THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Het Excellentiepact Iedereen beseft dat een diepgaande hervorming van het Franstalige onderwijs onontbeerlijk is. Het zogenaamde ‘Pacte d’Excellence’ grijpt drastisch in, voornamelijk in het kwalificerende onderwijs. De methodes zijn nog aan verduidelijking toe en hun praktische toepassing veroorzaakt enige angst. Ophélie Delarouzée Olivier Remels, secretaris-generaal van de Fondation pour l’Enseignement1 Dit Pact is het werk van mensen op het terrein. Een historische bottom-up aanpak, in feite. Iedereen heeft de vaststellingen en de ambitieuze doelstellingen van het document goedgekeurd. Even op een rijtje: in de Federatie Wallonië-Brussel is 27% van de jongeren onder 25 werkloos. 13% van de jongeren gaat niet naar school en volgt noch opleiding, noch vorming (‘neets’: Not in Education, Employment or Training). Voor deze 13% bestaan slechts 5% laaggekwalificeerde banen. In het PISA-onderzoek verschijnt Franstalig België op de 26e van wiskunde, de 28e voor wetenschappen en de 8e plaats (van 38) voor het onderwijs voor lezen – en de beste resultaten volgen een dalende trend. Er bestaat een sterke band tussen het voortijdig schoolverlaten en het sociaal-economisch niveau van de leerlingen. Voor de allereerste keer hebben alle spelers aanvaard om de problemen op een globale en systemische manier aan te pakken. Er wordt bijvoorbeeld gestreefd naar samenwerkingsverbanden tussen leerkrachten, als stimulans voor de schoolprestaties. De scholen krijgen meer steun dankzij een hervormd beleid en een doelgerichte sturing. Aanzienlijke middelen worden ingezet om het (peperdure) probleem van de zittenblijvers in te dijken. Eenmaal op kruissnelheid zal het Pact 220 miljoen kosten, waarvan het merendeel zal worden geput uit de eigen marges van het systeem, mede dankzij een betere efficiëntie. Het gemeenschappelijke leertraject zal veel meer multidisciplinariteit inhouden. De leerprocessen gaan zich ook buigen over de polytechnische aspecten van sommige beroepen, kunst, digitale technologie en zelfs ondernemerschap. De verwerking van een positieve oriëntering in het leertraject van de leerling zal eindelijk een alternatief bieden voor het absurde verbanningsproces dat kinderen stap voor stap van het algemeen secundair onderwijs naar het kwalificerend beroepsonderwijs verdringt. Het Pact wil ook het ganse systeem vereenvoudigen en vermijden dat meerdere trajecten naar eenzelfde beroep leiden. Vandaag zitten bepaalde studie-opties overvol, terwijl ze nagenoeg geen beroepsuitzichten bieden. En andere opties kennen geen succes, ondanks de aanzienlijke vraag naar dergelijke vaardigheden op de arbeidsmarkt. Voortaan zal het aanbod aan studie-opties beter rekening houden met de lokale sociaal-economische context en op die manier de tewerkstelling bevorderen. Het kwalificerende onderwijs zal nauwer gaan samenwerken met de specifieke activiteitsectoren. 8 BECI - Brussel metropool - april 2017 Joseph Thonon, gemeenschappelijke voorzitter van de CGSP-Enseignement Het Pact beperkt zich tot een lijst van goede voornemens. Meerdere regeringen zullen het moeten toepassen en de duivel schuilt in de details. De politieke uitvoering vergt een constante waakzaamheid van de vakbonden, zowel wat betreft de kwaliteit van het onderwijsstelsel als het welzijn van de leerkrachten. Bij het project dat de sturing van de scholen voorziet, kan er geen sprake zijn van individuele sancties op basis van een gemeenschappelijk doelstellingencontract. Controle op de leerkrachten en eventuele sancties moeten los staan van het sturingssysteem, als we niet willen verzeilen in de managementpraktijken van privé ondernemingen. De sociale mix moet worden bevorderd door remediatiecursussen en de verlenging van het gemeenschappelijke leertraject. Om een versplintering van de inhouden en niveaus te vermijden, moet het referentiekader echter veel strikter worden. Als het kader wat onduidelijk blijft, zullen de vier onderwijsnetten uiteenlopende programma’s en toepassingen blijven gebruiken. De opwaardering van het technisch onderwijs om er opnieuw een volwaardige keuze van te maken, moet ook kaderen in de sociale mix. Hier wordt vooral gevreesd dat de kwalificerende vorming van 4 tot 3 jaar zal worden herleid. Het beroepsonderwijs en het kwalificerende onderwijs, dat meer algemene en technische vakken voorziet, zullen tot een enkel leertraject fuseren, wat meteen een heleboel vragen oproept. De ondernemingen beweren niet in staat te zijn de gevraagde stages te organiseren, terwijl wordt verwacht dat de bedrijfswereld actiever bijdraagt tot de vorming van jongeren. En wat betreft de voorziene certificering per eenheden, die is vandaag nog in testfase en zorgt voor problemen: de afmattende herhaling van eenzelfde actie alvorens tot volgende over te gaan, administratieve rompslomp enz. Als de evaluatie tegenvalt, voorziet het pact dat een ander systeem moet worden bedacht. Wij hebben waarborgen gekregen voor de werkgelegenheid. De sluitingsnormen voor kleine scholen die alleen kwalificerend onderwijs bieden, zullen worden verlaagd. Door pensionering worden sommige leerkrachten eventueel niet vervangen, maar een leerkracht die naar een andere functie wil overstappen, zal wel een extra kwalificering moeten voorleggen. 1. L De Fondation pour l’Enseignement stond aan het roer van de werkgroep belast met de hervorming van het technisch en beroepsonderwijs. © Thinkstock
11 Online Touch Home