TOPIC ‘Voorbeeldig gebouw’ als kwaliteitslabel GREEN In Brussel bieden de ‘voorbeeldige gebouwen’ nieuwe uitzichten voor de bouwsector. De in 2013 opgerichte nieuwe zetel van de firma Elia hoort bij de zogenaamde ‘verbeterde’ gebouwen. David Hainaut E r ontstaan heel wat lovenswaardige initiatieven in onze sterk veranderende wereld, waarvan de bescherming traag maar zeker vanzelfsprekend wordt. Een mooi voorbeeld hiervan is het in 2007 gecreëerd label ‘voorbeeldig gebouw’, dat wordt uitgereikt aan elk pand dat hoge ecologische en energetische prestaties voorlegt. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voert momenteel allerlei initiatieven om de energetische prestaties van gebouwen te verbeteren en tegelijk duurzame renovatieen bouwtechnieken te promoten. Dit heeft al meerdere doorbraken mogelijk gemaakt. Zo is het energieverbruik per inwoner in Brussel in 10 jaar tijd bijvoorbeeld met 16% gedaald. Dit is een aanmoedigende stap vooruit, zeker als men beseft dat de bouwsector 75% van al onze energie verbruikt en 70% van de CO2 uitstoot veroorzaakt. Vier grote criteria bepalen de erkenning als ‘voorbeeldig gebouw’. Ten eerste, de best mogelijke energieprestaties, met de bedoeling het verbruik van klassieke energie (voor verwarming, verlichting, ventilatie enz.) zoveel mogelijk te beperken en voorrang te geven aan hernieuwbare energie (zonnepanelen, zonneboilers …). Ten tweede, een minimale impact op het milieu dankzij een efficiënt gebruik van hulpbronnen (water, materialen, bouwtechnieken…). Ten derde, de kwaliteit van de architectuur: de esthetiek, het gebruiksgemak, de levenskwaliteit en zelfs de algemene toegankelijkheid. En ten vierde, het nogal netelige criterium van de reproduceerbaarheid en de rentabiliteit van de aangewende oplossingen, met deze vraag: in welke mate kan het label ‘voorbeeldig gebouw’ de oprichting van gelijkaardige projecten in de omgeving vergemakkelijken? Het gebouw van Elia Het gebouw Monnoyer werd eind 2013 door Arcadis en Architectes Associés afgewerkt. Dit voorbeeldig gebouw bij uitstek is ondertussen de hoofdzetel van Elia, de beheerder van het Belgische hoogspanningsnet. Het gebouw biedt 10.000 m², voor 350 werknemers met administratieve en technologische taken. Het dynamische gebouw is kenmerkend voor de nieuwe trend in de sector: de 3 ha van het oude, zwaar vervuilde en met beton bedekte industrieterrein hebben nu plaats geruimd voor een typisch eigentijdse architectuur die talrijke energieoplossingen toepast. Het geheel past perfect in zijn economische, sociale en stedelijke omgeving. Ook de menselijke factor werd niet vergeten: het gebouw is Het V-vormige gebouw langs het kanaal geniet maximaal van het daglicht. volledig modulair en het bevat noch pijlers, noch scheidingswanden, zodat de kantoren volgens de aard van de activiteit kunnen worden ingericht. De werknemers hebben bijvoorbeeld geen vaste plaats. “Het welzijn van het personeel is van essentieel belang”, zegt Michel Nederlandt, Manager Methods & Support bij Elia. “Wij trachten zoveel mogelijk ruimte vrij te maken en bereiden op die manier de werkomgeving van de toekomst. In dit milieuvriendelijk gebouw zijn de mens en zijn computer de enige werkelijke warmtebronnen.” Het Monnoyer gebouw beschikt verder over een opslagplaats, een met zonnepanelen bedekte parking en een specifieke inrichting met eigen waterzuiveringsstation. De ligging is ideaal: aan de noordkant ligt het kanaal en de Haven van Brussel. Vanuit het zuiden komt het daglicht en het uitzicht op de stad. De zuidoost as verbindt het industrieterrein en het landschap van de Zenne. Het V-vormige gebouw geniet bovendien maximaal van het daglicht. “Elk aspect werd grondig bestudeerd om de toekomst tegemoet te gaan”, besluit Michel Nederlandt. 350 000 m² tegen 2017 Opgericht enkele jaren na de site van Aeropolis (7500 m² in 2010 en de eerste grootschalige passiefbouw in België), is het Elia project ondertussen al niet meer de jongste verwezenlijking in deze sector. De nieuwe zetel van Leefmilieu Brussel (16 000 m²) op de site van Tour & Taxis is nog recenter. In 2007 bestond er in het Brusselse Gewest nog geen enkel passiefgebouw. 10 jaar later, in 2017, zullen de zogenaamde ‘voorbeeldige gebouwen’ 350 000 m² bruikbare oppervlakte bieden. ● BECI - Brussel metropool - juni 2015 35 Renaud Callebaut/Architectes Associés
38 Online Touch Home