FINANCIERING VAN DE ONDERNEMING Aandelenregelingen voor werknemers krijgen te weinig steun HR-afdelingen ervaren de motivering en het behoud van personeel als een ware hoofdbreker. De mogelijkheden en formules winnen constant aan diversiteit, maar de financiële haalbaarheid blijft een struikelblok. Er bestaan nochtans alternatieve oplossingen, naast de klassieke loonsverhogingen en andere voordelen. Eén hiervan is de aandelenregeling voor werknemers. Steeds meer ondernemingen doen hierop een beroep. YAB M Met dergelijke regelingen kunnen bepaalde loontrekkenden – en in sommige gevallen het ganse personeel – aandeelhouder worden van de vennootschap. De formule vult het salarispakket aan en versterkt de band met de onderneming. Twee vliegen in een klap: een beter behoud van het personeel en, in sommige gevallen, een bijdrage tot meer sociale vrede. De werknemer die ook aandeelhouder is, krijgt namelijk een beter inzicht in de keuzes en beslissingen van de directie. De Belgische wetgeving voorziet meerdere systemen om werknemers bij het bedrijfskapitaal te betrekken. Van de zeven systemen bespreken we hier de meest gebruikte. Verscheidene methodes Met aandelenoptieplannen krijgen de werknemers van de werkgever “het recht om, gedurende een welbepaalde termijn een bepaald aantal aandelen aan te kopen of, naar aanleiding van de verhoging van het kapitaal van een vennootschap, in te schrijven tegen een vastgestelde of een nog vast te stellen prijs”. Een tweede formule voorziet kapitaalsverhogingen specifiek voor personeelsleden. De medewerkers krijgen echter geen absolute voorrang op de aandeelhouders. Dit type kapitaalsverhoging is slechts mogelijk als de vennootschap tijdens de afgelopen drie boekjaren minstens tweemaal dividenden heeft uitgekeerd. Ten derde melden we de winstdelingsregelingen en/of deelname in het bedrijfskapitaal. Deze kunnen de vorm aannemen van een bezoldiging in contanten of de toekenning van winstbewijzen. Al deze systemen bestaan, maar toegang en gebruik dienen aan strenge regels en voorwaarden te voldoen. In de praktijk komen de winstdelingsregelingen met bezoldiging in contanten het vaakst aan bod. Talrijke collectieve arbeidsovereenkomsten hebben dit bijzonder soepel stelsel trouwens opgenomen. Ondertussen bieden steeds meer ondernemin24 BECI - Brussel metropool - april 2017 gen aan hun werknemers (en niet meer uitsluitend aan hun kaderleden) de mogelijkheid om werkelijk aandeelhouder te worden van de onderneming, via al dan niet voorbehouden kapitaalsverhogingen. België bij de Europese hekkensluiters “Als wij een paar Oost-Europese landen, Portugal en Ierland uitzonderen, scoort België in Europa het zwakst inzake aandeelhouderschap van loontrekkenden”, betreurt Marc Mathieu, secretaris-generaal van de European Federation of Employee Share Ownership (EFES). “In België kende het aantal loontrekkende aandeelhouders tussen 2007 en 2017 een dramatische terugval van 50%. Vandaag zijn die mensen nog amper 70.000. In dezelfde tijdspanne is het Europese gemiddelde echter met 3% gestegen. In Frankrijk bezit 6% van de werknemers aandelen van hun werkgever, een record in Europa. 40 van de 250 grootste ondernemingen in Frankrijk bieden een aandelenregeling aan hun werknemers.” Dit is volgens Mathieu allemaal te wijten aan een veel te complex wettelijk stelsel. Het systeem dat het best presteert, dateert uit de late jaren 80 en was oorspronkelijk bedoeld om financiële markten te ondersteunen. Het systeem doet systematisch een beroep op kapitaalverhogingen. Misschien is deze logheid de reden waarom vooral banken en de financiële sector het systeem hebben gebruikt. “Zoals bekend ondervonden de banken tegenslag. De werknemers werden niet aangemoedigd om hun aandelen te behouden, aangezien ze meestal niet betrokken waren bij het bestuur van hun onderneming. In Frankrijk laten loontrekkende aandeelhouders van grote ondernemingen zich meestal door verscheidene raden vertegenwoordigen. Op die manier nemen ze effectief deel aan het bestuur.” Marc Mathieu wijst ook op de fiscale aftrekbaarheid van dit type producten: “In België mag niet meer dan © Thinkstock
27 Online Touch Home