of gemeenschapsvervoer met uw ukje. • Bezoek geen rokerige plaatsen. • Laat uw kind niet van hand tot hand gaan tijdens familiefeestjes • Was handjes en ververs de kleertjes van broertjes en zusjes die van het dagverblijf of van school komen. • Spoel geregeld de neusgaten van de zuigeling bij verkoudheid. • Wissel geen flesspenen, flessen, fopspenen, lepeltjes of speelgoed uit met andere kinderen ; zorg ervoor dat deze steeds zorgvuldig gewassen worden. • Respecteer de elementaire regels van de hygiëne door steeds elk onnodig rechtstreeks of onrechtstreeks contact van uw baby met zieke personen te vermijden. Bronchiolitis is een veelvoorkomende en heel besmettelijke maar meestal goedaardige infectie waarvoor een behandeling bestaat. Zoals voor elke infectie is het belangrijk snel te reageren en een kinderarts of een huisarts te raadplegen zodra de eerste symptomen optreden, vooral wanneer het kind moeilijk ademt of eet. Volg de preventieve maatregelen zo goed mogelijk van oktober tot december. V.Wilpart Babimex 90 Baby& mama

Forest Friends silver stars distributed by www.babimex.be | www.bebe-jou.be

De zuigeling | Gezondheid Allergieën : de zachte aanpak Niemand zal het nog ontkennen : in onze streken lijden steeds meer kinderen aan een of andere allergie. En om deze kwaal te lijf te gaan zoeken steeds meer ouders hun heil in alternatieven voor de klassieke geneeskunde. Maar wat kunnen homeopathie, acupunctuur en andere fytotherapieën ons bieden ? Hier alvast een paar denkpistes. H et staat vast, en misschien hebt u er zelf ook mee te maken : in België lijdt naar schatting 15 % van de kinderen aan een allergie, soms al van bij de geboorte. Eerst duiken de voedselallergieën op, gevolgd door luchtwegenallergieën, die vooral door huisstofmijt en pollen worden veroorzaakt. Hier spelen niet alleen genetische en erfelijke factoren een rol, maar ook het leefmilieu en onze levenswijze – vervuiling, passief roken, vroegtijdige diversificatie van de voeding, zelfs overdreven hygiëne, vaccins en onze te goed geïsoleerde woningen … Maar genoeg pessimisme ! Laten wij eens bekijken over welke « alternatieve » oplossingen wij beschikken, naast de klassieke allopathische aanpak. Homeopathie Door haar filosofie die het individu als een globaal geheel respecteert, lijkt homeopathie bij meer en meer ouders ingang te vinden wanneer het om hun kindje gaat. Deze aanpak gaat allergieën immers in twee fases te lijf : ten eerste, het opkomen van symptomen tegengaan zonder neveneffecten op te roepen ; ten tweede, het probleem behandelen door de immuniteit op lange termijn te versterken. Welk voordeel biedt deze benadering ? Met homeopathie kan men bij een baby verschillende allergieën tegelijk aanpakken. Vooral tegen hooikoorts ( Allium cepa 5CH ), loopneus en tranende ogen ( Euphrasia 5CH ) en conjunctivitis ( oogwater Euphrasia 3DH ) lijkt zij doeltreffend. De gouden raad : wacht niet op een allergieaanval. Bij seizoensgebonden allergie kunt u al preventief ingrijpen, door uw kind een tot drie maand voor de kritieke periode te behandelen. Om het ongevoelig te maken voor de allergenen kunt u isotherapie proberen, een homeopathische techniek die gebruik maakt van de ziekteverwekker in sterk verdunde en gepotentieerde versie. Acupunctuur Acupunctuur is eigenlijk een tak van de Chinese traditionele geneeskunde. Deze methode helpt allergieën preventief te bestrijden door het immuunsysteem te regulariseren en het risico op aanvallen te beperken. De acupuncturist – kies voor iemand met genoeg ervaring ! - streeft ernaar de energiecirculatie in bepaalde organen ( lever, longen enz. ) te herstellen. Om echt resultaat te zien moet u uw kind maximum zes maand na de eerste allergiesymptomen de behandeling laten starten. Wacht u langer, dan kunt u acupunctuur beter combineren met een andere behandeling ( homeo, fyto, gemmo - zie verder ). Ter preventie van hooikoorts kunt u vanaf 21 februari ( begin van de energetische lente ) al een sessie plannen, en nadien nog enkele tijdens het pollenseizoen. Fytotherapieën Dit zijn vormen van alternatieve geneeskunde op basis van planten. Men maakt het onderscheid tussen : • de eigenlijke fytotherapie • gemmotherapie • oligo-elementen • en tot slot aromatherapie, af te raden voor kinderen „ Fytotherapie : er bestaan talloze histamine- en ontstekingsremmende planten : weegbree, klimop, tijm en rozemarijn ( onder meer in de vorm van kruidenthee ), om er maar enkele te noemen. Dan zijn er de planten met slijmoplossende, borstzuiverende en bronchodilaterende effecten. De voordelen ? Bij oordeelkundig gebruik veroorzaken deze planten weinig neveneffecten en worden zij gemakkelijk door het organisme weggewerkt. Voor uw baby kiest u, indien u ze in vloeibare vorm gebruikt, natuurlijk voor suiker- en alcoholvrije oplossingen. Opgelet, fytotherapie is niet aangewezen bij een acute aanval van allergie. Voor een onderhoudsbehandeling moet u een beroep doen op een fytotherapeut. Met kleine kinderen is zelfmedicatie zeker te mijden. „ Gemmotherapie : dit heeft niets te maken met edelstenen - gelukkig voor onze portemonnee ! - maar met een tak in de fytotherapie die knoppen, scheuten en sap van planten gebruikt. Het meest gebruikte middel zijn de knoppen van de zwartebessenstruik, die al in 1712 bekend stonden als “evenselixir”. Als onderhoudsbehandeling herstelt het extract het evenwicht van het organisme en helpt het de allergische neusverkoudheden te beperken. Gemmotherapie gaat door voor doeltreffender dan fytotherapie omdat zij geconcentreerder is. Win in elke geval informatie in alvorens het aan een klein kind toe te dienen. Oligo-elementen : in welke vorm zij ook worden gebruikt - korrels, tabletten of drinkbare oplossingen - oligo-elementen kunnen ook helpen. Tegen allergieën wordt het vaakst mangaan ( Mn ) voorgeschreven, dat uiterst werkzaam is, maar opgelet voor overdosering ! Verder zijn er nog zwavel en fosfor ( in combinatie met Mn voor de neus-, keelen ooraandoeningen ) en koper ( Cu ) dat, eveneens in combinatie met Mn, nuttig is bij kleine kinderen die gevoelig zijn voor superinfectie. 92 Baby& mama Hygiënetheorie en probiotica Kinderen die het meest aan microben worden blootgesteld lijken het minst vatbaar te zijn voor allergieën. Op basis van deze vaststelling zijn onderzoekers zich gaan buigen over de darmflora en meer bepaald over een melkzuurbacterie die in staat is voedselallergieën en darmontsteking tegen te gaan. Er werden proeven gedaan bij jonge mama’s die voor de bevalling en tijdens de borstvoeding dagelijks een capsule met melkzuurbacterie GG innamen. Resultaat ? Bij hun baby’s kwamen 50 % minder gevallen voor van eczeem dan bij andere. Leve de probiotica dan maar ?

De zuigeling huisstofmijtenallergie Kuren Welnesskuren voor mama en baby samen, om u te laten verwennen zodra uw kindje 3 maand is, hoeven al niet meer te worden voorgesteld. Het zijn heerlijk intieme momenten, waaraan u ook specifieke verzorging kunt koppelen, bij voorbeeld wanneer uw baby last heeft van atopisch eczeem. Deze uitslag in de vorm van rode en droge, soms etterende plekken die jeuken, tast vooral het gelaat en de huidplooien aan. De eigenschappen van het bronwater en de zachte, aangepaste verzorging kunnen, ook al lossen zij de kwaal niet op, al na een paar dagen zorgen voor verbetering. Voorbeelden : bij ons de termen in Spa, in Frankrijk La Roche-Posay of La Bourboule. Conclusie : alternatieve geneeskunde, ja, maar onder medisch toezicht. Zachte therapieën kunnen helpen als preventie of onderhoudsbehandeling en zo het hervallen tegengaan of een matige aanval verlichten. Maar bij acute allergie zal de dokter toch de voorkeur geven aan een klassieke ( vaak allopathische ) behandeling. In ons land is de huisstofmijt de voornaamste oorzaak van allergische aandoeningen. Een allergie voor huisstofmijt wordt in feite niet veroorzaakt door de diertjes zelf maar door hun uitwerpselen. Deze lichte stofdeeltjes stuiven in de lucht door beweging en worden ingeademd. Normaal reageert ons afweersysteem niet op deze stoffen. Bij mensen met een allergie reageert het echter wel en kunnen er allergische reacties ontstaan bij het inademen van deze allergenen. Allergische aandoeningen De allergische reacties veroorzaakt door de huisstofmijt kunnen sterk variëren. Heel wat patiënten gaan niezen en snotteren en krijgen jeukende en tranende ogen. Als bijkomende klachten kunnen moeheid, lusteloosheid en hoofdpijn optreden. Bij anderen kan allergisch astma ontstaan. Dit uit zich in benauwdheid, een piepende ademhaling en hoesten ( vooral’s nachts ). Ook eczeem kan hierdoor veroorzaakt of verergerd worden. Bij patiënten met allergische neusklachten die het contact met het oorzakelijk allergeen niet vermijden, kan de aandoening na verloop van tijd uitbreiden naar de onderste luchtwegen waardoor allergisch astma kan ontstaan. Gezien de ernst van astma is een behandeling van allergische klachten ter hoogte van de bovenste luchtwegen noodzakelijk om de ontwikkeling van allergisch astma te voorkomen. Behandelen van een allergie Om er nog meer over te weten ✿ www.acupuncture.be ✿ www.babyallergie.nl ✿ www.babybelgie.com ✿ www.gezondheidsnet.nl ✿ www.homeopathy.be ✿ www.kindereczeem.nl ✿ www.la-roche-posay.info ✿ www.natuurlijk-welzijn.org ✿ www.oasis-allergies.org ✿ www.thermesbourboule.com ✿ www.thermesdespa.com De behandeling van een allergische aandoening bestaat in de eerste plaats in het zoveel mogelijk vermijden van het oorzakelijk allergeen. Het volledig uitroeien van huisstofmijten is echter onmogelijk. Door het nemen van enkele eenvoudige maatregelen kan de hoeveelheid huisstofmijten in een woning sterk verminderd en onder controle gehouden worden. Dit noemt men het “saneren” of het “gezond maken” van de woon- en leefomgeving. Saneren van de slaapkamer De slaapkamer is de belangrijkste plaats om te saneren. Daar bevinden zich immers de meeste huisstofmijten en wordt het grootste gedeelte van de nacht doorgebracht. Volgende maatregelen zijn belangrijk om de hoeveelheid huisstofmijten in de slaapkamer te verminderen : regelmatig wassen. Hoofdkussen en dekbed op 95°C, lakens, hoeslakens en dekens op 60°C, matrassen voorzien van een allergeendichte hoes. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat het gebruik van een allergeendichte hoes rond de matras, de allergische klachten sterk kunnen doen dalen en het medicatiegebruik met ruim 50 % kan verminderen. www.baby-mama.be 93

De ouders Ouders die solo slim spelen : D e paren van vandaag zijn niet meer die van gisteren. Zo gaat het ook met de meningsverschillen tussen generaties. De jongste decennia hebben de gezinsstructuren onmiskenbare veranderingen ondergaan. Maar gezien vanuit het oogpunt van de kinderen, zijn de meeste mensen het er duidelijk over eens dat de rol van beide ouders belangrijk is : zij vinden dat in een gezin twee ouders nodig zijn voor de ontwikkeling van een kind. Over wie de hoede over de kinderen moet krijgen bij een echtscheiding zijn er weinig a priori’s ; maar een vader die te veel in zijn werk opgaat, vinden zij schadelijk voor de ontwikkeling van een kind. Jammer genoeg komt de economische realiteit erop neer dat de meeste alleenstaande mama’s in hetzelfde schuitje zitten. Het is beredderen, en het gegoochel met af te werken dossiers en zuigflessen is niet altijd gemakkelijk … multitasken Zo zit onze maatschappij vandaag in elkaar: de jongste vijftig jaar zijn gezinsstructuren steeds meer gaan afwijken van het klassieke model. De geesten zijn mee geëvolueerd met de maatschappelijke visie op het koppel: ongehuwd samenwonen en scheiden zijn ingeburgerd. En zo voeden steeds meer ouders hun kinderen alleen op, terwijl zij er tegelijk een professionele carrière op na houden. Overigens blijkt uit studies dat alleenstaande ouders nog meer dan andere bevolkgingsgroepen sociaal kwetsbaar zijn. Daarom hebben kinderen van eenoudergezinnen met een bescheiden inkomen sinds 1 mei 2007 recht op een toeslag bovenop het kindergeld. Inkomstenvoorwaarden : om recht te hebben op die toeslag mag het gezinsinkomen een bepaald bedrag niet overschrijden. Voor een alleenstaande ouder mag het inkomen (loon en toelagen) niet hoger liggen dan 1.810,35 bruto per maand. Voor koppels ligt die bovengrens op 2089,43 bruto per maand. Bij die berekening wordt geen rekening gehouden met kinderbijslag, alimentatie, toelagen voor hulp aan een gehandicapte/invalide, onkostenvergoedingen voor kinderoppas van Kind en Gezin en de vergoedingen voor de voogdij over NBMV. Het kinderbijslagfonds onderzoekt zelf of u recht hebt op een toeslag en stuurt u automatisch het nodige formulier. Indien u denkt recht te hebben op een toeslag, neem dan contact op met uw kinderbijslagfonds. Plannen In uw eentje een kind opvoeden en tegelijk uit werken gaan, vraagt veel energie, tijd en geld. Maar voor wie zich goed weet te organiseren, is het toch haalbaar. De sleutels om alles in alle sereniteit te kunnen combineren: een goede planning, zich weten te omringen, tijd nemen voor zichzelf en een goed adresboekje hebben … 94 Baby& mama

De ouders in het kwadraat ! - Vroedvrouw : haar rol is de mama te begeleiden tijdens de drie fases van een geboorte: de zwangerschap, de bevalling en de post partum. Bij problemen kan zij steun bieden of indien nodig de mama doorverwijzen naar de meest geschikte hulp. www.vlov.be www.collectandgo.be - Kinderdagverblij : om na een zwangerschapsverlof met een gerust gemoed terug aan het werk te kunnen gaan, kunt u beter goed op tijd reserveren, want de wachtlijsten zijn lang. En de zoektocht kan lang en moeizaam zijn. Voor het adres van een kinderdagverblijf in uw gemeente : www.kindengezin.be - Baby is ziek : uw kindje kan niet naar het kinderdagverblijf, maar u moet echt naar kantoor. Dan kunt u de oppasdienst van uw ziekenfonds inschakelen ofwel lid worden van de Familiebond. Beide organisaties hebben een oppasdienst voor zieke kinderen. - Dienstencheques : die zijn speciaal in het leven geroepen om u het leven gemakkelijker en comfortabeler te maken. Heel handig als hulp bij het huishouden. U koopt ze per tien ( voor ongeveer 7 € / stuk ). Voor elk gewerkt uur geeft u de hulp een cheque. En dankzij internet kunt u dat allemaal van thuis uit regelen. - Familiehulp : ook voor babysitting : www.familiehulp.be - Portemonnee : denk voor uw aankopen ook aan tweedehandswinkels of eBay, en profiteer van de solden om kleertjes op de groei te kopen. - Goed om te weten : dienstencheques zijn fiscaal voordelig. Bij aankoop van dienstencheques geniet u als belastingplichtige een belastingvermindering van 30 %. Zo kost een dienstencheque waarvoor u 7 € hebt betaald, u uiteindelijk slechts +/- 5 €. Om een erkende onderneming te vinden of voor alle informatie over dienstencheques : Sodexho - Tel : 02/547 54 95 www.dienstencheques-rva.be - Caddie Home : Hetzelfde principe als bij Colruyt, maar hier krijgt u voor een basisprijs van 7 € ( bij bestelling via internet ) uw boodschappen thuis geleverd. Dat bespaart u alvast heel wat gedoe en nodeloze stress. U kunt ook bestellen op de website of via de telefoon. Tel : 02/378 22 96 - Colruyt Colruyt heeft een selectie van artikelen die u on line kunt kopen. Het team van Colruyt zet uw boodschappen klaar. Dan moet u ze de volgende dag alleen nog vanaf het afgesproken uur op het verkooppunt van uw keuze afhalen en betalen. Voor deze service betaalt u 4,50 € extra. Zij vertelden ons : Corinne ( 31 jaar ), mama van Sacha ( 4 maand ) “ Na mijn echtscheiding werd ik alleenstaande moeder, en dat ging gepaard met allerlei emoties – intense vreugde, woede, wanhoop,… die me overstelpten, zo erg dat ik er soms aan twijfelde of ik het allemaal wel alleen aankon. Maar na een tijdje voelde ik dat alles stilaan in de plooi viel. Ik ontdekte in mezelf een energie waarvan ik nooit had gedacht dat ik er zoveel kracht kon uit putten. Gelukkig was ik goed omringd. Mijn ouders waren er om me te ondersteunen in moeilijke momenten. Af en toe zorgt mijn moeder voor mijn dochtertje, zodat ik even op adem kan komen … ” Catherine ( 33 jaar ), mama van Marie ( 5 maand) “ Sinds Marie naar het kinderdagverblijf kan, ga ik terug twee keer per week fitnessen. Dat doet me ongelooflijk deugd, ik kan er weer tot mezelf komen, me uitleven, de stress van me afwerken die ik opstapel wanneer ik moet rennen om mijn dochtertje af te halen en boodschappen te doen voor ik naar huis ga, me ’s morgens moet haasten om niet vast te zitten in de file… Door te sporten krijg ik niet alleen mijn lijn terug, het geeft me ook energie en mentale veerkracht. Dat zijn echt momenten voor mezelf. ” Om meer te lezen over solo-ouders : « J’élève seul( e ) mon enfant », Anne-Sophie Nogaret, Hachette Pratique, www.baby-mama.be 95

De ouders In de praktijk • Voorbereiding : zoveel mogelijk rust tijdens de ganse zwangerschap, zoveel mogelijk de krachten sparen. En de nodige begeleiding voorzien voor bij de bevalling. • Organisatie : een huis dat klaar is voor de terugkeer van mama en haar pasgeboren kind uit de kraamkliniek, voorkomt al heel wat extra werk. Zoveel mogelijk op voorhand doen is de boodschap ! • Ledereen draagt zijn steentje bij : delegeren om de dagelijkse routine te verlichten. Een goeie reflex : schakel hulp in van buitenaf, uit uw naaste omgeving ( papa, grootouders, vrienden … ) of van verschillende diensten die worden aangeboden. De oplossingen zijn er, waarom ze dan niet met beide handen grijpen ? Oh mamy mamy blues ! De babyblues : een natuurlijk proces Negen maanden zwangerschap, waarin het lichaam ingrijpende veranderingen ondergaat. En al die tijd blijft het schipperen tussen beroep- en gezinsleven. Dan volgt de bevalling, die al uw energie vraagt … en weer op krachten komen wanneer het kleintje er eenmaal is, het is evenmin evident. Bovenop de vermoeidheid komt nog een hormonale dip, die u ernstig parten kan spelen, met humeurigheid, plotselinge huilbuien tot gevolg. U bent prikkelbaar, overgevoelig, down … alsof u alle houvast verliest... Misschien zijn dit signalen van beginnende babyblues ! Geen paniek ! Dat u na zoveel werk en inspanningen op bent, is compleet normaal. Of het nu een eerste kindje is, een tweede of een derde … telkens weer gooit het uw leven overhoop, vraagt het heel wat organisatie om alles weer op zijn pootjes te krijgen. Bovendien ging negen maanden lang alle aandacht uit naar uw ronde buikje. En dan boem, pats, na de geboorte voelt u zich totaal leeg, en zijn alle ogen alleen nog gericht op dat schitterende nieuwe naveltje dat pas zijn intrede doet in de wereld. Dan moet u opnieuw, voor sommigen veel te snel, aan het werk. U zou voor minder van de kaart raken … Toch is dat compleet normaal : ongeveer drie dagen na de bevalling schiet de hoge hormonenconcentratie plots pijlsnel naar beneden, een plotse verandering die u emotioneel volledig onderuit kan halen. Maar wees gerust, dit is van voorbijgaande aard … Postnatale depressie : medisch advies gewenst ! Duren de babyblues echter langer dan de drie eerste weken na de bevalling en lijkt er geen verbetering in zicht, dan wordt het tijd om een arts aan te spreken. Die zal u, indien nodig, de meest geschikte behandeling voorschrijven. Hoe sneller de kwaal onder ogen wordt gezien, hoe groter de kans om er snel bovenop te komen. Want het komt erop aan te vermijden dat die babyblues uitloopt op een postnatale depressie en er een soms pijnlijke afstand groeit tussen de mama en haar kindje. 96 Baby& mama • Relativeren : babyblues kan elke mama overkomen en is van voorbijgaande aard, voor het grootste deel te wijten aan fysieke factoren. Het helpt evenmin om schuldgevoelens te krijgen wanneer u geen binding voelt met uw kind. Iedereen doet wat hij kan ! Belangrijk is vooral om zichzelf te verwennen, want gelukkige mama, tevreden baby. • Erover spreken : zonder taboe. Zich verzorgen begint met zich uitdrukken. • Op krachten komen : zoveel mogelijk en, indien nodig, uzelf wat afschermen, maar zonder u daarom te isoleren. • Plezierige momenten inlassen voor intimiteit en vrouwelijkheid : een beetje make-up, even naar de kapper,’s avonds een bad met rustgevende of opwekkende essentiële oliën, een nieuwe crème uitproberen. Of er even tussenuit knijpen : op koffie of een avondje bij een vriendin of gaan shoppen zonder baby die zijn flesje eist. Gewoon de zinnen eens verzetten … • Indien nodig, zoek hulp. En alvorens uw toevlucht te nemen tot zware behandelingen, zoals antidepressiva ( vb. met benzodiazepinen ), toch even nagaan wat homeotherapie en fytotherapie te bieden hebben. Sommige geneesmiddelen uit deze twee methodes zijn bekend voor hun kalmerend effect tegen symptomen van babyblues. • Alles begint bij : gezond en evenwichtig leven. Voldoende slapen, gezond eten, voldoende buiten komen … en waarom niet, methodes van zachte gymnastiek van dichterbij bekijken. Yoga, Tao Dance, Pilates, Bodybalance, Qi Gong, Taï-Chi, Aquagym, Watsu … op de grond of in het water, er zijn tal van mogelijkheden en allemaal doen zij op een of andere manier deugd, voor lichaam en geest …

De ouders Mama worden op 40 Geduld is een mooie deugd … Eenmaal de veertig voorbij hebben vrouwen ongeveer vijftig procent minder kans om zwanger te worden. Een jonge vrouw van twintig moet ongeveer op vijf à zes maand rekenen om zwanger te worden, terwijl die gemiddelde wachttijd na de veertig oploopt tot veertien, vijftien maanden.... Niet meer dan logisch eigenlijk : bij haar geboorte heeft een vrouw een potentieel van ongeveer 300 000 eicellen. Op haar achtendertigste zijn de eicellen die zij produceert dus ook achtendertig jaar oud ! Meer complicaties voor mama … Vanaf achtendertig of negenendertig jaar kunnen vrouwen meer ongemakken ondervinden tijdens de zwangerschap en meer last hebben van vermoeidheid en van aderaandoeningen. Ook het risico op diabetes of verhoogde bloeddruk neemt met de jaren toe. Deze chronische aandoeningen kunnen een weerslag hebben op het verloop van de zwangerschap, zowel voor de moeder als voor het kind. En ook de kans dat die ziektes tijdens de zwangerschap opduiken, ligt hoger : vergeleken met jongere vrouwen lopen vrouwen ouder dan veertig tweemaal meer risico. Dat betekent niet dat die aandoeningen onverenigbaar zijn met een zwangerschap, alleen moeten zij van bij het begin gediagnosticeerd en behandeld worden. Problemen met bloedingen komen ook vaker voor. Het risico op een miskraam gedurende de eerste drie maand van de zwangerschap stijgt trouwens aanzienlijk vanaf de veertig. Dit zou kunnen te maken hebben met een hogere frequentie van chromosomale afwijkingen. En voor baby … Bij een twintigjarige vrouw is het risico op chromosomale afwijkingen gering, maar het neemt toe met de leeftijd. De meest voorkomende is trisomie 21, maar het is niet de enige. Er bestaan technieken om die afwijkingen op te sporen, waaronder amniocentese of vlokkentest. Bij vaststelling van een afwijking kom je voor de keuze te staan om de zwangerschap al dan niet voort te zetten. Bij de bevalling … Het risico op een vroeggeboorte ligt tweemaal zo hoog op veertig jaar dan op twintig jaar. Ook gebeuren meer bevallingen met keizersnede. Bij moeders van veertig komen meerlingenzwangerschappen frequenter voor dan bij jongere vrouwen, maar ook het percentage van foetussen dat sterft in utero neemt toe met de leeftijd van de moeder. Normaal gezien is een vrouw vruchtbaar vanaf haar puberteit tot aan de menopauze. Overigens is de laatste jaren een belangrijke toename te merken van moederschap op latere leeftijd. Die zwangerschappen worden door professionelen in de gezondheidszorg niet noodzakelijk afgeraden. Dankzij de betere levenskwaliteit en de medische vooruitgang verkeren vrouwen van veertig immers in uitstekende gezondheid en belet niets hen om zwanger te worden. Tot besluit : een vrouw die op rijpere leeftijd voor een zwangerschap gaat, krijgt eerst en vooral te maken met een afgenomen vruchtbaarheid. Daarna is er het grotere risico op complicaties, die wel onder controle kunnen worden gehouden door een nauwgezette opvolging gedurende de ganse zwangerschap. Hierdoor verloopt de zwangerschap bij vrouwen van veertig meestal zonder noemenswaardige problemen en brengen zij perfect gezonde baby’s ter wereld. V.Wilpart www.baby-mama.be 97

De ouders Papa, zijn een peulenschil ! veral zijn ze te zien :’s zomers in het park gebogen over het wandelwagentje, heel vreedzaam met een lepel fruitpap in de hand. Of tussen de winkelrekken in de supermarkt, achter een winkelwagentje, met kleine Arthur stevig in het zitje, rondhollend van de luierafdeling naar het melkpoederrayon. Mijn grootmoeder gelooft haar ogen niet : in haar tijd was dat ondenkbaar ! Maar voor ons, hun teergeliefden, is het niet meer dan logisch. En zij, de moderne knuffelpapa’s, zijn het volop aan het leren ! O De papa’s van vandaag staan goed aangeschreven, en dat verdienen zij ook ! Het aftandse cliché van de vader die tijdens de bevalling op de gang loopt te ijsberen heeft definitief afgedaan. Vandaag zijn zij er helmaal bij, staan zij naast de mama tijdens de bevalling … Meer nog, zij bereiden zich actief voor, door de toekomstige mama’s te vergezellen bij hun sessies haptonomie en prenatale kine. En eenmaal thuis, blijven zij ons verbazen. Dan is dat ene onhandigheidje vlug vergeven en kunnen wij ons beter afvragen : hoe kunnen wij hen de weg wijzen ? Zonder hen bij het handje te nemen, want niet zij zijn de baby’s ! Luiers verversen of een badje geven is eigenlijk niet moeilijker voor een mama in de dop dan voor een leerling-papa. Onnodig dus een tekeningetje te maken of als een stewardess een demonstratie te geven. Hoogstens moet men er sommigen eens aan herinneren dat het met het plezier van luiers verversen en de dagelijkse verzorging is zoals met dat van de eerste glimlach of de eerste stapjes : het is iets wat je deelt ! Door hen de taken te geven waarvoor zij van nature de meeste aanleg hebben Een cliché misschien, maar daarom niet minder waar : de meeste papa’s zullen makkelijker het babybedje of de kinderwagen in elkaar knutselen dan de perfecte kleurencombinatie kiezen voor de babygarderobe. Dan kunt u ze beter hun aangeboren talenten laten gebruiken op het terrein dat hun het meest vertrouwd is. Dus, de babyuitzet is voor u, en laat hem zijn gereedschapskist ! Goed organiseren … dat komt iedereen uit ! Niets brengt een papa vol goede bedoelingen meer van de slag dan wanneer hij meer tijd zoekmaakt met uitzoeken wat er nodig is om iets te doen dan met de handeling zelf. Of in gewone taal : een goed geordend huishouden, waar alles zijn plaats heeft en gemakkelijk terug te vinden is : luiers, vochtige doekjes, zuigflessen, kleertjes … dat is de beste uitvalsbasis voor papa, zo komt hij er uit en kan hij zijn taken in alle rust uitvoeren. Moedig hem aan en waardeer zijn initiatieven ! Elke man is van nature een potentiële superheld en droomt ervan dat ook daadwerkelijk te worden. Niets is meer motiverend voor papa dan waardering voelen voor wat hij onderneemt. Kleine uitschuivers zoals een groenteprakje zonder olijfolie of een mutsje dat in de crèche vergeten is, het heeft allemaal niet zo veel belang. Stel het op prijs dat uw man de handen uit de mouwen steekt en de rol van papa-oppas speelt : uw waardering is zijn mooiste beloning. Door zijn vaderlijke ondernemingen te waarderen, moedigt u hem net aan om door te zetten. Vooral wanneer u, om te tonen hoe u zijn onschatbare bijdrage op prijs stelt, ook hem op tijd en stond een stevige knuffel geeft ! 98 Baby& mama

De Baby Beurs voor de toekomstige ouders en het kleine kind www.babydays.be Charleroi Charleroi Expo Za 20 en Z0 21 september 2014 van 10 u tot 18 u Namen Namur Expo februari 2015 van 10 u tot 18 u Gent Flanders Expo Za 27 en Zo 28 september 2014 van 10 u tot 18 u Antwerpen Antwerpexpo februari 2015 van 10 u tot 18 u Brussel Tour Taxis Za 11 en Zo 12 october 2014 van 10 u tot 18 u Luik Halles des Foires maart 2015 van 10 u tot 18 u Korting -5 € Gratis : Foto van uw baby + Baby Gids * Bij de ingang van de beurs op vertoon van deze bon. Geldig voor 2 personen niet cumuleerbaar t.t.z. 2,5€ per persoon. *

De ouders Bye-bye buikje ! A Enkele weken na de bevalling al uw vroegere lijntje terugkrijgen ? Het kan ! Door enkele goede gewoontes in te bouwen in uw dagelijkse leven. En ook met de zachte, maar uiterst efficiente oefeningen die hypopressieve gymnastiek voorstelt. lles begint bij de buik, want daar, rond de buikgordel, stapelt het vet zich het eerst op. Buikspiertraining is dus een eerste prioriteit, want die zorgt niet alleen voor een mooiere lijn, zij stabiliseert ook het bekken en zorgt voor een betere ondersteuning van de wervelkolom. Daarom spelen onze buikspieren een essentiële rol in onze gezondheid. Het is dan ook uiterst belangrijk om ze stevig onder handen te nemen. Bestaan er sporten of technieken die hiervoor beter geschikt zijn dan andere ? Véronique Van de Ven, afslankingscoach, legt uit : “Crunches, « klassieke » buikspieroefeningen - liggend, met de benen opgetrokken, de kin naar de knieën brengen met de handen achter het hoofd - zijn nogal saai. Bovendien werken ze vooral op de rechte buikspieren en, indien ze niet correct worden uitgevoerd, kunnen ze letsels aan de halswervels veroorzaken. Intensieve buikspieroefeningen kunnen een verhoging van de intra-abdominale druk met zich meebrengen en de steun van het perineum, die al onder de zwangerschap te lijden had, verzwakken. Ik leer altijd liever enkele basisoefeningen aan uit de hypopressieve gymnastiek, die ontwikkeld werd door de Belgische kinesitherapeut Marcel Caufriez. Hypopressieve gymnastiek biedt eigenlijk drie voordelen : zij vormt geen enkel risico voor de wervels of het perineum - die zij gebruikt en daardoor versterkt ! - zij werkt vooral op de dwarse buikspier, de belangrijkste van alle buikspieren, en de oefeningen zijn probleemloos in te passen in het dagelijkse leven. Want ja, het is perfect mogelijk om deze oefeningen, indien correct aangeleerd, op elk ogenblik van de dag te doen : in bed, in de auto, tijdens een saaie zakenlunch, zonder dat ook maar iemand er iets van merkt. Het is een discrete training waarbij vooral de ademhaling belangrijk is. Het resultaat is een algemeen beter welzijn : het lichaam wordt steviger, de spanning vermindert, de energie circuleert beter … en dit alles bijna zonder inspanning ! ». U kunt de oefeningen aanleren bij de meeste kinesitherapeuten en personal trainers. Vergeet echter niet dat u altijd een oefening eerst goed onder de knie moet hebben voor u ze op uw eentje gaat herhalen ! Enkele handige tips voor een slanke lijn ✿ Gebruik het openbaar vervoer en ga te voet voor uw verplaatsingen in de stad ✿ Neem de trap in plaats van de lift ✿ Vergeet niet enkele keren per dag te lachen : volgens een studie onder leiding van dr. Maciej Buchowski van het Vanderbilt University Medical Center, verbrandt men door 10 à 15 minuten per dag te lachen tussen de 10 en 40 calorieën. Dat is een gewichtsverlies van 2 kg per jaar ! ✿ Profiteer van een leuk variétéprogramma om wat te huppelen en te heupwiegen voor uw tv, en als u danst, verkies dan stevige rock boven slow, kwestie van twee keer zoveel calorieën te verbranden. ✿ Haal een « Swiss Ball » in huis, ook wel fitnessbal genoemd : u kunt er 100 verschillende oefeningen mee doen. Hij houdt al uw spieren in actie, zonder uw gewrichten te belasten. Ideaal ook als vervanger voor uw bureaustoel ! 100 Baby& mama ✿ Vrij zoveel mogelijk. Het is misschien niet de meest efficiënte manier om calorieën te verbranden, maar alle kleine beetjes helpen ! En het is ook nog goed voor uw immuunstelsel !

De ouders een nieuw elan voor de libido Sinds die ongelofelijke inspanning van de bevalling is er niets aan te doen, u hebt er geen zin meer in. Te moe, doodop. Of, u zou wel willen, maar hij lijkt niet echt gemotiveerd. Komt het door die vervelende kilo’s die blijven hangen ? Waarom die rare blik in zijn ogen ? Net alsof hij me anders ziet dan vroeger. Beval ik hem niet meer ? Ja maar … Na de bevalling opnieuw tot een bevredigend seksleven komen, kan wat tijd vragen. Alles hangt af van de frequentie en de kwaliteit van de seks voor de bevalling, en de fysieke en psychologische gevolgen die deze kan hebben. Moeder en vrouw Wanneer een vrouw moeder wordt, vooral voor de eerste keer, opent zich voor haar een totaal nieuwe wereld van verantwoordelijkheid. Een toekomstige mama maakt eerst negen maand lang een ingrijpende transformatie mee, neemt dan de vaak uitputtende kaap van de bevalling, om van de ene dag op de andere in een totaal nieuw leven te worden gegooid. De band die tijdens de zwangerschap met haar kindje is ontstaan wordt bij de geboorte nog intenser. In die situatie is het niet altijd evident om nog ruimte over te houden voor haar leven als vrouw. Nu neemt haar rol als moeder alle plaats in. Dat zij geen zin meer heeft, komt ook door de plotselinge daling van de zwangerschapshormonen. Het lichaam moet die klap verwerken en de stemming lijdt eronder. Vader en man Ook bij de papa’s zijn er die het even niet meer zien zitten. Dat heerlijke lichaam van hen ( lees : dat van hun gezellin ) is ingrijpend veranderd. Bovendien is hun partner nu in de eerste plaats mama geworden. Soms kost het mannen heel wat moeite en tijd om hun levenspartner opnieuw ook als seksuele partner te zien, en niet alleen als moeder van hun kind. « Indien er op affectief vlak een afstand is gegroeid tussen een koppel, is het heel belangrijk om in de eerste plaats aan de dialoog te werken » Wat kan helpen • Als moeder wordt u stap voor stap ook terug vrouw door belang te hechten aan uw uiterlijk : u wilt er weer mooi en verleidelijk uitzien. • Zelf zorgen voor romantiek : een lekker etentje met z’n tweetjes, buitenshuis of thuis, bij de open haard. Elkaar tedere, lieve woordjes toefluisteren, elkaar zoveel mogelijk aanraken, elkaar masseren … het is algemeen geweten : genot roept begeerte op … daar is geen vergissing mogelijk : te veel is nooit genoeg ! • Boven op de agenda : knuffelen onder het donsbed : indien nodig zachtjesaan om te beginnen en voor wie bang is voor pijn na het inknippen of een keizersnede ( voor penetratie raadt men in het algemeen na de bevalling toch een maand onthouding aan ). En u vindt uw kamasutra terug met de gebaren die deze nieuwe intimiteit inspireert. • De taken verdelen om meer tijd te hebben voor elkaar. • Elkaar terug in zijn context plaatsen : natuurlijk vraagt een pasgeboren baby alle aandacht. Maar dat maakt van hem niet de enige persoon op aarde. En mama en papa zijn eerst man en vrouw, dan pas ouders. Dus ieder moet zijn plaats krijgen ! • Eigen ruimtes : baby in het bed van mama en papa laten slapen kan zeker zin hebben tijdens de eerste weken, maar, hoewel geen enkel onderzoek het afraadt, moet u er toch rekening mee houden dat, wanneer uw kindje het eenmaal gewoon is, het heel moeilijk wordt om die gewoonte af te leren. Pogingen in die zin kunnen aanleiding geven tot pijnlijke crisismomenten. Een gewaarschuwde mama of papa … Een romantisch tussendoortje Het summum is natuurlijk er als verliefden even tussenuit te trekken. Een weekendje met z’n twee, in de vorm van een citytrip, een thalassokuur of een trektocht in de natuur, dat is volop genieten en het biedt een ideale kans om als verliefden in alle intimiteit te cocoonen. De dag doorbrengen zoals het u uitkomt, volgens uw humeur, uw grilletjes en de mogelijkheden, om de gedachten eens te verzetten en als koppel opnieuw uw plaats vinden. www.baby-mama.be 101

De ouders Geisha-balletjes, een troef voor na de baby ? N a de zwangerschap en de bevalling is er heel wat veranderd, en dat op verschillende vlakken. Kine blijft essentieel en moet ongeveer zes weken na de bevalling starten. Dat gebeurt het best met een kinesist gespecialiseerd in perineologie, die op 4 verschillende vlakken werkt : buikspieren, perineum, houding en levensgewoonten. Geisha-balletjes vormen een bijkomend hulpmiddel als aanvulling bij de kine. Maar waarom kunnen ze interessant zijn ? Het eerste doel van het post-partumgebruik ervan heeft te maken met de functionele revalidatie van de perineum. Maar wat is de perineum ? Plaats, bouw en rol van de perineum De perineum is een geheel van spieren, ligamenten en bindweefsel die als het ware het bekken afsluiten, vandaar ook de term bekkenbodem. Die vormt een soort ruit met als diagonalen de lijn tussen de zitbeenderen en de lijn die van het schaambeen naar het stuitbeen loopt. Perineale revalidatie richt zich op de spieren die de perineum vormen. Het eerste type speelt een rol in het behoud van de houding en heeft een trage, langdurige werking ( endurance ). Het is moeilijk ze bewust samen te trekken, ze treden vooral in actie bij reflexcontracties bij het hoesten of niezen, bij verschillende inspanningen en staan in voor een goede continentie. Ze zijn ook moeilijk te stimuleren tijdens behandelingen met elektrostimulatie van de perineum. Die stimulatie zou vrij sterk moeten zijn en dus te onaangenaam voor de patiënte. Het spierweefsel van type II staat in voor de dynamische activiteit van de perineum, met een snelle en korte activiteit. Die worden dus bewust gecontracteerd. De perineum heeft als voornaamste taken de ondersteuning van de organen van het kleine bekken en het behoud van de continentie. Verder speelt hij een belangrijke rol bij het seksueel genot. Dat laatste is niet te onderschatten en verdient dus zeker aandacht na de bevalling. Want de zwangerschap en de bevalling brengen gedeeltelijk omkeerbare wijzigingen met zich mee, die zeker niet mogen worden verwaarloosd, wil men ongemakken zoals urine-incontinentie vermijden. Ze bestaan uit een oppervlakkig spiergedeelte ( sluitspier van de anus, bulbospongiosus spier, ischiocavernosus spier en oppervlakkige transverse spier ), een middendeel ( sluitspier van de urinebuis en diepe transverse spier ) en een diep gedeelte ( hefspier van de anus, gevormd door de pubo-rectalis en de iliococcygeus ). De spieren van de perineum bestaan uit twee soorten spierweefsels: weefsel van type I ( ongeveer 60 % ) en weefsel van type II ( ongeveer 40 % ). 102 Baby& mama

De ouders Post-partumveranderingen aan de perineum en werking van Geisha-balletjes Uit talrijke studies blijkt dat de spiervezels van type I van de perineum bij vrouwen die zijn bevallen sterk verzwakt zijn. En dat vormt een ernstig probleem, omdat de perineum voornamelijk net uit die spieren is opgebouwd en de revalidatie door kine hoofdzakelijk dient om de spierweefsels van type II te verstevigen. Anderzijds is gebleken dat die weefsels van type II na revalidatie in zekere zin de weefsels van type I kunnen vervangen in hun rol voor houdingsondersteuning ( vandaar het belang van perineale kine ). Maar hoe kan men rechtstreeks die weefsels van type I beïnvloeden ? Hier kunnen Geisha-balletjes een belangrijke rol spelen omdat ze door hun werking die weefsels kunnen versterken. Eenmaal ingebracht gaan de balletjes bij bewegingsactiviteiten trillen en een reflexmatige contractie van die spierweefsels uitlokken. Op die manier vormen ze een essentiële aanvulling bij elke revalidatie ! Een kleine praktische gids … • Waar zijn Geisha-balletjes te verkrijgen ? In de eroticahandel of navraag doen bij een gespecialiseerd kinesist. • Wanneer en hoe inbrengen ? De Geisha-balletjes moeten in liggende positie in de vagina ( waarbij het koordje buiten blijft hangen ) worden aangebracht, eventueel met behulp van een glijmiddel. Ze mogen geen enkele hinder veroorzaken. Ze bestaan in verschillende afmetingen, vormen, gewichten, kleuren … Het ideale is balletjes te vinden die in het begin elk apart kunnen worden ingebracht. Het is aan te raden eerst te kiezen voor een licht exemplaar. Daarna kan het gewicht worden verhoogd en nadien kan men overstappen op twee balletjes ( en op dezelfde manier het gewicht verhogen ). Heel belangrijk zijn de keuze van het materiaal en het nauwgezet schoonmaken na elk gebruik. • Protocol : Om te starten wordt aangeraden de balletjes drie maal per week 20 minuten te dragen. Vervolgens kan de duur verlengd worden tot, indien goed verdragen, meerdere uren. Het heeft meer zin ze te gebruiken bij activiteiten in beweging, om de trillingen uit te lokken die de reflexmatige spiercontracties opwekken. Die kunnen worden aangevuld met bewuste contracties van de perineum. • Aanbevelingen : Vraag altijd eerst het advies van een gespecialiseerd kinesist. De balletjes kunnen op zich zeker de revalidatie van de perineum niet vervangen, want ze kunnen in sommige situaties niet geschikt zijn. Vooraf is dus altijd het oordeel van een kinesist nodig ! Geisha-balletjes … een echte troef op verschillende niveaus … OnMIsBarE hulP BIJ PErInEalE rEValIDatIE Naast hun verstevigende werking voor de perineumspieren helpen ze patiëntes ook om hun perineum beter te lokaliseren. Zo bevorderen ze de revalidatie en vullen ze die aan. Ook bij seks stimuleren ze de gewaarwordingen en zorgen ze voor meer opwinding tijdens de betrekkingen … Tot grote vreugde van meneer, die op zijn beurt nieuwe gevoelens beleeft ! En is dat niet schitterend, na de geboorte van de baby ?! Centre médical Corps-santé in Gembloux 081 / 600 900 set van 3 oefenballetjes van Kegel Laselle INTIMINA 3 verschillende gewichten : 28 g, 38 g, 48 g www.baby-mama.be 103

Baby wordt groot | Het begin Spelen is leren Plezier is niet het enige doel van speelactiviteiten. Dank zij het spel oefent het kind zijn lichaam, zijn motoriek, zijn fysische mogelijkheden. Tegelijk ontdekt het zichzelf en de wereld. et een verscheidenheid aan spelletjes die het uitvindt of die worden voorgesteld ontwikkelt het zijn intelligentie, zijn gevoelsleven en zijn vermogen om in groep te leven. Spelen is een van de hoekstenen van zijn uitdrukkingsvermogen en zijn persoonlijke en sociale ontwikkeling en ontplooiing. Psychomotorische spelletjes zoals een wip of schommel, bal- of vaardigheidsoefeningen en fietsen helpen een kind om zich bewust te worden van zijn lichaam en bezorgen het een goed inzicht in de mogelijkheden ervan. Het kind leert zich beter ruimtelijk te oriënteren en zijn bewegingen te beheersen en te coördineren, wat noodzakelijk is voor het leren schrijven. Er bestaan verschillende soorten spelletjes die telkens een beroep doen op een andere bekwaamheid of kennis. Zintuiglijke en aandachtspelen doen een beroep op zijn mogelijkheid tot voelen, betasten, luisteren en zien. Ze leren een kind zich bewust te worden van de wereld rondom, de ontvangen informatie te ontcijferen en te beheersen. Op elke leeftijd beleeft een kind plezier aan creatieve / fantasierijke / kunstzinnige spelletjes M waarmee het vormen, kleuren, geluiden en bewegingn kan creëren. Bij het ouder worden schept het genoegen in het variëren en perfectioneren van zijn boetseerwerk, collages, constructies en tekeningen. Deze aktiviteiten ontwikkelen zijn kunst-zinnig potentieel, maar bevorderen ook zijn verbeeldingskracht. Ze zijn ook essentieel voor de vorming van een evenwichtige persoonlijkheid en de ontwikkeling van zijn intelligentie. Bovendien stimuleren ze zijn nieuwgierigheid en verrijken ze zijn ervaringen. Ten slotte stimuleren ze een kind in zijn verlangen om contacten te leggen en zijn ontdekkingen en emoties met andere personen te delen. Bekwaamheids-, bouwen montagespelen zoals geheugenspelletjes, mecano en lego stimuleren de intelligentie van een kind en leren het om een logische redenering op te bouwen door feiten, beelden en situaties op een rij te zetten in chronologische of logische volgorde. Ze bieden het ook de gelegenheid om zijn handigheid te oefenen. Een kind kan aan een van deze talrijke speltypes de voorkeur geven. Houd daar rekening mee maar aarzel niet om andere voor te stellen om te vermijden dat het kind zich zou beperken tot de ontwikkeling van slechts één ten koste van andere vaardigheden. Het is trouwens overbodig om uw kind onder een berg van speelgoed te bedelven.Het heeft dan immers niet de tijd om zich echt op een spel toe te leggen en het te begrijpen, met het risico dat het spel aan de kant gelaten wordt. En symbolische spelen ? Symbolische spelen, rolspelen of imitatiespelen, poppenhuis, playmobil, lego … zijn eigenlijk “toneelspelen” waarbij het kind “doet alsof ” ( cowboy, prinses, “ik ben papa, jij bent mama en de pop is mezelf ” ). Op deze manier imiteert een kind scènes uit het dagelijkse en sociale leven ( winkeltje spelen, keuken-etentje … ) Deze spelletjes bereiden kleine jongens en meisjes in de eerste plaats voor op de traditionele rolpatronen waarmee ze in de toekomst geconfronteerd zullen worden. Spelen met de poppen en alle mogelijke toebehoren ( poppenserviesje, strijkijzertje … ), leert een klein meisje om alle elementen in zich op te nemen die haar het statuut van vrouw zullen verlenen. Dergelijke spelletjes bieden het kind ook de kans om vmoeilij-ke situaties voor te spelen en laten het toe om tegenstrijdige en moeilijke gevoelens, zoals agressie, woede en jaloersheid, te uiten. Zo “speelt” uw kind een scheiding, de afwezigheid van zijn ouders, conflicten of de dood. Door alles van op een afstand te beschouwen en door vervangingsvoorwerpen te gebruiken zoals © Julie 104 Baby& mama

Baby wordt groot marionetten, poppenkastpoppen of playmobil leert het zijn angsten te beheersen. Even een voorbeeld van agressie. Tijdens eenzelfde spel kan een kind zich eerst inleven in de rol van aanvaller ( de jager ) en daarna in die van het slachtoffer ( het konijntje ). Als het zich schuldig voelt voor zijn agressie, zal het liever het slachtoffer spelen. Het belangrijkste is dat het overgaat van de ene rol op de andere. Bovendien kan een kind tijdens het spelen zijn wensen gedeeltelijk realiseren of tijdelijk overtuigd zijn van zijn almacht. Het identificeert zich met zijn helden ( koning, koningin … ) en beeldt zich in dat alles kan verlopen zoals in zijn verhaal, wat enige troost biedt voor het feit dat het nog een kind is. Ten slotte bevorderen deze spelletjes zijn sociale vaardigheden. Het kind kan immers van de ene naar de andere rol overschakelen, zich met een ander identificeren, zich in iemands plaats stellen en dus de ander begrijpen en aan-vaarden. Wat met videoen computerspelletjes ? Als een kind veel plezier beleeft aan videoen computerspelletjes, is het verstandig dat het er met mate mee bezig is. Dit soort spelletjes ontwikkelen zijn reactiesnelheid en zelfbeheersing en trainen zijn aandacht en concentratievermogen. Bovendien, wanneer een kind zichzelf aanmoedigt om zich te overtreffen en verschillende spelniveaus te doorlopen, stimuleert dit zijn doorzettingsvermogen en veroveringsplezier. Deze spelletjes maken kinderen ook vertrouwd met de moeilijkheid van een denkwijze en leren het beslissingen nemen. Bovendien kan een kind, dank zij de computer en educatieve spelletjes op CD-rom, op eigen ritme leren en eventueel schoolse achterstand inhalen. Computerspelletjes vormen een goede en aangename kennismaking met de wereld van informatica en multimedia, waarmee het later ongetwijfeld te maken zal krijgen. Het is zeker belangrijk om er op toe te kijken dat de computer niet de enige speelkameraad wordt, ten koste van de noodzakelijke gezelligheid en warmte die inherent is aan spelletjes met vriendjes of ouders. Het spel als inwijding in het sociale leven Door te spelen leert een kind om de relaties die het aanknoopt te beheren en te beheersen. Veel spelletjes bevorderen of noodzaken inderdaad een uitwisseling en helpen zo het kind om zich ten opzichte van de anderen te plaatsen, zich te integreren in een groep en dus te leven in een maatschappij. Al loopt dat niet vaneen leien dakje. Tot op de leeftijd van gemiddeld 2,5 jaar is uw kind erg op zichzelf gericht en speelt het veel alleen. Zelfs in groep speelt elk kind zijn eigen spel, naast de anderen. U hoeft zich niet ongerust te maken over dit “egocentrisme”, het maakt deel uit van zijn normale ontwikkeling. Het is ook vanaf de leeftijd van drie jaar dat de uiteenlopende interesses tussen jongens en meisjes duidelijk worden. Eens een kind vijf jaar is, kan u de eerste gezelschapsspelen invoeren, ook al moet u nog een goed jaar wachten voor het kind werkelijk de spelregels in acht kan nemen. Door een beroep te doen op onder andere het geheugen, logica, algemene kennis zijn deze spelletjes belangrijk voor de ontwikkeling van een kind. Ze leren het te delen, regels te respecteren, zijn beurt geduldig af te wachten, te willen winnen maar ook te kunnen verliezen. Wanneer kinderen in groep spelen, probeer dan niet te veel tussenbeide te komen. Dat zou hun spontaniteit kunnen remmen. Bovendien ontwikkelen kinderen hun eigen sociale regels. Door tussenbeide te komen, loopt u het risico om een oorspronkelijk onbelangrijke handeling te dramatiseren. Laat ze het zelf maar uitzoeken. Dat geeft ze de tijd om zelf hun conflicten te beheren, dat leert ze samenleven. Het is belangrijk om elke dag tijd te maken voor spelletjes met uw kind. Dat betekent zijn groei onderkennen, uw kind niet meer beschouwen als een zuigeling die alleen maar gevoed en geliefkoosd moet worden. www.baby-mama.be 105

Baby wordt groot | Het begin Vertel mij een verhaaltje Wie van U heeft er niet van gedroomd Zorro, de gemaskerde wreker of de Schone Slaapster te zijn die door haar toverprins gered wordt ? Iedereen heeft minstens eenmaal in zijn leven gepassioneerd naar een verhaal geluisterd en dan aan zijn held gedacht alvorens in slaap te vallen. e vermaarde formules in de aard van “Er was eens” en “Lang geleden” die we in veel verhalen en sprookjes terugvinden suggereren bij U als ouders een scheiding tussen de fantasiewereld en de reële wereld. Voor uw kind bestaat dat onderscheid niet. Als het luistert naar het verhaal dat volgt op die heilige formule, wordt uw kind als het ware in het hart zelf van de avonturen van de held geprojecteerd. D Alles is in de verbeelding Als u een sprookje voorleest voor uw kind, dan werkt u bij hem een fantasiewereld op, een vermogen tot mentale voorstelling. Hij zal dan zelf de personages gaan inbeelden en ook de decors van het verhaal dat u voorleest. Indien u bijvoorbeeld het sprookje van de Schone Slaapster vertelt, zal hij onmiddellijk de koning en zijn kasteel inbeelden alsook de princes, de oude toverheks, en de knappe prins met zijn paard. Om zich alles wat hij hoort te kunnen voorstellen, verwerft het kind een indrukwekkend repertorium van beelden. Als hij met zijn speelgoed speelt of alleen in bed ligt, zal hij dan zijn eigen verhaal kunnen vertellen met personages ontsproten uit zijn verbeelding. In onze tijd, vinden wij sprookjes op Cd-Rom. Die zijn bijzonder goed verteld en maken het u mogelijk met andere dingen bezig te zijn. Maar er is niets beter dan een verhaaltje verteld door een ouder of grootouder. Niet altijd geruststellend Sprookjes kunnen soms ook te droevig of te angstaanjagend zijn voor het kind. ander boosaardig personage, dat afgunstig is op de mooie princes. Dergelijke personages kunnen angstaanjagend zijn voor het kind en gedurende lange tijd een invloed uitoefenen. Het meest verschrikkelijke sprookje in dat verband is “De rattenvanger van Hamelen” waar de fluitspeler kinderen uit een dorp met verdachte notabelen weglokt. Sommige andere dingen kunnen volledig banaal lijken voor volwassenen maar een grote betekenis hebben voor kinderen. Indien u bijvoorbeeld elke keer dat u hem een verhaal vertelt, een oude vrouw als boosaardig voorstelt, dan zal hij bang zijn voor bejaarden vrouwen. Het is dus beter sprookjes te kiezen waarin de slechterik niet al te angstaanjagend is en die goed aflopen. In sprookjes zoals “Sneeuwwitje en de zeven dwergen”, “De schone Slaapster”, “Klein Duimpje” en “Hansje en Grietje” komt er maar al te vaak een boze heks voor of een 106 Baby& mama

Baby wordt groot de eerste pasjes … een nieuw avontuur begint ussen 6 en 8 maanden voelt een baby zich in de zithouding volkomen op zijn gemak. Toch is dit ook de periode waarin hij bij elke gelegenheid rechtop wil gaan staan, bijvoorbeeld door zich omhoog te trekken aan de spijlen van zijn bed of de poten van een stoel... Als u hem op de schoot neemt, trekt hij zich recht aan uw pull of zelfs aan uw haar ! Zijn hang naar een verticale positie betekent nog niet onmiddellijk dat hij weldra zal stappen. Daarvoor moet hij nog een aantal andere stadia doorlopen. T Eerst op handen en voeten Rond de leeftijd van 8 maanden krijgt uw baby steeds meer zin om zijn omgeving te verkennen. Alle middelen zijn daarbij goed. Dit is dan ook het moment dat hij begint te sluipen of te kruipen. Dit is een zeer belangrijke stap. Uw baby verwerft hierdoor een bepaalde zelfstandigheid. Hij houdt ervan zich “zo goed als” alleen te verplaatsen. Help hem aan vertrouwen te winnen door hem te ondersteunen onder de oksels, of, als hij al wat steviger is, hem te volgen en hem afwisselend bij de armen vast te houden. U zal merken dat hij soms enkele seconden loslaat om zijn evenwicht te testen. Moedig hem aan, bijvoorbeeld door hem één vinger aan te bieden en door hem niet te ondersteunen als hij dat niet wil. De gemiddelde leeftijd waarop baby’s leren stappen is 1 jaar. Dit is een gemiddelde, niet meer en niet minder. Veel kinderen beginnen ofwel een beetje vroeger ofwel een beetje later te stappen. Maakt u zich dus nergens zorgen om. Op enkele maanden na Rond zijn tweede verjaardag heeft hij het stappen helemaal onder de knie. Het is mogelijk dat zijn taalontwikkeling in deze periode stagneert, en dat is niet Op handen en voeten, of desnoods op zijn bips : uw baby wil zich verplaatsen. Nog een beetje geduld, een beetje volharding, enkele valpartijen … en hij stapt als de beste. meer dan normaal. Hij kan niet terzelfdertijd een toevloed van nieuwe indrukken verwerken. Elke baby ontwikkelt zich bovendien volgens zijn eigen ritme, zijn eigen spierspanning, spiersterkte en zin voor evenwicht. Er bestaan hiervoor geen vaste normen : artsen hebben het over een “gevoelige” periode, waarin een baby in principe een bepaalde activiteit moet kunnen verwerven. Zo leert de meerderheid van kinderen bijvoorbeeld stappen tussen 10 en 18 maanden. De eerste stapjes verlopen nog heel wankel, dat spreekt vanzelf. Met een holle rug en gespreide henen zoekt de baby steun. Het stappen zelf gebeurt onbeholpen : valpartijen en schaafwonden zijn schering en inslag, en maken deel uit van het normale leerproces van een kind. Neem hoe dan ook hier en daar wat voorzorgen om hem tijdens zijn avonturen te beschermen. Zorg ervoor dat het tapijt met dubbelzijdige kleefband is vastgemaakt zodat hij hierover niet kan vallen of uitglijden. En let erop dat de zolen van zijn schoenen niet te glad zijn. Dr. Anne Luyckx Eerst op handen en voeten Rond de leeftijd van 8 maanden krijgt uw baby steeds meer zin om zijn omgeving te verkennen. www.baby-mama.be 107

Baby wordt groot | Psycho Begaafd, hoogbegaafd, vroegrijp … Hoe weet ik of mijn kind zo is ? Oei ! in bed geplast ! Veel ouders maken zich ongerust als hun kind nog in zijn bedje plast op een leeftijd waarop ze denken dat hun spruit al proper zou moeten zijn. Men moet zich nochtans niet te vlug zorgen maken. et komt relatief frequent voor dat een kind van twee of drie jaar of zelfs nog ouder onvrijwillig en onbewust in zijn bed plast. Dat komt veel vaker s’nachts dan overdag voor en wordt enuresis ( bedwateren ) genoemd. Uw dokter zal u zeggen dat dit het geval is bij uw kind indien het na zijn vijfde levensjaar nog regelmatig in zijn bed plast. H Maak er geen ziekte van Maar stel u gerust : het gaat hier niet om een ziekte. Bij twintig percent van de kinderen van vijf jaar komt dit voor en zelfs bij een grote meerderheid van de jongetjes tot acht of negen jaar. Dus geen paniek. Maar indien uw kind op acht of negen jaar nog altijd in zijn bed plast, dan is het aan te raden uw dokter te raadplegen om na te gaan of er geen stoornis bestaat van het urinewegsysteem. Maar daar heeft u nog alle tijd voor. In afwachting moet u zich geen zorgen maken. In de overgrote meerderheid van de gevallen komt alles vanzelf in orde. Het gaat hier om een rijping van het zenuwstelsel : het kind kan in zijn slaap geen even doeltreffende controle over zijn sluitspieren uitoefen dan als het wakker is. En als de druk in zijn urineblaas hoger wordt, dan laten de kleppen los … Neem een positieve houding aan Dit is moeilijk te aanvaarden voor de ouders, maar ook het kind in kwestie kan het er moeilijk mee hebben. Behalve het probleem van neurologische rijping kan bedwateren ook een teken zijn van een probleempje op gevoelsmatig vlak. Men mag het kind zich dus zeker niet schuldig doen voelen. Het kind berispen als het urine verliest dient tot niets. Integendeel : het kind dient aangemoedigd te worden en moet zich geliefd voelen. Eenvoudige middeltjes kunnen helpen bij het droog worden. Zo is het bijvoorbeeld best uw kind s’avonds niet teveel te laten drinken voor het slapengaan. Men kan ook proberen het kind ervan bewust te maken dat hij aan het urineren is als hij op zijn potje zit voor de “grote boodschap”. Of er hem toe aanzetten pipi te doen als hij op zijn potje gaat zitten. Geen D systeem Laat ons duidelijk zijn : dat zijn maar hulpmiddeltjes en geen echte behandelingen. Het is niet aan te bevelen gebruik te maken van systemen die het kind wakker maken als het zijn bedje nat maakt. Als het kind s’nachts eens niet in zijn bed heeft gedaan, prijs hem dan en laat uw tevredenheid blijken, zonder er al te veel aandacht aan te besteden. Zeg hem dat hij vooruitgang boekt. Indien het werkelijk een probleem is voor u, vraag dan raad aan uw huisarts of aan uw kinderarts. J F Durant, Dr Pol Saintjean Van de kinderen die vandaag op onze schoolbanken zitten, zou bijna 2 % intellectueel vroegrijp zijn. Wat ze zo bijzonder maakt ? Hun intellectuele ontwikkeling verloopt veel sneller dan bij andere kinderen van hun leeftijd. Om uit te maken of uw kleintje tot die groep behoort, is de beste methode nog altijd een klinische diagnose ( of kwalitatieve evaluatie ) door een specialist die in staat is om hoogbegaafdheid te herkennen. Hij baseert zich op de observatie van de manier van denken en gaat na in welke mate Men mag het kind zich dus zeker niet schuldig doen voelen 108 Baby& mama

verschillende karaktertrekken aanwezig zijn. Hoogbegaafden ( HB ) bezitten dezelfde kwaliteiten en gebreken als u en ik, maar dan in veel sterkere mate. Daarna volgt een IQ-test, die dient om de klinische diagnose te bevestigen. Door onwetendheid hierover gebruiken professionelen of ouders die test jammer genoeg vaak om hoogbegaafdheid vast te stellen, met alle verkeerde diagnoses en andere gevolgen van dien. Normaal geldt een IQ van 130 ( 2,1% van de bevolking ) als drempel voor hoogbegaafdheid, met een vermoeden vanaf 125 ( 5 % van de bevolking ) of zelfs 120, om rekening te houden met de foutenmarge van de test. Maar voorzichtigheid blijft geboden: een kind kan bij een test onder zijn capaciteiten scoren door stress, omdat hij de oefening saai vindt of gewoon zich er vanaf wil maken. Het gevaar bestaat dan dat hij voorlopig of definitief als « niet-HB » wordt geklasseerd en dat men andere oorzaken gaat zoeken voor bepaalde afwijkende gedragingen. Opvoeding … er is geen recept voor ! Geen hachelijker onderneming dan de opvoeding van een kind : het wonderrecept is nog niet voor morgen. Toch zullen de begrippen die u hem van kleintjes af inprent voor hem een basis vormen die hem de rest van zijn leven zal bijblijven. Wat u meteen opzadelt met een verantwoordelijkheid om u tegen te zeggen. Geen paniek echter, het hart is soms de beste leidraad om de opdracht tot een goed einde te brengen … Op het ritme van de seizoenen Al tijdens de eerste maanden na de geboorte start het leerproces voor het minimensje. Om te beginnen gaat u, zonder natuurlijk te hard van stapel te lopen, stap voor stap leren zijn slaaptijd en zijn maaltijden te regelen, door een regelmatig ritme aan te houden. Geleidelijk zult u zijn verschillende manieren van wenen leren herkennen : is hij moe, hongerig, boos ? Dat onderscheid komt goed van pas wanneer uw baby het’s nachts op een huilen zet : dan weet u hoe u het best reageert : hem even uit zijn bedje halen om in de armen te wiegen, of integendeel, hem niet nog meer wakker maken, maar laten begaan tot hij moegehuild vanzelf weer in slaap valt. Het gezin is op zich al een micromaatschappij ! Eigenlijk komt de opvoeding van een kind erop neer dat u het voorbereidt om, eenmaal volwassen, zijn plaatsje te vinden in de maatschappij. U moet geen schrik hebben om hem uw waarden en die van de maatschappij waarin u leeft van kindsbeen af bij te brengen. Want in tegenstelling tot wat men vaak denkt, is een kind nooit te jong om dingen te begrijpen, zolang u maar uw taalgebruik aanpast aan zijn begripsniveau. Aarzel dus niet om hem verantwoordelijkheid te geven door hem te vragen om, volgens zijn mogelijkheden, zijn steentje bij te dragen in het gezinsleven : speelgoed opruimen, zijn bord in de vaatwasmachine zetten, wasgoed in de mand gooien … Allemaal kleine stukjes verantwoordelijkheid, die van uw kind zeker geen « huisslaafje » maken, maar waardoor hij juist fier kan zijn op zichzelf en die hem leren samenleven. Met de zachte hand … Zodra uw kind in staat is te begrijpen wat u bedoelt en hij zijn leefwereldje verruimt, eerst op handen en voeten, dan op twee benen, is het tijd om ook grenzen te stellen. Die zijn essentieel, niet alleen voor zijn ontwikkeling, maar ook voor zijn veiligheid. Uw gezag kan op het eerste gezicht frustrerend overkomen op dit wezentje, dat dag in dag uit zelfstandiger wil worden, maar het is in werkelijkheid vooral geruststellend. Wees dus niet bang om streng te zijn, dat is net uw rol ! Straffen … om tot nadenken aan te zetten Niet alleen zijn lijfstraffen onder welke vorm ook (zelfs een pak slaag voor de billen) al enkele jaren Eigenlijk komt de opvoeding van een kind erop neer dat u het voorbereidt om, eenmaal volwassen, zijn plaatsje te vinden in de maatschappij. www.baby-mama.be 109 wettelijk verboden, voor een kind dat slaag krijgt wordt geweld in zijn ogen iets wat kan en mag. Door uw zelfbeheersing te verliezen geeft u hem dus maar een pover voorbeeld. Wanneer het met de woedeaanvallen van uw kind echt de spuigaten uitloopt ( en dat gebeurt vaak ), denk eraan om hem tot kalmte aan te zetten door zelf uw koelbloedigheid te bewaren. Een methode die heel goed werkt is het kind op een veilige plek isoleren en hem vragen daar te blijven tot hij terug rustig is. Belangrijk hierbij is dat u hem ook uitlegt waarom u hem iets weigert, want pas dan zal hij in staat zijn te begrijpen, en dus bij te leren, te evolueren … Positieve opvoeding : de sleutel om te slagen Een kind wil in de eerste plaats zijn ouders behagen, door hen worden bemind. Niets is doeltreffender en gezonder voor hem dan uw goedkeuring, uw aanmoedigingen, uw schouderklopjes. Door uw kind een complimentje te geven telkens wanneer hij iets goed doet, maakt u hem trots op zichzelf en blij met zijn positieve gedrag. Dat motiveert hem om zo voort te doen … en dan is iedereen blij en tevreden ! © Astrid Van der Heijden

Baby wordt groot | Psycho Zelfvertrouwen en onmisbaar Levensinstrument elfvertrouwen is zeker niet aangeboren : het kind verwerft het met de tijd, dankzij de kostbare hulp van zijn ouders. En deze eigenschap is voor het welslagen van zijn latere leven belangrijker dan wat dan ook. In jezelf geloven, da’s jezelf op de juiste waarde weten te schatten en je talenten maximaal benutten. Z De liefde die u met elke glimlach, elke streling en elke blik aan uw oogappel schenkt, zal hem het nodige vertrouwen Uw angsten het zwijgen opleggen Vergeet niet dat u uw eigen visie op de wereld doorgeeft aan uw kind. Vindt u het leven mooi, aangenaam en vrolijk, dan zal uw kind dat aanvoelen en het leven ook blij tegemoet treden. Als de anderen voor u een bron van rijkdom zijn, zal uw kind de mensen rondom zich zeker niet beschouwen als potentiële vijanden. Leg de nadruk op wat hij kan Verbied uw rakker niet alles. Probeer liever diverse activiteiten te vinden die aangepast zijn aan zijn capaciteiten, zonder té veel van hem te vergen. Als u van uw kind een minigenie wil maken, dat zijn leeftijdsgenootjes ver vooruit is, dan zal het voelen dat het niet het recht heeft te falen, wat volstaat om zijn zelfvertrouwen te ondermijnen. Vertrek altijd van wat benjamin wel kan en moedig hem aan om nog verder te gaan, rekening houdend met zijn karakter, zijn vaardigheid en zijn verlangen. Wat uw rakker ook onderneemt, leg de nadruk op alle positieve facetten van wat hij probeert en verwezenlijkt. In een tweede fase kan u subtiel een paar suggesties aanreiken om zijn initiatieven te verbeteren. Angst kan je overwinnen Vergeet niet dat het normaal is om bang te zijn ! Probeer uw kind hierbij te begeleiden. Durft benjamin bepaalde activiteiten niet aan of wil hij niet in de naschoolse opvang blijven, dan praat u met hem. Als u begrip toont voor zijn angst, komen de geruststellende woordjes vanzelf. Als uw oogappel bang is voor een grote groep kinderen, moet u hem niet afzonderen onder het voorwendsel dat hij geen gezelschap wil. Probeer hem integendeel te laten wennen aan de aanwezigheid van 2 of 3 vriendjes en onderneem nadien een poging om hem in een grotere groep onder te brengen. U droomt van een kind dat als een bloem openbloeit en zich goed voelt in zijn vel ? Van een kind dat sereen door het leven gaat, zijn angsten de baas wordt en een plaats verovert tussen de anderen ? geven om alsmaar meer ervaringen aan te durven. De tijd en de aandacht die u hem geeft, stellen benjamin in staat zichzelf graag te zien en een hoge dunk te hebben van zichzelf. Als u de verzoeken van uw bengel samenhangend en rechtdoorzee beantwoordt, zal hij zich veilig voelen in zijn wereldje. Want die wereld zal hem geruststellend én verstaanbaar lijken. 110 Baby& mama

© Astrid Van der Heijden Baby wordt groot Wedstrijden en castings voor kinderen wees voorzichtig ! Omdat uw baby nu eenmaal de mooiste en meest getalenteerde ter wereld is, komt u wel eens in de verleiding om hem in te schrijven voor allerlei wedstrijden ... Vooral wanneer in hem een toekomstige acteur of fotomodel schuilt. Maar die wedstrijden zijn lang niet zo onschuldig of ongevaarlijk als ze lijken. Dus, voor u zich in het avontuur stort : win voldoende informatie in. droomt ervan uw kindje in het groot op de affiche te zien staan ? Heel wat sectoren lanceren castings voor alle leeftijden in hun zoektocht naar het nieuwe kindersnoetje dat alle blikken naar hun merk moet lokken. Steeds meer castingbureaus zijn in deze niche actief en op het internet zijn de advertenties niet meer te tellen. Op het eerste gezicht lijken die allemaal onschuldig, maar er zomaar op ingaan is niet zonder risico voor uzelf en voor uw kleintje. Waakzaam blijven is de boodschap. Hier alvast onze tips. U of uw baby op zijn gemak is voor een cameralens en voor onbekenden. Een kind moet op een foto- of filmset vooral braaf en volgzaam zijn. U mag er niet aan denken dat hij als een krijsend duiveltje de hele studio op stelten zet. Vergeet nooit, hoe oud hij ook is, dat het vooral om uw junior gaat en dat hem dwingen om aan dit soort initiatief mee te werken rampzalige gevolgen kan hebben, zowel op psychologisch als op relationeel vlak. Daarom ook mag geld geen motief vormen om hieraan mee te werken, hoe aanlokkelijk het aanbod ook mag zijn ! Eerst en vooral : uw kind moet het zelf leuk vinden Het aanbod in castings neemt met de jaren toe. Aan u dus om precies uit te maken aan welk type project u uw kindje wilt laten deelnemen. Een baby om een bepaald merk van luiers aan te prijzen, een klein meisje voor een modemerk of een jongetje voor een filmrol, er zijn mogelijkheden te over. Maar schrijf uw kind niet in voor welke wedstrijd ook zonder eerst met hem of haar over zijn of haar dromen en verwachtingen te praten, want die hebben voorrang op uw eigen wensen. En is uw kind nog te jong om hierover een mening te hebben, denk dan eerst en vooral aan zijn belangen, aan wat dit soort belevenis voor hem kan betekenen. Probeer ook na te gaan Heeft uw kind eenmaal uitgemaakt welk segment hem het beste ligt, dan kunt u hem bij een agentschap inschrijven, maar niet zonder vooraf ruim inlichtingen in te winnen over de onderneming ( anciënniteit, reputatie, samenwerkingen enz. ). U kunt natuurlijk ook rechtstreeks op advertenties reageren, maar vaak is het eenvoudiger om via een agentschap te werken. Maar let op met de agentschappen die de jongste jaren als paddenstoelen opduiken op het internet : die zijn het minst te vertrouwen. Hoe herkent u dan ernstige castingbureaus ? Die zijn gratis en, indien ze met minderjarigen werken, moeten ze een speciale vergunning hebben. Een trucje : bezorg mooie foto’s van uw kind, die zullen voor hem als Sesam de deuren openen voor een eerste selectietest. Zich met uw kind psychologisch voorbereiden Omdat wedstrijden nu eenmaal gepaard gaan met heel wat frustraties en ontgoochelingen, moet u uw kind goed voorbereiden op de “ beproevingen ” die hem te wachten staan. Stress en overdreven competitiegeest kunnen moordend zijn voor het zelfbeeld van uw ventje of kleine meid, dat zich schuldig voelt omdat het de verwachtingen van mama niet kon vervullen. Maak er dus korte metten mee, geef zelf het goede voorbeeld en maak duidelijk dat die selecties vooral niet ernstig te nemen zijn. U mag er zeker van zijn, u komt er alleen maar sterker uit en nog trotser op uw nageslacht. Een casting moet een spel zijn, waar deelnemen belangrijker is dan winnen. Dat is goed voor het zelfvertrouwen en gemoedsrust van uw kind, twee belangrijke troeven voor wie in de lens moet kijken. En of het nu goed of minder goed afloopt, geen paniek, het hoofd koel houden en alles relativeren : een casting winnen of ernaast grijpen, niemands leven hangt ervan af. En tot slot nog een laatste, maar niet minder belangrijk stukje raad : laat u niet meeslepen in de vicieuze cirkel van wedstrijden en geef voorrang aan de behoeften van uw kind. School, vrije tijd, familie en vrienden zijn de fundamenten voor een blij en gezond dagelijks leven. Laat die minisuccesjes, die vaak geen enkele toekomst hebben, uw levensgewoontes niet overhoop halen. Uw junior zal er u later alleen maar dankbaar om zijn. www.baby-mama.be 111

Baby wordt groot | Gezondheid Vanaf hun jonge jaren moeten kinderen evenwichtige en gezonde voedingsgewoontes aannemen opdat ze die later zouden aanhouden. Het is namelijk het gezondheidskapitaal van de door u voorbereide toekomstige volwassenen. V evenwicht in uw bord oor een kind bestaat de dag op ideale wijze uit drie maaltijden, waaronder een degelijk ontbijt, en twee gezonde tussendoortjes. Les plus sensibles, qui possèdent un bagage génétique leur permettant de détecter une large palette de goûts et d’arômes, manifestent davantage de préférences et de rejets et sont souvent considérés comme des enfants capricieux, difficiles devant l’assiette. En comparaison, les moins sensibles apparaissent comme de bons mangeurs appréciant tous les mets. Moeilijkheden tijdens de maaltijden Uw kind eet met lange tanden de door u gemaakte spinazie, veracht zijn stukje vlees ? Zeg tegen uzelf dat deze weigering eerder van voorbijgaande aard is en wees niet te streng : dwing het niet te eten. De maaltijd moet een gezellig familiemoment blijven zonder vrees voor het kind. Als het niets eet tijdens de maaltijden is het misschien nuttig op de familiale voedingsgewoonte te analyseren. Misschien eet het veel zoetigheden buiten de maaltijden, knabbelt het voor de televisie of zit het zonder ophouden in de ijskast. U mag vooral de negatieve invloed van deze tussendoortjes en gesuikerde dranken op zijn eetlust niet onderschatten. Zet liever met uw spruit de punten terug op een rij, bijvoorbeeld enkel zoetigheid na de maaltijd als dessert. Er is natuurlijk geen sprake van eten met lange tanden om zich nadien gulzig op het dessert te gooien. Soms houden kinderen niet van bepaalde groenten, probeer ze dan op een ander manier klaar te maken : rauw, onder de vorm van puree, in gevuld vlees, enz. Als uw kind het dan nog niet wil eten, dring dan niet verder aan, geef het meer fruit en probeer enkele weken later nog eens om de groenten op tafel te zetten. Op dezelfde manier kan het weigeren vlees te eten. Evalueer de hoeveelheden die u hem dagelijks voorschotelt want misschien zijn ze groter dan de 60 tot 100 gram die reeds voldoende zijn. Is dit niet het geval, dan kan u dit compenseren door meer vis, eieren of melkproducten, rijk aan proteïne, klaar te maken. Als tenslotte blijkt dat een moeilijke eter niet normaal groeit, moet u zijn gezondheid laten testen bij uw dokter. Het ontbijt Een licht of overvloedig ontbijt is één van de voornaamste maaltijden op een dag. Nog te veel over-geslagen door kinderen wordt het tijd om aan het ontbijt het belang te geven dat het verdient. In vele gezinnen wordt het ontbijt te vaak verwaarloosd. Zo vertrekt ongeveer een Belg op 7 naar het werk of school met een lege maag. Toegegeven, het is dikwijls’s morgens een ware race ! Men moet zich haasten om de bus of de trein niet te missen, om op tijd op school aan te komen. Tussen het uit bed stappen en het vetrek is de tijd vaak te karig berekend. Men kan toch moeilijk op school in pyjama aankomen, dus slaagt men het ontbijt maar over, met het risico van gesuikerde en vette tussendoortjes op te eten tijdens de pauze. Als men recht en nog slaperig uit het bed komt, heeft men niet altijd veel zin in het binnenschrokken van een grote boterham, zelfs niet met chocolade. Evenwel zijn de gezondheidsprofessionals het erover eens dat het belang van het ontbijt moet benadrukt worden. Het 114 Baby& mama

Baby wordt groot Tenslotte zal fruit de aanbevolen vitamines C, vezels en koolhydraten aanbrengen. Opnieuw is de in deze categorie aangeboden diversiteit van voedingsstoffen belangrijk. Naast de traditionele sinaasappel, kan men ook kiezen voor een ander seizoensfruit, uit de verschillende « 100 % puur » vruchtensappen of een vruchtenmoes. is namelijk een echte maaltijd die op ideale wijze 25 % van de dagelijks nodige voeding moet geven. Deze maaltijd heeft eveneens het effect van een oppepper om de dag mee te beginnen. Als u er goed over nadenkt, is het gemiddeld 10 tot 12 uur gele-den sinds het avondeten. Terwijl uw kindje slaapt, verbruikt zijn lichaam gelukkig maar weinig energie en kan het zich dus gedurende meerdere uren voeding ontzeggen. Niettemin, tijdens de vroege uurtjes, zet de interne lichaamsklok de afscheiding van een hormoon, cortisol in werking. Dit hormoon laat het gebruik toe van spiersuiker, de voornaamste manier om glucose op te slaan, om de nodige energie te verschaffen tijdens het ontwaken. Omdat het lichaam hiervan geen eeuwige voorraad heeft, vraagt het snel een opname van suikers. Het is dus hoog tijd om iets achter de kiezen te steken ! 1, 2, 3, 4 Een ideaal ontbijt bestaat uit vier basiselementen. Ten eerste moet het drinken verschaffen ( water, thee, kruidenthee ), nodig voor de herhydratatie van het lichaam. Een melk-product onder de vorm van melk, yoghurt of kaas brengt dan de eiwitten, de vetstoffen, de vitaminen en de calcium aan, nodig voor het onderhouden van spieren, beenderen en tanden. Te vaak opzij gezet omwille van hun slechte reputatie, blijven de koolhydraten, de belangwww.booninc.eu ACCESSOIRE FLY ASSIETTE PLATe CUILLèRE SwAP distributed by éGOUTTOIR PATcH + ACCESSOIRE PAPILLOn FLY ASSIETTE PLATTeR www.babimex.be www.baby-mama.be 115

Baby wordt groot | Gezondheid rijkste energieleveranciers voor de hersenen en de spieren, de basis van het ontbijt. Ze worden toegediend in de vorm van complexe of “trage suikers” aanwezig in brood, granen en andere beschuiten. Deze koolhydraten verschaffen energie van lange duur want ze maken op progressieve wijze glucose vrij. Dankzij hen vermijdt u de traditionele “appelflauwte om 11 uur”. In tegenstelling met de meer geliefde opname van zogenaamde “snelle” suikers die maar gedurende een kortere periode energie verschaffen, wat dit tijdens de voormiddag opkomend hongergevoel verklaart. Gelukkig is grootmoeders tijd waarin men enkel de grote belegde boterham kende al lang voorbij. Tegenwoordig kunnen kinderen kiezen uit een enorm aanbod : wit, bruin of veelgranen brood, beschuit, een uitgebreid gamma van klaargemaakte granen … Voor ieders smaak is er wel wat te vinden. De graanproducten zijn eveneens interessant voor de aanwezige voedingsvezels. Meer en meer drukken wetenschappers op het belang van het eten van vezels waarvan van het nut nog moet bestudeerd worden : voorkomen van verstopping, beïnvloeding op de ontwikkeling van cardiovasculaire ziekten, bescherming tegen kanker van de dikke darm, gewaarwording van verzadiging en controle van vetzucht … De juiste reflexen Om van het ontbijt een ontspannende familiebijeenkomst te maken moet men wel de hele troep kinderen enkele minuten vroeger wekken. Terwijl 15 minuten minder slaap weinig invloed heeft, kunnen ze beter gebruikt worden om de dag kalm te beginnen. Het naar school gaan kan er alleen maar aangenamer en gemakkelijker van worden. Bovendien is het bewezen dat de intellectuele en lichamelijke prestaties van kinderen die met een volle buik naar school vertrekken groter is dan die van kinderen die het ontbijten hebben overgeslagen. Dus is deze vertraging zeker geen tijdverlies ! Dwing uw kind vooral niet te eten direct bij het ontwaken. Laat ze zich eerst aankleden, boekentas klaarmaken en laat ze dan rustig eten, wetend dat ze klaar zijn voor het vertrek. Tenslotte nog een tip. Men eet eerst met de ogen. Er gaat niets boven een mooi gedekte tafel, goed voorzien met smakelijke eetwaar om de kleine duiveltjes aan te lokken ! U heeft nu de mogelijkheid een uitgebreide keuze van spijzen aan te bieden, breng dus variatie tussen de verschillende ontbijten. Een maatschappelijk probleem : zwaarlijvigheid Het feit dat er in onze geïndustrialiseerde wereld alsmaar minder aan sport wordt gedaan, speelt beslist een grote rol bij het opduiken van zwaarlijvigheid bij kinderen. Televisie, computer en videospelletjes houden het kind al heel jong in een ijzeren greep. Voor lichaamsbeweging blijft er geen tijd over. Maar wat is zwaarlijvigheid eigenlijk ? Het gaat om een excessieve toename van de vetmassa, in die mate dat ze een negatieve invloed kan hebben op de gezondheidstoestand. Ook al groeit een zwaarlijvig kind zelden uit tot een zwaarlijvige volwassene, toch is het van groot belang om overgewicht bij het kind te voorkomen.Sinds een jaar of dertig lijkt zwaarlijvigheid wel een epidemie. Het is een fenomeen dat alsmaar meer jonge kinderen treft en een gevaar inhoudt voor hun gezondheidskapitaal. Enkele voorbeelden van een lichte maaltijd : ✿ Water, brood en chocolade ✿ Een kom melk met granen ✿ Een glas cacaomelk, aardbeien en volkoren brood ✿ Een reep granen en zuiver sinaasappelsap 116 En waarom zou u het zich niet gemakkelijk maken en de tafel reeds de avond ervoor dekken met de niet bedervende eetwaren ? 3, 4 of 5 maaltijden Het is mogelijk al naargelang de eetlust van uw kind en zijn schooluren tot 5 maaltijden per dag te maken : ontbijt, tussendoortje in de voormiddag, middagmaal, lichte maaltijd om 4 uur en avondmaal. Uw kind zal er toch niet meer door eten : de zelfde hoeveelheid voedsel is eenvoudigweg verschillend verdeeld over de dag. Als uw kind een goede lichte maaltijd rond 4 uur heeft gehad, zal hij minder eten bij het avondmaal en zal hij niet in de verleiding komen tussendoor te snoepen. Een evenwichtige lichte maaltijd bevat weinig vetten ( vetstoffen ) en veel koolhydraten ( suikers ) die energie leveren. In verschillende onderzoeken werd aangetoond dat mensen die een lichte maaltijd in de namiddag nemen over het algemeen slanker zijn dan zij die dat niet doen op voorwaarde dat ze een lichte fysieke activiteit verrichten. Een evenwicht in de voeding wordt bereikt als de opgenomen energie ( dat wil zeggen afkomstig uit het voedsel ) gelijk is aan de verbruikte energie. De beste methode daartoe is goede voedingsgewoonten te combineren met regelmatige fysieke activiteit. Moedig uw kind aan een of meer keer per week sport te beoefenen ; hij zal zich er beter door voelen. Daarom zijn artsen, ouders en leerkrachten druk in de weer om overgewicht bij kinderen te voorkomen, en dat liefst zo vroeg mogelijk. Hoe begint er aan ? Uiteraard speelt de voeding een doorslaggevende rol in het groeiproces. Maar de winkels en de supermarkten bulken van de aanlokkelijke voedingswaren die doorgaans rijk zijn aan vetten en snelle suikers. Vooral vlakbij de kassa worden die uitgestald. Als er een lange rij staat, hebben onze belhamels dus tijd zat om al dat lekkers te bestuderen. De lokroep is te sterk, het kind gaat voor de bijl. Uiteraard zou papa of mama beter niet toegeven, maar hoe kan je zoiets nu weigeren ? Chips, chocoladerepen, snacks, hamburgers en fastfood zijn helaas dagelijks kost voor tal van kinderen die op het ogenblik van de maaltijd op zichzelf zijn aangewezen. De oplossing ? De zorg voor het kind opnemen, met benjamin bezig zijn en enkele eenvoudige regels naleven. Als een kind kampt met overgewicht, hoeft het niet af te vallen. Raar ? Toch niet. Het is integendeel de logica zelve ! Het volstaat dat het zwaarlijvige kind gewoon doorgaat met groeien en dat u er intussen over waakt dat het niet - of weinig - aankomt. Zo komt het geleidelijk weer op een aanvaardbaar gewicht voor zijn gestalte … En dat zonder dat het ooit hoefde te vermageren in de strikte zin van het woord ! Het is dus van belang dat u bij overgewicht vroeg genoeg in de kindertijd reageert. Zo profiteert u maximaal van de dynamiek van het organisme tijdens deze groeiperiode. De lichte maaltijd rond 4 uur Een scharnierogenblik in de dag waarbij ontspanning, lekker genieten, honger stillen en voedingsevenwicht samengaan. Een moment dus om te koesteren … De lichte maaltijd rond 4 uur is om verschillende redenen belangrijk : daardoor kan men zich goed blijven voelen zonder vermoeidheid tot aan het avondmaal en dus de “batterijen terug opladen“. Daardoor vermijdt u tevens dat uw kind tussendoor gaat snoepen of al te overdadig’s avonds zal eten. Die lichte maaltijd is ook een ogenblik van rust en van ontspanning vooraleer het werk te hervatten. Net zoals bij de andere maaltijden is het belangrijk de samenstelling te variëren door verschillende voedingsproducten te kiezen. Geef uw kind brood met kaas of chocolade, beschuitjes, huisgemaakte taart, vruchten ( vers, droog of als moes ) kunnen een alternatief bieden. Denk vooral aan zuivelproducten ( kazen, gearomatiseerde melk, yoghurt, milk-shakes … ). ✿ Gearomatiseerde melk en beschuitjes van het soort « petit beurre » ✿ Een reep granen en een drinkyoghurt ✿ Een glas water, een reep granen en een banaan ✿ Fruitsap, natuuryoghurt en een chocoladereep

mio • stoelverhoger met telescopisch frame voor een correcte zithoogte een • snel en eenvoudig op een stoel te monteren • handig in gebruik, licht en compact voor onderw • eenvoudig schoon te maken derw • van 6-8 maanden tot de leeftijd van 3 jaar of 15 k Voldoet aan de veiligheidsnormen EN 16120:2012 & ASTM F1235-03 fl ippa • opvouwbare stoelverhoger • eenvoudige sluiting • snelle bevestiging • verwijdbaar tafeltje • eenvoudig schoon te maken • van 6-8 maanden tot de leeftijd van 3 jaar of 15 kg. Voldoet aan de veiligheidsnormen EN 16120:2012 & ASTM F2640-12 Bezoek onze website www.mykko.com

Baby wordt groot | Gezondheid W anneer de De eerste tandjes komen meestal door rond de leeftijd van zes maanden. Als ze zo’n tien maanden oud zijn, hebben de meeste kinderen al tanden. Al ontwikkelt elke baby zich natuurlijk in zijn eigen tempo en al kunnen er grote verschillen bestaan tussen kinderen onderling. M eerste tandjes doorkomen … aar op welke leeftijd de melktandjes ook doorkomen, het is van kapitaal belang ze goed te verzorgen, ook al zijn het tandjes die op een dag weer uitvallen. De meeste mensen denken dat het verzorgen van het melkgebit niet zoveel belang heeft omdat het op een dag toch wordt vervangen door een definitief gebit. Dat klopt uiteraard niet : een kind, hoe klein ook, heeft zijn tanden even hard nodig als wij de onze. Het enige verschil is dat de tanden van een klein kind voorlopige exemplaren zijn. Tandartsen en kinderartsen krijgen alsmaar meer jonge kinderen van 7 à 8 jaar over de vloer die geen behoorlijke tanden meer hebben om hun voedsel te kauwen. Resultaat : de kinderen weigeren bepaalde etenswaren omdat ze teveel moeite hebben om die door te slikken. De weg naar voedings- en gezondheidsperikelen ligt dan breed open. Als het melkgebit slecht of helemaal niet verzorgd wordt, komen de definitieve tanden in een besmet milieu terecht. Ze kampen dus van meet af aan met een handicap. Het tandbederf van de melktandjes wordt veroorzaakt door bacteriën en microben. Als die het melkgebit hebben aangetast, is er geen enkele reden waarom ze de definitieve tanden zouden sparen wanneer die eenmaal doorkomen. Bovendien blijft bij een kind met gezonde melktandjes de tandboog intact. Elke tand bevindt zich namelijk op een precieze plaats in de mond. Wanneer de definitieve tanden door het tandvlees breken, is het de bedoeling dat ze mooi recht doorkomen. Ze worden rechtgehouden door de omringende melktandjes maar als de tandarts die reeds moest trekken, verplicht niets nog de definitieve tanden hun correcte positie in te nemen. Hoe tandbederf en tandverlies te voorkomen ? En hoe zit het met fluo ? Fluor komt vooral in water voor en zou voor het intact houden van het gebit wel eens belangrijker kunnen zijn dan calcium. Een fluortabletje wordt doorgaan ’s avonds toegediend, na een grondige poetsbeurt waarbij vooral aandacht wordt besteed aan het bovenvlak van de tandkroon. Tot slot nog dit : wacht niet tot benjamin klaagt over tandpijn om een bezoek aan de tandarts te plannen. Neem hem regelmatig ( bijvoorbeeld jaarlijks ) mee naar de tandarts voor een grondige verzorging. Want voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Dat sommige suikers nefast zijn, staat vandaag vast. Snoep, gebak en gesuikerde frisdranken zijn beslist geen goede maatjes met tanden. Ze creëren een milieu waarin bacteriën en microben welig tieren. Eerst raakt het tandglazuur aangetast, daarna de hele tand. Om dit te vermijden, is het van belang ook heel jonge kinderen te leren hun tanden ijverig te poetsen om de tandplak die zich op de tanden vormt, te verwijderen. M Lecocq, Journalist Logopediste 118 Baby& mama

Baby wordt groot luizen : onnodig om met de handen in het haar te zitten H et is niet simpel om een mooie haardos te bevrijden van die parasieten. Je kunt ze met het blote oog zien : het zijn net grijsachtige minispinnetjes. Ze zijn verschrikkelijk hardnekkig en leggen onophoudelijk eitjes ( een tiental per dag ). Dat zijn de zogenaamde neten, grijsachtige bolletjes van ongeveer 1 mm doorsnede, die zich vasthechten aan de haarwortels. Zij verraden hun aanwezigheid meteen door jeuk, die wijst op pediculose ( of luisziekte, huidletsels veroorzaakt door de luizen die zich met menselijk bloed voeden ). Letterlijk een echte kopzorg dus ! Maar geen paniek, zelfs al blijken de middeltjes uit grootmoeders tijd, zoals inwrijven met azijn, niet altijd te helpen. Vandaag bestaan er adequate oplossingen om die hinderlijke parasieten op te ruimen. Stap 1 : Preventie Zonder onnodig paniek te zaaien moet je de ouders toch wijzen op het besmettingsrisico en erop aandringen dat hun kinderen niets onder elkaar uitlenen wat luizen zou kunnen overbrengen ( mutsen, sjaals, knijpers, jassen … ) Geef hen de raad op de kleren en het haar een spray te verstuiven die een combinatie bevat van natuurlijke stoffen zoals lavendel, cederhout, sandelhout of eucalyptus, die bekend zijn voor hun insectenwerende eigenschappen. Stap2 : Verwijdering Breng een antiluizenshampoo aan op het haar en laat een tiental minuten inwerken. Wanneer de shampoo goed is ingewerkt, de haren kammen, vertrekkend vanaf de haarwortel over de hele lengte, met een speciale kam met fijne tandjes ( verkrijgbaar in de apotheek ), om alle dode luizen en neten te verwijderen. Overvloedig spoelen. De week nadien dezelfde operatie herhalen. Opgelet : Het is heel belangrijk dat je alle leden van het gezin tegelijk behandelt. Was zeker ook op hetzelfde tijdstip de lakens, kussenslopen, handdoeken en badlakens en kleren op 60°, en doe dat een week later opnieuw. Indien je je kind niet behandelt, riskeer je dat het de toegang tot de school wordt ontzegd. Daarom is het essentieel om meteen bij de eerste tekenen van pediculose of wanneer je neten herkent, zo snel mogelijk in te grijpen, om te vermijden dat de besmetting zich verder verspreidt. Een kind dat in behandeling is, wordt niet van school verwijderd. Maar indien de behandeling niet correct wordt uitgevoerd, mag het kind pas terug naar school wanneer het geen enkel teken meer vertoont van aanwezigheid van de parasiet. Raad daarom de ouders aan om zowel het haar van hun kinderen als dat van henzelf regelmatig te controleren. Want in tegenstelling tot wat velen denken, kunnen luizen zich ook in het haar van volwassenen nestelen ! www.baby-mama.be 119

Het afscheid, een belangrijke fase Bij de bevalling al moet u afscheid nemen van de complete symbiose tussen uw eigen lichaam en dat van uw baby. En na die te korte maanden die u thuis, nog altijd nauw met elkaar verbonden, kon doorbrengen, scheiden de wegen van mama en haar baby zich opnieuw … De praktische kant Kinderdagverbl ijven lengtes voorsprong Aangepaste instellingen Er zijn verschillende soorten onthaalstructuren die worden gesubsidieerd door Kind & Gezin : • Een crèche vangt baby’s op van bij de geboorte tot 36 maand. Raadpleeg voor meer informatie de website van Kind&Gezin ( www.kindengezin.be ), of uw gemeentebestuur. • Een kinderdagverblijf zorgt voor kinderen vanaf 18 maand. • Een geconventioneerde onthaalmoeder die ook een vergunning heeft om kinderen thuis op te vangen ( maximum vier kinderen per onthaalmoeder ). De prijs voor de kinderopvang wordt gewoonlijk berekend op basis van uw inkomen en is, mits fiscaal attest, gedeeltelijk aftrekbaar. Anderzijds bestaan er ook heel wat privé-instellingen van uiteenlopende kwaliteit die opvang van peuters onder de schoolleeftijd aanbieden. De bovenste plank Sommige instellingen volgen een welbepaalde pedagogische methode. Decroly, Freinet, Piaget, Montessori, Lockzy … Het gaat om een nieuw type onthaalstructuren, die een actieve pedagogische aanpak bieden en waarin veel aandacht uitgaat naar expressie en leren door ervaring. Zij richten zich tot een bepaalde elite en het financiele plaatje is navenant, dus niet voor iedereen haalbaar ... Wanneer moet u een plaatsje reserveren ? Vanaf het begin van de derde zwangerschapsmaand, niet later, maar ook niet vroeger. Kind & Gezin heeft hiervoor duidelijke regels vastgelegd : u mag uw kind niet inschrijven voor u drie maanden zwanger bent. Anderzijds zijn veel onthaalstructuren al tot een jaar vooraf volgeboekt. Het is dus nooit te vroeg om te beginnen aan de zoektocht, want het kan heel wat moeite kosten om een geschikte plaats te vinden. Vergeet ook niet na zes maand zwangerschap uw inschrijving opnieuw te bevestigen, want sommige crèches schrikken er niet voor terug om toekomstige ouders die niets van zich laten horen zonder enig bericht van hun lijst te schrappen. 120 Baby& mama Tips ✿ Neem de tijd om rustig een onthaalstructuur te zoeken die beantwoordt aan uw verwachtingen en uw levensstijl. Spreek erover met de verantwoordelijke van de crèche. Informeer u over de pedagogische aanpak, de dagindeling … ✿ De eerste dagen kunt u uw baby en uzelf samen een gewenningsperiode gunnen. Breng een paar uur met hem door in zijn nieuwe omgeving, doe dit de dag nadien nog eens en laat hem dan beetje bij beetje alleen wennen. ✿ Houd het ritme in de hand: neem ‘s morgens de tijd om rustig te ontbijten en nog even gezellig samen te zijn. Eenmaal in de crèche, bij het afscheid, is het een kwestie van een evenwicht te zoeken tussen snel-snel afscheid nemen en nog even blijven hangen, met het risico op hartverscheurende traantjes. ✿ Een mama die ervoor kiest haar kind alleen thuis op te voeden, verdient natuurlijk alle lof. Maar indien de omstandigheden het vragen, zoals professionele verplichtingen ( en dat is vaak het geval ), of gewoon omdat sociale activiteiten mama deugd doen, dan is een crèche een perfecte plaats voor de allerkleinsten, vanaf 15 maand. Geschoold personeel, omgang met andere baby’s, spelletjes, een veilige omgeving … alles wordt er in het werk gesteld om hun ontwikkeling te bevorderen. De draad van uw activiteiten weer opvatten na uw zwangerschap, is niet eenvoudig. Het vraagt veel planning, geduld en organisatie. Er heerst nu eenmaal een acute schaarste aan opvangplaatsen voor jonge kinderen. Een goede raad dus : om zeker niet uit de boot te vallen en u veel nutteloze kopzorgen te besparen, kunt u beter het wijze spreekwoord indachtig zijn « stel niet uit tot morgen wat je vandaag kunt doen » … 3

Adressen die een bezoekje waard zijn : www.webnounou.com www.tendea.be www.babysittings.be De praktische kant aar vind ik de ideale kinderoppas voor mijn kinderen : voor heel wat ouders een heikele en arbeidsintensieve kwestie, zo blijkt bijvoorbeeld uit de discussiefora op het internet. Logisch eigenlijk, want net zoals bij de rekrutering van een nieuwe medewerker in een bedrijf, komt het erop aan systematisch en grondig te werk te gaan. Hier alvast onze tips om de witte raaf te strikken. • Pak het breed aan: hang berichtjes uit bij de bakker of aan de bushalte, plaats zoekertjes in de pers en op het internet, vertel overal rond dat je op zoek bent … Kortom, gebruik alle mogelijke en denkbare communicatiekanalen. W © Astrid Van der Heijden Tips om de perfecTe kinderoppas te vinden www.blablabla.be • Zodra zich enkele kandidaten hebben gemeld, begin je met een inleidend gesprek per telefoon. Tijdens dat eerste contact kun je nagaan of je gesprekspartner kan antwoorden op enkele essentiële vragen (opleiding, ervaring, privésituatie, roker of niet …). Zo vermijd je je tijd te verliezen door hem of haar thuis te ontvangen. • Nadat je alle kandidaten hebt gescreend, selecteer je er 10 en nodig je die uit voor een gesprek thuis. Tijdens die persoonlijke ontmoeting kun je het telefoongesprek verder uitdiepen en zien of het klikt. Stel een top drie op en toets jouw voorkeur aan die van je partner. Met een beetje geluk valt jullie keuze op dezelfde kinderoppas ! Collectie 2014 www.baby-mama.be 121

De praktische kant Veiligheid thuis optimale preventie De belangrijkste doodsoorzaak bij kleine kinderen zijn ongevallen die thuis gebeuren. Een seconde onoplettendheid kan dramatische gevolgen hebben ( verdrinking, val, elektrische schok, brandwonden, vergiftiging, verstikking … ) mechanisch luik, afdekking van het zwembad, alarm … Laat uw kind nooit in de buurt van het zwembad spelen zonder zwembandjes om de armen, of een zwempakje, boei of armband met een alarm dat automatisch afgaat zodra het kind in het water valt. Dit zijn onmisbare voorzorgen, zelfs al bent u vlakbij. EHBO Voor open wonden, brandwonden en vergiftiging is de eerste hulp bij kinderen dezelfde als bij volwassenen. Maar hoe jonger het kind, hoe ernstiger de gevolgen kunnen zijn. Wonden Hoe zijn die ongevallen te vermijden ? Om alle gevaren thuis te leren ( her )kennen heeft een kind een hele weg af te leggen. Dat vraagt constante aandacht en begeleiding. Het is dus aan de ouders om het ergste te voorkomen door een aantal eenvoudige voorzorgsmaatregelen. Wat te doen wanneer thuis toch iets gebeurt ? Wij zullen het in de eerste plaats hebben over verdrinking, wegens zijn trieste recordcijfer, maar gaan ook dieper in op de eerste hulp. Natuurlijk is deze lijst niet volledig. Wij raden u zeker aan om uw behandelende geneesheer of kinderarts te raadplegen : hij u zal doorverwijzen naar de juiste dienst en/of gespecialiseerde publicaties over alle vormen van preventie. Verdrinking Bij kinderen tussen 1 en 4 jaar is dit de eerste doodsoorzaak, met 40 gevallen per jaar in België. Dit fenomeen is enerzijds te verklaren door de voortdurende toename van het aantal zwembaden en vijvers enerzijds. Anderzijds is er het feit dat de tijd om te reageren en in te grijpen uiterst kort is : al na 3 minuten zijn de neurologische gevolgen onomkeerbaar en na 5 minuten treedt hartstilstand op. Om te leren zwemmen is de coördinatie van de bewegingen essentieel. Een kind kan dit echter niet leren voor het 5 of 6 jaar oud is. Zolang zijn waakzaamheid en preventie de enige middelen die ouders hebben om dit soort drama te vermijden. Waakzaamheid Het spreekt vanzelf dat u een kind niet zonder toezicht in de buurt van en in een zwembad laat spelen. Ook al bent u met velen, verlies uw kind geen ogenblik uit het oog. Denk dus nooit dat er altijd wel iemand is die het zal merken wanneer iets foutloopt. Vergeet niet dat wanneer een kind verdrinkt, het meteen, zo goed als geluidloos, onder gaat als een baksteen ; een paar seconden onoplettendheid volstaan ! Preventie Wanneer u niet in de buurt bent, moet uw zwembad permanent beveiligd zijn : veiligheidshek zodat het kind er niet bij kan, Gelukkig voor ons vormen de huid en de slijmvliezen een doeltreffende barrière tegen uiteenlopende agressies. Toch lopen ze soms schade op. Zogenaamde eenvoudige wonden zijn oppervlakkig en beperkt in omvang ( oppervlakte kleiner dan die van de hand van het slachtoffer ), bloeden weinig of niet, er zit geen vuil of ander lichaamsvreemd element in. In alle andere gevallen is de wonde als “ernstig” te beschouwen, wat betekent dat u een arts moet raadplegen. Een wonde, ongeacht hoe groot ze is, opent wel altijd de deur voor microben die zich erin kunnen nestelen, voortplanten en een lokale of algemene infectie kunnen veroorzaken. U kunt uw dreumes dus zelf verzorgen zolang het om een eenvoudige wonde gaat en u het juiste materiaal in huis hebt : neutrale zeep, individueel verpakte steriele kompressen, een ontsmettingsmiddel, pleisters of verband, een schaar, en een schone handdoek en washandje. Was allereerst grondig uw handen tot aan de pols, zonder uw nagels te vergeten, en droog ze af met een schone handdoek. Maak de wonde schoon met het washandje of steriele kompressen, en werk hierbij vanuit het midden van de wonde naar de buitenrand toe. Nadat u de wonde hebt afgespoeld en gedroogd, dept u er het ontsmettingsmiddel in met een steriel kompres. Zo doodt u eventuele microben die via de wonde het lichaam zouden binnendringen. Gaat het om een kleine wonde, dan volstaat een pleister om ze te bedekken. Anders dekt u ze af met een steriel kompres 122 Baby& mama

De praktische kant Gebeurt er toch iets, dan is het zaak om snel in te grijpen ! Het allereerste wat u natuurlijk moet doen is het kind zo snel mogelijk uit het water halen. Elke seconde telt. BEL ALTIJD de 100 en volg de richtlijnen van de hulpverleners. Is het kind bij bewustzijn, houd het warm. Is het kind buiten bewustzijn en het ademt, leg het op zijn zij in veiligheidshouding. Is het kind buiten bewustzijn en ademt het niet, pas dan mond-op-mondbeademing toe. dat u vastmaakt met een hechtpleister. Controleer de volgende dagen regelmatig de wonde : ziet ze rood, doet ze pijn of komt er etter uit, dan moet u naar uw dokter. Vergeet ook niet na te gaan of uw kind tegen tetanos is ingeënt. Brandwonden Hoewel brandwonden slechts 3 % vertegenwoordigen van de ongevallen in het dagelijkse leven, zijn zij vaak de meest ernstige. Kinderen lopen 70 % van hun brandwonden thuis op. De ernst van brandwonden door vuur, chemische stoffen, elektriciteit e.d. kan gaan van onschuldig tot levensbedreigend. Het komt er dus op aan snel in te schatten hoe erg het is gesteld. Men onderscheidt drie graden van ernst afhankelijk van hoe diep de brandwonde is. Bij een eerstegraadsverbranding wordt de huid rood en pijnlijk. Dit is de enige soort brandwonde die u zelf thuis kunt verzorgen. Verschijnen er kleine of grote brandblaren gevuld met een doorschijnend vocht, dan hebt u te maken met een tweedegraadsverbranding, die matig tot heel pijnlijk kan zijn. Bij een derdegraadsverbranding voelt de huid kartonachtig aan en/of lijkt hij verkoold. Omdat in dat geval de zenuwuiteinden vernietigd zijn, voelt uw kind geen enkele pijn. Kleine brandwonden die u thuis verzorgt, houdt u eerst gedurende 15 tot 20 minuten onder lopend koud, maar niet ijskoud water. Daarna bedekt u ze met een steriel kompres. Met aspirine, paracetamol of ibuprofen kunt u de pijn verlichten en het zwellen tegengaan. Die wonden genezen vanzelf zonder bijkomende behandeling. Maar brandwonden aan handen, voeten, het gelaat, de billen, de liesplooi of een belangrijk gewricht moet u beschouwen als ernstige brandwonden waarvoor medische hulp nodig is. Tijdens het wachten mag u verbrande kleding die aan de huid vastzit niet losmaken, maar zorg er wel voor dat de bron uitgeschakeld of verwijderd is. Bedek tot slot de aangetaste lichaamsdelen met vochtige steriele kompressen of schoon textiel en start met de “ antishockmaatregelen”. Vergiftiging Het kan gebeuren dat u het meteen merkt wanneer uw kind iets giftig heeft ingenomen : vindt u het op de grond liggend, met een leeg pillendoosje ernaast, dan moet u niet twijfelen. In alle andere gevallen waarin u vermoedt dat er sprake is van vergiftiging, moet u naar mogelijke symptomen zoeken : brandwonden of rode huid rond de mond, een typische geur van bepaalde chemische stoffen, vlekken op de kleren, moeilijke ademhaling, braken of enig ander vreemd symptoom. Sla vooral niet in paniek, geef niets te drinken of te eten ( zeker geen melk ), en breng geen enkel product aan op de brandwonde. Probeer uw kind ook niet te doen braken. Is er giftige stof op zijn kleren of in zijn ogen terecht gekomen, kleed uw kind uit en spoel zijn ogen met overvloedig water. Bel kalm het antigifcentrum op voor elke inname, zelfs in de kleinste hoeveelheid, van een product dat geen voedingsmiddel is. De persoon aan de lijn zal u een reeks vragen stellen : leeftijd en gewicht van het slachtoffer, het type en de hoeveelheid van het ingenomen product, bewustzijnstoestand van het kind, braakt het, wat hebt u al gedaan enz. Vraagt men u het kind te doen braken, dan kunt u hiervoor verschillende technieken gebruiken : 2 vingers in de keel steken, een glas lauw water met twee soeplepels zout of siroop van sparrenhout doen drinken of een ander braakmiddel geven. Of het braken spontaan gebeurt dan wel is uitgelokt, zorg er altijd voor dat het slachtoffer geen braaksel inademt : leg het hiervoor op zijn zij, met open mond naar beneden gericht. Let op de vitale functies en voer, indien nodig, een cardiopulmonaire reanimatie uit. Het antigifcentrum kan ook adviseren het slachtoffer over te brengen naar een spoeddienst of een ambulance te bellen. „ ANTIGIFCENTRUM : 070 245 245 www.baby-mama.be 123

De praktische kant Gezellig op stap De tijd dat kinderen bij een oppas werden gedropt omdat mama boodschappen moest doen of een namiddag wilde shoppen, ligt ver achter ons ! Vandaag gaat baby overal met zijn ouders mee, van de supermarkt tot de bank, van een wandeltocht door het bos tot een jogging op zondag, of van een lang weekend tot een tentoonstelling die papa en mama in geen geval willen missen ! Baby gaat op wandel, baby gaat op reis, maar wel op een comfortabele en op en top veilige manier ! Het babyzitje Dit is de laatste jaren zeer in trek. Het is een soort kuip die je gewoonlijk op een los verkrijgbaar onderstel kan vastklikken, zodat je een wandelwagentje bekomt. De kuip zelf kan je ook gewoon aan je arm hangen, zodat je ze overal kan meenemen. Al word je daar wel snel moe van : tenslotte draag je flink wat gewicht aan één kant van je lichaam. Het babyzitje doet ook dienst als autostoeltje, tegen de rijrichting in op de passagierszetel of met de rijrichting mee op de achterbank ( als de auto is uitgerust met een passagiersairbag ). Dit babyzitje is een ideaal transportmiddel voor heel jonge baby’s. Nadien wordt benjamin te zwaar en is het zitje niet veilig meer. Kijk uit als je het zitje vastklikt op een los verkrijgbaar onderstel : het biedt nooit evenveel comfort als een echte kinderwagen of een degelijke buggy. De babydraagzak Zowel ouders als baby zijn er dol op. Beslist het makkelijkste transportmiddel om baby overal mee te nemen. Op voorwaarde dat de draagzak beantwoordt aan de normen, is dit een op en top veilige oplossing voor baby, die bovendien onmogelijk dichter in uw buurt kan zijn. Dankzij zo’n soepele babydraagzak - u kiest pas voor een harde uitvoering zodra baby beter kan “zitten” - kan uw oogappel ook mee op plaatsen die niet toegankelijk zijn voor een kinderwagen of buggy. Ander niet te verwaarlozen voordeel : wie de kostbare last draagt, heeft zijn handen vrij. U kan de baby dragen “als een kangoeroe”, dat wil zeggen met zijn rugje tegen uw buik. Zo krijgt uw oogappel natuurlijk een heleboel te zien, maar deze houding is misschien wat minder comfortabel als hij wil slapen. In dat geval draagt u hem beter met zijn gezichtje naar u toe. 124 Baby& mama

Buikdrager • de ademende stof zorgt voor een optimaal draagcomfort • de extra brede, gewatteerde heupband en schouderriemen zorgen voor een optimaal draagcomfort, en verlichten aanzienlijk de druk op nek en schouders • in drie klikken zitten heup- en schouderriemen vast • de baby kan op twee manieren gedragen worden: naar de ouder toegekeerd of van de ouder wegkijkend • stevige ondersteuning van rug, nek en hoofd van de baby Try discover the diff erence European Standard: BS-EN 13209-02 / 08.05 Bezoek onze website www.mykko.com

De praktische kant Zorg voor nog meer veiligheid voor uw kind Zodra baby groter wordt, kan hij ook op de rug van zijn papa of mama worden gedragen, in een harde rugdrager. Baby geniet dan meer van de wereld rondom zich maar ziet papa of mama minder goed. Dergelijke draagsystemen zijn niet ontworpen om een kind van meer dan 15 kg te dragen. Als uw kind zwaarder wordt, kiest u beter voor een buggy. Die is niet alleen comfortabeler voor de bengel, maar ontziet ook de rug van de “ draagouder ” ! Toch doet u uw rugdrager best niet te snel weg : ook een groter kind wordt nog wel eens moe tijdens een wandeling of een namiddag shoppen ! Buggy of kinderwagen ? U kan uw eigen wandelwagen samenstellen op basis van uw eigen behoeften. Hou bij de keuze van het materiaal ( gewicht, omvang... ) rekening met uw woonomstandigheden ( stad, platteland, appartement, huis... ) en met uw levensstijl ( werkende moeder, huisvrouw, oppas … ). Zorg dat u alles in huis hebt vóór baby ter wereld komt. En vergeet niet dat het transportmiddel van uw baby van het allergrootste belang is tot hij 6 maanden is. De klassieke kinderwagen is in alle omstandigheden ideaal, bij mooi en slecht weer. Hij komt overal van pas : in de wagen ( waar u hem vastmaakt met de veiligheidsgordels ), bij vrienden ( waar hij dienst doet als bedje ) en uiteraard buiten. Dit is het ideale transportmiddel voor de allerkleinsten. Vaak wordt hij verkocht met een scherm en een waterdichte hoes, zodat u baby kan beschermen tegen zon en regen. Vergeet niet de ophanging, het remsysteem en de zwenkbaarheid van de wielen te checken. En onderhoud de kinderwagen zorgvul dig. Maar eens baby 6 maanden is, wordt de kinderwagen te krap en is het tijd voor een buggy. Een combi-wagen ( kinderwagen en buggy ) Het voordeel van deze oplossing is dat ze met uw bengel meegroeit. U begint met de kinderwagen en bouwt die nadien om tot een buggy die dienst doet tot benjamin drie jaar is. De draagmand wordt op een onderstel geklikt dat ook ✿ De rugleuning van de achterbank moet correct vastzitten. Laat nooit een zwaar voorwerp l iggen op de achterbank. ✿ Bij een botsing vliegt dit naar voren en wordt het een levensgevaarlijk projectiel. ✿ Geef het goede voorbeeld en klik uw veiligheidsgordel altijd vast ! ✿ Zelfs voor een korte trip, moet uw kind correct worden vastgemaakt. Laat uw kind enkel aan de kant van de stoep uitstappen. ✿ Een kind dat op de schoot van een volwassene zit, reist onbeschermd ! Laat uw kind nooit alleen in de wagen. onder het zitje van de buggy past. Een uiterst handige twee-inéén-oplossing dus. De verschillen tussen de merken houden hoofdzakelijk verband met het gewicht van het geheel, met het gemak waarmee u de kinderwagen omvormt tot buggy en met de wendbaarheid. Het klopt dat deze oplossing vaak handenvol geld kost. Maar ze gaat dan ook héél lang mee. De buggy Er zijn ook speciale buggy’s voor pasgeboren kinderen verkrijgbaar. Laat u bij uw keuze vooral leiden door het comfort van baby. Vaak groeien deze buggy’s met baby mee omdat hij er in drie houdingen plaats kan in nemen, waaronder één lighouding. Kiest u voor een dergelijke buggy, wees dan bijzonder veeleisend op het vlak van de kwaliteit. Kleine baby’s hebben voor hun rugje heel veel comfort nodig. Voor grotere kinderen bestaan er buggy’s die u kan dichtvouwen tot ze nauwelijks groter zijn dan een wandelstok. Ideaal om op te bergen in de wagen en makkelijk in één hand te dragen. En in de wagen ? Ook al rijdt u nog zo voorzichtig, als u uw kind meeneemt in de wagen, stelt u het sowieso bloot aan gevaar. Probeer dat dus tot een minimum te beperken. Alleen als u uw kind degelijk vastklikt, is het veilig. Vandaar het belang van een aangepast model. Een efficiënt autozitje is aangepast aan de leeftijd en het gewicht van het kind. Gebruik het altijd correct en volg de aanwijzingen van de fabrikant. De veiligheidsgordels van uw wagen moeten compatibel zijn met het zitje teneinde het perfect op zijn plaats te houden. Als u een zitje krijgt dat al voor een ander kind dienst heeft gedaan, checkt u zorgvuldig de staat van de riemen en het vergrendelsysteem. Na een ongeluk moet het kinderzitje absoluut worden vervangen. Voor lange trajecten met een heel klein kind, raden wij u de draagmand ( met harde structuur ! ) aan. Daarin slaapt baby net zo lekker als in zijn eigen bedje. M. Lecocq 126

Bezoek onze website www.mykko.com

De praktische kant Veilig mee in de wagen : Vaak wordt er weinig aandacht aan geschonken, maar een kinderzitje in de auto is onontbeerlijk voor de veiligheid van onze kleine schat. Het is sinds 2006 trouwens verplicht voor kinderen tot de leeftijd van 12 jaar. Een gebruiksaanwijzing. rugleuning van het babyzitje. Nog een raad: kies een stoeltje met zijdelingse steun voor het hoofd. Het juiste stoeltje kiezen : enkele tips Let er bij de aankoop van een kinderzitje altijd op dat het volledig beantwoordt aan de Europese normen. Het homologatieetiket kunt u als volgt ontcijferen: de eerste lijn vertelt of het stoeltje geschikt is voor alle voertuigen (universeel), de tweede geeft de gewichtscategorie. De omcirkelde E met een cijfer duidt het nummer van het land aan waarin het stoeltje is gehomologeerd. De laatste lijn bevat het homologatienummer. Zitjes met een nummer dat begint met 03 of 04 zijn gefabriceerd volgens de recentste normen. Een degelijk autozitje moet comfortabel zijn voor uw kind, laat het hem dus altijd eerst uitproberen. Kies voor zover mogelijk een zitje dat gemakkelijk te installeren is. Ideaal is het standaardsysteem IsoFix, dat veiligheidsgordels overbodig maakt. En tot slot, kijk dubbel uit wanneer u een tweedehandszitje koopt. B ij een auto-ongeval laat het kinderzitje de veiligheidsgordel ver achter zich als efficiëntste veiligheidsvoorziening voor onze schat. Jammer genoeg gaan te veel ouders er ondoordacht mee om, ook al verplicht de wet het gebruik ervan tot de leeftijd van 12 jaar. Nu is het niet zo verwonderlijk dat velen er de draad bij kwijt raken. Maar toch kan iedereen wel het schoentje vinden dat hem past. Dit zijn alvast de verschillende officieel goedgekeurde modellen waaruit u kunt kiezen. Om te beginnen zijn er verschillende categorieën van kinderzitjes. Meestal moet u denken in termen van gewicht en lengte, en niet zozeer van leeftijd. Maar onder de 1,35 meter moet een kind in elk geval verplicht in een kinderzitje meerijden. Van 0 tot 13 kilo: babyzitje tegen de rijrichting in Wanneer u een zuigeling meeneemt in de wagen moet u hem absoluut in een aangepast zitje vervoeren, zodat hij bij een eventuele botsing geen letsel oploopt aan het ruggenmerg en de wervels. Schakel indien nodig ook de airbag uit, want bij volwassenen mag die dan wel levensreddend zijn, bij het openklappen raakt de airbag (ook een zijdelingse) met een enorme klap de Van 13 tot 18 kg : kinderzitje in de rijrichting Vanaf een gewicht van 13 kg mag uw kindje mee van de weg genieten in de rijrichting. Maar opgelet: zolang uw kindje nog niet met zijn hoofd boven de stoel uitkomt of het maximumgewicht nog niet heeft, kunt u hem beter nog altijd in zijn babyzitje met de rug in de rijrichting zetten. Wat is er zo bijzonder aan kinderzitjes in de rijrichting ? Ze hebben een eigen systeem van veiligheidsgordel, meestal met vijf riemen (twee over de borstkast, twee over de bovenbenen en een tussen de benen). Een dergelijke vijfpuntsgordel is beter dan een centrale- of buikgordel en vormt de beste bescherming voor uw engeltje ! Vanaf 1,10 m : verhogingskussen Hoewel een verhogingskussen wordt aangeraden voor kindjes van 18 tot 36 kg, is het – opnieuw - toch beter het gebruik ervan uit te stellen zolang uw kindje met zijn hoofdje niet over de rand van het kinderzitje komt of indien het tot de categorie pluimgewicht behoort. In dat geval kunt u het best de autostoel blijven gebruiken in de rijrichting (zie hierboven). Ook hier is het de lengte die van belang is, meer dan het gewicht. Wat is dan de functie van een verhogingskussen ? Het kindje in een correcte positie houden zodat de buikriem mooi over heupen ligt. Want indien de riem te hoog naar boven schuift, kan ze verwondingen aan de buik veroorzaken of riskeert uw kindje, omdat het onvoldoende wordt tegengehouden, onder de gordel door te glijden. Sommige automerken bieden optioneel een verhogingskussen aan dat geïntegreerd zit in de achterbank. Let er in elk geval op dat het kussen voorzien is van een armsteun die de gordel onder de buik van uw kindje houdt. 128 Baby& mama

De praktische kant quid met het kinderzitje ? Meer veiligheid op de weg Weet u dat één kind op twee niet correct zit vastgeklikt in de auto ? Daarom wordt vanaf deze zomer een nieuwe reglementering voor baby’s jonger dan 15 maanden van kracht. Want het allerkwetsbaarst is de groep “ 0+ ”, dus de allerkleinsten van 0 tot 1 jaar. Hun spierstelsel is nog te weinig ontwikkeld, zodat zij bij een botsing een halswervelbreuk of whiplash riskeren. Met de nieuwe wetgeving wordt het zitje “ 0+ ” verplicht tot de leeftijd van 15 maanden in plaats van een jaar. Bij de keuze van een kinderzitje zullen fabrikanten voortaan spreken in termen van leeftijd en lengte, in plaats van gewicht, wat voor ouders duidelijker is. De oude en nieuwe wetgeving zullen nog een poos naast elkaar bestaan, om gezinnen en fabrikanten de tijd te geven om zich aan te passen. Welk type kussen u ook kiest, lees de handleiding van de fabrikant. Vanaf 1,35 : zoals papa en mama Vanaf een lengte van 1,35 m (in het buitenland soms 1,50 m) mogen kleine Belgjes gingskussen opzijleggen en meerijden als de groten, met de veiligheidsgordel. Het neusje van de zalm: sommige wagens hebben op het dashboard een verklikker die aangeeft of uw kindje correct zit vastgeklikt op de achterbank. Een optie die goed is voor de gemoedsrust. De 5 categorieën van kinderzitjes Rug naar de rijrichting Groep 0 : 0 tot 9 kg Groep 0+ : 0 tot 13 kg Naar de rijrichting Groep 1 : 9 tot 18 kg Verhogingskussens Groep 2 : 15 tot 25 kg Groep 3 : 22 tot 36 kg Combinatiezitjes (af te raden) Groep 0/1 en 0+/1: tot 18 kg Groep 1/2/3 en 2/3: 9 tot 36 kg en 15 tot 36 kg www.baby-mama.be 129

De praktische kant Hoewel vakantie een onbetwistbare bron van plezier is, mag u toch niet vergeten dat het ook gepaard kan gaan met de nodige problemen. U heeft koffers, wegenkaarten en reserveringen in orde gemaakt, maar heeft u ook aan de gezondheid van uw jonge kinderen gedacht ? Voorzorgsmaatregelen Neem bij het bezoek aan uw arts de inentingskaarten van de hele familie mee. Tetanus en polio moeten in orde zijn. Afhankelijk van uw bestemming bestaan er nog een reeks andere belangrijke inentingen : gele koorts, hepatitis A of B, difterie, buiktyfus … Ieder jaar worden de risicolanden waarvoor inentingen nodig zijn in kaart gebracht. Sommige gebieden maken ook een medische voorzorgsmaatregel tegen malaria nodig. Deze medicijnen moet u al een week voor het vertrek beginnen nemen tot enkele weken na de terugkomst. Aangezien deze medicijnen neveneffecten hebben, moet u wel zeker zijn van hun noodzaak. Aan de andere kant is het met de soms dodelijke risico’s van deze ziekte ondenkbaar om ze niet te nemen in gebieden waar malaria heerst. Ten slotte overloopt u, samen met uw arts, de inhoud van uw reisapotheek in functie van de risico’s van de bestemming, de leeftijd en de gezondheid van uw kinderen. Voor Europese gebieden volstaan normaal gezien de basisvoorzieningen ( zie tabel ). De grote dag Als u een lang traject moet afleggen in de wagen of met de trein, moet u eten voorzien voor uw bende. U kan er van op aan dat als de opwinding bij het vertrek het ontbijt in de weg stond, u niet verder dan tien kilometer zal rijden voor de eerste “Mama, ik heb honger”. Om prikkelingen te vermijden voorziet u het best enkele kleine tussen-doortjes. Tussendoortje is geen synoniem van onevenwichtige voeding zoals chips of snoepgoed ! Geef liever de voorkeur aan licht verteerbare sandwiches, met hesp, salade en tomaten of aan vers fruit. Pas wel op voor vlekken ! Neem vochtige doekjes en een keukenrol mee om de handen van uw kinderen te wassen. Vergeet ten slotte de drank niet. Drankkartonnetjes met een rietje of flesjes met draaistop zijn precies wat u nodig heeft. De reisduur is voor de kleinsten soms veel te lang. Gelukkig heeft u gezorgd voor wat ontspanning : spelletjes, knuffeldieren, muziek, speelkaarten … Leesboeken zijn niet aan te raden in de wagen want ze kunnen de symptomen 130 Baby& mama Samen op vakantie ! van reisziekte verergeren. In de trein daarentegen zijn ze de ideale ontspanning samen met kleurboeken en dergelijke. Zowel voor u als voor uw kinderen is het zeer belangrijk om elke twee uur pauze te houden en de benen te strekken. Tegenwoordig zijn vele parkeerterreinen uitgerust met speeltuigen waarop de kinderen hun energie kwijt kunnen. Vergeet uw ideaal familiaal evenwicht niet, stop niet voor slech Reisziekte Voor sommigen eindigt een reis zoals ze begonnen is, het hoofd gebogen boven een papieren zak. Deze overgevoeligheid voor de bewegingen van verschillende vervoermiddelen zoals de wagen, het schip of het vliegtuig ontstaat op het niveau van het binnenoor, bij het evenwichtsorgaan. Dit orgaan zorgt er voor dat het lichaam in evenwicht blijft. Daarnaast zijn er nog twee elementen die de hersenen informeren over de positie van het lichaam : het zicht en de zenuwen die verbonden zijn met spieren en bewegingen. Reisziekte zou te wijten zijn aan het onvermogen van de hersenen om al deze, soms tegenstrijdige, gegevens te verwerken. Men weet nog altijd niet waarom sommige personen meer dan anderen vatbaar zijn voor deze kwaal die zich uit in geeuwen gevolgd door misselijkheid en braken. Soms versnelt ze de ademhaling en krijgen uw kinderen hoofdpijn, worden ze duizelig en vallen ze de hele tijd in slaap. Om deze onpasselijkheid doeltreffend tegen te gaan bestaan er vele medicijnen gebaseerd op antihistamine. Wanneer ze ingenomen worden voor het vertrek, kunnen ze de symptomen verlichten maar ze gaan dikwijls gepaard met slaperigheid en sufheid. Naast de medische aanpak bestaan er nog andere nuttige truukjes. U kan er bijvoorbeeld op toezien dat kinderen plaatsnemen tussen de vleugels van een vliegtuig, vooraan in de wagen of in het midden van de boot, indien mogelijk in de reisrichting. Kinderen vermijden ook beter het lezen of het bekijken van afbeeldingen. In liggende of halfliggende positie kunnen ze het best hun blik op de horizon vestigen. Als u een onverbeterlijke roker bent, wacht dan alleszins de pauze af voor u aan uw ondeugd toegeeft. De rook in de benauwde ruimte van een wagen zou iedereen kunnen ziek maken. Geef ten slotte voor het vertrek een licht verteerbare maaltijd aan uw kinderen. Zie er vervolgens op toe dat er veelvuldig lichte tussendoortjes worden uitgedeeld. Vergeet niet dat uw opwinding, uw verwijten en uw geschreeuw voor het vertrek ze nog gevoeliger kunnen maken voor reisziekte. Aan de waterkant Op elke leeftijd wordt de zee anders waargenomen en beleefd. Een baby van enkele maanden heeft niets te zoeken op het strand met belangrijke gevaren zoals zand, uitdroging, zonnesteek en hitteberoerte ). Als u geen keuze heeft ( uw oudste wil kolst wat kost aan de waterkant gaan spelen ) blijf dan niet langer dan een uur, liefst in de schaduw en tijdens de minder warme momenten. Uw oudste is dol op het ploeteren in het water ! Pas echter op voor de zon en verdrinkingsrisico’s. Bij kinderen tussen één en vier jaar is dit laatste de belangrijkste doodsoorzaak. Een plas van 20 cm diep is soms al voldoende om een drama te veroorzaken. Zelfs voor oudere kinderen die al kunnen zwemmen, blijft de zee een gevaar : de stroming en de golven kunnen uw kleine zwemkampioen doen afdrijven. Laat uw kinderen dus niet aan uw oplettendheid ontsnappen. Bang van de zee … Als uw kind bang is van de zee, dwing het dan niet. Het moet wennen aan dit grote oppervlak van bewegend water. In kleine stapjes, via spelletjes, zal het op zijn tijd een niet stoppen liefhebber van waterpret worden. Vergeet ten slotte niet dat de zee overloopt van kleine gevaren : een aanraking met een steekvisje, een zee-egel of een kwal is meestal niet de plezierigste herinnering. Er is niets dat u weerhoudt om uw kinderen kunststoffen sandalen te laten dragen die hen goed beschermen tegen deze ongelukjes. Het water zelf kan ook gevaarlijk zijn. Als uw kind lang in de zon heeft gespeeld, moet het kontakt met het water, dat dan over het algemeen als koud ervaren wordt, geleidelijk gebeuren. Daarentegen blijkt dat twee à drie uur wachten na de maaltijd voor het zwemmen helemaal niet noodzakelijk is, tenzij na een heel overvloedige maaltijd. te

© Astrid Van der Heijden Wetgeving Als een homokoppel een kind adopteren Vlaamse Centrale programma bestaat uit Autoriteit Adoptie ). Het sessies van in het totaal twintig D De kinderwens bij een koppel is een universeel gegeven. Maar de zaken liggen ingewikkelder wanneer het gaat om twee personen van hetzelfde geslacht. Hoe zit het met de adoptiemogelijkheden voor homoseksuele koppels in België ? Wat zijn in met vergelijking zogenaamde « normale » koppels hun rechten en hoeveel kans hebben zij dat hun dossier goed afloopt ? Een stand van zaken. e mogelijkheid voor homokoppels in België om een kind te adopteren bestaat nog niet lang, pas sinds 18 mei 2006. Sinds die datum is ouderschap niet langer afgesloten voor duo’s van dezelfde sekse, die nu identieke rechten hebben als heteroseksuele koppels. Na de wet die het homohuwelijk mogelijk maakte ( 13 februari 2003 ), bekrachtigt deze adoptiewet nu ook het vermogen van gays en lesbiennes om van kinderen te houden en ze op te voeden, zonder dat hun seksuele voorkeur hierin een rol speelt. De wet van 2006 lijkt voor de homogemeenschap dus een grote stap vooruit. Maar hoe zit het nu concreet ? Op juridisch vlak zorgt de wet voor een evenwicht binnen homoseksuele koppels ( gezamenlijke adoptie ). Hij heft de discriminatie ten aanzien van heteroseksuele koppels op en beschermt kinderen die worden opgevoed door personen van hetzelfde geslacht. Vanuit het oogpunt van justitie is de vooruitgang dus duidelijk, maar in realiteit moeten koppels van dezelfde sekse heel wat stadia doorlopen voor zij toegang krijgen tot het ouderstatuut. De weg naar homo-ouderschap : een hindernissenparcours De eerste stap die een homokoppel moet zetten om een kind te adopteren, is zich inschrijven Waar aan te kloppen voor een adoptieprocedure l’Autorité Centrale Communautaire (ACC) : www.adoptions.be • l’Association pour le droit des étrangers : www.adde.be • www.amarna.org De nieuwste wetgeving: www.droitbelge.be • De vervullen formaliteiten : www.telsquels.be/cms/IMG/pdf/TQ_Dossier_Adoption_20008.pdf www.baby-mama.be 131 in de voorbereidingscyclus van de Autorité Centrale Communautaire ( ACC ) ( Wallonië ) ( in Vlaanderen: De wetgeving mag er dan al op vooruit zijn gegaan ten gunste van holebi’s, de situatie blijft verre van ideaal. In België zijn heel weinig kinderen beschikbaar voor adoptie door koppels van hetzelfde geslacht, terwijl de vraag toch heel groot is. Conclusie: hoewel theoretisch gezien homo-adoptie in ons koninkrijk wettelijk gezien mogelijk is, valt het niet te ontkennen dat het in de praktijk vaak een illusie is. Dit bewijst dat er nog altijd heel wat polemiek bestaat over de kwestie en dat er nog een lange weg te gaan is. uur in kleine groepen met andere toekomstige ouders. Wie eenmaal het attest van het ACC en het bekwaamheidsvonnis van de jeugdrechtbank op zak heeft, kan zich wenden tot een van de acht door de Franstalige gemeenschap aanvaarde adoptiecentra ( OAA ) om de procedure te starten. En hier beginnen de problemen … Nationale adoptie blijft vrij ontoegankelijk, gezien het heel beperkte aantal adopteerbare kinderen. En bij internationale adoptie wordt de situatie er zeker niet gemakkelijker op, want bijna geen enkel land dat met ons land een adoptieovereenkomst heeft, wil kinderen toevertrouwen aan Belgische homoseksuele koppels. Tot op vandaag blijken alleen Zuid-Afrika en de Verenigde Staten hiertoe bereid, en dan nog maar in theorie, want ook hier verkiezen die twee landen in de praktijk een nationale adoptie boven een adoptie door een buitenlands gezin, wat opnieuw een aanzienlijke hindernis vormt. « Amarna » : hoop van de laatste kans Bij alle moeilijkheden waarmee homokoppels in hun adoptieavontuur worden geconfronteerd, is een van de laatste alternatieven de organisatie «Amarna». Dit is de enige door de Franstalige gemeenschap erkende adoptiedienst ( ACC ) die samenwerkt met Zuid-Afrika. Maar net als andere organisaties geeft deze vzw voorrang aan “klassieke” koppels, of zelfs aan een lokaal homoseksueel koppel, alvorens een kind in het buitenland onder te brengen in een gezin van hetzelfde type. Ontmoedigd door al die hindernissen om een kind te adopteren nemen steeds meer holebi-koppels hun toevlucht tot co-ouderschap of in-vitrobevruchting, ondanks het feit dat in geen van die gevallen beide ouders een gelijke status krijgen ten aanzien van het kind.

Wetgeving Aangifte van de geboorte en andere formaliteiten dministratieve rompslomp is iets waar de meesten onder ons tegen opzien, maar die papiermolen biedt ons nu eenmaal toegang tot een aantal niet te verwaarlozen rechten. Het zou zonde zijn er niet van te profiteren. Kinderbijslag, geboortepremie, de aangifte van uw kind bij de Burgerlijke Stand … om er maar enkele te noemen : allemaal zaken waar u beter al een paar maanden voor de geboorte kunt aan denken. Temeer daar u sommige formaliteiten al voor de bevalling kunt afhandelen, zodat u minder aan uw hoofd hebt wanneer de grote dag er eenmaal is. Zo kunt u het kraamgeld ( of de geboortepremie ) al ontvangen twee maand voor de geplande bevallingsdatum ! Een niet te versmaden steuntje voor wie niet in het geld zwemt. Want dat kraamgeld, bestemd voor elk kind dat recht heeft op kinderbijslag, wordt toegekend van zodra de zwangerschap 180 dagen heeft bereikt. . A Na die termijn is het dus invorderbaar, zelfs in het jammerlijke geval van een miskraam. U kunt de aanvraag indienen vanaf de zesde zwangerschapsmaand, aan de hand van een formulier dat uw kinderbijslagfonds u kan bezorgen. Daarop verklaart uw arts dan dat die fameuze zesde maand is begonnen. Meteen na de goedkeuring van de aanvraag wordt de premie in de volgende weken gestort. Gewone kinderbijslag voor werknemers ( Deze bedragen zijn van kracht sinds 1 februari 2012) ✿ Voor het eerste kind : 90,28 € ✿ Voor het tweede kind : + 167,05 € ✿ Voor elk kind vanaf het derde : + 249,41 € ✿ Voor algemene vragen over kinderbijslag kunt u terecht bij de Dienst Bemiddeling van de RKW. Gratis telefoonnummer 0800 94 434 of op de website www.rkw.be Die bedraagt Bedragen van het kraamgeld (geldig vanaf februari 2012) • 1199,10 € voor een eerste kindje • 902,18 € voor de volgende geboorte( s ). • 1.199,10 € bij de geboorte van een meerling per kind Baby is er ! Na die eerste administratieve stappen is de belangrijkste nu de officiële aangifte van de geboorte. Vandaag hebben ouders 15 dagen tijd om die formaliteit te vervullen bij dienst van de Burgerlijke stand van de gemeente waar het kindje geboren is. Zorg ervoor dat u uw huwelijksboekje bij hebt ( indien u getrouwd bent ), allebei uw identiteitskaarten en vooral de vaststelling van geboorte, die wordt afgegeven door het ziekenhuis. Om die aangifte te vereenvoudigen maken de ambtenaren van de burgerlijke stand in sommige gemeenten het mogelijk de aangifte te doen in het ziekenhuis zelf. Zodra uw kindje “ingeschreven” is, krijgt u twee uiterst belangrijke documenten die u zorgvuldig moet bewaren : het attest voor de moederschapsuitkering en het attest voor het zwangerschapsuitkering en/of -rust in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Het eerste formulier hebt u nodig om kinderbijslag te krijgen. Het tweede is bestemd voor uw ziekenfonds. Wanneer die formaliteiten eenmaal rond zijn, hebt u recht op kinderbijslag vanaf de maand die volgt op de geboorte. U ontvangt dus een eerste uitkering rond de tiende dag van de tweede maand na de geboorte. Het bedrag dat u daarna maandelijks ontvangt is afhankelijk van uw gezins- en professionele situatie, het aantal kinderen, hun leeftijd en hun eventuele handicap. Maar aarzel zeker niet navraag te doen bij uw bijslagfonds, want bepaalde voorwaarden en tarieven verschillen afhankelijk van de instelling. kunnen 132 Baby& mama

Wetgeving De borstvoedingspauze wettelijk isschien weten nog niet veel mama’s dit, maar sinds 2002 heeft de Staat een wettelijk kader vastgelegd voor de borstvoedingspauze op het werk. De toeschietreflex en dus de momenten om af te kolven ( of borstvoeding te geven ) zijn niet altijd zo maar netjes binnen de vrije momenten “in te lassen”. Om het de mama’s gemakkelijker te maken is de borstvoedingspauze op het werk nu strikt gereglementeerd. Zo moet de werkgever zorgen voor een onopvallende, goed verluchte, nette en behoorlijk verwarmde ruimte waar die pauzes in de best mogelijke omstandigheden kunnen verlopen. De mama moet van haar kant de werkgever twee maand vooraf per aangetekende brief op de hoogte brengen. Verder spreekt zij met haar diensthoofd af wanneer zij haar pauzes zal nemen. Die mogen in elk geval niet dienen als excuus om later op het werk aan te komen of vroeger te vertrekken. Bovendien moet zij elke maand een bewijs van borstvoeding voorleggen, dat wordt afgeleverd door een consultatiebureau voor zuigelingen, of een getuigschrift van de arts met de verklaring dat zij borstvoeding geeft. M In de praktijk De borstvoedingspauzes, waar enkel werkneemsters met een arbeidsovereenkomst aanspraak kunnen op maken, lopen over een periode tot zeven maand na de bevalling. In uitzonderlijke omstandigheden ( premature geboorte … ) kan die periode met maximum twee maand worden verlengd. Het aantal pauzes is afhankelijk van het aantal uren dat de moeder per dag werkt. Om recht te hebben op één borstvoedingspauze moet zij ten minste vier uur per dag werken. Vanaf zeven en een half uur werk heeft zij recht op een tweede pauze. Opgelet : de mogelijkheid om borstvoeding te geven betekent zeker niet dat de mama ook de rest van de dag op het werk voor haar kindje mag zorgen ( bijvoorbeeld wanneer er kinderopvang in het bedrijf is ). Reden voor ontslag ? Omdat elke pauze die een werkneemster neemt een verlies betekent voor haar werkgever, vrezen sommige mama’s dat dit een reden voor ontslag kan worden. De wet heeft dit probleem vermeden door het eigenlijk te omzeilen : de pauze wordt niet vergoed door de werkgever, maar door de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Bovendien kan een bedrijfsleider een ontslag nooit motiveren met een reden verbonden aan de fysieke toestand van de werkneemster, of het nu gaat om afkolven dan wel om borstvoeding geven. Nc Communication www.baby-mama.be 133

Wetgeving maand na de laatste week van verplichte rust. De tweede betaling, voor de facultatieve moederschapsrust, gebeurt binnen de maand na de definitieve werkhervatting. Moederschapsrust Momenteel bedraagt de moederschapsvergoeding 1.127,16 €voor een verplichte bevallingsrust van 3 weken. Voor elke bijkomende week bevallingsrust ontvangt een zelfstandige moeder 375,72 € De moederschapsuitkering wordt in twee keer betaald door het ziekenfonds, tenlaatste in de maand die volgt op de laatste week van de moederschapsrust. Zelfstandige ouders de staat denkt ook aan u De komst van een baby plannen is niet altijd evident, en nog minder voor een zelfstandig werkende vrouw. Hoewel de bevallingsrust nog altijd korter is dan die van een loontrekkende moeder, gaat het de jongste jaren toch de goede kent uit en krijgen ook zelfstandige vrouwen meer bescherming wanneer zij een gezin willen stichten. H et arbeidsrecht geeft loontrekkende moeders op het vlak van zwanger- en moederschap een aantal specifieke rechten en plichten. Zo genieten zij, mits zij een aantal formaliteiten vervullen, een zekere bescherming ten aanzien van hun werkgever in verband met moederschap en hebben zij recht op specifieke uitkeringen en verlof naar aanleiding van de bevalling. Die rechten zijn ook weggelegd voor de zelfstandig werkende toekomstige mama, maar er zijn toch een aantal belangrijke verschillen. Moederschapsrust Sedert 1 januari 2009 kan de zelfstandige moeder zelf voor een groot deel haar bevallingsrust inplannen. Het tijdvak van moederschapsrust bestaat nu uit een verplichte en een facultatieve rustperiode. De zelfstandige moeder kan in totaal maximum 8 weken rust opnemen ( 9 weken bij de geboorte van een meerling ). 134 Baby& mama Verplichte periode De verplichte bevallingsrust is een periode van 3 weken : • één week verplichte voorbevallingsrust • twee weken verplichte nabevallingsrust Facultatieve periode De verplichte periode kan aangevuld worden met een periode van facultatieve ( vóór- of na- ) bevallingsrust. De facultatieve voorbevallingsrust kan opgenomen worden in de 2 weken voorafgaand aan de verplichte voorbevallingsrust. De facultatieve nabevallingsrust kan per periode van 7 kalenderdagen opgenomen worden in de 21 weken volgend op de verplichte bevallingsrust. De uitkering De moederschapsuitkering wordt door de verzekeringsinstelling in 2 schijven betaald. De eerste schijf slaat op de verplichte bevallingsrust en wordt uitbetaald binnen de Om zo’n moederschapsuitkering te krijgen, bent u verplicht om al uw beroepsactiviteiten stop te zetten tijdens de volledige duur van het moederschapsverlof. Doet u dat niet, dan verliest u het recht op een uitkering. Groot nieuws voor alle jonge mama’s die een zelfstandige activiteit uitoefenen : Wanneer u terugkomt van de materneit, kan u volop genieten van de eerste geluksmomenten in uw gezin... en u kan zich laten bijstaan voor huishoudelijke taken ! De dienstencheques die voorzien zijn in het kader van de moederschapshulp kunnen vanaf nu toegekend worden vanaf de dag van de geboorte. U moet dus geen 6 weken meer wachten om ervan te genieten. Vanaf 1 januari 2009 werd de waarde van de dienstencheques opgetrokken naar 7,50 €. Dienstencheques zijn betalingsbewijzen waarvan de aankoopprijs ten laste wordt genomen door het Sociaal Verzekeringsfonds en waarmee erkende ondernemingen of personen kunnen betaald worden voor hulp van huishoudelijke aard verricht in België, hetzij in de woonplaats van de zelfstandige ( onderhoud van de woning, de was, de strijk, bereiding van maaltijden … ). Bent u als zelfstandige net moeder geworden en hebt u na uw bevallingsrust uw beroepsactiviteit hervat, dan kunt u genieten van moederschapshulp in de vorm van 105 dienstencheques, die u ontvangt via de sociale verzekeringskas voor zelfstandigen. www.asti.partena.be • www.kids.partena.be www.rkw.be • www.adecco.be

Wetgeving Het leven is mooi bij Kind en Gezin Kind en Gezin wil, samen met zijn partners, voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is of opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren. Kind en Gezin Hallepoortlaan 27 - 1060 Brussel e prenatale consultaties dienen natuurlijk om de toekomstige papa en mama bij te staan in de loop van de zwangerschap. Zij worden gegeven door een geneesheer, maar bieden tegelijk de gelegenheid om ook kennis te maken met andere medisch-sociale medewerkers, die eveneens raad kunnen geven. Het gaat om verpleegsters, diëtisten assistenten. De vaststellingen en opmerkingen tijdens die ontmoetingen worden opgetekend in een schriftje dat wordt doorgegeven aan de arts-verloskundige Een bezoekje thuis Kind en Gezin biedt ouders van jonge kinderen ( 0 tot 3 jaar ) in Vlaanderen een waaier van preventieve diensten aan die te maken hebben met de voeding, verzorging, ontwikkeling en opvoeding, gezondheid en veilige leefwereld van je baby. De dienstverlening is gratis en bestaat uit minimum twee bezoeken bij je thuis en tien consulten in een consultatiebureau in je buurt. Tijdens deze consulten kan je je baby ook laten vaccineren. Ook in de periode van zwangerschap en bevalling kan je bij Kind en Gezin terecht. Samen met de kraamklinieken organiseert Kind en Gezin voor aanstaande ouders informatiebijeenkomsten’Kind op komst’. We bespreken het verloop van de zwangerschap en de bevalling, de behoeften van je baby, het ouderschap, de borstvoeding, de sociale wetgeving … Je kan ook een’zwangerschapspakket’bij Kind en Gezin aanvragen. Daarin vind je veel praktische informatie en een handige zwangerschapskalender. Ben je op zoek naar de opvang die het best past bij je kindje ? Bij Kind en Gezin krijg je antwoord op de meest uiteenlopende vragen hieromtrent ; waar let je op bij het zoeken naar opvang, waar kan je opvang vinden, wat zijn de opvangkosten … en maatschappelijk D Tel : 02 533 12 11 - info@kindengezin.be www.kindengezin.be www.baby-mama.be 135

Brusselsesteenweg 161 1785 Merchtem 2.000 m² winkelplezier ! Geboortelijsten Babyartikelen Jeugdmeubelen Zwangerschapskleding Kleding tot 6 jaar Geboortelijsten on-line Brusselsesteenweg 161 1785 Merchtem Tel. 052 37 01 34 Open : di. t.e.m. za. : 10 - 18 u zo. & ma. : gesloten. Op 7km UZ Jette afrit 9 of via A12 Brussel-Antwerpen afrit 3 Wolvertem 2000 m² sFeeRWinKeLen Ruime parking www.babyplusvanderstraeten.be info@babyplusvanderstraeten.be

Zwangerschaps- en borstvoedingsmode Noppies Anita Mama Licious Carriwell Traditionele kinderwagens en trendy driewielers om er eens fijn op uit te trekken Quinny • Stokke • Bugaboo • Pericles Maxi-cosi • Mutsy • Maclaren • Bébé Cars • Easy Walker • Joolz … Schattige pyjamaatjes en trendy outfits van 0 tot 6 jaar Week End à la mer P’tit Filou Strass Bla Bla Bla Name-it Filou Petit Bateau Lief … de nieuwe catalogus ligt voor je klaar

Vaccinaties Zinvol en Verplicht n België is alleen het vaccin tegen polio verplicht. Nadat uw kind dus de 4 dosissen heeft gekregen, moet u door de behandelende arts een verklaring laten invullen bestemd voor het gemeentebestuur. Maar er zijn nog andere vaccins die, hoewel niet verplicht, wel ten sterkste aanbevolen zijn. Er bestaat tegenwoordig een handig hexavalent vaccin dat in vier toedieningen uw kind beschermt tegen difterie, tetanus, kinkhoest, Haemophilius Influenzae type b en hepatitis B. U kunt hiervoor terecht bij uw kinderarts of ook bij Kind en Gezin, waar het gratis wordt toegediend. I Ook andere vaccins zijn zeker nuttig, zoals tegen tuberculose, meningokok C, de klassieke kinderziekten mazelen - rodehond - bof ( alledrie in één vaccin ), waterpokken, griep of maag-darmontsteking door het rotavirus ( opletten met dit laatste : het hele schema - twee toedieningen - moet afgewerkt zijn voor de leeftijd van 6 maand ). Vergeet niet dat u nooit een vaccin mag laten toedienen wanneer uw kind koorts heeft. En houd uw kind enkele dagen na elke vaccinatie extra in het oog, want er kunnen altijd bijwerkingen optreden  Het vaccinatieschema hieronder, waarin de belangrijkste vaccins zijn opgenomen, kunt u zelf telkens invullen : Vaccins Age Difterie Tetanus Kinkhoest Polio Haemophilius Influenzae type b Hepatitis B Mazelen Rodehond Bof Meningocok C Pneumokokken Rotavirus ✿ ✿ ✿ ✿  138 Baby& mama 8 weken ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ 12 weken ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ 16 weken ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ 12 maand 15 maand ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ ✿ 5 - 7 maand ✿ ✿ ✿ 10 - 13 ans 14 - 16 maand ✿ ✿ Praktisch - de onmisbare nummers : ✿ 100 noodnummer ✿ 112 Europees noodnummer ( bij ongeval of overval ) ✿ 105 het Rode Kruis ✿ 02 513 02 02 - SOS dokte ✿ 070 245 245 - gratis nummer Antigifcentrum ( u krijgt 7 dagen op 7, de klok rond een arts aan de lijn ) ✿ 02 479 18 18 - Wachtdienst

EXCLUSIEVE merkkledij voor toekomstige mama’s BABY BOOM kleedt ronde buikjes elegant en comfortabel aan. van maat 34 tot 54 Een plekje in het centrum van Waver, waar alles te vinden is om de mooie ronde buik uit te dossen voor een kleurige en stijlvolle zwangerschap. Rue des Fontaines, 58 - 1300 Wavre (tegenover de parking) Tel : 010 22 94 37 • babyboom.wavre@hotmail.com www.babyboom-wavre.be Open van dinsdag tot en met zaterdag van 10u30 tot 18u30. Maandag enkel op afspraak

VOOR UW GEMOEDSRUS Babyfoons & bewegingsmonitors RUS Luieremmer met VOETPEDAAL Badzitje Bezoek onze website www.mykko.com

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72
73. 73
74. 74
75. 75
76. 76
77. 77
78. 78
79. 79
80. 80
81. 81
82. 82
83. 83
84. 84
85. 85
86. 86
87. 87
88. 88
89. 89
90. 90
91. 91
92. 92
93. 93
94. 94
95. 95
96. 96
97. 97
98. 98
99. 99
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122
123. 123
124. 124
125. 125
126. 126
127. 127
128. 128
129. 129
130. 130
131. 131
132. 132
133. 133
134. 134
135. 135
136. 136
137. 137
138. 138
139. 139
140. 140

Home