De elektriciteitsmarkt ontTOPIC cijferd De elektriciteitsmarkt is een gespecialiseerde markt, waar elektriciteit wordt verkocht en gekocht nog voordat ze wordt geproduceerd, getransporteerd en geleverd. In België heeft de CREG (bevoegde federale regulator) toezicht op deze markt. Er co-existeren verschillende transactietypes: op de beurs (Belpex voor België), tussen rechtstreekse partners (producent en leverancier) of ook via import- en exporttransacties. ◗ Forward Market of “markt op lange termijn”: hier wordt over de elektriciteit onderhandeld tot drie jaar vóór de leveringstermijn. Deze markt omvat het merendeel van de aankopen. Dit verklaart deels de wanverhouding tussen de brandstofprijzen en de eindfactuur. ◗ Day Ahead Market (DAM, markt van de dag voorafgaand aan de dag van de fysieke levering): ze laat de operatoren toe om de “elektriciteitmix” te optimaliseren volgens de vooruitzichten van de vraag. De DAM laat ook toe om het productiepark in heel de CWE-zone (Central West Europe) te optimaliseren, voor zover er voldoende interconnectiecapaciteit beschikbaar is, en ze bevordert tevens de convergentie van de prijzen tussen omliggende landen. ◗ Continuous Intraday Market (CIM, markt van de leveringsdag): hier wordt over elektriciteit onderhandeld tot vijf minuten vóór de fysieke levering. Deze markt laat toe het aanbod bij te sturen volgens de vraag en te reageren op elke onverwachte situatie (technisch, klimatologisch, andere), om zodoende het evenwicht van het netwerk te bewaren. De transmissienetten (TNB = transmissienetbeheerder) en de distributienetten (DNB = distributienetbeheerder) moeten permanent in evenwicht blijven. Eventuele overlast (onevenwicht vraag/aanbod) kan zware gevolgen hebben, zelfs een black-out. Om zich tegen het risico van schaarste te wapenen, kan Elia, de Belgische TNB, reservecapaciteiten verwerven mits betaling van reservatiekosten. Bovendien moet de TNB ook nog activeringskosten betalen op het moment dat hij deze reserves daadwerkelijk gebruikt. Centrales sluiten hun deuren Bovendien heeft de huidige zwakte van de brandstofprijzen averechtse effecten: ze weegt op de rentabiliteit van de centrales, die overal in Europa sluiten. De productiecapaciteiten minderen, waardoor de energie-afhankelijkheid van Europa en de afschakelingsrisico’s toenemen. Andere paradox: terwijl Europa zijn CO2 -uitstoot wil beperken, worden vooral de centrales die werken op gas of gas-stoom (die het minst uitstoten maar ook het minst rendabel zijn), en zelfs centrales op biomassa gesloten. Zo komt het dat Electrabel en haar partner AvH niet uitsluiten dat Max Green in Gent wordt stilgezet. Gevolg: het goedkopere steenkool neemt marktaandelen terug. Het afbouwbeleid van kernenergie in meerdere landen – vooral Duitsland – leidt tot hetzelfde effect: de CO2 –uitstoot neemt toe… BECI - Brussel metropool - juni 2015 39 Max Green, een vroegere steenkoolcentrale die sinds 2011 op biomassa werkt, riskeert gesloten te worden omdat ze niet genoeg rendeert. Ook in België, waar de “energiemix” wordt gekenmerkt door een grote aanwezigheid van kernenergie (46 % van de binnenlandse productie), hebben de autoriteiten voor de uitstap gekozen, door de stopzetting van Doel 1 en 2 te plannen. Probleem: de tijdelijke stopzetting van Doel 4, met daarna de ontdekking van gebreken in Doel 3 en Tihange 2, hebben de productie nog meer verminderd. In een zodanig gespannen situatie met een verminderde capaciteit, neemt het minste element buitengewone proporties aan. Toen einde maart van dit jaar Tihange 3 voor een gepland onderhoud werd stopgezet, schoten in België de prijzen pijlsnel de hoogte in, terwijl in de buurlanden de prijzen daalden volgens de petroleumcurve! Stijgingen in het vooruitzicht Slecht nieuws voor de consument: geen enkel element geeft ons hoop op een daling van de factuur op korte termijn. Integendeel. De zwakte van de petroleumprijzen zou niet blijven duren, vooral omdat de economische situatie verbetert, en er weer meer vraag zou komen. Analisten zien de petroleumprijs tegen het einde van het jaar weer stijgen naar 70 dollar. Op de gasmarkt heeft de zachte winter van 2015 de vraag getemperd, maar de onzekerheid blijft duren. De politieke conflictsituaties met de Russische regering doen een latente dreiging wegen op de Europese strategische reserves – we moeten dus ook in 2016 hopen op een zachte winter… Op Belgisch niveau ten slotte, herinneren we eraan dat de btw-vermindering naar 6 % maar tijdelijk is. Tenzij men anders beslist, zou de btw vanaf maart 2016 weer 21 % bedragen. Bovendien zullen de intercommunales – dus die van de energiesector – vanaf nu belastingen moeten betalen. Meerdere netwerkbeheerders van gas en elektriciteit hebben al laten weten dat ze deze fiscale last wel in hun tarieven zullen doorrekenen. Voor een vermindering van de energiekosten zal men op meerdere niveaus moeten ingrijpen: de bevoorrading veilig stellen (als het moet, zelfs met een herziening van het kernenergiebeleid), investeren in de infrastructuur, investeren in hernieuwbare energieën en technologieën die ermee te maken hebben, en - last but not least – nadenken over de netwerkkosten en de lasten die eraan verbonden zijn. ● Max Green ; crédit : AvH
42 Online Touch Home