0

ISSN 2406-3711 © Vincent Callebaut Architectures Nr 6 - juni 2015 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Vincent Callebaut, de architect die de stad wil redden Welke rol voor de Haven van Brussel? Topic Green: En wat doen we met duurzame ontwikkeling? Bijlage ResilieNtWEB

DON’T JUST MOVE YOUR BUSINESS. ACCELERATE IT. INFINITI Q50 AND Q70. INSPIRING FROM DESIGN TO FINANCING. FROM The Infiniti Q50 sports saloon and the Q70 premium saloon blend technology and uncompromising performance with determined efficiency and sheer driving pleasure. Outside, their body designs flow. Inside, their cabins ensconce you in exquisite comfort and masterful control. Both feature a 2.2-litre Direct Injection Turbo Diesel engine that delivers 170 PS and low CO2 Be swept up by emotion, book a test drive: WWW.INFINITI.BE 379,00 € PER MONTH emissions with soul-stirring power. INFINITI BRUSSELS Leuvensesteenweg 321 - 1932 Sint-Stevens-Woluwe / Zaventem +32 (0)2 720 07 83 contact.be@bylentz.com Refined Interior Financing offer for private customers, valid from 01/05/2015 to 30/06/2015 for our Q50 model. 0% fixed interest rate, 0% annual effective rate, for a maximum period of 36 months with no mandatory down-payment. Example: Infiniti Q50 2.2d M/T: cash price (after deducting all rebates): € 34,000 inc. VAT; down-payment of € 5,056, 35 monthly instalments of € 379, balancing payment of € 15,679. Sum total paid: € 34,000. Lender: Alpha Credit S.A., rue Ravenstein 60 / 26, B-1000 Brussels, Belgium. Advertiser: Infiniti Brussels, Leuvensesteenweg 321, 1932 Sint-Stevens-Woluwe, Zaventem. Official fuel consumption figures for the Infiniti Q50 2.2d BVM in litres/100 km: urban 5.6; extra-urban 3.7; combined cycle 4.4. CO2 litres/100 km: combined cycle 4.9. CO2 emissions: 129 g/km. The actual figure for fuel consumption and CO2 factors. CO2 is the main greenhouse gas responsible for global warming. emissions: 114 g/km. Official fuel consumption figures for the Infiniti Q70 2.2d BVM in emissions depends not only on the energy yield but also on the driver’s behaviour and on other non-technical

WOORD VOORAF Tax shift of tax lift? Iedereen heeft er de mond van vol, aan de bushalte, tijdens de politieke debatten op tv, in volle krantenbladzijden, in de sociale media en in de tussenkomsten van al wie meent iets te zeggen te hebben: de fiscale hervorming, die al zo lang werd beloofd en aangekondigd! De ‘tax shift’ is dé ‘hot topic’ van vandaag. Wel ja, België staat qua fiscale druk op de derde plaats van de OESO landen. Stel u voor: 44,6% van het BBP volgens de jongste cijfers en, naargelang van de berekeningsmethode, een arbeidskost die bij ons tot 16,5% hoger ligt dan bij onze buren. En wat wij in ruil krijgen? Een sputterende economische groei. Erger nog: de fiscale druk stijgt in België met 2,2% per jaar, sneller dan in de meeste andere landen, terwijl hij in 17 landen ten opzichte van 2007 (vóór de crisis) is gedaald. Wij zitten met een staatsschuld van 105% en een jaarlijks begrotingstekort van 3%. We mogen een aantal dromen meteen vergeten. Thierry Willemarck, Voorzitter van BECI In zulke omstandigheden heeft de uitvoering van de tax shift veel weg van de kwadratuur van de cirkel. Hoe halen onze beleidsmensen daaruit een toverformule? Een vermindering van de werkgeverslasten zou wellicht meer werkgelegenheid scheppen, maar waarmee vervangen we dan de fiscale verliezen? De mogelijkheden liggen niet voor het rapen. Maar er is meer: in ons kleine landje bestaat ook een andere vorm van concurrentie binnen de overheid, namelijk tussen de lokale en de regionale fiscale stelsels. Op dat vlak is Brussel niet te kloppen, zeker niet op lokaal niveau, met een verschil tussen 28 en 38%. Let wel, dit is geen vergelijking met La Roche-en-Ardenne of Knokke Het Zoute, wel met Diegem of Waterloo. Ook van het Brusselse Gewest kregen we een aankondiging die trekjes van een tax shift vertoonde. In haar gewestelijke beleidsverklaring van nagenoeg een jaar geleden nam de huidige meerderheid een beslissing over het percentage van opcentiemen voor de agglomeratie die bij de PB wordt gerekend. Ze handhaafde bovendien de gewestelijke heffing van 89 euro, die heel wat mensen ontduiken in ruil voor een herziening van de onroerende voorheffing. Het concept bestaat er ongeveer in de belastinggrondslag uit te breiden naar vastgoedeigenaars die zelf niet in Brussel woonachtig zijn, of tot gewone investeerders in onze hoofdstad. De ‘return’ voor een gemiddeld gezin zou 63 euro bedragen, de waarde van twee pretparktickets. ‘Much Ado About Nothing’, schreef William Shakespeare. Zouden we daarom het analyseproces niet verderzetten? Waarom overwegen we geen strengere maatregelen om de aantrekkingskracht van het Gewest te versterken en de zinloze concurrentie tussen gemeenten stop te zetten? Daar zouden de inwoners alle baat bij hebben, want hun behoeften aan mobiliteit zijn veel beperkter, wat ook het milieu ten goede komt. En tegelijk zou men hierdoor vermijden de stad voor werkkrachten onbetaalbaar te maken. Blijft dit een vrome wens? BECI - Brussel metropool - juni 2015 1

INHOUD Think Tank 4 6 Speaker’s Corner: een andere kijk op het politieke en economische nieuws CHAMBRE DE COMMERCE & UNION DES ENTREPRISES DE BRUXELLES KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Vóór of tegen mystery calls? 8 Welke rol moet de haven in Brussel spelen? 10 Fiche Staatshervorming: het betaald educatief verlof Internationaal 13 Zakendoen in Japan: volg de gids aub 14 10 praktische tips om uw export website te boosten Topic Green 17 En wat doen we met duurzame ontwikkeling? 18 Vincent Callebaut, de Belgische architect die de stad wil redden 20 Duurzame… en efficiënte business modellen! 25 Ecodynamische ondernemingen: groene kampioenen 28 Céline Fremault: “Een duurzame voedselproductie in Brussel is wel degelijk mogelijk!” 32 Brussels Waste Network: zeker geen wegwerpideeën! 34 Greenbizz: een groene incubator in Brussel 35 Voorbeeldig gebouw, een kwaliteitslabel 36 Focus op de sustainable development manager 38 Energie zal duur blijven Dynamiek 40 Sociale verkiezingen, een ongezonde alliantie? 42 Starter: MyBricoDesk 43 Exaris: werk voor laaggekwalificeerde jongeren 44 Diversicom: bekwaamheid sterker dan handicap 46 Bedrijfsoverdracht: de belangen van koper en verkoper op elkaar afstemmen 47 E-Day Brussels: een rondetafel over e-commerce Community 51 News 54 Het BECI nieuws in beeld 57 Impression of a Brit 58 Toetredingsaanvragen 59 Agenda 60 Restotip Bruxelles Métropole N° 00 Janvier 2015 Brussel metropool Nr 6 juni 2015 September: Mobiliteit & Logistiek dossier PME Le mois prochain Mai Topic Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Editeur responsable Olivier Willocx - ow@beci.be Avenue Louise 500 1050 Bruxelles T +32 2 648 50 02 F +32 2 640 93 28 www.beci.be Rédaction Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Productie Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Fotos Reporters, behalve anders aangegeven Abonnementen Emmanuel Robert - er@beci.be Production Maquette Isabelle André Impression DB Print Traduction Litteris Photos Reporters, sauf indication contraire Publicité Max Saey - msa@beci.be T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool/Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Max Saey – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – msa@beci.be Membership Catherine Mertens - cm@beci.be T +32 2 643 78 16 Membership Wim Desloovere – T +32 2 648 50 02 F +32 2 640 93 28 – wde@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMIQUE ECO DYNAMISCHE ONDERNEMING LEEFMILIEU BRUXELLES BRUSSEL ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 label n. 2014/351/2 2 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER

SPEAKER’S HET ECONOMISCHE GEDOE HET MONSTER VAN LOCH NESS BESTAAT WEL DEGELIJK We hebben het ontmoet bij de FOD Financiën en in de gewestelijke, provinciale en gemeentelijke administraties. | Jean Blavier Echt waar? Wel ja, het monster van Loch Ness bestaat, al is het dan niet boven het duistere water van het Schotse meer dat Whiskydrinkers zijn schim hebben waargenomen. Nee, hoor, het dier leeft in de even abyssale afgronden van onze fiscaliteit. Ik heb het hier over het kadastraal inkomen. Sinds hoelang is hiervan sprake? Nicolas Sarkozy zou antwoorden: “Eh bien, je vais vous le dire : mil neuf cent soixante-quinze ». Veertig jaar, dus. Voordien was dit een inkomen zoals vele andere en het werd om de vijf jaar geperequateerd. Tot wanneer de Minister van Financiën van toen – wijlen Willy De Clercq, waarschijnlijk – hier over uitgleed en geen enkele van zijn opvolgers nog deze electoraal bijzonder gladde weg wou bewandelen. Ondertussen liet de administratie steeds luider weten dat zij niet meer in staat was de perequatie door te voeren. Ben ik goed wakker? Een minister, nee, zelfs een hele resem ministers van Financiën die weigeren een belasting op een onmogelijk te verplaatsen inkomen te verhogen, en een administratie die hen gelijk geeft! Is it in Belgium ? Dat valt moeilijk te geloven. Nog moeilijker te geloven: 40 jaar later zijn sommigen blijkbaar in de zolder gaan rommelen en zou het kadastraal inkomen nu toch worden geperequateerd. En als het niet lukt, vindt men iets gelijkaardigs uit, in het raam van de tax shift waarvan ondertussen iedereen heeft gesnapt dat het eerder om een tax lift zal gaan. Een nog sterker verhaal? Ja hoor, in Wallonië. 4 BECI - Brussel metropool - juni 2015 O Lasne! Het jaar is schier ten einde En kijk, over het beminde water waar het naar verlangde Kom ik vandaag alleen uitkijken... (Alphonse de Lamartine) In ons rustige Wallonië vertelde onlangs André Antoine, toen Minister van Financiën en Begroting, dat het niet nodig was de registratierechten op onroerend goed te verlagen, aangezien slechts 6% werd aangerekend op de helft van de transacties. Waarom zou men dit percentage van 12,5 naar 10% terugbrengen zoals in Vlaanderen, terwijl het een keer op twee tot 6% beperkt blijft? Een rekenkundig onweerlegbaar argument. Eén Waal op twee betaalt slechts 6% registratierechten omdat in de helft van de gevallen het kadastraal inkomen lager dan 745 euro ligt. Als de federale regering beslist een perequatie door te voeren, schieten de registratierechten de hoogte in. En als de gewestelijke regering, de provincies en de gemeenten hiervan dankbaar gebruik maken om ook hun opcentiemen te perequateren, zal het hier stuiven. Enkele inwoners van Lasne hebben mij al toevertrouwd dat het misschien tijd wordt om naar… Vlaanderen uit te wijken. Van immigratie gesproken – het zelfde in omgekeerde richting –, de welingelichte burger zal zeker de Europese studies over de mediterrane variante van dit fenomeen hebben doorgenomen. Er gaat geen week voorbij of een of ander overvolle boot kapseist voor de kust van Lampedusa. Van Jan-metde-pet krijgen we dan commentaar in de zin van “We kunnen hier toch niet al de ellende van de wereld binnenlaten”, “Dat ze allemaal naar huis terugkeren”, “We moeten ze beletten hun land te ontvluchten. En als ze al onderweg zijn, moeten wij ze terugbrengen…” Stop! Even nadenken. Het is niet op Belgisch niveau dat er over zulke zaken wordt beraadslaagd, wel Europees. Ik wil niemand van wat dan ook overtuigen, want ik ben zelf radeloos. Maar denk aan de gezinnen in hun afdrijvende bootjes, aan de verdronken kinderen en aan de hebzuchtige mensensmokkelaars die een genadeloze straf verdienen. Misschien moeten wij beseffen dat deze migranten bereid zijn jobs te aanvaarden waar wij Europeanen niet meer van willen. Misschien zijn die mensen een kans om onze ontoereikende demografie recht te trekken en, op termijn, ons pensioenstelsel te financieren? Een onvolmaakt berouw, geef ik toe. ● CORNER

SPEAKER’S HET POLITIEKE GEDOE NIEUW IN HET WOORDENBOEK Wist u dat de woorden ‘apenstaartgeneratie’ en ‘rommelbank’ sinds kort in het woordenboek staan? Jaarlijks wordt er gegrinnikt om deze nieuwigheden die iets weg hebben van de scheldwoorden van kapitein Haddock. | Michel Geyer Van andere, al bestaande woorden werd de definitie gewoon wat aangevuld. Neem nu het woord ‘verantwoordelijke’: het betekent niet meer alleen ‘aansprakelijke persoon’, maar verwijst bijvoorbeeld ook naar iemand die de ‘waarden van duurzame ontwikkeling naleeft’. Een louter politiek tintje, in feite. Wij hadden dus zin om onze eigen bijdrage aan het woordenboek te leveren. Wie weet of de erfgenamen van de heer van Dale ons lezen? A als in ‘ambitie’: de brandstof van alle politici. Een zeer gezond iets: ambitie voor de Partij, voor het Gewest en voor de Gemeente (belangrijk: die staat het dichtst bij de kiezer). En ambitie voor zichzelf? In geen geval! Politici staan ‘ter beschikking van hun Partij en zijn Voorzitter.” NB: dat zinnetje klinkt oprechter met een lichte grijns (met een ‘g’, zoals in ‘geloofwaardig’). B als in “begroting’: naar verluidt is het onmogelijk die van het Brusselse Gewest rond te krijgen omdat de federale overheid niet akkoord gaat met de haar verschuldigde bedragen, in het raam van de speciale financieringswet. Wij hadden het er al verleden maand over. En ondertussen is de zaak nog niet geregeld. Misschien volgende maand … Wordt vervolgd! B als in ‘bezoek’: het zichtbare topje van de lobby die voor onze ondernemingen opkomt. Naar verluidt dient het bezoek van Charles Michel in Japan voornamelijk om onze relaties met dit land weer in evenwicht te brengen. Zoveel te beter. Maar eerlijk gezegd, onze eerste minister die een handje schudt met een robot of frieten verkoopt, vervult ons al met geluk. G als in ‘geld’. Een onding. De zenuw van de oorlog en typisch iets voor verliezers (van verkiezingen, van een benoeming of van een uitlating in de media). In de politiek gaat geld vaak gepaard met ontgoocheling of vernedering. Of het iets met onbaatzuchtigheid heeft te maken? Dat kan ook, maar als die op niets uitmondt, betekent het vooral frustratie. I als in ‘informatie’: geheel van gegevens bedoeld om een storend element te verdoezelen (zie ook ‘misinformatie’). J als in ‘joelen’: brullen of uitvaren (tegen), o.a. wanneer een vergadering verkeerd afloopt. Bij het verlaten van de vergaderzaal is het echter aangewezen te verwijzen naar een ‘openhartige discussie’. Gebeurt in alle partijen en alle regeringen, maar nooit in aanwezigheid van een camera. M als in ‘mislukking’: ergens vergelijkbaar met ambitie. Iedereen heeft het recht zich te vergissen maar niemand mag het toegeven. Dat past niet. Alternatieve formuleringen: ‘het debat op gang hebben willen brengen’ of ‘verkeerd begrepen zijn geweest en niet willen aandringen’. O als in ‘opiniepeilingen’: vereisen altijd veel voorzichtigheid, vooral als ze pas werden gepubliceerd. Als de resultaten goed zijn, wordt de opiniepeiling als geloofwaardig beschouwd en wordt de kiezer bedankt voor zijn vertrouwen, de minister voor zijn werk en in feite om het even wie. Bij gebrek aan een minister, gaat de dank naar de voorzitter. In geval van minder positieve voorspellingen, worden ze niet als geloofwaardig beschouwd en verklaren de critici dat de enige degelijke opiniepeiling in feite de verkiezing zelf is. P als in ‘pensioen’: hier kunnen we onze beleidsmensen niets verwijten. Ze zijn meestal niet gehaast hun plaats aan jongeren over te laten en hebben derhalve de neiging om dezelfde regel op alle werkkrachten toe te passen: meer werken om zware verliezen te vermijden. Is dit een gemakkelijke aanklacht van een nochtans noodzakelijke hervorming van het pensioenstelsel? Wellicht, maar o toch zo verleidelijk! ● Amper 45 min. om uw onderneming op te richten Neem afspraak met ons ondernemingsloket voor een kosteloos en persoonlijk gesprek. J Ondernemingsnummer J BTW J Sociaal verzekeringsfonds 02 643 78 09 J Ziekenfonds J Verzekeringen wwww.beci.be/nl/loket BECI - Brussels Business - janvier 2015 5 CORNER

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN… Mystery calls? Een bedrijf opbellen en zich als werkzoekende voordoen om discriminatie op te sporen: echt een goed idee? Over het initiatief van Kris Peeters ontstond heel wat discussie. Ontmoetingen met twee uiteenlopende standpunten. Gaëlle Hoogsteyn Patrick Charlier, Adjunct Directeur van het Centrum voor gelijke kansen Wij zijn overtuigd van de noodzaak van mystery calls. Zij dienen om uit te maken of er al dan niet discriminatie bestaat. Voor het ogenblik beperkt het systeem zich voornamelijk tot werkgelegenheid, maar het zou bijvoorbeeld kunnen worden uitgebreid tot de sector van de huisvesting. Vanzelfsprekend dienen zulke mystery calls volgens een degelijk juridisch kader te geschieden. Er wordt vaak verweten dat zij provocerend aanzetten tot misdrijf. In sommige betwiste situaties gebeurde het inderdaad dat de mystery caller zelf discriminatie probeerde uit te lokken, bijvoorbeeld door zich te voordoen als een moslim kandidaat die meteen aangepaste werkuren tijdens de ramadan vroeg. In geen geval mag de gecontroleerde onderneming door zulke vragen worden aangemoedigd tot discriminatie. Met de invoering van een systeem dat de objectiviteit 100% garandeert, zou de gegrondheid van de vragen niet meer in twijfel kunnen worden getrokken. Het juridisch kader zou bijvoorbeeld voorzien dat mystery calls alleen kunnen wanneer er al klachten werden ingediend, en dus in geen geval systematisch. Nadien zouden de mystery calls kunnen dienen om na te gaan of een werkgever die zich ertoe heeft verbonden, wel degelijk antidiscriminatiemaatregelen heeft genomen. Kortom, hier moet een methodologie worden uitgewerkt. Een ander voordeel van deze mystery calls is dat ze kunnen worden ingezet voor een onderneming of een sector. Zo organiseerde de Franse supermarktketen Casino opzettelijk een aantal mystery calls in het raam van haar diversiteitsbeleid. Hiermee konden enkele problemen worden opgespoord en rechtgetrokken. Casino slaagde erin de verantwoordelijken van verscheidene sites doorheen het land voor dit vraagstuk te sensibiliseren. Uiteindelijk was dit zeer positief voor de reputatie. Mystery calls zijn ten slotte niets anders dan radars die de weggebruikers eraan herinneren hun snelheid te verminderen en de wet na te leven. Discriminatie is zeker onaanvaardbaar maar wij denken dat mystery calls geen oplossing brengen. De techniek werd gebruikt in de sector van de dienstencheques en de uitzendarbeid. Wij vinden dit bijzonder contraproductief, want beide sectoren fungeren als springplanken voor integratie. Zeker het gebruik van de telefoon werkt beperkend. De strijd tegen discriminatie vereist dat men de oorzaken van het probleem aanpakt, niet de symptomen. Tot nu toe werd een beschuldigende vinger uitgestoken naar ondernemingen die niet voor diversiteit openstonden, maar van een oplossing was er geen sprake. Ten eerste stellen we tijdens contacten met buitenlandse werkzoekenden vaak tekorten vast: een gebrek aan opleiding, geen kennis van talen, problemen met mobiliteit enz. Het is eerst en vooral op dit niveau dat de overheid zou moeten investeren. Ten tweede zijn mystery calls een oneerlijke praktijk. Er bestaat discriminatie in alle domeinen, niet alleen op de arbeidsmarkt. De voorgestelde maatregelen mikken op privé werkgevers en vergeten dat ook overheidsdiensten discrimineren. Zou het voorbeeld niet van hogerhand moeten komen? Ten derde is er behoefte aan sensibilisering. De meerwaarde van diversiteit moet overtuigend worden toegelicht, niet opgelegd. Daarvoor bestaan verschillende middelen: sensibiliseringscampagnes in de bedrijfswereld, workshops voor HR verantwoordelijken e.d. De grote uitdaging bestaat erin de perceptie die sommige mensen hebben van allochtonen te veranderen, maar mentaliteiten wijzigen is werk van lange adem. Dit moet gebeuren in overleg met de overheden, de politieke wereld, de beroepsfederaties, de sociale partners, de ondernemingen, de pers enz. Vandaag is er slechts sprake van quota’s en sancties. Dit veroorzaakt een polarisatie. Wij wensen positieve maatregelen, geen dwang. Wij zijn ervan overtuigd dat de bedrijven vooral competenties en talent zoeken bij hun werknemers. En dat zijn universele waarden! 6 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Geef ons uw mening Bart Buysse, Directeur-Generaal van het VBO

Rekruteren met Select Actiris, eenvoudig en gratis. biedt diensten aan die uw aanwerving vereenvoudigen. • Een consultant gespecialiseerd in uw activiteitensector • Een selectie van maximum 6 kandidaten die aan het gewenste profiel voldoen • Tips om uw loonkosten te optimaliseren • Administratieve ondersteuning bij het aanwerven van jongeren en stagiairs Om gratis gebruik te maken van onze diensten, surf naar www.actiris.be De consultant van Select Actiris heeft me geholpen om snel en efficiënt medewerkers te rekruteren voor mijn nieuw restaurant. Jerome Vandermeulen - Burger Master Manhattn’s burgers Actiris verandert de toekomst van uw bedrijf www.actiris.be

Welke rol moet de haven in Brussel spelen? Brussel heeft een zeehaven die rechtstreeks verbonden is met deze van Antwerpen – een niet te verwaarlozen economische troef die activiteiten en werkgelegenheid creëert. Maar wordt haar potentieel wel optimaal benut? Nu de herschikking van het kanaalgebied alle aandacht van de Brusselse regering krijgt, verdient ook deze vraagstelling aandacht. Didier Dekeyser en Emmanuel Robert H et valt niet te ontkennen dat een bevaarbare waterweg en een zeehaven belangrijk zijn voor een stad als Brussel. Deze vormen immers tegelijkertijd een logistiek instrument voor ondernemingen, een “zachte invalsweg” die duurzame ontwikkeling bevordert, een vector voor de activiteit en een bron van werkgelegenheid. Maar de Haven eist ook kostbare ruimten op. En dat in een stad in volle bevolkingsexplosie, waar de vraag groot is: huisvesting, collectieve installaties, ondernemingen… Vandaar deze logische vragen: welke reële impact heeft de Haven vandaag op de Brusselse economie en wat is haar groeipotentieel? Hoeveel banen kan de haven bieden en van welk kwaliteitsniveau? Speelt de Haven haar rol echt volop als transportfacilitator via de waterweg? Kan haar specifieke havenactiviteit groeien zonder daarom de exploitatieoppervlakte uit te breiden? Waterweg, zachte weg Het Planbureau voorziet tegen 2030 een groei van 64% van het goederenvervoer in België. Rekening houdend met de verkeersoverlast in en rond Brussel, zou de waterweg een gedeeltelijk antwoord op deze vraag kunnen bieden, en dan wel op een milieuvriendelijkere manier dan het wegvervoer. Om een voorbeeld te geven: dankzij de enige wekelijkse pendelvaart met containers afkomstig van Antwerpen, kan men volgens de eigen cijfers van de Haven, 50.000 vrachtwagenritten vermijden. Nog steeds volgens de Haven, worden we dankzij het vervoer via waterwegen in het Gewest globaal gezien gevrijwaard van de doortocht van 618.000 vrachtwagens per jaar en 100.000 ton CO2 . Desondanks moeten we deze cijfers relativeren: Brussel is daarom niet de eindbestemming van de goederen die er worden overgeladen; een groot deel arriveert of vertrekt weer… per vrachtwagen, afkomstig uit of bestemd voor andere regio’s. Een situatie die deels te wijten is aan het Brusselse 8 BECI - Brussel metropool - juni 2015 subsidiebeleid: door aan bevrachters een subsidie toe te kennen voor elke lege of volle container, in transit of niet, die op het grondgebied van het Gewest wordt overgeladen, wordt er meer in plaats van minder vrachtverkeer in Brussel gecreeerd. Een gedetailleerde studie van deze verkeersstromen zou dus zeker nuttig zijn. Bovendien is het niet zeker dat het scheepvaartverkeer nog zou groeien: de splitsing van ladingen weegt ongunstig door op de kosten ervan. Trouwens, het goederenvolume in transit via de Haven van Brussel, is de laatste tien jaar stabiel gebleven. En voor zover het zou toenemen, moet men er dan nog voor investeren? De bruggen verhogen (zie kader)? Nieuwe terreinen in gebruik nemen, zoals voor het toekomstige “RoRo” (Roll-On, Roll-Off) platform, bestemd voor het vervoer van tweedehandswagens naar Antwerpen en dat 2,5 hectaren in beslag zou nemen? In dat geval moet het project ook toelaten een nieuwe bestemming aan de Heyvaert wijk te geven en banen in Brussel vast te leggen. Welke banen? In 2008, datum van het laatste overzicht, maakte de Haven aanspraak op bijna 6.000 rechtstreekse banen en meer dan 7.000 onrechtstreekse banen – cijfers die echter in twijfel worden getrokken door het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid. “Een groot deel van de activiteiten in de Haven van Brussel is niet strikt gekoppeld aan de waterweg,” luidt het commentaar van Jan De Brabanter, Algemeen Secretaris van het VOB. “De door de Haven bekendgemaakte cijfers van de rechtstreekse of de onrechtstreekse banen zijn gebaseerd op de door het GBBP (Gewestelijk Bodembestemmingsplan) gedefinieerde havenzone. Maar een groot deel van de ondernemingen die er gevestigd zijn om historische redenen of door het buitenkanseffect, hebben in feite niets of heel weinig te maken met de havenactiviteiten.” Naast deze cijfers vormt de Haven vandaag in werkelijkheid een uitgestrekte industriezone waar verschillende activiteiten

De hoogte van de bruggen Moeten de bruggen over het kanaal worden verTHINK TANK hoogd aan de kant van de Brusselse voorhaven, om de doorgang voor grotere containerschepen mogelijk te maken? Op de vooravond van de laatste verkiezingen kwam deze kwestie zeer terecht aan bod (vooral in Vlaanderen). Ze kan als volgt worden samengevat: onder bruggen op een hoogte van 5,25 m kunnen schepen met twee op elkaar gestapelde containers doorvaren; op 7 m kunnen drie op elkaar gestapelde containers onder de brug doorvaren – een groter laadvolume dat door de Europese Unie wordt aangemoedigd. Van Antwerpen tot de voorhaven van Brussel is er geen probleem: het kanaal beantwoordt aan de VIb normen (tot 9.000 t !) – dat is ook de reden waarom Brussel een “zeehaven” is, een niet zo courant label voor een stad op het vasteland. De voorhaven waar de containerterminal gevestigd is, is zo niet alleen verbonden met Antwerpen, maar ook met Zeebrugge en Rotterdam. Stroomopwaarts richting Charleroi, wordt er overgegaan naar klasse IV (1350 t). Om dit laadvolume te verhogen, zou men de bruggen moeten verhogen, maar in Brussel zijn de meeste bruggen lager dan 7 m – er zijn er zelfs vier die lager zijn dan 5,25 m! Jammer genoeg zijn de bruggen niet de enige spelbrekers! Vanaf Brussel stijgt het grondniveau… De sluizen van Molenbeek en Anderlecht beperken de facto het verkeer; verderop wordt het kanaal afgebakend door nog eens vijf sluizen (vier op het Vlaamse deel, één in Wallonië), door het hellend vlak van Ronquières en de scheepslift van Strépy. En dan hebben we de vele bruggen lager dan 7 m niet meegerekend… “De aanpassing van al deze bouwwerken zou aanzienlijke werken (en investeringen) vereisen die de perspectieven voor het scheepvaartvervoer op dit moment niet rechtvaardigen,” zegt Lise Nakhlé, BECI adviseur stedenbouw. “Het Vlaamse Gewest voorziet voor de strook in zijn grondgebied inderdaad een studie voor de verhoging van het laadvermogen naar klasse V – tot 3.000 t – tegen 2020-2030. Maar enkele kilometers verderop duikt Ronquières op als een onmogelijk te nemen hindernis. Zelfs met bruggen op 7 m zouden grote schepen amper verder dan Tubeke geraken…” “In Brussel zou het geen zin hebben de bruggen naar 7 m te verhogen. Men zou moeten kiezen voor hefbruggen of sterk gebogen bruggen, die het “barrière-effect” van het kanaal zouden versterken. En hoe moeten de trams over deze bruggen rijden? Welke impact heeft dit op de kwaliteit van het landschap? Anderzijds zou het ongetwijfeld nuttig zijn om de verhoging te overwegen van de laatste vier bruggen lager dan 5,25 m.” De brug van Kuregem: één van de laatste vier Brusselse bruggen die lager zijn dan 5,25 m. naast elkaar bestaan. Natuurlijk mag men blij zijn dat deze activiteiten in Brussel gevestigd zijn en soms laaggeschoolde banen bieden. Toch moet men zich afvragen of de aard en de arbeidsintensiteit van deze banen rechtvaardigen dat ze zoveel vat hebben op het stedelijk grondgebied. En morgen? Er loopt een onderzoek voor rekening van de Haven en het Gewest, dat tal van Europese stadshavens vergelijkt en enkele conclusies trekt die minimaal van toepassing kunnen zijn op de Haven van Brussel. Hieruit blijkt dat “nieuwe logistieke beroepen zich in deze havens ontwikkelen, voornamelijk gekoppeld aan de stadslogistiek en de multimodale verwerking.” Ze worden omschreven als een factor van concurrentievermogen, die stadshavens in staat stelt om hun activiteitenzone uit te breiden buiten het eigenlijke havendomein. “De stadslogistiek biedt deels een antwoord voor de mobiliteitsproblematiek en ze stelt opslagruimten ter beschikking voor ondernemingen. In tal van havens duiken er projecten op in verband met deze thematiek, maar ze zorgen niet altijd voor reële hefboomeffecten (...).” De studie stelt vast dat – net zoals in Brussel – de in deze zones nieuw ontwikkelde activiteiten niet noodzakelijk aan de waterweg gekoppeld zijn: zo zien we “themapolen” opduiken die “zich toch lijken te ontwikkelen om opportune redenen en wegens de beschikbaarheid van te herbestemmen ruimten. Ze zouden minder door economische overwegingen zijn ingegeven. (…) De functies huisvesting en recreatie duiken op in alle stadskernen en ze co-existeren min of meer met de andere functies. De zuiver industriële activiteit zelf lijkt te worden verplaatst naar minder dichtbevolkte stadsgebieden.” De auteurs van de studie roepen op om na te denken over de industriële trossen en ze benadrukken ook nog dat de evoluties van het reglementaire kader de evolutie van de activiteiten in havengebieden, “meer bepaald betreffende het vervoer”, nog kunnen versnellen. In het kanaalgebied, zoals elders, doet het economische en demografische dynamisme van Brussel vragen rijzen over de cohabitatie van functies in de stad, de toewijzing van middelen en het innemen van ruimte. In dit verband mag het Brussels Gewest zeker niet nalaten diep na te denken over zijn haven. Er bestaan bepaalde denkpistes om van de haven het modern instrument te maken dat de Brusselse ondernemingen nodig hebben. Men moet ze verkennen. ● BECI - Brussel metropool - juni 2015 9

THINK TANK FICHE STAATSHERVORMING Het betaald educatief verlof De overdracht van bevoegdheden en budgetten naar de Gewesten in het raam van de zesde Staatshervorming heeft ook talrijke gevolgen voor de ondernemingen. Om u daar een beter inzicht in te geven, publiceren wij elke maand in uw magazine een reeks praktische fiches. Vincent Delannoy Hoe dit in zijn werking gaat? Dankzij het huidige stelsel kunnen werknemers van de privésector verlof krijgen om erkende opleidingen te volgen. De werkkracht blijft door zijn onderneming tewerkgesteld en behoudt zijn salaris. Tot nu toe vergoedde de FOD Werkgelegenheid de werkgever hiervoor pas naderhand. Met de zesde Staatshervorming vertrokken belangrijke delen van het betaald educatief verlof (BEV) van de federale overheid naar de Gewesten en Gemeenschappen, samen met andere bevoegdheden die met werkgelegenheid te maken hebben. Wat wordt overgeheveld? De overdracht van het BEV betreft de reglementering, controle en inspectie, de erkenning van de verlofperiodes, de gekozen opleidingen, het aantal uren en de terugbetalingen. Naargelang van hun specificiteit vallen de opleidingen onder de bevoegdheid van de Gewesten of de Gemeenschappen. Al wat echter te maken heeft met arbeidsrecht en sociaal overleg blijft een federale aangelegenheid. Het geval van Brussel In 2011-2012 maakten 13.518 in Brussel woonachtige werkkrachten gebruik van deze maatregel. Anderzijds vroegen 1.402 Brusselse werkgevers een terugbetaling, voor een totaal budget van 16.896.000 €. Voor 2015 voorziet Brussel een budget van 18.749.000 €. Als tweetalig Gewest heeft Brussel met allerlei situaties te maken. Een werknemer die tot een taalgemeenschap behoort, kan bijvoorbeeld een opleiding in de andere landstaal volgen. Dit betekent dat de gemeenschappelijke bevoegdheid die aangesproken wordt, Vlaams, Franstalig of regionaal (Vlaams, Brussels of Waals) is. Wie zal in Brussel het BEV stelsel in werking houden? De Gewestelijke Overheidsdienst Brussel Economie en Werkgelegenheid staat in voor alle overgedragen deelaspecten: de erkenningscommissie, de controle op de opleidingen, het beheer van de terugbetalingsaanvragen enz. Voor het schooljaar 2013-2014 moeten zulke aanvragen vóór 30 juni worden ingediend. Waar gaan we naartoe? De regionalisering zal het systeem onvermijdelijk ingewikkelder maken, aangezien de aanvragen zullen moeten worden ingediend in functie van de uitbatingszetel (en dus niet de maatschappelijke zetel). In zijn algemene beleidsnota schreef de Brusselse Minister van Werk Didier Gosuin: “De regering zal eerst (…) een overeenkomst moeten bereiken met de andere deelstaten om de afstraffing te vermijden van Brusselse werkkrachten die specifieke opleidingen in andere gewesten wensen te volgen, en van Brusselse ondernemingen die de voortgezette vorming van hun werkkrachten willen garanderen, ongeacht waar deze mensen vandaan komen.” De Minister bekommert zich bovendien over de beheersing van het budget: “De beste manier om de kosten onder controle te houden bestaat erin het gamma erkende opleidingen te beperken tot vormingen die voor de Brusselse werknemers en werkgevers echt nuttig zijn.” Voor het ogenblik voorziet Brussel slechts maatregelen om het stelsel stabiel te houden. En ondertussen verloopt alles volgens de vroegere richtlijnen. De Minister kondigt aan dat “elke wijziging aan de sociale partners ter beoordeling zal worden voorgelegd. Op middellange en lange termijn zullen wij (…) nagaan of het stelsel aan de eigenheden van het Brusselse Gewest dient te worden aangepast.” 10 BECI - Brussel metropool - juni 2015 FICHE 9 De mening van BECI • De sociale partners moeten bij elk denkproces over het BEV betrokken blijven; • Er moet een band worden gelegd tussen de voortgezette vormingen en de activiteit van de onderneming, wat trouwens ook de controle op het budget zal vergemakkelijken; • De BEV budgetten moeten uitsluitend dienen voor de opleiding van werkkrachten; • BECI vindt dat de huidige verdeelsleutel tussen sociale promotie, sectorale en syndicale opleiding niet gewijzigd moet worden; • In Brussel werd nog geen enkele erkenningscommissie samengesteld, waardoor de erkenning van bepaalde nieuwe opleidingen in het gedrang zou kunnen komen. BECI vraagt dat deze commissies er snel komen; • De samenhang van het systeem vergt interregionale en intercommunautaire afspraken.

Bij Merak zijn uw gegevens in goede handen. Merak is de internationale specialist in dataopslag en -archivering. Elke dag helpen wij lokale en globale bedrijven om hun cruciale gegevens op de veiligste en meest rendabele manier te bewaren. Onze geautomatiseerde systemen garanderen de perfecte bewaaromstandigheden. En onze gestandaardiseerde verpakkingen met barcode garanderen 100% anonimiteit. Bovendien zijn onze Merak-koeriers 24 uur op 24, 7 dagen op 7 beschikbaar. Zo verzekeren we ook in noodsituaties een maximale beschikbaarheid van uw gegevens. www.merak.be

key success factors • 2500M² EVENT VENUE / 11M HEIGHT • NEW TECHNICAL SETUP BY GSP2 • CAN ACCOMMODATE FROM 50 TO 1130 PEOPLE • PROFESSIONAL EVENT LOUNGE TEAM • PARKING • 5 FIXES CATERERS (VAN EECKHOUT, CHEF CHEZ SOI, J&M CATERING, HUITRIÈRE & EOLE, FOOD LOVERS) • CARS / TRUCKS ACCESSIBLE • EASILY ACCESSIBLE • TRENDY ARCHITECTURAL INTERIOR • SUSTAINABLE VENUE • NO NOISE RESTRICTIONS 1st 2014 MOST APPRECIATED EVENT LOCATION Bd. Général Wahislaan 16F | 1030 Brussels | T +32 (0)2 726 55 26 info@eventlounge.be | www.eventlounge.be

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE BRUSSELS Zakendoen in Japan: volg de gids aub Tot wie dien ik mij in een Japans bedrijf te richten? Waarom vermijden mijn Japanse partners het debat tijdens vergaderingen? Waarom geven ze geen feedback? Heel wat Europese ondernemers hebben zich deze – en andere – vragen gesteld toen ze de Japanse markt benaderden. Onlangs trachtte een EEN seminar hierop een aantal antwoorden te leveren. H oeveel Europese ondernemingen ondergingen een ware ‘cultuurschok’ tijdens onderhandelingen met Japanse partners? De mentaliteitsverschillen tussen het Oosten en het Westen veroorzaken heel wat misverstanden, die de handelsrelatie soms op de klippen doen lopen. Dit kan nochtans worden vermeden, beweerde oprichter van Japan Consulting Office Olivier van Beneden aan de deelnemers van een EEN seminar. Hij illustreerde zijn betoog met voorbeelden en praktische oefeningen. Deze activiteit kwam tot stand in overleg met het EU-Japan centrum voor industriële samenwerking, het lokale contact van EEN. “Talrijke Westerlingen benaderen Japan vanuit hun eigen standpunt. Ook ik heb ooit deze vergissing begaan”, geeft de heer van Beneden toe. Hij heeft namelijk in het Land van de Rijzende Zon geleefd en gewerkt. “U hebt de historische en geografische achtergrond nodig om de Japanse mentaliteit te begrijpen”, vertelt hij. “Japan is een eiland waar een aparte cultuur zich afzonderlijk is gaan ontwikkelen. Het land heeft nooit invasies gekend, weigerde geruime tijd uitwisselingen met de buitenwereld en onderging daarom ook weinig invloeden. Dit dichtbevolkt gebied kampt bovendien met vrij brutale natuurfenomenen: denk maar aan de vulkaanuitbarstingen, de aardbevingen en de vloedgolven. Daaruit ontstonden een vrij autarkische mentaliteit, een strenge sociale discipline, een uitgesproken identiteit en een fatalistische ingesteldheid gemengd met doorzettingsvermogen.” Vier sleutelbegrippen Olivier van Beneden bespreekt de vier sleutelbegrippen waar de ganse Japanse cultuur op steunt, namelijk de groep, de hiërarchie, de harmonie en de vorm. Het individu bestaat door de groepen waartoe hij behoort: de universiteit, de onderneming, de sportclub enzovoort. Deze sterke band zorgt ervoor dat het gedrag van de groep aan het individu wordt opgelegd. Japan is trouwens een sterk gestructureerde samenleving waar leeftijd, plaats in de hiërarchie en de status van senior of junior veel zwaarder doorwegen dan in het Westen. Japanners hechten veel belang aan harmonie. Precies daarom wordt de openbare confrontatie van meningen vermeden. De Japanner kan ook twee uiteenlopende opinies uiten: de ene persoonlijk in de privékring, en de andere collectief, uit getrouwheid aan de groep en om de harmonie te vrijwaren. En ten slotte ook nog het formalisme: Japanners hechten veel meer belang aan de vorm dan Europeanen. Respect voor de vorm is minstens even belangrijk als het eindresultaat. Dit geldt trouwens ook voor de werkprocedures. Daar waar Europeanen resultaatgericht werken, focussen Japanners meer op het ‘proces’. Vandaar onder andere hun aanleg voor planning en organisatie. Met wat inzicht in zulke fundamentele beginselen vermijdt u heel wat tegenslag. Nu weet u bijvoorbeeld waarom een project nooit tijdens een vergadering ter sprake komt: het zou de harmonie van de groep in het gedrang kunnen brengen en het is in elk geval ondenkbaar een sempai (senior) openlijk tegen te spreken. Daarom kan het ook gebeuren dat een collega die in privé uw standpunt deelt, u niet noodzakelijk tijdens een openbaar gesprek zal verdedigen. En nu begrijpt u ook waarom een Japanse leverancier de vraag van een klant nooit vlakaf weigert – en waarom de relaties tussen klant en leverancier veel trouwer zijn dan in Europa. Het seminar werd met een rollenspel afgerond. De heer van Beneden speelde daarbij de rol van een Japanse klant. Een deelnemer moest hem dan uitleggen waarom zijn voorraad aan Belgische chocolade met vertraging zou worden geleverd. Uit het gesprek bleek dat de taal een struikelblok blijft. Verder onderstreepte dit het belang van een passende ‘tone of voice’, van de uitleg van de context aan de klant, en van een voorstel van oplossing. En dan nog deze laatste tip: “Laat u niet afschrikken door periodes van stilte tijdens een telefoongesprek. Dit is normaal: uw gesprekspartner gunt zich wat bedenktijd voordat hij antwoordt.” ● Verdere informatie: www.eu-japan.eu www.eubusinessinjapan.eu www.een-japan.eu www.japanconsultingoffice.com BECI - Brussel metropool - juni 2015 13 Emmanuel Robert

INTERNATIONAAL EXPORT DAY BRUSSELS 10 praktische tips om uw export website te boosten Bent u van plan uw website internationaal te laten renderen en uw verkoop een flinke duw in de rug te geven? Als CEO en oprichter van het marketingbureau Stratenet gaf Stéphane Bouchez, tijdens de Export Day, 10 praktische tips en hulpmiddelen. Marc Husquinet «D e werkelijkheid van de ondernemer verschilt meestal grondig van wat er op het web omgaat. Webprojects – al dan niet voor export bedoeld – lijden daarom vaak, van meet af aan, aan een gebrek aan degelijke analyse”. Daarmee valt Stéphane Bouchez, CEO en oprichter van Stratenet, meteen met de deur in huis. “Nochtans zou de ondernemer met enkele tips en hulpmiddelen zijn concept kunnen valideren en daarna uittesten. Vertrekpunt daarbij is deze belangrijke vraag: hoe bent u van plan geld te winnen? Maar al te vaak maakt de ondernemer geen onderscheid tussen middelen en doelstellingen in zijn business.” Vandaar deze 10 praktische tips. 1. Bespreek uw concept in uw omgeving, om het met de werkelijkheid te confronteren. Verschuil u niet achter vertrouwelijkheid of de vrees dat uw (schitterend?) idee zou worden afgesnoept. “U zou zelfs een kleine enquête op Facebook kunnen voeren”, stelt Bouchez. Schat de vraag naar uw product of dienst. Bouchez adviseert de tool Keyword Planner van Google om 2. inzicht te krijgen in het koopgedrag van de (toekomstige) consumenten. Voor export is dit bijzonder belangrijk, aangezien gedragingen sterk van land tot land kunnen verschillen. Schat de omvang van de markt voor elk land. Hier verwijst Bouchez naar de tool Google Global Market 3. Finder, waarmee u een snelle marktstudie kunt uitvoeren in de taal van het land dat u wenst te benaderen. Ken uw concurrenten en hun reputatie. Opnieuw adviseert de CEO van Stratenet een beroep te doen 4. op een Google tool, namelijk Google Trends die verschillende grafieken biedt over het type concurrentie dat u in elk land kunt tegenkomen. Ken uw klanten. Met de Consumer Barometer van Google kunt u bijvoorbeeld op een eenvoudige manier te weten komen hoe de mensen internet in de wereld 5. gebruiken en welke de lokale aankoopgedragingen zijn. Bouchez onderstreept hier het belang van mobiel internet, daar steeds meer klanten via een tablet of smartphone surfen. Uw website moet dus mobile friendly en reactief zijn. Bouchez biedt verschillende hulpmiddelen om een project en een marketingcampagne te ontwikkelen of bij te sturen en om de haalbaarheid van het project na te gaan. Indien het antwoord positief is, kunt u naar de volgende stappen overgaan. 14 BECI - Brussel metropool - juni 2015 6. Test en valideer uw concept met de werkelijkheid. Creëer daarom een domeinnaam, voorzie de hosting (dat kan al vanaf € 1,99 per maand), ontwerp vervolgens een landing page (om de prospect of klant aan te zetten tot aankoop) en voeg daar een Adwords campagne aan toe om de zichtbaarheid van de website te vergroten. Hier adviseert Bouchez het gebruik van de tool Unbounce om een landing page aan te maken met de mogelijkheid van een A/B test om het aanbod te verbeteren. Meet en analyseer het resultaat van uw acties. De toverformule van e-commerce is trouwens eenvoudig: 7. traffic X conversion rate X prijs van het aankoopmandje = omzet! Zodra deze parameters geregistreerd staan, kan de beste mix worden bijgestuurd. Nogmaals biedt Google een krachtig tool met Google Analytics, van essentieel belang voor elke online verkoopsite. Plan uw business plan en schat de waarde van uw activiteit (onder andere in het buitenland). Als u aan 8. export begint, moet dit namelijk waarde creëren voor uw onderneming. Investeer. “Laat uw website ontwikkelen aan de hand van een degelijk lastenboek en van de huidige be9. hoeften (niet de toekomstige)”, adviseert Bouchez. “Verspil uw tijd en geld niet!” Een kwaliteitsvolle website kan voor € 5000 worden ontworpen (bijvoorbeeld met Shopify). Voer de vijf stappen van de performance marketing uit: (verkoop)strategie, acquisitie (van bezoekers), 10. conversie (tot kopers), retentie (loyaliteit) en meting van het succes. Per slot van rekening streeft een goede (export) website slechts één doelstelling na: het aantal bezoekers steeds laten toenemen.

Advies en beheer En wat als uw uitdagingen een hoge vlucht nemen ? ETHIAS SERVICES EEN PARTNER VOOR AL UW OPDRACHTEN MET CERTIFICAAT ISAE 3402 Berekening van loonverplichtingen, optimalisering van pensioenkosten, administratief beheer, betaling van pensioenen voor personeelsleden, juridische studies, actuariële verslagen, audit van de verzekeringsportefeuille... Tal van dagdagelijkse uitdagingen die Ethias Services voor u kan aannemen ! Meer hierover weten ? www.ethiasservices.be Ethias Services NV. Ondernemingsnummer 0825.876.113. Contact : Prins-Bisschopssingel 73 – 3500 HASSELT Services

Design: www.acg-bxl.be BRUSSEL, HAVENSTAD IN HET HART VAN EUROPA UITGELEZEN LIGGING De Brusselse haven ligt op vijf uur varen van Antwerpen en biedt een uitzonderlijke toegankelijkheid voor binnenschepen en zeeschepen tot 4.500 ton. De haven ligt bovendien midden in een dicht netwerk van snelwegen en spoorwegen. PERFORMANT WERKTUIG In de voorhaven is er een containerterminal operationeel die aansluit op de vier transportmodi: binnenvaart, zeevaart, spoorwegen en autowegen. Behalve de terreinen langsheen de waterweg heeft de Haven van Brussel ook nog 160.000 m2 pakhuizen in het TIR-centrum. TEN DIENSTE VAN BRUSSEL Het havendomein bedient een afzetgebied van twee miljoen inwoners en vertegenwoordigt een belangrijk economisch gewicht: zowat 350 ondernemingen, goed voor 12.000 directe en indirecte jobs, een jaartrafiek over de waterweg van 6,6 miljoen ton. Jaarlijks 625 000 vrachtwagens minder in de stad – Een jaarlijkse besparing van 97 000 ton CO2 www.port.brussels Redersplein, 6 B -1000 Brussel T : +32 (0)2 420 67 00

GREEN En wat doen we met duurzame ontwikkeling? Welke plaats neemt duurzame ontwikkeling in op het schaakbord van de ondernemingen? Een tiental jaar geleden betekende duurzaamheid voor heel wat bedrijven vooral reglementaire verplichtingen (en dus kosten), soms een of andere subsidie bij investeringen en af en toe een commercieel argument. Hoe dan ook, het concept vormde maar uitzonderlijk een belangrijk gegeven in de strategie. Het vraagstuk van het milieu – en dan vooral het klimaat – kwam veel meer ter sprake vanaf 2007, na het vierde evaluatieverslag van het IPCC en de film An Inconvenient Truth van Al Gore. Beide documenten veroorzaakten een schok in het grote publiek en werden samen met de Nobelprijs voor de Vrede beloond. Er was vanaf toen geen sprake meer van een afwachtende houding: duurzame ontwikkeling steeg in de prioriteitenlijst van de ondernemingen, die ook een milieubeleid gingen ontwikkelen en duurzaamheidsverslagen begonnen te publiceren. De vrees bestond dat deze dynamiek de crash van de herfst 2008 en de daaropvolgende recessie niet zou overleven. In crisistijd hebben de getroffen ondernemingen wel eens de neiging op kortstondige doelstellingen te focussen en duurzaamheid op de lange baan te schuiven … De resultaten van internationale enquêtes bewezen echter het tegenovergestelde: in de Global Survey van McKinsey vertonen CEO’s uit de hele wereld een door de jaren heen steeds groeiende zorg voor duurzaamheid. In 2010 hoorde duurzaamheid bij de top drie prioriteiten van 34% van de CEO’s. Verleden jaar steeg dit tot 49%. En in 13% van de gevallen pronkt duurzaamheid voortaan op de eerste plaats van de strategische prioriteiten. In de Global CEO Survey van PwC beschouwt 46% van de in 2014 ondervraagde CEO’s de inkrimping van de grondstoffen en de klimaatverandering als een diepgaande trend die hun activiteit zal wijzigen. In de energiesector waren zelfs 76% van de ondervraagden deze mening toegedaan. Volgens een recente studie van het PRI netwerk (Principles for Responsible Investment), dat door de Verenigde Naties wordt ondersteund, beschouwt 88% van de investeerders duurzaamheid als een mogelijkheid om een concurrentievoordeel te ontwikkelen, en 78% zien hierin een manier om zich te differentiëren. 91% vindt wel dat duurzaamheid beter in de dialoog tussen investeerders en ondernemingen zou moeten worden geïntegreerd. De ondernemingen beseffen hoe langer hoe meer dat de beperking van de voorraden (water, energie en grondstoffen) in een steeds groeiende wereld, ook gepaard zal gaan met schaarste en hogere kosten. Extreme weersomstandigheden (zoals stormen, overstromingen enz.) die aan de klimaatverandering te wijten zijn, betekenen anderzijds risico’s voor de bevoorrading en de productie. De ondernemingen hebben zulke gevaren omgezet tot veranderingsfactoren. Naast de bestaande technieken om de ecologische voetafdruk te meten en het maatschappelijk verantwoord ondernemingsbeleid dat sommige al hebben ingevoerd, bestaat de behoefte aan nieuwe methodes en hulpmiddelen om de veerkracht van bedrijven tegenover veranderingen te verbeteren. Dit is precies de opzet van het project ResilieNtWEB, waarbij BECI als partner optreedt en waarvan u de brochure in bijlage vindt. Duurzaamheid is niet langer een min of meer gerechtvaardigd marketing argument: vandaag is ze voor de ondernemingen uitgegroeid tot een strategische prioriteit, met een rechtstreekse weerslag op de meting van prestaties, het beleid en het beslissingsproces. Sommige bedrijven hebben van duurzaamheid een business model gemaakt – dit leest u in ons dossier. Food for thought. ● Laura Rebreanu, Coördinatrice duurzame ontwikkeling bij BECI

TOPIC GREEN Vincent Callebaut, de Belgische architect die de stad kan redden Na een opmerkelijk academisch parcours en een met tal van prijzen bekroond carrièredebuut, heeft deze architect uit La Louvière zich in Parijs gevestigd. Van daaruit heeft hij ons uitleg gegeven over zijn concept van stedelijke gebouwen en de rol die ze in de voeding van hun bewoners kunnen spelen. Gesprek met een idealist die… met beide voeten op de grond staat. Johan Debière Hoe verklaart u dat uw ideeën en plannen voor de stad van morgen concrete vorm krijgen in landen in Zuid-Oost-Azië en in het Midden-Oosten, maar nog niet in Europa? Ik denk dat de opkomende landen meer behoeften en tegelijk ook meer economisch potentieel hebben om dit projecttype te ontwikkelen. In Europa daarentegen krijg ik maar lauwe reacties van de Europese vastgoedpromotoren. Ze redeneren op korte termijn om te zien of het al dan niet de moeite loont om te investeren in projecten waar ik achter sta. Toch geef ik de moed niet op. Sinds enkele jaren winnen de thema’s van de verticale bouw en de vergroening van gebouwen in de stad fors terrein in Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en ook in België… Blijven de Europese promotoren dan allemaal doof of onverschillig voor de projecten die u ontwikkelt? Gelukkig niet... Sinds een jaar komt daar verandering in. Het Paris Smart City 2050 programma bijvoorbeeld, heeft al heel wat spelers gesensibiliseerd voor de grote uitdagingen die de steden van morgen zullen moeten aangaan, ook op het vlak van de voeding. Paris Smart City 2050 is een rechtstreekse bestelling van de Stad Parijs, die op basis van kandidaturen en niet volgens een wedstrijd werd geselecteerd om de bevolking te sensibiliseren voor het verticale bouwprincipe. Bovendien moet men laten zien dat er alternatieven bestaan, tegelijk om de bestaande gebouwen te bewaren, een antwoord op de huisvestingscrisis te geven en een architectuur te ontwikkelen die beter opgewassen is tegen de klimaatproblematiek. We moeten het onder ogen zien: in de komende decennia zullen temperatuurstijgingen, zware regenperiodes, hevige winden, enz. een realiteit geworden zijn. Wat is uw concept voor een stad zoals Parijs? Men zegt dat de lichtstad liever geen torens op haar grondgebied ziet bouwen… In werkelijkheid steunt het dragend concept van mijn betoog op energiesolidariteit. In feite komt het er op neer dat men in Parijs, net zoals in andere Europese steden, met een groot erfgoed en almaar rijker wordende bevolkingsgroepen, metabolische gebouwen wil oprichten. Hiermee bedoel ik innoverende gebouwen die meer energie produceren dan ze verbruiken. Ge18 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Zijn de projecten van Vincent Callebaut utopieën? In Taiwan is de groentoren Tao Zhu Garden momenteel in aanbouw. bouwen die dan de niet-verbruikte energie doorgeven aan historische gebouwen. In Parijs denk ik dan aan de beschermde grote Haussmanngebouwen die men niet kan isoleren en die zware energieverliezen lijden. Met onze projecten zal het intelligente elektriciteitsnet, de zogenaamde smart grid, de niet-verbruikte zelf geproduceerde energie herverdelen via een soort Facebook van de energie, waar elke mede-eigendom haar plaats zal innemen op het schaakbord van de energiedecentralisatie. Dezelfde logica zal ook gelden voor de productie van fruit en groenten die men zal kunnen telen in zones in onze gebouwen die daarvoor speciaal bestemd zijn, met de ontwikkeling van technieken zoals de hydrocultuur. Denkt u de bevolking van een stad te kunnen voeden met groenten en fruit geteeld op dergelijke gebouwen? We moeten pragmatisch zijn. Een stad die 100% van de bevolking zou voeden met een uitsluitend stedelijke productie van groenten en fruit, is niet haalbaar. Zelf denk ik eerder volgens een logica die zou streven naar het vinden van een evenwicht tussen een landbouw die tegelijk het ontwikkelen van biofuels van de 3de generatie toelaat (nvdr.: waar enkel het niet eetbare gedeelte voor de productie van brandstoffen wordt benut) en de teelt van voedingsgewassen. Ik zou er nog aan toevoeVincent Callebaut Architectures

TOPIC gen dat men in Singapore nu al 10 tot 20% van de bevolking kan voeden met producties van verticale hoeves, de zgn. teelttorens. Dit ontwikkelingstype is interessant, want het laat toe om grondgebied te besparen, de waterconsumptie fors te verminderen en teelten zonder pesticiden te ontwikkelen. Volgens mij zijn al deze zaken positieve spiralen. Zijn deze realisaties in onze streken dan niet eerder fantasieën? Integendeel! De mede-ontwikkeling van hoeves met verdiepingen gekoppeld aan kantoorgebouwen, is juist heel zinvol in Europese steden. Als er groenten en fruit worden geproduceerd, dan is er automatisch ook veel afval. Wie fermenteerbaar afval zegt, zegt biomethanisering, elektriciteit en warmte. We kunnen dus vanzelf tweelingtorens hebben die in de twee richtingen kunnen profiteren van alle troeven: de op de teelttoren geïnstalleerde biomethaniseringseenheid zou dan elektriciteit leveren voor de kantorentoren. En de in de kantoren gerecupereerde warmte zou men dan naar de serres leiden. Uiteindelijk zou men door intelligentie weer in de stad te brengen, het globale energieverbruik met 50 % kunnen verminderen. Dat is precies wat we aan Parijs hebben voorgesteld voor het “Pont Aval” project, met een woningentoren en een kantorentoren. Hoe zou u voor de productie van voedingsgewassen het evenwicht creëren tussen de stad en het platteland? We zouden kunnen vertrekken vanuit een veronderstelde verhouding van 50/50 tussen de stad en het platteland. Want ik moet toegeven dat het streven naar 100 % productie in de stad uiteraard onmogelijk is. Hoe zouden we daar tarwevelden verticaal moeten telen? Waar ik anderzijds wel zeker van ben, is dat een bepaald percentage Parijzenaren zelf hun groenten en fruit in hun eigen tuin zullen produceren. En de verwerking van groenten, vlees, zuivelproducten? Kan dat ook in een stedelijk milieu gebeuren? Absoluut! Ik heb dit aspect behandeld in het kader van Dragonfly, het project dat ik in New York heb ontwikkeld. In deze toren in de vorm van de vleugels van een libel, hebben we de productie van groenten en fruit geintegreerd en ook een bevoorrechte plaats gegeven aan stadsboerderijen, de kweek van kippen en zelfs koeien. Met dergelijke O&O projecten kunnen we ongedwongen grote stappen vooruit zetten. Tegen 2050 zou een dergelijk project een realiteit kunnen worden. En het is in een dergelijk gebouw dat men alles wat men produceert, direct daar zal kunnen omzetten waar men het zal consumeren. ● Info: http://vincent.callebaut.org Vincent Callebaut aan de hand van enkele boegbeeldprojecten Van de projecten van deze jonge architect is Dragonfly zonder twijfel het meest indrukwekkende. Het in 2009 door Vincent Callebaut en zijn medewerkers getekende project is zelfvoorzienend inzake energie. Meer nog, het heeft ook als streefdoel (in theorie) het voeden van zijn 50.000 bewoners en meer dan 100.000 personen in de omgeving. Het project dat in New York op Roosevelt Island gesitueerd is, zou zich over een oppervlakte van zowat 350.000 m² uitstrekken tot op een hoogte van 700 m (antenne inbegrepen). Met zijn 132 verdiepingen heeft deze toren vooral verrast door de integratie van… 28 landbouwvelden.. In Parijs heeft Vincent Callebaut onlangs nog in het kader van Paris 2050 van zich laten spreken, met zijn indiening van acht projecten, het ene al verbluffender dan het andere. Vooral met de Bamboo Nest Towers heeft hij opnieuw de kans gekregen om te bewijzen dat hij resoluut groene vingers heeft. Dit project omvat namelijk thermodynamische tuinbouwtorens bekleed met een bamboe netwerk waarin moestuinen zijn aangelegd. En in Brussel? In onze hoofdstad is er nog niets te vinden van de hand van onze naar Parijs “verbannen” architect. Behalve dan een interessant project voor het openleggen van de Zenne en het omvormen van het kanaalgebied tot een soort van Manhattan, maar het is nooit gerealiseerd. “Ik ben in 2000 uit Brussel vertrokken. Enerzijds omdat ik wilde reizen. Anderzijds omdat Brussel in die tijd op architecturaal gebied een beetje verstard was, met architectenbureaus die onze hoofdstad in een wurggreep hielden,” vertrouwt Vincent Callebaut ons toe. Is er ondertussen genoeg water naar de zee gevloeid? BECI - Brussel metropool - juni 2015 19 Vincent Callebaut Architectures

TOPIC Duurzame… en efficiënte business modellen! GREEN Bedrijven keren het klassieke model steeds vaker de rug toe, ten voordele van een duurzaam business model. Dit is niet alleen in het buitenland het geval, maar ook in België en in Brussel in het bijzonder, waar de kleine of middelgrote ondernemingen in dit verband het vaakst dynamisch zijn. Johan Debière M oeten we hierin een uitwerking van de crisis zien? Of is het een gevolg van de nood aan respect voor onze natuurlijke hulpbronnen? Misschien een beetje van beide? Een korte blik op het bedrijfsleven toont al snel dat er in de zakenwereld ook heel wat beweegt. De dagen van ‘produceren om weg te werpen’ zijn voorbij. Steeds vaker maakt dit model vandaag plaats voor tegenovergestelde – en niet minder succesvolle – modellen. Yves Decelle, Project Manager Sita De economie legt nu des te meer de nadruk op de hulpbronnen en de functionaliteit, en niet langer op de pure verkoop van een goed. Ondernemingen in de voorhoede van dit veranderend paradigma omvatten onder meer afvalbehandelingsbedrijven zoals Sita. "Steden zijn in toenemende mate bevolkt en produceren steeds meer afval. Papier, karton, plastic of zelfs organisch afval," beschrijft Yves Decelle, Project Manager: verschillende afvalstromen die Sita zo goed mogelijk wil benutten. Meer dan de moeite waard Yves Decelle vervolgt met een voorbeeld: "In Frankrijk werkt SITA voor het hergebruik van koper samen met kabelproducent Nexans." Dit is hoe het stadsafval gebruikt wordt, om een schaars geworden grondstof terug te winnen. De taak is verre van eenvoudig, omdat de kabels bedekt zijn met isolatie die vooraf behandeld moet worden, nog voor de recyclage zelf. Het is de inspanning echter meer dan waard. Voor de inzameling van organisch afval is de verschuiving het efficiëntst bij gemeenschappen of grote instellingen. "We verzamelen vergistbaar afval op de vroegmarkt voor groenten en fruit Mabru en bij het Europees Centrum voor fruit en groenten. En we vervoeren dit alles naar compost- en biomethaancentra die kwaliteitsvolle compost en biogas produceren." Ondanks het succes van dit soort inzameling blijft Yves Decelle voorzichtig. Deze inzameling van vergistbaar afval gebeurt ook in de Horeca, maar Sita’s Project Manager erkent dat de beperkte ruimte en kleinere spelers de praktische uitwerking vaak bemoeilijken. 20 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Duurzame materialen en technologieën Zijn er in het Brussels Gewest voorbeelden van zulke verschuivingen te vinden? Umicore, met zijn hoofdzetel in de Broekstraat, midden in het stadscentrum, is het vermelden waard. Natuurlijk vindt er op deze plek geen enkele productieactiviteit plaats. Toch werd hier de beslissing genomen om het klassieke business model te verlaten voor een nieuw model dat de groep volledig onderdompelt in het universum van de kringeconomie. Marc Grynberg, CEO van de groep, legt uit: "We wilden afstand nemen van het bedrijf dat we in het verleden waren, een bedrijf dat toen als een vervuiler werd beschouwd.” De groep keerde geleidelijk haar koper- en zinkactiviteiten de rug toe en concentreerde zich op activiteiten die ‘positiever’ bleken op het vlak van duurzaamheid. Zoals iedereen weet, richtte de scope van de groep zich daarna op de productie van grondstoffen voor katalysatoren, lithium-ionbatterijen en fotovoltaïsche technologie. De groep profileerde zich ook als specialist in urban mining, namelijk de inzameling van zoveel mogelijk oude gsm’s en laptops. Verandering ligt soms moeilijk bij investeerders "We beschikten over een aantal vaardigheden die we doorheen de jaren hebben opgebouwd op het gebied van materiaalkennis, scheikunde, metallurgie enz. We hebben besloten om op deze kennis voort te bouwen om Waarom zeldzame aardmetalen in China of de VS kopen wanneer we ze uit ons afval kunnen recupereren?

Laat uw gebruikte smeerolie ophalen door een geregistreerd inzamelaar en alles loopt gesmeerd. Eén druppel gebruikte olie kan maar liefst 1000 liter water vervuilen. Mede daarom bent u als professionele oliegebruiker verplicht uw gebruikte olie te laten ophalen door een geregistreerd inzamelaar. Let er evenwel op dat dit correct gebeurt. Immers: alleen als uw olie volgens de door OVAM, het BEL of OWD voorgeschreven procedure is opgehaald, kan deze op een milieuvriendelijke manier worden gerecycleerd. Meng uw olie bijvoorbeeld niet met andere afvalstoffen, want dat maakt recyclage een heel stuk moeilijker. Uw gebruikte olie laten ophalen is ook goed voor uw portemonnee. Voor kleine hoeveelheden hebt u namelijk onder bepaalde voorwaarden recht op een forfaitaire vergoeding. Zo lopen de zaken pas echt gesmeerd … EERST SMEREN, DAN RECYCLEREN De gehomologeerde Valorlub inzamelaars vindt u op www.valorlub.be Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven met de steun van de drie gewesten.

TOPIC een aantal kansen te grijpen," verklaart Marc Grynberg, CEO van Umicore. Een strategische keuze die het bedrijf enkele jaren terug maakte en waarvan het sindsdien geenszins spijt heeft, zoals de afgelopen maanden blijkt uit de toenemende vraag naar zeldzame metalen en CO2-arme technologieën. Net als bij Sita liep niet alles van een leien dakje. De directie van Umicore geeft toe dat de veranderende koers niet altijd eenvoudig verliep. Voor degenen die graag in de voetsporen van de groep zouden treden, heeft Marc Grynberg de volgende raad: "Je kunt geen ploeg wetenschappers en ingenieurs aanwerven en hen vragen het profiel van de groep van de ene dag op de andere te veranderen." Voor Marc Grynberg gebeurt deze ontwikkeling traag en geleidelijk en vereist ze inspanningen op de lange termijn. Ook moet er met een ander belangrijk element rekening worden gehouden bij de planning van dergelijke grote verschuivingen: de investeerders. De CEO van Umicore herinnert zich hoe weinig enthousiasme zij aanvankelijk aan de dag legden… “Velen onder hen toonden zich erg sceptisch” zegt hij. Recyclage van zeldzame aardmetalen bij Solvay Ondanks zijn omvang heeft het Belgische bedrijf Solvay ook bewezen dat het de oude modellen in vraag kon stellen. Zo stemde het exact een jaar geleden in met een investering van meer dan vijftien miljoen euro voor de recyclage van zeldzame aardmetalen uit de 'stadsmijnen’, en bouwde het twee recyclage-entiteiten in Frankrijk. D'Ieteren biedt een car sharing service via de firma OTA Keys. Renault en D’Ieteren als voorbeeld In een heel andere sector, namelijk die van de mobiliteit, zijn twee andere voorbeelden het vernoemen waard: de Renault-groep, die als eerste begreep dat een auto bezitten misschien niet meer even aantrekkelijk was als voorheen. En D'Ieteren, dat een reeks oplossingen implementeerde om, behalve zijn zakencijfer, ook de mobiliteit te bevorderen door een reeks alternatieven aan te bieden. Marc Grynberg, CEO van Umicore Dankzij de ontwikkeling van een proces voor de terugwinning van zeldzame aardmetalen in afgedankte apparatuur zoals spaarlampen, batterijen of magneten, beschikt de groep nu over de mogelijkheid om spaarzaam om te gaan met hulpbronnen. De aandacht gaat in de eerste plaats naar spaarlampen, omdat de inzamelingsketen hiervoor al bestond. Deze lampen bevatten zes verschillende zeldzame aardmetalen - lanthaan, cerium, terbium, yttrium, europium en gadolinium. Die moet het bedrijf niet langer tegen hoge prijzen aankopen in China (grootste producent ter wereld), India (tweede potentiële wereldwijde reservoir) of de Verenigde Staten. Behalve dit financiële aspect zijn ook het respect voor het milieu en de hulpbronnen enorm belangrijk. Waarom de natuurlijke afzettingen gebruiken wanneer we de zeldzame aardmetalen eenvoudigweg uit ons afval kunnen recupereren? De fabrikant met het ruitvormige logo heeft een mooi aanbod elektrische voertuigen ontwikkeld. En voor de chauffeurs die geen genoegen kunnen nemen met de beperkte autonomie die elektrische batterijen bieden, stelt de Franse constructeur voor langere afstanden oplossingen voor zoals de huur van thermische voertuigen, tegen voorkeurtarieven. Ook commercieel valt er een nieuw geluid te horen, zoals de verhuur van batterijen in plaats van de aankoop ervan. Dezelfde nieuwe dynamiek is te vinden bij D'Ieteren, dat vier jaar geleden de dienst ‘MyMove’ ontwikkelde, gebaseerd op het principe van autodelen. Zo testte D'Ieteren samen met zes partners verspreid over het Brussels Gewest (Cofinimmo, Home Invest, Trevi Group, Ateliers des Tanneurs, de Stad Brussel en IBM) een ingebouwd telematicasysteem. Het systeem in kwestie is voor de groep – onder de naam Keyzee – ondertussen uitgegroeid tot een bron van extra inkomsten. Het is beschikbaar via het bedrijf OTA keys, een joint venture tussen D'Ieteren en Continental. Opnieuw een duw in de rug voor de zaken en voor het milieu. ● 22 BECI - Brussel metropool - juni 2015 R.A.

Eneco zet in op duurzame mobiliteit met e-drive Elektrisch rijden zal mee de toekomst van de autosector bepalen. Daar is Joost Kaesemans (FEBIAC, Belgische federatie van de auto- en tweewielerindustrie) absoluut van overtuigd. Vandaag mag het elektrische rijden nog beperkt zijn, het gaat onmiskenbaar in stijgende lijn in de Benelux en bij uitbreiding in heel Europa. Jazeker, er zullen verschillende technologieën opduiken – van waterstof tot brandstof – en ook benzine en diesel zullen nog een tijd blijven bestaan, maar naast emissieloos rijden kijken, is haast onmogelijk geworden. Elektrisch rijden populairder maken, is een gedeelde verantwoordelijkheid. Er moeten uiteraard méér modellen op de markt komen, maar de overheid moet ook een stimulerende rol op zich nemen. We denken niet alleen aan een interessante fiscaliteit, maar ook aan voordelen voor het dagelijkse verkeer, zoals gratis parkeren, de mogelijkheid voor elektrische voertuigen om gebruik te maken van busbanen en het voorzien van voldoende laadpunten. Gunstig kostenplaatje Het hoeft niet te verwonderen dat bedrijven steeds meer aandacht besteden aan duurzame mobiliteit. Daarom legt Michel Davidts van Eneco graag uit wat elektrisch rijden voor een bedrijf kan betekenen. Waarom zou een bedrijf eigenlijk moeten overschakelen op elektrische wagens? Elektrische auto’s gaan zeer efficiënt om met energie. Elektriciteit komt van verschillende bronnen, zoals windmolens, zonnepanelen, biomassa en gascentrales, en vermindert bijgevolg onze afhankelijkheid van petroleum. Bedrijven zijn evenwel vooral geïnteresseerd in het kostenplaatje, de total cost of ownership. Die is bij elektrische wagens net interessant, onder andere omwille van de lagere energie- en onderhoudskosten en de ecofiscaliteit. Daarnaast zijn elektrische wagens ook zeer gunstig voor het milieu, door de lagere uitstoot van CO2, NOX, SOX en fijn stof. Ze zijn met andere woorden zeer geschikt voor stedelijke omgevingen. Maar, als we eerlijk zijn, zijn er wél nog een aantal verbeterpunten? Elektrische wagens zijn vandaag nog prijzig. En alvorens we willen overschakelen op een grootschalige uitrol, moet de actieradius nog vergroten en de kostprijs van de batterijen dalen. Automatische vergoeding Er is ook de problematiek van de laadpunten. In België hebben we er vandaag 800. Heeft Eneco plannen om daar wat aan te doen? Met e-drive biedt Eneco energieoplossingen. We verzorgen de installatie van laadpunten bij bedrijven, particulieren en overheden van A tot Z. Het installatieproces bestaat uit een voorafgaandelijke schouwing, zodat de klant steeds weet waar hij aan toe is, de installatie zelf en de keuring door een erkend organisme. Daarnaast zorgt Eneco er via een volautomatisch proces voor dat de laadpunteigenaar tijdig vergoed wordt voor de afgenomen stroom. Leasebedrijven appreciëren onze aanpak omdat we hen alle zorgen ontnemen en een correcte betaling garanderen. Voorts sloten we roaming overeenkomsten met alle belangrijke aanbieders in de Benelux, zodat onze klanten met de Eneco-laadpas op de meeste locaties kunnen opladen. Om naar een echte doorbraak te gaan van het elektrisch rijden, zal – zoals Joost Kaesemans van Febiac al eerder aangaf - ook de overheid haar duit in het zakje moeten doen. Bijvoorbeeld met fiscale stimuli? Die spelen zeker een rol. Voor het aanslagjaar 2014 is er geen belastingaftrek meer voorzien. Daarnaast zijn de verkeersbelasting en de indienststellingstaks minimaal. Dit is dan ook een warme oproep aan de overheden om elektrisch vervoer te stimuleren zoals in Nederland, waar vandaag al 17.000 elektrische wagens rondrijden. Stel dat we massaal overschakelen op elektrisch rijden, zal dit een invloed hebben op onze elektriciteitsproductie? Nee. Wél zal de elektrische wagen bijdragen tot de balancering op het net. Omdat net als bij zonnepanelen, waar de stroom kan geïnjecteerd worden in het net, de elektrische wagen kan dienen als buffer en in geval van nood elektriciteit naar het net kan brengen. Meer informatie: eneco.be/business/nl/e-drive BECI - Brussel metropool - juni 2015 23

R. Schrobiltgen/Bruxelles Environnement Ecodynamische kampioenen: de ‘3-sterren’-laureaten van 2015 Groene kampioenen GREEN 32 bedrijven hebben duurzame ontwikkeling in hun strategie geïntegreerd en toegepast via initiatieven waarmee ze hun ecologische voetafdruk drastisch verminderen. Deze firma’s kregen van het BIM een 3-sterren ‘ecodynamisch’ label. Wij wilden weten waarom de laureaten deze weg zijn ingeslagen. Wij hebben er vier ontmoet. Gaëlle Hoogsteyn N iemand beslist van de ene dag op de andere zich voor duurzame ontwikkeling te engageren en een ecodynamisch label te verkrijgen. Vaak heeft een dergelijk label-proces met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) te maken. “De vermindering van onze ecologische voetafdruk is van strategische aard. Zowel voor onze klanten als voor onszelf is dit ondertussen tot een werkelijke behoefte uitgegroeid. Daarom heeft Altran een eigen MVO afdeling opgericht, met de bedoeling zulke projecten te beheren”, aldus Caroline Ernoult, Communication Manager bij Altran Benelux. Drie prioriteiten Elke onderneming focust op verschillende zaken, naargelang van haar activiteiten en eigenheden. Toch vindt men in elk hiervan de drie zelfde prioriteiten terug: Serge Deck (Silken Berlaymont Brussels) 1. Energie: “Milieustudies toonden aan dat het verbruik van energie in onze hotels kenmerkend was voor onze activiteiten. Wij hebben hier dus extra aandacht aan besteed. En tussen 2011 en 2014 slaagden we erin op dit vlak serieuze vooruitgang te boeken. Daarom scherpen “Respect voor het milieu behoort tot de missies van onze onderneming”, verklaart Serge Deck, van het hotel Silken Berlaymont Brussels. “Ons hotel verbindt er zich toe op een verantwoorde manier met het milieu om te gaan en de impact van onze activiteiten op de omgeving zoveel mogelijk te beperken.” Olivier Meulemans, Director of Sales & Marketing van Martin’s Hotels, is dezelfde mening toegedaan: “Wij hebben een globaal project uitgewerkt dat vier strategische en elkaar aanvullende luiken omvat: de klanten, de staf, humanitaire en faire initiatieven, en zorg om de Aarde. Dit initiatief is een unicum in de Belgische hotelsector en vatten we samen in een slagzin: Tomorrow Needs Today. Wij hebben gekozen voor een actieplan conform de EMAS en ISO14001 normen, wegens hun geloofwaardigheid en erkende doeltreffendheid.” we voor 2018 onze doelstellingen verder aan. Martin’s Hotels plant nieuwe investeringen, o.a. de vervanging van bepaalde vensterramen en ander schrijnwerk, de hydraulische verbetering van de verwarmingscircuits, allerlei isolatiewerk enz.”, licht Olivier Meulemans toe. Serge Deck vertelt ongeveer hetzelfde verhaal: “Wij controleren het verbruik van water en energie om de afstelling en de kenmerken van onze infrastructuur en uitrusting constant te verbeteren. Op die manier gaan we zuiniger om met energie, zonder aan het comfort van onze gasten te raken.” 2. Afvalbeheer: “Mobistar vroeg om een audit om zijn afvalbeheer te optimaliseren. Wij trachten zoveel mogelijk het gebruik van papier te beperken, zowel intern als met onze klanten, die wij trouwens aansporen om voorkeur te geven aan elektronische facturatie. Wij zijn ook actief bezig met de recycling van gsm’s en zetten onze klanten aan om hun oude telefoons naar de winkel terug te brengen. Verder nemen wij elk jaar deel aan de Week BECI - Brussel metropool - juni 2015 25 R. Schrobiltgen/Bruxelles Environnement

TOPIC van de Afvalvermindering”, zegt Sabine Desmette, Corporate Social Responsibility Manager bij Mobistar. Serge Deck heeft het over een gelijkaardige aanpak: “Met de hulp van doeltreffende beheeren controlesystemen trachten wij onze productie van afval steeds te verminderen en zoveel mogelijk te recyclen.” Dit geldt ook in de Martin’s Hotels, waar 60% van de onderhoudsproducten kunnen worden aangevuld, een eco-label dragen of onder vorm van concentraat worden gebruikt om het afvalvolume te verminderen. 3. Mobiliteit: “Onze CO2 Olivier Meulemans (Martin’s Hotels) uitstoot is grotendeels aan mobiliteit te wijten. Wij hebben verscheidene initiatieven op touw gezet om deze uitstoot in te dijken. Voorbeelden zijn onze Een Return-onInvestment? Naast de voordelen voor het milieu houden inspanningen ter verkleining van de ecologische voetafdruk ook troeven in voor de onderneming zelf, onder andere wat betreft de beperking van de energiekosten. Zo verminderde bij Altran het verbruik van elektriciteit met 6% tussen 2012 en 2013. Bij Martin’s Hotels daalde dit verbruik met 15,73% tussen 2011 en 2014, terwijl het verbruik van water 16,45% achteruitging. Ook wat papier betreft, konden niet te onderschatten besparingen worden verwezenlijkt: 30% minder papier tussen 2010 en 2013 bij Altran. Naast de financiële besparingen genieten deze bedrijven een aanmoedigende officiële erkenning die bijzonder positief is voor hun imago. “Het nastreven van het label getuigt van de wil van Mobistar om tegelijk het milieu te beschermen en zijn eigen activiteiten voortdurend te verbeteren. Op die manier konden wij worden geëvalueerd op onze verwezenlijkingen, maar ook op wat nog beter kon. Wij beleven dit als een waar leerproces. Onze uitdaging bestaat er vandaag in deze drie sterren te behouden”, zegt Sabine Desmette. “Wij hechtten veel belang aan het verkrijgen van het label Ecodynamische Onderneming. Dit geldt als een officiële erkenning vanwege het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het beloont onze inzet voor het milieu en de vooruitgang die we boeken op het vlak van beheer en preventie van afval, rationeel energiegebruik, beheer van de mobiliteit van onze werknemers enz. Wij zijn trots op deze erkenning en zijn duidelijk van plan onze inspanningen verder te zetten”, besluit Olivier Meulemans. 26 BECI - Brussel metropool - juni 2015 deelname aan de Europese Week van de Mobiliteit of deze richtlijn in onze car policy: hoe meer de door onze werknemers gekozen wagens vervuilen, hoe minder opties zij mogen kiezen”, vertelt Sabine Desmette. “Altran heeft een mobiliteitsplan uitgewerkt om de personeelsleden aan te sporen milieuvriendelijke mobiliteitsalternatieven te kiezen en om het verbruik te verminderen (rekening houden met de eco-score in de keuze van voertuigen, aanbevelen van hybride wagens, toekennen van extra verlofdagen in ruil voor de keuze van een zuinige wagen enz.). Bovendien hebben wij ‘Smart-Move’ in het leven geroepen, een tot de werknemers gericht alternatieve-mobiliteitsproject dat bij de uitreiking van de Belgische Prijzen voor Energie en Milieu, de eco-booster prijs in de wacht sleepte”, zegt een trotse Caroline Ernoult. Doordachte keuze van de leveranciers De verscheidene ondernemingen die we hebben ontmoet, hebben in gemeen dat ze leveranciers en partners kiezen die op dezelfde golflengte zitten. Zo werkt Martin’s Hotels bijvoorbeeld met een wasserij die een milieulabel heeft ontvangen, en wordt het geheel van het linnengoed (lakens, handdoeken, restaurantlinnen) gehuurd of uitsluitend met een ‘eco fair trade’ label gekocht. 50% van de inkoop van voedingswaren gebeurt bij lokale leveranciers. En van Mobistar mag worden vermeld dat het sinds 2008 uitsluitend groene energie aankoopt. Koolstofneutraal Een neutrale CO2 balans hoort eveneens bij de steeds vaker nagestreefde doelstellingen van ondernemingen. De CO2 uitstoot kan slechts tot een bepaald punt worden beperkt. Om de rest te compenseren, financieren hoe langer hoe meer ondernemingen milieuvriendelijke projecten in ontwikkelingslanden. Mobistar ondertekende in 2010 een partnerschap met het bedrijf CO2Logic: “Tijdens een eerste fase hebben wij een energiebalans opgemaakt en daarna een aantal acties ondernomen om het verbruik te verminderen”, aldus Sabine Desmette. “Maar in 2014 kwamen wij tot de conclusie dat wij onze CO2 uitstoot niet verder konden terugschroeven. Mobistar besliste toen deze uitstoot te compenseren via de financiering van een groen project in Oeganda. Vandaag functioneren wij koolstofneutraal.” Het personeel erbij betrekken Een andere gemene deler is de wil om het personeel bij milieuvriendelijke projecten te betrekken. Daarvan getuigt Caroline Ernoult: “Na de introductie van een aantal hybride wagens en het Smart-Move programma hebben wij de betrokkenheid van de werknemers zien stijgen. Wij voeren ook jaarlijks een aantal acties, zoals de inzameling van speelgoed ter gelegenheid van Sinterklaas, waarvoor ons personeel zich extra inzet. Tijdens de 20 km van Brussel in 2014 liep het Altran-team onder de kleuren van Handicap International. Met het ingezamelde geld konden wij revalidatieprogramma’s financieren. Onze werknemers weten R.T.

TOPIC dat Altran zorg draagt voor het welzijn van het personeel en voor de bescherming van het milieu. Ze engageren zich daarom hoe langer hoe meer voor de initiatieven en programma’s die met MVO te maken hebben. Elke nieuwe werknemer geniet trouwens een opleiding duurzame ontwikkeling.” Dit geldt eveneens in het hotel Silken Berlaymont Brussels, waar het personeel en de studenten Hotelmanagement aanleren hoe ze het best het milieu beschermen. “Al onze personeelsleden beoefenen hun functie in overeenstemming met de procedures en het milieubeleid die in onze organisatie van kracht zijn”, bevestigt Serge Deck. en een e-mail adres om het Beperkt Comité te contacteren met vragen of suggesties rond het thema milieubeleid.” Sabine Desmette (Mobistar) Ook de klant doet mee … Niet alleen de medewerkers worden hierbij betrokken. Hoe langer hoe meer ondernemingen proberen ook hun clientèle voor milieuzaken te sensibiliseren. Martin’s Hotels stelt zijn klanten bijvoorbeeld voor de milieu-impact van hun verblijf in het hotel door vijf eenvoudige handelingen te beperken (voorbeelden: een oppervlakkige opruiOlivier Meulemans verklaart van zijn kant: “Omdat het personeel de drijvende kracht is van onze groep draagt het dagelijks bij tot een vermindering van de impact op het milieu dankzij een aantal eenvoudige handelingen die deel uitmaken van de goede praktijken. Deze praktijken werden neergeschreven op milieu-identiteitskaarten die aan elke afzonderlijke medewerker werden afgegeven. Bovendien communiceren wij met het personeel over de verschillende milieuthema’s, onder andere bij de aanwerving van nieuw personeel, tijdens de maandelijkse quick checks en jaarlijkse interne audits, via gerichte affichage, een ideeënbus ming van de kamer i.p.v. een grondige reiniging of het niet dagelijks vervangen van het badlinnen). De klant wordt voor deze eenvoudige ingrepen beloond met Eco-Bons, die hij tegen geschenkcheques kan inruilen. Altran heeft van zijn kant meerdere oplossingen ontwikkeld om zijn klanten te helpen hun eigen duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen te bereiken (begeleiding bij de verbetering van de milieuprestaties, veiligheid en gezondheid op het werk, maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen enz.). ● Preventie en beheer van verpakkingsafval UW VERPAKKINGEN - UW VERANTWOORDELIJKHEID Verpakt u producten? Importeert u verpakte producten? Brengt u service verpakkingen op de markt? Dan bent u waarschijnlijk verpakkings verantwoordelijke en hebt u wettelijke verplichtingen voor de verpakkingen die u op de Belgische markt brengt. U moet onder meer 80% van alle verpakkingen die u op de markt hebt gebracht recycleren. U kunt hiervoor eventueel beroep doen op een erkend organisme. Voor meer informatie, contacteer de bevoegde overheidsdienst, de Interregionale Verpakkingscommissie. Kunstlaan 10-11 - 1210 Brussel • Tel.: +32 (0)2 209 03 60 • Fax: +32 (0)2 209 03 98 • info@ivcie.be • www.ivcie.be R.T.

TOPIC GREEN Céline Fremault: “Een duurzame voedselproductie in Brussel is wel degelijk mogelijk!” Céline Fremault is de Brusselse minister belast met Huisvesting, Levenskwaliteit, Leefmilieu en Energie. Zij legt ons haar plannen uit rond de uitwerking van een duurzame landbouw in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Johan Debière U heeft herhaaldelijk verklaard dat landbouw voor u zijn plaats had op het Brusselse grondgebied. Wat heeft u daarbij in gedachte? Céline Fremault: Ik denk hierbij aan alle soorten stedelijke landbouwprojecten, gewassen die al dan niet in volle grond of op daken, in kelders ... worden geteeld. Stadslandbouw neemt vele verschillende vormen aan en ik ben ervan overtuigd dat ze allemaal hun plaats hebben in Brussel. We overwegen verschillende productiemethodes met verscheidene spelers, al dan niet professioneel. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan gemeenschappelijke moestuinen. Beschikt u over een kadaster voor de percelen die mogelijk benut kunnen worden? De cel landbouw van de GOB (Gewestelijke Overheidsdienst Brussel) onderzoekt momenteel welke percelen beschikbaar zijn op het grondgebied van het Brussels Gewest om er projecten te ontwikkelen. Hoe voorziet u om de Brusselse ondernemingen aan te moedigen de oppervlakte en daken te benutten of ze ter beschikking te stellen voor stadslandbouwers, zoals in Montréal of Chicago? Deze denkoefening maakt deel uit van de strategie “naar een duurzamer voedselmodel” die tegen eind 2015 aan de regering wordt voorgesteld. In economische termen stimuleert stadslandbouw de lokale economie door nieuwe ondernemingen te bevorderen, en dus nieuwe banen te scheppen, of door de productie of de omvorming van lokale voedselproducten. Om het welzijn en de creativiteit van de werknemer te verhogen kunnen stadslandbouwprojecten ook deel uitmaken van het businessplan van een bedrijf. U vernoemde de toekomstige gewestelijke strategie op dit gebied. Kunt u ons hier meer over vertellen? De gewestelijke strategie voor een duurzamer voedselsysteem zal zowel aandacht besteden aan de veranderende vraag naar lokale en gezonde voeding voor de Brusselaars, als aan de evolutie van het aanbod lokale producten en diensten in Brussel. Daarbij wordt gewerkt op de sectoren van de bewerking, de distributie, de horeca en de productie en landbouw in de stad. Dat ik bevoegd ben voor zowel milieu als landbouw biedt me de kans te werken rond alle voedselsystemen, van productie tot consumptie. 28 BECI - Brussel metropool - juni 2015 U wil deze stadslandbouw het liefst koppelen aan lokale consumptie. Beschikt u al over distributiekanalen? De distributiekanalen zijn ook voorzien in de toekomstige gewestelijke strategie. Er bestaan vandaag echter al enkele dergelijke kanalen. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de rechtstreekse verkoop via de Solidaire Aankoopgroepen voor Solidaire Landbouw (SAGAL). Het komt er nu op aan deze, samen met de landbouwproductie in Brussel, te ontwikkelen. De gewestelijke productie wenst u met de invoering van een label te promoten, maar zal dit wel volstaan? Steekproeven tonen aan dat Brusselaars (en Belgen in het algemeen) lokale producten op prijs stellen: het succes van streekproducten in Vlaanderen en de producten “Agriculture de Wallonie” toont dit ook aan. Mijn wens voor de invoering van een label Made in Brussels is dus geen detail maar kadert in een economische logica, om de lokale economie en de korte ketens te bevorderen. De ontwikkeling van dit label zal gebeuren in overleg met alle sectoren en belanghebbenden. Een haalbaarheidsstudie wordt ook uitgevoerd. U brengt de strijd tegen voedselverspilling in verband met de landbouwproductie in Brussel. Céline Fremault was in oktober vorig jaar te gast bij BECI voor een ontmoeting met Brusselse ondernemers. Hoe kan het grote publiek betrokken worden bij de ontwikkeling van deze activiteit? Via ‘niet-professionele’ stadslandbouwprojecten zoals individuele en gemeenschappelijke moestuinen, via korte ketens voor de rechtstreekse verkoop van gewestelijke landbouwproducten aan Brusselse consumenten...

TOPIC Welke projecten kunt u (potentieel) uitvoeren in de strijd tegen deze voedselverspilling? Het probleem van de voedselverspilling moet als één geheel worden aangepakt. We moeten elke stap in de voedselketen, van de productie tot de consumptie, analyseren om de ‘verspillingsmomenten’ te identificeren. De strijd tegen de voedselverspilling is de volgende jaren een prioriteit en een transversaal thema en werd daarom in de gewestelijke strategie opgenomen. Over welk budget beschikt u voor dit beleid, en tegen wanneer wil u dit uitvoeren? Het budget voor duurzame voeding wordt in 2016 besproken. Hoewel ik me tijdens deze legislatuur voor dit Stadslandbouw: meer dan een rage S tadslandbouw is meer dan een nieuwe trend of een modeverschijnsel. Hoewel landbouwactiviteiten in Europese steden vrijwel volledig ontbreken, vertegenwoordigt stadslandbouw vandaag meer dan een kwart (!) van de wereldwijde landbouwproductie. Zo besteedt Hong Kong bijvoorbeeld 6% van zijn oppervlakte aan stadslandbouw en de productie dekt een groot deel van de lokale behoefte (2% van de vraag naar groenten, 27% voor verse bloemen en 60% voor het pluimvee). Dichter bij huis schatten sommige studies dat stadslandbouw tot 2.900 arbeidsplaatsen kan scheppen in Brussel. thema inzet, moeten we absoluut een langetermijnvisie ontwikkelen, door zich bijvoorbeeld af te vragen hoe we ons voedselsysteem tegen 2035 kunnen inbeelden. Denkt u voor deze projecten Europese fondsen te kunnen verkrijgen? Ja, net als andere financieringsbronnen kunnen we ook Europese projecten/financiering overwegen. Daarbij denk ik aan LIFE, Horizon2020, EFRO... ● (ULg) zich steeds meer als een belangrijke speler. Het centrum droeg bij tot de ontwikkeling van verschillende Brusselse projecten, zoals Kessels 20 (woningbouw, Batex 2009) en de duurzame Tivoliwijk. Afgezien van de lokale economie en de potentiële werkgelegenheid kunnen landbouwprojecten ook de waarde van onroerend goed verhogen: ze verbeteren de esthetiek van de gebouwen, de leefomgeving van de bewoners en de milieuprestaties van ‘begroeide’ gebouwen. Dit laatste aspect is trouwens opgenomen in de certificeringen voor gebouwen zoals Batex (Brussels label voor voorbeeldige gebouwen) en BREEAM, de internationale referentie op het vlak van duurzaam bouwen. Stadslandbouw kan het sociaal weefsel ook versterken door ruimte te voorzien voor ontmoetingen en trainingen en biedt de mogelijkheid opnieuw met de natuur in contact te komen. Een betere lokale omgeving en biodiversiteit betekent ook betere voorzieningen en een toegenomen levenskwaliteit voor de bewoners. Deze ultralokale landbouwproductie maakt grote steden natuurlijk niet zelfvoorzienend op het vlak van voedsel. Wel leidt ze tot vele andere economische, sociale en ecologische voordelen voor alle stadsactoren – burgers en ondernemingen. ● Laura Rebreanu Een voorbeeld van stedelijke dakgewassen op Long Island (New York). Duurzame landbouwproductie midden in de stad is echter niet vanzelfsprekend en vereist gespecialiseerde vaardigheden inzake architectuur, agronomie, ecologie, economie, enz. Deze expertise ontwikkelt zich stilaan in België. Zo voerde Leefmilieu Brussel een uitgebreide studie uit over boerderijen die geïntegreerd worden in stadsbouw, in het bijzonder rond het bouwkundige aspect. Wat ‘landbouw/ecologie’ betreft, profileert het centrum voor stedelijke landbouw van Gembloers Agro-Bio Tech BECI - Brussel metropool - juni 2015 29

Tijdens de verschillende fases van uw activiteit zal Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel ten dienste van de professionals Het economische weefsel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit meer dan 20.000 bedrijven, waaronder een groot aantal kmo’s en meer dan 70.000 zelfstandigen. Het is de taak van Leefmilieu Brussel om ons leefmilieu en de levenskwaliteit van de inwoners te beschermen en tezelfdertijd de economie en de werkgelegenheid te stimuleren. In deze context ondersteunen wij ook de ontwikkeling van nieuwe circuits en beroepen. ◗ u informeren over de reglementering ◗ u helpen om uw milieuvergunning te verkrijgen ◗ u begeleiden bij de stappen die u onderneemt om uw verplichtingen na te komen ◗ het naleven van de wettelijke verplichtingen controleren om een gezonde concurrentie te verzekeren ◗ de ontwikkeling ondersteunen van nieuwe economische circuits in de bouw-, water- en afvalsector ◗ u informatie- en opleidingstools voor best practices ter beschikking stellen ◗ u begeleiden om het label “ecodynamische onderneming” te behalen dat uw engagement voor het leefmilieu beloont. Begeleiding van uw activiteit: afleveren en follow-up van vergunningen Om het leefmilieu te beschermen en eventuele hinder van uw activiteit te beheren, behandelt Leefmilieu Brussel uw milieuvergunningsaanvragen en levert het vergunningen af die aangepast zijn aan de situatie van uw onderneming. De milieuvergunning die door Leefmilieu Brussel werd afgeleverd, informeert u vóór de lancering van uw nieuwe activiteit over de wettelijke verplichtingen die aan uw project verbonden zijn. Met de hulp van praktische gidsen voor de uitbaters legt Leefmilieu Brussel u in detail uit wat er in uw milieuvergunning staat. Die gidsen en de informatie over de te volgen procedures zijn beschikbaar via www.leefmilieu.brussels/demilieuvergunning. Bijvoorbeeld : Om u te begeleiden bij de milieuvergunningsprocedures die aan het BWLKE onderworpen zijn op het gebied van parkeren stelt Leefmilieu Brussel een automatisch rekenblad van toegestane parkeerplaatsen (en de eventuele milieuhinder) voor. Ook een kaart met zones die met het openbaar ervoer toegankelijk zijn, staat ter beschikking: www.leefmilieubrussels/bwlke. Op het vlak van het beheer van de luchtvervuiling als gevolg van het verkeer moet elke Brusselse onderneming die meer dan 100 werknemers op eenzelfde site tewerkstelt een bedrijfsvervoerplan (BVP) opstellen. Het BVP heeft een dubbele doelstelling: de milieu-impact van het verkeer die door uw onderneming wordt veroorzaakt, verminderen en de mobiliteit in Brussel verbeteren. Om u te helpen aan deze verplichting te voldoen, biedt LB in samenwerking met Brussel Mobiliteit verschillende opleidingen en tools aan. Om op de hoogte te blijven: www.leefmilieubrussels/bvp/enews. Leefmilieu Brussel houdt toezicht op de economische activiteiten die onderworpen zijn aan milieuvergunningen en aan alle internationale, Europese en gewestelijke reglementeringen voor leefmilieu en energie. Dat is de taak van de Inspectie. Het is vooral de bedoeling dat de bedrijven zich aanpassen aan de eisen van de reglementering, indien mogelijk dankzij goede informatie in een vroeg stadium en een goede samenwerking. De Inspectie staat in voor de follow-up van asbestverwijdering, de follow-up van klachten, de controle op de toepassing van de EPB-reglementering (energieprestatie van gebouwen), ... Leefmilieu Brussel is de publieke benaming van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM), de Brusselse milieu- en energieadministratie. In administratieve en juridische akten wordt de wettelijke benaming "BIM" gebruikt. Foto : Arnaud Ghys

Begeleiding van professionals uit de sector van duurzaam bouwen en EPB-begeleiding Bent u ontwerper, bouwheer, beheerder of ondernemer ... en actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Wilt u uw projecten duurzamer maken en klaar zijn voor de toekomst? Dan biedt Leefmilieu Brussel u professionele tools en diensten aan voor al uw duurzame bouw- en renovatieprojecten. ■ Opleidingen en seminars duurzame gebouwen De opleidingen en seminars worden gegeven door experts en geven u toegang tot de theoretische basis, technische informatie, reglementaire updates, maar ook tot illustraties via praktijkvoorbeelden en bezoeken: www.leefmilieu.brussels/opleidingendubo. ■ Facilitator Duurzame Gebouwen Deze technische helpdesk beantwoordt gratis uw vragen en geeft u gepersonaliseerd advies, soms zelfs ter plaatse. Hij beantwoordt ook uw vragen over de EPB-reglementering (werkzaamheden, certificaat en verwarming): www.leefmilieubrussel. facilitator of 0800/85.775. ■ Gids Duurzaam Bouwen Deze online gids helpt u uw duurzame projecten op een ambitieuze manier te ontwerpen en uit te voeren: www.leefmilieu.brussels/gidsduurzamegebouwen. ■ Portaal Duurzaam bouwen Deze portaalsite is ontstaan op initiatief van Leefmilieu Brussel en de Waalse overheidsdienst, in partnerschap met het WTCB en de Confederatie Bouw, en centraliseert alle informatie over duurzaam bouwen: www.portaalduurzaambouwen.be. U vindt al onze tools, diensten en info op : www.leefmilieu.brussels/bouwprofessionals. Ga nog verder en abonneer u op Leefmilieu Brussel News! Dat driemaandelijkse magazine en de maandelijkse aanvullende elektronische informatie houden u op de hoogte van de wettelijke en administratieve ontwikkelingen die van belang zijn voor uw onderneming. Gebouw van Leefmilieu Brussel - foto: Yvan Glavie – architecten: Cepezed/Samyn&Partners autre logo PROFESSIONALS        Circulaire economie: geen verlies zorgt voor winst Beknopt lexicon van de circulaire economie                                        Inzetten op het gebruik, niet op het bezit.                                                                                                                        

TOPIC GREEN Brussels Waste Network: zeker geen wegwerpideeën! Het Brussels Waste Network sensibiliseert, helpt en adviseert Brusselse ondernemingen bij het beheer van hun afvalstromen, die trouwens voor steeds meer problemen zorgen. De organisatie tracht de bedrijven bovendien warm te maken voor pilootprojecten die zij financieel en methodologisch ondersteunt. De jongste projectoproep beloonde bijzonder ambitieuze en innoverende concepten. Didier Dekeyser B russelse bedrijven produceren jaarlijks een afvalberg van 2.000.000 ton! Als dit gegeven niet volstaat om de belangstelling van bepaalde ondernemers voor milieubescherming te wekken, dan zal een financiële prikkel misschien wel helpen. Door de toename van de afvalstromen waarvan de bevoegde overheidsdiensten nog nauwelijks de inzameling, stockage en verwerking aankunnen, heeft het Gewest de bedrijfswereld al verplicht zijn afval te sorteren en een contract aan te gaan. Wat mogen we in de toekomst verwachten? Hoogstwaarschijnlijk zal het beginsel ‘vervuiler = betaler’ steeds zwaarder doorwegen op bedrijven die qua afvalbeheer geen enkel initiatief zullen hebben genomen. Mét factuur. Hier zal innovatie een vooraanstaande rol spelen. Elke specifieke activiteit kan in de huidige context trouwens als pionier optreden, na tientallen jaren slordige zorgeloosheid. BECI en zijn afdeling Brussels Waste Network willen precies innovatie ondersteunen. Vandaar de derde projectoproep. 3de projectoproep Brussels Waste Network heeft al heel wat verwezenlijkingen op zijn naam staan: in vier jaar tijd zorgden 13 projecten ervoor dat 140 bedrijven van het Gewest steun bij hun initiatieven kregen. BWN verantwoordelijke Laurie Verheyen levert ons het resultaat van de derde projectoproep: “Onze aandacht ging naar innoverende projecten in drie voor het Gewest belangrijke sectoren: garagisten, organisatoren van evenementen en B2B dienstverleners. Wij hebben 12 dossiers ontvangen en onderzocht, en hieruit zes laureaten gekozen.” “Onder deze projecten citeren we graag het initiatief van Federauto die een 3D tool gaat ontwikkelen om een garage interactief te visualiseren. Hiermee kunnen professionals van de sector bepaalde aspecten van hun werkplaats bestuderen en de daar geproduceerde afval identificeren, samen met de beste manier om deze stoffen, conform de reglementering, te verwerken. Deze tool sensibiliseert het beroep voor een goed beheer van zijn specifiek en vaak bijzonder vervuilend afval, en geeft inzicht in de nogal ingewikkelde wetgeving ter zake.” “Een ander ambitieus project krijgen we van R3dacto, die verscheidene soorten zeer verspreide plastic afval (waterflessen, onder andere) wil recyclen tot kunststofdraden voor 3D printers. Het project biedt een aantrekkelijke oplossing voor de recycling van verpakkingen en beantwoordt verder aan bepaalde doelstellingen die het Gewest nauw aan het hart liggen, zoals de terugkeer van een activiteit naar ons grondgebied en de ontwikkeling van een toekomstgerichte technologie.” “Andere weerhouden projecten zijn op het eerste gezicht minder spectaculair maar brengen wel oplossingen die een aanzienlijke impact zullen hebben. Hierbij denken wij bijvoorbeeld aan het project van de N.V. Abattoirs d'Anderlecht die zijn markt veel schoner wil maken door het gebruik van wegwerp plastic zakken eerst te beperken en daarna op haar volledige oppervlakte volledig te verbieden. Het is de bedoeling deze goede praktijk nadien naar alle markten van het Gewest uit te breiden door middel van praktische hulpmiddelen. Dit doel is haalbaar omdat het de steun krijgt van een belangrijke speler van onze economie.” Een budget van 105.000 euro werd voor de derde editie van de BWN projectoproep uitgetrokken. Wegens hun omvang en impact zullen meerdere projecten de maximumsteun van 25.000 euro genieten. Dit wordt een goed jaar! ● Info: www.brusselswastenetwork.eu Contact: Laurie Verheyen – Adviseur Afvalverwerking – lv@beci.be – 02 210 01 75.. Laurie Verheyen, verantwoordelijke van Brussels Waste Network. 32 BECI - Brussel metropool - juni 2015

R.A. OM STERK TE STAAN OP DE MARKT VAN MORGEN Opleidingen en diensten op maat van de bouwprofessional actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest OPLEIDINGEN DUURZAME GEBOUWEN • Passief en (zeer) lage energie // 7 d • Diagnosetools voor renovatie // 2 d • Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie // 2 d • Hernieuwbare energiesystemen (HER) : ontwerp en afstelling // 2 d • Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en afstelling // 4 d • Ventilatie : ontwerp en afstelling // 4 d • Verlichting : ontwerp en afstelling // 2 d • Hergebruik van materialen en bouwelementen // 1,5 d • Energiebeheer (energieverantwoordelijke) // 3 d • Stimuli en hinderpalen voor doeltreffende renovaties // 1,5 d • Hoe de EPB in 2015 toepassen ? // 1 d 100€/DAG · SEPT › DEC 2015 WWW.LEEFMILIEU.BRUSSELS/ OPLEIDINGENDUBO © Architect : Conix Architects · Foto : Yvan Glavie FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN Een gratis helpdesk met experten voor uw projecten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0800 85 775 facilitator@leefmilieu.irisnet.be GIDS DUURZAME GEBOUWEN Ontwerphulp voor de professional www.leefmilieu.brussels/ gidsduurzamegebouwen

Een nieuw merkwaardig gebouw in de buurt van Tour & Taxis. Greenbizz: een groene incubator in Brussel GREEN Het ziet ernaar uit dat een frisse wind over Brussel waait met de naderende opening van de Greenbizz incubator, vlakbij Tour & Taxis. Didier Dekeyser O nze institutionele spelers hebben blijkbaar ingezien dat nieuwe concepten de boventoon voeren in het huidige economische debat. Ze hebben duidelijk gesnapt wat ons sterk veranderend Gewest vandaag nodig heeft. Met de kringeconomie en het duurzaamheidprincipe gaan een aantal typisch Brusselse sociaaldemografische en economische configuraties mooie dagen tegemoet. Reden te meer om op deze rijdende trein te springen. Brussel specialiseerde zich al in passiefbouw dankzij een combinatie van uitdrukkelijke politieke keuzes en een erkende kennis van zaken. Het prachtige BIM gebouw op Tour & Taxis is daar een schitterend voorbeeld van. Het was dan ook aangewezen de nieuwe aan groene economie gewijde bedrijfsincubator Greenbizz daar vlakbij op te richten. De twee hoofdspelers van dit partnerschap tussen overheid en privé bevestigen de toegevoegde waarde van het project. “In Brussel werken én leven is een rationele oplossing”, verklaart citydev.brussels1 algemeen bestuurder Benjamin Cadranel. “In de praktijk dwingen de huisvestingskosten en de moeilijkheid om bepaalde vaardigheden op de arbeidsmarkt te verzilveren, een aantal mensen ertoe de hoofdstad te verlaten. Dit leidt tot de huidige negatieve netto migratiecijfers van het Gewest. Onder de nagenoeg 400.000 pendelaars die Brussel dagelijks binnenrijden, bevindt zich een groot aantal vroegere Brusselaars die hun tijd waarschijnlijk liever niet in de files hadden verkwist. Gevolg voor de stad: deze ‘geëxpatrieerden’ betalen hun belastingen voortaan ergens anders. De ontwikkeling van de polyvalente Tivoli wijk (met haar crèches, park, 450 middenklasse- en sociale woningen, handelszaken, nieuwe wegen enz.) is voor het Gewest dus een vernuftige keuze. De toevoeging van het Greenbizz project vult dit perfect aan omdat het op termijn 200 banen zal opleveren waarvan wij hopen dat zij door mensen uit deze wijk zullen worden ingevuld.” “Naast de Europese EFRO fondsen waarmee het gebouw kon worden gefinancierd, leveren meerdere Brusselse spelers hun bijdrage aan het Greenbizz project en zijn succes. Dat zijn Impulse, het BIM, het WTCB (het Wetenschappelijk 1 NB: Citydev is sinds 2011 een drie-sterren ecodynamische onderneming ! 34 BECI - Brussel metropool - juni 2015 en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf), Innoviris, de GIMB… Ook hier getuigt het Gewest van een pragmatische aanpak door de bevordering van sterke synergieën tussen zijn instellingen. Al deze factoren vergroten de succeskansen van de incubator en de wijk.” “Moeilijk beter” Greenbizz directeur Gilles Vanden Burre beaamt dit standpunt: “Dit project is bijzonder volledig en biedt de ondernemingen die er zich vanaf september 2015 zullen vestigen, alle kansen tot succes. Eerst en vooral leveren talrijke bekwame spelers hun bijdrage. De ondersteuning die ze bieden, is van drieërlei aard: ten eerste, coaching bij de oprichting van ondernemingen, met Impulse; ten tweede coaching en de verdeling van kennis, aangeboden door Innoviris en het WTCB dat zich op de site zal vestigen; en ten derde de financiering, waar de GIMB voor zal instaan. Dit alles steunt natuurlijk op al het door citydev.brussels geleverde werk, het orgaan dat op de bouw van de wijk toeziet. Kortom, het kan moeilijk beter.” “Daarna zullen wij 19 werkplaatsen ter beschikking stellen, met oppervlaktes tussen 125 en 500 m2 , wat in Brussel moeilijk te vinden wordt. Een bijkomende troef is de schitterende ligging, midden in een welvarende economische omgeving, allerlei logistieke mogelijkheden (onder meer de haven!) en een vlotte mobiliteit (openbaar vervoer, nabijheid van het station Brussel Noord enz.).” “Wij mikken op twee doelgroepen: enerzijds ondernemingen die al enkele jaren bestaan of die over voldoende eigen middelen beschikken en waaraan we de werkplaatsen gaan aanbieden; anderzijds startups, die hier 36 ‘all inclusive’ incubatormodules zullen vinden. Het is de bedoeling dat een startup die zich ontwikkelt vroeg of laat een van onze werkplaatsen gaat huren. Het ganse project is doordacht om het succes en de duurzaamheid te verzekeren. Van Greenbizz uiteraard, maar ook van de omliggende wijk, waarvan het de drijvende kracht moet worden.” ● Info: www.greenbizz.be © B.Maindiaux

TOPIC ‘Voorbeeldig gebouw’ als kwaliteitslabel GREEN In Brussel bieden de ‘voorbeeldige gebouwen’ nieuwe uitzichten voor de bouwsector. De in 2013 opgerichte nieuwe zetel van de firma Elia hoort bij de zogenaamde ‘verbeterde’ gebouwen. David Hainaut E r ontstaan heel wat lovenswaardige initiatieven in onze sterk veranderende wereld, waarvan de bescherming traag maar zeker vanzelfsprekend wordt. Een mooi voorbeeld hiervan is het in 2007 gecreëerd label ‘voorbeeldig gebouw’, dat wordt uitgereikt aan elk pand dat hoge ecologische en energetische prestaties voorlegt. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voert momenteel allerlei initiatieven om de energetische prestaties van gebouwen te verbeteren en tegelijk duurzame renovatieen bouwtechnieken te promoten. Dit heeft al meerdere doorbraken mogelijk gemaakt. Zo is het energieverbruik per inwoner in Brussel in 10 jaar tijd bijvoorbeeld met 16% gedaald. Dit is een aanmoedigende stap vooruit, zeker als men beseft dat de bouwsector 75% van al onze energie verbruikt en 70% van de CO2 uitstoot veroorzaakt. Vier grote criteria bepalen de erkenning als ‘voorbeeldig gebouw’. Ten eerste, de best mogelijke energieprestaties, met de bedoeling het verbruik van klassieke energie (voor verwarming, verlichting, ventilatie enz.) zoveel mogelijk te beperken en voorrang te geven aan hernieuwbare energie (zonnepanelen, zonneboilers …). Ten tweede, een minimale impact op het milieu dankzij een efficiënt gebruik van hulpbronnen (water, materialen, bouwtechnieken…). Ten derde, de kwaliteit van de architectuur: de esthetiek, het gebruiksgemak, de levenskwaliteit en zelfs de algemene toegankelijkheid. En ten vierde, het nogal netelige criterium van de reproduceerbaarheid en de rentabiliteit van de aangewende oplossingen, met deze vraag: in welke mate kan het label ‘voorbeeldig gebouw’ de oprichting van gelijkaardige projecten in de omgeving vergemakkelijken? Het gebouw van Elia Het gebouw Monnoyer werd eind 2013 door Arcadis en Architectes Associés afgewerkt. Dit voorbeeldig gebouw bij uitstek is ondertussen de hoofdzetel van Elia, de beheerder van het Belgische hoogspanningsnet. Het gebouw biedt 10.000 m², voor 350 werknemers met administratieve en technologische taken. Het dynamische gebouw is kenmerkend voor de nieuwe trend in de sector: de 3 ha van het oude, zwaar vervuilde en met beton bedekte industrieterrein hebben nu plaats geruimd voor een typisch eigentijdse architectuur die talrijke energieoplossingen toepast. Het geheel past perfect in zijn economische, sociale en stedelijke omgeving. Ook de menselijke factor werd niet vergeten: het gebouw is Het V-vormige gebouw langs het kanaal geniet maximaal van het daglicht. volledig modulair en het bevat noch pijlers, noch scheidingswanden, zodat de kantoren volgens de aard van de activiteit kunnen worden ingericht. De werknemers hebben bijvoorbeeld geen vaste plaats. “Het welzijn van het personeel is van essentieel belang”, zegt Michel Nederlandt, Manager Methods & Support bij Elia. “Wij trachten zoveel mogelijk ruimte vrij te maken en bereiden op die manier de werkomgeving van de toekomst. In dit milieuvriendelijk gebouw zijn de mens en zijn computer de enige werkelijke warmtebronnen.” Het Monnoyer gebouw beschikt verder over een opslagplaats, een met zonnepanelen bedekte parking en een specifieke inrichting met eigen waterzuiveringsstation. De ligging is ideaal: aan de noordkant ligt het kanaal en de Haven van Brussel. Vanuit het zuiden komt het daglicht en het uitzicht op de stad. De zuidoost as verbindt het industrieterrein en het landschap van de Zenne. Het V-vormige gebouw geniet bovendien maximaal van het daglicht. “Elk aspect werd grondig bestudeerd om de toekomst tegemoet te gaan”, besluit Michel Nederlandt. 350 000 m² tegen 2017 Opgericht enkele jaren na de site van Aeropolis (7500 m² in 2010 en de eerste grootschalige passiefbouw in België), is het Elia project ondertussen al niet meer de jongste verwezenlijking in deze sector. De nieuwe zetel van Leefmilieu Brussel (16 000 m²) op de site van Tour & Taxis is nog recenter. In 2007 bestond er in het Brusselse Gewest nog geen enkel passiefgebouw. 10 jaar later, in 2017, zullen de zogenaamde ‘voorbeeldige gebouwen’ 350 000 m² bruikbare oppervlakte bieden. ● BECI - Brussel metropool - juni 2015 35 Renaud Callebaut/Architectes Associés

TOPIC Focus op de sustainable development manager GREEN “V Naar verluidt zouden er in Brussel ongeveer 900 werkzaam zijn. In amper enkele jaren tijd zijn de sustainable development managers (SDM) erin geslaagd een volwaardige rol in de bedrijfswereld te spelen. Wie zijn die mensen en wat doen ze? Gaëlle Hoogsteyn aak begint het met één persoon die zich echt boeit voor milieu-aangelegenheden en concrete, praktische oplossingen voorlegt. Op den duur overtuigt ze de directie van de feitelijke voordelen”, licht Marcel Van Meesche toe. Als directeur van 21 Solutions organiseert hij vandaag in samenwerking met BECI en Leefmilieu Brussel een specifieke opleiding voor SDMs. “Wij begeleiden nu al meer dan 10 jaar lang ondernemingen bij hun milieubeheer en stellen vast dat daar een grote vraag bestaat naar dergelijke vaardigheden.” Missies van de SDM De SDM heeft als voornaamste taak het duurzame-ontwikkelingsbeleid van zijn werkgever te definiëren. Hij bepaalt dus de strategische richtlijnen en opties waarop de groep zijn engagement gaat hard maken. Dit beaamt Leila Jmili, Corporate Sustainability Project Manager bij Solvay: “Wij functioneren met een centraal team, in samenwerking met een wereldwijd intern netwerk van meer dan 200 collega’s en onze eigen deskundigen in hygiëne, gezondheid en milieu. De Solvay Way aanpak steunt op een welomschreven lijst van 49 praktijken gericht op continue verbetering.” Leila Jmili, Corporate Sustainability Project Manager bij Solvay. Er wordt zulke bedrijven hoe langer hoe meer gevraagd informatie te publiceren over duurzaamheidsaangelegenheden. “Dit is een ander belangrijk luik van mijn taak. Ik moet er voor zorgen dat ons verslag duidelijk beantwoordt aan de verwachtingen van de stakeholders. Daarom stem ik onze activiteiten af op internationale normen als de Global Reporting Initiative”, voegt ze er aan toe. Marcel Van Meesche, directeur van 21 Solutions Hoe wordt men SDM? Leila Jmili kreeg de smaak te pakken tijdens haar studiejaren. In andere gevallen is het iemand binnen het bedrijf die voor deze job solliciteert. “Er bestaan heel wat kwalificerende opleidingen om milieuadviseur of SDM te worden. Bij onze leden stellen wij vast dat milieu professionals nu ook hoe langer hoe meer economische en sociale aspecten in het milieubeleid van ondernemingen opnemen”, vertelt Denis Vasilov van Abece. “De opleiding die wij verstrekken is voor iedereen toegankelijk, ongeacht een eventuele basisvorming”, verklaart Marcel Van Meesche. “Onze opleiding is praktijkgericht en houdt rekening met alle activiteiten die binnen een onderneming een imZodra de voornaamste doelstellingen duidelijk zijn, ontwikkelt de SDM een actieplan dat rekening houdt met de globale strategie. Wanneer de directie het plan goedkeurt, zorgt de SDM samen met de collega’s voor de follow-up. Hij is bovendien belast met de verspreiding van het duurzame-ontwikkelingsplan naar de verschillende spelers van het bedrijf toe, met de bedoeling de uitwisseling van goede praktijken te bevorderen, de medewerkers te sensibiliseren enz. Leila Jmili: “Wij trachten al onze werknemers hierbij te betrekken om onze verbintenissen na te leven. Zo werden er bijvoorbeeld 150 medewerkers van de Solvay Campus site bij de Solvay Way aanpak betrokken.” pact op het milieu hebben, namelijk energie, mobiliteit, voeding, afval maar ook praktijken als monitoring, de ontwikkeling van indicatoren enz. Wij leren de toekomstige SDMs rekening te houden met de wetgeving, het menselijke gedrag, werkprocedures e.d.” Relatie met de directie Om uit te blinken, moet de SDM natuurlijk creativiteit en innovatie aan de dag leggen, maar dan liefst met beide voeten op de grond. “De relatie met de directie is hier belangrijk”, aldus Marcel Van Meesche. “Hoe meer steun de SDM van de directie krijgt, hoe beter hij projecten zal kunnen uitvoeren, procedures verbeteren, budgetten verkrijgen, met de buitenwereld communiceren enz.” ● 36 BECI - Brussel metropool - juni 2015 R.T. R.T.

Energie zal duur blijven GREEN De petroleumprijs staat op zijn laagst, de vraag naar gas daalt, de steenkoolprijzen storten in… Toch is de energiefactuur vandaag duurder dan ooit – en ze riskeert zo duur te blijven! Waarom? Laura Rebreanu en Emmanuel Robert H Het was Philippe Van Troeye, CEO van Electrabel, die dit onlangs nog verklaarde in Trends-Tendances: “De marktprijs van elektriciteit is de laatste jaren spectaculair gezakt, met een daling van 40 % in vergelijking met 2007. Maar voor de klant is de rekening blijkbaar sinds jaren nog nooit zo hoog geweest.” Achter deze schijnbare paradox schuilt een hele resem factoren waarvan de combinatie uiterst moeilijk te ontwarren is. Als we enkel naar de brandstofprijzen kijken, dan lijkt de situatie inderdaad onbegrijpelijk: de petroleum die op de vooravond van de beurskrach van 2008 nog 145 dollar per vat kostte en dat de laatste jaren toch rond de 100 dollar per vat bleef hangen, noteerde vorige maand een prijs van 50 dollar. De steenkoolprijs kent al jaren een voortdurende daling en op korte termijn is er geen enkele prijsstijging in zicht. De opkomst van schaliegas in de Verenigde Staten, een wereldwijd almaar strengere milieureglementering (ook in China en in de VS), gecombineerd met een vertraging van de Chinese economie, hebben samen geleid tot een verminderde vraag en overproductie. En blijkbaar is er geen verbetering van deze situatie op komst. In alle Europese landen nam de vraag naar aardgas in 1 jaar tijd een duik van ongeveer 11%. Kortom, energie lijkt in overvloed voorradig en goedkoop te zijn… Transport en distributie Maar waar loopt het dan mis? Sinds de jaren 2000 hebben de Europese beleidsvoeringen de gas- en elektriciteitsmarkten geliberaliseerd. Maar slechts één deel van de activiteiten werd voor mededinging opengesteld: de productie en de levering (die grosso modo 40 % van de factuur van de Belgische verbruiker vertegenwoordigen). Transport (lees: transmissie) en distributie daarentegen, blijven streng omkaderd en wegen samen voor bijna 50 % door op dezelfde factuur. Respectievelijk zijn deze kosten toe te rekenen aan Elia (voor de transmissie) en aan Sibelga (voor de distributie in Brussel). De rest (ongeveer 12 % van de factuur) bestaat uit taksen 38 BECI - Brussel metropool - juni 2015 en heffingen, evenals kosten in verband met de openbare dienstverplichtingen. Voeg hierbij nog de wisselkoersverschillen en de traagheid van de leveringscontracten op lange termijn, en we begrijpen meteen waarom de stuiptrekkingen van de prijzen op de markt, op een totaal onverwachte manier op onze factuur tot uiting komen. En de prijs van CO2 ? Om de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen aan te moedigen – en vooral om het gebruik van fossiele energiebronnen te ontmoedigen – hebben internationale akkoorden tussen verschillende landengroepen via een reglementering de uitstoot van CO2 beperkt. Deze akkoorden werden onderworpen aan quota’s, terwijl er daarnaast een wisselmarkt werd georganiseerd om een “prijs” per ton CO2 toe te kennen. De contingentering van de uitstoot moest deze prijs mechanisch doen stijgen en dus doorwegen op fossiele energiebronnen, ze zo minder aantrekkelijk maken en de hernieuwbare energiebronnen in staat stellen ermee te concurreren. Vandaag “kost” een ton CO2 ongeveer € 7 op de Europese markten, maar deze factor blijft relatief zwak. Om hem sterker te maken, zou het Europese systeem voor de uitwisseling van quota’s efficiënt moeten werken en zou men in december 2015 tijdens de klimaatconferentie in Parijs, een bindend internationaal akkoord over de klimaatverandering moeten sluiten. In afwachting van de hervormingen en een eventueel akkoord zal de CO2 –prijs laag blijven en de producenten zeker niet aansporen om over te stappen naar minder vervuilende technologieën.

De elektriciteitsmarkt ontTOPIC cijferd De elektriciteitsmarkt is een gespecialiseerde markt, waar elektriciteit wordt verkocht en gekocht nog voordat ze wordt geproduceerd, getransporteerd en geleverd. In België heeft de CREG (bevoegde federale regulator) toezicht op deze markt. Er co-existeren verschillende transactietypes: op de beurs (Belpex voor België), tussen rechtstreekse partners (producent en leverancier) of ook via import- en exporttransacties. ◗ Forward Market of “markt op lange termijn”: hier wordt over de elektriciteit onderhandeld tot drie jaar vóór de leveringstermijn. Deze markt omvat het merendeel van de aankopen. Dit verklaart deels de wanverhouding tussen de brandstofprijzen en de eindfactuur. ◗ Day Ahead Market (DAM, markt van de dag voorafgaand aan de dag van de fysieke levering): ze laat de operatoren toe om de “elektriciteitmix” te optimaliseren volgens de vooruitzichten van de vraag. De DAM laat ook toe om het productiepark in heel de CWE-zone (Central West Europe) te optimaliseren, voor zover er voldoende interconnectiecapaciteit beschikbaar is, en ze bevordert tevens de convergentie van de prijzen tussen omliggende landen. ◗ Continuous Intraday Market (CIM, markt van de leveringsdag): hier wordt over elektriciteit onderhandeld tot vijf minuten vóór de fysieke levering. Deze markt laat toe het aanbod bij te sturen volgens de vraag en te reageren op elke onverwachte situatie (technisch, klimatologisch, andere), om zodoende het evenwicht van het netwerk te bewaren. De transmissienetten (TNB = transmissienetbeheerder) en de distributienetten (DNB = distributienetbeheerder) moeten permanent in evenwicht blijven. Eventuele overlast (onevenwicht vraag/aanbod) kan zware gevolgen hebben, zelfs een black-out. Om zich tegen het risico van schaarste te wapenen, kan Elia, de Belgische TNB, reservecapaciteiten verwerven mits betaling van reservatiekosten. Bovendien moet de TNB ook nog activeringskosten betalen op het moment dat hij deze reserves daadwerkelijk gebruikt. Centrales sluiten hun deuren Bovendien heeft de huidige zwakte van de brandstofprijzen averechtse effecten: ze weegt op de rentabiliteit van de centrales, die overal in Europa sluiten. De productiecapaciteiten minderen, waardoor de energie-afhankelijkheid van Europa en de afschakelingsrisico’s toenemen. Andere paradox: terwijl Europa zijn CO2 -uitstoot wil beperken, worden vooral de centrales die werken op gas of gas-stoom (die het minst uitstoten maar ook het minst rendabel zijn), en zelfs centrales op biomassa gesloten. Zo komt het dat Electrabel en haar partner AvH niet uitsluiten dat Max Green in Gent wordt stilgezet. Gevolg: het goedkopere steenkool neemt marktaandelen terug. Het afbouwbeleid van kernenergie in meerdere landen – vooral Duitsland – leidt tot hetzelfde effect: de CO2 –uitstoot neemt toe… BECI - Brussel metropool - juni 2015 39 Max Green, een vroegere steenkoolcentrale die sinds 2011 op biomassa werkt, riskeert gesloten te worden omdat ze niet genoeg rendeert. Ook in België, waar de “energiemix” wordt gekenmerkt door een grote aanwezigheid van kernenergie (46 % van de binnenlandse productie), hebben de autoriteiten voor de uitstap gekozen, door de stopzetting van Doel 1 en 2 te plannen. Probleem: de tijdelijke stopzetting van Doel 4, met daarna de ontdekking van gebreken in Doel 3 en Tihange 2, hebben de productie nog meer verminderd. In een zodanig gespannen situatie met een verminderde capaciteit, neemt het minste element buitengewone proporties aan. Toen einde maart van dit jaar Tihange 3 voor een gepland onderhoud werd stopgezet, schoten in België de prijzen pijlsnel de hoogte in, terwijl in de buurlanden de prijzen daalden volgens de petroleumcurve! Stijgingen in het vooruitzicht Slecht nieuws voor de consument: geen enkel element geeft ons hoop op een daling van de factuur op korte termijn. Integendeel. De zwakte van de petroleumprijzen zou niet blijven duren, vooral omdat de economische situatie verbetert, en er weer meer vraag zou komen. Analisten zien de petroleumprijs tegen het einde van het jaar weer stijgen naar 70 dollar. Op de gasmarkt heeft de zachte winter van 2015 de vraag getemperd, maar de onzekerheid blijft duren. De politieke conflictsituaties met de Russische regering doen een latente dreiging wegen op de Europese strategische reserves – we moeten dus ook in 2016 hopen op een zachte winter… Op Belgisch niveau ten slotte, herinneren we eraan dat de btw-vermindering naar 6 % maar tijdelijk is. Tenzij men anders beslist, zou de btw vanaf maart 2016 weer 21 % bedragen. Bovendien zullen de intercommunales – dus die van de energiesector – vanaf nu belastingen moeten betalen. Meerdere netwerkbeheerders van gas en elektriciteit hebben al laten weten dat ze deze fiscale last wel in hun tarieven zullen doorrekenen. Voor een vermindering van de energiekosten zal men op meerdere niveaus moeten ingrijpen: de bevoorrading veilig stellen (als het moet, zelfs met een herziening van het kernenergiebeleid), investeren in de infrastructuur, investeren in hernieuwbare energieën en technologieën die ermee te maken hebben, en - last but not least – nadenken over de netwerkkosten en de lasten die eraan verbonden zijn. ● Max Green ; crédit : AvH

Dynamiek Sociale verkiezingen, een ongezonde alliantie? Alain Lancelot heeft 30 jaar ervaring met de organisatie van sociale verkiezingen. Binnen enkele maanden mag hij voor de verkiezingen van 2016 opnieuw aan de slag. En toch vindt hij dat het hier om een onnatuurlijke situatie gaat: “een huwelijk van een rund en een haas”. «M et deze formule begin ik mijn betoog, wanneer ik aan Ichec Entreprise doceer”, verklapt Alain Lancelot, Principal Consultant en mentor bij Partena Professional. “Dit illustreert de tegennatuurlijke alliantie van enerzijds de onderneming die gedwongen wordt rentabiliteit na te streven, en anderzijds de vakbondsorganisaties die voor de belangen van de loontrekkenden opkomen, jazeker, maar ook hun eigen ideologische en financiële belangen verdedigen. Het bedrijf wordt verplicht sociale verkiezingen te organiseren en bevindt zich zowat in de functie van de ambtenaar van de burgerlijke stand die zijn eigen huwelijk met de vakbonden voltrekt en bovendien de ceremonie moet betalen!” Ondernemingen die zulke verkiezingen moeten organiseren, gaan tegen het einde van het jaar een roerige periode tegemoet die vele financiële en menselijke middelen zal opeisen. Er moet informatie worden ingewonnen over juridische bepalingen; een organisatiesoftware moet worden aangekocht; het ganse verkiezingsproces moet worden beheerd; er moet worden geantwoord aan de vakbondsorganisaties die het organisatiecomité zullen aanspreken; documenten moeten worden uitgedeeld om aan te plakken en om door te sturen naar de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg... “De organiserende onderneming mag zich geen enkele vergissing permitteren”, aldus de heer Lancelot. “De procedure is ingewikkeld en de minste fout kan aanleiding geven tot gerechtelijke actie.” Ook al loopt het niet zo’n vaart, het goede verloop van de sociale verkiezingen zal grotendeels de toekomstige relaties met de vakbondsorganisaties bepalen. “En valkuilen zijn er genoeg!”» Deze periode vereist alleszins de verduidelijking van bepaalde zaken: “Een aantal concepten moet worden toegelicht om de verkiezing gewoon mogelijk te maken. Deze concepten worden toegepast via rechtsregels die zich niet gemakkelijk van het Wetboek naar de onderneming laten overplanten. Het gaat voornamelijk over de begrippen onderneming, directie- en kaderfuncties, die voor de verkiezingen ruim aan bod zullen komen vanaf december 2015.” Wat is een onderneming? Laten we eerst het actieveld van de verkiezing afbakenen: het bedrijf is een economische en sociale gemeenschap die de activiteiten van de onderneming of van de betrokken ondernemingen én de medewerkers die tot deze activiteiten bijdragen, samenbrengt. Zoiets wordt een ‘technische bedrijfseenheid’ (TBE) genoemd. “De onderneming is niet noodzakelijk gelijk aan de juridische entiteit. Zo kan een juridische entiteit meerdere TBE’s bevatten of kunnen meerdere juridische entiteiten onder eenzelfde TBE worden samengebracht.” 40 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Alain Lancelot En dan, de directie: “Het gaat om de personen die de werkgever vertegenwoordigen. Ze zijn daarom noch kiezer, noch kandidaat. Daarom kunnen bepaalde ondernemingen geneigd zijn de helft van hun personeel in deze categorie onder te brengen, maar dan wel alleen voor de verkiezingen! Daarom heeft de wet restrictief bepaald wie als directielid kan worden beschouwd: uitsluitend de beheerders van de onderneming en hun rechtstreekse adjuncten”, licht Alain Lancelot toe. De bepaling van het begrip ‘kaderlid’ is veel onduidelijker wanneer hun vertegenwoordiging in het raam van een Ondernemingsraad moet worden samengesteld. Hier is er gewoon sprake van ‘hogere’ functies (maar wel lager dan die van de directie). “Uit ervaring kan ik garanderen dat de bepaling ervan gevoelig en gevaarlijk is. Werkkrachten die zichzelf kaderlid achten omdat ze soepel omgaan met hun werkuren, zullen wellicht reageren wanneer ze beseffen dat zij voor de directie slechts bedienden zijn!” Nog zo een valkuil die best vermeden wordt! ● Potloden slijpen! Om u te begeleiden in de voorbereiding van het verkiezingsproces, organiseren BECI en Partena Professional twee seminardagen, respectievelijk op 9 oktober 2015 en op 21 januari 2016. Animators zijn voornamelijk Alain Lancelot (Partena), Jean-Philippe Cordier en Sébastien Roger (van het advocatenkantoor Younity). Ze zullen zowel HR- als vakbondsmensen verwelkomen. Noteer dit meteen in uw agenda! Info: Frédéric Simon, tel. +32 2 643 78 17 – fs@beci.be.

Bruxelles Formation zoekt freelance lesgevers in verscheidene sectoren Raadpleeg onze publicaties over overheidsopdrachten: www.bruxellesformation.be (tabblad ‘marchés publics’)

Dynamiek STARTER My Brico Desk: een nieuwe dimensie voor doe-het-zelvers Door de bevolkingsgroei in onze steden, en dan voornamelijk in Brussel, is de beschikbare ruimte gaan krimpen. Heel wat Brusselaars hebben de inrichting van hun woning verbeterd, maar beschikken hierdoor soms niet meer over een zolder of een kelder. Ondertussen volgt knutselen – of mooier gezegd do-it-yourself – een stijgende trend. Baudouin Vannoorbeeck is van deze vaststellingen vertrokken om een totaal nieuwe ruimte specifiek voor DIY-activiteiten te ontwerpen. Het concept heet voorlopig ‘My Brico Desk’. “ I edereen toegang geven tot een werkruimte die verscheidene werkplaatsen omvat, daar komt het op neer”, vertelt hij. “Ik voorzie een afdeling schrijnwerkerij, een voor automechaniek en een derde voor fietsen en motoren. De schrijnwerkerij zal bijvoorbeeld over drie werktafels beschikken, telkens met al de basisuitrusting (een schroefboormachine, een boormachine, Allen-sleutels enz.) en meer specifiek gereedschap zoals een werkbank met een cirkelzaag of een tafel voor schilderwerk. Diverse noodzakelijke benodigdheden zullen de doe-het-zelver worden aangeboden: schroeven, bouten en moeren, nagels enz.). Vanzelfsprekend gaat het hier uitsluitend om professioneel materiaal.” In een ander gedeelte van de opslagplaats voorziet Baudouin Vannoorbeeck een specifieke werkplaats voor automechaniek. Het zal daar niet de bedoeling zijn grote herstellingen uit te voeren, maar wel kleine reparaties zoals de vervanging van de ruitenwissers of van banden. Hetzelfde zal gelden voor de motor/fietsenwerkplaats. “Ik wens mensen die thuis niet over voldoende ruimte beschikken, een gedekte plaats te bieden waar ze aan hun voertuig kunnen werken zonder zich aan de weersomstandigheden bloot te stellen. Al deze kleine werkzaamheden zullen in een nette omgeving kunnen plaatsvinden. De klanten zullen dus niet meer op straat moeten knutselen, zoals nu vaak het geval is.” De hulp van een deskundige Voor het ogenblik zijn Baudouin Vannoorbeeck en zijn vennoot op zoek naar een gebouw waar ze hun werkplaatsen zullen kunnen installeren. Ze geven de voorkeur aan dichtbevolkte wijken waar de woningen weinig ruimte bieden. Beide ondernemers hebben ook aan een 42 BECI - Brussel metropool - juni 2015 vervoerssysteem gedacht waarmee de klant de ter plaatse gebouwde tafel of boekenkast naar huis kan brengen. “Bovendien kunnen wij ook zorgen voor de bestelling van de verschillende onderdelen die de klant nodig heeft voor de verwezenlijking van een meubel in onze werkplaats, of van wisselstukken voor zijn voertuig. Op die manier kan de klant meteen aan het werk, zonder tijd te verliezen.” Baudouin Vannoorbeeck In het gebouw van de werkplaatsen zal ook een ‘deskundige’ aanwezig zijn: iemand met vakkennis in schrijnwerkerij en mechanica om de klanten te adviseren en ervoor te zorgen dat zij het ter beschikking gestelde gereedschap correct gebruiken. Natuurlijk zal My Brico Desk zeven dagen op zeven open zijn. “Wij zullen met de klant evalueren hoe lang hij in de werkplaats aanwezig zal zijn. Wij factureren de tijd per uur, per halve dag of per volle dag. In dit stadium is het moeilijk een tarief voor te leggen, want het hangt volledig af van het type werk.” Baudouin Vannoorbeeck werkt vandaag in de logistieke coördinatie van evenementen. Zijn toekomstige uitdaging neemt hij met veel professionalisme aan. Hij heeft, in het raam van de BECI Start'Hub Challenge, al meerdere aspecten van zijn project kunnen structureren, onder andere de communicatie en de zoektocht naar financiering. Als het concept op termijn in Brussel succes oogst, overweegt Vannoorbeeck gelijkaardige werkplaatsen in andere steden van het land te openen, onder andere in Luik en Antwerpen. Het volstaat een eerste vestiging te vinden. ● Meer info: vannoorbeeckb@gmail.com. R.T.

Dynamiek Exaris: werk voor laaggekwalificeerde jongeren Exaris is een vrij uniek sociaal uitzendkantoor. Zijn missie is de tewerkstelling van jonge laaggekwalificeerde Brusselse werkzoekenden. De uitzendopdracht wordt hier als een springplank ingezet. Wij hadden een gesprek met directrice Marie-Cécile Jacques. Gaëlle Hoogsteyn H et merendeel van de Brusselse werklozen bestaat uit laaggekwalificeerde jongeren (zonder diploma van het hoger secundair onderwijs en soms zelfs niet van het lager onderwijs). Om op te komen tegen deze situatie lanceerde de toenmalige Minister Benoît Cerexhe in 2006 een projectoproep. Een jaar later ging onder de impuls van Daoust, P&V en Actiris het project Exaris van start. Deze BVBA met sociaal oogmerk treedt op als bevoorrechte gesprekspartner tussen de laaggeschoolde werkzoekende en de werkgever. Sinds de oprichting slaagde het kantoor erin werk te vinden voor meer dan 2300 mensen. Naast de directrice telt het team vandaag drie personen: twee job coaches en een coördinatrice. Wat zijn sociale uitzendopdrachten? Marie-Cécile Jacques: Deze vorm van interim werk onderscheidt zich van klassieke uitzendopdrachten door de tussenkomst van job coaching vóór, tijdens en nà de opdracht. De uitzendkracht die op ons een beroep doet, krijgt van een consultant en een job coach de nodige coaching, begeleiding en advies. Naargelang van de kandidaat bestaat job coaching uit de redactie van een CV, de voorbereiding en simulatie van een aanwervingsgesprek, relooking, gedragstips e.d. Op die manier ontstaat een vertrouwensrelatie die de weg effent naar een diepgaande kennis van het profiel van de kandidaat – en zodoende ook vraag en aanbod beter op elkaar afstemt. Welk profiel vertonen uw kandidaten? Voor een deel jongeren die heel vroeg van school hebben afgehaakt, maar ook talrijke nieuwkomers die lezen noch schrijven, zeker niet in het Frans of het Nederlands, die ze trouwens nauwelijks spreken. Dat zijn mensen van 60 tot 70 verschillende nationaliteiten. Hoe bereikt u uw doelgroep? Wij zijn partnerschappen aangegaan met onder anderen Actiris, de OCMWs, vormingsinstanties enz. Ook heel wat jongeren komen bij ons spontaan aankloppen. Wij sensibiliseren ongeveer 1000 mensen per jaar en beheren vandaag dagelijks een veertigtal actieve uitzendkrachten. Hoe vindt u werkgevers? Dit is een van onze moeilijkste taken. Niet alle bedrijven zijn bereid zulke jongeren aan te werven. Onze missie bestaat erin ondernemingen te identificeren die door hun MVO-beleid openstaan voor integratie en voor de aanwerving van waardevolle werknemers die echter weinig of geen beroeps ervaring kunnen voorleggen. De werkgever moet Het Exaris team, van links naar rechts: MarieCécile Jacques, Lilou Alexandre, Christophe Lekien en Virginie Dumont de Chassart. sociaal ingesteld zijn want met deze doelgroep moet u wel eens een tweede of zelfs een derde kans bieden. Wij werken voornamelijk met KMO’s en kleine handelszaken in voeding en distributie. Wij zijn ook lange-termijnpartnerschappen aangegaan met Quick, Exki, GB Express, Dandoy, Proxy Delhaize, Guapa en Novela. Is er een follow-up tijdens de opdracht? Ja, en dit is trouwens een van onze troeven. De dag voor hij bij een werkgever begint, controleren wij met de jonge werkkracht of hij de weg kent, welke kleding hij zal dragen e.d. In de mate van het mogelijke zijn wij op de eerste dag ook ter plaatse aanwezig om hem aan het team voor te stellen. Als die persoon nadien integratie- of stabiliteitsproblemen ervaart, kunnen wij tussenkomen. Dat trachten wij ook te doen als andere zaken mislopen. Gedurende de ganse opdracht blijven wij in contact met de uitzendkracht en zijn werkgever. Soms heeft de werkgever het moeilijk om zijn commentaar te formuleren en richt hij zich liever tot ons. Het is wel geruststellend de job coach als tussenpersoon te kunnen contacteren. En wanneer de opdracht ten einde loopt? Onze doelstelling is dat op het einde van de meeste uitzendopdrachten, de werkkracht de gelegenheid krijgt een contract met het partnerbedrijf te ondertekenen. Is dat niet het geval, dan helpen wij die persoon een andere opdracht te vinden. Volgens een studie van het Observatorium van de Werkgelegenheid zouden 75% van de uitzendkrachten, na een missie via Exaris, binnen het jaar een vaste baan hebben gevonden. ● Info: www.exaris.be BECI - Brussel metropool - juni 2015 43 R.T.

Dynamiek Bekwaamheid sterker dan handicap DiversiCom werd in 2014 opgericht door vrienden die al meer dan 20 jaar actief waren op het vlak van begeleiding van jongeren met een handicap, of die zelf een handicap hebben. Deze vereniging is enig in haar soort. Haar missie: de diversiteit op de werkplek bevorderen en de werkgelegenheid voor gehandicapten op basis van hun bekwaamheid vergemakkelijken. Een gesprek. Gaëlle Hoogsteyn D e idee rijpte al enkele maanden in het hoofd van Marie-Laure Jonet, de oprichtster. Als toenmalige verantwoordelijke communicatie voor de Europese Commissie en moeder van drie besloot ze in 2014 een loopbaanonderbreking te nemen om haar project samen met enkele overtuigde vrienden te starten: "In België gaan handicap en werkgelegenheid niet goed samen. Ik ben al sinds mijn zeventiende actief als vrijwilliger in de ondersteuning van mensen met een handicap. Toen ik de veertig naderde, wenste ik deze praktische kennis op het terrein te laten aansluiten bij de vijftien jaar professionele ervaring in het bedrijfsleven om deze uitdaging aan te gaan." vervoegde. "Dit leidt tot vooroordelen dat de aanwerving zal leiden tot winstverlies, mindere prestaties, werkverzuim ... die de potentiële werkgever ongerust maken." Bovendien bemoeilijkt de versnipperde verdeling van het werkgelegenheidsbeleid en het beleid rond mensen met een handicap de zaken. Quota worden uiteindelijk alleen in de overheidssector toegepast, en die is niet in staat om haar doelstellingen te bereiken. De privésector blijft zelf vrij om een HR-beleid te voeren dat al dan niet open staat voor mensen met een handicap. Om deze hindernissen weg te werken, organiseert DiversiCom specifieke vormingen voor bedrijven. "De wens is er echt om meer te weten en dan ook beter op te treden. Communiceren rond bestaande hulpmiddelen en succesfactoren van diversiteit op de werkplek moedigt anderen aan. Dit draagt bij tot een veranderende houding ten opzichte van mensen met een handicap, binnen het bedrijf en daarbuiten. Het maakt het bedrijf en de werknemer met een handicap verantwoordelijk voor hun gemeenschappelijk succes,” legt Marie-Laure Jonet uit. DiversiCom, van links naar rechts: Eléonore Snoy (co-manager), Elisabeth Doulcet (projectverantwoordelijke) en Marie-Laure Jonet (stichtster). Hoewel 15% van de Belgische bevolking op beroepsactieve leeftijd een handicap heeft, bedraagt de tewerkstellingsgraad amper 35%, tegen gemiddeld 50% in de Europese Unie. Mensen met een handicap hebben hun professionele bekwaamheid echter al herhaaldelijk bewezen en werkgevers tonen zich het vaakst tevreden over deze medewerkers. De voordelen van hun integratie zijn bekend. Voor de gehandicapte werknemer draait het om de socio-economische rol, een sociaal leven en financiële onafhankelijkheid. Voor het bedrijf gaat het om meer diversiteit en team spirit, de voorbeeldfunctie en genieten van een mogelijke daling van de arbeidskosten als gevolg van werkgelegenheidspremies. De samenleving wordt inclusiever en draagt lagere sociale lasten. De economische impact van de effectieve tewerkstelling van een persoon met een handicap betekent een gemiddelde besparing van € 20.000 per jaar. Angsten en vooroordelen Wat houdt het bedrijfsleven dan tegen? "Er heerst veel onwetendheid over mensen met een handicap,” zegt Eléonore Snoy, die al snel DiversiCom als co-manager 44 BECI - Brussel metropool - juni 2015 DiversiCom: twee toegangspunten DiversiCom bestaat vandaag uit drie jonge vrouwen die hun ervaring in het bedrijfsleven combineren met hun kennis rond mensen met een handicap. Een van hen is ook persoonlijk betrokken: ze lijdt aan een invaliderende ziekte die tijdens haar carrière optrad. DiversiCom werkt met gehandicapte werkzoekenden door hen gratis job coaching aan te bieden. Dit omvat een evaluatie van de vaardigheden en ambities, een analyse van de behoeften (opleidingen, mobiliteit, materiële en immateriële voorzieningen, mentor), het opstellen van cv's en voorbereiding op sollicitatiegesprekken, gerichte zoekt ocht naar werk... "Elk geval is uniek, en daarom kiezen we voor een persoonlijke R.T.

Dynamiek altijd vanuit de gevraagde vaardigheid – of het nu gaat om universitaire diploma’s of het praktische talent om Ikeameubels te monteren, wat dan ook – en persoonlijkheid. Mensen met een handicap beschikken vaak over een zeer sterke persoonlijkheid. Door hun handicap hebben ze bepaalde vaardigheden, die voor het bedrijfsleven een toegevoegde waarde kunnen betekenen, ‘overontwikkeld’.” De kandidaat moet zijn handicap eerlijk en realistisch voorstellen, met zijn beperkingen. Nog belangrijker is echter dat hij zijn kwaliteiten en vaardigheden benadrukt: aanpak en zoeken we naar een oplossing voor specifieke behoeften,” verklaart Marie-Laure Jonet. Zes maanden na de lancering begeleidt de vereniging al 40 kandidaten. "Om onze diensten te promoten, werken we samen met de afdeling voor gehandicapte studenten van de universiteiten en met organisaties die betrokken zijn bij onder meer huisvesting, vervoer, recreatie ... Zo is mond-tot-mondreclame erg efficiënt,” verklaart Eléonore Snoy. De vereniging werkt ook samen met bedrijven die kiezen voor meer diversiteit en jobs willen aanbieden aan gehandicapte kandidaten. “Vaak is dit de wens van bedrijven, maar ze weten niet hoe ze eraan moeten beginnen,” vervolgt Marie-Laure Jonet. De rol van de vereniging bestaat er vervolgens in hen bij te staan tijdens de aanwervingen. Dit betreft zowel het actieplan, de presentatie van de kandidaten en de voorzieningen (contractduur, uurroosters, coaching, geschikte apparatuur ...) tot de risicoanalyse, de premieaanvragen voor werkgelegenheid en de interne bewustmaking. “Tot op vandaag hebben we 22 werkgevers getraind en 16 professionele 'matchings' mogelijk gemaakt en voor twee bedrijven meerjarige actieplannen ontwikkeld.” De toekomstige collega’s voorbereiden is van het grootste belang. Hoe reageer je het best op een handicap? Bovendien kan dit veel verschillende vormen aannemen. Natuurlijk denken we hierbij aan de rolstoel, maar de handicap is vaak onzichtbaar (doofheid, autisme, slopende ziekte ...). Een persoon met autisme kan bijvoorbeeld heel directe opmerkingen maken omdat ze niet over de algemeen verwachte ‘sociale filter’ beschikt. Dit moet je echter overwinnen. Praten met de hand over de mond voorkomt dat een dove kan liplezen; de rolstoel van een gehandicapte persoon zonder zijn toestemming verplaatsen kan slecht worden ontvangen. Eléonore Snoy: “We ondervinden ook dat collega’s hier zelf verantwoordelijk voor maken een positief effect heeft op de 'ploeggeest'. Iedereen relativeert enigszins zijn problemen. De sfeer is solidair, de mens en zijn kwetsbaarheid staan meer centraal.” Bekwaamheid eerst! DiversiCom hanteert de filosofie dat een persoon aangeworven moet worden omwille van zijn bekwaamheid en niet uit vrijgevigheid. Marie-Laure Jonet: “We vertrekken “We begeleiden blinden die een ongelooflijk gehoor en geheugen hebben ontvouwd, diploma’s verzamelen en tot zes talen spreken. We regelden de ontmoeting tussen een jonge afgestudeerde van de hotelschool van Lausanne, die onlangs zijn gezichtsvermogen verloor, en de baas van een startend bedrijf van huurappartementen met hotelservice. Een ander voorbeeld is een jonge ongeschoolde autist die over de unieke vaardigheid beschikt dat hij het MIVB-net, -geschiedenis en -uurroosters door en door kent! Zijn droom is om er stage te lopen. We hopen dit mogelijk te maken dankzij de positieve houding van de MIVB. Vele anderen wachten op een plaats. Hen hierbij helpen is boeiend!” Algemener gesteld is elke persoon die een handicap overwint mentaal oplossingsgericht. Ze laat zich niet afschrikken en beschikt over een groot aanpassingsvermogen. Iemand met een handicap aanwerven betekent soms geluk hebben… De volgende stappen "We hadden ons zes maanden geleden niet kunnen voorstellen dat het project in deze mate steun zou krijgen, zowel van de kandidaten die we begeleiden als van de bedrijven die ons vertrouwen. En dan hebben we het nog niet over de kostbare eerste publieke en private partners, zonder wie DiversiCom nooit het daglicht had gezien! Talrijke uitdagingen, met name financiële, staan een duurzame toekomst nog in de weg. Maar de deuren gaan open en we geloven er ten volle in,” concluderen de twee vrouwen. ● Meer informatie: www.diversicom.be. Enkele cijfers: • 1 Europees gezin op 4 heeft te maken met een handicap. • In 80% van de gevallen treedt handicap later op in het leven. • 15%: het aantal mensen met een handicap en met een werkgerechtigde leeftijd. • 35%: de arbeidsparticipatie van personen met een handicap in België. • 41%: het aantal inactieve Belgische personen met een handicap dat zichzelf in staat acht om te werken. • 91%: het aantal Belgische bedrijven dat tevreden is met hun gehandicapte werknemers. BECI - Brussel metropool - juni 2015 45

Dynamiek Bedrijfsoverdracht: de belangen van koper en verkoper op elkaar afstemmen De bijzonder lage rentevoeten en het – weliswaar trage – herstel van de economie zijn gunstig voor de overdrachten/overnames van ondernemingen. Wij raden zowel koper als verkoper aan zich door deskundigen te laten omringen. Zo kan de overdracht succesvol verlopen en worden minder aangename verrassingen vermeden. Het gaat hier immers om een ingewikkelde materie. Bovendien zijn de respectieve belangen van koper en verkoper in sommige opzichten tegenstrijdig. Overdracht van activa versus overdracht van aandelen De verkoper heeft er alle baat bij de aandelen van zijn onderneming over te dragen. Meestal worden meerwaarden op aandelen immers niet belast. De koper wenst van zijn kant liever de handelszaak over te nemen om die in een bestaande of nog op te richten vennootschap te integreren. Op die manier kan de handelszaak op basis van de aan de verkoper betaalde prijs worden afgeschreven en niet op basis van haar historische waarde, waardoor de belastbare grondslag van de vennootschap zonder enige uitgave van liquide middelen kan worden verminderd. De aankoop van een handelszaak beperkt zich bovendien tot het kopen van activa; wie echter aandelen aankoopt, koopt tegelijk de activa en passiva (met inbegrip van mogelijke latenties) van een vennootschap. De verkoper die de handelszaak overlaat, wordt echter zwaar belast. Als de handelszaak deel uitmaakt van zijn vennootschap, zal de verwezenlijkte meerwaarde aan de vennootschapsbelasting worden onderworpen en betaalt de verkoper ook nog eens een roerende voorheffing van 25% bij de invereffeningstelling van de maatschappij. Als de handelszaak eigendom is van de verkoper als natuurlijke persoon (eerder uitzonderlijk bij dit type transacties), wordt de meerwaarde belast aan 16,5 of 33% (te verhogen met de gemeentebelasting en dit alleen indien de verkoper zijn activiteit definitief stopzet). De door de verkoper gevraagde prijs wordt hierdoor wellicht de hoogte ingedreven… Problemen met prijs en financiering Bij de overdracht van KMO’s vormt de prijs vaak een struikelblok voor investeerders. Banken financieren zelden meer dan 70 tot 75% van de overdrachtsprijs. Voor de overnemer is het soms moeilijk de overige 25 tot 30% zelf op te hoesten. De overname van aandelen eerder dan van de handelszaak komt minder duur uit. Maar zelfs dan is de overnemer niet altijd in staat om die 25 tot 30% te financieren. In dergelijk geval is de overdracht van het bedrijf via een OBO mechanisme (Owner Buy-Out) soms de oplossing. Met dit systeem kan de verkoper tegelijk cash vrijmaken (de holding koopt een deel van zijn aandelen over) en (voorlopig althans) aan46 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Emilie Delsaux deelhouder blijven van de vennootschap die hij gedeeltelijk overlaat. Op die manier moet de koper veel minder geld neertellen om de door de verkoper via de holding overgelaten aandelen aan te kopen. De beslissingsbevoegdheid van zowel verkoper als koper in de nieuwe structuur (en dus indirect in de beoogde vennootschap) kan gemakkelijk via een overeenkomst tussen aandeelhouders worden geregeld. Deze vorm van overname heeft bovendien het voordeel dat ze de banken geruststelt over de kwaliteit van het overnameproject. De meerwaarde voor de verkoper die zijn aandelen overlaat, zal niet worden belast. Er zal echter moeten worden gelet op de manier waarop deze verrichting effectief wordt aangepakt, onder andere als de verkoper slechts een minderheid van zijn aandelen overlaat en in het beheer van de vennootschap actief blijft. De fiscus zou dan geneigd kunnen zijn deze transactie als belastbaar te beschouwen, met name als diverse inkomsten aan een tarief van 33%. Een laatste advies Nogmaals onderstrepen we hoe belangrijk het wel is zich door betrouwbare raadgevers te laten begeleiden. Een succesvolle bedrijfsoverdracht mag geen onaangename verrassingen tot gevolg hebben. De taak van de financiële en fiscale adviseurs bestaat erin elk detail van het overnameproject grondig te analyseren. Wij vestigen trouwens uw aandacht op het nieuwe project van de Kamer van Koophandel van Brussel dat volledig in het teken staat van bedrijfsoverdrachten: de HUB Transmissions. De missie bestaat erin zowel verkopers als kopers de nodige bijstand bij het overnameproject aan te bieden. ● Emilie Delsaux Tax Manager – Deloitte Tel. + 32 2 800 29 71 Mobile + 32 470 20 45 93 edelsaux@deloitte.com R.T.

Dynamiek SELF-EMPLOYED CORNER E-Day: een rondetafel over e-commerce Ter inleiding van de tweede e-Day (de Webdag voor zelfstandigen en KMO’s, die naast de Export Day werd georganiseerd), hield IZEO een rondetafel waarbij Olivier Kahn vier e-commerce ondernemers en een deskundige ontving. Vijf aspecten van het web kwamen aan bod: de menselijke dimensie, de strategie, de logistiek, de commerciële aspecten en het financiële luik. Marc Husquinet R ond de tafel zaten Olivier Brisac, de oprichter van KillMyBill, een oplossing om aanbiedingen te vergelijken in domeinen als energie, telecommunicatie en banken; Laurence Nazé, die Didoodam.com in het leven heeft geroepen om via het internet pantoffels te verkopen; Jérôme Gobbesso, die de online apotheek NewPharma heeft gecreëerd; Olivier Riesen, bedrijfsleider van Kadolog.be, die op het internet huwelijks-, geboorte- en verjaardagenlijsten aanbiedt; en ICHEC hoogleraar Alain Ejzyn, die ook een deskundige in e-commerce is1 . Voor de meeste van deze gasten was de oprichting van een eigen bedrijf een evidentie voor persoonlijke redenen of wegens het verloop van hun carrière. Dit vereist dat men zich door bekwame mensen laat omgeven, maar het was ook “om de prettige en minder prettige momenten te delen”, aldus Jérôme Gobbesso. “Je moet ideeën hebben, de zaken als een visionair aanpakken”, verklaart Olivier Riesen, die eraan toevoegt dat technologie voor een hefboomeffect zorgt en dat je dus best de evolutie ervan op de voet volgt. Andere sleutelbegrippen waren vertrouwen en communicatie. Olivier Brisac vindt dat “je met e-commerce zeer gesegmenteerde markten kunt benaderen en ook de activiteiten vlot internationaal kunt uitbreiden”, ook al moet je daarbij “de logistieke problemen en het argwaan van de consument uit de weg kunnen ruimen.” Veel ondernemers geven toe dat zij geen marktstudie op voorhand hebben verricht en ook geen businessplan hebben uitgewerkt: ze zijn vertrokken van hun eigen behoeften, met beperkte middelen. Alleen Jérôme Gobbesso heeft het profiel van zijn klanten bestudeerd. “In de farmaceutische sector moeten de kopers gerustgesteld worden.” Alain Ejzyn voegt eraan toe dat: “om het even welk product op het internet mag worden verkocht zolang er geen wettelijke beperkingen bestaan”. Jérôme Gobbesso vermeldt wel dat “een fysieke winkel en een e-shop totaal verschillende vaardigheden vereisen.” Iedereen is het eens dat de website vandaag moet worden aangepast aan mobiele toestellen (want die staan in voor 40% van de aankopen). “Het is van groot belang de klant en zijn verwachtingen goed te begrijpen”, zegt Alain Ejzyn. “Wij zijn van een ‘lean’ model vertrokken”, voegen Olivier Brisac en Olivier Riesen er aan toe. Alle ondernemers zijn het er mee eens dat het mogelijk is met weinig middelen te beginnen, voor zover men zich soepeler opstelt. Voor Jérôme Gobbesso is logistiek echter van kapitaal belang (wegens een catalogus van meer dan 30.000 producten, waarvan 9.000 in voorraad). “Wij hebben 1 Dit debat kunt u in streaming volgen op www.eday-brussels.be. BECI - Brussel metropool - juni 2015 47 alles vanaf nul ontwikkeld”, vertelt hij. Alle deelnemers aan het debat dringen aan op flexibiliteit en volledigheid op het web (want de concurrent is slechts met een paar muisklikken bereikbaar). De verwachtingen van de consument moeten dus snel worden ingewilligd. “Voortaan kopen zes Belgen op tien ook via het internet”, verklaart Alain Ejzyn, hoewel er geen typisch e-koper profiel bestaat. Hoe dan ook, voor alle ondernemers is service een prioriteit. Sommigen onderscheiden zich bovendien door hun pedagogische aanpak (Olivier Brisac en zijn online vergelijkingstool), door een loyaliteitsprogramma (Laurence Nazé, die ook een blog runt), door een rechtstreekse dialoog met de surfer (de reactie uitlokken en de vragen of verwachtingen beantwoorden) of met producten met een ruimere winstmarge. “Op alle niveaus moet de klant worden gerustgesteld en op transparantie kunnen rekenen”, aldus nog Alain Ejzyn. En het platform dient constant te worden verbeterd. Van avontuur houden “De kost om de infrastructuur op te starten is zeer gering”, beweren Olivier Riesen en Olivier Brisac. De nodige investering in marketing (onder andere bij Google) weegt wel zwaarder door. Enige uitzondering hierop: de website Pharma.be, waarin Jérôme Gobbesso “jaarlijks 300.000 tot 500.000 € in informatica investeert.” Alain Ejzyn beweert trouwens dat er “geen algemeen antwoord bestaat voor de kost en de financieringsbronnen van een website.” “U moet van avontuur houden en risico’s beheersen”, zeggen alle deelnemers. ●

Convention Bureau Ardenne Meetings & Incentives 01. Meet in green: Op zoek naar een plek voor uw symposium, vergadering, personeelsopleiding … in de Ardennen vindt u een gevarieerd aanbod van locaties en accommodaties die hiervoor geschikt zijn. Van zakengite, charmant hotel, vergadercentrum tot kasteel … allemaal hebben ze één ding gemeen: een groene en rustige omgeving die inspirerend werkt. Team in green: Op zoek naar originele, innovatieve ideeën om de teamspirit te versterken … Onze regio is een levensgrote tuin met ontelbare mogelijkheden voor sport, fun en onvergetelijke activiteiten. Events in green: Gala-avond, personeelsfeest, … onze omgebouwde boerderijen en kastelen zorgen voor een magisch en luxueus kader. Wat betreft vakbeurzen en mega-events, de aangepaste infrastructuur vindt u in onze twee congrescentra, midden in het groen. Hulp nodig? Contacteer ons voor gratis vakkundig advies en bezoek onze NIEUWE website www.ardenne-meetings.be Contact: info@ardenne-meetings.be www.ardenne-meetings.be 02. Brandsport Brandsport heeft bijna 30 jaar ervaring als organisator van teambuilding activiteiten. Je kan er kiezen uit verschillende formules: management training, touwavonturen in het bos en La Roche Team Adventures. Een nieuwe formule met paarden wordt verwacht in de nabije toekomst. De filosofie van Brandsport zegt dat er geen betere manier is om een team aan elkaar te binden of om hun performance te verbeteren dan topervaringen in de buitenlucht. Door samen te werken verzeker je elkaars veiligheid, leg je je lot blind in de handen van je partners en door te leiden en geleid te worden, leer je je collega’s te vertrouwen en kennen. Deze ervaringen, gecombineerd met de competitie tussen de teams en de adrenalinerush, leidt iedereen tot buitengewone prestaties. Contact: info@brandsport.be www.brandsport.be Avontuurlijk aan vertrouwen winnen! Meet in Green in Belgisch Luxemburg!

03. Garde-Chasse van Wildtrails Le Garde-Chasse is een sfeervol en luxueus seminarcentrum, gelegen te Jupille, nabij La Roche-en-Ardenne aan de oevers van de Ourthe. Het huis telt meerdere ruime vergaderzalen en break-out rooms, een sfeervol salon met open haard, een lounge-wijnkelder en een prachtige keuken en terras met adembenemend zicht op de vallei! In Le Garde-Chasse beschikt u steeds over de volledige exclusiviteit van de locatie. U geniet bovendien een volledig meeting support & full hotel service. Op aanvraag verzorgen we ook: een originele teambuilding, support van outdoor oefeningen, een teamcooking of een barbecue op een verrassende locatie, … of tal van andere mogelijkheden, dit alles in overleg met u! Contact: info@wildtrails.be www.wildtrails.be 04. Een referentielijst voor elke letter van het alfabet! Château des Thermes Château des Thermes is een buitengewone locatie in een rustgevende omgeving en combineert welzijn met gastronomisch genot. Geniet van de voordelen van de warmwaterbronnen te midden van een prachtig decor, gericht op harmonie en ontspanning. Alle meeting rooms zijn aanpasbaar en worden verlicht door natuurlijk daglicht. Elke zaal heeft een buitenterras en airconditioning. Alle kamers hebben een scherm, flip-charts, WiFi internet en telefoonaansluiting. Op verzoek kunnen een projector, een spreekstoel, microfoons en andere benodigdheden voorzien worden, en een business centrum met kantoor- en secretariaatfaciliteiten is eveneens beschikbaar. Dit nieuwe viersterrenhotel biedt plaats aan 47 warme, comfortabele kamers en suites. Faciliteiten: • Kamers: 47 • Meeting rooms: 4 • Meetingcapaciteit: 12 tot 120 • Uitstekend wellness centrum. Contact: info@chateaudesthermes.be http://www.chateaudesthermes.be Magie in een buitengewone setting! ©Chateau des Thermes

De Meren van l’Eau d’Heure 05. De site van de Meren van l’Eau d’Heure is de perfecte plek voor incentives, teambuilding, familiedagen en evenementen. Survival parcours, een death ride boven het meer en bungeejumping, een ritje met de amfibiebus of de segway, inleiding tot zeilen, kajakken, waterskiën, parachutespringen, fietstochten, helikoptervluchten, ... De Meren van l’Eau d’Heure bieden je een prachtig domein rondom het water, een grote parking en een auditorium waar diverse evenementen georganiseerd kunnen worden. U kan hier ook eten en overnachten in een groen kader en dit het hele jaar door. Ontdek de grootste nautische infrastructuur van België en verras klanten en medewerkers met deze originele locatie! 2015 is het jaar van de nieuwigheden op de site van de Meren van l’Eau d’Heure: • Volledig vernieuwd tropisch park, • Nieuwe glijbaan, uniek in België, • Nieuw wellness- en balneotherapiecenter, • Het Spray Park: nieuwe outdoor ruimte op een oppervlakte van 500 m² met tuinen, terras, ligzetels en bar. Contact: reservation@lleh.be www.lacsdeleaudheure.be 06. Ontdek het Point Centre, het beeld van Henegouwen van de 21e Kies voor een avontuurlijke teambuilding in hartje Henegouwen! eeuw ! In het hart van de Aeropole van Gosselies, vlakbij een belangrijk knooppunt van snelwegen en van de luchthaven van Charleroi “Brussels South Airport”, bieden wij u moderne vergaderzalen, een ruime parking met 220 plaatsen en professionele medewerkers die gedurende het hele evenement tot uw dienst staan. Aarzel niet en contacteer ons, u zal aangenaam verrast zijn! Vergeet niet om uw cadeaucode “BECI2015” te gebruiken bij uw boeking. Infrastructuur: • Auditorium: 180 plaatsen. • Vergaderzalen: van 2 tot en met 85 plaatsen. • Een receptiehal voor 180 personen. • Tegen de lente van 2016, een fleurig terras. • Parking, gemakkelijke toegang via autostrade, nabij de luchthaven en het station van Charleroi Zuid. Contact: Info@biopole.be www.pointcentre.be T. +32 (0) 71 / 378.658 Vergaderingen in het licht van de moderniteit © Igretec © WBT-DavidSamyn © goodluz - Fotolia.com

COMMUNITY Het staat in de E-mag Het in 2011 door Marc Schepers opgerichte CityDepot was het eerste bedrijf dat een stedelijk distributiesysteem ontwikkelde, eerst in Hasselt en daarna eveneens in Brussel. De goederen worden in opslagplaatsen aan de rand van de stad gelost en vertrekken daaruit richting stadscentrum met kleinere en milieuvriendelijkere vervoermiddelen. CityDepot levert jaarlijks 70.000 colli en 15.000 paletten aan zowat 2.000 klanten. Leve de zondag! Een onderneming overdragen? Volkomen normaal! Exporteert u ook? De Brusselse ondernemingen betalen meer op tijd e-commerce: hoe beginnen? Deze artikels staan ook op onze website: www.beci.be/newsletter/e_mag NEWS Bpost en CityDepot slaan de handen in elkaar Bpost en CityDepot hebben besloten hun troeven, ervaringen en geografische spreiding te verenigen om samen als leaders van de stedelijke distributie op te treden en hun diensten ook in andere Belgische steden te gaan aanbieden. LEDEN TREFPUNT verhuurder-huurder relaties Securenting.com: optimalisatie van Securenting ontstond dit jaar op initiatief van een Brusselse ondernemer die al jarenlang geconfronteerd werd met contractuele conflicten tussen eigenaars en huurders van vastgoed. Securenting.com is een volkomen nieuwe site die eigenaars en huurders samenbrengt en oplossingen biedt voor betere contractuele relaties. In 2014 lanceerde bpost een gelijkaardige dienst in Antwerpen, onder de naam City Logistics. Wegvervoerders die goederen op verscheidene plaatsen van het stadscentrum en de haven moeten leveren, lossen in feite in een opslagplaats van bpost. Vandaag organiseert City Logistics dagelijks 100 verplaatsingen naar het stadscentrum, voor rekening van 5 transporteurs. Marc Schepers Samen hebben ze de nieuwe entiteit CityDepot NV opgericht, met bpost als hoofdaandeelhouder die in de komende jaren nog aan belang zal winnen. Marc Schepers, oprichter van CityDepot, neemt het roer van de nieuwe organisatie die de activiteiten en de zowat 25 medewerkers van de huidige vennootschappen CityDepot en City Logistics overneemt. CityDepot NV is momenteel actief in Brussel, Antwerpen en Hasselt en wil zijn diensten geleidelijk ook in andere grote en middelgrote steden van het land aanbieden. Securenting helpt eigenaars contacten te leggen met betrouwbare huurders. Een kwestie van gemoedsrust. Securenting helpt de huurders hun geloofwaardigheid en ernst te bewijzen aan de toekomstige verhuurder. De ernst kan ook worden bewezen door de opmerkingen die eigenaars over hun huurders kunnen achterlaten. Securenting helpt zijn leden onderling te communiceren via een toegekend e-mailadres. Dit systeem vergemakkelijkt aanzienlijk de communicatie rond vragen of problemen met betrekking tot het gehuurde vastgoed. Het bedrijf focust op zijn leden om zijn hoofddoel te bereiken, namelijk een vredige, gezonde en duurzame relatie tussen verhuurder en huurder. Info : www.securenting.com • info@securenting.com Montjoielaan 58 • 1180 Ukkel BECI - Brussel metropool - juni 2015 51

COMMUNITY NEWS Neem deel aan de Open Bedrijvendag! BECI is betrokken bij de Open Bedrijvendag van 4 oktober. De OBD, meteen ook het grootste eendaags evenement voor het grote publiek in België, helpt honderden organisaties hun deuren voor iedereen te openen en hun dagelijks werk bekend te maken. De OBD is dus voor die ondernemingen een schitterende interne en externe communicatieactie. Ideaal om hun imago en bekendheid gevoelig op te krikken, het personeel te motiveren, nieuwe mensen aan te werven, zakenrelaties te ontwikkelen enz. Voor de bezoekers is dit de gelegenheid om na te gaan hoe hun lievelingsproducten worden geproduceerd, hoe bedrijven functioneren of waar hun buren werken. Potentiële klanten kunnen bovendien vragen stellen, producten testen of proeven of misschien zelfs deelnemen aan het fabricageproces, wat de koopmotivatie nog zal doen toenemen. De bezoekers die het product of de dienst niet meteen nodig hebben, zullen wellicht terugkomen wanneer de behoefte zich wel voordoet. Ze zullen zich namelijk de naam veel beter herinneren na een bedrijfsbezoek en het gesprek met het personeel! Zin om deel te nemen? In ruil voor de deelnameprijs (vastgelegd in functie van het aantal bedienden in de onderneming) geniet het bedrijf een geïndividualiseerde follow-up, advies in communicatie, een volledig pakket promotiemateriaal en een uitgebreide mediacampagne. Meer informatie: www.openbedrijvendag.be of neem contact met ons op via 09 266 05 50 of info@openbedrijvendag.be. Opgelet: de inschrijvingen lopen binnenkort ten einde! ALGEMENE VERGADERING ALGEMENE VERGADERING BECI - Kamer van Koophandel Brussel vzw Onze leden worden uitgenodigd tot het bijwonen van de gewone algemene vergadering van BECI - Kamer van Koophandel Brussel die zal plaatsvinden in de vergaderzalen van de Louizalaan 500 op donderdag 1 oktober 2015 om 16.00 uur. Agenda ● Goedkeuring van de notulen van de Gewone Algemene Vergadering van 1 oktober 2014 ● Verslag van de Raad van Bestuur ● Verslag van de Commissarisrevisor ● Goedkeuring van de rekeningen van het boekjaar 2014-2015 ● Goedkeuring van de ontwerpbegroting en vaststelling van het bedrag van het lidmaatschapsgeld voor het boekjaar 2015-2016 ● Kwijting aan de Bestuurders en Commissarisrevisor ● Benoeming van de Raad van Bestuur ● Toespraak van de Voorzitter ● Uitreiking van de Medaille van BECI Thierry Willemarck Voorzitter 52 BECI - Brussel metropool - juni 2015 BECI - Verbond van Ondernemingen te Brussel Onze leden worden uitgenodigd tot het bijwonen van de gewone algemene vergadering van BECI – Verbond van Ondernemingen te Brussel die zal plaatsvinden in de vergaderzalen van de Louizalaan 500 op donderdag 1 oktober 2015 om 16.30 uur. Agenda ● Goedkeuring van de notulen van de Gewone Algemene Vergadering van 1 oktober 2014 ● Verslag van de Raad van Bestuur ● Verslag van de Commissarisrevisor ● Goedkeuring van de rekeningen van het boekjaar 2014-2015 ● Goedkeuring van de ontwerpbegroting en vaststelling van het bedrag van het lidmaatschapsgeld voor het boekjaar 2015-2016 ● Kwijting aan de Bestuurders en Commissarisrevisor ● Statutaire benoemingen ● Benoeming van de Commissarisrevisor ● Toespraak van de Voorzitter Thierry Willemarck Voorzitter

LA TOURNETTE GOLF ACADEMY Ontdek de golfsport in één van de mooiste Clubs van het land, gelegen dichtbij de ring ten zuiden van Brussel: GOLF ONTDEKKINGSNAMIDDAG elke zondag ! Programma (2u15): • 14u45 Onthaal van de deelnemers • 15u00 GOLF INITIATIE • 16u30 Drankje en informatie: hoe te beginnen met golf? € 5,- p.p. – beperkt aantal plaatsen – correcte kledij vereist (geen jeans). Schrijf u snel in ! info@tournette.com • 067-894 266 www.tournette.com Chemin de Baudemont 21 - 1400 Nijvel

COMMUNITY Meer dan 1400 bezoekers stroomden op 7 mei naar Brussels Expo toe om deel te nemen aan twee parallelle evenementen, georganiseerd door BECI en IZEO: de Export Day (dag van de export en van het internationale ondernemerschap) en de e-Day (de Webdag voor zelfstandigen en KMO’s). Naast de 26 stands, 46 workshops en een rondetafel vonden tijdens dit dubbele evenement 60 coachingsessies plaats en, in het raam van de Synergy Day, 133 B2B ontmoetingen tussen ondernemingen uit België, Luxemburg en het Noorden van Frankrijk. De dag werd afgerond met een conferentie in aanwezigheid van Willy Borsus (Federaal Minister van Zelfstandigen en KMO’s) en Cécile Jodogne (Brusselse Staatssecretaris van Buitenlandse Handel). 54 BECI - Brussel metropool - juni 2015

COMMUNITY Het BECI nieuws in beelden In samenspraak met Febetra, UPTR en TLV, bracht BECI de werkgeversorganisaties en de sector van transport en logistiek samen voor een uitvoerige uiteenzetting over het project van kilometerheffing voor vrachtwagens door dienstverlener Viapass. Dit was de gelegenheid om meningen uit te wisselen en een gemeenschappelijk standpunt in te nemen. Tijdens de jaarlijkse receptie op 8 april kon het personeel van BECI ontdekken wat zich achter de schermen van het Atomium afspeelt. Als leden van de Mobiliteitshub van BECI gaan D’Ieteren en Interparking verder met een promotie van het elektrische voertuig en de plugin hybride wagens. BECI nam een VW Golf GTE en een Audi A3 e-tron in ontvangst. Beide zijn uitgerust met het car-sharingsysteem Keyzee. Zin in een testrit? Stuur een mail naar vc@beci.be. In de voormiddag van 29 april leidden BECI en Traject 15 ondernemingen op in gedeelde mobiliteit. After Work van BECI, op 2 april, in de Thon Hotel Bristol Stefanie. Elke lente biedt de Bike Experience Brusselaars de mogelijkheid om twee weken lang naar hun werk te fietsen. Hier ziet u een deel van het BECI fietsteam. Van links naar rechts: Geneviève Boxus, Emmanuel Robert en Laurie Verheyen. BECI - Brussel metropool - juni 2015 55

IMPRESSION OF A BRIT Exotic escapism It’s not surprising that the best way to describe a longing for something one doesn’t have is a German word: Sehnsucht. According to Wikipedia, it is “difficult to translate adequately and describes a deep emotional state.” Its meaning is somewhat similar to the Portuguese word saudade, but without as much emotional content. Richard Hill T he Sehnsucht factor suggests the unarticulated conviction that life in Germany is less than ideal, what Gregor von Rezzori, the author of An Ermine in Czernopol, called “a restless delusion welling from a melancholy deep within.” It may have something to do with the weather, but I think it’s more likely to be a reaction to the dullness of German everyday life. You have to go some way back to explain the intensity of the Sehnsucht factor and the closely associated cult of romanticism. As in other national cultures, nature plays an important role. Germans have an almost mystical relationship with their environment of hills and forests, and these certainly helped shape the German psyche. A study made in the 1980s by the military surveyors of the Bundeswehr found that the average horizon across 80 per cent of what was then West Germany was only one kilometre, because of all those hills and trees… Romanticism was an important element of German cultural life in the 18th and 19th centuries, thanks to the Brothers Grimm, Schiller, Goethe, Tieck, Novalis and others less famous. The impulse took an upward tack in the early-20th century with short-lived and ultimately unsuccessful forays into sub-Saharan Africa, and the arrival of exotic animals in German zoos and circuses. The trend was reflected in the works of contemporary German expressionist artists. Today, German TV throws more light on this romantic instinct. There’s rarely a weekend that goes unadorned with a dramatisation of a fairy story (from Grimm or a source somewhere deep in Mitteleuropa). Sunday morning programmes also frequently feature overblown outdoor lets-have-fun events where the good cheer and the clapping seem to be slightly forced, even if the weather is good (most often it’s not). Drama programmes are often set in significantly escapist surroundings and sunny climes – most often the eastern Mediterrean, if not African safari country, or cooler but romantic settings like the Irish coastline, Scottish moors or Cornish villages, all involving elitist things like thoroughbred horses, Range Rovers and manor houses. Uniforms have always appealed to the German psyche but these days, for reasons difficult to fathom for a foreigner, German TV viewers are most excited by police officers in green or blue (depending on the state) and medical personnel and pharmacists in white. Maybe the daily late-afternoon/ early-evening bombardment of advertising spots promoting a wide range of cures for a wide range of ailments has something to do with this. The ultimate TV environment is a cruise-ship scenario where the programme-makers have the econ omic advantage of being able to blend a German cast into an appropriately exotic setting. In all these scenarios, which are invariably upmarket and elitist (to add to the exoticism), everybody including even a few token natives speaks fluent German. The only exceptions are the horses. In short, German TV viewers seem to associate with the over-privileged even when their own status falls far short. For them, the exotic has irresistible charms. Maybe this compelling taste for exoticism is best explained by Paolo Ciucani, an Italian who renovates vacation homes for Germans in Tuscany: “We almost feel sorry for the Germans. They are so wealthy yet so unhappy. Maybe they come here to try and learn how to enjoy life. But they end up going back to the same miserable place, so they never really change.” ● BECI - Brussel metropool - juni 2015 57

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Abouzeid Shipping NV Avenue de la Croix du Sud 27 - 1410 Waterloo Nace: 29201 - Vervaardiging van carrosserieën voor motorvoertuigen 45113 - Detailhandel in auto's en lichte bestelwagens (= 3,5 ton) 50200 - Goederenvervoer over zee- en kustwateren afg.: Dany Abouzeid ADS Group NV Soetkindreef 59 - 1070 Brussel Nace: 46341 - Groothandel in wijnen en geestrijke dranken 46349 - Groothandel in dranken, algemeen assortiment afg.: Jean-Luc Watteau Ambassade d'Israël en Belgique et au Luxembourg AMB Sterrewachtlaan 40 - 1180 Brussel Nace: 99000 - Extraterritoriale organisaties en lichamen afg.: Gal Mor Aq Rate BVBA Waterloosesteenweg 255 - 1060 Brussel Nace: 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg.: Laurent Moreau Art'Emi BVBA Louizalaan 367 - 1050 Brussel Nace: 32123 - Vervaardiging van sieraden 32130 - Vervaardiging van imitatiesieraden en dergelijke artikelen 46480 - Groothandel in uurwerken en sieraden afg.: Artemi Vasilakis Arvia Victor Rousseaulaan 100 - 1190 Brussel afg.: Frédéric Toussaint Aymax BVBA Paleizenstraat 320 - 1000 Brussel Nace: 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Grégory Deslondes Balkan Investing BVBA Elsense Steenweg 202 - 1050 Brussel afg.: Azelio Fulmini BC Interactive (be-connect) NV Woluwelaan 46 - 1200 Brussel Nace: 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg.: Olivier de Decker BCCN - Belgium Cellular Communication Network BVBA Freeman & Greenwood CVBA Smaragdlaan 41 - 1030 Brussel Nace: 46900 - Niet-gespecialiseerde groothandel afg.: Ali Syed Brain Power Corporation BVBA Januarilaan 11 - 1200 Brussel Nace: 62020 - Com58 BECI - Brussel metropool - juni 2015 Village Partenaire Fernand Bernierstraat 15 - 1060 Brussel Nace: 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 62090 - Overige diensten op het gebied van informatietechnologie en computer 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg.: Dan Azria puterconsultancy-activiteiten 62090 - Overige diensten op het gebied van informatietechnologie en computer 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg.: Marius Naum Brussels by Water VZW Akenkaai 2 - 1000 Brussel Nace : 50300 - Personenvervoer over binnenwateren afg.: David Kuborn Inexsa BVBA Chamber of Commerce of Spain - Delegation to the European Union Luxembourgstraat19 - 1000 Brussel Nace: 94110 - Bedrijfs- en werkgeversorganisaties afg.: Héctor Benítez López CNCD - 11.11.11 VZW Handelskaai 9 - 1000 Brussel Nace: 88999 - Andere vormen van maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting, n.e.g. 94995 - Verenigingen op het vlak van ontwikkelingssamenwerking afg.: Arnaud Zacharie Cocktail 15 BVBA Aalststraat 7 - 1000 Brussel Nace: 1811001 - De drukkerijen van kranten, inclusief reclamebladen 1813001 - Zetten van tekst en beeld op film, fotografisch of normaal papier 7311001 - Ontwerpen en voeren van reclame- en promotiecampagnes voor derden via de verschillende media afg.: Gisèle Omanyondo Tshale Digital Advice Group BVBA Vleurgatstraat 206 - 1000 Brussel Nace: 1813012 - Bewerking van digitale gegevens : verrijking, selectie en koppeling van digitale gegevens op gegevensdragers 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg.: Sacha Waedeman Dimitrios Koukasis - Sportyverse.com Jourdanplein 35 - 1040 Brussel afg.: Koukasis Dimitrios EIG - Gold Investment Group NV Vuurkruisenlaan 241 - 1020 Brussel afg.: Guylain De Decker Equal-Partners CVBA Eugene Flagey plein 18 - 1050 Brussel Nace: 69101 - Activiteiten van advocaten afg.: Eric Gillet Louis De Waele (Les Entreprises) NV Jean Dubrucqlaan 175 - 1080 Brussel Nace : 41201 - Algemene bouw van residentiële gebouwen afg.: Alain Lebens Nimva BVBA Nijverheidstraat 15 - 9620 Zottegem afg.: Geert De Vleeschouwer One Day Driver BVBA Rue de l'Industrie, 20 - 1400 Nivelles Nace: 49390 - Overig personenvervoer te land, n.e.g. afg.: Françoise Zonemberg Papery Winston Churchilllaan 59 - 1180 Brussel afg.: Stefania Di Paolo PG Invest NV Defacqzstraat 126 - 1060 Brussel Nace: 46180 - Handelsbemiddeling gespecialiseerd in andere goederen afg.: Gérard Nys Ponti Coffee Rue des Marlières 3 - 1476 Houtain-le-Val Nace: 4619001 - Niet gespecialiseerde handelsbemidWaterloosesteenweg 880 - 1000 Brussel Nace: 78100 - Arbeidsbemiddeling afg.: Annick Declercq -Kloppert Irabel BVBA Chemin de la Maison du Roi 32 - 1380 Lasne Nace: 96011 - Activiteiten van industriële wasserijen 96012 - Activiteiten van wasserettes en wassalons ten behoeve van particulieren afg.: Hossein Akhlaghi Key to Belgium - Stetco BVBA Rue des Liniers 48 - 1300 Wavre Nace: 64200 - Holdings 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfs afg.: Alexis Cloquet Life Mate BVBA Witte Patersstraat 4 - 1040 Brussel afg.: Ivan Boole G.T. Management & Consulting BVBA Alsembergsteenweg 842 - 1180 Brussel Nace: 4110211 - Projectontwikkeling voor de bouw of de aanleg van : commerciële, en industriële centra, hotels, industriezones en markten, jachthavens, wintersportcentra, enz. 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Over afg.: Tim Govaert

COMMUNITY deling 46370 - Groothandel in koffie, thee, cacao en specerijen 7739904 - Verhuur en operationele leasing zonder bedieningspersoneel van overige apparatuur voor wetenschappelijke, commerciële en industrieële doeleinden, inclusief verkoopautomaten. afg.: Dimitri Povolotsky Pro Unity NV Roger Vandendrieschelaan 18 - 1150 Brussel afg.: David Muyldermans r'Art Gallery - Store & Gallery Edith Cavellstraat 210 - 1180 Brussel afg.: Alba Pregja Réservoir A Architectes BVBA Rue du Commerce 1 - 6000 Charleroi Nace: 71113 - Stedebouwkundige en tuin- en landschapsarchitecten afg.: Julien Dailly Stile di Vita BVBA Willemsstraat 45 - 1210 Brussel Nace: 4329901 - De installatie van verlichtings- en signaleringssystemen voor wegen en spoorweg - 4333101 - Aanbrengen in gebouwen en andere bouww. van : vloer-of wandtegels van keramische stoffen, beton of gehouwen steen, vloerbedekking en wandbekleAGENDA 02 et 03.07.2015 Négociation avec les syndicats : atelier pratique * Management & RH, Personal improvement 10.06.2015 60’ chrono : Il n’y a que 4 manières de faire croître son entreprise * 19.06.201 Excel : Tips and Tricks * Fiscaliteit en financien 10.06.2015 Faire son budget et optimiser ses ressources * Handelsrecht Augustus tot december 2015 Opleiding Bemiddeling/Mediation te Gent September 2015 tot februari 2016 Cycle de formation à la médiation civile et commerciale - Bruxelles* ➜ Brigitte van der Mensbrugghe +32 2 643 78 30 – bvdm@beci.be Sociale wetgeving 19.06.2015 BECI HR Lunch * Enkel in het Frans ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Milieu, stedenbouw, mobiliteit 15.06.2015 Perspectives de l'immobilier touristique et de congrès* 22.06.2015 Quelles tendances pour l'immobilier à Bruxelles en 2025 ?* Tot juni 2016 Cycle management environnemental* 15.06.2015 Hoe laat u uw energiefactuur naar beneden? 18.06.2015 Stop met verspilling! Preventie en beheer van voedseloverschotten 24.06.2015 Cycle Management Environnemental : la mobilité en entreprise* 26.06.2015 Tram 71, Pascal Smet, Minister van Mobiliteit, en Brieuc de Meeûs geven de volledige uitleg ➜ Erick Thiry +32 2 643 78 36 - eth@beci.be 10.06.201 Marokkaanse delegatie 11.06.2015 Financements européens : une réponse pour la compétitivité des PME bruxelloises ? * 17 - 18.06.2015 Greater Region Business Days à Luxembourg 24.06.2015 Halal opportuniteiten voor uw producten & diensten! ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - sso@beci.be Diversiteit 21, 22, 23.09.2015 Diversity Management ➜ Bouchra El Mkhoust +32 2 643 78 20 - bem@beci.be Van den Brulle François NP François Vervloetstraat 33 - 1180 Brussel afg.: François Van den Brulle VHM consult BVBA Rue de Chebais 30 - 1370 Jodoigne Nace: 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 4741001 -De kleinding van terrazzo marmer, graniet of lei, enz. afg.: Antonino Cascato Suami Kevin NP Saturnelaan 17 - 1180 Brussel afg.: Kevin Suami Thelis NV Rue de la Gare de Naninne 55 - 5100 Namur Nace: 26200 - Vervaardiging van computers en randapparatuur 33200 - Installatie van industriële machines, toestellen en werktuigen 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's afg.: Romain Gijsens Time4Society VZW Jef Denijnplein 14 - 2800 Mechelen Nace: 94999 - Overige verenigingen, n.e.g. afg.: Nathalie Bekx ToB1 Office Services NP Blijde Inkomstlaan 10 - 1560 Hoeilaart afg.: Sophie Rans Vivaldi software BVBA Engelse Wandeling 2 K02V - 8500 Kortrijk Nace: 46510 - Groothandel in computers, randapparatuur en software 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg.: Sibren Missiaen VRC Bedrijfsrevisoren / Réviseurs d'Entreprises CVBA West Point Park 't Hofveld 6 C 3 - 1702 Groot-Bijgaarden Nace : 69203 - Bedrijfsrevisoren afg.: André Geeroms World Trade Centre Winnipeg 219, Provencher Blvd. 3rd floor - R2H 0G4 Winnipeg, Manitoba - CANADA afg.: Virginie De Visscher Zabala - Innovation consulting Belliardstraat 20 - 1040 Brussel Nace: 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg.: Ainhoa Zabala handel in computers en standaardprogrammatuur 47910 - Detailhandel via postorderbedrijven of via internet afg.: Philippe Moris 17.06.2015 Entrepreneurs Night ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be BECI - Brussel metropool - juni 2015 59

COMMUNITY De restauranttip van aGenDa MaGaZine racines ••• Binnenkort hoef je helemaal niet meer de overtocht naar Italië te maken, tenminste niet voor de gastronomie. We overdrijven natuurlijk, maar de resem Brusselse eetplekken die vertrekken vanuit de keuken aan de andere kant van de Alpen benadert stilaan die typische, onnavolgbare mozaïek aan Italiaanse regio’s. Onze meest recente coup de cœur, Racines, moet u dringend ontdekken. Het adres brengt ons in contact met weer een andere dimensie van het land van Dante. We weten intussen dat de uitdaging er vandaag niet langer in bestaat om goede producten te vinden. Racines heeft dat begrepen en offreert de Brusselse eter een extra in de vorm van… woorden. Het spreken, de dialoog zijn een sterk deel van de Italiaanse identiteit. Racines opent op een kruidenierszaak met goed gevulde rekken. Het interieur, in een L-vorm, biedt ruimte aan een mooie open keuken, een podium en enkele tafels. ’s Avonds – het moment waarop wij de plek bezochten – transformeert Racines in een wijnbar. Van bij het voorgerecht gaan de twee eigenaars het gesprek aan: Ugo in de keuken, sommelier Francesco in de zaal. Die laatste reikt u geen kaart aan om uw keuze te maken, maar spitst de oren om uw verwachtingen te doorgronden. Als antwoord laat deze attente gastheer de regio’s van zijn land, die zijn smaakpapillen blind kennen, de revue passeren en laat hij u proeven tot u volmondig instemt. Zo tovert hij bijvoorbeeld een Coldaia 2011 (44 euro) tevoorschijn, een fluweelzachte Toscaanse pinot noir. Voor bij de wijn doet de achterwand AGENDA is het uitmagazine van Brussel dat elke week door meer dan 150.000 mensen gelezen wordt. Ze krijgen het volledige overzicht van wat er te beleven valt in de stad: muziek, expo, resto, cinema, en nog veel meer. Met een advertentie in AGENDA bereikt u de actieve Nederlandstalige, Franstalige en Engelstalige Brusselaar. Meer informatie vindt u op www.agendamagazine.be/adverteren 60 BECI - Brussel metropool - juni 2015 enkele suggesties in de vorm van tapas: crespelle fiorentine alla caprese (10 euro) of pannenkoek gevuld met ricotta; cartoccio di palamita (14 euro) of een boniet bereid in een papillot met kruiden. Het dessert, een torta caprese (8 euro), vermengt mooi noten en chocolade. Wij onderwierpen Racines al een paar dagen na de opening aan een test en zeker, er kan nog het een en ander worden bijgesteld, maar de toekomst oogt bijzonder mooi. michel verlinden Info Elsensesteenweg 353, Elsene 02-642.95.90, www.racinesbruxelles.com, Shop: ma > vr 8.30 > 22.00, Restaurant: ma > vr 12 > 14.30 & 18.30 > 21.30, zo 11 > 15.30 (brunch) Voor meer restauranttips: agendamagazine.be © Saskia Vanderstichele

ONI SH SUNDAYS vanaf Nu zijn de winkels van het stadscentrum open voor u op zondag ! www.ishoponsundays.brussels

www.professional.peugeot.be NEW PEUGEOT 208 BOOST JE ENERGIE PEUGEOT i-COCKPIT PureTech en BlueHDi MOTOREN ACTIVE CITY BRAKE NETTO VAA* 57€/MAAND FISCALE AFTREK TOT 90% *De berekening van het nettovoordeel van alle aard is berekend voor een nieuwe 208 1.6 BlueHDi 100 pk 79 g CO2 /km. Het netto VAA is een schatting van de maandelijkse nettobijdrage die de werknemer moet leveren, berekend op basis van de hoogst mogelijke aanslagvoet van 53,5% op het brutovoordeel van alle aard. Afbeelding niet contractueel. NEW PEUGEOT 208 3,0 - 5,4 L /100 KM 79 - 125 G /KM Milieu-informatie [KB 19/03/2004] : www.peugeot.be V.U.: Peugeot België-Luxemburg N.V., KBO nr. 0403.461.107, Avenue de Finlande 4-8 te B-1420 Braine-l’Alleud. Tel: 078 15 16 15.

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64

Home