0

Nr 24 - April 2017 het maandblad van de Brusselse ondernemingen De onderneming financieren Crowdfunding, tax shelter, subsidies, aandelenregelingen voor werknemers, beursingang… Financiering is ook mensenwerk P.14 ReStart: een ondernemer die opleeft, is er twee waard P.31 Kringloopeconomie: het betere beheer van hulpbronnen P.40 ISSN 2406-3711

eenvoudig en gratis. Rekruteren met Select Actiris, biedt diensten aan die uw aanwerving vereenvoudigen. • Een consultant gespecialiseerd in uw activiteitensector • Een selectie van maximum 6 kandidaten die aan het gewenste profiel voldoen • Tips om uw loonkosten te optimaliseren • Administratieve ondersteuning bij het aanwerven van jongeren en stagiairs Om gratis gebruik te maken van onze diensten, surf naar www.actiris.be Werkgevers vertrouwen ons! Ontdek de getuigenis van in dit nummer. Actiris verandert de toekomst van uw bedrijf www.actiris.be Met de steun van de Europees sociaal fonds

WOORD VOORAF London, next door Terwijl we schrijven, brengt Mevrouw Theresa May officieel het ‘Brexit’-proces op gang door aan te kondigen dat Groot-Brittannië het ondertussen beruchte artikel 50 van het Verdrag betreffende de Europese Unie inroept. Het is de eerste keer dat een EU Lidstaat beslist om uit de Unie te stappen. We betreuren dit maar moeten ons hierbij neerleggen: deze keuze werd democratisch gestemd. Geografisch is Groot-Brittannië echter geen duimbreed verschoven. Het land hoort bij onze voornaamste handelspartners en staat op de 4de plaats van ons handelsverkeer – en zelfs op de eerste, buiten de eurozone. Groot-Brittannië vertegenwoordigt 45% van het verkeer in de haven van Zeebrugge en neemt 8% van de goederen af die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest exporteert. 700 Brusselse bedrijven, die samen 55.000 mensen tewerkstellen, onderhouden handelsrelaties met Groot-Brittannië. De dalende koers van het Britse pond en de eventuele invoering van douanerechten houden heel wat gevaren in. Laten we de mogelijke impact op onze economie in geen geval onderschatten, want ons land zou er zwaarder onder gebukt gaan dan de meeste andere Europese Lidstaten. Wij hebben er dus alle baat bij om de economische betrekkingen met Groot-Brittannië zoveel mogelijk te beschermen. Daar zouden trouwens ook de Britten wel bij varen. Laten we bij deze pijnlijke scheiding niet vergeten wat werkelijk op het spel staat: het behoud van de vrijhandelsprincipes, de fundamenten van de eenheidsmarkt en van onze welvaart tijdens de afgelopen 60 jaar. Brussel zou de Brexit ook als een buitenkans kunnen beschouwen. Nu de Europese verworvenheden in twijfel worden getrokken, dient Brussel zijn rol als Europese hoofdstad te onderstrepen, want het is zijn voornaamste troef. Als kruispunt van de economie en het politieke leven concentreert Brussel een indrukwekkend aantal internationale instellingen. Het is een kosmopolitische en veeltalige stad, waar een groot aantal universiteiten en hogescholen zijn gevestigd. Zijn vastgoedmarkt blijft zeer betaalbaar. En, last but not least, Brussel is de hoofdstad die het dichtst bij Londen ligt, op amper twee uur Eurostar. Nu de Brexit er is, kan Brussel er voordeel uithalen. De stad beschikt over sterke argumenten om de zetels van bepaalde Europese instellingen in de UK naar hier te laten verhuizen of om bedrijven die vandaag in Londen zijn gevestigd en de Europese markt niet willen verliezen, naar hier te lokken. Dit geldt vooral voor de financiële sector, met 4.500 bankinstellingen die al in Brussel zijn vertegenwoordigd. Deze uitdaging vereist een heldere kijk op zaken en nationale samenhang: België moet absoluut eenstemmig zijn hoofdstad positioneren. Dit vraagt BECI met klem. Het zou namelijk onaanvaardbaar zijn dat de belangen van Brussel, als voornaamste drijfkracht van de Belgische economie, het slachtoffer zouden worden van binnenlandse muggenzifterij en twisten. Thierry Willemarck, Voorzitter van BECI BECI - Brussel metropool - april 2017 1

INHOUD Think Tank 4 9 BECI online 7 Op de mouw gespeld 8 Vóór of tegen het Excellentiepact Rondetafelgesprek mobiliteit Internationaal 12 Vervoer: een Europese projectoproep 13 Wordt u een van de Brussels Best Exporters? Topic: Financiering van de onderneming 14 Financiering verkrijgen is uiteindelijk ook mensenwerk 18 Crowdfunding: KMO zoekt werkkapitaal 21 Tax shelter voor starters: Fasten seat belts! 23 Er bestaat waarschijnlijk een subsidie voor u … 24 Aandelenregelingen voor werknemers krijgen te weinig steun 26 De beurs wenst zich KMO-vriendelijker op te stellen Dynamiek 30 Starter: Bubble’s 31 ReStart: een ondernemer die opleeft, is er twee waard 33 Drie vooroordelen over elektrische wagens 34 Summer Workshops 35 Bemiddeling zorgt voor ongekende creatieve energie 38 Uw sociale bijdragen in 2017 39 Het werk hervatten na een lange afwezigheid 40 Kringloopeconomie: het betere beheer van hulpbronnen 44 Be Circular 2017 – daar gaan we weer! 45 Transitie: Lionel Jadot, kunsthandwerker, designer en upcycler 46 Quiz time: Test uw groene kennis Community 47 BrusselsLife: Al wat u moet zien en weten in Brussel 50 BECI - Kamer van Koophandel Brussel: Algemene Vergadering van 5 oktober 2016 51 BECI – Verbond van Ondernemingen te Brussel: Algemene Vergadering van 5 oktober 2016 53 News 55 Toetredingsaanvragen 55 Index 56 Agenda Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Brussel Metropool Nr 24 – April 2017 In mei: De economi van het geluk Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Younes Al Bouchouari, Pierre Chaudoir, Johan Debière, Vincent Delannoy, Ophélie Delarouzée, Thierry Duquesne, Olivier Fabes, David Hainaut, Gaëlle Hoogsteyn, Julien Ide, Tulay Kasap, Laura Rebreanu, Victor Lepoutre, Amaury Mechelynck, Patricia Mignone, Guy Van den Noortgate, Peter Van Dyck, Miguel Van Keirsbilck, Dimitri Van Rossum, Morgan Van Cleven en Laurie Verheyen. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Emilie Croin – T +32 2 643 78 08 F +32 640 93 28 – ecr@beci.be 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER

Over opportuniteiten gesproken! De Week van de Ondernemers 24 27 april Kom ideeën delen en creëer zo nieuwe businessopportuniteiten Werk en privé, nieuwe technologieën, anticiperen op de behoeften van klanten … Dit zijn enkele van de thema’s die we zullen behandelen tijdens de Week van de Ondernemers. Schrijf u in voor lezingen die u inspireren én kom uw netwerk uitbreiden. ing.be/ondernemers ‘De Week van de Ondernemers’: gratis lezingen georganiseerd door ING België van 24/04/2017 tot en met 27/04/2017 in verschillende steden in België (Brussel, Gent, Oostende, Antwerpen, Zwevegem, Genk, Leuven, Louvain La Neuve, Luik en Frameries), elke dag tussen 11.00 u. en 20.30 u. Deelname zonder verplichting tot aankoop van een product of dienst van ING. Inschrijven enkel mogelijk via ing.be/ondernemers. Aanbod onder voorbehoud van het aantal beschikbare plaatsen bij ING België. Maximum 150 plaatsen per lezing. ING België nv – Bank/Kredietgever – Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nummer 12381A – www.ing.be - Verantwoordelijke uitgever: Marie-Noëlle De Greef – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel - 02/17.

THINK TANK BECI ONLINE In uw nieuwsbrief van maart Wist u dat BECI voor u een aantal verplichte formaliteiten kan verrichten? Inschrijving/schrapping in het BTW register, documentaanvraag uit de Kruispuntbank der Ondernemingen, neerlegging van akten, neerlegging van jaarcijfers, huurregistratie, publicatie in het Staatsblad … Vertrouw deze stappen aan BECI en u maakt tijd vrij voor het voornaamste: de ontwikkeling van uw activiteiten. Verdere inlichtingen? Contacteer Jocelyne Hincq, 02 563 68 57 — jh@beci.be. U leest op onze website een aantal tips om intercultureel te onderhandelen met Iraanse partners – en succes te oogsten: 1. Wees je bewust van verschillende culturele waarden 2. Let op voor stereotypering 3. Onderschat de pre-onderhandelingen niet 4. Iedereen gelijk 5. Geen tijdsdruk Volledig artikel: www.beci.be/nl/internationaal/ik_onderneem/vijf_tips_voor_interculturele_ onderhandelingen_met_iran/ 46,9 % 4 BECI - Brussel metropool - april 2017 De gemiddelde score van de deelnemers aan onze ‘groen kennis’ quiz bedraagt 46,9%. De meesten slaagden erin drie vragen (op zes) correct te beantwoorden. Er is dus nog veel voor verbetering (en besparingen) vatbaar in onze bedrijven. Belangstelling voor de test? U vindt hem op bladzijde 56!

THINK TANK BECI ONLINE Social Media Maak kennis met onze nieuwe leden op onze Facebookpagina! Een nieuwkomer deze maand: het adviesbureau Micropole. “Een faillissement is een diploma waard”: dit zou de leuze kunnen zijn van BECIs reStart programma. reStart helpt de gefailleerde ondernemer die een nieuw project op gang wil brengen. Het programma werd op 9 maart voorgesteld, in aanwezigheid van Minister van Economie Didier Gosuin. Lees ons artikel op bladzijde 31. De Export Toolbox bevat een twaalftal themafiches die samen met deskundigen werden samengesteld om u te helpen bij de ontwikkeling van uw internationale activiteiten. Deze documenten vindt u op onze website. Thema van de maand: hoe bepaalt u het btw-tarief voor de leveringen van goederen en diensten in het buitenland? Meer informatie: www.beci.be/nl/ internationaal/ik_exporteer/ Via BECI richtte minister Pascal Smet zich tot de Brusselse ondernemingen om zijn visie van de stedelijke mobiliteit toe te lichten. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter BECI - Brussel metropool - april 2017 5

Publireportage Leo Grimberg Oprichter van Panadas Factory. ‘Als Ingenieur Informatica van opleiding had ik nooit eerder met arbeiders gewerkt. Bij het rekruteren zegt een cv bovendien vaak niet alles. Het is dan ook niet altijd evident om hier door te kijken. Actiris helpt mij om de juiste profielen te zoeken en filtert voor mij de kandidaten.’ ‘Voor mij is Actiris dé referentie op vlak van rekrutering bij de oprichting van een onderneming.’ Panadas Factory werd opgericht in 2010 en is gespecialiseerd in diepvriesproducten. Leo Grimberg, de oprichter, blikt terug op de rekruteringen sinds de start van het project. ✓Waarom heeft u beroep gedaan op Select Actiris voor uw rekruteringen? Toen ik Panadas Factory heb opgericht, was ik nog maar net in België aangekomen en kon ik wel wat raad gebruiken over de tewerkstellingsmaatregelen. Het leek mij logisch om hiervoor aan te kloppen bij Actiris. De consultant die zich met mijn dossier bezighield, was zeer efficiënt en wist van aanpakken. Mijn eerste werknemer heb ik aangeworven via een IBO (individuele beroepsopleiding). Zeer snel groeide het aantal werknemers in mijn bedrijf. Samen met Actiris heb ik dan een plan uitgewerkt voor mijn personeelsbeheer op middellange en lange termijn. ✓Hoe heeft dit u geholpen bij de verdere uitbouw van uw onderneming? Zonder de tewerkstellingsmaatregelen zoals de IBO en Activa had ik nooit mijn eigen bedrijf kunnen starten. Nu kan ik mijn personeel aanwerven voor onbepaalde duur, maar in het begin was dat geen optie binnen Panadas. Voor mij is Actiris dé referentie op vlak van rekrutering bij de oprichting van een onderneming. Panadas Factory in cijfers • 20 werknemers 100% 4.000 empanada’s per dag Met de steun van het Europees sociaal fonds van het personeel aangeworven via Select Actiris ✓Wat zijn uw projecten voor de toekomst? De onderneming blijft groeien. Binnenkort zal ik dus opnieuw op zoek gaan naar nieuw personeel, met de hulp van Select Actiris. Bij elke evolutie van het bedrijf, overlopen we alle mogelijkheden op HR-vlak. De profielen zijn steeds diverser. Nu gaan we een restaurant en rechtstreekse verkooppunten openen. De profielen die we nu zoeken, zijn dus zeer verschillend van de arbeidersprofielen die we tot nu toe zochten. Wilt u ook onze diensten uitproberen? Contacteer ons op het nummer 02 505 79 15 of via werkgevers@actiris.be of surf naar actiris.be/werkgevers Rekruteren met Select Actiris, eenvoudig en gratis! www.actiris.be

THINK TANK OP DE MOUW GESPELD De Formule E: nu niet (later misschien) Een ongelooflijke kakofonie tussen de Stad, het Gewest en Koekelberg: eens te meer een bewijs dat onze hoofdstad nog nauwelijks te besturen valt. Het slachtoffer is deze keer de Formule E-race die op 1 juli in de buurt van de basiliek was gepland en die dus uiteindelijk werd geannuleerd. Brussel had het focuspunt kunnen zijn van 200 miljoen tv kijkers en internetgebruikers, onder wie 30% Chinezen en Indiërs. Een mooie promotie van de elektrische mobiliteit eindigt dus in de prullenbak. Onze hotels en restaurants hadden op volle toeren kunnen draaien. Laten we hopen dat deze kans zich ooit nog voordoet … Zelfs Audi, als mogelijke partner en sponsor van de race, staat met zijn mond vol tanden bij een dergelijk gebrek aan visie en inzicht. Des te meer omdat het event zijn financiering uit de privésector zou halen. Onze politiekers moesten gewoon ‘ja’ zeggen. Meer niet. 22 oktober 1972 Op die datum werd de laatste officiële voetbalmatch tussen de Union-Saint-Gilloise en Standard de Liège gespeeld. De trouwe supporters van de Union zullen daarna 45 jaar moeten wachten! Hun geduld wordt op 14 april beloond, en dan nog in het Koning Boudewijn-Stadion, stel u voor! Manneken Pis tegen Tchantchès in het raam van de play-offs 2. Jack in het kielzog van Facebook en Snapchat Jack Abrams (vroeger werkzaam bij Le Pain Quotidien en Wilink) verloor zijn ouders op zeer prille leeftijd en heeft al zijn kinderjaren zitten wachten op een teken van hen. Hieruit ontstond een applicatie om geprogrammeerde berichten te sturen, die pas kunnen worden geopend op de datum die de verzender heeft bepaald. Jack Abrams kreeg de hulp van Michel Tombroff, de vader van Softkinetic (het systeem waarmee je op interactieve wijze op Playstation kunt spelen), en sleept vandaag een heleboel prijzen in de wacht. Velen beweren dat hij hetzelfde succes tegemoet gaat als Snapchat, dat onlangs een spectaculaire intrede deed op de beurs. Het is wel spijtig dat het nieuwe bedrijf in Lasne is gevestigd. Zonder OBU erger dan dronken achter het stuur? Het lawaai van vrachtwagens is in onze steden niet echt welkom. Maar we vinden het wel normaal dat de winkelrekken goed gevuld staan wanneer we onze boodschappen doen. De oplossing zou erin bestaan de vrachtwagens uit de stadskernen te bannen en door lichtere bestelwagens te vervangen. Op dit concept rust de kilometerheffing voor voertuigen van meer dan 3,5 t. En hoe wordt deze kilometerheffing in Brussel concreet gecontroleerd? Praktisch: gebeurt de controle in het centrum van de stad of ergens in de tweede kroon? Is het de bedoeling het verkeer vlotter te laten verlopen of de hinder voor de omwonenden te verminderen? Of misschien om nutteloze uitstoot te vermijden? Helemaal niet! Of de controle representatief is? Geen flauw idee. Als u als controleur uitstekend wil presteren, lig dan liefst op de loer aan de rand van de stad, vlakbij de autosnelweg. Of, beter nog, lig in hinderlaag ter hoogte van de uitrit van de opslagplaats van een groothandelaar van wie de 50 vrachtwagens verse producten leveren aan traiteurs, supermarkten, collectiviteiten, scholen enz. Al bij al 3.500 leveringen per week. U zult alvast een voertuig kunnen betrappen ergens op de 300 m tussen de groothandelaar en de autosnelweg die zich in het Vlaamse Gewest bevindt. Zeker weten, want zo is het al gebeurd. Een OBU-box die niet meteen aanslaat wanneer de vrachtwagen vertrekt, dat gebeurt. Het voertuig verlaat de site en wordt meteen gepakt. Een corrigerende actie? Helemaal niet: onmiddellijk betalen, of de vrachtwagen wordt geïmmobiliseerd. 1.000 euro. Hoeveel? Ja, 1.000 euro, nu meteen te betalen. De baas moet maar zelf met het geld tot hier komen. Enne… Waartoe dient zo een waanzinnige strengheid? De autobestuurder die vier trappisten binnen heeft, riskeert veel minder! Zijn papieren worden niet in beslag genomen en zijn voertuig niet geïmmobiliseerd. De boete moet hij niet meteen betalen. Twee maten en twee gewichten, dus. Voor de vrachtwagens zou de betaling ten minste wat later moeten kunnen gebeuren, nietwaar? Anders komt de burger al gauw tot de conclusie dat rijden zonder OBU erger is dan dronken achter het stuur te kruipen. B. Russel BECI - Brussel metropool - april 2017 7 Trop is teveel

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Het Excellentiepact Iedereen beseft dat een diepgaande hervorming van het Franstalige onderwijs onontbeerlijk is. Het zogenaamde ‘Pacte d’Excellence’ grijpt drastisch in, voornamelijk in het kwalificerende onderwijs. De methodes zijn nog aan verduidelijking toe en hun praktische toepassing veroorzaakt enige angst. Ophélie Delarouzée Olivier Remels, secretaris-generaal van de Fondation pour l’Enseignement1 Dit Pact is het werk van mensen op het terrein. Een historische bottom-up aanpak, in feite. Iedereen heeft de vaststellingen en de ambitieuze doelstellingen van het document goedgekeurd. Even op een rijtje: in de Federatie Wallonië-Brussel is 27% van de jongeren onder 25 werkloos. 13% van de jongeren gaat niet naar school en volgt noch opleiding, noch vorming (‘neets’: Not in Education, Employment or Training). Voor deze 13% bestaan slechts 5% laaggekwalificeerde banen. In het PISA-onderzoek verschijnt Franstalig België op de 26e van wiskunde, de 28e voor wetenschappen en de 8e plaats (van 38) voor het onderwijs voor lezen – en de beste resultaten volgen een dalende trend. Er bestaat een sterke band tussen het voortijdig schoolverlaten en het sociaal-economisch niveau van de leerlingen. Voor de allereerste keer hebben alle spelers aanvaard om de problemen op een globale en systemische manier aan te pakken. Er wordt bijvoorbeeld gestreefd naar samenwerkingsverbanden tussen leerkrachten, als stimulans voor de schoolprestaties. De scholen krijgen meer steun dankzij een hervormd beleid en een doelgerichte sturing. Aanzienlijke middelen worden ingezet om het (peperdure) probleem van de zittenblijvers in te dijken. Eenmaal op kruissnelheid zal het Pact 220 miljoen kosten, waarvan het merendeel zal worden geput uit de eigen marges van het systeem, mede dankzij een betere efficiëntie. Het gemeenschappelijke leertraject zal veel meer multidisciplinariteit inhouden. De leerprocessen gaan zich ook buigen over de polytechnische aspecten van sommige beroepen, kunst, digitale technologie en zelfs ondernemerschap. De verwerking van een positieve oriëntering in het leertraject van de leerling zal eindelijk een alternatief bieden voor het absurde verbanningsproces dat kinderen stap voor stap van het algemeen secundair onderwijs naar het kwalificerend beroepsonderwijs verdringt. Het Pact wil ook het ganse systeem vereenvoudigen en vermijden dat meerdere trajecten naar eenzelfde beroep leiden. Vandaag zitten bepaalde studie-opties overvol, terwijl ze nagenoeg geen beroepsuitzichten bieden. En andere opties kennen geen succes, ondanks de aanzienlijke vraag naar dergelijke vaardigheden op de arbeidsmarkt. Voortaan zal het aanbod aan studie-opties beter rekening houden met de lokale sociaal-economische context en op die manier de tewerkstelling bevorderen. Het kwalificerende onderwijs zal nauwer gaan samenwerken met de specifieke activiteitsectoren. 8 BECI - Brussel metropool - april 2017 Joseph Thonon, gemeenschappelijke voorzitter van de CGSP-Enseignement Het Pact beperkt zich tot een lijst van goede voornemens. Meerdere regeringen zullen het moeten toepassen en de duivel schuilt in de details. De politieke uitvoering vergt een constante waakzaamheid van de vakbonden, zowel wat betreft de kwaliteit van het onderwijsstelsel als het welzijn van de leerkrachten. Bij het project dat de sturing van de scholen voorziet, kan er geen sprake zijn van individuele sancties op basis van een gemeenschappelijk doelstellingencontract. Controle op de leerkrachten en eventuele sancties moeten los staan van het sturingssysteem, als we niet willen verzeilen in de managementpraktijken van privé ondernemingen. De sociale mix moet worden bevorderd door remediatiecursussen en de verlenging van het gemeenschappelijke leertraject. Om een versplintering van de inhouden en niveaus te vermijden, moet het referentiekader echter veel strikter worden. Als het kader wat onduidelijk blijft, zullen de vier onderwijsnetten uiteenlopende programma’s en toepassingen blijven gebruiken. De opwaardering van het technisch onderwijs om er opnieuw een volwaardige keuze van te maken, moet ook kaderen in de sociale mix. Hier wordt vooral gevreesd dat de kwalificerende vorming van 4 tot 3 jaar zal worden herleid. Het beroepsonderwijs en het kwalificerende onderwijs, dat meer algemene en technische vakken voorziet, zullen tot een enkel leertraject fuseren, wat meteen een heleboel vragen oproept. De ondernemingen beweren niet in staat te zijn de gevraagde stages te organiseren, terwijl wordt verwacht dat de bedrijfswereld actiever bijdraagt tot de vorming van jongeren. En wat betreft de voorziene certificering per eenheden, die is vandaag nog in testfase en zorgt voor problemen: de afmattende herhaling van eenzelfde actie alvorens tot volgende over te gaan, administratieve rompslomp enz. Als de evaluatie tegenvalt, voorziet het pact dat een ander systeem moet worden bedacht. Wij hebben waarborgen gekregen voor de werkgelegenheid. De sluitingsnormen voor kleine scholen die alleen kwalificerend onderwijs bieden, zullen worden verlaagd. Door pensionering worden sommige leerkrachten eventueel niet vervangen, maar een leerkracht die naar een andere functie wil overstappen, zal wel een extra kwalificering moeten voorleggen. 1. L De Fondation pour l’Enseignement stond aan het roer van de werkgroep belast met de hervorming van het technisch en beroepsonderwijs. © Thinkstock

RONDETAFELGESPREK Oplossingen voor een gedeelde mobiliteit: liefst collegiaal Mobiliteit is van vitaal belang voor de economische ontwikkeling van gans Brussel. BECI organiseerde rond dit thema een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers van Brusselse ondernemingen betrokken bij gemeenschappelijke vervoersmodi. David Hainaut H et vervoer in Brussel tussen nu en 2030? De voorspellingen en cijfers zijn niet bepaald rooskleurig: 30 seconden meer om een kilometer af te leggen, 25% daling van de gemiddelde verkeersnelheid enz. Het vraagstuk blijft van essentieel belang. Hiervan getuigt de aanwezigheid, tijdens het rondetafelgesprek, van een twintigtal vertegenwoordigers van Brusselse ondernemingen, actief in gedeelde vervoermiddelen. Die mensen maken zich duidelijk zorgen, ondanks hun inzet. Oplossingen vinden en liefst zo snel mogelijk: daar komt het op neer! Het gesprek was de gelegenheid om even te gaan polsen bij professionals van de sector. Wij stonden onder de indruk van de eerbied en de hartelijkheid tussen deze spelers onderling, ondanks de verregaande frustratie. Bezorgd Serge Starckmann werkt voor Zen Car, een onderneming die elektrische voertuigen verhuurt voor korte verplaatsingen in Brussel: “Wij breiden ons netwerk in de 19 Brusselse gemeenten uit. De stad heeft een probleem, dat beseft ondertussen iedereen, en toch kan zij nog flink vooruitgang boeken.” Dit is ook de mening van Gus van Rijkvorsel, die een carsharingapplicatie beheert voor grote ondernemingen (Kowo). Zoals de andere deelnemers verklaart hij zich diep ontgoocheld door de mobiliteitsproblemen die ieders motivatie aantasten en, op indirecte wijze, de economische ontwikkeling van de stad ondermijnen. “Wij moeten samen oplossingen vinden voor de mobiliteit, want iedereen heeft hier recht op”, stelde met klem Laurent Baeke (CarAmigo, verhuur van de wagens tussen particulieren). “Ja, wij hebben nú behoefte aan concrete alternatieven. Er moet een stap worden gezet en ieder van ons heeft daar zeker en vast een belangrijke rol in te spelen”, beaamde Joost Verdiesen (Uber). Fiscaliteit Ettelijke keren klaagden de deelnemers het overdreven aantal wagens aan. Dit geldt trouwens niet alleen in beruchte gebieden als de Reyerslaan, de Ring of het Vierarmenkruispunt van Tervuren. Een recente studie bevestigde eens te meer dat Brussel tot de Europese steden met de zwaarste verkeersoverlast behoort. Het was dan ook niet verwonderlijk dat meerdere carpoolingbedrijven (zoals Taxi Stop) en (zeer trendy) gedeelde-scooterverhuurders (Scooty) eveneens rond de tafel zaten. Meerdere deelnemers gaven hun standpunt: Morena Krcmar en Patrick Foster (autoverhuur Drivy), Anne-Claire Vanfleteren (Commuty, carpooling), Étienne Rigo (Octa+ en zijn jonge dochteronderneming Modalizy, die een kaart aanbiedt om het mobiliteitsbudget BECI - Brussel metropool - april 2017 9 © Reporters

THINK TANK te beheren) en Kate Croisier (Zipcar, autodelen). Heel wat thema’s kwamen aan bod, waaronder de fiscaliteit, die in sommige gevallen misschien aan herziening toe is (“Er is een duidelijk kader nodig rond de taxatie, die voor ondernemers abnormaal hoog ligt”, vond Gus van Rijckvorsel). En er werd gesproken over het succes van gedeelde taxi’s en de huidige vermenigvuldiging van carpoolingapplicaties. Arbeidskrachten zijn vragende partij Volgens Xavier Dehan, opdrachthouder bij BECI, “zou iedereen moeten overleggen met de vakbonden en de beste aanpak uitstippelen om alle arbeidskrachten erbij te betrekken. Iedereen hunkert trouwens naar vlottere verplaatsingen. De helft van ondernemingen beschouwt mobiliteit als het grootste probleem, maar we moeten beseffen dat dit aandeel in de komende maanden en jaren nog aanzienlijk zal toenemen. De behoefte aan vervoer in Brussel zou naar verluidt binnen een vijftiental jaren nog met 44% toenemen!” Gus van Rijckevorsel (Kowo) Ischa Lambrechts, adviseur mobiliteit bij BECI. Hij twijfelde eraan of de gebruikers hieraan werkelijk zouden deelnemen. Étienne Rigo (Modalizy) verwoordde dit op zijn manier: “Hier is nog – veel – werk aan de winkel!” Verbeelding welkom Het wordt dus duidelijk hoogtijd. Sommige Brusselse ondernemers overwegen trouwens een vertrek uit Brussel als de problemen met de verkeersoverlast nog lang aanslepen. Laten we hopen dat het Gewestelijk Mobiliteitsplan er vroeg of laat werkelijk in slaagt de mobiliteit in Brussel te verbeteren. BECI adjunct secretaris-generaal Jan De Brabanter stelde meermaals dat: “alle ondernemingen een oproep moeten krijgen. De partners moeten beraadslagen. Dat zal zeker een invloed hebben.” Olivier Willocx (BECI) Xavier Dehan herinnerde aan het diepgaande werk dat BECI heeft verricht in zijn Witboek voor Mobiliteit, dat regelmatig wordt bijgewerkt. Hij vertelde erbij dat Brussel, eigenaardig genoeg, het aantal parkeerplaatsen tracht te verminderen. “Er is nochtans plaats genoeg voor iedereen, maar in enkele jaren zijn 60.000 parkeerplaatsen verdwenen. Dat is een pak.” Gemeenschappelijke verbintenissen BECI Gedelegeerd Bestuurder Olivier Willocx hamerde meermaals op de kracht die een groep kan ontwikkelen: “Samen engagementen aangaan, is altijd doeltreffender. Op zijn eentje optreden heeft niet veel zin meer. Vandaar het belang van communicatie tussen alle spelers, al was het maar om de minst betrokkenen te overtuigen. Als sommige personen bereid zijn hun gedrag te wijzigen, dan kan ook het gedrag van alle anderen veranderen.” “Maar wat kunnen we samen concreet verwezenlijken?” Hierop antwoordde Olivier Willocx met voorbeelden als het opstellen van een lijst alternatieven, of een goed doordachte campagne om zowel de stakeholders als het algemene publiek te sensibiliseren. Willocx had zich, enkele dagen vroeger, in de pers, nogal sceptisch geuit over het project Good Move – een website waarop gebruikers hun mening kunnen geven over mobiliteit. “Het lijkt me nogal utopisch te verwachten dat er van die kant uit nieuwe denkpistes zullen komen”, verklaarde 10 BECI - Brussel metropool - april 2017 Étienne Rigo (Modalizy) Naast de vurig gewenste collectieve reacties wordt ook elke ondernemer of particulier aangespoord om op een creatieve manier een of andere oplossing te bedenken. “Zullen we in Brussel ooit in staat zijn maatschappelijke engagementen aan te gaan? Zou dit de gelegenheid niet zijn om het voorbeeld te tonen?”, vroeg Olivier Willocx zich af. Brussel heeft, dankzij zijn ondernemers, in elk geval alle troeven in de hand om het denkproces verder te zetten. En zo met de nodige sereniteit en inzicht verder te sleutelen aan de toekomst van de mobiliteit. ● © Reporters © Reporters © Reporters

“ Mijn toekomstige mobiliteit begint bij het kantoor in Etterbeek!’’ Dany De Pionier van de intelligente mobiliteit opent een nieuw kantoor in Etterbeek. Kom een bezoekje brengen aan het kantoor van de mobiliteit van de toekomst.

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Vervoer: een Europese projectoproep De Europese Unie is vastberaden om haar transportinfrastructuren te verbeteren en zal daarvoor de nodige middelen ter beschikking stellen. In februari ging een uitnodiging tot indienen van voorstellen de deur uit, met de steun van een nieuwe combinatie van financiële hulpmiddelen. Emmanuel Robert D e Europese Unie heeft aanzienlijke behoeften aan betere interne verbindingen en transportinfrastructuren. Denk maar aan de grensoverschrijdende wegen, het beheer van het spoorweg- en luchtverkeer of de nood aan zgn. ‘smart’ wegvervoer. Het globale project is van fundamenteel belang voor de economische ontwikkeling van de EU en zal de bedrijfswereld aanzienlijke contracten opleveren. Hiervoor zijn nieuwe financieringsmiddelen weggelegd. In de maand februari publiceerde de Europese Commissie een nieuw type oproep tot het indienen van voorstellen. ‘Blending’ heet dit. Het stelsel combineert de bestaande subsidies (een miljard euro) van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (Connecting Europe Facility – CEF) met andere financiële hulpmiddelen van de overheidsof privésectoren, waaronder vooral het EFSI (het Europese Fonds voor Strategische Investeringen, het financiële luik van het ‘Juncker plan’). Deze totaal nieuwe financieringscombinatie moet bijdragen tot twee doelstellingen: ten eerste investeringen aanzwengelen om innoverende en duurzame projecten te financieren, en ten tweede de vereiste werkgelegenheid ondersteunen om deze nieuwe infrastructuren op te richten. De oproep ondersteunt bovendien de Europese strategie voor een ‘koolstofvrije’ mobiliteit en helpt andere investeringen in duurzaam transport. “In de toekomst moet de mobiliteit milieuvriendelijk, geconnecteerd en competitief zijn. Hiervoor zijn nieuwe financieringsmodi vereist”, verklaart Maros Sefcovic, vicevoorzitter van de Europese Commissie belast het gemeenschappelijk energiebeleid. “De uitnodiging tot het indienen van voorstellen betekent een eerste belangrijke stap in die richting. Op die basis beginnen we dit jaar nog aan de ontwikkeling van een Europese strategie voor een lage-emissiemobiliteit.” “De openbare middelen zijn ontoereikend voor de investeringen waarmee wij onze visie van een vlotte, intelligente en duurzame mobiliteit in Europa kunnen waarmaken”, stelt Violeta Bulc, Commissaris voor Transport. “Daarom gaan we voor een innoverende oplossing die onze eigen middelen optimaal zal benutten en tegelijk het onontgonnen potentieel van privé investeringen zal ontgrendelen.” Mooie kansen voor de ondernemingen Om de steun te krijgen van de CEF dienen kandidaten aan te tonen dat hun project financieel voldoende geloofwaardig is om een bijkomende financiering te verkrijgen van openbare of privé financieringsinstellingen. 12 BECI - Brussel metropool - april 2017 Er wordt voorrang gegeven aan projecten die knelpunten wegwerken, grensoverschrijdende verbindingen vergemakkelijken, de digitalisering van het vervoer versnellen, duurzame en efficiënte transportsystemen waarborgen en de intermodaliteit en interoperabiliteit van het transportnetwerk bevorderen. Dit betreft onder andere de nieuwe technologieën, systemen voor verkeerbeheer (bv. het Europese beheersysteem voor spoorwegverkeer), intelligente transportsystemen voor het wegvervoer of het onderzoeksprogramma voor het beheer van het luchtverkeer in de eengemaakte Europese hemel. De oproep voor voorstellen betreft grootschalige projecten (met budgetten boven 10 miljoen euro). Die zijn echter gedeeltelijk ook voor KMO’s weggelegd. Sommige projecten liggen direct binnen hun bereik. Andere zullen meerdere spelers in de waardeketen betrekken, waaronder talrijke KMO’s als onderaannemers van andere ondernemingen. KMO’s uit de betrokken sectoren (vervoer, openbare werken, IT enz.) volgen dus best de voortgang van de dossiers. De steun wordt uitsluitend aan de werkzaamheden toegekend, niet aan de studies. Er zijn twee streefdata voor het indienen van voorstellen: 14 juli en 30 november 2017. De ‘blending’ procedure verloopt dan in drie stappen: het indienen van een aanvraag tot subsidiëring, vervolgens een procedure die de weerhouden projecten evalueert en valideert, en ten slotte de conclusie en ondertekening van de subsidiëringsovereenkomsten. ● Meer informatie? https://ec.europa.eu/inea/en/ connecting-europe-facility Jean-Philippe Mergen, 02 210 01 77 – jpm@beci.be. © Thinkstock

INTERNATIONAAL INSCHRIJVINGEN TOT 21 APRIL Wordt u een van de Brussels Best Exporters? Brussels Best Exporters is een initiatief van Brussel Invest & Export. De wedstrijd onderscheidt en steunt Brusselse bedrijven die op buitenlandse markten sterk presteren. Waarom zou u dit jaar niet aan de beurt zijn? Gaëlle Hoogsteyn O ok tijdens deze vierde editie blijven de Brussels Best Exporters hun missie trouw: ze brengen de mooiste Brusselse successen in het buitenland voor het voetlicht en leggen eens te meer de klemtoon op het belang van export voor de groei van onze gewestelijke economie en werkgelegenheid. Uit de palmares blijkt hoe dynamisch en divers de Brusselse ondernemingen wel zijn. MobileExpense (diensten) en Sterop (goederen) waren laureaat in 2015. De eerste automatiseert het beheer van beroepskosten met een webapplicatie. De tweede produceert farmaceutische producten. In 2013 sleepten Numeca, als expert in simulatiesoftware voor vloeistofstromen, en het vertaalbureau Telelingua de prijs in de wacht. Het jaar voordien ging dezelfde prijs naar de firma’s Maille France (lingerie) en 3 E, een deskundige in software voor hernieuwbare energiebronnen. Opnieuw worden dit jaar zes Brusselse KMO’s genomineerd, namelijk drie per categorie (goederen en diensten). De videopresentatie van hun activiteiten wordt tijdens de plechtigheid getoond. Ze zullen deze video trouwens ook voor latere communicatie mogen inzetten en ontvangen als trofee een kunstwerk van de Brusselse ontwerper Jean-François D’Or. Dankzij de partners van deze wedstrijd krijgen de laureaten bovendien een taalopleiding en twee vliegtuigtickets voor een prospectiereis. De laureaat in elke categorie ontvangt ten slotte de terugbetaling van de ontwikkelingskosten van zijn exportactiviteit, ten belope van 5.000 euro. Het prestige van de Brussels Best Exporters straalt natuurlijk af op de winnaars: een mooie troef tijdens contacten met klanten, prospecten en partners. En voor het personeel betekent de prijs een bijzonder motiverende erkenning! Belangstelling? Bent u als exportgerichte KMO minstens drie jaar in Brussel gevestigd? Kennen uw producten of diensten een grensoverschrijdend succes? Dan bent u binnenkort misschien een van de Brussels Best Exporters 2017! Neem een kijkje op www.invest-export.brussels voor het volledige reglement van de wedstrijd. U kunt zich tot 21 april inschrijven en het formulier doorsturen naar brusselsbestexporters@sprb.brussels. Een panel van ervaren deskundigen zal uw internationale aanwezigheid onderzoeken aan de hand van de criteria opgenomen in het reglement. Nu even duimen en 28 juni reserveren in uw agenda! De prijzen worden in het prestigieuze Paleis voor Schone Kunsten uitgereikt door de Staatssecretaris voor Buitenlandse Handel, in aanwezigheid van economische Brussels Best Exporters 2015: de twee laureaten krijgen hun trofee in het Paleis voor Schone Kunsten. en handelsattachés van Brussels Invest & Export in het buitenland, Brusselse ondernemingen en de partners van de wedstrijd. Klaar? Nu inschrijven! ● 5 goede redenen om deel te nemen • Uw ondernemingen voor het voetlicht: de laureaten en genomineerden krijgen extra zichtbaarheid. En de uitreiking van de trofeeën is de gelegenheid bij uitstek om aan netwerking te doen! • Mooie cadeaus: de prijzen die Brussels Best Exporters toekent, zijn een echte stimulans voor de ontwikkeling van uw internationale activiteit. • Motiverend voor uw werknemers: de deelname aan de Brussels Best Exporters wedstrijd verenigt uw teams rond een gemeenschappelijk project. En zoveel te beter als uw onderneming bovendien genomineerd wordt of een onderscheiding ontvangt! • Een inspiratiebron voor Brusselse KMO’s: de laureaten worden waarachtige ambassadeurs van de Brusselse KMO’s die op export zijn gericht. Ze kunnen op hun beurt andere ondernemers overtuigen om internationale markten met succes te benaderen! • Een erkend label: de winnaars mogen het label ‘Brussels Best Exporters 2017’ in hun communicatie gebruiken. Deze erkenning heeft in elk geval een positieve impact op contacten met klanten, prospectie-activiteiten en commerciële onderhandelingen. BECI - Brussel metropool - april 2017 13

ONDERNEMINGEN FINANCIEREN Financiering verkrijgen is uiteindelijk ook mensenwerk Op 10 Belgische KMO’s die in 2014 bij hun bank een krediet hebben aangevraagd, hebben 9 dat ook volledig of gedeeltelijk verkregen. Daarmee scoort ons land aanzienlijk beter dan het Europees gemiddelde van 73%. De kwaliteit van het financieel plan, de gezondheidstoestand van het bedrijf en de sector zijn belangrijke criteria. Maar ook de kwaliteit van de mensen die aan het roer staan en de mate van transparantie zijn van groot belang bij de financiering van ondernemingen. V olgens een studie van de Europese Centrale Bank (ECB) heeft 88% van alle Belgische KMO’s in 2014 hun kredietaanvraag volledig of gedeeltelijk in vervulling zien gaan, tegen 73% bij de Europese bedrijven. Belgische bedrijven krijgen dus vrij gemakkelijk toegang tot financiering, maar niet alle bedrijven maken evenveel kans om een krediet te verwerven. Factoren van ongelijkheid De sector lijkt een doorslaggevende factor te zijn bij de toekenning van kredieten. Géraldine Lantin is Senior Business Banking Expert bij Belfius. Als zij naar de cijfers kijkt, komt zij tot deze vaststelling: “In de Horeca, de bouwsector en de detailhandel zijn er veel meer faillissementen dan in andere sectoren. Volgens een enquête door financieel specialist Graydon maken bedrijven in de Horeca 56% kans om langer dan vijf jaar te bestaan. Bij de vrije beroepen is dit 86%. In de industrie ligt het gemiddelde op 75% en nationaal op 66%. De hoofdopdracht van een bankier bestaat erin het spaargeld van zijn klanten te beheren en om te zetten in voorzichtige kredieten. Bijgevolg aarzelt hij om te investeren in projecten in risicosectoren. Ondernemers met deze activiteiten moeten dus meer overtuigingskracht aan de dag leggen om ons te overtuigen van de unieke kwaliteiten van hun project.” De leeftijd van een bedrijf heeft eveneens invloed op het percentage geweigerde kredieten. Volgens de ECB krijgen bedrijven die jonger dan vijf jaar zijn dubbel zoveel “njets” te verwerken. Erg verrassend is dat niet, want 30% van de Belgische bedrijven overschrijdt de kaap van vijf jaar niet … 14 BECI - Brussel metropool - april 2017 Julien Ide Ook de grootte van het bedrijf speelt een rol. Nog steeds volgens de ECB-studie kreeg 6% van de bedrijven met 50 tot 249 werknemers in 2014 een weigering te verwerken, tegen slechts 3% van de bedrijven met meer dan 250 werknemers. Géraldine Lantin is niet verbaasd over deze resultaten: “Een grotere onderneming heeft gewoonlijk ook meer expertise in huis. Meestal heeft ze ook de kritische drempel van vijf jaar bestaan overschreden, kan ze steunen op cijfers uit het verleden en heeft ze gediversifieerde financieringsbronnen. Dat stelt de banken over het algemeen gerust.” “Bedenkers van oplossingen” De financieringsbronnen diversifiëren: dat is ongetwijfeld het geheim van een geslaagd financieringsproject. Bankiers vervullen steeds vaker de rol van een expert die de klant, de ondernemer, begeleidt. Damien Van Renterghem, CEO van KBC Brussels, legde enkele maanden geleden uit dat de bankier een “bedenker van oplossingen” is geworden: “Als wij bijvoorbeeld bij een KMO niet zelf alle projecten kunnen financieren, dan geven wij advies en helpen wij om de juiste constructie op te zetten, eventueel inclusief cofinanciering, crowdfunding, gewestsubsidies, enz. Dit is helemaal niet de klassieke aanpak.” KBC Brussels heeft bijvoorbeeld een volledig nieuw departement opgericht om klanten te informeren over alle subsidiemogelijkheden. “Denk aan algemene investeringen die gepaard kunnen gaan met subsidies van 5 tot 30% van de aanvankelijke investering. Bij specifieke investeringen kan dit oplopen tot 40%”, verklaart Dimitri Van Rossum, Head of Subsidia@KBC Brussels1 . 1. Zie artikel p.23 © Thinkstock

Nog een mogelijkheid: cofinanciering door mensen uit de omgeving, de zogeheten “FFF” (Family, Fools and Friends). Zij kunnen liquide middelen ter beschikking stellen in de vorm van kapitaal of een lening. “Fiscaal is dit heel interessant geworden sinds de federale hervorming, dankzij de tax shift en de tax shelter voor starters”, benadrukt Dimitri Van Rossum. “Als bepaalde voorwaarden vervuld zijn, kan een FFF die participeert in het kapitaal van een vennootschap een belastingkorting van 30 tot 45% van het geïnvesteerde bedrag krijgen. Als hij de vennootschap geld leent, bedraagt de roerende voorheffing 0% op de interesten van de eerste € 15 000 die hij heeft geleend. Om de voorheffing te vermijden kan men trouwens het aantal kredietverstrekkers verhogen. Voor starters die in de fase zitten waarin zij hun product of dienst op de markt brengen, is crowdfunding een financieringsformule die pijlsnel groeit. Denk ook aan de populaire business angels. Deze groeperingen van privé-investeerders brengen niet alleen kapitaal aan, maar openen ook hun netwerk en delen hun knowhow. Een ondernemer die al uit een andere structuur financiering verwerft, verhoogt de geloofwaardigheid van zijn project. Hij krijgt dan ook gemakkelijker een lening van zijn bankier.” “Ook het feit dat een bedrijf al eerder kredieten heeft gekregen en correct terugbetaald, is een positief element”, benadrukt Géraldine Lantin (Belfius). “Een starter heeft dit voordeel natuurlijk niet. De bank kijkt dan naar de geloofwaardigheid van zijn financieel plan. Starters kunnen hun project ondersteunen met een hele reeks instrumenten om financiering te bevorderen. Vaak bieden de banken die zelf aan, zoals een waarborg van het Europese Investeringsfonds via Belfius, de GIMB of het Brussels Waarborgfonds.” Het dossier voorbereiden Volgens Géraldine Lantin dienen aanvragers van een ondernemingskrediet de formule “3P+2B” toe te passen: Persoon, Project, Betaling, Bescherming en Perspectieven. “De personen die het project dragen, zijn van kapitaal belang. De nadruk moet liggen op hun CV’s, hun complementariteit en hun ervaring. Het project moet origineel zijn en steunen op goed onderbouwde hypothesen, na rijp beraad. De indiener van het project moet ook zijn terugbetalingscapaciteit aantonen, dus de betaling. Hij moet ook over bescherming beschikken, in de vorm van waarborgen voor het aangevraagde krediet, zowel persoonlijk als professioneel. Ten slotte moet de ondernemer heldere commerciële perspectieven bieden. Vooral sinds bankiers met allerlei voorzichtigheidsnormen moeten rekening houden, willen ze een globale relatie met hun klanten. De indiener van het project kan zelf de banden met de bank aanhalen door er zijn privérekening onder te brengen, aan pensioensparen te doen of te beleggen. De bankier zal op zijn beurt kunnen streven naar een optimale opbouw van het professioneel en privévermogen van zijn klant, dankzij deze globale aanpak op lange termijn.” Nicolas Dhaene is adjunct-directeur van de winkelketen Sequoia. Hij getuigt over zijn ervaringen als bedrijfsleider. “U hebt natuurlijk een goed uitgewerkt businessplan nodig. Maar ik denk dat het ook belangrijk is om de nadruk te leggen op de geschiedenis van het bedrijf en zijn stichters. Uw bankier kan op die ervaring steunen om u al dan niet vertrouwen te schenken.” William Barrault is Senior Relationship Manager bij Triodos, dat projecten voor duurzame ontwikkeling wil steunen. “Natuurlijk kijken wij aandachtig naar het businessplan en de leefbaarheid van het project als iemand bij ons een krediet aanvraagt. Maar wij financieren ook bedrijven die helemaal van nul beginnen. Zo hebben wij een lening toegekend aan restaurant Près de Chez Nous, in de wijk Îlot Sacré. Zij leggen zich toe op biovoeding en de korte voedingsketen, dus helemaal het tegenovergestelde van de buurt van de Beenhouwersstraat. Wij hebben het risico genomen om dit bedrijf te financieren, al bestond het nog maar enkele maanden en had het minder dan tien werknemers.” Drie tips om uw bankier te overtuigen Wij vroegen enkele van onze gesprekspartners welke tips nuttig zouden kunnen zijn om uw bankier te overtuigen. NEW USE NEW MOVE NEW MOVE NEW USE Prospective 2030. New forms of mobility generate new urban uses, new urban uses generate new forms of mobility FORUM 10 & 11.05.2017 BOZAR BOZAR Center for Fine Arts Brussels 10.05.2017 – 19 :00 Lecture by JAN GHEL 11.05.2017 – 19 :00 – 18 :00 FORUM – 7 workshops - 20 speakers Informations: http://urbanistes.be/fup/ Organization With support Partners Ed. responsable : Paul Vermeylen, Architects’House rue Ernest Allard 21 à 1000 Bruxelles

TOPIC De nieuwe beroepen van de bankier Géraldine Lantin: “Ik raad kredietaanvragers aan om hun kerncijfers goed te beheersen, met betrekking tot hun omzet, prognoses, marges en liquide middelen. Ook bij de eerste afspraak met de bankier moet hun project goed doordacht zijn, met een goede voorbereiding en een goede begeleiding. Een goede eerste indruk kan je maar één keer maken. Het is heel moeilijk om de mening van een kredietcomité te wijzigen. Je moet ook regelmatig contact houden met je bankier, ook als alles goed gaat. Mooie resultaten stellen hem gerust. Het is belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen enthousiasme en realiteitszin. Het project moet geloofwaardig en overtuigend zijn. Het moet rendabel en duurzaam zijn. Een bankier wil zijn klant helemaal doorgronden vóór hij zijn vertrouwen schenkt. Een goede algemene verhouding is dus in het belang van beide partijen.” Dimitri Van Rossum: “Om uw kansen op een krediet maximaal te houden, dient u uw bankier een echt businessplan voor te leggen. Een financieel plan volstaat dus niet, maar is een onderdeel van het businessplan. Daarin legt u ook uit waarom u hebt gekozen voor een bepaalde sector, product of dienst, prijs, distributienetwerk, marktstudie (leveranciers, klanten, concurrentie, …), enz. Cijfer uzelf niet weg! Stel uzelf voor, uw ervaring, levensloop, kwaliteiten, … Maak het voor uw bankier aantrekkelijk om met u te werken.” Nicolas Dhaene: “Het kan interessant zijn om uw realiteit te delen met uw bankier, bijvoorbeeld met een bedrijfsrondleiding. Toon ook voldoende empathie. Om een goed dossier te kunnen samenstellen, moet u in de eerste plaats luisteren naar het voorbehoud en de aarzelingen van uw bankier. Als u problemen ondervindt of risico’s en obstakels ziet opdoemen, zeg dat dan ook. U wordt er geloofwaardiger door en het vertrouwen zal groeien. Wees flexibel: pin u niet vast op bepaalde eisen, maar vraag aan uw bankier welke oplossingen hem het beste uitkomen.” William Barrault: “Voor onze beslissing steunen wij op de gesprekken die wij met de indiener project hebben gehad. Beheerst hij zijn pr in de puntjes? Is hij coherent? Het is heel rijk dat de aanvrager genoeg ondernemingsgees heeft, dat hij respons geeft. Omdat wij tijdens gesprekken enorm veel vragen stellen, zijn goochelingen zeldzaam. Slechts in ongeveer 0,1% van de gevallen doen er zich problemen met terugbetalingen voor. Het is essentieel om eerlijk en transparant te zijn, ook over uw zwakke punten. Die toegeven versterkt zelfs uw positie. Het product moet natuurlijk ook verkoopbaar zijn. Wij kunnen een project maar financier als wij het helemaal begrijpen. Een kredietaanvraag moet dus goed gestructureer beargumenteerd en gedocumenteerd zijn.” ● Het beroep van de bankier die aan bedrijfsfinanciering doet, is de laatste jaren geëvolueerd. Hij doet nu meer dan geld lenen of kapitalen beheren. Dimitri Van Rossum, Head of subsidia@KBC Brussels, ziet nog drie andere courante activiteiten: “De eerste taak van de bankier is informeren. Wij nemen steeds vaker deel aan colloquia en conferenties om ondernemers te informeren over de wetgeving en de verschillende financieringsmogelijkheden. Maar ook over de procedures, die zij vaak niet kennen. Toch kunnen die hen helpen om een dienst of product te verkopen, bijvoorbeeld als er subsidies aan vasthangen.” “De tweede opdracht van de bankier is de dossiers voorbereiden voor aanvragen van cofinanciering door de overheden. Dat is het geval wanneer een bank weigert om het risico alleen te dragen. Wij verwijzen het bedrijf dan door naar Finance Brussels (het vroegere GIMB, nvdr). Jammer genoeg is het dossierbeheer daar nog heel complex.” “De derde activiteit van de bankier heeft te maken met de waarborgen. Als de ondernemer borgstelling nodig heeft voor zijn lening, richten wij ons tot het Brussels Waarborgfonds. Dit kan waarborgen verlenen tot € 500.000.” Bepaalde banken, zoals KBC, doen nu ook aan meer specifieke begeleiding van jonge bedrijven. Zo ontfermt het Startit@KBC platform zich momenteel over een zeventigtal starters. “Wij geven hen ook toegang tot networking en gezamenlijke leertrajecten. Elke starter wordt begeleid door een externe mentor. Maar hij moet ook bepaalde cursussen volgen en lezingen bijwonen in het kader van een Starter Academy.” 16 BECI - Brussel metropool - april 2017

Steekt uw bedrijf even vlot de grenzen over zoals wij de straat? Dan is het ongetwijfeld een prima kandidaat voor de Brussels Best Exporters 2017! Schrijf u in voor 21 april op www.invest-export.brussels!

KMO zoekt werkkapitaal FINANCIERING VAN DE ONDERNEMING Het zijn heus niet alleen startende ondernemingen die onderwerp kunnen zijn van een crowdfundingactie. Ook KMO’s kunnen een beroep doen op private investeerders. “Je hangt niet langer volledig van banken af om te kunnen groeien.” Peter Van Dyck H aalt crowdfunding de media, dan draait het bijna altijd om de financiering van startende ondernemingen. Dit is de zogenaamde equity-based crowdfunding, waarbij private investeerders in een startup beleggen. Dat er nog twee andere vormen van crowdfunding zijn, is veel minder bekend. Je hebt nog de giften – waar je niets voor in ruil verwacht – en de crowdlending, waarbij particulieren geld lenen aan volwassen KMO’s. In deze laatste categorie is het in 2012 opgerichte Look&Fin actief. “Wij zijn het eerste platform in België dat particulieren Crowdlending biedt volop perspectieven als KMO’s gaan inzien dat ze niet langer volledig van banken afhangen om te kunnen groeien. Patrick Soetens, business development manager van Look&Fin de kans geeft om rechtstreeks aan KMO’s te lenen. Het grote voordeel is dat de leners hun spaarcenten direct in de werkelijke economie kunnen investeren – en die zodoende dynamiseren ”, stelt Patrick Soetens, business development manager van Look&Fin. Steeds meer beleggers ontdekken het systeem. Ze zien het als een alter18 BECI - Brussel metropool - april 2017 natief dat hun portefeuille kan diversifiëren. “Met zo’n 80 dossiers tot op heden hebben we in totaal al meer dan 14 miljoen euro opgehaald”, zegt Soetens. “Tot nu toe werd meer dan 4,5 miljoen teruggestort aan de leners. De aangeboden leningen bieden een rendement tussen de 4 en 11 procent per jaar en worden doorgaans maandelijks afgelost.” Spreiding van het risico Voor startups die zich aan crowdfunding wagen, is het belangrijk een netwerk uit te bouwen en een verhaal te verkopen dat potentiële investeerders voor zich wint. Voor crowdlending geldt dat niet zozeer. Volgens senior business analyst Nicolas-Alexandre Verdbois trekt Look&Fin eerder beleggers met een portfolio-aanpak aan. “Zij spreiden hun beleggingen over gemiddeld 10 à 15 bedrijven, wat natuurlijk meteen ook een spreiding van het risico inhoudt. Als ze ergens in investeren, doen ze dat vooral voor de aangeboden beloning, in functie van het risico van elk dossier.” Het grote verschil met de equity-based crowdfunding is dat het geld naar bedrijven stroomt die al wat kilometers op de teller hebben staan. Look&Fin hanteert drie criteria voor kandidaat-begunstigden: ze moeten minstens drie jaar bestaan, een zekere cashflow genereren en genoeg omzet draaien om de leningen te kunnen terugbetalen. “We gaan niet lukraak dossiers op het platform zetten”, zegt Patrick Soetens. “Elk kredietvoorstel wordt eerst aan een grondige analyse onderworpen.” De selectie gebeurt gedetailleerd, onderstreept senior business analyst NicolasAlexandre Verdbois. “Bij het bedrijf in kwestie vragen we de resultatenrekeningen en balansen op. We houden rekening met het worst case scenario: als de situatie onveranderd blijft, kan de gefinancierde onderneming de lening op drie tot vijf jaar terugbetalen?” © R.T. © Thinkstock

TOPIC Nichebedrijven Na vijf jaar kan Look&Fin een falingspercentage noteren van 0,8 procent, wat tot de laagste percentages van de markt behoort. “We bieden bewust dossiers van hoge kwaliteit aan, mét een gunstige risico-rendement verhouding”, vertelt Patrick Soetens. “Er is duidelijk een grote vraag naar dit soort alternatieve beleggingsvormen die een goede aanvulling vormen op de traditionele portefeuille. Er staat heel wat geld op spaarboekjes dat niets opbrengt. Wij bieden een rendement, zonder dat er een startersrisico is.” Vooral bedrijven die een gat in de markt aanboren, blijken in aanmerking te komen voor crowdlending. “We hebben vaak te maken met nichebedrijven die mezzanine-leningen willen structureren”, zegt Soetens. “Het zijn dossiers met een niet al te hoge risicograad. Soms gaat het om snelle groeiers die al wel kredieten kregen van de bank, maar nog werkkapitaal nodig hebben. Ook ondernemingen die volgens de bank te weinig eigen vermogen hebben, kloppen bij ons aan.” Nicolas-Alexandre Verdbois: “Soms wil een KMO extra inspanningen doen op het vlak van marketing. Banken zijn steeds minder geneigd om zoiets te financieren. Ook bij herstructureringen stellen banken zich eerder terughoudend op, terwijl zo’n bedrijf nood heeft aan investeringen om zich te herpakken.” Hefboomeffect Patrick Soetens haalt een studie van de Kamers van Koophandel aan die uitwees dat bijna 2 op de 3 KMO’s moeilijkheden ondervindt om bancaire kredieten te beWe hebben wel nog wat achterstand in te halen tegenover buurlanden als Frankrijk en Nederland. Dat is deels aan de strenge reguleringen in België te wijten. Nicolas-Alexandre Verdbois, Senior Business Analyst Look & Fin. komen. “De banken verlangen steeds waarborgen, terwijl onze leningen daar niet om vragen.” Crowdfunding heeft een hefboomeffect. Eens zo’n deelfinanciering gerealiseerd is, wordt het plots eenvoudiger om bijkomende fondsen te verwerven bij de bank. Het valt trouwens op dat bankinstellingen zoals KBC, BNP Paribas en ING op de trein van de crowdfunding springen. SERVICED APARTMENTS Altran werkt al jaren met BBF, leverancier van serviced apartments, voor de huisvesting van hun expats in Brussel. Wij stelden een paar vragen beteffende deze samenwerking. Altran maakt al jaren gebruik van de appartementen met services van BBF. Hoe lang bestaat deze samenwerking ondertussen? Altran werkt samen met haar klanten op elke schakel in de waardeketen van hun project, vanaf het concept tot de industrialisatie. Met haar expertise in verschillende domeinen en met aanwezigheid in meerdere sectoren wordt Altran als bedrijf vertegenwoordigd door meer dan 30.000 medewerkers in meer dan 20 landen. Door onze wereldwijde aanwezigheid en inzet om onze klanten het beste te bieden, reizen onze experts regelmatig van en naar België. En het is vanaf hier dat BBF ons helpt om deze mensen zo goed mogelijk te verwelkomen sinds 2006. Op jaarbasis zijn dat gemiddeld 40 tot 50 korte en middellange huurcontracten. Wat zijn voor jullie de voordelen van BBF? De voordelen zijn in twee woorden samen te vatten: fl exibiliteit en professionalisme. Bij BBF volstaat een eenvoudige e-mail of een telefoontje. Zij kennen onze eisen, we krijgen een contract en nadien een maandelijkse factuur per email die alles detailleert: huur, diensten, schoonmaak,... en dit tegen heel concurrerende prijzen. Wij verplaatsen ons nooit, BBF regelt alle eventuele problemen. Hoe lang verblijven zij gemiddeld in Brussel? Meestal verblijven ze de volledige duur van het project waarvoor ze naar België komen: 2 weken à 3 maanden of in afwachting van een geschikte woning voor hun familie. Wat is volgens u de belangrijkste troef die BBF biedt tijdens Philippe VRANCKX Benelux Human Resources & Communication Director het verblijf van jullie mensen? De voordelen zijn talrijk: BBF biedt ingerichte studio’s en appartementen met alle nodige comfort en altijd gevestigd op strategische locaties: dicht bij het openbaar vervoer, de Europese instellingen en andere zakelijke buurten, en ook dicht bij bruisend Brussel wat zeker een pluspunt is voor onze medewerkers die alleen of die van heel ver komen. On top, zodra zich een probleem voordoet, stuurt BBF iemand van hun technische team om het zo snel mogelijk op te lossen zodat onze mensen zich geen zorgen hoeven te maken. En wat is de belangrijkste reden dat jullie verantwoordelijke voor huisvesting beroep doet op BBF? We hebben een heel goede samenwerking: BBF kent onze eisen en wij kunnen op beide oren slapen. Dit is dan ook de reden dat BBF Altran’s erkende leverancier van huisvesting in Brussel is. De appartementsgebouwen zijn verspreid over verschillende locaties in de hoofdstad. Is er een bepaalde voorkeur voor een bepaalde regio? Onze medewerkers kiezen de locatie waar ze willen verblijven en BBF biedt een optimale geografi sche verspreiding: voor elk wat wils. Hoe ziet u de evolutie betreffende de huisvesting voor jullie buitenlandse werknemers in de nabije toekomst? Zolang we nood hebben om de expats medewerkers te huisvesten, zullen we een beroep blijven doen op BBF. Never change a winning team !! Housing in Brussels made easy YOUR NUMBER ONE FOR CORPORATE HOUSING IN BRUSSELS BECI - Brussel metropool - april 2017 19 To fi nd out why, visit www.bbf.be © R.T.

TOPIC Het ‘slapende’ spaargeld Sinds 1 februari bepaalt een gloednieuwe wet dat wie een crowdfunding-platform wil oprichten eerst bij de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) een vergunning moet aanvragen. “Wanneer een bank het initiatief tot crowdfunding neemt, hoeft zo’n aparte vergunning niet”, legt Wien De Geyter uit, de secretaris-generaal van Febelfin, de overkoepelende federatie van de Belgische financiële sector. “Gezonde ondernemingen moeten over voldoende risicokapitaal beschikken. Als crowdfundingacties daartoe kunnen bijdragen, is dat goed voor de economie. Eigenlijk zijn ze een aanvulling op andere financieringsmethoden.” De investeerder die mee in equity-based crowdfunding stapt, geniet een fiscaal voordeel. Bij crowdlending is er een vrijstelling van roerende voorheffing op interesten van leningen. Dit zijn ongetwijfeld stimuli die deze vormen van deelfinanciering enkel nog populairder kunnen maken. “Deze markt zal blijven groeien”, voorspelt Verdbois. “We hebben wel nog wat achterstand in te halen tegenover buurlanden als Frankrijk en Nederland. Dat is deels aan de strenge reguleringen in België te wijten.” Volgens zijn collega Patrick Soetens is het ook een culturele kwestie. “Wij zijn wat conservatiever. Niettemin biedt crowdlending volop perspectieven als KMO’s gaan inzien dat ze niet langer volledig van banken afhangen om te kunnen groeien.” Groeimarge Febelfin wil het fenomeen crowdfunding aan de hand van cijfers toch wat relativeren. Wien De Geyter: “Dat de verschillende types van crowdfunding samen 29,9 miljoen euro hebben opgehaald in 2016 – een verdrievoudiging in vergelijking met het jaar voordien – lijkt misschien veel, maar als je het in licht van de andere vormen van financiering bekijkt, is er nog groeimarge. Volgens de kredietbarometer van Febelfin bedroeg de bankfinanciering in totaal 136,7 miljard. Factoring was bijvoorbeeld goed voor 62,8 miljard, de uitgifte van schuldpapieren op financiële markten goed voor 58 miljard. Dat zijn toch bedragen van een andere orde.” De conclusie van Wien De Geyter is, niet verwonderlijk, voorzichtig. “Als men investeert in crowdfunding moet men zich bewust zijn van het risico dat men neemt. Zeker als het om starters gaat, moet je beseffen dat de banken geen financiering wilden verschaffen omdat zij het risico te hoog inschatten. Daarom legt de wet ook beperkingen op aan dit soort beleggingen: men mag maximaal 5000 euro in een Gezonde ondernemingen moeten over voldoende risicokapitaal beschikken. Als crowdfundingacties daartoe kunnen bijdragen, is dat goed voor de economie. Eigenlijk zijn ze een aanvulling op andere financieringsmethoden. Wien De Geyter, de secretaris-generaal van Febelfin 20 Particuliere investeringen hoeven niet bij crowdfunding te stoppen. De voorbije jaren werd geregeld een ballonnetje opgelaten om het spaargeld van Belgen te mobiliseren ter ondersteuning van de economie. Belfius Insurance richtte een think tank op om dit idee uit te diepen, een initiatief dat intussen een stille dood is gestorven. Serial entrepreneur Marc Weissberg dacht luidop aan lokale beurzen die spaarders zouden motiveren om te investeren. Ook binnen de federale regering gingen soortgelijke stemmen op; zij hebben fiscale voordelen op het oog voor spaarders die tot investeren bereid zijn. Jan Smets, gouverneur van de Nationale Bank, suggereert dat de 260 miljard euro die de Belgen op de spaarboekjes hebben staan onder meer voor de broodnodige investeringen in infrastructuurwerken ingezet zou kunnen worden. Smets pleit niet noodzakelijk voor het afschaffen van het belastingvoordeel voor spaarboekjes, maar denkt aan een soortgelijk systeem voor beleggingen in infrastructuurwerken. Wien De Geyter van Febelfin wil in de discussie toch een kanttekening plaatsen. “Ik wil graag benadrukken dat het spaargeld niet slaapt. De banken zetten dat in om de economie te stimuleren, door krediet te verlenen aan gezinnen, bedrijven en overheden. Er kan gerust nagedacht worden over het veranderen van het fiscaal gunstregime om de Belg aan te moedigen om zijn spaargeld anders te beleggen, maar wij willen het belang van dat spaargeld als zeer stabiele basis voor onze banken onderstrepen. Té abrupt handelen zou die stabiele fundering in gevaar kunnen brengen.” project investeren. In meerdere projecten je geld steken, is een goed idee: zo spreid je het risico.” ● © R.T.

Tax shelter voor starters: Fasten seat belts! BEDRIJFSFINANCIERING Wanneer Cyrano de Bergerac, in het gelijknamige toneelstuk van Edmond Rostand, zijn beurs in de menigte gooit, roept Le Bret: “Wat dwaasheid ‘t werpen van die beurs!” Cyrano houdt er andere opvattingen op na: “Maar wat een geste!”, antwoordt hij met zwier. Is het ‘Tax Shelter plan voor start-ups’ vooral een zwierig initiatief van de federale regering of werkelijk een stimulans en een hefboom? Dit proberen we hier toe te lichten. Miguel Van Keirsbilck A ngstaanjagende feiten: op Belgische spaarrekeningen sluimert 260 miljard euro, zonder noemenswaardige opbrengst. Minder dan 5% hiervan gaat naar risicodragende investeringen in kleine ondernemingen. En een risico betekent dat u geld kunt verliezen … of winnen! Achtereenvolgende regeringen hebben herhaaldelijk geprobeerd om deze terughoudendheid te doorbreken. Zij moedigden de particulieren aan om in Belgische ondernemingen te investeren. In 1982-1983 bood de wet Monory-De Clercq een verlaagde voorheffing op dividenden bij nieuwe aandelen. De ‘geste’ van vandaag is veel stoutmoediger: er komt geen belastingverlaging op toekomstige dividenden, maar de personenbelasting daalt nu, onmiddellijk (vanaf het aanslagbiljet van het volgende jaar). En deze verlaging kan tot 30 of zelfs 45% oplopen. “Wat dwaasheid! Maar wat een geste!” Wie zal de door de regering geworpen beurs opvangen? Laten we eerst even het systeem toelichten. Deze maatregelen vloeien voort uit het ‘Start-up plan’ van de regering Michel. Ze werden op 1 juli 2015 van kracht. Verwar ze echter niet met de tax shelter voor films, die onlangs werd uitgebreid tot de uitvoerende kunsten. Deze laatste steunt op een totaal ander stelsel voor fiscale aftrek en heeft betrekking op de vennootschapsbelasting. Het ‘Tax Shelter plan voor start-ups’ voorziet hoofdzakelijk in: 1. Een preferentiële fiscale regeling van het type ‘tax shelter’ voor mensen die in startende ondernemingen investeren. De belasting daalt met 45% bij investeringen in micro-ondernemingen (minder dan 10 werknemers en minder dan € 700.000 omzet). Bij investeringen in KMO’s (tot 50 werknemers en € 7.300.000 omzet) bedraagt de belastingvermindering 30%. 2. Een voordeliger fiscale regeling voor crowdfunding: wie via equity crowdfunding of een starterfonds aandelen koopt in het kapitaal van een vennootschap geniet hetzelfde fiscale voordeel. Deze tweede maatregel kwam moeilijk tot stand en werd slechts op 10 februari 2017 ingevoerd. De eerste maatregel (directe investering) is sinds het tweede semester 2016 van kracht. Hij biedt een geweldige fiscale armslag! Een beperkt risico en veel meer rendement! Neem nu het geval van een belastingplichtige, met uiteenlopende inkomsten: een loon, roerende en onroerende inkomsten, diversen. Hierop betaalt hij 50% personenbelasting, de opcentiemen niet bijgerekend. Om het voorbeeld eenvoudig te houden (en omdat dit ook het maximaal per jaar toegelaten bedrag is) gaan we er vanuit dat deze gelukkige persoon over aanzienlijke liquide middelen beschikt, dat hij € 100.000 in de vorm van aandelen of maatschappelijke aandelen in een start-up investeert (een bedrijfje dat nog geen 4 jaar oud is) en jaarlijks minstens € 45.000 aan belastingen betaalt. Dankzij het tax shelter plan zal deze persoon vanaf het volgende belastingjaar een belastingvermindering genieten. (Het is dus wel degelijk een vermindering, geen aftrek op het belastbaar inkomen!) De daling bedraagt 45.000 euro als de startup een micro-onderneming is, en 30.000 euro in het geval van BECI - Brussel metropool - april 2017 21 © Thinkstock

TOPIC een KMO. Dit betekent dat het investeringsrisico meteen met 45 of 30% vermindert dankzij de belastingverlaging. Indien de belastingplichtige na vier jaar – de minimale duur van de investering – zijn geld volledig terugkrijgt, zal hij een rendement van 45% hebben genoten. Als hij dubbel zoveel investeert, zal hij voor een effectieve belegging van 55 euro, er 200 terugkrijgen! Niet te kloppen! Het gaat hier natuurlijk om risicokapitaal, maar als de investeerder alles verliest, heeft hij het risico beperkt tot 55% van zijn investering. Dit is duidelijk een van de sterkste maatregelen in de geschiedenis van de fiscale stimulansen! Of deze maatregel succes oogst, blijft onduidelijk. Hij heeft geleden onder de verwarring rond het tweede luik (crowdfunding), die slechts onlangs werd weggewerkt. In 2015 waren er niet veel directe investeringen onder dit stelsel. Voor 2016 bestaat er geen officieel kadaster en zullen we moeten wachten tot de particulieren hun inkomsten van 2016 vóór 30 juni 2017 onder de correcte fiscale rubriek hebben aangegeven. We zullen verder moeten wachten tot de belasting en de belastingverlagingen in de lente 2018 via het aanslagbiljet worden bekendgemaakt en de nodige statistieken beschikbaar worden … Het fiscale bestuur geeft zelf toe dat het pas begin 2019 het succes van deze maatregelen zal kunnen evalueren. Bankiers, adviesbureaus voor beleggers en andere tussenpersonen melden dat de maatregel veel mensen op ideeën heeft gebracht (45.000 euro terugbetaald!), maar dat de concrete investeringsbeslissingen minder talrijk waren (100.000 euro investeren in maatschappelijke aandelen van een jonge KMO). Misschien omdat sommigen de beperkingen te restrictief vinden? Denk aan het maximum dat onder dit stelsel in een start-up mag worden geïnvesteerd (250.000 euro) en anderzijds de uitsluiting van de eigenaar en zaakvoerder van de start-up: zij mogen niet in hun eigen bedrijf investeren, deze fiscale maatregelen zijn niet voor hen. Het plan stimuleerde wel enigszins de klassieke financiering van start-ups – de zogenaamde FFF investeringen (Family, Friends and Fools). Het plan beperkt zich trouwens niet tot startende ondernemingen in de sector van de nieuwe technologieën: alle nieuwe vennootschappen, ongeacht de sector, kunnen er gebruik van maken! Laten we hopen dat de oprichtings- en groeicijfers van onze KMO’s binnenkort aantonen dat de maatregelen vruchten afwerpen! Crowdfunding nu eindelijk mogelijk! Waarnemers hadden al beweerd dat de tax shelter slechts op volle toeren zou draaien wanneer de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) de erkenningsvoorwaarden van crowdfundingsplatformen zou hebben bepaald. Voor een starter is het inderdaad gemakkelijker om 100 investeerders te vinden die elk 1000 euro beleggen, dan één enkele die 100.000 euro investeert. Deze 100 kleine (of middelgrote) beleggers hebben behoefte aan een platform dat de investering vergemakkelijkt en de risico’s in evenwicht brengt. De tax shelter via crowdfunding is toegankelijk sinds de goedkeuring van de wet van 18 december 2016, die de werking van dergelijke elektronische platformen regelt. De weg is nu berijdbaar, maar het verkeer moet nog op gang komen. Naar verluidt zou de FSMA slechts enkele aanvragen tot erkenning van crowdfundingsplatformen hebben ontvangen. Vandaag zijn vier platformen erkend voor de toepassing van de tax shelter: Ecco Nova, Bolero, Look & Fin en Mymicroinvest. De goedkeuring van de FSMA is nochtans van groot belang, aangezien de wet de erkende crowdfundingplatformen opnieuw vrijstelt van de verplichting om een prospectus uit te geven. Met deze vrijstelling is het bij een openbare oproep tot investering niet nodig om een prospectus te publiceren voor zover het totale bedrag van het aanbod onder 300.000 euro blijft en het totale bedrag van de individuele inschrijving per belegger niet hoger ligt dan 5.000 euro. De erkenning gaat ook gepaard met een vrijstelling van roerende voorheffing (vandaag 30%) indien in de start-up via obligaties wordt geïnvesteerd. De crowdfundingplatformen stellen zich bijzonder creatief op, met oplossingen voor het probleem van de talrijke vennoten en aandeelhouders die bij een start-up de algemene vergadering zouden moeten bijwonen. De platformen hebben vennootschappen opgericht die alle investeerders vertegenwoordigen en in uw naam slechts één zetel innemen tijdens de algemene vergaderingen! In ons land is vandaag alles voorzien om de kleine bedragen van beleggers te laten samenstromen tot grote rivieren die de beloftevolle jonge ondernemingen zullen bevloeien. Wij kijken uit naar een rijke oogst! ● Ecco Nova, Bolero, Look & Fin en Mymicroinvest zijn de eerste vier erkende crowdfundingplatformen. 22 BECI - Brussel metropool - april 2017

TOPIC Er bestaat waarschijnlijk een subsidie voor u … BEDRIJFSFINANCIERING Denk eraan voordat u aan een investeringsproject begint. Weinig KMO’s beseffen hoe divers en omvangrijk de door de Brusselse overheid aangeboden steunmaatregelen werkelijk zijn. En zij die het wel weten, realiseren zich niet altijd hoe streng de overheid met termijnen omgaat. L aten we er eerst en vooral de ondernemers op attent maken dat ze overheidssteun nooit als een vorm van financiering mogen beschouwen, maar eerder als een herfinanciering, om de kost van een investering wat te verlichten. Een duwtje in de rug dus, om de onderneming te helpen groeien dankzij een verminderde druk op de kasstromen. Een premie is op zich nooit een goede reden voor een investering, maar wanneer de beslissing is gevallen, zou de bedrijfsleider zich automatisch moeten afvragen of de overheid een handje wil toesteken. En daar loopt het mis. Ondernemers denken vaak “dit is niets voor mij”. Of ze zijn zodanig druk bezig, dat ze niet verder denken, want “het is allemaal te ingewikkeld”. De kans is nochtans groot dat er, ongeacht hoe ver de onderneming in haar groeiproces staat, een vorm van steun bestaat die overeenstemt met de investering. Voorbeelden: steun bij zogenaamde algemene investeringen (opstarten of uitbreiden van een activiteit, uitbreiden van de oppervlakte van een handelszaak, aankoop van productieapparatuur enz.), steun bij specifieke investeringen (energiebesparingen, veiligheidssystemen, fabricage van ecoproducten enz.) of steun bij advies (juridisch, marketing, beheer …). Al deze vormen van steun zijn ook toegankelijk voor projecten in voorbereiding – en voor uitgaven van een paar duizend euro. 50% weigeringen Wanneer de ondernemer subsidiëring aanvraagt, struikelt hij vaak over een tweede hindernis: het Brusselse Gewest weigert 50% van de aanvragen. Dit is voornamelijk te wijten aan onvolledige of slecht opgevolgde dossiers. Heel vaak wordt een dossier geweigerd wegens een slechte synchronisatie of het laattijdige indienen. Het indienen van een subsidieaanvraag vereist echter een deskundigheid die in de meeste KMO’s ontbreekt. Een eerste tip: overweeg een subsidie voordat u aan een investering begint. Het gratis telefoonnummer 1819 van het Gewest is bijzonder nuttig voor een eerste diagnose. En als de ondernemer hier nadien niet te veel energie wil aan verspillen, heeft hij er alle baat bij de administratieve opvolging van het dossier toe te vertrouwen aan een consultant die zich in overheidssteun heeft gespecialiseerd. Tijdens de afgelopen jaren zagen we in Brussel de opkomst van (meestal bekwame) ‘premiejagers’. Ze nemen meestal een commissie op de verkregen premies. Sommige trustmaatschappijen bieden gelijkaardige diensten aan. En verleden jaar kwam de bank KBC Brussels Dimitri Van Rossum opdagen met de dienst Subsidia@KBC Brussels, voor zijn klanten en prospects. Ook hier gaat het om begeleiding van subsidieaanvragen. Andere tips ... • Wees optimistisch maar geduldig: meer dan 95% van de dossiers die aan een gespecialiseerde dienstverlener worden toevertrouwd, leiden tot de uitbetaling van de gevraagde steun. Wees geduldig: na indiening van een volledige aanvraag moet u vaak meer dan vier maand wachten op de uitkering van kleine premies. Als u om aanzienlijker subsidies hebt gevraagd, wees dan niet verwonderd dat de uitbetaling ervan over twee of zelfs drie jaar wordt gespreid. • Denk aan de ontwikkelingszone: heel wat steunmaatregelen worden verdubbeld als een onderneming zich in een ontwikkelingszone bevindt (een breed stedelijk gebied aan beide kanten van het kanaal, van Anderlecht tot Evere). Hou daar rekening mee als u een activiteit op gang brengt. In sommige gevallen kan een verhuizing zelfs rendabel zijn. • De vrije beroepen werden niet vergeten: sommige vrije beroepen (architect, boekhouder, of zelfs advocaat, dierenarts of opstartende vastgoedmakelaar) hebben recht op bepaalde vormen van steun. • Verlaat Brussel niet te snel: misschien denkt u dat Wallonië of Vlaanderen fiscaal aantrekkelijker zijn (of bent u de files grondig beu)? Dan moet u weten dat er ook subsidies bestaan voor delokalisering binnen Brussel zelf. Goed nadenken, dus. ● Dimitri Van Rossum Head of Subsidia@KBCBrussels dimitri.vanrossum@kbcbrussels.be BECI - Brussel metropool - april 2017 23

FINANCIERING VAN DE ONDERNEMING Aandelenregelingen voor werknemers krijgen te weinig steun HR-afdelingen ervaren de motivering en het behoud van personeel als een ware hoofdbreker. De mogelijkheden en formules winnen constant aan diversiteit, maar de financiële haalbaarheid blijft een struikelblok. Er bestaan nochtans alternatieve oplossingen, naast de klassieke loonsverhogingen en andere voordelen. Eén hiervan is de aandelenregeling voor werknemers. Steeds meer ondernemingen doen hierop een beroep. YAB M Met dergelijke regelingen kunnen bepaalde loontrekkenden – en in sommige gevallen het ganse personeel – aandeelhouder worden van de vennootschap. De formule vult het salarispakket aan en versterkt de band met de onderneming. Twee vliegen in een klap: een beter behoud van het personeel en, in sommige gevallen, een bijdrage tot meer sociale vrede. De werknemer die ook aandeelhouder is, krijgt namelijk een beter inzicht in de keuzes en beslissingen van de directie. De Belgische wetgeving voorziet meerdere systemen om werknemers bij het bedrijfskapitaal te betrekken. Van de zeven systemen bespreken we hier de meest gebruikte. Verscheidene methodes Met aandelenoptieplannen krijgen de werknemers van de werkgever “het recht om, gedurende een welbepaalde termijn een bepaald aantal aandelen aan te kopen of, naar aanleiding van de verhoging van het kapitaal van een vennootschap, in te schrijven tegen een vastgestelde of een nog vast te stellen prijs”. Een tweede formule voorziet kapitaalsverhogingen specifiek voor personeelsleden. De medewerkers krijgen echter geen absolute voorrang op de aandeelhouders. Dit type kapitaalsverhoging is slechts mogelijk als de vennootschap tijdens de afgelopen drie boekjaren minstens tweemaal dividenden heeft uitgekeerd. Ten derde melden we de winstdelingsregelingen en/of deelname in het bedrijfskapitaal. Deze kunnen de vorm aannemen van een bezoldiging in contanten of de toekenning van winstbewijzen. Al deze systemen bestaan, maar toegang en gebruik dienen aan strenge regels en voorwaarden te voldoen. In de praktijk komen de winstdelingsregelingen met bezoldiging in contanten het vaakst aan bod. Talrijke collectieve arbeidsovereenkomsten hebben dit bijzonder soepel stelsel trouwens opgenomen. Ondertussen bieden steeds meer ondernemin24 BECI - Brussel metropool - april 2017 gen aan hun werknemers (en niet meer uitsluitend aan hun kaderleden) de mogelijkheid om werkelijk aandeelhouder te worden van de onderneming, via al dan niet voorbehouden kapitaalsverhogingen. België bij de Europese hekkensluiters “Als wij een paar Oost-Europese landen, Portugal en Ierland uitzonderen, scoort België in Europa het zwakst inzake aandeelhouderschap van loontrekkenden”, betreurt Marc Mathieu, secretaris-generaal van de European Federation of Employee Share Ownership (EFES). “In België kende het aantal loontrekkende aandeelhouders tussen 2007 en 2017 een dramatische terugval van 50%. Vandaag zijn die mensen nog amper 70.000. In dezelfde tijdspanne is het Europese gemiddelde echter met 3% gestegen. In Frankrijk bezit 6% van de werknemers aandelen van hun werkgever, een record in Europa. 40 van de 250 grootste ondernemingen in Frankrijk bieden een aandelenregeling aan hun werknemers.” Dit is volgens Mathieu allemaal te wijten aan een veel te complex wettelijk stelsel. Het systeem dat het best presteert, dateert uit de late jaren 80 en was oorspronkelijk bedoeld om financiële markten te ondersteunen. Het systeem doet systematisch een beroep op kapitaalverhogingen. Misschien is deze logheid de reden waarom vooral banken en de financiële sector het systeem hebben gebruikt. “Zoals bekend ondervonden de banken tegenslag. De werknemers werden niet aangemoedigd om hun aandelen te behouden, aangezien ze meestal niet betrokken waren bij het bestuur van hun onderneming. In Frankrijk laten loontrekkende aandeelhouders van grote ondernemingen zich meestal door verscheidene raden vertegenwoordigen. Op die manier nemen ze effectief deel aan het bestuur.” Marc Mathieu wijst ook op de fiscale aftrekbaarheid van dit type producten: “In België mag niet meer dan © Thinkstock

TOPIC 750 euro per jaar worden afgetrokken. In Oostenrijk is dit 3.000 euro.” De politieke wil om zulke modellen te steunen, heeft ooit bestaan, onder andere tijdens het Verhofstadt tijdperk. Maar de praktische toepassing ervan liep op een sisser af. “Er werd toen gegrepen naar de beste praktijken ter zake in Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland. Het geheel werd flink gemengd en geschud, met als resultaat een juridisch gedrocht waarvan minder dan vijf ondernemingen sinds de lancering in 2001 gebruik hebben gemaakt.” Toch vindt Marc Mathieu dat aandelenregelingen voor werknemers best als financieringsmiddel mogen worden ingezet. Vooral in kleinere ondernemingen. “In de Verenigde Staten bestaat bijvoorbeeld een specifiek systeem dat enorm in trek is bij starters en kleine ondernemingen. De bedrijfjes doen hier heel vaak een beroep op om hun ontwikkeling te financieren. In andere ondernemingen beïnvloedt het systeem eerder de motivering en het behoud van het personeel in positieve zin. En meestal vaart ook de productiviteit hier wel bij. Easi, de Waalse voorstander van loontrekkend aandeelhouderschap De Waalse softwarekampioen Groep Easi sleepte zowel in 2015 als in 2016 de titel van beste Belgische werkgever in de wacht. CEO Salvatore Curaba herhaalt graag dat tientallen van zijn werknemers ook aandeelhouder zijn. “Dit zorgt voor een totaal andere bedrijfscultuur. Weinig mensen verlaten Easi. Zelfs de jongste collega’s worden hun werkgever trouw eenmaal ze ook aandeelhouder zijn. Ze ervaren dit als een verantwoordelijkheid en beseffen dat zij bijdragen tot een gemeenschappelijk project. Op die manier maakt de onderneming hun leven zinvoller.” “De opvatting van een directie en van oprichters die in elk geval toezicht moeten houden op het kapitaal, moeten we overboord gooien, vind ik, want loontrekkenden bepalen eveneens de koers van de onderneming”, stelt Salvatore Curaba. De man verkoopt trouwens zijn eigen aandelen aan zijn werknemers. “Ik doe dit niet om de onderneming te financieren, maar om ze anders te ontwikkelen. Als ik mijn aandelen aan de werknemers blijf verkopen, word ik vroeg of laat minderheidsaandeelhouder (vandaag bezit een 40-tal Easi werknemers 38% van de onderneming), maar dramatisch is dit in geen geval. Had ik een andere keuze gemaakt, dan zou de onderneming vandaag tussen 60 en 80 mensen tewerkstellen, veel minder dan de nagenoeg 200 collega’s die hier nu actief zijn.” Hier dient gemeld dat een persoon minstens twee jaar bij Easi moet hebben gewerkt om aandelen te kunnen kopen. En bovendien “moet de werknemer positief worden beoordeeld tijdens de evaluatieronde die wij specifiek rond de waarden van de persoon en van de onderneming hebben ingesteld”, zegt de CEO. Curaba overweegt trouwens een stichting om dit bestuursmodel te veralgemenen. “Hier is werk aan de winkel, want van een doorbraak van zulke modellen is er in België voorlopig geen sprake, door gebrek aan de nodige prikkels, uiteraard, maar ook en vooral omdat de mentaliteit daar nog niet rijp voor is.” Het stelsel houdt dus heel wat troeven in petto voor het HR-beleid. Toegegeven: het systeem op gang brengen, is geen lachertje. Tussen aandeelhoudende en niet aandeelhoudende medewerkers kunnen spanningen ontstaan. Of zulke regelingen dan werkelijk tot de financiering van het bedrijf bijdragen? Naar verluidt blijft de impact op de financiering vaak beperkt, omdat de bedragen die werknemers (hogere kaderleden uitgezonderd) investeren meestal gering blijven. Anderzijds heeft het stelsel in het buitenland zijn degelijkheid al bewezen voor de redding van ondernemingen in moeilijkheden. In Frankrijk en Spanje hebben werknemers bedrijven overgenomen die op het randje van het faillissement stonden en/of door de moederonderneming aan hun lot werden overgelaten. De overname gebeurt soms integraal, maar meestal met de steun van een financiële partner. Beroemde voorbeelden zijn het lingeriebedrijf Lejaby, waarvan meerdere werknemersverenigingen de werkplaatsen hebben overgenomen, met meer of minder succes. Vooral in Spanje zorgde de invoering van een systeem van coöperatieve vennootschappen van werknemers, specifiek gericht op dergelijke voorvallen, tijdens de afgelopen vijf jaar voor de redding van duizenden ondernemingen. (Een gelijkaardig systeem bestaat in België niet.) ● Salvatore Curaba, CEO van Easi. Onze troeven: • Meer dan 50 jaar ervaring in HR • Onze database is verbonden met VDAB voor de selectie van tweetalige kandidaten CONTACTEER ONZE KANTOREN IN BRUSSEL • Gerichte selectie op vaardigheden en diploma • Vaardigheden worden bevestigd door een referentie-check VG.343/BU • 00158-406-20121029 • 00158-405-20121029 ( 02 502 32 99 Square Sainctelette 1-3 1000 Brussel brussel@konvert.be www.konvert.be BECI - Brussel metropool - april 2017 25 © R.T.

BEDRIJFSFINANCIERING De beurs wenst zich KMO-vriendelijker op te stellen De beurs en de KMO’s: twee onverenigbare werelden, op het eerste gezicht. Een paar kortstondige successen in de jaren 2000 uitgezonderd, slaagden de ‘vereenvoudigde’ markten van Euronext Brussel (Alternext of de Vrije Markt) er niet in zich voldoende te ontwikkelen. Nochtans kan de beurs, als voorganger van crowdfunding, een interessante financieringsbron zijn voor groeiende KMO’s. Zeker nu, want ze doet haar best om toegankelijker te worden. A ain Baetens, Listingdirecteur van Euronext Brussels (belast met de beursintroducties), geeft toe dat de beurs en de Belgische KMO’s niet noodzakelijk dikke vrienden zijn. In het Brusselse Gewest vormt het digitale kantoor Emakina een van de zeldzame uitzonderingen op deze regel. Dit moet dringend veranderen. “Er blijft veel voorlichting nodig, vooral ten opzichte van tussenpersonen als advocaten, auditors, bedrijfsverenigingen en incubatoren van startups.” Euronext sleutelt aan een diepgaande rebranding om ambitieuze KMO’s te sensibiliseren voor de voordelen van een beursintroductie. De vereenvoudigde markten – Alternext en Vrije Markt – zouden zich op die manier aantrekkelijker moeten opstellen voor middelgrote ondernemingen, of zelfs startups. Er zijn al toleranties voorzien: IFRS boekhoudkundige normen zijn niet verplicht en er wordt geen strenge governance opgelegd. Binnenkort komt er misschien ook een herziening van de drempels voor het ‘free float’ kapitaal dat ter beschikking van het publiek moet worden gesteld. De vereenvoudigde markten worden dus nog eenvoudiger: “Dankzij een lichtere procedure kan een onderneming via een technische belegging aan de beurs genoteerd worden, zonder een prospectus uit te geven”, vertelt Alain Baetens. Een beursintroductie via een privé belegging (door minstens drie professionele investeerders die niet betrokken zijn bij het beheer van de onderneming) was al mogelijk. Deze snellere formule (drie tot vier maanden voor de voorbereiding van de IPO, tegen vier tot negen maanden voor een openstelling voor het publiek) heeft 26 BECI - Brussel metropool - april 2017 Alain Baetens (Euronext Brussels) de doelgroep blijkbaar nooit aangesproken. “We stellen teleurgesteld vast dat dit financieringsmiddel heel weinig bekend blijft, hoewel het een referentieprijs voorlegt aan potentiële nieuwe investeerders.” Brussel als startpunt Naast het nieuwe aanbod, ontwikkelt de beurs een nieuwe aanpak van haar ‘klanten’. “Wij gaan vooral focussen op de spelers en coaches rond ondernemerschap. Die mensen hebben een goede kennis van de financiële stelsels en zullen onze diensten promoten”, aldus Alain Baetens. “Het zal allemaal in Brussel beginnen, want de technologische sector doorstaat er een sterke groeifase. Hiervan getuigen het aantal startups en de omvang van bepaalde fondsenwervingen. Een andere mogelijke doelgroep zijn de sterk groeiende familiebedrijven, die in Brussel vrij talrijk zijn.” Olivier Fabes © Reporters © R.T.

Beursnotering: verzinsels en waarheden • “Te duur”, krijgen ondernemers vaak te horen. “Een introductie aan de beurs valt te vergelijken met een investering in marketing: de onderneming krijgt niet alleen groeikapitaal maar wint ook aan zichtbaarheid. De beurs is geruststellend voor de klanten, het personeel en de leveranciers”, antwoordt Alain Baetens. Frédéric Desonnay (Emakina Group) Emakina gebruikt de beurs om te groeien Deze stap heeft Emakina ruim 10 jaar geleden al gezet. De Brusselse KMO werd in 2006 tot Alternext toegelaten en is ondertussen doorgegroeid tot een zelfstandige internationale groep die 800 personen tewerkstelt in vijftien kantoren en negen landen. “In de wedloop naar een steeds grotere omvang, eigen aan de digitale sector, werd de omzet van onze groep door 15 vermenigvuldigd”, weet financieel directeur van Emakina Group Frédéric Desonnay. De beursnotering heeft volgens hem gevoelig bijgedragen tot deze groei. “In 2006 was het moeilijker dan vandaag om bankiers of institutionele beleggers te overtuigen in een digitale startup van een vijftigtal mensen te gaan investeren. Via de beurs kregen we extra zichtbaarheid, en die is altijd aardig meegenomen voor een ‘marketing’-bureau. Naast de initiële inbreng van kapitaal heeft de beurs ons geholpen om een extern groeibeleid te voeren, waarbij een redelijk percentage van onze investeringen in de vorm van aandelen werd beloond. Zonder de beursnotering was het in aandelen betaalde gedeelte veel geringer geweest, door een gebrek aan attractiviteit en liquiditeit.” Frédéric Desonnay geeft toe dat de beursintroductie intern veel inspanningen heeft vereist: “Onze beleidsprocessen en governance hebben veel aan nauwgezetheid en transparantie gewonnen. Dat was trouwens absoluut noodzakelijk om sterk te groeien. Daarom hebben we het uitvoerende management en onze raad van bestuur op groepsniveau versterkt. Wij hebben ook geïnvesteerd in een geïntegreerde software voor beheer, reporting en verkoop. Hiermee konden we een doeltreffende interne controle uitoefenen.” Toch voegt hij eraan toe dat de Alternext markt een soepeler reglementering biedt dan de grotere Euronext (een publicatie om de zes maanden eerder dan elk kwartaal , bijvoorbeeld). De kosten zijn dan ook redelijker voor een KMO. Meer voordelen dan verplichtingen Of de beursintroductie de fundamenten van de onderneming heeft gewijzigd? “Niet echt”, antwoordt Frédéric Desonnay. “Integendeel zelfs: meer dan ooit hebben de oprichters en de vroege managers de touwtjes in de handen. Onze externe groei beperkt zich niet tot efficiënte overnames: wij slagen er bovendien in om deze nieuwe structuren te integreren zonder hun waarde te verliezen.” • “De controle ontsnapt mij”. De beurs eist natuurlijk een zekere transparantie, maar misschien niet zo extreem als sommigen beweren (tenminste op de vereenvoudigde markten). Alain Baetens: “Met een beursintroductie biedt u de onderneming een zekere duurzaamheid en de beschikbaarheid van liquide middelen. In dit opzicht heeft een beursintroductie positieve gevolgen voor de oprichters en de investeerders, en per slot van rekening, ook voor de overleving van de onderneming. Anderzijds vereist deze stap een visie op redelijk lange termijn, in tegenstelling tot sommige startup-ondernemers die na drie jaar het schip al willen verlaten.” Vergeet echter niet dat de kosten van een beursintroductie (banken, advocaten, auditors ...) tot maximum 10% van het bijeengebrachte kapitaal kunnen oplopen. “Euronext vertegenwoordigt maximaal 5% van deze kosten.” • “Tijdrovend”. Alain Baetens ontkent dit niet: “Het management moet bereid zijn hier tijd aan te besteden, zonder dat te ervaren als een belemmering van de andere activiteiten. De beurs moet eerder een stimulans zijn.” Voor de verkoop, de marketing, HR enz. Terwijl andere (zoals Spadel of Pairi Daiza) met een zekere weerklank in de media de beurs de rug hebben toegekeerd, is Emakina gebleven. “Het afwegen van de voordelen van een beursnotering tegenover de verplichtingen pleit duidelijk voor het behoud van Emakina Group aan de beurs. Waarom zouden we ze verlaten?” Op zoek naar tussenpersonen Dit voorbeeld zou aanstekelijk moeten zijn. Daarom werkt Euronext Brussels aan de ontwikkeling van een markt van tussenpersonen die KMO’s begeleiden bij hun beursintroductie. “In Frankrijk bestaat er een zeer dynamische markt van een tiental ‘brokers’ die beursnoteringen vergemakkelijken voor ondernemingen met minder dan 10 miljoen euro omzet”, zegt Alain Baetens. Ook de Brusselse instelling is van plan om diensten aan te bieden om het management voor te bereiden en om de bestuurders van een KMO te helpen een geloofwaardig dossier voor te leggen bij de bank. Laten we hopen dat Emakina er binnenkort wat gezelschap bijkrijgt, binnen een instelling die al geruime tijd het wat ouderwetse prestige van het Beurspaleis heeft verlaten om haar intrek te nemen in een moderne open ruimte vlakbij Brussel-Centraal. En naast startup-incubator Co.station. Een sterk symbool. ● BECI - Brussel metropool - april 2017 27 © R.T.

Op zoek naar een witte raaf voor uw onderneming? Met de IBO IN BEDRIJFSVERBAND vormt u zelf een toekomstige medewerk(st)er voor het gezochte beroepsprofiel. Concreet : Bruxelles Formation, de onderneming en de stagiair(e) ondertekenen een contract dat een vormingsplan inhoudt. Tijdens de opleiding betaalt de werkgever een vormingsvergoeding, waarvan het bedrag afhangt van de situatie van de stagiair. Deze vergoeding is gelijk aan het brutosalaris dat voorzien is voor deze functie in de onderneming. De RSZ bijdragen en de sociale inkomsten van de persoon worden er wel van afgetrokken. Belangstelling voor deze formule ? Contacteer de “Service Relations Entreprises” telefonisch op het nummer 02 371 74 81. Of per e-mail : fpie@bruxellesformation.be www.bruxellesformation.be UNION EUROPÉENNE Fonds social européen Voor welke werkgevers ? Privé en openbare sector, vrije beroepen, vzw’s. Doelgroep : de toekomstige medewerk(st)er moet bij Actiris ingeschreven zijn. Duur van de IBO in bedrijfsverband : van 1 tot 6 maanden. Na afloop van de IBO schakelt de stagiair over naar een arbeidsovereenkomst die minstens even lang duurt als de vorming.

Bruxelles Formation : meer IBO’s in bedrijfsverband Het Vormingsplan 2020 ‘Qualifier les Bruxellois pour l’emploi’ dat de Brusselse regering en de Franse Gemeenschapscommissie in december goedkeurden, wil vooral ‘meer en beter kwalificeren’. Het plan voorziet o.a. meer plaatsen voor een individuele beroepsopleiding (IBO) in bedrijfsverband. Mevrouw Olivia P’tito, directeur-generaal van Bruxelles Formation, spoort de werkgevers aan. Waaruit bestaat een IBO in bedrijfsverband ? Een driehoeksrelatie tussen de stagiair, de openbare of privé-onderneming en Bruxelles Formation valideert het opleidingsplan. Het traject bestaat uit twee periodes van 1 tot 6 maanden. De opleiding en het daaropvolgende arbeidscontract hebben dezelfde duur. De stagiair krijgt altijd de begeleiding van een referentiepersoon binnen de onderneming. De coaching begint stroomopwaarts, met een follow-up van de stagiair doorheen het proces, om alles optimaal te laten verlopen. De werkgever staat er niet alleen voor. De stagiair ook niet. De overheidsdienst zorgt voor een succesvolle arbeidsrelatie met, op het einde van het parcours, een vacature vertrouwen. De tijd die hieraan in het begin wordt besteed, werpt daarna zijn vruchten af. Investeren in vorming draagt bij tot de concurrentiekracht en de prestaties. De werkgever betaalt een vormingsvergoeding, waarvan het bedrag afhangt van de situatie van de stagiair. Deze vergoeding is gelijk aan het brutosalaris dat voorzien is voor deze functie in de onderneming. De RSZ bijdragen en de sociale inkomsten van de persoon worden er wel van afgetrokken Heeft de formule haar degelijkheid bewezen ? Zulke IBO’s bestaan al ruim 20 jaar. Meer dan 80% van de personen die het proces volledig doorlopen, blijft in de onderneming of tekent daarna een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. In 2015 hadden we ongeveer 1.500 IBO’s. En meer dan 1.600 in 2016. Met het nieuwe Vormingsplan beogen we 2.500 IBO’s in bedrijfsverband tegen 2020. Overheidsdiensten en ondernemingen die zich samen inzetten om jonge en minder jonge werkzoekenden aan een baan te helpen, leveren resultaten op. Maar laten we bescheiden blijven: we staan voor een enorme uitdaging.. Wat zijn de voordelen voor de werkgevers ? Bruxelles Formation stelt kandidaten voor die aan de behoeften beantwoorden. Maar de werkgever kan ze ook zelf kiezen. Hij neemt de tijd die hij nodig acht om de stagiair(e) de bedrijfseigen werkmethodes aan te leren. Het belang van de opleiding bij het begin van de werkrelatie wordt vaak onderschat, terwijl ze de basis vormt van een duurzaam Wat is het profiel van de stagiairs ? Wij hanteren geen criteria van leeftijd of opleiding. De stagiairs hebben vaak een diploma van het hoger middelbaar onderwijs, soms zelfs van het hoger onderwijs (maar niet steeds met een erkend diploma). We zien een evenwichtige verdeling tussen de jongeren (< 25 jaar) en de leeftijdsklassen 25-29 en 30-44. Globaal richten die mensen zich naar handel en verkoop, management, administratieve beroepen en nieuwe technologieën. Wanneer de deuren van een onderneming opengaan, krijgen de stagiairs de kans om hun vaardigheden aan te tonen. Vooral in Brussel is dit belangrijk omdat de jonge en minder jonge werkzoekenden er zowel familiaal als sociaal geen voldoende netwerk hebben ontwikkeld. Een deel van de bevolking, dat wel bekwaamheden bezit maar niet noodzakelijk een erkend diploma, krijgt nog steeds te weinig aandacht. We hebben hier ook mensen die in het buitenland hebben gestudeerd, hier een opleiding hebben gevolgd en dus aan een onderneming veel te bieden hebben. De IBO in bedrijfsverband brengt mensen samen die elkaar anders nooit hadden ontmoet. Deze win-win formule is heel nuttig om de witte raaf te vinden die anders onopgemerkt zou blijven. Mogen we dit enigszins vergelijken met het Duitse vormingsmodel ? In 2015 heb ik deelgenomen aan de Koninklijke missie in Duitsland om de IBO in bedrijfsverband daar te gaan voorstellen en de systemen te vergelijken. In Duitsland beschikken de ondernemingen die jongeren vanaf 14 of 15 jaar (maar ook ouder) onthalen, systematisch over specifieke werkplaatsen. De Belgische en Duitse systemen zijn dus verschillend maar de IBO in bedrijfsverband volgt wel een gelijkaardige dynamiek. Ze staat nu bijvoorbeeld voor alle beroepsdomeinen open. Sommige sectoren en arbeidskrachten denken nog niet spontaan aan vorming en opleiding. Bruxelles Formation wil optreden als een partner van de ondernemingen, om via deze weg de groei te bevorderen. De vorming is waardevol. En de opgeleide personen zijn dat eveneens.

DYNAMIEK STARTER De welzijnswolkjes van Bubble’s Bubble’s is een initiatief van Aurélie Piel. Het organiseert evenementen rond persoonlijk en gemeenschappelijk welzijn en richt zich zowel tot particulieren als tot verenigingen en ondernemingen. Guy Van den Noortgate D e salons en vakbeurzen over welzijn kenden tijdens de afgelopen jaren enige wildgroei en alvast steeds meer succes. Zowel exposant als bezoeker riskeert daar wel een beetje verloren te lopen. Sommige activiteiten rond een precies thema, zoals yoga of feng shui, wekken de indruk dat ze zich uitsluitend tot ingewijden richten. De persoon die een bepaalde wellness-discipline wenst te ontdekken, raakt tijdens zulke evenementen soms de kluts kwijt. Aan de hand van deze vaststelling besliste Aurélie Piel met Bubble’s van wal te steken. Bubble’s organiseert events rond individueel en collectief welzijn voor particulieren, verenigingen en ondernemingen. “De deelnemers komen in een ontmoetingsruimte terecht waar ze de verschillende voorgestelde disciplines ontdekken”, vertelt Aurélie Piel. “De professional en de bezoeker krijgen hier de tijd om elkaar te ontmoeten en van gedachten te wisselen. Voor particulieren gebeurt dit op zondag, een halve dag lang, met vier of vijf workshops rond een thema in verband met welzijn. Het is de bedoeling dat elke deelnemer drie disciplines ontdekt tijdens deze samenkomst van 40 tot 50 personen. Dus een tiental personen per workshop, die een uur duurt.” Bubble’s organiseerde in november zijn eerste event, met als thema ‘Un hiver plein de peps’. De vijf workshops hadden betrekking op yoga, voeding, energiebeheer, zelfkennis door toneel en lichttherapie en zon. In maart vond een tweede event plaats, met als titel ‘Savourez malin’. Een derde editie, met focus op ‘Corps & Âme’, gaat door op 25 juni. Alle informatie vindt u op de Facebookpagina van Bubble’s (bbbsevent). “Deze evenementen vinden plaats in het centrum Champaca, in Elsene, maar voor particulieren zijn ook andere formules mogelijk”, aldus Aurélie Piel. “We kunnen bijvoorbeeld twee workshops voor 8 tot 12 personen organiseren, andere dagen dan op zondag, of op aanvraag.” Voor de bedrijfswereld Bubble’s richt zich ook tot verenigingen en ondernemingen. In april werkt Aurélie samen met Avempace, een nieuwe co-working ruimte voor studenten in de geneeskunde. “En wanneer we bedrijven benaderen, bieden we zinvolle en totaal nieuwe incentive- en teambuilding-formules die bijdragen tot de prestaties van de onderneming.” Vanaf mei werkt Bubble’s met drie formaten, naargelang van het aantal personen en aanvragen: 1) een ganse dag in openlucht, met drie of vier workshops of activiteiten, 2) een halve dag binnen, met twee workshops en 3) op een ongewone plaats, met drie of vier workshops of activiteiten. Aurélie Piel kiest resoluut voor een menselijke dimensie om de belangstellenden de tijd te geven om de vele aspecten van welzijn te ontdekken. Op die manier krijgen ook de professionals meer tijd om hun diensten en/of producten voor te stellen. Naast de ontmoetingen om zich over een bepaald thema te buigen, is er steeds ruimte voor ontdekkingen en gedachtewisseling. Via de diverse workshops krijgen de deelnemers de gelegenheid om diverse activiteiten uit te testen en na te gaan of die aan hun eigen behoeften beantwoorden. In een eerste fase werkt Bubble’s voornamelijk in en rond Brussel. In functie van de aanvragen en de belangstelling na de eerste evenementen, overweegt Aurélie Piel de organisatie van dergelijke events in andere steden van het land. ● Informatie: https://www.facebook.com/bbbsevent/ Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be 30 BECI - Brussel metropool - april 2017 © R.A.

ReStart: een ondernemer die opleeft, is er twee waard Met de steun van het Brusselse Gewest en impulse.brussels, lanceerde BECI onlangs een innoverend en in België uniek programma om ondernemers, na een faillissement, te helpen een nieuwe start te nemen. ReStart wil dit jaar 80 ‘restarters’ individueel coachen. Olivier Fabes “ E en mislukking maakt u sterk voor zover u lering trekt uit de ervaringen. U begaat trouwens zelden tweemaal dezelfde fout.” Niemand zal Didier Gosuin tegenspreken. Toch betreurt de Brusselse minister van economie dat “veel ondernemers moeizaam herstellen van een trauma en dat er voor het concept van mislukking nog geen plaats bestaat in onze Europese ondernemerscultuur, in tegenstelling tot de Angelsaksische landen.” Volgens een Duitse studie, gepubliceerd in 2010, zou het percentage herstartende ondernemers in Europa variëren van 3 tot 8 %, terwijl dat cijfer rond de 25% ligt in de Verenigde Staten. Om een ondernemerschap van de tweede kans te bevorderen, lanceerde de minister op 9 maart het BECI programma reStart – conform de Small Business Act van de Brusselse regering. In Brussel is een dergelijke tweede kans van groot belang, want er worden in de hoofdstad proportioneel meer bedrijven opgericht dan waar dan ook het land, met als gevolg dat het aantal faillissementen er relatief hoger ligt. reStart ontvangt van het Brusselse Gewest 75% van zijn financiering en krijgt operationele steun van impulse.brussels (mede dankzij het gratis nummer 1819). BECI coördineert dit uniek initiatief in België om de wederopleving te begeBECI - Brussel metropool - april 2017 31 © Thinkstock

DYNAMIEK BECI reStart: praktische informatie leiden van bedrijfsleiders die failliet zijn gegaan of die een ondernemersactiviteit hebben stopgezet. Het project beschikt BECI reStart volgt het voorbeeld van gelijkaardige initiatieven, onder andere in Frankrijk, waar ‘60.000 Rebonds’ sinds 2012 precies zoveel ondernemers heeft geholpen bij de opstart van een nieuw avontuur. over ongeveer 130.000 euro budget om, via een netwerk van coaches en een aantal voordrachten, deze ongelukkige ondernemers persoonlijk en professioneel te ondersteunen. Ook wordt gesleuteld aan de perceptie van een mislukking in onze samenleving. Het programma volgt het voorbeeld van gelijkaardige initiatieven, onder andere in Frankrijk, waar de vrijwillige organisatie ‘60.000 Rebonds’ sinds 2012 precies zoveel ondernemers heeft geholpen bij de opstart van een nieuw avontuur na een faillissement, nadat ze lering hadden getrokken uit het verleden. In België (meer in Vlaanderen dan in Wallonië) zien we vooral sensibiliseringsconferenties als Failing Forward of de informele (en typisch Amerikaanse) Fuckup Nights. Ze promoten de uitwisseling van (slechte) ervaringen tussen oprichters van startups en dragen bij tot een evolutie van de mentaliteit. Een sociaal-economisch vraagstuk Fijn dat de overheid (eindelijk) inziet hoe belangrijk de wederopleving van een ondernemer wel kan zijn, op sociaal vlak (bescherming en creatie van banen) en voor de economie (sterkere ondernemingen dragen meer bij tot het BBP). Tijdens de afgelopen jaren heeft BECI een aantal diagnoses vergeleken aan de hand van focusgroepen met gefailleerde ondernemers en werkgroepen met deskundigen (rechters in handelszaken, advocaten, gerechtsdeurwaarders, accountants, fiscalisten …). Uit deze besprekingen blijkt dat ondernemingen die na een eerste faillissement werden opgericht, succesvoller en duurzamer zijn dan het gemiddelde van de startups. Een ondernemer die een nieuwe start neemt, is er dus twee waard. Het reStart programma zet een eerste stap naar minder stigmatisering van de gefailleerde ondernemer, op sociaal vlak uiteraard, maar ook financieel, want een van de grootste hindernissen voor een gefailleerde onderneming blijft de toegang tot bankkrediet. Naast psychologische steun focust het programma op de hulp aan oplevende ondernemers die financiering zoeken. Globaal promoot BECI reStart alle initiatieven die bijdragen tot een betere juridische, financiële en sociale omgeving, onder andere wat betreft de afsluiting van de faillissementsprocedure. Opleven betekent lering trekken uit het verleden, maar ook een nieuwe levensfase aanbreken. ● Meer informatie? Eric Vanden Bemden, adviseur reStart: +32 2 563 68 56 ; evb@beci.be. www.facebook.com/becirestart 32 BECI - Brussel metropool - april 2017 In 2017 streeft het programma reStart de volgende doelstellingen na: • De organisatie van 3 conferenties voor het grote publiek (met inbegrip van de conferentie van 9 maart, voor meer dan 120 personen); • De organisatie van 5 ‘restart’ workshops over economische veerkracht; • De overkoepeling van al deze evenementen door informatiesessies om de twee weken, samen met de Starter dienst van BECI; • De individuele begeleiding van 80 ‘restarter’ ondernemers door een coach (7 x 1u30); • Een diagnose van het ondernemersprofiel van elke restarter; • Een mentor en het advies van consultants (maximaal drie afspraken van één uur) voor ondernemers die een nieuwe activiteit van stapel willen laten lopen; • Gezamenlijke technische workshops waar restarters hun nieuw project voorstellen aan een panel van deskundigen (advocaat, boekhouder, deskundigen in strategie en marketing); • Verscheidene opleidingen in functie van de specifieke behoeften van elke ondernemer. Restarters worden nadien doorverwezen naar de Starter dienst van BECI als ze extra begeleiding nodig hebben voor het opstellen van een businessplan, voor juridische stappen enzovoort. Voor wie? Ondernemers nemen gratis deel aan reStart. De individuele begeleiding gaat echter met een aantal voorwaarden gepaard: • De ondernemer heeft tijdens de afgelopen 24 maanden een aangifte van faillissement ingediend; of de onderneming werd in liquidatie gesteld bij de handelsrechtbank; of de zaak ondergaat een procedure van gerechtelijke reorganisatie; • De sociale zetel moet in het Brusselse Gewest zijn gevestigd of de persoon moet er gedomicilieerd zijn; • De ondernemer wil opleven en aanvaardt de voorgestelde begeleiding; • Er wordt geen sector uitgesloten (behalve de sectoren die algemeen geen recht hebben overheidssteun). De begeleiding is mogelijk, ongeacht of de ondernemer al dan niet een nieuw project heeft bedacht en of dit te maken heeft met ondernemerschap of een andere formule (werk in loondienst). Een ondernemersproject vertoont dezelfde eigenheden als een zelfstandige activiteit: de oprichting of de overname van een onderneming, een franchise, een vrij beroep enz. Om de begeleiding zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, organiseert BECI een eerste evaluatie van de ondernemers na het faillissement (aan sommigen wordt een andere richting aanbevolen). Daarop volgt een geïndividualiseerd gesprek. De weerhouden ondernemers krijgen toegang tot een begeleidingsprogramma en worden van meet af aan als oplevende ondernemers beschouwd.

MOBILITEIT Drie vooroordelen over elektrische wagens Elk jaar rijden er steeds meer elektrische wagens op onze wegen. Toch zijn er een aantal vooroordelen die tal van automobilisten tegenhouden om voor dit ecologische alternatief te kiezen. Wij weerleggen er drie! 1. Elektrische wagens hebben onvoldoende rijbereik Een jaar geleden hield dit argument nog steek, maar de technologie is sindsdien sterk geëvolueerd. Met verschillende modellen kunt u vandaag zo’n 250 kilometer afleggen na slechts één laadbeurt. “De Renault ZOE van 40 kWh rijdt zelfs al meer dan 300 kilometer”, vertelt Ward Bosmans, Sustainable Mobility bij Engie Electrabel. “Met een Hyundai Ioniq of een Nissan Leaf kun je 250 kilometer afleggen. En dat is ruim voldoende als u weet dat het gemiddelde woon-werktraject van de Belgen 15,7 kilometer is en dat minder dan 10% van de elektrische voertuigen dagelijks meer dan 250 kilometer aflegt.” Stel dat de wagen bovendien helemaal opgeladen is telkens u de motor start, dan hoeft u onderweg zelfs niet te stoppen voor een laadbeurt. 2. Er zijn weinig laadpalen Volgens een Europese richtlijn moeten er tegen 2020 in België 21 000 openbare laadpunten zijn. Volgens de Belgische afdeling van het Europese netwerk van de sector van elektrische wagens telt ons land er op dit moment ongeveer 1 000, waarvan 50 snelle laadpalen (die de batterij voor 80% opladen in een half uur) op de belangrijkste autosnelwegen. “Uw wagen opladen gaat ook makkelijker dan vroeger. Dat komt omdat steeds meer bedrijven, tankstations, hotels, restaurants en gemeentes zelf laadpalen installeerden”, zegt Ward Bosmans opgetogen. 3. Een elektrische wagen is duurder De prijs van een elektrisch voertuig ligt hoger dan die van een ‘traditionele’ wagen, maar u mag niet vergeten dat een elektrische wagen voor bedrijven voor 120% aftrekbaar is. In Vlaanderen zijn elektrische wagens bovendien vrijgesteld van belasting op de inverkeerstelling (BIV) en verkeersbelasting tot in 2020. In Wallonië en in Brussel wordt de BIV berekend op basis van het vermogen van het voertuig en de verkeersbelasting wordt beperkt tot het minimumbedrag. “Daarnaast kost 100 kilometer rijden slechts 2 euro, dat is een derde van de prijs van benzine of diesel!” voegt Ward Bosmans toe. 100 kilometer rijden kost slechts 2 euro, dat is een derde van de prijs van benzine of diesel! Ward Bosmans, Sustainable Mobility bij Engie Electrabel Wilt u een elektrische wagen kopen als particulier? In Vlaanderen kunt u dankzij de geldende premie tot 4 000 euro besparen op de aankoopprijs. Zo koopt u al een elektrische wagen voor 15 000 euro (een Nissan Leaf). De 120% aftrekbaarheid geldt echter niet voor particulieren. ● Meer weten? Download “Uw gids om uw elektrische wagen te kiezen en thuis of op het werk op te laden” via www.engie-electrabel.be/mobilitygids. BECI - Brussel metropool - april 2017 33

DYNAMIEK Summer Workshops: een gezondheidskuur tijdens de zomer Hebt u er ook moeite mee dat de bedrijfswereld tijdens de vakantie op een laag pitje draait? Dan zult u zeker het nieuwe initiatief van BECI waarderen: het richt zich tot alle ondernemers die leergierig zijn, die willen blijven groeien en die werk nooit als een karwei beschouwen. Patricia Mignone D e gewoonte om de activiteit terug te schroeven wanneer de kinderen met vakantie zijn, vinden wij niet alleen vreemd, maar ook belemmerend voor ons bedrijfsleven. Drie maand per jaar op een laag pitje! Weer typisch Belgisch! Dit is verschrikkelijk frustrerend en bovendien moeilijk te rechtvaardigen, want ondernemers snakken waarschijnlijk veel minder naar vakantie dan leerkrachten of loontrekkenden. Ze ondergaan zeker evenveel stress, maar het verschil ligt in een zinvolle activiteit, uitdagingen, passie en motivatie. Daarom hebben veel ondernemers een serieus probleem met deze langdurige periodes van versuffing, die zinloos afhangen van de jaarindeling in het onderwijs. Daar komen de Summer Workshops! Ook bij BECI heerst er in de zomer een zekere sloomheid. Daarom toverde het duo Pierre Guilbert/Frederik Leloup een geweldig idee uit zijn hoed: een samenkomst tijdens de laatste twee weken van augustus om een nog sterker groeijaar voor uw onderneming voor te bereiden, met de klemtoon op de voornaamste dimensie: de mens. Zonder de inzet van onze medewerkers staan wij, als ondernemers, nergens – en ons bedrijf geraakt niet van de grond. Ziekteverzuim, presenteïsme, turnover, engagement, productiviteit … Ligt u daarvan wakker? Zo ja, dan zijn de Summer Workshops echt iets voor u. Pierre Guilbert ziet heel duidelijk waar hij naartoe wil (en hij weet van wanten: hij heeft zelf een onderneming opgericht en doen groeien aan de hand van de principes die hij vandaag tijdens zijn workshops toelicht): in amper drie of vijf dagen integreert u een nieuwe visie en nieuwe praktijken waardoor 100% van uw beroepsgesprekken een bron van motivatie worden. Ambitieus? Jazeker, maar ook realistisch, want bewezen! Meer vragen we niet, nietwaar? Het getuigenis hierbij spreekt trouwens boekdelen. Eén ambitie, drie benaderingen De Summer Workshops beogen vooral een vlottere communicatie en people management binnen uw bedrijf. Wij weten uit ervaring dat een gebrekkige communicatie een verlies aan betrokkenheid veroorzaakt, of zelfs sabotage. Een vlotte communicatie die de medewerkers informeert en bij de dagelijkse situatie betrekt, zorgt voor engagement: precies wat de onderneming nodig heeft om haar ambities waar te maken. Wilt u leren hoe u alles aan uw medewerkers zult durven zeggen? Wilt u technieken aanleren om vertrouwen te hebben in uw N-1’s? Wenst u de vier stimulansen van motivatie in het dagelijkse beleid te integreren? Wilt u de interne communicatie onder de knie te krijgen om een echte teamspirit 34 BECI - Brussel metropool - april 2017 tot stand te brengen en de beoogde resultaten te bereiken? Pierre en Frederik nodigen u uit op een super dynamisch ontbijt om concreet kennis te maken met deze concepten en de formule te kiezen die bij uw agenda past. Ze hebben alles voorzien om uw aanwezigheid mogelijk te maken: de datums van deze ontbijtvergaderingen zijn bijzonder flexibel gepland. De voertaal van deze activiteit is Frans, maar u bent natuurlijk van harte welkom. Belangstelling? Stuur een e-mail aan cosolutions@beci. be of schrijf u in door deze QR code in te scannen. In beide gevallen komt u in contact met Simon Sarrasin, die Frederik Leloup bijstaat. ● “Pierre heeft het Wijkgezondheidscentrum van Doornik gered. Het stond op instorten. Hij heeft een structuur en een directie opgebouwd, wat in feite niet tot onze bedrijfscultuur hoorde, want wij werkten voornamelijk met zelfgestuurde organisaties. Als die mensen er vandaag nog zijn en er nog steeds werkzaam zijn, dan hebben we dit aan Pierre te danken.” “Ik weet niet of het gezondheidscentrum deze koerswijziging had kunnen uitvoeren en overleven, als hij er niet was geweest.” Serge Perreau, coördinator van de wijkgezondheidscentra, in Brussel. © Image by StockUnlimited

De Business Mediation Summit nam eind januari plaats te Brussel. BUSINESS MEDIATION SUMMIT Bemiddeling zorgt voor ongekende creatieve energie Juridische adviseurs wijzen bedrijfsleiders nog te weinig op de mogelijkheden van bemiddeling bij geschillen. Is dit te wijten aan een tunnelvisie, een aversie tegen verandering of een gebrek aan kennis? Enkele deelnemers aan de jongste Business Mediation Summit (BMS) geven hun mening. Peter Van Dyck E en lans breken voor bemiddeling, als alternatief voor een tijdrovende en geldopslorpende rechtszaak om een geschil te beslechten: dat was eens te meer de betrachting van de vierde editie van de Business Mediation Summit die eind januari in Brussel plaatsvond. Met enkele van de sprekers daar – Pierre Schaubroeck (voorzitter van organisator bMediation), Patrick Van Leynseele (bemiddelaar en advocaat-vennoot bij Daldewolf) en Inge Geerdens (CEO van IT-bedrijf CVWarehouse) – kaartten we na over de ideeën die er aan de oppervlakte kwamen. Op de BMS stelde Vlerick Business School een enquête voor die de kloof tussen de bedrijfsleiders en hun juridische adviseurs blootlegde. Inge Geerdens, al 15 jaar ondernemer, schrok van de bevindingen. “Ik stond er versteld van dat juristen zo weinig vanuit het standpunt van de ondernemer denken. Deze laatste is er niet mee gediend dat er veel commotie rond geschillen wordt gemaakt en wil zo weinig mogelijk tijd en energie verspillen. De adviseurs blijken daar gek genoeg niet van doordrongen.” Misschien is die houding van juristen te wijten aan een zekere tunnelvisie? “Als ondernemer heb je het voordeel dat je met zoveel mensen rekening moet houden – medewerkers, klanten, potentiële klanten – dat je haast vanzelf verschillende visies meekrijgt”, stelt Inge Geerdens. Ook het gebrek aan verantwoordelijkheidszin bij adviseurs dat uit het Vlerick onderzoek bleek, verbaasde haar. “Dat ze er vanuit gaan dat wij als ondernemers alles – dus ook de mogelijkheden van bemiddeling – maar moeten weten, is onvoorstelbaar. Ik dacht dat zij er waren om ons te informeren.” Zij zou het stuitend vinden, mochten juridische adviseurs eerder voor gerechtelijke procedures kiezen omdat ze aan hun eigen factuur denken. Patrick Van Leynseele geeft haar gelijk. “Wie van oordeel is dat bij bemiddeling een conflict te snel opgelost is en dit hem bijgevolg te weinig uurloon opbrengt, is zeer kortzichtig. Een advocaat die op lange termijn denkt, zal argumenteren dat duurzame oplossingen tot tevreden klanten leiden.” Verstoppertje Van Leynseele kan weinig begrip opbrengen voor bedrijfsjuristen die zich verschuilen achter de eindverantwoordelijkheid van de CEO. “Ik heb veel contact met juridische departementen van bedrijven en krijg helaas de indruk dat juristen vaak naar de anderen kijken – je zou bijna van een paraplupolitiek kunnen spreken. Ook advocaten durven weleens verstoppertje te spelen.” Ondernemers hebben niets aan onduidelijke adviezen. Als een jurist geen stelling wil innemen en de ondernemer heeft te weinig kennis van zaken om de consequenties van een beslissing in te schatten, komt men geen stap vooruit. “Toen ik nog bedrijfsjurist was, kreeg ik effectief te maken met advocaten die drie mogelijkheden op een rijtje zetten en van mening waren dat de klant het maar moest uitzoeken”, vertelt Pierre Schaubroeck. “Wat onze juridische afdeling dan deed, was alle voor- en nadelen van elke optie onder de loep nemen. Vaak was er niet één oplossing die er bovenuit stak – geen enkele was 100 procent zonder risico. Het criterium dat ik hanteerde om mijn werkgever te adviseren, was: welke optie draagt de minste kans in zich om later juridisch in nesten te komen? De bedrijfsjurist wordt geacht het bedrijf door en door te kennen. Uiteraard is het de bedrijfsleider die de eindbeslissing neemt, maar in werkelijkheid gaat daar een overleg met de jurist aan vooraf en draait het dus om een consensus.” BECI - Brussel metropool - april 2017 35 © Studio Dann

DYNAMIEK Principekwestie Op zoek naar een verklaring voor de diepe kloof, ziet de voorzitter van bMediation, naast de al vermelde foute attitude, ook veel onwetendheid. “Zowel bedrijfsleiders als adviseurs zijn onvoldoende bekend met het bemiddelingsinstrument. Negotiatie, rechtbank en arbitrage zijn de enige middelen die ze kennen om een conflict op te lossen.” Onbekend is onbemind, zegt ook Patrick Van Leynseele. “Het concept bemiddeling is wellicht wel gekend, maar men weet niet het fijne van hoe het precies functioneert. Niet alleen in de bedrijfswereld, maar ook in de advocatuur beseffen te weinig mensen welke perspectieven bemiddeling biedt.“ In een bemiddeling houd je als betrokken partij de controle, wat in de rechtbank niet het geval is. In België durven advocaten hun klant weleens aan te raden niet bij de zitting aanwezig te zijn. Onder het mom dat dit toch maar tijdverlies is, maar in werkelijkheid komt het erop neer dat ze liever geen pottenkijkers hebben. Bij een bemiddeling is de bedrijfsleider altijd present. “Volgens mij speelt bij sommige advocaten eerder een aversie tegen verandering”, meent Pierre Schaubroeck. Er zijn nog altijd bedrijven die vanaf het ogenblik dat er iets misloopt hun advocaat de opdracht geven om de rechter te laten tussenkomen. Soms omdat in hun sector – bijvoorbeeld die van verzekeringsmaatschappijen – bemiddeling weinig gebruikelijk is, soms omdat men oordeelt dat het een principekwestie is (als medewerkers van je bedrijf aangevallen worden, kan je dat niet over je kant laten gaan). “Bij een inbreuk op je Pierre Schaubroeck intellectuele eigendom ben je bijna genoodzaakt om een rechtszaak aan te spannen”, geeft Pierre Schaubroeck als voorbeeld. “Je bent het aan je jezelf verplicht om je merk of patent te verdedigen. Maar zelfs dan kan je nog altijd gaan negotiëren. Bemiddeling kan ook een uitweg bieden als je in een gerechtelijke procedure zit. Zelfs als er al een dagvaarding is geweest, kun je op een gegeven moment het roer omgooien en bemiddeling proberen.” Minder vijandig Toen Inge Geerdens na de BMS een bevriend advocaat aansprak over bemiddeling, reageerde die: “Dat doen wij de helft van de tijd al: proberen een oplossing te vinden zonder de rechtbank, maar dan niet onder de noemer mediation.” Patrick Van Leynseele vangt dergelijke opmerkingen ook geregeld op. “Mediation is niets anders dan onderhandelen met bijstand van een neutrale derde. Ik ken heel wat advocaten die stellen dat ze geen bemiddeling nodig hebben. In het milieu van werkgevers en werknemers heb je gespecialiseerde advocaten die elkaar goed kennen en vertrouwen en daardoor vlot kunnen onderhandelen. Die hebben effectief vaak geen 36 BECI - Brussel metropool - april 2017 onafhankelijke buitenstaander nodig om een correct akkoord te bereiken.” Inge Geerdens Niettemin is Van Leynseele ervan overtuigd dat advocaten de deugden van bemiddeling pas kunnen kennen als ze er zelf één hebben meegemaakt. “Anders besef je niet wat het kan bijbrengen. Ik ben als bemiddelaar vaak bij conflicten betrokken waarbij beide partijen met hun advocaten al hadden geprobeerd om te onderhandelen. Zonder succes. Dankzij bemiddeling komt er uiteindelijk toch een oplossing uit de bus. Bemiddeling brengt een dynamiek op gang die mensen anders naar de zaken doet kijken en hen minder vijandig doet opstellen.” Pierre Schaubroeck: “Soms is het moeilijk om de twee partijen samen rond de tafel te krijgen omdat de emoties te hoog oplopen. In zo’n geval bestaat de toegevoegde waarde van een bemiddelaar eruit dat hij de zaken met een zekere afstand kan bekijken. Er ontrolt zich een subtiel scenario waar de psychologie een rol in speelt. Een bemiddelaar kan geen beslissing nemen of forceren en zolang partijen hun handtekening niet onder een akkoord hebben gezet, kan één van de twee zich terugtrekken en alsnog naar de rechtbank gaan. Dat je een consensus moet bereiken, is een van de grote voordelen van bemiddeling.” Verhelderend rollenspel De neutraliteit van de bemiddelaar moet buiten kijf staan. Hij kiest geen partij. Daar zal hij zich te allen tijde voor behoeden, ook al denkt hij bij zichzelf dat A misschien iets meer gelijk heeft dan B. Hoewel het niet de taak is van de bemiddelaar om een oplossing aan te dragen, merkt Patrick Van Leynseele dat er soms, als de onderhandelingen vast komen te zitten, de expliciete vraag komt of de bemiddelaar niet méér kan doen dan zijn faciliterende opdracht strikt genomen toelaat en een neutraal advies kan leveren. “In het kader van een Internationale Kamer van Koophandel bemiddeling die ik net zelf heb begeleid, verzuchtten de twee partijen na de eerste klassieke bemiddelingsvergadering: ‘We vrezen dat we er zo niet uit gaan geraken. Zou u als bemiddelaar niet kunnen zeggen wat u erover denkt?’. Sommige bemiddelaars zullen daar a priori afkerig tegenover staan, maar als beide partijen het eens zijn over die aanpak, waarom zou ik er dan ‘neen’ tegen zeggen?” Vijftien jaar geleden hoorde Van Leynseele advocaten, van wie je nochtans kon verwachten dat ze goed ingelicht waren, beweren dat bemiddeling zoals arbitrage is. Op zo’n totaal verkeerde inschatting botst hij vandaag niet langer, maar alle begripsverwarringen zijn nog niet uit de wereld. Op het vlak van bewustwording is er dus nog werk aan de winkel. Pierre Schaubroeck vertelt dat een ‘nepbemiddePatrick Van Leynseele © Studio Dann © Studio Dann © Studio Dann

DYNAMIEK Wat u moet weten over bemiddeling • Bemiddeling is een vrijwillige en vertrouwelijke procedure om conflicten op lossen waarbij de partijen een beroep doen op een onafhankelijke bemiddelaar. Deze is geen rechter of arbiter, maar een tussenpersoon die de dialoog faciliteert. Hij neemt geen beslissing en legt niets op. • De bemiddeling is een vrijwillig proces. • Het uiteindelijke doel is het bereiken van een akkoord om het geschil af te sluiten. • Als betrokken partij behoud je de controle over het proces. Op de BMS stelde Vlerick Business School een enquête voor die de kloof tussen de bedrijfsleiders en hun juridische adviseurs blootlegde. ling’, georganiseerd tijdens de Mediation Week van de Federale Bemiddelingscommissie in oktober vorig jaar wonderen deed. Een 100-tal gasten in de zaal luisterde eerst naar een theoretische toelichting bij mediation, maar de grote déclic kwam er pas toen twee mensen uit het publiek uitgenodigd werden om deel te nemen aan een rollenspel. Zij kropen in de huid van twee partijen in een dispuut, Patrick Van Leynseele speelde de bemiddelaar. Mentaliteitswijziging Een kentering kan er enkel komen door te tonen hoe bemiddeling werkt en uit te leggen waarom het werkt. “Getuigenissen kunnen helpen”, meent Pierre Schaubroeck. “Wie een bemiddeling achter de rug heeft, wordt vanzelf een ambassadeur. Zelfs als een bemiddeling mislukt, zegt men achteraf dat het nuttig was. En als het wél lukt, merk je hoe krachtig het is als instrument. Een handvol mensen zit een halve dag of soms enkele dagen samen in een ruimte. Je staat er versteld van als je ziet welke creativiteit en welk wederzijds begrip daaruit voortkomt. Er komt verbazend véél creatieve energie los in zo’n zaal.” Dat ambassadeurschap kan een middel zijn om een mentaliteitswijziging te bewerkstelligen. Want wie de Europese statistieken van het aantal ingeleide zaken per jaar per 100 inwoners bestudeert, komt tot de vaststelling dat België na Roemenië de meeste rechtszaken telt. Het contrast met Nederland, dat helemaal onderaan de lijst prijkt, kan niet groter zijn. Van Leynseele: “Een klant van me als advocaat is in conflict met een Nederlands bedrijf. In hun samenwerkingscontract zit een bemiddelingsclausule waarin staat dat als bemiddeling mislukt op arbitrage overgegaan wordt. Een stapsgewijze strategie dus. Mijn klant is van mening dat er al zoveel pogingen tot onderhandeling zijn geweest dat bemiddeling volgens hem geen kans meer maakt. Als believer Georganiseerd door: • Men streeft naar een consensus. Een opgelegd of afgedwongen akkoord leidt meestal niet tot een duurzame oplossing. • Volgens experts is bemiddeling minimaal 10 keer sneller – in 75 procent van de gevallen is het geschil na een paar uur beslecht – en minstens 3 keer goedkoper dan een gerechtelijke procedure. in mediation betreur ik dit, maar anderzijds begrijp ik wel wat mijn klant bedoelt. Wat we nu willen proberen, is de bemiddelingsschakel over te slaan en direct naar arbitrage te stappen, om geen tijd te verliezen. De Nederlanders aan de overkant van de tafel reageren verbaasd. Want we hebben volgens hen nog niet alles geprobeerd! Die houding kan ik alleen maar goedkeuren. Dit illustreert heel goed het verschil in mentaliteit met onze noorderburen.” Voor de switch in mentaliteit wijzen alle drie onze gesprekspartners naar de rol van het onderwijs. Pierre Schaubroeck: “Toen ik rechten studeerde – toegegeven, dit is al lang geleden – kwam bemiddeling nooit ter sprake. Er was zelfs geen vak negotiatie.” Volgens Patrick Van Leynseele, die de universiteiten een beetje volgt, is er nog niet veel veranderd. Een cursus bemiddeling wordt enkel als keuzevak aangeboden. Het idee dat conflicten door de rechtbanken worden beslecht, loopt nog steeds als een rode draad door de opleiding. Inge Geerdens wil de discussie over het onderwijs graag opentrekken. “Zeker nu het ondernemerschap, bijvoorbeeld in de IT-sector, zo hip geworden is. Ik zou het heel handig gevonden hebben, mocht ik als aspirant-ondernemer dit op school meegekregen hebben.” Pierre Schaubroeck wil zelfs nog iets verder gaan. “Dat samenwerken veel meer toekomst biedt dan polariseren en zowel lichamelijk als geestelijk gezonder is voor ons, zou al in het middelbaar onderwijs de boodschap moeten zijn. Als dit algemener op onze scholen naar voor gebracht zou worden, werk je alle begripsverwarring en onwetendheid waar we momenteel mee kampen weg.” ● In samenwerking met: Orde van Vlaamse Balies BECI - Brussel metropool - april 2017 37 © Studio Dann

DYNAMIEK Uw sociale bijdragen in 2017 De sociale bijdragen die een zelfstandige betaalt, worden in principe berekend op zijn inkomsten van het jaar zelf. Maar hierdoor ontstaat er een probleem: zijn sociale-verzekeringsfonds moet eerst de informatie over zijn inkomsten ontvangen van de belastingdiensten (en dat duurt meestal twee jaar). Om dit op te lossen is er een tussenstap bedacht: zelfstandigen betalen “voorlopige” bijdragen die op hun inkomsten van drie jaar eerder worden berekend. Tulay Kasap H et systeem heeft gevolgen voor zelfstandigen die hun activiteiten stopzetten, bijvoorbeeld omdat ze met pensioen gaan, naar het statuut van loontrekkende overstappen of overlijden. Zij ontvangen na die stopzetting regularisaties. Sociale bijdragen (en de regularisaties ervan) zijn altijd fiscaal aftrekbaar in het jaar waarin ze betaald werden. Ze verkleinen de berekeningsbasis voor de sociale bijdragen van dat jaar. Optimaliseren Als u in 2017 meer inkomsten ontvangt dan in 2014, dan zijn er twee mogelijkheden: ofwel betaalt u (te lage) voorlopige bijdragen en zuivert u het verschil twee jaar later aan via een regularisatie, ofwel betaalt u nu vrijwillig hogere sociale bijdragen. Kiest u voor de tweede mogelijkheid, dan vermijdt u een onprettige verrassing bij de regularisatie in 2019. Maar wat gebeurt er als uw inkomsten lager zijn wanneer u de regularisatie ontvangt, bijvoorbeeld wegens invaliditeit of een langdurige ziekte? U kunt dat jaar immers niet volledig profiteren van de fiscale aftrekbaarheid van de regularisatie. Het antwoord luidt, dat wanneer u in 2017 minder inkomsten ontvangt dan in 2014, u bij uw socialeverzekeringsfonds een (gemotiveerde) aanvraag voor verlaging van uw bijdragen moet indienen. Deze procedure veronderstelt dat bepaalde inkomstenlimieten niet zijn bereikt. En als u vóór 2019 met pensioen gaat? Als u met pensioen gaat, kunt u ervoor kiezen om uw bijdragen die betrekking hebben op het jaar waarin uw pensioen ingaat niet meer te laten regulariseren en dit voor de vorige drie jaar. Hiervoor gelden wel een aantal voorwaarden, onder andere dat u alle beroepsactiviteiten stopzet wanneer u met pensioen gaat. U zou aan deze oplossing de voorkeur kunnen geven als uw loon de vorige drie jaar is gestegen en u geen sociale lasten op dit loon wilt betalen of als u eventuele regularisaties maar moeilijk zou kunnen dragen als gepensioneerde zonder beroepsactiviteit. Maar in dit laatste geval is de fiscale aftrekbaarheid vaak niet optimaal. 38 BECI - Brussel metropool - april 2017 Uw sociale bijdragen door uw vennootschap laten betalen? Of uw vennootschap al dan niet rechtstreeks uw sociale bijdragen betaalt of een identiek bedrag dat u als loon wordt uitgekeerd, maakt geen enkel verschil. Zowel het nettobedrag voor de zelfstandige als de uiteindelijke kosten voor de vennootschap zijn in beide gevallen identiek. Maar de regering heeft aangekondigd dat ze het tarief van de vennootschapsbelasting de volgende jaren wil doen dalen. Dat zou het interessant kunnen maken om in 2017 hogere bijdragen te betalen, zodat ook de aftrekbaarheid in de vennootschap stijgt. Spontaan het eventuele tekort aanzuiveren De meeste sociale-verzekeringsfondsen bieden de mogelijkheid om in 2017 spontaan een extra storting te doen om het eventuele tekort in de sociale bijdragen van 2016 aan te zuiveren. Deze storting is fiscaal aftrekbaar in 2017. U dient op uw overschrijving uitdrukkelijk te vermelden over welk bijdragejaar het gaat (2016). Maar u mag in dat geval geen bijdrageschulden hebben en het jaarlijkse maximumbedrag niet overschrijden. U wint dus beter eerst inlichtingen in over de concrete modaliteiten. ● tkasap@deloitte.com

DYNAMIEK Het werk hervatten na een lange afwezigheid: onder welke voorwaarden? Heeft de werkgever het recht om een deeltijdse werkhervatting te weigeren als een werknemer langdurig arbeidsongeschikt is geweest? Hierover een aantal overwegingen, aan de hand van een concreet geval. Thierry Duquesne et Amaury Mechelynck D De terugkeer van een arbeidskracht na een lange arbeidsongeschiktheid heeft voor de onderneming vaak veel weg van een hoofdbreker. Welke houding moet de werkgever aannemen als de medewerker, na een ziekteverzuim van lange duur, aangepaste werktijden vraagt? In welke mate heeft de werkgever het recht om een aangepast werkrooster te weigeren zonder een inbreuk te plegen op de wet van 10 mei 2007, die bepaalde vormen van discriminatie tracht te bestrijden? Deze wet verbiedt namelijk discriminatie op grond van een aantal criteria, waaronder handicap en gezondheidstoestand. aantasten. De rechtbank oordeelde dat niets erop wees dat de tendinitis een duurzame beperking zou veroorzaken. De door de werkneemster voorgelegde medische attesten dekten nooit meer dan twee weken. Na de weigering van halftijds werk had de dame trouwens het werk voltijds hervat en sindsdien geen medische problemen meer vermeld. De Rechtbank wees erop dat, behalve in het geval van een handicap, de werkgever het recht heeft om de halftijdse uitvoering van een voltijds arbeidscontract te weigeren. In dit geval mocht de werkgever een om medische redenen gevraagde deeltijdse arbeidsregeling dus weigeren, zonder zich aan discriminatie schuldig te maken. Thierry Duquesne en Amaury Mechelynck. Over dit vraagstuk moest de Arbeidsrechtbank van Brussel zich, in haar vonnis van 16 september 2016, uitspreken. De zaak betrof een werkneemster belast met encodering. Ze leed aan tendinitis in de pols. Na een langdurige afwezigheid wegens ziekte vroeg ze om het werk te mogen hervatten, maar dan wel deeltijds, om medische redenen. De werkgever weigerde haar verzoek. De werkneemster stelde de zaak in bij de Arbeidsrechtbank van Brussel. Ze voerde wettelijke bepalingen aan die elke werkgever verplichten om redelijke aanpassingen van de werkplek te voorzien, zodat werknemers met een handicap hun activiteiten binnen de onderneming kunnen verderzetten. De wet stelt ook dat de weigering om dergelijke aanpassingen te voorzien, gelijk staat met discriminatie op grond van handicap. Een dergelijke afwijzing kan worden bestraft met de betaling van een vergoeding die ten minste oploopt tot zes maand loon. De werkneemster beweerde dat haar tendinitis als een handicap moest worden beschouwd en dat de werkgever daarom verplicht was in te gaan op haar verzoek om aangepaste werktijden. ‘Duurzame beperking’ De Rechtbank gaf die dame geen gelijk en beschouwde haar tendinitis niet als een handicap. Er is slechts sprake van een handicap wanneer de gezondheidsproblemen van de werknemer zijn beroepsvaardigheden langdurig Het vonnis bevestigt dat de werkgever principieel vrij oordeelt of hij een aanvraag tot deeltijds werk om medische redenen al dan niet aanvaardt. Bij een dergelijke beslissing moet hij wel nagaan of er aanwijzingen zijn dat het gezondheidsprobleem van de werknemer zijn beroepsvaardigheden duurzaam zou kunnen aantasten. Zo ja, riskeert de weigering van deeltijds werk om medische redenen te worden gelijkgesteld met discriminatie van de werknemer. ● Epiloog: een stap verder Net na de weigering van het gevraagde halftijds werk ontsloeg de werkgever de dame op grond van een negatieve beoordeling die mondeling na de werkhervatting had plaatsgevonden. Mag een werkgever één enkele negatieve beoordeling inroepen om een zieke werknemer te ontslaan? Dit wordt een van de talrijke vragen die zullen worden aangekaart tijdens het seminar dat BECI op 24 april organiseert, in samenwerking met het bureau NautaDutilh. Thema van de bijeenkomst: de invloed van arbeidsongeschiktheid op de uitvoering en de verbreking van een arbeidsovereenkomst. Verscheidene aspecten van dit vraagstuk komen aan bod. Waar? BECI, Louizalaan 500, 1050 Brussel Waar? Op 24 april 2017, van 14 tot 17u. Informatie en inschrijvingen: www.beci.be ; trainings@beci.be BECI - Brussel metropool - april 2017 39 © R.T. © R.T.

DYNAMIEK BRUSSELS WASTE NETWORK Het betere beheer van hulpbronnen Met de steun van het Brussels Waste Network verwezenlijkten Brusselse ondernemingen talrijke toekomstgerichte projecten in domeinen als reverse logistics, de kringloopeconomie, de afschaffing van plasticzakken, 3D-technologie of creatieve tools. We maken de balans op van anderhalf jaar werk. O p 16 februari ontdekte een zeventigtal deelnemers de zes projecten die de steun kregen van het Brussels Waste Network (BWN), naar aanleiding van zijn projectoproep 2015-2017. Dit gebeurde tijdens een slotevent bij Leefmilieu Brussel. De innoverende projecten zullen nieuwe zakelijke activiteiten inspireren of in het leven roepen. De Brusselse economie wordt er duurzamer door. Ze creëert op die manier meer toegevoegde waarde en minder afval. In Brussel produceren de ondernemingen jaarlijks meerdere miljoenen tonnen afval. Komt daar verandering in? Het standpunt van Laurie Verheyen, adviseur kringloopeconomie nomie in de onderneming. Bij de firma Vert d’Iris International, die in Brussel groenten teelt, maakt de ophaal van organisch afval bijvoorbeeld deel uit van het business model. Het afval voedt de productie van compost, voor de bio-landbouw van Vert d’Iris in de moestuinen van Neerpede. De verse producten worden geruild tegen nieuw organisch afval. Een kringloop, dus. Tien vrijwillige horecazaken voegden zich bij dit reverse logistics programma om 6,6 ton organisch afval te valoriseren. Zo ontstond een nieuwe ‘korte keten’ in Brussel. Als een waarachtige pionier worstelde Vert d’Iris zich doorheen alle administratieve en bij BECI en tegelijk coördinatrice van het BWN: “Het vervuiler betaalt-principe zal hoe langer hoe zwaarder doorwegen op de ondernemingen die in deze materies nog geen enkel initiatief hebben genomen: ze mogen facturen verwachten. Innovatie gaat een belangrijke rol spelen. Elke activiteit kan trouwens pionierswerk verrichten. Innovatie is precies wat het Brussels Waste Network dagelijks ondersteunt. Ze is trouwens de reden voor deze oproep tot projecten.” “In zes jaar tijd kwamen geweldige projecten tot stand, dankzij onder andere Agoria, de Brussels Hotels Association, Febelgra of Atrium. De 2015-2017 editie heeft ons aangenaam verrast met een overvloed aan innovatie en creativiteit. Wij hadden samen met het kabinet Fremault en Leefmilieu Brussel beslist de projectoproep eerder tot ondernemingen te richten, en dan vooral specifieke sectoren, met welomschreven doelstellingen. Het resultaat heeft ons aangenaam verrast!” De kringloopeconomie als hoeksteen Alsof dit vanzelfsprekend was, integreerden sommige projecten meteen de beginselen van de lokale kringloopeco40 BECI - Brussel metropool - april 2017 wettelijke stappen (FAVV, milieuvergunning, registratie als afvalophaler enz.) die ergens te maken hadden met zulke innoverende activiteiten. Hiermee was ook de weg geëffend voor toekomstige collega’s. We vermelden hier eveneens het initiatief van de Brusselse startup Tridea : ze wint het afval terug dat uw bedrijf vandaag produceert, om met behulp van 3D printing de voorwerpen te creëren die u morgen met uw klanten en medewerkers zult gebruiken. Dankzij een partnerschap met de Brusselse afvalophaler MCA Recycling slaagde Tridea erin meer dan 8 ton plasticafval te vergaren, sorteren en verwerken tot 3D printingdraad en pellets. Village Partenaire is al langer actief in kringloopeconomie en sensibilisering. De organisatie onderzocht nieuwe mogelijkheden om het afval lokaal te valoriseren. Dit gebeurde aan de hand van sorteercentra voor meerdere afvalstromen, een kippenhok, de productie van compost met een wormenbak, de uitwisseling van stromen tussen huurders, de terugwinning van koffiedik en het hergebruik van grof © Reporters © Reporters

DYNAMIEK afval. Dankzij 14 goede praktijken in een handleiding die Village Partenaire samenstelde, kon 2315 kg afval worden vermeden. Dit vertegenwoordigt 23% van de jaarlijkse afvalproductie van het centrum. De handleiding werd in het netwerk van de Brusselse bedrijvencentra verdeeld. Het bewijst dat ons afval goud waard is! Inspiratiebronnen Sommige projecten richten zich tot specifieke sectoren waar bepaalde aspecten van afvalpreventie en -beheer voor verbetering vatbaar blijven. Zo bijvoorbeeld de organisatie van markten, die veel afval produceert. De markt van de Slachthuizen van Anderlecht heeft niet gewacht op de uitspraken van de Gewesten omtrent het gebruik van plasticzakken in handelszaken. Deze belangrijke Brusselse speler heeft al heel wat verwezenlijkt om het milieu te beschermen en lanceerde samen met het BWN een pilootproject om plasticzakken op zijn markt radicaal te bannen. De Slachthuizen creëerden het platform www.propermarkt.be om marktbeheerders meerdere tools aan te reiken en hen te overtuigen om de markt milieuvriendelijker te maken. vaak zeer gevaarlijk afval, en tegelijk de nogal ingewikkelde wetgeving ter zake wat toegankelijker maken. Deze projecten vertonen een grote verscheidenheid aan spelers, activiteitensectoren en afvaltypes, maar ze leggen alle de klemtoon op dezelfde essentiële waarden: een sterke betrokkenheid bij de dagelijkse realiteit in de bedrijfswereld, de wil om grenzen te verzetten en de vastberadenheid om bepaalde gedragingen te veranderen. “Het begrip ‘afval’ deinst terug. Dergelijke projecten dragen bij tot een mentaliteitsverschuiving. Ze leggen de klemtoon op de valorisering van hulpbronnen en de creatie van nieuwe businessmodellen via de ontwikkeling van een kringloopeconomie in Brussel”, besluit Laurie Verheyen. Het BWN blijft de Brusselse ondernemingen sensibiliseren en adviseren. Voor projectoproepen laat het BWN het roer over aan Be Circular, een initiatief van het Gewestelijk Programma voor Kringloopeconomie, dat over veel aanzienlijker financiële middelen zal beschikken (zie artikel op p. 44). ● De sector van de beroepsevenementen kenmerkt zich eveneens door een grote productie van afval. Om de sector te sensibiliseren en tegelijk oplossingen voor te leggen, boog Meeting Professional International (MPI) zich met de hulp van studiebureaus 21 Solutions en Yuzu over dit vraagstuk. MPI organiseerde vier themaworkshops om de ondernemingen te begeleiden en publiceerde, aan de hand daarvan, de handleiding Meeting Go Green. Hierbij is het de bedoeling om de ecologische voetafdruk van de sector drastisch te verminderen dankzij een aantal middelen die een verandering van aanpak vergemakkelijken. In de 24 bladzijden van deze publicatie vindt u boordevol concreet advies, nuttige adressen en innoverende oplossingen om uw evenementen milieuvriendelijker te maken. En dan hebben we nog Traxio (ex-Federauto). De organisatie ontwikkelde een interactief 3D hulpmiddel om garagebedrijven te visualiseren. Hiermee kunnen professionals de afvalvolumes in de werkplaats indijken en nagaan hoe ze deze stoffen, conform de reglementering, best verwerken. De tool wil het beroep sensibiliseren voor een goed beheer van zijn Brussels Waste Network steunt het afvalbeheer Op aandringen van het Brusselse Gewest werd het Brussels Waste Network in samenwerking met BECI in 2010 boven de doopvont gehouden. Met de steun van minister van Milieu Céline Fremault en haar administratie, begeleidt het BWN de Brusselse ondernemingen dagelijks bij de preventie en het beheer van afval en bij de transitie naar de kringloopeconomie. De drie projectoproepen die het BWN in dit opzicht heeft ingesteld, hebben de privésector geholpen om de nieuwe ideeën concreet gestalte te geven. Meer informatie? Laurie Verheyen, adviseur kringloopeconomie: lv@beci.be ; 02 210 01 75 www.brusselswastenetwork.eu BECI - Brussel metropool - april 2017 41 © Reporters © Reporters

Het Brussels Gewest zet in op fotovoltaïsche energie: NRClick, SolarClick en andere acties Particulieren, bedrijven, overheden… we moeten allemaal onze bijdrage leveren voor een nieuw, duurzaam energiesysteem. Zo werd op 22 februari de aftrap gegeven van twee belangrijke maatregelen voor het Brussels Gewest: SolarClick, een ambitieus programma voor de installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen en NRClick, een volledig aanbod van energiediensten. Allebei mikken ze op openbare gebouwen van Brusselse lokale en gewestelijke overheden en moeten ze het Brussels Gewest helpen om zijn doelstellingen inzake energie en klimaat te bereiken, o.a. de verdubbeling van zijn capaciteit voor de productie van hernieuwbare energie tegen 2020. Andere maatregelen, bestemd voor kmo's en particulieren, zullen in de loop van 2017 volgen. ■ SolarClick : fotovoltaïsche energie ontwikkelen Inzake hernieuwbare energie is het potentieel van ons Gewest voor warmtekrachtkoppeling, windenergie en biomassa beperkt. Daarom zet het Brusselse Gewest in op de ontwikkeling van fotovoltaïsche energie. SolarClick beoogt de daken van de gemeentelijke en gewestelijke openbare gebouwen uit te rusten met fotovoltaïsche zonnepanelen. Met SolarClick wordt bijna 85.000 m² aan daken tegen 2020 met fotovoltaïsche zonnepanelen uitgerust. Zo verhoogt het fotovoltaïsch vermogen dat in Brussel momenteel geïnstalleerd is met ongeveer 20%. In ruil voor het ter beschikking stellen van hun dak zullen de Brusselse overheden elektriciteit die door de panelen is geproduceerd voor eigen gebruik ontvangen. Het overschot zal op het netwerk worden gezet om de verliezen van Sibelga te dekken. De gegenereerde groenestroomcertificaten zullen aan het Gewest worden terugbezorgd zodat het project zoveel mogelijk zelfvoorzienend wordt. Dit programma krijgt een budget van 20 miljoen euro, verspreid over 4 jaar (2017-2020). ■ NRClick: het energieverbruik van de gebouwen verminderen Fotovoltaïsche zonnepanelen plaatsen heeft natuurlijk alleen zin wanneer de daken eerst geïsoleerd zijn en het energieverbruik van de gebouwen op de voet gevolgd wordt. Dat is waar NRClick over gaat, met een energieboekhoudingsinstrument, een opdrachtencentrale en verschillende diensten voor analyse en technische interventies. NRClick wil het totale gas- en elektriciteitsverbruik van de openbare gebouwen snel verminderen,

respectievelijk met 15% en 5%. Dit programma krijgt een budget van 7 miljoen euro, verspreid over 4 jaar (2017-2020). ■ Aan de slag : Leefmilieu Brussel en Sibelga NRClick is een uitbreiding van de energieboekhoudingsdienst die energienetbeheerder Sibelga sinds 2011 aan de Brusselse gemeenten levert en die reeds zijn doeltreffendheid heeft bewezen. De resultaten ervan hebben hem trouwens een prijs opgeleverd op de Belgian Environment & Energy Awards 2014. De Regering heeft de uitvoering van NRClick en SolarClick, in samenwerking met Leefmilieu Brussel, aan Sibelga toevertrouwd. Op grond van zijn ervaring met performant en rationeel energieverbruik zal Sibelga volledig neutraal de overheden begeleiden en adviseren zodat ze hun voorbeeldrol voor de Brusselaars voluit kunnen spelen. ■ De overheid geeft het voorbeeld Deze eerste acties zijn gericht op de overheden, die worden opgeroepen om het voorbeeld te geven in de energietransitie van het Gewest: ◗ de lokale overheden: de gemeenten, de OCMW's, de politiezones en de verenigingen die ze hebben opgericht of die ze controleren (met uitzondering van de sociale huisvesting, die specifieke steun krijgt voor investeringen in hernieuwbare energie), de crèches, de openbare zwembaden, de culturele centra, ... ◗ de gewestelijke overheden: de gewestelijke autoriteiten (kabinetten en administraties) en de organisaties die hiervan afhankelijk zijn (instellingen van openbaar nut). . ■ Andere toekomstige acties: kmo's en particulieren Deze eerste twee initiatieven voor overheden maken deel uit van een grotere groep van acties die het Gewest wil voeren vóór 2020. Bij deze acties is reeds in de begeleiding (coaching) van kleine en middelgrote ondernemingen voorzien om ze aan te moedigen over te stappen op fotovoltaïsche energie, met de invoering van een specifieke lening om hen toe te laten de startinvestering te doen. Voor de particulieren is eind 2017 de ontwikkeling van een cartografische tool gepland (een soort van Google Maps van Brusselse daken) zodat ze de terugverdientijd van de investering voor het plaatsen van fotovoltaïsche panelen en de hieruit voortvloeiende besparingen kunnen berekenen. Doelstellingen van het Gewest en beschikbare middelen Vandaag de dag produceert het Gewest ongeveer 2% hernieuwbare energie. De regering moet deze productie tegen 2020 verdubbelen tot 4% om haar doelstelling na te komen die voortvloeit uit de Europese verplichtingen. Bovendien heeft het Gewest zich ertoe verbonden om zijn productie van broeikasgassen tegen 2025 met 30% te verminderen. Hiervoor zal een budget van 64 miljoen euro over 4 jaar worden vrijgemaakt om bij alle betrokken actoren fotovoltaïsche energie en energie-efficiëntie te promoten. Dit budget komt van het Klimaatfonds (75 miljoen euro in totaal), ingevoerd in het BWLKE en gefinancierd door het Brusselse deel van de ontvangsten van de verkoop van CO2quota's van de Belgische industrie. Deze som werd gestort na het afsluiten van het “Burden Sharing”-akkoord over de intrabelgische verdeling van de 2020-doelstellingen voor België inzake klimaat en energie. Voor de mede-eigendommen werkt het Gewest aan een typecontract zodat de eigenaars hun productie van hernieuwbare elektriciteit kunnen delen. Meer info over SolarClick en NRClick: ◗ Bij Leefmilieu Brussel : Ariane CATALA, acatala@environnement.brussels , tel. 02/563 41 40 (voor Solarclick) of Julien DONEUX, jdoneux@environnement.brussels, tel. 02 563 43 37 ◗ Bij Sibelga : Thomas RAES, thomas.raes@sibelga.be of 02 549 45 10 of Stéphane GODFRIND, stephane.godfrind@sibelga.be, 02 274 34 95, 02 274 34 95

DYNAMIEK KRINGLOOPECONOMIE Be Circular 2017 – daar gaan we weer! Wist u dat Brussel als gewest tot de koplopers van de kringloopeconomie behoort? De stad en haar kringloopprogramma ontvingen trouwens de Regional Innovation Award 2016 van de Europese Vereniging van de Regio’s. Om haar ambities te verwezenlijken, lanceerde Brussel onlangs een tweede Be Circular oproep voor projecten. Laura Rebreanu, BECI D e kringloopeconomie stelt het bijzonder goed! De perspectieven die de economische transitie naar een kringloopmodel laat doorschemeren, wekken weliswaar veel belangstelling. Volgens de Europese Commissie zouden afvalpreventie en het hergebruik van hulpmiddelen de Europese ondernemingen jaarlijks tot 600 miljard euro kunnen doen besparen. 30% productiviteitsverhoging bij het gebruik van hulpbronnen tussen nu en 2030 zou het BBP met nagenoeg 1% doen stijgen en tegelijk meer dan 2 miljoen banen creëren. Volgens de ramingen zouden tegen 2030 in Nederland 80.000 nieuwe banen ontstaan en in Frankrijk tot 800.000 VTE. In België verwacht Agoria, de federatie van de technologische industrie, 10.000 tot 20.000 extra banen in de Belgische nijverheid dankzij de kringloopeconomie. De doorbraak van dit nieuw productie- en consumptiemodel laat zich dus niet tot nieuwe kansen herleiden: deze evolutie is gewoon een noodzaak. Dat had Brussel goed door toen de stad in 2016 het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie boven de doopvont hield. Dit initiatief van de kabinetten Gosuin (Economie), Fremault (Milieu) en Laanan (Afvalbeheer) beoogt een grondige hervorming van de Brusselse economie en wil aantonen dat de kringloopeconomie veel verder reikt dan een mooi concept: ze is een drijvende kracht voor innovatie en economische ontwikkeling. In 2016 kwam er een eerste Be Circular projectoproep. 41 van de 85 ingediende dossiers werden weerhouden en kregen subsidiëring voor een totaalbedrag van nagenoeg 1,7 miljoen euro. Daarmee kon elke geselecteerde onderneming een vijfde tot een derde van de nodige investeringen financieren. Het totale budget van de gesteunde projecten benadert 8 miljoen euro. Genoeg voor investeringen in apparatuur, haalbaarheidsstudies en de creatie van meer dan 30 banen. Van voeding tot computer In heel wat sectoren werden projecten geselecteerd. Zo bijvoorbeeld voeding, bouw of logistiek. Ook de initiatieven zijn bijzonder divers: bibliotheken voor kleren, het ontmantelen van werven, de valorisatie van draf uit brouwerijen enz. De firma Travie (de voormalige Travail & Vie) ontwikkelde in samenwerking met Delhaize en Coduco een terugwinningsproject voor onverkocht fruit en groenten uit het distributiecentrum van Delhaize in Zellik. De goederen worden verwerkt tot producten met een toegevoegde waarde, zoals soepen en fruitsappen die de Delhaize winkels nadien verkopen. Het project valoriseert producten die op 44 BECI - Brussel metropool - april 2017 die manier aan de afvalbelt ontsnappen en die trouwens nog perfect geschikt zijn voor consumptie. In een totaal ander domein ontwerpt Mister Genius, als verkoper van computermateriaal, het Dropstore-concept: een inzamel- en herverkooppunt voor tweedehands computer- en technologisch materiaal. Via een abonnement wordt binnenkort ook opgeknapt materiaal ter beschikking gesteld (hardware as a service). Ideeën zijn er dus genoeg. En ook de politieke wil is aanwezig: het Gewest heeft onlangs de editie 2017 van de projectoproep Be Circular – be brussels van stapel laten lopen. De nieuwe oproep is voorzien van een budget van 1,5 miljoen euro, bestemd voor KMO’s, ZKO’s, zelfstandigen en vzw’s, om steun te verlenen aan elk innoverend initiatief of project in de kringloopeconomie, of elk plan om het businessmodel van de onderneming te laten doorgroeien naar meer duurzaamheid en kringloopmethodes. Vier domeinen komen aan bod: herstellen-hergebruiken-recyclen, voeding (zonder landbouw), bouw en nieuwe economische modellen. Zoals voordien genieten de projecten een vorm van cofinanciering, met een maximum bedrag van 80.000 euro per project. De dossiers dienen tegen 15 mei 2017 te worden ingediend. ● Meer informatie? Neem een kijkje op www.circularprojects.brussels. Impulse organiseert bovendien een informatiesessie op 19 april. Contact: Laura Rebreanu, Coördinatrice duurzame ontwikkeling bij BECI – 02 643 78 26; lr@beci.be © R.T.

DYNAMIEK TRANSITIE Lionel Jadot, kunsthandwerker, designer en upcycler Economische activiteiten die tegelijk een artistieke dimensie inhouden en afvalmateriaal valoriseren – en dit alles met veel respect voor een ambachtelijke traditie – welja, die zijn zeldzaam. De kunstenaar en designer Lionel Jadot volgt nu al meer dan 30 jaar deze weinig begane weg. Johan Debière V an overal stromen de aanvragen binnen. Voor het inrichten van de Jam (een driesterrenhotel op de Charleroisesteenweg). Om een ziel te geven aan het restaurant met 250 plaatsen dat Marc Veyrat binnenkort in Parijs opent. Om de woning van particulieren te decoreren. Of om ongewone werkruimtes in te richten. Jadot is befaamd om zijn artistieke aanpak en exposeerde enkele van zijn verwezenlijkingen in de Centre d’Innovation et de Design du Grand-Hornu, in het raam van de ‘Mixed Grill’ tentoonstelling. Lionel Jadot wint allerlei materialen terug om er voorwerpen of gesublimeerd meubilair van te maken. Als zoon van ambachtslieden had de jonge Lionel meteen veel belangstelling voor de stukjes afval die hij overal aantrof in het atelier waar zijn ouders fauteuils fabriceerden. “Ik vond inspiratie in al deze stukjes hout, leder en stof die op de grond vielen. Toen ik zes of zeven jaar oud was, begon ik mijn eigen speelgoed te bouwen met metalen plaatjes, lederafval en stukjes hout. Dit heeft mijn creatief denken radicaal en op verscheidene niveaus veranderd”, herinnert hij zich. En beetje bij beetje werd dit spel de roeping van Lionel Jadot: hij zou het voorbeeld van zijn ouders volgen, maar dan wel louter met recuperatiemateriaal. Eigenaardig genoeg hebben voorwerpen gemaakt van materiaalafval een hogere kostprijs dan goederen uit design-supermarkten. “Deze winkels gebruiken nieuwe grondstoffen die ze laten verwerken door onderbetaalde arbeidskrachten in opkomende landen. Wij gaan helemaal anders te werk: wij gebruiken teruggewonnen materiaal en geven de voorkeur aan lokale, gekwalificeerde vakmensen. De metalen platen, het hout en de stukken leder die ik terugwin, hebben op zich geen enkele commerciele waarde. Maar daaruit vertrek ik om het voorwerp of de omgeving een meerwaarde te geven, en tegelijk een artistieke dimensie.” Of procesoptimalisatie met deze aanpak iets te maken heeft? “Ik sta altijd argwanend tegenover trends die verwerkingsprocessen vereenvoudigen om de prijzen te drukken. Een ambachtelijk proces dat vereenvoudiging doorstaat, verliest automatisch aan waarde en vakkundigheid. De ouderen geven hun kennis van zaken niet meer aan jongeren door. Zogezegd omdat die kennis niet meer nuttig is en niet meer overeenstemt met het huidige economische model. Op die manier verdwijnen heel wat waardevolle zaken. Ik geef toe dat ik daar veel moeite mee heb.” Een kijkje in het Jam Hotel, dat Lionel Jadot heeft ingericht. Een samenwerking met Rotor in Brussel Lionel Jadot is een volwaardig kunstenaar die terugwinning aanwendt als de drijfkracht van zijn creativiteit. Maar zijn manier van werken houdt ook rekening met de bescherming van het milieu: “Ik heb een hekel aan wegwerpen. Voorwerpen recupereren zit mij in de genen gegrift”, geeft de designer toe. Hiervan getuigen de talloze gerecupereerde voorwerpen die bij hem thuis een enorm volume innemen. “Ik werk samen met de Brusselse vzw Rotor, die zoveel mogelijk elementen tracht te recupereren uit gebouwen die binnenkort worden gesloopt of ontmanteld. Met Maarten Gielen, de verantwoordelijke van deze vereniging, heb ik bijvoorbeeld tientallen houten deuren teruggewonnen en ze gebruikt om bij een klant een plafond te bekleden. Maarten en ik proberen bruggen te bouwen en de afstand tussen Rotor en mijn eigen activiteit zo klein mogelijk te houden. Wat hij demonteert, vindt op die manier snel de weg naar wat ik hier ontwerp.” Een korte leveringsketen, dus. En beide partners houden volop rekening met de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen. Ze beperken dus het vervoer van secundaire grondstoffen (de officiële benaming van afval dat in een productieproces wordt hergebruikt). “Als de valorisatie totaal gebeurt via een lokaal creatieproces, blijft het geld bovendien integraal in België”, besluit Lionel Jadot. ● Informatie: www.lioneljadot.com ; http://rotordb.org BECI - Brussel metropool - april 2017 45 © Oana Crainic

DYNAMIEK QUIZ TIME Test uw groene kennis Om in uw onderneming een goede milieubeleidstrategie te ontwikkelen, dient u wel een aantal essentiële begrippen onder de knie te hebben. Hieronder vindt u zes vragen om uw kennis te testen en zich met andere Brusselse ondernemers te meten. A. Herkent u het PMD afval tussen de volgende drie? 1. Bekertjes 2. Kroonkurken van bierflessen 3. Plastic lunchbakjes B. Welke verpakkingsstroom wordt in België het meest gerecycled? 1. Plastic 2. Glas 3. Metaal Scores 0-2 goede antw U zet de allereer ze volop aan het ken en zet door: deze uitdagingen zijn belangrijk en de potentiële winst is de geleverde inspanningen meer dan waard. 3 of 4 goede antwoorden: enige kennis U bent al redelijk goed op de hoogte, maar heel wat zaken moet u nog ontdekken en onder de knie krijgen. U begint de voordelen al in te zien. Reden te meer om uw kennis verder te verruimen! C. Wat is het jaarlijks gemiddeld papierverbruik per werknemer in België? 1. 50 kg 2. 120 kg 3. 70 kg D. Vanaf welke leesduur wordt het ecologisch beter om een document af te printen dan het op de computer te lezen? 1. Nooit 2. 15 minuten 3. 4 minuten 5 of 6 goede antwoorden: deskundige U weet alles of nagenoeg alles over milieubeleid! Met uw ervaring en uw kennis zou u best als leerkracht of mentor kunnen optreden voor collega’s en partners. Toch blijft u leergierig en steeds op zoek naar nieuwe initiatieven en de uitwisseling van goede praktijken en toffe ideeën. Antwoorden 186 personen hebben deelgenomen aan deze quiz, die in onze nieuwsbrief van maart is verschenen. Slechts de helft van de deelnemers had ten minste drie correcte antwoorden. Scoorde u beter? Een efficiënt milieubeheersysteem biedt heel wat troeven: u bespaart, u bent coherent met de waarden die uw medewerkers bezielen, u vermindert de voetafdruk op het milieu in brede zin, u onderscheidt zich op de markt … Belangstelling voor dit avontuur? Wenst u uw kennis ter zake te verruimen? BECI – Kamer van Koophandel van Brussel – biedt opleidingsmodules voor iedereen! Contacteer dan Laurie Verheyen, adviseur kringloopeconomie: lv@beci.be ; 02 210 01 75 E. In welke sector wordt, in Brussel, de meeste energie verbruikt? 1. Vervoer 2. Woningen 3. Industrie F. Hoe groot is het aandeel hernieuwbare energie in de netto productie van elektriciteit in België? 1. 24% 2. 15% 3. 5% 46 BECI - Brussel metropool - april 2017 A = 2 ; B = 2 ; C = 1 ; D = 3 ; E = 2 ; F = 1

ADRESSEN STRIPWANDELING Duur : 2.30 uur | Prijs per gids: € 130 voor max. 25 personen Tine Anthoni en Marie­Aude Plavaux via 02/219.19.80 of visit@cbbd.be VISIT BRUSSELS Koningsstraat 2 — 1000 Brussel 02/513.89.40 — Visit.brussels ZOOM BRUSSELSLIFE Originele rondleidingen in Brussel De lente hangt in de lucht! Wat houdt je nog tegen om door de straten van Brussel te wandelen en meer te weten te komen over de geschiedenis, de architectuur, de cultuur en de gastronomie van onze geweldige hoofdstad? Te voet, op de fiets of zelfs in een 2pk’tje: aan keuze geen gebrek om de stad op een originele manier te verkennen. Een overzicht van de leukste rondleidingen. Victor Lepoutre Wat cultuur en geschiedenis betreft, hoeft Brussel voor geen enkele andere hoofdstad onder te doen. Vraag dat maar aan het toenemende leger van gidsen die toeristen en Brusselaars meenemen op ontdekking in deze fascinerende stad. Aan de hand van de geschiedenis van de wijken, de tradities van vroeger en nu en de natuur die als een groene draad door de stad loopt, laten professionele of amateurgidsen je kennismaken met hun stad en hoe zij die zien. De Brusselse klassiekers Als Brussel je vooral doet denken aan lekker eten, Europa, stripverhalen, art nouveau of art deco, dan vind je zeker je gading in het uitgebreide aanbod van de openbare instellingen. Het Belgisch Stripcentrum organiseert de Stripwandeling die je langs de vele muurschilderingen in het stadscentrum en in de gemeente Laken voert. Visit Brussels, de gewestelijke dienst voor toerisme, biedt dan weer een ruime keuze aan groepsrondleidingen rond diverse thema’s die Brussel na aan het hart liggen. Brussel op de fiets of in een 2pk’tje Sinds kort kan je je voeten even rust gunnen en toch de stad verkennen. Met Once in Brussels stap je op je elektrische fiets voor een 4 uur durende tocht waarin je alles te weten komt over de stedelijke, sociaaleconomische of architecturale ontwikkeling van Brussel En dat blijft niet beperkt tot de Vijfhoek. De diverse trajecten van ‘Once upon a time in Brussels’ ONCE IN BRUSSELS Huidevettersstraat 62 — 1000 Brussel 02/850.60.90 — onceinbrussels.be BRUSSELS ON WHEELS Duur: 01.30 uur | Prijs per gids: ongeveer € 160 voor max. 3 passagiers | brussels­on­wheels.be GREETERS Duur: varieert | Prijs per gids: gratis bruxellesgreeters.be LA FONDERIE Duur: varieert | Prijs per gids: gratis www.lafonderie.be | Reserveren via 02 410 99 50 of parcours@lafonderie.be FAIS LE TROTTOIR Duur: varieert | Prijs: € 10 | www.faisletrottoir.com brengen je ook naar de wijk van de ULB, de vallei van de Maalbeek, de Europese wijk en naar de Marollen. Van de tweewieler naar de vierwieler met Brussels on Wheels, voor een ritje in een 2pk cabriolet met een gids/chauffeur. Zo kom je ook eens buiten het stadscentrum en kan je proeven van de Brusselse geschiedenis en cultuur tijdens een bezoek aan de bekendste frietkoten, de Hallepoort of de Ter Kamerenabdij. Op stap met de Brusselaars De beste manier om een stad te leren kennen, is die te bekijken door de ogen van haar inwoners. Greeters is een netwerk van enthousiaste Brusselse vrijwilligers die je in hun vrije tijd laten kennismaken met de pareltjes van de hoofdstad en de diversiteit van de Brusselse wijken. Ze vertellen je hun anekdotes en tonen hun favoriete plekjes. De ideale kans om Brussel eens vanuit een ander standpunt te bekijken. Brussel, dat is ook geschiedenis, sociale, industriële, economische en architecturale ontwikkeling. Dat kom je te weten in La Fonderie, het Brussels museum van arbeid en industrie, aan de hand van diverse themabezoeken. De gidsen nemen je mee langs Brusselse (water) wegen en tonen hoe het leven in Brussel er vroeger uitzag vanuit diverse invalshoeken, zoals de handel, de voedingsindustrie, de wolroute, de openbare orde en justitie. En dat gidsen echt wel met hun tijd meegaan, bewijst de vzw Fais le Trottoir met een rondleiding over de graffiticultuur in de verschillende wijken van de hoofdstad. BECI - Brussel metropool - april 2017 47 © bxl on wheels

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN CHOCOLADESALON 20.04 | 13.08 HET AFWEZIGE MUSEUM Ter gelegenheid van zijn 10e verjaardag organiseert WIELS een grootschalige tentoonstelling met werken van 45 kunstenaars die vorm hebben gegeven aan de hedendaagse kunstscène. WIELS | € 10 | http://www.wiels.org 29.03 | 20.08 YVES KLEIN Klein is vooral bekend om zijn eenkleurige marineblauwe werken. Hij wordt beschouwd als de voorloper van de happening en de body art. Op deze tentoonstelling worden ongeziene meesterwerken en zeldzaam beeldmateriaal getoond die een enorme impact hadden op de kunstwereld. Bozar | € 14,50 | www.bozar.be 23.04 ERFGOEDDAG De Vlaamse cultuur in Brussel belicht. En dan hebben we het niet over architectuur, maar wel over tradities en folklore door de eeuwen heen. Diverse locaties | Gratis | www.faronet.be ONDER DE LOEP — CULTUUR Wiels houdt vast aan zijn roots, ook na 10 jaar Wiels mag binnenkort tien kaarsjes uitblazen. Om dat te vieren, verrast het centrum voor hedendaagse kunst, gevestigd in de voormalige brouwerij Wielemans-Ceuppens in Vorst, de hoofdstad van Europa met een nieuwe tentoonstelling: “Het afwezige museum”. WIELS Van Volxemlaan 354 1190 Brussel www.wiels.org Bij de opening van Wiels op 25 mei 2007 hadden Dirk Snauwaert, Herman Daled en de andere sponsors een visie: een centrum creëren in Brussel waar alle aspecten van de hedendaagse kunst aan bod komen. Als tentoonstellingsruimte voor nationale en internationale kunstenaars, springplank voor opkomend talent en centrum voor educatieve en sociaal­artistieke activiteiten heeft Wiels die visie echt wel waargemaakt. In zoverre zelfs dat de Brusselaars dit centrum het “Wiels­museum” zijn gaan noemen, hoewel hier geen permanente collectie te bezichtigen is. Dat maakt niet uit! In tien jaar tijd, en ondanks een soms onzekere financiële situatie, heeft Wiels nu de plaats ingenomen van museum voor hedendaagse kunst dat ontbreekt in het Brusselse culturele landschap. Van 24 april tot 13 augustus 2017, en in afwachting van de opening van het museum voor hedendaagse kunst in het Citroën­gebouw (gepland voor 2020), geeft Wiels een voorproefje van een Brussels museum voor hedendaagse kunst met de hulp van 47 kunstenaars die de drie oude gebouwen van dit hedendaagse kunstencentrum zullen innemen: Blomme, Brass en Métropole. 10.04 | 16.04 FESTIVAL HOPLA! 11e editie van dit feest van de circuskunsten dat zijn tenten opslaat op diverse culturele locaties in Brussel. De voorstelling wordt elke dag gevolgd door een vieruurtje. Diverse locaties | Gratis | www.hopla.brussels 27.04 | 07.05 BRUSSELS SHORT FILM FESTIVAL Het Brussels Short Film Festival dompelt u onder in de wereld van de kortfilm. Een genre dat niet in één categorie onder te brengen is ... Diverse locaties | € 6 per film, pas: € 33 | bsff.be 14.04 | 05.05 BEZOEK AAN DE KONINKLIJKE SERRES VAN LAKEN Een traditie die nu al een eeuw standhoudt: elk jaar in de lente gaan de deuren van de Koninklijke Serres van Laken open voor het publiek. Park van Laken | € 2,50 per persoon | www.monarchie.be AVONDACTIVITEITEN 21.04 25.04 BRUSSELS INTERNATIONAL GUITAR FESTIVAL The place to be in Brussel voor liefhebbers van gitaarmuziek, met een reeks concerten voor klassieke gitaar rond het thema culturele uitwisseling. Maison Grand Place - Vaudeville Theater | € 15 per avond | www.bigfest.be 14.04 | 16.04 BRUSSELS INTERNATIONAL FANTASTIC FILM FESTIVAL (BIFFF) Op het programma, griezelfilms, sciencefiction en horror. Vampiers, zombies en weerwolven maken Brussel onveilig voor de 35e editie van dit festival. Bozar | € 38 pas voor 5 films | www.bifff.net 20.04 | 23.04 BALKAN TRAFIK FESTIVAL De cultuur van Zuidoost-Europa staat drie dagen lang in de kijker tijdens concerten, theateropvoeringen, filmvoorstellingen, workshops en animatie-activiteiten. Bozar | € 20 in voorverkoop, € 25 ter plaatse | www.balkantrafik.com 48 BECI - Brussel metropool - april 2017

BRUSSELSLIFE BRUSSELAAR VAN DE MAAND Khadija Hamouchi, oprichtster van de educatieve app Sejaal komt ze op het idee van een online platform waar elke dag educatieve inhoud wordt aangereikt, zorgvuldig voor hen uitgekozen, en waarmee ze met elkaar in contact kunnen komen: Sejaal staat voor Support, Educate, Join, Accelerate, Achieve, Learn. “Natuurlijk kennen deze jongeren Facebook al”, zegt de jonge onderneemster. “Maar mensen zetten eender wat op Facebook; Sejaal biedt kwaliteitsvolle en educatieve inhoud, speciaal gekozen voor deze jongeren. ” Khadija is 26 en werkt momenteel aan de lancering van Sejaal, een mobiele app die Arabischtalige jongeren tussen 15 en 25 met elkaar in contact wil brengen via educatieve online tools. Khadija groeide op in Brussel en reisde naar Londen, Berlijn en Silicon Valley om te werken aan haar project, dat volgend jaar op de markt zou moeten komen. We volgen in de voetsporen van een jonge Brusselse onderneemster. Tijdens een reis naar Egypte, zo’n vijf jaar geleden, ontmoet Khadija enkele lokale jongeren waarmee het meteen klikt. Ze luistert naar de jongeren, praat ermee en hoort hun klachten ... Ze willen in contact komen met andere culturen via betrouwbare en kwaliteitsvolle informatie. Zo Deze dagelijkse dosis cultuur zou de jongeren uit de Arabische wereld kunnen helpen om hun lot in eigen handen te nemen, bijvoorbeeld wat tewerkstelling betreft of door hen te laten kennismaken met een buitenlandse cultuur die Arabischtalige jongeren nauwelijks kennen, zoals Japan. Zodra ze terug in Londen is om haar master te halen, doet Khadija onderzoek rond onderwijs en leadership om haar idee vorm te geven. Ze wordt toegelaten tot een programma rond business, innovatie en leadership aan de Universiteit van Stanford in de Verenigde Staten en daar wordt haar idee al snel opgemerkt. Sejaal wint de prijs van het Do School Innovation Lab in Berlijn en zo kan ze haar project concreet beginnen uit te werken. Ze wint ook de Afrikaanse ondernemerschapsprijs ter waarde van 25.000 dollar, waardoor ze het platbinnenkort een erfgoedpareltje onthuld WIST U DIT? Aan de Elsensesteenweg 63 wordt Wist u dit? Dit gebouw, ontworpen door architect Ernest Delune in 1923, stond leeg sinds de jaren 60. Hoog tijd dus voor een renovatie om dit pareltje opnieuw te doen schitteren. Als je graag shopt in deze brede verkeersader in Elsene, weet je wellicht welk sportmerk gevestigd is op de benedenverdieping van het gebouw. Waar je nu sportkleding kan krijgen, kon je in form kon ontwikkelen. Dankzij een crowdfunding campagne kon ze drie maanden naar Silicon Valley gaan om het kwantitatieve deel van haar project uit te werken, met een businessplan, een ontwikkelingsplan en een prototype. Als ze in Marokko aankomt, de eindbestemming van een reis door 9 Arabische landen om documentatiemateriaal te verzamelen, heeft Khadija talloze getuigenissen gehoord. Uit haar gesprekken met jongeren uit alle uithoeken van deze streek blijkt dat er gelijkenissen zijn tussen hen. Ze geven de voorkeur aan persoonlijke en professionele ontwikkeling, en dat bevestigt het nut van de Sejaal. Als de ontwikkeling over enkele maanden afgerond is, wordt er in september een betaversie gelanceerd. De officiële lancering zou dan voor januari 2018 zijn. Khadija komt nog vaak naar Brussel. Ze houdt van het openbaar vervoer, dat voor haar gelijkstaat met vrijheid, maar ook van de groei van de Belgische technologiesector. In Brussel, een Smart City in wording, krijgt business alle kansen om te groeien, met name dankzij de vele innovatiecentra die hier de deuren openen. Maar de jonge Brusselaar kan niet blijven stilzitten en begint zich snel te vervelen als ze te lang op één plek blijft. En dus heeft ze het stadsleven ingeruild voor een leven vol reizen en ontmoetingen. Victor Lepoutre het begin van de jaren 20 auto’s kopen. De bewoners op de bovenste verdiepingen konden hun woning bereiken via een ingang achteraan de showroom. In de jaren 60 werd die ingang afgesloten en de verdiepingen kwamen leeg te staan. Niemand meer dus om de oude structuur van Ernest Delune te bewonderen die op de benedenverdieping verscholen gaat achter valse plafonds. Maar daar komt binnenkort verandering in! 40 jaar later wordt de metalen structuur van de hand van Delune opnieuw onthuld in het kader van een nieuw vastgoedproject dat werd opgestart in februari en dat de zes oorspronkelijke woningen zal renoveren. Victor Lepoutre BECI - Brussel metropool - april 2017 49

COMMUNITY BECI - Kamer van Koophandel Brussel NOTULEN VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN 5 OKTOBER 2016 Samenstelling van het bureau van de Vergadering De zitting wordt om 16 uur geopend door de Voorzitter, dhr. Thierry Willemarck, die de vergadering leidt. De leden die de aanwezigheidslijst nog niet zouden hebben ondertekend, worden verzocht om deze statutaire formaliteit te vervullen. Enkele leden hebben zich verontschuldigd. Hun brieven werden opgenomen in het dossier van de zitting. Zetelen naast de Voorzitter: dhr Alexandre Cleven, Ondervoorzitter, dhr Roland Cracco, Penningmeester, dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd bestuurder en Mevr Joelle Evenepoel, Bestuurder Secretaris Generaal. Mevr. Joëlle Evenepoel wordt aangewezen als secretaris van de zitting. Statutaire voorschriften De datum en de agenda van de Algemene vergadering werden vastgelegd overeenkomstig de statuten. De oproeping en de agenda verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van september 2016. Deze magazines werden aan elk lid afzonderlijk per post bezorgd. 1. Goedkeuring van de notulen van de gewone Algemene vergadering van 1 oktober 2015 De notulen van de gewone Algemene vergadering van 1 oktober 2015 zijn verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van april 2016. Deze notulen worden unaniem goedgekeurd. 2. Verslag van de Raad van bestuur Het jaarverslag werd integraal opgenomen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van september 2016. De vergadering keurt dit verslag eenparig goed. 3. Goedkeuring van de jaarrekeningen voor het boekjaar 2015-2016 A. Voorstelling van de jaarrekeningen De jaarrekeningen en het begrotings50 BECI - Brussel metropool - april 2017 ontwerp van BECI - Kamer voor Handel en Nijverheid van Brussel werden uitgedeeld bij het binnenkomen van de vergaderzaal. Bovendien werd, conform artikel 48 al. 2 van de statuten, het detail van de jaarrekeningen en van de begroting ter beschikking gesteld van de leden op de zetel van BECI-KHNB, acht dagen vóór de algemene vergadering. Dhr. Roland Cracco, Penningmeester, stelt de resultaten van het afgelopen boekjaar voor. B. Verslag van de Commissarisrevisor Het verslag opgesteld door E&Y bedrijfsrevisoren concludeert zonder voorbehoud dat de balans op 30 juni 2016 een getrouw beeld weergeeft van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van BECI-KHNB. De algemene vergadering keurt de rekeningen voor het boekjaar 2015-2016 eenparig goed. 4. Begrotingsontwerp voor het boekjaar 2016-2017 en bepaling van de bijdrage voor het boekjaar 2016-2017 De heer Olivier Willocx stelt het begrotingsontwerp voor dat de Raad van bestuur heeft opgesteld en dat is gebaseerd op de meest objectieve vooruitzichten wat betreft de inkomsten en de uitgaven voor het boekjaar 2016-2017. Deze begroting wordt unaniem goedgekeurd. De Raad van bestuur stelt voor om de bijdragen voor het boekjaar 2016-2017 met 1,5% te indexeren : Wat de beroepsverenigingen betreft, CATEGORIE ONDERNEMING A C D E Natuurlijke persoon Onderneming die gewoonlijk niet meer dan 19 werknemers tewerkstelt Van 20 tot 49 werknemers Van 50 tot 99 werknemers De voorzitter houdt eraan te vermelden hoezeer wij hun samenwerking op prijs hebben gesteld en wil hen bedanken voor hun actieve en constructieve bijdrage aan onze werkzaamheden. Hij stelt de algemene vergadering voor om hen een warm applaus te geven. Tot slot leest de voorzitter de namen voor van de personen die een geldige kandidatuur hebben ingediend voor BEDRAG 2016-2017 EXCL BTW 212 € 597 € 966 € 2.691 € wordt hun bijdrage, zoals vorige jaren, berekend in functie van het aantal aangesloten leden. De algemene vergadering keurt het begrotingsontwerp en de verschillende bijdragen unaniem goed. 5. Kwijting aan de bestuurders en de commissarissen Op vraag van de voorzitter stemt de algemene vergadering unaniem in om kwijting te verlenen aan de leden van de Raad van bestuur en de Commissarisrevisor. De voorzitter dankt de vergadering voor haar vertrouwen. . 6. Verkiezing van de Raad van bestuur De statuten voorzien dat 3 leden van de Raad van bestuur een sabbatjaar moeten inlassen. Het gaat om: Brigitte Borremans, Theo De Beir en Jean-Claude Vandenbosch 5 leden van de Raad van bestuur verlaten ons. Het gaat om Patrick Bontick, Francis Jespers, Martine Maelschalk, Ann Maes en Ine Mariën.

COMMUNITY de vorming van een nieuwe Raad van bestuur: Terug uit sabbatjaar: Rachid Azaoum, Laurence Battaille, Jean-Jacques Delens et Vincent Querton. Nieuwe kandidaturen: Marc De Corte (NKVK), Baudouin de Troostembergh (start-up Factory), Natalya Berdikyan (Vanparys), Jennifer Salat (Synersys) en Bernd Lehman (Euler Hermes). Aangezien er evenveel kandidaten als te begeven mandaten zijn, moet er niet worden gestemd. De Raad van bestuur voor het boekjaar 2016-2017 zal dus als volgt zijn samengesteld: 1. Agie, Sandrine 2. Ataya, Georges 3. Azaoum, Rachid 4. Battaille, Laurence 5. Berdikyan, Natalia 6. Bissen, Jean-Paul 7. Ciarniello, Julien 8. Cleven, Alexandre 9. Cracco, Roland 10. De Bièvre, Michel 11. De Corte, Marc 12. Delforge, Denis 13. Delens, Jean-Jacques 14. Delescaille, Hugues 15. De Troostembergh, Baudouin 16. Evenepoel, Joëlle 17. Govaerts, Michel 18. Henry, Catherine 19. Jaucot, Jean-Pierre 20. Konings, Pierre 21. Leclercq, Sophie 22. Lehman, Bernd 23. Lhomme, Philippe 24. Loncour, Frédéric 25. Loyens, Peter 26. Marcolini, Pierre 27. Martens, Marie 28. Mechbal, Mohamed 29. Ouriaghli, Sadik 30. Ozcan, Yilmaz 31. Querton, Vincent 32. Rouvez, Frédéric 33. Salat, Jennifer 34. Sanders, Christian 35. Tilleux, Anne 36. Turkoz, Mehmet 37. Van de Brande, Philippe 38. Van de Kerckhof, Sam 39. Van Perlstein, Philippe 40. Van Thournout, Marc 41. Van Weyenbergh, Rodolphe 42. Wachtelaer, Philemon 43. Wibo, Jean-Charles 44. Willemarck, Thierry 45. Willocx, Olivier 46. Zurstrassen, José De kandidaturen en de samenstelling van de Raad van bestuur voor het boekjaar 2016-2017 worden door de algemene vergadering unaniem goedgekeurd. Conform de statuten zijn de mandaten die de algemene vergadering toekent één jaar geldig. De aldus samengestelde Raad van bestuur zal overgaan tot het aanstellen van een voorzitter, drie ondervoorzitters, een penningmeester en tot de benoeming van de leden van het Uitvoerend comité. 7. Toespraak van de voorzitter De Voorzitter verwijst naar enkele markante gebeurtenissen van het voorbije jaar met een bijzondere aandacht voor het dossier mobiliteit in Brussel. 8. Toekenning van de medaille van BECI - Kamer van Koophandel Brussel De voorzitter overhandigt de medaille van BECI - Kamer van Koophandel Brussel aan ondernemingen die al gedurende respectievelijk 75, 50, 40 en 25 jaar lid zijn. In naam van de Raad van bestuur feliciteert en dankt hij de leden die deze onderscheiding krijgen. Hij vraagt de algemene vergadering om hen een warm applaus te geven. De voorzitter dankt de vergadering en sluit de zitting om 16.45 uur. Thierry Willemarck, Voorzitter Olivier Willocx, Gedelegeerd Bestuurder BECI – Verbond van Ondernemingen te Brussel NOTULEN VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN 5 OKTOBER 2016 Samenstelling van het bureau van de Vergadering De zitting wordt om 16.45 uur geopend door de Voorzitter, dhr. Thierry Willemarck, die de vergadering leidt. De leden die de aanwezigheidslijst nog niet zouden hebben ondertekend, worden verzocht om deze statutaire formaliteit te vervullen. Enkele leden hebben zich verontschuldigd. Hun brieven werden opgenomen in het dossier van de zitting. Zetelen naast de Voorzitter: dhr Alexandre Cleven, Ondervoorzitter, dhr Roland Cracco, Penningmeester, dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd bestuurder en Mevr Joëlle Evenepoel, Bestuurder Secretaris Generaal. Mevr. Joëlle Evenepoel wordt aangewezen als secretaris van de zitting. Statutaire voorschriften De datum en de agenda van de Algemene vergadering werden vastgelegd overeenkomstig de statuten. De oproeping en de agenda verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” september 2016. Deze magazines werden aan elk lid afzonderlijk per post bezorgd. 1. Goedkeuring van de notulen van de gewone Algemene vergadering van 1 oktober 2015 De notulen van de gewone Algemene vergadering van 1 oktober 2015 zijn verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van april 2016. Deze notulen worden unaniem goedgekeurd. BECI - Brussel metropool - april 2017 51

COMMUNITY 2. Verslag van de Raad van bestuur Het jaarverslag werd integraal opgenomen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van september 2016. De vergadering keurt dit verslag eenparig goed. 3. Goedkeuring van de jaarrekeningen voor het boekjaar 2015-2016 A. Voorstelling van de jaarrekeningen Dhr. Roland Cracco, Penningmeester, stelt de resultaten van het afgelopen boekjaar voor. B. Verslag van de Commissarisrevisor Het verslag opgesteld door E&Y bedrijfsrevisoren concludeert zonder voorbehoud dat de balans op 30 juni 2016 een getrouw beeld weergeeft van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van BECI-VOB. De algemene vergadering keurt de rekeningen voor het boekjaar 2015-2016 eenparig goed. 4. Begrotingsontwerp voor het boekjaar 2016-2017 en bepaling van de bijdrage voor het boekjaar 2016-2017 De heer Olivier Willocx stelt het begrotingsontwerp voor dat de Raad van bestuur heeft opgesteld en dat is gebaseerd op de meest objectieve vooruitzichten wat betreft de inkomsten en de uitgaven voor het boekjaar 2016-2017. De Raad van bestuur stelt voor om de bijdragen voor het boekjaar 2016-2017 met 1,5% te indexeren. De algemene vergadering keurt het begrotingsontwerp en de indexering van de bijdragen unaniem goed. 5. Kwijting aan de bestuurders en de commissarissen Op vraag van de Voorzitter stemt de algemene vergadering unaniem in om kwijting te verlenen aan de leden van de Raad van bestuur en de Commissarisrevisor. De Voorzitter dankt de vergadering voor haar vertrouwen. 6. Verkiezing van de Raad van bestuur De Voorzitter informeert de algemene vergadering dat volgende personen ontslag hebben genomen: Bart Brusselaers, Philippe de Halloy de Waulsort, Jean-Antoine De 52 BECI - Brussel metropool - april 2017 Muylder, Marc Lambotte, Jean-Marie Lefèvre et Stephan Londoz. Hij deelt volgende kandidaturen mee : Marc Debussche (Delhaize), Jean-Claude Delen (FEBETRA), Floriane de Kerckhove (Agoria), Thibauld Jongen (Sabca), Ine Mariën (Ine Mariën & Company), Philippe Mercelis (ING) en Nicolas Van Ro (Securex). Hernieuwing mandaat voor 6 jaar: Michel Eeckhout, Pierre Hermant, Chris Moris, Pierre-Alain Scharff, Stéphan Sonneville et Christian Velten Jameson. De Raad van bestuur voor het boekjaar 2016-2017 zal dus als volgt zijn samengesteld: Beaude, Guy-Marc Borremans, Brigitte Bouffioux, André Broze, Bernard Cleven, Alexandre Colmant, Bruno Cracco, Roland Craeninckx, Herman Cremer, Andreas Daoust, Jean-Claude De Beir, Theo de Bièvre, Michel Debussche, Marc Decadt, Hilde de Crombrugghe, Amaury De Kerckhove, Floriane Delen, Jean-Claude Delens, Jean-Jacques Delforge, Denis De Meeüs, Brieuc Dessart, Paul-Marie De Vrieze, Chantal De Vry, Mario Dewulf, Etienne Eeckhout, Michel Evrard, Eric Fabecq, Pierre Fautré, Serge Feist, Arnaud Flausch, Alain Gaspar, Regis Gillion, Philippe Gorteman, Denis Govaerts, Michel Gustin, Bernard Hajjar, Pierre Hermant, Pierre Hujoel, Luc Janssens, Alain Janssens, Patrick Jongen, Thibauld Joseph, Véronique Konings, Pierre Lacroix, Philippe Lambrecht, Philippe Léchaudé, Didier Loyens, Peter Malcorps, Christiane Malherbe, Didier Mariën, Ine Miller, Jean-Pierre Mercelis, Philippe Moris, Chris Noppen, Marc Petit, Charles Petit, Christophe Pierlet, Xavier Piret, Gaëtan Platieau, Jacques Potvliege, Claire Rigo, Etienne Rouvez, Frédéric Sanders, Christian Scharff, Pierre-Alain Sonneville, Stéphan Tiebout, Joris Toledo, Marc Vancamp, Franck Vanderroost, Chris van Innis, Emmanuel Van Kan, Thierry Van Ro, Nicolas Velge, Baudouin Velten-Jameson, Christian Willemarck, Thierry Willocx, Olivier De kandidaturen en de samenstelling van de Raad van bestuur voor het boekjaar 2016-2017 worden door de algemene vergadering unaniem goedgekeurd. 7. Toespraak van de Voorzitter De Voorzitter verwijst in zijn toespraak naar enkele markante feiten van het voorbije jaar met een nadruk op de mobiliteitsproblematiek. De voorzitter dankt de vergadering en sluit de zitting om 17.00 uur. Thierry Willemarck, Voorzitter Olivier Willocx, Gedelegeerd Bestuurder

COMMUNITY NEWS De métro van Lyon nu ook automatisch, dankzij Alstom Alstom zal nieuwe automatische stuursystemen aanleveren voor de lijnen B en D van de metro in Lyon. De sys temen worden respectievelijk eind 2019 en half2023 operationeel. Dit contract ter waarde van 91 miljoen euro kadert in het programma «Avenir Métro» van de Sytral, de Bond van het vervoer in Lyon. Het is de bedoeling hiermede vervoerscapaciteit van de metro te verhogen, als antwoord op de voorspelde 30% toename van de gebruikers in de komende jaren. L E D E N T R E F P U N T Omnia Travel… we maken graag kennis met u! Het reiskantoor Omnia Travel is gespecialiseerd in zakenreizen & groepsreizen voor het bedrijfsleven maar biedt ook een ruim pakket van vakantiereizen aan. Omnia Travel heeft vestigingen in alle Vlaams provincies en Brussel. In 2015 werd BTS Travel in Brussel overgenomen en alle collega’s zijn gehuisvest in het vernieuwde kantoor op de Louizalaan. Onze focus ligt op een persoonlijke dienstverlening naar de klanten toe. Op die manier maken we het verschil met grotere, internationale reisketens, waar u vaak in een call center terecht komt. Omnia Travel maakt deel uit van Global Travel Lufthansa City Center. Dit is een samenwerking van middelgrote, onafhankelijke reiskantoren met de bedoeling om op internationaal vlak te kunnen samenwerken. Deze alliantie telt reisbureau-partners in meer dan 90 landen wereldwijd. Op donderdag 4 mei staan onze deuren in Brussel voor u open. Graag verwelkomen we u tussen 11 en 14u in ons kantoor op de Louizalaan om kennis te maken met onze medewerkers. We lichten u graag, bij een hapje en een drankje, onze dienstverlening toe. U kan ook kennis maken met een aantal leveranciers waar we vaak mee samenwerken en deelnemen aan een workshop over Railbook, de nieuwe corporate online booking tool van de NMBS. Graag een emailbericht als u een uitnodiging wenst te ontvangen. Omnia Travel Brussel Louizalaan 285 te 1050 Brussel Branch office manager: Chantal Olivier, tel. 02/645 56 06 email: chantal.olivier@omniatravel.be Alstom levert zijn oplossing Urbalis 400, die al op meer dan 1000 km metrolijnen in de wereld wordt toegepast. Als pionier van de CBTC radio in 2003, levert Alstom vandaag 25% van de operationele metro-automatisatiesystemen. De metro van Lyon krijgt dus een bewezen systeem dat continu wordt aangevuld (on-board computers met de jongste technologische snufjes, veiligheidscalculatoren met meer dan 99% beschikbaarheid, lokalisering door bakens enz.). Deze totaal geoptimaliseerde technologie is bovendien milieuvriendelijk door een gevoelige daling van het energieverbruik. Informatie: www.alstom.com Logistiek zonder de minste uitstoot bij Deutsche Post DHL in 2050 Deutsche Post DHL Group, de grootste koerier- en logistiekonderneming ter wereld, wil tegen 2050 haar logistieke activiteiten zonder de minste uitstoot laten functioneren. De onderneming wenst op deze manier bij te dragen tot de doelstellingen van de Wereldklimaatconferentie van Parijs (COP 21) en tot de Agenda 2030 van de Verenigde Naties voor duurzame ontwikkeling. Bovendien wil Deutsche Post DHL Group ook de wereldleider worden van de groene logistiek. Zij is van plan haar gamma aan milieuvriendelijke producten en diensten uit te breiden om haar klanten te helpen hun eigen klimaatdoelstellingen te bereiken. “De beslissingen die we vandaag nemen, zullen bepalen hoe onze kinderen binnen 30 jaar zullen leven”, verklaart CEO Frank Appel. BECI - Brussel metropool - april 2017 53

COMMUNITY NEWS Deze doelstelling geldt voor de activiteiten van de onderneming evenals voor de transportbedrijven die in onderaanneming werken. Vier tussentijdse doelstellingen dienen tegen 2025 te worden bereikt in het raam van het GoGreen programma dat de groep heeft uitgestippeld. Globaal zal Deutsche Post DHL Group de koolstofefficiëntie van zijn eigen activiteiten en van die van de transportbedrijven met 50% verbeteren ten opzichte van referentiejaar 2007. Lokaal zal de groep 70% van zijn ‘first and last mile’ diensten met behulp van groene oplossingen verlenen (bv. met de fiets of met elektrische voertuigen). Meer dan 50% van de verkoop zal ‘groene oplossingen’ integreren. De groep zal tegen 2025 80% van zijn loontrekkenden opleiden en certificeren als GoGreen specialisten. En ten slotte is de onderneming van plan jaarlijks een miljoen bomen te planten. Het GoGreen rust op twee fundamentele principes: ‘burn less’ en ‘burn clean’. Minder verbranden betekent minder energie verbruiken, zonder echter van energiebron te veranderen (bv. door een verbetering van de laadcapaciteit). ‘Burn clean’ heeft eerder te maken met het gebruik van groene energiebronnen. Informatie: www.dpdhl.com Nieuwe erkenning voor Val-I-Pac VAL-I-PAC werd opgericht in 1997 op initiatief van de Belgische economische wereld om de recyclage van industriële verpakkingen te stimuleren en te coördineren. De organisatie kreeg onlangs haar nieuwe erkenning, voor de vijfde opeenvolgende keer. Ze geldt tot 2021. Francis Huysman, de nieuwe Algemeen Directeur van VAL-I-PAC, is globaal zeer tevreden met dit nieuw akkoord. “De positieve resultaten die VAL-I-PAC levert sinds zijn ontstaan, het optimale beheer van de middelen en de voorgestelde initiatieven om gedragsverandering bij bedrijven te stimuleren, zijn elementen die in het voordeel van de nieuwe erkenning hebben gespeeld. 54 BECI - Brussel metropool - april 2017 Onze “core business” is nog steeds de door de overheid bepaalde recyclagedoelstellingen (80%) voor bedrij fsmatig verpakkingsafval te behalen. Die werden trouwens ruim bereikt en overtroffen. Om de selectieve inzameling van verpakkingsafval te stimuleren, voorziet VAL-I-PAC bovendien een systeem van financiële incentives aan ontpakkers die inspanningen leveren op het vlak van selectieve inzameling. In 2016 kwamen meer dan 35.000 bedrijven in aanmerking om een premie te ontvangen voor hun selectieve inzameling.” Naast deze twee basisprincipes werden nieuwe initiatieven aan de overheid voorgesteld: de startpremie van 100 € die al bestond voor bedrijven die met selectieve inzameling van papier en karton beginnen, wordt uitgebreid naar de selectieve inzameling van alle verpakkingsafval bij bedrijven. Val-I-Pac gaat ook zijn gratis ‘verpakkingsdiagnoses’ uitbreiden. Daarom zijn er nu een aantal projecten gelanceerd om extra stromen kunststofafval selectief in te zamelen en richting recyclage te sturen, zoals plastic strapbanden, EPS of folies. Verder wordt de vereenvoudigde berekeningsmethode (voor ondernemingen die minder dan 5 t verpakkingsafval per jaar produceren) uitgebreid en de drempel stijgt tot 10 t per jaar. Ten slotte zal Val-I-Pac nauwkeuriger verslag afleveren over de afvalstromen en het aantal ondernemingen die hun afval sorteren. Informatie: www.valipac.be L E D E N T R E F P U N T RG Invest helpt en adviseert u voor al wat met vastgoed te maken heeft RG Invest specialiseert zich, als adviesbureau, in vastgoed voor beroepsmatig gebruik en staat ter beschikking van de gebruikers van kantoren, winkels en industriële panden. Wij helpen de ondernemingen, vzw’s en overheidsinstellingen die een verhuizing plannen, een huurprijs opnieuw willen negotiëren, en andere zaken. Wij verrichten bovendien studies waarmee deze gebruikers de beste beslissingen kunnen nemen. Ons team is er voor u, in Brussel, en steeds bereid om uw vragen te beantwoorden. Aarzel niet! RG Invest bvba Wolstraat 21 – 1000 Brussel GSM : 0492 390 006 contact@rginvest.be http://rginvest.be

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Adessa Consulting NV Rue Saint Roch 63 - 1360 Perwez Nace : 58290 - Overige uitgeverijen van software - 62020 - Computerconsultancy-activiteiten - 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten - afg. : Gaëtan Masson Aviex NV Broekstraat 96 - 1082 Brussel Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment - afg. : Alain Vandevelde Belview BVBA Koningsstraat 97 - 99 - 1000 Brussel Nace : 81210 - Algemene reiniging van gebouwen - 81220 - Overige reiniging van gebouwen; industriële reiniging - Autres activités de nettoyage des bâtiments; nettoyage industriel afg. : Cemal Sagsoz Centry Global BVBA Koloniënstraat 11 - 1000 Brussel afg. : Sophie Vanslambrouck Certech - Centre de Ressources Technologiques en Chimie VZW Rue Jules Bordet, Zone Industrielle C - 7180 Seneffe Nace : 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied - afg. : Thierry Randoux Copytec NV Sint-Jobsesteenweg 670 - 1180 Brussel Nace : 2630001 - Vervaardiging van televisiecamera’s 46433 - Groothandel in foto- en filmapparatuur en in andere optische artikelen 46660 - Groothandel in andere kantoormachines en kantoorbenodigdheden, met uitzondering van computers en randapparatuur afg. : François Deroubaix Eprod BVBA Centre Dansaert Aalststraat 7 - 1000 Brussel Nace : 18130 - Prepress- en premediadiensten 73110 - Reclamebureaus 74103 - Activiteiten van grafische designers afg. : Julie Leunen Innergic BVBA Avenue de la Ramée 56 - 1440 Braine-le-Chateau Nace : 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Damien Dallemagne Laboratoire de Prothèses Dentaires Draily Alain BVBA Tenbosstraat 85 - 1050 Brussel Nace : 32500 - Vervaardiging van medische en tandheelkundige instrumenten en benodigdheden afg. : Alain Draily myGo BVBA Troonstraat 236 bus 2E - 1050 Brussel Nace : 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Abderrahmane Saadouni PGI - Programmations Générales Immobilières NV Schoon Verblijflaan 71 - 1180 Brussel Nace : 41101 - Ontwikkeling van residentiële bouwprojecten afg. : John Van Cauwenberghe Proteo BVBA Rue de la Citronnelle 11 - 1348 Louvain-la-Neuve Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Laurent Avella Shaw Resources Global Professionals (Belgium) NV Koloniënstraat 11 - 1000 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 78100 - Arbeidsbemiddeling afg. : Marie Brown Sandermans - Sholts BVBA Brixtonlaan 3C - 1930 Zaventem Nace : 49420 - Verhuisbedrijven 4942003 - De levering van meubels en huishoudapparaten afg. : David Scholts SNAB NV Lozenberg 13 - 1932 Sint-Stevens-Woluwe Nace : 45113 - Detailhandel in auto’s en lichte bestelwagens (= 3,5 ton) 45193 - Detailhandel in andere motorvoertuigen (> 3,5 ton) 45320 - Detailhandel in onderdelen en accessoires van motorvoertuigen afg. : Frédéric Prevot Soprism NV rue Arthur Delaby 5 - 7100 La Louvière Nace : 73110 - Reclamebureaus afg. : Angelo Geraci Sparagus NP Sint-Jobsesteenweg 592 - 1180 Brussel afg. : Arlindo Simao TC Float BVBA Victor Hugostraat 198 - 1030 Brussel Nace : 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Cyrille Colard Teximo NV Aastraat 6 - 1070 Brussel Nace : 68100 - Handel in eigen onroerend goed afg. : Marc Hostyn The Major Tom Company NV Jonniauxstraat 23 - 1040 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Juan Arcas Wyn Partners BVBA Regentlaan 37 - 1000 Bruxelles Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 78100 - Arbeidsbemiddeling 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Alexandre De Vooght XY Design and Diffusion Asia building Alsembergse Steenweg 993 - 1180 Brussel Nace : 46423 - Groothandel in kleding, met uitzondering van werk- en onderkleding 46494 - Groothandel in niet-elektrische huishoudelijke artikelen 46498 - Groothandel in lederwaren en reisartikelen afg. : Didier Ingber INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN 3 E 13 60.000 Rebonds Abattoir Agoria Alstom Atrium Audi Belfius Bolero Bozar Brussel Leefmilieu Brussels Waste Network Bubble’s CarAmigo CGSP-Enseignement Co.Station Coduco Commuty CVWarehouse Belgisch Stripcentrum bMediation 31-32 40-41 40-41 ;44 53-54 40-41 7 14-16 ;18-20 47-49 35-37 21-22 47-49 40-41 Brussels Hotel Association 40-41 Brussels On Wheels 47-49 40-41 30 9-10 8 26-27 44 9-10 35-37 Daldewolf Delhaize Deloitte Easi Ecco Nova Emakina Engie Electrabel Euronext 35-37 44 38 Deutsche Post DHL Group 53-54 Drivy 9-10 24-25 21-22 26-27 33 26-27 European Federation of Employee Share Ownership (EFES) Febelfin Febelgra Hyundai Jack Jam Hotel KBC Brussels 24-25 Europese Centrale Bank 14-16 Fais le Trottoir 47-49 18-20 40-41 Fondation pour l’Enseignement 8 Fonderie (La) Greeters 47-49 47-49 33 7 45 14-16 ;23 Kowo Lejaby Look&Fin Maille France MCA Recycling Micropole Mister Genius MobileXpense Modalizy Mymicroinvest Nissan Numeca Octa+ Omnia Travel Once in Brussels Pain Quotidien Pairi Daiza Près de Chez Nous Renault 9-10 24-25 18-20 ;21-22 13 40-41 Meeting Professional International (MPI) 40-41 4 44 13 9-10 21-22 Nationale Bank van België 18-20 NautaDutilh 39 33 13 9-10 53-54 47-49 7 26-27 14-16 33 RG Invest Scooty 53-54 9-10 Sequoia Softkinetic Spadel Sterop Taxi Stop Telelingua Théâtre du Vaudeville Travie Traxio Tridea Triodos Uber Val-I-Pac Vert d’Iris Village Partenaire Visit.brussels Vlerick Business School Wiels Wilink Zen Car Zipcar 14-16 7 26-27 13 9-10 13 47-49 44 40-41 40-41 14-16 9-10 53-54 40-41 40-41 47-49 35-37 47-49 7 9-10 9-10 BECI - Brussel metropool - april 2017 55

COMMUNITY AGENDA Management & RH, Personal improvement 11.04.2017 Maak van uw evaluatiegesprekken een beleidsmiddel voor duurzame motivatie 05.05.2017 Onderhandelen: win-win attitude Fiscaliteit en financiën 25.05.2017 Actualité fiscale (1) Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 24.04.2017 Een geslaagd event organiseren 05.05.2017 Van de helpdesk tot proactieve verkoop 05.05.2017 Onderhandelen: win-win attitude... 18.05.2017 Ontwerp onweerstaanbare e-mails die uw doelpubliek aanzetten tot lezen! 05.06.2017 LinkedIn start: ontdek de 1001 gezichten van het sociale netwerk 09.06.2017 Hoe omgaan met de pers? 22.06.2017 Het nieuwe LinkedIn-platform: help! Efficiëntie 18.04.2017 Wat is het verschil tussen positieve druk en negatieve stress? 30.05.2017 In topvorm op het juiste ogenblik 01.06.2017 Meer dan 90 praktische tips om uw tijd beter te beheren! ICT 20.04.2017 Excel: hoe haal je in slechts 3 muisklikken waardevolle informatie uit een database? 19 & 20.06.2017 Een beeld zegt meer dan duizend woorden: leer werken met Photoshop 56 BECI - Brussel metropool - april 2017 26 & 27.06.2017 Projectmanagement kan eenvoudig zijn met MS Project 04.07.2017 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut, en hij noemt Outlook! ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Sociale wetgeving 21.04.2017 Le crédit-temps : rappel des principes et nouveautés 2017 (1) 24.04.2017 Gérer la maladie au sein de l’entreprise : conséquences pratiques pour l’employeur (1) 27.04.2017 Rémunérations flexibles – plans « cafeteria » (2) 28.04.2017 Statut et contrat de travail dans le secteur public – n° 1 (1) 04.05.2017 Les risques psychosociaux au travail : approche pratique et jurisprudence (2) 08.05.2017 Travail faisable et maniable : quelles nouvelles mesures en temps de travail (2) 12.05.2017 Statut et contrat de travail dans le secteur public – n° 2 (1) 16.05.2017 Les vacances annuelles des employés (1) 18.05.2017 Statut et contrat de travail dans le secteur public – n° 3 (1) 04 & 06.07.2017 Négocier avec les syndicats : atelier pratique (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Handelsrecht 12.05.2017 Les données personnelles et le big data - comment implémenter la «privacy by design» ? (1) 23.06.2017 Les données personnelles et l’Internet of things - est-ce compatible? (1) ➜ Danai Siakoudi +32 2 563 68 58 – dsi@beci.be (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar Milieu, stedenbouw, mobiliteit Cyclus milieubeheer 2017 28.04.2017 Dematerialisatie en Green IT 19.05.2017 Het beheer van hulpbronnen en afval 09.06.2017 Mobiliteit ➜ Laura Rebreanu +32 2 643 78 26 – green@beci.be 27.04.2017 Life+, Europees financieringsprogramma voor uw milieu projecten 11.05.2017 Que signifie le marquage CE pour mon entreprise ? (1) 08.06.2017 Passez à l’électronique: facture, signature, recommandé… (1) 15.06.2017 Europese overheidsaanbestedingen 20.06.2017 European company mission to Taipei, Taiwan 29-30.06.2017 Torino Fashion Match ➜ Beci’s International Department +32 2 563 68 54 - nao@beci.be 27.04.2017 Speed Business Lunch 27.04.2017 After Work 13.06.2017 Speed Business Lunch 16.06.2017 Welcome Lunch ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be

BEDRIJFSOVERDRACHTEN De Transmission Hub van BECI is de eerste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die zich toespitst op de overdracht en overname van ondernemingen. Ze publiceert deze nieuwe aanbiedingen: > Overnemers/Investeerders Onze overnemers / investeerders zijn op zoek naar ondernemingen met de volgende profielen: Gezochte activiteitsector Advies in engineering, in de volgende domeinen: • Energie en veiligheid • Ontwerp en beheer van projecten • Ontwerp van bouwprojecten en infrastructuren Farmaceutische sector: distributie van farmaceutische producten, medisch materiaal, elke vorm van ecosysteem rond klinieken en gezondheidszorg Software: ontwikkeling van softwarepakketten voor het beheer van ondernemingen in de banksector, de verzekeringssector enz. Onderneming met specialisatie in steenhouwerij zoekt actieve vennoot met deelneming in het kapitaal, voor verdere ontwikkeling (*) Gezochte omzet (in M€) Van 7 tot 10 Van 5 tot 15 Van 5 tot 35 Van 0,5 tot 1 Plaats België België België België > Overlaters U wenst een onderneming over te nemen in de volgende sector: … Activiteitsector Computerdiensten: ERP, ontwikkeling van applicaties, architectuur van de onderneming Farmaceutische sector: groothandelaar in farmaceutische producten en verkoop van bijhorende apparaten Voedingssector: producent en distributeur van verse producten in het Brusselse Gewest (niche-activiteit) Computersector: CD, DVD, Blu-ray, Supplies, Raid, Storage, Archiving en Medical Storage Verwezenlijkte omzet (in M€) Tussen 2 en 3 Tussen 0,5 en 1 Tussen 1 en 2 Tussen 1 en 2 Voor wie? Benelux groep Privé investeerder Buitenlandse groep Privé investeerder / ondernemingen (*) Het sterretje betekent dat de onderneming op zoek is naar een investeerder. Aantal werknemers Van 31 tot 50 Van 1 tot 10 Van 11 tot 30 Van 1 tot 10 Reden van overdracht Pensionering Pensionering Pensionering Andere Hebt u belangstelling voor een van deze vennootschappen of kent u een over te nemen vennootschap in een van bovenvermelde sectoren? De Transmission Hub van BECI begeleidt u door alle stappen van de overlating en overname van ondernemingen. Erick Thiry, Coördinator van de Transmission Hub • eth@beci.be • +32 2 643 78 36

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home