0

Nr 12 - Februari 2016 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Vastgoedtendensen Projecten die de stad gaan veranderen Topic Stedenbouw Brussel, een nieuwe stad © Jean-Marie Janssens Photography ISSN 2406-3711

YOU REFUEL. WE FLY. Recharge from your 180° flat-bed seat from Delta One™ nonstop to New York and Atlanta. when you fly For further information please visit DELTA.COM, call our reservations number 02 620 01 83 or contact your local travel agent.

WOORD VOORAF Verbind me met Brussel Na de verbijstering van de terreuraanvallen, de woede en de droefheid, na de angst van de Brussels lockdown en het alarm rond Nieuwjaar, is de tijd rijp voor een eerste balans en een aantal lessen. Hoe hoog ligt in Brussel de economische impact van de terreurdreiging? 50 miljoen euro? Eerder 62 miljoen … of zelfs 145? Iemand een hoger bod? Wij weigeren deel te nemen aan dit spelletje dat ruwe schattingen in het wilde weg verspreidt en het pessimisme voedt – precies wat de terroristen zochten, trouwens. Wij beschikken natuurlijk over cijfers die wij bij de ondernemingen en onze partners hebben ingezameld. En wij beschouwen deze gegevens als een louter hulpmiddel voor diagnose en gegronde beslissingen. Wij hebben deze cijfers dus voorgelegd aan de mensen die er echt gebruik van kunnen maken: voornamelijk de beleidsmensen in de Brusselse regering. Thierry Willemarck, Voorzitter van BECI Dat de Brusselse economie onder deze dreiging heeft geleden, staat als een paal boven water. De Horeca, de eventbureaus, de handel, de luchtvaart en het toerisme hebben verlies geleden dat ze waarschijnlijk niet zullen terugwinnen. Laten we dit niet onderschatten, maar hierbij toch bedenken dat dit alles op nationaal niveau waarschijnlijk veel minder dan 0,1% van het BBP vertegenwoordigt: zeker niet verwaarloosbaar, maar toch draaglijk. Brussel ging gebukt onder een zware dreiging die uitzonderlijke maatregelen heeft vereist, maar op zijn grondgebied werden gelukkig geen aanslagen gepleegd. Hoogstwaarschijnlijk zal de economische impact snel wegebben, zoals het trouwens ook het geval is geweest in de westerse steden die tijdens de afgelopen jaren door aanslagen werden getroffen: New York, Madrid of Londen, waar de economie drie of vier maanden later zich had hersteld. Op langere termijn moeten wij nadenken over onze veerkracht tegenover een dreiging die misschien zal aanslepen. Enerzijds dient de communicatie van de overheid te worden bijgestuurd: ze was rampzalig, onduidelijk en soms inconsequent, waarschijnlijk door een gebrek aan voorbereiding. Op dit vlak moet de emotie naar rede luisteren. Anderzijds dient het imago van Brussel te worden opgekrikt – laten we dit nogmaals herhalen. Parijs zal van de terreuraanslagen herstellen “parce qu’elle sera toujours Paris”. Enkele aanwijzingen tonen aan dat Brussel hoe langer hoe meer een trendy bestemming wordt. De New York Times vergeleek onze hoofdstad onlangs met Berlijn wegens haar creativiteit. In Koeweit beschrijft het agentschap Kuna Brussel als stad “die snel aan faam wint”. Van zulke opportuniteiten moeten wij dankbaar gebruik maken. In dit opzicht verheugen we ons om het imagocampagne #Call Brussels en het initiatief dat Atrium binnenkort lanceert om de handelszaken in de Vijfhoek te promoten. Verder juichen wij de wereldtoer die Charles Michel voorziet om België te promoten, enthousiast toe. Al deze initiatieven gaan in de goede richting. BECI - Brussel metropool - februari 2016 1

INHOUD Think Tank 4 6 8 Speaker’s Corner: een andere kijk op het politieke en economische nieuws KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Vóór of tegen de vermindering van de arbeidsduur? Onze gemeenten, halverwege het mandaat Internationaal 11 Horizon 2020: steun voor innoverende KMO’s Topic: stedenbouw 12 Brussel een nieuwe stad? 14 Projecten voor een stedelijke metamorfose 18 Tendensen op de Brusselse vastgoedmarkt 22 Een toekomst voor de Noordwijk? 24 Waarom zou Brussel niet in de hoogte uitbreiden? 28 Plaats voor ondernemingen in de stad? Dynamiek 30 Self-employed corner 31 Echt gebeurd: algemene voorwaarden 32 Wanneer autisme een troef wordt 34 Duoday: een dag voor de tewerkstelling van mindervaliden 35 Starter: Creobis 36 Moet er nog geld zijn? 37 RSZ: wat het arrest Rigobert ons leert 38 Waartoe dient een duurzaamheidverslag? 40 Waterwegen het proberen waard Community 42 Het BECI nieuws in beeld 44 BrusselsLife: al wat u moet zien en weten in Brussel 48 Impression of a Brit 49 News 51 Toetredingsaanvragen 51 Index 52 Agenda Brussel metropool Nr 12 - Februari 2016 In Maart : Sales & Marketing: hoe verkopen en aan wie? Le mois prochain Mai dossier PME Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Productie Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Foto's Reporters, behalve anders aangegeven Coverfoto : Jean-Marie Janssens Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool/Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Max Saey – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – msa@beci.be Membership Wim Desloovere – T +32 2 648 50 02 F +32 2 640 93 28 – wde@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 label n. 2014/351/2 ONDERNEMING DYNAMIQUE 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 2

SPEAKER’S HET POLITIEKE GEDOE ‘NIKS MET DE WAGEN’? Londen was er bijna in geslaagd Brussel zijn titel van ‘Europese stad met de zwaarste verkeersoverlast’ te gappen. Gelukkig reageerde Brussel Mobiliteit zonder aarzelen met de sluiting van de Stefanietunnel. De Britten zijn een tijdje schaakmat! | Pierre Chaudoir “Wanneer de gebeurtenissen ons overstelpen, veinzen we best er de organisator van te zijn.” Dit citaat dat aan Clémenceau1 wordt toegeschreven, past ideaal bij het mobiliteitsbeleid van onze Brusselse regering. Het Reyers viaduct staat op instorten? De gelegenheid bij uitstek om daar een stadsboulevard aan te leggen. De plafonds in de tunnels Jubelpark en Leopold II dwarrelen naar beneden? Bij gebrek aan budget voor innovatie, een stadsboulevard! De in de jaren 60 gegraven autoriolen nu opnieuw in open lucht, voor een betere luchtkwaliteit! Voeg hierbij nog een vleugje boulevards dat het stadscentrum subito presto in de Grootste Verkeersvrije Zone ter Wereld omtovert. Het verkeersplan, de toegang tot de parkings en de handelszaken, och, dat zien we later wel. Ze zullen zich wel aanpassen. Ondertussen moeten we vooruit. Aanschuiven! Dit alles in een stad waarvan de aders zo verstopt zitten als die van een smoutebollenfretter tijdens de Winterpret. Gevolg in januari (met of zonder sneeuw): een verkeer dat rotsvast zit – en op sommige plekken helemaal geen verkeer meer. Geen enkel waarneembaar verschil meer met een staking van het openbaar vervoer. Brute pech voor de vakbonden. Brussel heeft inderdaad veel opgeofferd aan de autorazernij. Dit is een van de redenen van de huidige verkeersoverlast en van de autolittekens op het stadsbeeld. Wat minder sleeën en meer ruimte voor 4 BECI - Brussel metropool - februari 2016 de mens in onze stad? Op zich een schitterend idee, maar rechtvaardigt dit het andere uiterste, het ‘niks met de wagen’, die geen betere uitzichten biedt dan de vorige waanzin? Zeker met een dergelijke aanpak, totaal geïmproviseerd en zonder de nodige middelen! Een voorbeeldje: wij zijn een van de allerlaatste steden in Europa zonder dynamische bewegwijzering naar de vrije parkings. Ondertussen werd er in het openbaar vervoer gedacht aan de vervanging van bus 71 door een tram. Programmawijziging: de flèche is af en we gaan eerder de Elsensesteenweg verkeersvrij maken. Een tram, een trolleybus of een kabelbaan? Misschien in 2029. De metro Noord in 2024 als alles goed verloopt. De metro Zuid? Och meneer, waar komt gij nu mee af? Hoever we met het GEN staan (de ‘Réseau Éternellement Retardé’ van Pascal Smet) – of liever het ’S-netwerk’? Een idee uit de jaren 80 van verleden eeuw en zo ‘express’ als een caricolenstoet. Opgelet, het netwerk is in de maand december, 30 jaar later, eindelijk maar gedeeltelijk in dienst genomen: één trein per uur aan het Weststation, het nieuwe ‘Verkeersknooppunt’ van het Gewest. Geen halte in Anderlecht (waar de splinternieuwe parking leeg blijft). Ook geen geïntegreerde tarifering. De NMBS had ons nochtans en bij wijze van uitzondering guitig doen lachen met de campagne ‘Trots op onze files’, die onze verkeersopstoppingen tot erfgoed der mensheid wilde laten verklaren. Een schitterend marketing idee waarvan misschien iets in huis zou zijn gekomen als de spoorwegen wat geloofwaardiger waren. Maar de NMBS slaagt er niet in haar gebrek aan belangstelling voor de Brusselse mobiliteit te verdoezelen. Jacqueline Galant doet het amper beter. Inmiddels proberen de Brusselaars en de pendelaars zich fatalistisch aan te passen. Sommigen die heel vroeg uit hun bed zijn gekropen, zitten zich in de wagen te scheren of koffie te drinken om wat tijd te winnen. Anderen duwen de reizigers in de metrostellen om zelf een plaatsje te vinden. Het alternatief? Heel snel vliegende tapijten, teleportatie of hoverboards ontwikkelen. Een sprankje hoop voor de rijken: Airbus werkt samen met Uber aan een reservatieplatform voor helikopters. Er bestaat ook een prototype van éénpersoonsdrone. Brussel neemt binnenkort een geweldige voorsprong op Londen. Boris Johnson KO en onze Yvan Mayeur OK! ● 1 Hij heeft ze in feite van Cocteau overgenomen. CORNER

SPEAKER’S HET ECONOMISCHE GEDOE DOWNTON ABBEY In feite liet een groot landbouwdomein van verleden eeuw zich op dezelfde manier beheren als een klassieke KMO. Maar deze wereld is aan het verdwijnen, evenals de ‘gevestigde codes van de bedrijfsorganisatie’. | Jean Blavier Stonden de fans van Downton Abbey er bij stil dat het hoofdpersonage Robert Crawley, graaf van Grantham, meer gemeen heeft met de baas van een klassieke KMO, dan laatstgenoemde met de oprichter van een start-up? Zo niet, neem een kijkje naar Wikipedia: “Start-ups werken op een zeer eigen manier (…) ten opzichte van de gevestigde codes binnen ondernemingen.” Nog niet overtuigd? De uitleg: Graaf van Grantham beheert zijn domein als een KMO. Hij is zelfs een goede en menselijke baas. Hij laat de kokkin roepen. Zij beeft van de angst. “Ik stel vast dat uw gezichtsvermogen achteruit gaat…” Antwoord: “Yes, milord” (nog steeds bevend because gezondheidsprobleem = onmiddellijk ontslag). Er heerst stilte, en dan plots: “Ik regel voor u een consult bij mijn oogarts in Londen.” Ik bespaar u de zinnen à la “Och nee, dat hoeft niet, milord...”. Hoe dan ook, in wat Wikipedia ‘de gevestigde codes binnen ondernemingen’ noemt, is er met de tijd slechts weinig veranderd. Het tegenovergestelde beweren, getuigt van kwade wil. Mijn eigen ogen hebben gezien hoe loontrekkenden begonnen te beven als ze in het kantoor van de (zelfs niet bijzonder grote) baas werden geroepen. “Wat heeft hij in het achterhoofd?” En daarna: “In feite heeft hij gemerkt dat ik vermoeid ben en hij vraagt zich af wat er aan de hand is…” (Enorme zucht van opluchting). De gevestigde codes, die voortvloeien uit de piramidale relaties tussen baas en ondergeschikten (de upstairs en de downstairs in Downton Abbey), gaan nu aan flarden. Dit valt dagelijks op. Voorbeeld hiervan is het crowdfunding platform MyMicroInvest, die heeft beslist zichzelf door … crowdfunding te financieren. Helemaal alleen. Er we staan met de mond vol tanden voor de Brusselse ondernemer die een app heeft ontwikkeld om keukenfreaks in contact te brengen met verhongerde geeks en hiermee zoveel succes oogstte dat hieraan een reportage om 8 uur ‘s avonds op France 2 werd gewijd (5 miljoen kijkers!). En wat denkt u van de buitenlandse zakenman (wat is dat nu weer, een buitenlander?) die een onderneming in Brussel oprichtte, die opnieuw verkocht en die als eenvoudige sponsor van een voetbalclub daarvan de voorzitter werd en een school opende om een toekomst te geven aan radeloze jongeren? Maar ik ken ook een KMO die technisch materiaal verkoopt en waar de echtgenote van de stichter nog steeds de vertegenwoordigers met een kopje koffie en een boterkoek onthaalt, net als de gravin-weduwe in Downton Abbey. “Alles verandert, zelfs de verandering”. Genoeg om bij sommigen meteen een schele hoofdpijn te veroorzaken. Kijk en luister: alles verandert in onze ondernemingen, maar ook in de steden en in de wereldeconomie. De journaliste Anaïs Sorée ontketende heel wat herrie toen zij verleden maand op de voorpagina van L’Echo aankondigde dat de sluiting van de tunnels Jubelpark en Leopold II werd overwogen. Crazy? In feite niet, aangezien “niemand ooit had gedacht dat de Reyers viaduct ooit zou worden afgebroken”. De Verenigde Staten verhoogden in december hun rentevoet. Dit was al geruime tijd voorzien, aangekondigd en zelfs geprogrammeerd. De economisten weten heel goed (voor zover dit nog correct is) dat een verhoging van de rentevoet nutteloos is als er geen meerdere andere volgen. De financiële gemeenschap, de markten en de traders wachtten dus op het vervolg: bijvoorbeeld + 0,25 punt per kwartaal. Welnee! Terwijl ik schrijf, is er sprake dat de eerste wereldeconomie een stap terugzet en de rentevoeten weer laten dalen. Tenzij ondertussen werd beslist opnieuw van houding te veranderen. De gevestigde codes zijn wel degelijk voltooid verleden tijd. ● Amper 45 min. om uw onderneming op te richten Neem afspraak met ons ondernemingsloket voor een kosteloos en persoonlijk gesprek. J Ondernemingsnummer J BTW J Sociaal verzekeringsfonds 02 643 78 09 J Ziekenfonds J Verzekeringen wwww.beci.be/nl/loket BECI - Brussels Business - novembre 2015 5 CORNER

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN De vermindering van de arbeidsduur De arbeidsduur verkorten. Sommigen beschouwen dit als een manier om de vergrijzing van de arbeidskrachten op te lossen, kennis over te dragen en banen aan jongeren aan te bieden. Voor andere vergroten we hierdoor het loonverschil met de buurlanden en schaden wij ons concurrentievermogen. Adrien Dewez Marc Goblet, secretaris-generaal van de ABVV Wij zijn voorstander van een vermindering van de arbeidsduur van loontrekkenden, van 38 naar 32 of 30 uur per week, zonder verlies van loon en met compenserende aanwerving. Het is niet de bedoeling de kosten van zulke maatregelen door de ondernemingen te laten dragen; wij kunnen trouwens nadenken over een systeem om de sociale lasten te verminderen. Het ganse proces moet uitgaan van de werkelijkheid in de ondernemingen en op de werkvloer, onder andere wat betreft de organisatie van het werk, de duur van de carrières of de zwaarte van bepaalde beroepen. De maatregel biedt meerdere voordelen: oudere loontrekkenden kunnen langer blijven werken, met aanpassing van de werkuren. De onderneming krijgt zo de gelegenheid om deze werkkrachten langer te behouden voor de overdracht van hun kennis en vaardigheden aan jongeren. Op die manier verbeteren we ook de tewerkstelling van werknemers tussen 59 en 65 jaar, zorgen wij voor het behoud van hun inkomsten en verzekeren we een degelijk pensioen. Dit verhoogt in geen geval de kost voor de onderneming. Volgens onze berekeningen zou een enveloppe van 2 miljard, te nemen op de verminderingen van de bestaande sociale bijdragen (ongeveer 14 miljard) de creatie van 100.000 banen mogelijk maken. Deze banen kunnen bijvoorbeeld aan jongeren worden toevertrouwd. Bovendien is het van belang de vorming van de arbeidskrachten te verzekeren, gedeeltelijk door de ondernemingen gefinancierd en in samenwerking met de scholen en de Gewesten. Ik heb de indruk dat wij kunnen bijdragen tot een minder gedestructureerde samenleving door weer vertrouwen te schenken aan jongeren en aan arbeidskrachten die een ontslag hebben ondergaan. De collectieve vermindering van de arbeidsduur zal ons in staat stellen de werkloosheid te bestrijden en nieuwe duurzame en kwaliteitsvolle banen te creëren. Dit zal pas kunnen als vertegenwoordigers van de werkgevers en van de arbeidskrachten rond de tafel gaan zitten. Wij vragen een degelijke dialoog, zonder taboe. Wanneer het VBO hierop antwoordt dat “het ideologisch is”, beschouwen we dit niet als een inhoudelijk antwoord op ons voorstel. 6 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO Het voorstel van een algemene verkorting van de arbeidsduur met loonbehoud druist in tegen de algemene trend. De door de regering op gang gebrachte tax shift beoogt een verlaging van de werkgeverslasten, met behoud van de nettolonen. Op die manier kunnen we de lonenhiaat met onze voornaamste commerciële partners (Duitsland, Nederland en Frankrijk) verkleinen. Deze hiaat, die in de jaren 90 aan het toenemen was, is nu aan het verminderen: de 16% van toen zullen we in 2016 tot 12 of 13% kunnen herleiden. Dit is goed nieuws maar het verschil met de buurlanden blijft aanzienlijk. Het voorstel van Marc Goblet wil de lonen behouden en tegelijk de arbeidsduur verkorten. Hierdoor stijgt de kost van de arbeid ten nadele van het concurrentievermogen. Dit is vooral een ideologisch voorstel, dat bovendien niet nieuw is. Het werd al in de jaren 80 geopperd, zonder succes. Frankrijk lanceerde enkele jaren geleden een gelijkaardige maatregel, met de introductie van de 35-urenweek. Dit land kampt nu met een serieus concurrentieprobleem en tracht dit met talrijke overuren te compenseren. De maatregel wil ook een oplossing bieden aan stress- en burn-outproblemen, maar studies tonen aan dat de onderneming niet de enige oorzaak is van zulke toestanden, die ook te maken hebben met het privéleven. In België bestaan er minstens 24 verschillende maatregelen rond arbeidsduurverkorting. Het zijn specifieke, individuele bepalingen die aan precieze behoeften beantwoorden. Zo is er o.a. nood aan meer flexibiliteit, voor de arbeidsduur bijvoorbeeld, maar dan eerder ‘op maat’ dan algemeen, om de economische uitdagingen het hoofd te bieden. Er bestaan originele oplossingen zoals een tijd-spaarrekening waardoor loontrekkenden op bepaalde ogenblikken méér, en op andere minder kunnen werken. Wij zijn voorstander van dit type hedendaagse systemen die inspelen op specifieke behoeften. Die zijn veel efficiënter dan ideologische maatregelen uit de vorige eeuw. Deel uw mening © Thinkstock

Bij Merak zijn uw gegevens in goede handen. Merak is de internationale specialist in dataopslag en -archivering. Elke dag helpen wij lokale en globale bedrijven om hun cruciale gegevens op de veiligste en meest rendabele manier te bewaren. Onze geautomatiseerde systemen garanderen de perfecte bewaaromstandigheden. En onze gestandaardiseerde verpakkingen met barcode garanderen 100% anonimiteit. Bovendien zijn onze Merak-koeriers 24 uur op 24, 7 dagen op 7 beschikbaar. Zo verzekeren we ook in noodsituaties een maximale beschikbaarheid van uw gegevens. www.merak.be

THINK TANK ONZE GEMEENTEN, HALVERWEGE HET MANDAAT Hoe dragen de gemeenten bij tot de Brusselse economie? Drie jaar na het ‘Gemeentelijk Charter’ dat BECI aan de Brusselse politieke partijen voorlegde, zijn de burgemeesters nu halverwege hun mandaat en maakt BECI tijdens een aantal ontmoetingen met hen de stand van zaken op. In dit nummer komen Eric Tomas (Anderlecht) en Olivier Maingain (Sint-Lambrechts-Woluwe) aan bod. Didier Dekeyser Eric Tomas (Anderlecht): een vleugje ondernemerschap Bent u nu, halverwege het mandaat, tevreden met de economische gezondheid van uw gemeente? Ja. Anderlecht is welvarend en zijn dynamisme zal dit in stand houden. Onze gemeente kenmerkt zich door een sterke economische activiteit, die wij met onze middelen ondersteunen, terwijl wij ook zorgen voor het goede beheer van de andere aspecten die bij het mandaat komen kijken. Probeert u het de ondernemingen gemakkelijker te maken, zoals BECI het vraagt? Zeker. Veel ondernemingen zijn op ons grondgebied gevestigd. Wij kennen hun verwachtingen. Onze lokale werkwinkel is bijzonder actief. Wij zijn een partnerschap aangegaan met onze OCMW en met Actiris, dat nu veel beter functioneert. Zo kunnen we de lokale vraag naar tewerkstelling vlot beantwoorden en inspelen op de bezorgdheid van onze inwoners die op zoek zijn naar een baan, een inkomst, een actieve rol in de samenleving enzovoort. Wij hebben verder een aantal initiatieven genomen zoals de Avonden van de ondernemer, waar wij toelichten over welke hulpmiddelen wij en het Gewest beschikken om ondernemingen te steunen. Wij hebben een plaatselijk waarnemingscentrum voor de economie opgericht, dat de situatie van onze handelszaken bestudeert. Wij hebben het project van een parking onder het Dapperheidsplein weerhouden, want het wordt een troef voor onze winkelstraat. Deze lokale initiatieven zien er misschien wat beperkt uit, maar ze vullen de projecten van het Gewest nuttig aan. U zet zich ook in voor grote projecten met een visie op langere termijn. Wij werken verder aan de ontwikkeling van het bijzonder succesvolle Erasmus industriepark. De industrie hernieuwt zich als ze de gevraagde gunstige vestigingscondities krijgt. Ik vermeld hier ook het Abattoir-project rond de slachthuizen van Anderlecht. Verder vernieuwen we bepaalde wijken en richten we er nieuwe op: tussen de Bergensesteenweg en de Lenniksebaan, het Erasmus rondpunt, het Nautilus project langs het 8 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Eric Tomas kanaal enz. In de Heyvaert-wijk blijft nog veel te doen, want alles hangt af van de verhuizing van de handel van tweedehands wagens. Hopelijk is deze activiteit tegen 2017 volledig gedelokaliseerd. Projecten rond het Zuidstation? Daarvoor hebben we de goede wil van de NMBS nodig. Het Eurostation project werd begraven en ik vrees dat de terreinen die de NMBS rond het Zuidstation heeft aangekocht in de toekomst eerder voor speculatieve doeleinden zijn bestemd. Er wordt geen enkele inspanning geleverd voor het GEN, ondanks het station dat hiervoor aan de Bergensesteenweg werd aangelegd, niet ver van de COOVI, het Erasmusziekenhuis, de industrieparken en een ontradingsparking die het Gewest heeft aangelegd. Er rijdt vandaag geen enkele ’S-trein’ tussen Brussel-Zuid en Denderleeuw. Als men beseft hoe belangrijk het GEN voor ons Gewest wel is, kunnen we ons vragen stellen over het belang dat de NMBS hieraan hecht … Krijgt het voetbalstadion van Anderlecht een nieuwe bestemming? Voor het ogenblik staat het stadion er nog. De club zoekt een oplossing voor de huidige erfpacht en de omschakeling van beide parkings. De club beseft ook dat een decentrale ligging aan de Heizel het verlies betekent van al de activiteit rond het stadion in Anderlecht. Waar staan we met de belastingen in Brussel, onder andere de gemeentelijke heffingen? Werken die geen concurrentie tussen Gewesten in de hand? Het is vrij goedkoop in de rand een industriezone aan te leggen. De basisvoorwaarden (onderwijs, vorming van

THINK TANK arbeidskrachten enz.) zijn namelijk vlakbij in de Brusselse gemeenten voorhanden! In Brussel vormt het minste project meteen een geweldige milieu-uitdaging. Enkele kilometer verderop levert zoiets geen enkel probleem op (bijvoorbeeld rondom de luchthaven, waar de zaken duidelijk lichtzinnig werden aangepakt). De rand rond Brussel beschikt over de soepelheid en de ruimte die wij niet hebben. Wij zitten wel met de lasten. Het is dus logisch dat de belastingen rondom Brussel minder zwaar doorwegen. Maar er zijn ook uitzonderingen: Anderlecht int minder belastingen dan Dilbeek. De heffing van de belasting op de woonplaats is bovendien voor Brussel nadelig. Om dit wat bij te sturen, werkt de gewestelijke regering aan een tax shift die de opcentiemen op de personenbelasting zou verminderen ten voordele van een herziening en een verhoging van de onroerende voorheffing. Dit is een grootschalig project waar de Brusselaars veel zullen aan hebben. Olivier Maingain (Sint-LambrechtsWoluwe): “Ja hoor, de gemeenten investeren in de Brusselse economie” Tijdens de verkiezingen contacteerde BECI de burgemeesters om de onvoldoende steun van de gemeenten aan de economie aan te klagen. Bent u het daarmee eens? De gemeenten investeren een aanzienlijk gedeelte van hun budgetten in de economie via openbare aanbestedingen. Ze zijn dus zeer aanwezig in de Brusselse economie. Gemeenten sparen geen geld op en beogen geen winst. Ze spelen een belangrijke rol in de herverdeling en doen hiervoor voornamelijk een beroep op de economische drijfkrachten van het Gewest. Voor Sint-Lambrechts-Woluwe betekent dit gemiddeld 10 miljoen euro investeringen per jaar, op zich een aanzienlijk bedrag! Wie kan redelijkerwijze beweren dat een gemeente zoals de onze, die op termijn bijna 19 miljoen euro zal investeren in de aanleg van de Schuman-Haagbeuken ecowijk, geen noemenswaardige bijdrage levert aan de economische vitaliteit van het Gewest? Zal dit blijven duren? Enkele burgemeesters vrezen voor de toepassing van nieuwe boekhoudkundige normen waardoor ze niet meer zouden kunnen investeren. De gemeenten staan vandaag voor zware investeringen in. Denk maar aan de scholen, sportcentra, rusthuizen e.a. Dit gebeurt dankzij een spreiding van de last: het bedrag van de lening wordt als een inkomst in een buitengewoon budget geregistreerd en de terugbetaling ervan wordt overgedragen als uitgestelde uitgaven in de volgende gewone budgetten, die normaal gezien in evenwicht moeten zijn. Op die manier is het proces onder controle en bijzonder efficiënt. Met de ESR-norm die Europa oplegt, wordt alles veel ingewikkelder. Alleen het jaar van de uitgave wordt in acht genomen en het onderscheid tussen gewoon en buitengewoon budget verdwijnt. Hierdoor verliezen de plaatselijke overheden een flink deel van hun leen- en investeringscapaciteit! De norm heeft zeker haar voorOlivier Maingain delen, maar ze is veel te streng. Dit is bijzonder betreurenswaardig want de rentevoeten zijn momenteel laag en onze gemeenten moeten investeren om het hoofd te bieden aan de demografische groei. Bieden partnerschappen tussen privé en overheid een oplossing? Ervaren gemeenten weten hoe bedrieglijk zulke partnerschappen kunnen zijn en hoezeer ze buitensporige schulden veroorzaken. Misschien zullen sommige toch deze weg opgaan wanneer tijdelijke oplossingen zoals de verkoop van hun eigen patrimonium uitgeput raken. De Europese overheden zouden dit risico duidelijker moeten inzien. De Brusselse belastingen zorgen naar verluidt voor wrevel in onze ondernemingen… In Sint-Lambrechts-Woluwe hebben we al lang alle belastingen afgeschaft die de economische ontwikkeling zouden kunnen belemmeren. Denk maar aan taksen op het personeel, de drijfkracht, de uithangborden e.d. In dit opzicht liepen wij voor op de beslissingen van het Gewest. Ik ben ook voorstander van de afschaffing van andere belastingen voor zover het kadastraal inkomen globaal wordt herzien. Een dergelijke noodzakelijke hervorming zou de fiscale rechtvaardigheid bevorderen, niet alleen wat betreft de inkomsten, maar ook de economische ontplooiing. Met een aangepast fiscaal beleid voor vastgoed zouden we bijvoorbeeld kunnen kiezen welke types activiteiten wij willen versterken. Ik denk onder andere aan ZKO’s en KMO’s met een sterke toegevoegde waarde, die zich graag in steden vestigen. Over de noodzaak van een dergelijke hervorming is iedereen het blijkbaar eens. Nu nog uitvoeren … Het Gewest ondersteunt vlaggeschipprojecten zoals de kanaalzone. Wordt u hierbij vergeten? Weliswaar zou het Gewest klassieke winkelwijken als de Alsembergsesteenweg, de Georges Henrilaan, de Wayez straat niet mogen verwaarlozen. Wij als burgemeesters zijn bijzonder attent op het voortbestaan van dergelijke winkelstraten. Wij steken bijvoorbeeld veel energie in de heropleving van de Georges Henrilaan, onder andere met de aanleg van een beklantingsgebied of met innoverende oplossingen zoals de verhuring van handelspanden aan redelijke prijzen, de mogelijke uitoefening van een recht van voorkoop, advies aan handelaars enz. U ziet dus dat onze steun aan de economie tot aan de deur van de handelszaken reikt! ● BECI - Brussel metropool - februari 2016 9

BRUSSEL INVEST & EXPORT: DE AGENDA 2016 IS ER! Bent u van plan om te exporteren of wenst u meerdere markten te veroveren? Wat indien wij u nu eens wat alternatieven voorstelden? In de Export Agenda 2016 vindt u een breed scala van commerciële activiteiten, waaronder ook B2B ontmoetingen met mooie prospecten: collectieve missies in het buitenland, beursstanden op internationale beurzen onder de Brussel vlag, het uitnodigen van inkopers in Brussel... Ontdek de Export Agenda 2016 op www.brusselinvestexport.be

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Horizon 2020: steun voor innoverende KMO’s De gemeenschap van de Europese KMO’s stond met enig ongeduld te wachten op het vervolg van het zevende KPOO (kaderprogramma onderzoek en ontwikkeling voor innovatie). Deze belangstelling kwam duidelijk tot uiting met een vloedgolf van voorstellen, al meteen bij de eerste streefdatum in 2014. Twee jaar na de start komen wij – met de hulp van de adviseurs van Enterprise Europe Brussels – terug op de hoofdelementen van het KMO-Instrument. W nomie1 elk doel streeft dit KMO-Instrument na? De kleine en middelgrote ondernemingen vormen namelijk de voornaamste drijfkracht van de Europese eco: ze vertegenwoordigen 99% van alle ondernemingen in de EU. Tijdens de afgelopen vijf jaar creëerden ze 85% van de nieuwe banen en leverden ze twee derde van de totale werkgelegenheid in de privésector. De Europese Commissie beschouwt de KMO’s en het ondernemerschap als vitaal voor de economische groei, de innovatie, de creatie van werkgelegenheid en de sociale integratie in de EU. Deze ondernemingen zijn bovendien niet weg te denken uit de Europese onderzoeks- en innovatieprojecten. Rekening houdend met dit potentieel wenste de Commissie een financieringsschema te ontwikkelen dat aan KMO’s zou worden voorbehouden, met focus op de groei. De groei bevorderen Groei gaat gepaard met strategische ontwikkeling. Vandaar het sleutelelement in het design van dit Europees financieringsschema. De Europese Commissie en het agentschap belast met de uitvoering en het beheer van de contracten met de begunstigden van dit type financiering spreken hierover duidelijke taal: het is met dit schema niet meer de bedoeling om een conventioneel onderzoeks- en ontwikkelingsproject op gang te brengen, zoals met het 7de KPOO. KMO’s die nog op die manier werken of die de verschillende aanpak van het KMO-Instrument niet inzien, zijn helaas verkeerd bezig. Het KMO-Instrument helpt kleine ondernemingen met een aanzienlijk groeipotentieel bij de ontwikkeling van innoverende ideeën voor producten, diensten of processen die klaar staan om de concurrentie op de wereldmarkt uit te dagen. De klemtoon ligt dus op een product of dienst die geen lange jaren aan onderzoek vereist (er wordt een TRL 62 gevraagd), mét dito business plan. Dit vergt uiteraard dat een zeer goede kennis en beheer van de doelmarkt worden bewezen en dat een overtuigend afzetplan wordt voorgelegd. De Commissie heeft dus belangstelling voor ondernemingen waarvan de ontwikkelingsstrategie gepaard gaat met een baanbrekende innovatie en/of de mogelijkheid om de bestaande markten te verstoren. Hiermee staan we dus mijlen ver van de klassieke R&DI projecten. 1 http://ec.europa.eu/growth/smes/index_en.ht 2 Technologische maturiteit, zie https://en.wikipedia.org/wiki/Technology_readiness_level BECI - Brussel metropool - februari 2016 11 De projectvoorstellen ondergaan een diepgaande evaluatie. Vier onafhankelijke deskundigen onderzoeken het voorstel onder verschillende invalshoeken: de technologie uiteraard, maar ook de marktkennis, het commercialisatieplan en het financiële luik. Elke beoordelaar neemt drie criteria in overweging: de impact, de uitmuntendheid en de uitvoering van het project. Wij bespreken deze criteria hier niet verder in detail (contacteer hiervoor de adviseurs van Enterprise Europe Brussels). Vergeet echter niet dat het projectvoorstel een goed evenwicht tussen deze drie dimensies moet vertonen en dat alle aspecten van de evaluatiecriteria in het voorstel aan bod moeten komen. Technische uitmuntendheid zal bijvoorbeeld weinig opbrengen als u niet kunt aantonen dat uw project inkomsten zal genereren en voor nieuwe banen zal zorgen. Vergeet ook niet uitleg te geven over de marktvoorwaarden, de evolutie van de concurrentie, de intellectuele eigendomsrechten, het team en de vaardigheden die achter het project staan, en de manier waarop u de commercialisatie opvat – met inbegrip van de rol van de investeerders. Wij verzoeken u contact op te nemen met de adviseurs van Enterprise Europe Brussels als u verdere informatie wenst over de drie fases van het KMO-Instrument, de volgende streefdata en het type begeleiding waar uw KMO recht op heeft. ● Info : www.brusselsnetwork.be © Thinkstock

Brussel een nieuwe stad? Het begrip ‘nieuwe stad’ verwijst meestal naar een recente stedelijke agglomeratie met pas aangekomen nieuwe inwoners in straklijnige straten die een aantal stedenbouwkundigen met utopische modellen in het achterhoofd hebben ontworpen. Op het eerste gezicht valt onze eeuwenoude stad niet bepaald in deze categorie. Alhoewel … En toch ondergaat Brussel een grondige metamorfose, wijk per wijk, stukje per stukje, met hier een verlengde tramlijn en daar een nieuw handelscentrum. In 2015 werden enkele grootschalige projecten afgewerkt, maar ook talrijke andere werven (woningen, kantoren, openbare voorzieningen, wegennet) kwamen tot stand, misschien minder opvallend qua architectuur of in de media, maar toch even vitaal voor de dynamiek van de stad (zie ons dossier). Deze nieuwigheden hebben Brussel echter niet bevrijd van de traagheid en de frustraties van projecten waarvan al jaren sprake is en waarop we nog steeds zitten te wachten. Denk maar aan de loopbrug die de twee oevers van het kanaal moet verbinden ter hoogte van Tours et Taxis (waar het personeel van Leefmilieu Brussel sinds begin 2015 is gevestigd en waar 2600 Vlaamse ambtenaren worden verwacht), het GEN (de Brusselse ’S-bahn’), de heraanleg van de Naamsestraat enz. En we staan verder nog te wachten op een aantal reglementaire plannen en hulpmiddelen (die de projecten zelf voorafgaan). Zo bijvoorbeeld het masterplan Zuid, dat het nieuwe gezicht van het gelijknamige Brusselse station zou moeten bepalen. Tussen een functionalistische aanpak en een architecturale hoogvlieger (Luik heeft de lat heel hoog gelegd), tussen de tegenstrijdige behoeften aan woningen en aan kantoren en met een dikke laag federale, gewestelijke en gemeentelijke chaos zal deze invalsdeur van onze hoofdstad nog geruime tijd de toeristen verwarren en de Brusselaars en pendelaars doen wanhopen. Al deze projecten zijn zo bijzonder dringend omdat ze rechtstreeks te maken hebben met de achilleshiel van ons Gewest: zijn mobiliteit en dus ook zijn imago. Hoeven we nog het pijnlijke vraagstuk van het verkeersvrije stadscentrum aan te halen, waarvan wij vurig hopen dat de concrete uitvoering serener zal verlopen dan de testfase? Er heerst ook frustratie en woede onder de talrijke spelers die dagelijks botsen tegen een steeds logger en absurd arsenaal aan reglementen en (gewestelijke en gemeentelijke) bestuursorganen die over onvoldoende middelen beschikken om een efficiënte verwerking binnen redelijke termijnen te verzekeren. In de komende jaren gaan we aanzienlijke verschuivingen tegemoet wat de reglementen aangaat en de uitvoering van de projecten. Begin 2016 rolt de Brusselse regering trouwens de mouwen op voor een aantal lijvige dossiers: de herziening van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (de juridische grondslag van de Brusselse stedenbouw) en een hervorming van de structuren voor ruimtelijke ordening, enerzijds strategisch (oprichting van een Brussels Bureauplan), anderzijds operationeel (de Maatschappij voor Verwerving van Vastgoed, de vroegere MVV). Deze nieuwe hulpmiddelen zouden groen licht moeten geven aan de ambitieuze projecten van de regering Vervoort en antwoorden geven op de voornaamste uitdagingen van het Brusselse Gewest: de creatie van woningen in het raam van de demografische groei, het behoud van economische activiteiten die werkgelegenheid scheppen, de vernieuwing van de stad om de maatschappelijke cohesie te verbeteren… De gewestelijke regering wil deze ambities gestalte geven in zogenaamde ‘strategische’ gebieden, waaronder de kanaalzone (nagenoeg 2.509 ha, zowat 15,5% van het gewestelijk grondgebied). Maar de aandacht voor dit nieuwe gebied mag niet gepaard gaan met de verwaarlozing van andere zones met een sterk potentieel, zoals de Noordwijk. Deze wijk resulteert uit een gigantische en zeer omstreden vastgoedoperatie in de jaren 70 en biedt vandaag een geweldig potentieel, weliswaar met een even geweldige uitdaging: een gemengde wijk doen ontstaan in een buurt die oorspronkelijk voor één enkele functie werd bestemd: kantoren. De mogelijkheden om de stad te vernieuwen, een nieuwe gedaante te geven en te laten evolueren zijn dus aanzienlijk. Dit dossier geeft u een overzicht van de lopende projecten en de spelers, privé en overheid, die zich inzetten om Brussel als een ‘nieuwe stad’ te beschouwen, waar nog heel veel kan worden waargemaakt. ● Lise Nakhlé Adviseur stedenbouwkunde & vastgoed bij BECI, lna@beci.be – 02 643 78 72 © Jean-Marie Janssens Photography

" The Bike Project ": een actie die in de Brusselse ondernemingen op wieltjes loopt ! " The Bike Project " is een actie die het Brussels Gewest in 2014 lanceerde op initiatief van Leefmilieu Brussel in partnerschap met Brussel Mobiliteit. Deze actie wil het gebruik van de fiets promoten bij organisaties die een bedrijfsvervoerplan moeten opstellen. In 2015 werden 9 organisaties geselecteerd om gratis " pasklare " begeleiding te krijgen: het Plaza-hotel, het Amigo-hotel, de Senaat, de Bank of New York Mellon, het FAVV, het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, de FOD Economie, Kone en Decathlon. ■ Hoe werkt het ? Elke geselecteerde organisatie krijgt 8 maanden lang persoonlijke begeleiding van de experts in actieve mobiliteit. Leefmilieu Brussel financiert die begeleiding. Het is de bedoeling in de betrokken ondernemingen een echte fietsdynamiek in gang te zetten. Daarvoor voorziet " The Bike Project " onder meer gratis in : ◗ de terbeschikkingstelling van elektrische fietsen, vouwfietsen, klassieke fietsen en cargofietsen ; ◗ de opleiding voor het fietsen in de stad ; ◗ fietstrajecten op maat. De werknemers die dat wensen kunnen twee weken lang een fiets testen. Het project streeft ook naar de uitbouw van wettelijk conforme, veilige en praktische fietsinfrastructuur. ■ Getuigenis (Corine De Roy, adjuncte bij de Human Resources-directie, Plaza-hotel) " Het Plaza Brussels-hotel heeft zich eerder al aangesloten bij een aantal projecten die "milieuvriendelijke" waarden nastreven. Omdat we in ons bedrijf in dat verband tal van procedures hebben uitgewerkt, behaalden we 2 sterren voor het Brussels ecodynamisch label. We sensibiliseren ons personeel en onze klanten voor energiebesparingen, voor de recyclage en het gebruik van herbruikbare materialen, … Het personeel van het Plaza-hotel gaat van start met Corine De Roy aan de kop van het peloton Het personeel sensibiliseren om met de fiets te komen werken, past binnen de waarden die we verdedigen. In het Brusselse stadscentrum wordt de fiets nog te vaak gezien als een gevaarlijk vervoermiddel dat, gelet op het grillige weer in ons land, veeleer onpraktisch is. De directie had in principe niets tegen het project en we beschikken ook over de geschikte infrastructuur voor een dergelijk project (afgesloten garage, douches voor het personeel, enz. … ). Een van de sterke punten van het " Bike Project " is ontegensprekelijk dat het een project is waarover goed is nagedacht. Het team van het " Bike Project " is ook zeer gemotiveerd en past zich aan de noden van elke organisatie aan. Het project is ook niet te langdurig of te omvangrijk. Het omvat enkele, makkelijk te nemen stappen. De diversiteit van de voorgestelde fietsen is ook een troef. Het voordeel voor de onderneming is de afname van het aantal parkeerplaatsen voor het personeel. De parking is er vooral voor de klanten. We hebben onze infrastructuur aangepast en de fietsparking uitgebreid en verbeterd. De fietsparking werd verplaatst, afgebakend en we installeerden 5 omgekeerde " U’s " om de parking te vergroten en te optimaliseren. Er zijn 3 à 4 nieuwe fietsers en vanaf de lente hopen we dat aantal nog te verhogen. Het is niet uitgesloten dat we voor de volgende " incentive " in de lente met alle personeelsleden een fietsuitstap maken. " Geïnteresseerd in het experiment ? De oproep voor kandidaten voor 2016 werd op 19 januari gelanceerd. Meer info: www.thebikeproject.be of via Loïk Dal Molin, ldalmolin@environnement.brussels of tel.: +32 2 7757877.

R.T. Waarschijnlijk zal de kanaalzone in de komende jaren de meest ingrijpende veranderingen ondergaan. URBANISME Projecten voor een stedelijke metamorfose De gewestelijke stedenbouwkundige projecten volgen elkaar in Brussel aan een hoog tempo op. Hoe zal onze hoofdstad er binnen 10 of 15 jaar uitzien? Ontmoetingen met spelers die zulke projecten op touw hebben gezet, leveren een iets duidelijker beeld. Ook een aantal trends vallen op: de specialisering van sites, de huisvesting en de economische ontwikkeling. Adrien Dewez Z oals blijkt uit politieke toespraken, focust de overheid op de kanaalzone. Het kabinet van minister-president Vervoort, onder andere belast met ruimtelijke ontwikkeling, bevestigt “een aanzienlijke dynamiek voor stedelijke vernieuwing, via wijkcontracten maar ook dankzij Europese fondsen en Beliris.” Naar verluidt wordt het kanaal in de toekomst “werkelijk de ruggengraat” van onze stad. Deze belangstelling leidde onder meer tot de aanwerving van de Franse architect Alexandre Chemetoff, aan wie we het ‘Kanaalplan’ te danken hebben en die o.a. werd belast met de recensie van alle overheidseigendommen in dit gebied, ongeacht de betrokken organen. Uit dit plan bleek “de mogelijkheid om 25.000 nieuwe woningen te bouwen, meer dan 200 ha publieke oppervlakte te renoveren en minimaal 7500 banen te creëren”. Als het kanaal daadwerkelijk een soort nieuw centrum van Brussel wordt, toch is dit niet het enige gebied dat door toedoen van overheid of privésector ingrijpende veranderingen zal ondergaan. Nieuwe sites, nieuwe woningen In het zuiden, nabij het Zoniënwoud, de E411, het metrostation Delta en de gelijknamige omgeving ontstaat er op korte en middellange termijn een splinternieuwe nieuwe buurt die de naam Chirec zou kunnen krijgen. Het ziekenhuisnetwerk besliste daar zijn nieuw centrum op te richten: een ultramodern geheel waar de activiteiten van de klinieken Leopoldspark en Edith Cavell zouden samenvloeien. In totaal wordt tegen 2017 104.000 m² gebouwd voor gezondheidszorg, goed voor een totaal budget van 370 miljoen euro, waarvan iets meer dan een derde (130 miljoen) door gewestelijke en federale subsidiëring wordt gefinancierd. Daarna zou een nieuwe wijk uit de grond moeten schieten, maar de beschrijving hiervan blijft mo14 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Een deelaspect van het nieuwe verplegingscentrum, ter hoogte van Delta. menteel nogal wazig. Het kabinet van de minister-president hoopt “tegen het eerste kwartaal 2016 een duidelijke visie van de toekomst van deze wijk te kunnen voorleggen”. Meer naar het oosten toe hebben we de Reyers-wijk, waar de Belgische publieke omroepdiensten zijn gevestigd. Ook daar staat een grondige verjongingskuur op til. De toekomst van de beroemde toren blijft in dit stadium onduidelijk, want de zetels van de VRT en de RTBF zullen na afloop van een architectuurwedstrijd rond 2022-2023 worden herbouwd. Bovendien gaat de ganse wijk zich naar de stad openen, met de oprichting van 2 tot 3000 woningen en de aanleg van een gewestelijk park. De bestaande groenvoorzieningen zullen worden gewijzigd en vooral voor iedereen toegankelijk worden. De site zou bovendien een belangrijk centrum voor mediaproductie worden, want tegelijk “komt er een mediakern waar ondernemingen zich kunnen ontwikkelen of onderwijsinstellingen zich in een stimulerende omgeving kunnen vestigen (30 tot 40 000 m²)”, aldus het kabinet Vervoort. De vraag is natuurlijk of in een sector die zo snel evolueert als de media, de ideeën van vandaag in 2023 nog even relevant zullen zijn … © Chirec/Assar Architects

OM STERK TE STAAN OP DE MARKT VAN MORGEN Opleidingen en diensten op maat van de bouwprofessional actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest OPLEIDINGEN DUURZAME GEBOUWEN • Renovatie met een hoge energieefficiëntie : technische details // 3,5 d • Passief en (zeer) lage energie // 7 d • Follow-up en monitoring van duurzame gebouwen // 1 d • Akoestiek : ontwerp en realisatie // 2 d • Regenwaterbeheer op het perceel // 2 d • Isolatiematerialen : hoe kiezen ? // 1 d • Mobiliteit : impact op het ontwerp // 1 d • Polluenten in het gebouw : hoe te verminderen ? // 2 d • Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie // 2 d 100€/DAG · MAART › JUNI 2016 WWW.LEEFMILIEU.BRUSSELS/ OPLEIDINGENDUBO Batex Portaelsstraat - Foto: Yvan Glavie - Architect: MSA sprl FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN Een gratis helpdesk met experten voor uw projecten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest • 0800/85.775 facilitator@leefmilieu.brussels GIDS DUURZAME GEBOUWEN Ontwerphulp voor de professional www.gidsduurzamegebouwen.brussels

TOPIC waar Leefmilieu Brussel zijn intrek in heeft genomen (meteen het grootste passiefgebouw van België en het tweede grootste in Europa). Op korte termijn begint de aanleg van een park van 10 ha, onder leiding van de Belgische landschapsarchitect Bas Smets. Het is bovendien de bedoeling dat “de site van Tour et Taxis 1800 woningen voorziet, goed voor 3600 inwoners rond het park.” Van dit project zullen Een ander stedelijk project, vlak naast Tour & Taxis: de nieuwe Tivoli wijk. Het kanaal, tussen woningen en ondernemingen In de kanaalzone versnelt het tempo van de nieuwe verwezenlijkingen. De vroegere productieve en industriële kern van de hoofdstad ziet zulke activiteiten regelmatig achteruitboeren, zoals in de rest van het Gewest trouwens. De Kanaalatlas die wij aan ATO danken, wijst op een constante daling van 3% tussen 2000 en 2011 in sectoren als industrie en transport/opslag. Alle sectoren samen blijft het aantal ondernemingen echter toenemen, wel veel trager sinds de economische crisis. De havenactiviteiten houden stand in het noorden van de kanaalzone, terwijl het zuiden zijn industriële eigenheid behoudt. Professor en architect Benoit Moritz beschouwt dit als een ware uitdaging, zowel voor overheid als voor privé: “Vóór de economische crisis focusten vastgoedontwikkelaars in Brussel voornamelijk op kantoorprojecten. Ze hadden weinig kennis van residentieel vastgoed. Na de crisis en wegens de demografische groei heroriënteerden zich talrijke ontwikkelaars naar huisvesting. Maar waarom vinden we geen ontwikkelaars in gemengd nieuwbouw die tegelijk aan de bevolking en aan productieve activiteiten onderdak kan verlenen?” In Brussel denken velen dat zulke functies elkaar uitsluiten. “Dit is echter niet overal waar. In de Noorse haven van Tromsø werden loodsen gebouwd voor productieve activiteiten, met op de bovenverdiepingen ruimte voor woningen. Ze hebben daar functies gecombineerd die wij onverzoenbaar achten.” Een van de huidige grote werven wil namelijk productieve activiteiten herwaarderen. Het ‘Dorp van de Bouw’, dat in 2015 moest worden ingehuldigd, zou nu in 2016 open gaan, aldus het kabinet Vervoort. De bedrijven die voor de bouwsector werken en vooral langs het Beco-bekken, vlakbij het IJzerplein gevestigd zijn, verhuizen binnenkort naar het Dorp, langs het Vergote-bekken, op de grens van Schaarbeek. Volgens de website van de Haven van Brussel voorziet het project “de creatie van een multifunctionele en modulaire ruimte, met een combinatie van opslagplaatsen, showrooms en kantoren. Het complex is bestemd voor groothandelsactiviteiten die, naast klassieke bouwmaterialen, ook de verkoop van materialen met een hoge toegevoegde waarde willen ontwikkelen”. Dit verwijst bv. naar tegels, hout, sanitair enz. Voor woningen wordt eerder gemikt op Tour et Taxis. Het kabinet herinnert aan de vroegere projecten, de renovatie van de historische gebouwen en de oprichting van het pand 16 BECI - Brussel metropool - februari 2016 “900 woningen al tegen 2019 gebouwd zijn tussen het goederenstation en de taluds. Het goederenstation wordt vernieuwd en krijgt nieuwe functies om de ganse site te bedienen.” De talrijke nieuwe projecten, zowel overheid als privé, verminderen het aantal braakliggende terreinen evenals de mogelijkheid om nieuwe groenvoorzieningen aan te leggen. Benoit Moritz vindt dat “de huidige tendens, die ook de steun krijgt van Leefmilieu Brussel, bijzonder interessant is, in die zin dat ze minder gericht is op de creatie van nieuwe parken dan wel op hun onderlinge verbindingen door middel van groene wandelingen”. Er wordt ook efficiënt gebruik gemaakt van kleine oppervlaktes, zoals paden langs spoorwegen, om er wandeloorden van te maken. Duurzaam productief Aan de andere kant van het kanaal, langs de grens tussen Anderlecht en Molenbeek, runt de n.v. Abattoirs een aantal projecten en voorziet ze op middellange termijn een aanzienlijke ontwikkeling van de site, gedeeltelijk via een erfpachtovereenkomst. Abattoir is vooral een marktplaats, de grootste van het Gewest in opkomst, net voor de markt van Brussel Zuid. De onderneming is nu klaar met de bouw van haar voedingshal die, onder de benaming Foodmet, plaats voorziet voor een veertigtal handelaars in fruit en groenten, vlees en andere voedingswaren. Jo Huygh, de ingenieur, architect en coördinator van de stedenbouwkundige projecten, denkt dat deze ontwikkelingen zich gaan verderzetten: “Wij wensen de slachtactiviteiten te behouden, evenals deze economie in het hartje van de stad. We hebben een subsidie van de 9,8 miljoen euro ontvangen. Daarmee gaan we een nieuw gebouw oprichten, de Manufakture Abattoir (een naam die naar de twee talen van het Gewest verwijst). Het is de bedoeling een duurzame, efficiënte en polyvalente site te ontwikkelen rond alle economische activiteiten die te maken hebben met het slachten.” Conform zijn slagzin ‘de buik van Brussel’, zal de Foodmet op zijn dak een stedelijke moestuin aanleggen met daarDe site van de slachthuizen in Anderlecht, die volledig van gedaante zal veranderen. © Parbam © Abattoir-Foodmet

TOPIC “Brussel moet zijn architecturale creatie opwaarderen” Als stedenbouwkundige en docent architectuur aan de ULB (La Cambre-Horta), vindt Benoit Moritz dat het de stedenbouwkundige projecten in Brussel tegelijk als een uitdaging en een ambitie moeten worden beschouwd: “De grootste opdracht van Brussel vandaag is volgens mij de mobiliteit. Ze vormt een geweldige uitdaging, maar niemand ondersteunt duidelijk de projecten. De laatste belangrijke verwezenlijking was de ontsluiting van de Kleine Ring met de opening van twee metrostations, in 2006. De demografische groei verloopt echter aan een veel hoger tempo. In Bordeaux wenste Alain Juppé een tramlijn. Ondanks veel tegenkanting slaagde de man erin het project in de tijdspanne van een legislatuur rond te krijgen. In Brussel wordt de aanleg van een tramlijn – tram 7 bijvoorbeeld – al gauw een heet hangijzer en verloopt er minstens 10 jaar tussen het idee en het begin van de werkzaamheden. Dat is veel te lang! Neem een kijkje in Wenen, een stad die in vele opzichten vergelijkbaar is met Brussel: de mobiliteit is een doordacht, duidelijk en wel geregeld. Ik geloof dat de druk van het autoverkeer vandaag zodanig zwaar is geworden dat alleen het invoeren van een stadstol zoals in sommige Scandinavische steden een oplossing kan bieden.” “Ik vind bovendien dat Brussel zijn eigen stedenbouwkundige en architecturale creatie beter in de verf moet zetten. Sommige Brusselse kantoren ontwikkelen bijzonder interessante zaken. Denk maar aan het Elia gebouw, aan Greenbiz (Architectes Associés), aan het Centre de la Mode et du Design (V+), aan Port-Sud (Bogdan-Van Broeck) en aan het Eco-Pôle (Baneton-Garrino). Wanneer deze projecten binnen enkele jaren klaar zullen zijn, zullen ze toeristen aanlokken. Deze verwezenlijkingen worden de typische architecturale handtekening van Brussel. Vedetten hebben we in Brussel niet nodig maar we beschikken over schitterende architecten van wie het werk nu echt in de kijker moet komen te staan.” naast waarschijnlijk een aquaponie-systeem en een restaurant. Op langere termijn zijn andere gebouwen voorzien: “Wij willen activiteiten aantrekken die de huidige economische activiteiten aanvullen. Wie weet? Misschien komt daar ook een bedrijvenincubator bij te pas? Wij sluiten evenmin uit dat er hier op termijn woningbouw komt of zelfs openbare gebouwen, zoals een school. Dit is echter niet onze corebusiness; we zijn dus momenteel op zoek naar een partner om ons in zulke projecten te begeleiden.” Deze projecten beogen dus een mix van productieve en industriële (economische) activiteiten, naast huisvesting en publieke aangelegenheden, zoals het al in Tromsø gebeurt. Internationale uitstraling In het noorden van Brussel komt het toekomstig nationaal voetbalstadion. “In feite is alleen de naam nationaal, omdat de Rode Duivels er zullen spelen. We vergeten soms dat het privébedrijf Ghelamco het risico neemt hierin 260 miljoen euro te investeren.” Alain Courtois (MR), schepen van sport van de Stad Brussel, verdedigt het project waar hij al zo lang achterstaat: “Het Gewest investeert in de parkeergelegenheid door het behoud van de bestaande parking (10.000 plaatsen) en de aanleg van een tweede, als ontradingsparking. Op die manier zullen we over 12.000 parkeerplaatsen beschikken, meer dan in Wembley of langs de Stade de France. Hierdoor kunnen we ook het Tentoonstellingspark verder uitbreiden voor internationale evenementen”, zoals concerten en handelsbeurzen. Nieuwe tramlijnen zullen worden aangelegd en het parkeersysteem is ontworpen om prijsverminderingen aan te bieden aan mensen die vroeg arriveren en laat vertrekken. “Dit bevordert de mobiliteit en werkt als een stimulans voor de handelszaken op de site.” De Stad zal in city marketing investeren: “Rondom het terrein plaatsen wij borden met de vermelding 'City of Brussels' tijdens de Champions League en de internationale wedstrijden. En we verzorgen ons public-relationsbeleid, met plaatsen die wij aan eigen behoeften voorbehouden.” Al ligt het buiten het Gewest, het project van het nieuwe stadion zal een impact hebben op de toekomst van de stad. Anderlecht wordt de thuisploeg van het stadion (“de enige economisch haalbare formule, volgens een studie die wij aan Deloitte hebben toevertrouwd”), maar de site zal ook in ruimere zin aan sport worden gewijd. “In partnerschap met de Belgische Voetbalunie en het Brugmann ziekenhuis voorziet het project de ontwikkeling van een campus en een zorg- en revalidatiecentrum voor topsporters.” Het einde van de werkzaamheden is in 2019 voorzien. De schepen doet trouwens een oproep aan Brusselse en Waalse ondernemingen: “Sinds het begin van het project heb ik talrijke aanbiedingen gekregen van de Vlaamse ondernemingen die hieraan willen deelnemen. Uit Brussel en Wallonië komt er echter helemaal niets. Toon uw belangstelling! Dit stadion zal de inbreng van talrijke ondernemingen nodig hebben voor de bouw, de decoratie en ook de exploitatie!” In feite gaat een flinke brok van onze stad volledig van gedaante veranderen door de ontwikkeling van de activiteiten van het Tentoonstellingspark en de bouw van NEO, zijn shoppingcenter, congrescentrum, hotels en handelszaken en, uiteraard, nieuwe woningen. Zal er binnen 10 jaar sprake zijn van een werkelijke Brussels touch? Nog even geduld… ● BECI - Brussel metropool - februari 2016 17 R.T. © Jaspers-Eyers Architects

Tendensen op de Brusselse vastgoedmarkt De verbouwing van vroegere kantoorpanden tot woongelegenheid, de bouw van woningen voor senioren en meer aandacht voor meegroeiwoningen … Dit zijn enkele tendensen, naast de opvallende herwaardering van bepaalde wijken. Een overzicht. Vincent Delannoy D e herontwikkeling van vroegere kantoorgebouwen zet zich in Brussel voort. Zulke panden worden omgetoverd tot woningen van het midden of hogere segment, rusthuizen of zelfs scholen. Deze trend valt best te begrijpen door het gebrek aan woongelegenheid en een hoog percentage aan leegstaande kantooroppervlaktes tijdens de afgelopen vijf jaar: ongeveer 10% in Brussel en 17,8% in de rand. De ombouw van vroegere bureaus tot woningen is noch in Brussel, noch in het buitenland een nieuw fenomeen. Het Brusselse Gewest keurde bijvoorbeeld tussen 1997 en 2011 de verbouwing van ongeveer 550.000 m² goed. Op die manier kregen verouderde kantoorgebouwen een nieuw leven, niet alleen als woongelegenheid en rusthuizen, maar ook onder de vorm van hotels, handelszaken, scholen, eredienstplaatsen e.a. Stagnatie van de kantoren en tekort aan woningen Meerdere factoren dragen bij tot dit fenomeen. De netto vraag naar kantooroppervlakte stagneert, terwijl de vraag naar woningen blijft toenemen. De meeste waarde zit nu aan de kant van de huisvesting, door toedoen van een prijsstijging van het residentiële vastgoed. Een heleboel wijken zit nu opnieuw in de lift als woonbuurten. Wanneer de kostprijs van verbouwing lager ligt dan nieuwbouw, wordt deze mogelijkheid weer in overweging genomen. Des te meer omdat er vandaag ook gevoeligheid heerst ten opzichte van het energieverbruik dat gepaard gaat met afbraak en nieuwbouw. Ook het politieke beleid geeft nu voorrang aan de bouw van woongelegenheid en uitrustingen. De creatie van nieuwe woningen blijft ontoereikend ten opzichte van de toename van het aantal huishoudens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In de komende jaren zullen De voormalige zetel van Sodexo, aan het Seny-park, wordt omgebouwd tot woningen. ook talrijke scholen moeten worden uitgebreid of bijgebouwd. Daarom is er trouwens ook sprake van verbouwing van vroegere kantoorgebouwen tot scholen. In deze context biedt de bouw van nieuwe panden die structureel en technisch vlot kunnen worden aangepast aan nieuwe bestemmingen, aantrekkelijke uitzichten. Gebouwen die vanaf het ontwerp zijn voorzien om te worden aangepast aan een ander vorm van gebruik, bieden ontegensprekelijk een pluspunt. Zo beheert Immobel bijvoorbeeld in Oudergem een project van ongeveer 13.000 m² langs het Seny Park. De vroegere zetel van Sodexo wordt omgebouwd tot een geheel van woningen in het midden- en het hogere segment. De kantooroppervlakte wordt ingedeeld in 121 appartementen met 1 tot 3 slaapkamers en twee ruimtes voor vrije beroepen. In Sint-Pieters-Woluwe (Groene Hond) wordt 4.500 m² kantooroppervlakte waar vroeger onder andere UBS een zetel had, ingrijpend gerenoveerd om het gebouw te converteren in 40 kwaliteitsvolle en moderne woningen en 57 ondergrondse parkeerplaatsen. 18 BECI - Brussel metropool - februari 2016 © Immobel

Bestel uw OBU in januari en win 20.000 liter diesel! B OBU tot Op 1 april start in België de kilometerheffing voor trucks van +3,5t. Satellic is de enige erkende operator om tol te heffen namens de gewesten in België. Bestel nu op satellic.be en ontvang uw tijdig uw OBU. Tombola SOS Kinderdorpen, K.B. III/42/6945/14 van 12/01/2015. Reglement op satellic.be. 119€ korting per bestelde OBU en geleverd in België

TOPIC Case: Bella Vita in Waterloo Woningen voor senioren Alle spelers zijn het hierover eens: omdat de vraag in de sector van de woningen voor senioren het aanbod overschrijdt, is het percentage leegstand vastgoed daar nagenoeg gelijk aan nul. Dit fenomeen zal zich niet meteen omkeren, want de vergrijzing van de bevolking zet zich voort. Zowel de institutionele als de particuliere investeerders onderstrepen de meerwaarde van deze onroerende goederen en het op lange termijn stabiele huurrendement. In de sector van de rusthuizen wordt het rendement tussen 5 en 6,5% geschat – wat vergelijkbaar is met het rendement van woningen voor studenten. Geen wonder dus dat de bouw van serviceflats en rusthuizen zich in Brussel, maar ook in de rest van het land en gans West-Europa verderzet. De nieuwe projecten slagen er echter niet in aan de huidige vraag te voldoen. Investeerders beschouwen dit als een winstgevende opportuniteit. De professionele spelers in de verkoop van woningen voor senioren – en ruimer gezien het ganse vastgoed voor gezondheidszorg – blijven uitermate actief. In Brussel schieten de residentiële vastgoedprojecten voor senioren als paddenstoelen uit de grond. Enkele voorbeelden: de Belgische onderneming Cofinimmo is in de gemeente Evere net klaar met een project van 162 bedden en gaat binnenkort van start met de bouw van een rusthuis van 86 bedden in Ukkel. De groep Orpea, die in Brussel al 20 vestigingen beheert, heeft er net twee nieuwe ingehuldigd: een rusthuis in Elsene (112 bedden) en een rust- en verzorgingstehuis met een gelijkaardige capaciteit in Oudergem. In Evere kwamen 180 plaatsen ter beschikking (155 RH + 25 RVT) met de opening van de residentie Les Azalées, van de groep Novadia. De financiering van dit vastgoedproject werd verzorgd door de firma Skyline Europe, die onder andere aan particulieren aanbiedt in rusthuizen en serviceflats te investeren door eigenaar te worden van woningen. Deze vorm van financiering is vandaag In dit grootschalige en originele project volgen de woningen het meeigroeiprincipe, dat trouwens op het geheel van het 15 ha grote domein wordt toegepast. De site zal 269 woningen aanbieden: huizen of appartementen tussen 47 en 250 m², naast een serviceflatresidentie, een rusthuis, een medisch centrum, een zwemdok, een turnzaal, een taverne-restaurant, een kruidenierszaak, een crèche en speelpleinen. De architectuur en het stedenbouwkundig concept zijn ontworpen om duurzaam, evolutief en aanpasbaar te zijn. Het project houdt rekening met de behoeften van personen met verminderde mobiliteit en biedt tegelijk de nodige intergenerationele gemengdheid. Dit is ontegensprekelijk een troef voor senioren die liever niet in een soort bejaardengetto terechtkomen. schering en inslag. In Ukkel biedt het serviceflatcomplex Les Eaux-Vives een reeks appartementen te huur en te koop aan autonome senioren. In de Anderlechtse Muzikantenwijk bouwt de firma JM Construction momenteel een rusthuis van 120 bedden en 13 serviceflat-wooneenheden. Bouwen is één zaak, maar de goedkeuring van RVTs is een ander paar mouwen. De politieke wereld laten trouwens duidelijk weten dat Brussel niet eindeloos rusthuizen kan blijven bouwen. Reden hiervoor is dat de financiering van bijkomende RVT bedden voor de bevoegde overheid binnenkort onbetaalbaar wordt (de Franse Gemeenschapscommissie, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie of de Vlaamse Gemeenschapscommissie, naargelang van het taalstelsel). Het politieke standpunt neigt dus eerder naar de oprichting van dagcentra en de ontwikkeling van thuiszorg. De meegroeiwoning Bij deze methodologie wordt zoveel mogelijk tijdens het ontwerp al rekening gehouden met toekomstige inrichtingsveranderingen – die voornamelijk te maken hebben met de geleidelijke achteruitgang van de mobiliteit van de bewoners. In het begin ligt de kost iets hoger, maar op middellange en lange termijn loont dit echt de moeite. En ingeval de mee groeiwoning wordt verkocht of verhuurd, is ze van meet af aan toegankelijk voor al20 BECI - Brussel metropool - februari 2016 © Frédéric Raevens/Immobel

TOPIC lerlei potentiële bewoners: jong of oud, klein of groot en al dan niet met een beperkte mobiliteit. Wat hier vooral bij komt kijken, zijn bredere deuren en gangen evenals ruime badkamers en wc’s. Zo kan daar desnoods ook een rolstoel binnen. Niveauverschillen moeten zoveel mogelijk worden vermeden, zelfs kleine treden. De meegroeiwoning is bovendien uitgerust met een brede trap waarop later vlot een traplift kan worden gemonteerd, moest dit nodig blijken. ● Bronnen: Christian Lasserre, Pierre Laconte, Anders Böhlke, Béatrice Dooreman, Bureaux du passé, Habitants du présent – La transformation d’immeubles de bureaux en Région de Bruxelles-Capitale, Bruxelles, Région Bruxelles-Capitale, 2013, 146 pp. Het Sint-Gillisvoorplein: een van de ‘opkomende’ wijken, in Brussel. Nieuwe wijken die hoog scoren! Zijn er tijdens het afgelopen jaar in Brussel specifieke zaken veranderd in het hogere segment van het residentiële vastgoed? Wij stelden de vraag aan Eric Verlinden, gedelegeerd bestuurder van de Trevi Groep. Hoe was het in Brussel met het hogere vastgoedsegment gesteld, in 2015? E.V. In dit segment zijn de verkoopprijzen met 10 tot 15% gezakt. De verhuurmarkt heeft meestal de neiging een zwakke verkoop te compenseren. Maar de verhuurmarkt kan een geringe vraag op de verkoopmarkt slechts compenseren als een betere economische groei de ondernemingen en voornamelijk de multinationals ertoe aanzet mensen aan te werven. Dit veroorzaakt een maximum aan huuraanvragen voor prestigevastgoed. Als de economische groei teleurstellend blijkt, sturen de ondernemingen geen kaderleden uit en als ze niet anders kunnen, proberen ze de kosten zoveel mogelijk te beperken. Zijn er nieuwe wijken in opkomst, of blijven we in het stramien van de klassieke hoog aangeschreven wijken? Bepaalde wijken behouden constant hun waarde. Denk maar aan Molière, Prins van Oranje, de Mellaerts Vijvers … Blijvers zijn dat. Anderzijds zitten bepaalde wijken in de lift, met een gegronde verhoging van hun prestige: Elsene aan de grens met Sint-Gillis, het centrum rond het Sint-Goriksplein, de Dansaertwijk. Daar is een vorm van prestige zich aan het ontwikkelen, met de aanwezigheid van Italianen, Spanjaarden, Portugezen en Grieken die over bepaalde financiele middelen beschikken. Ze houden van de stad en zijn bereid redelijk hoge huurprijzen te betalen. Deze tendens zal zich in 2016 nog versterken, denk ik. Zijn er andere wijken die opnieuw in trek geraken? Ik merk heel wat enthousiasme voor de kanaalzone, die zeker een sleutelrol zal spelen in de stedelijke ontwikkeling van Brussel. Verder nog het Sint-Gillisvoorplein en de Volderslaan. De vraag en de prijzen gaan er beide in stijgende lijn. Deze wijken zijn duidelijk aan het verbeteren. De prijzen die nu rond het Sint-Gillisvoorplein worden gehanteerd, groeien geleidelijk naar de tarieven op het Kasteleinsplein. Tot voor enkele jaren zou zoiets totaal ondenkbaar zijn geweest. Welke factoren dragen bij tot deze evolutie? Waarschijnlijk een mix van subjectieve elementen en objectieve feiten zoals mobiliteit, de nabijheid van handelszaken, de aanwezigheid van cultuurplaatsen, restaurants enz. ObEric Verlinden (Groupe Trevi) jectieve factoren spelen natuurlijk een rol, maar laten we het subjectieve niet negeren: een zeker modeverschijnsel en het trendy-aspect. Vandaag is het trendy op het Sint-Gillisvoorplein te gaan wonen, bijna meer dan op het Kasteleinsplein. Waarschijnlijk gaat het om een duurzame mode. Wanneer een wijk aan waarde wint, keert de trend zich zelden om. BECI - Brussel metropool - februari 2016 21

© Jean-Marie Janssens Photography Een toekomst voor de Noordwijk? De Noordwijk werd in de jaren 70 opgericht met de bedoeling een soort ‘little Manhattan’ te worden, maar vandaag biedt de buurt vooral gigantische kantooroppervlaktes die er gedeeltelijk verlaten bij liggen. Volgens het Overzicht van het kantorenpark zouden 80.000 m² vandaag leeg staan en liggen vele projecten te slapen bij gebrek aan potentiële huurders. Er bestaan nochtans mogelijkheden … Gaëlle Hoogsteyn D e Noordwijk rustte in het begin op een mooie ambitie: een uitgebreide kantorenwijk met fonkelende torengebouwen en veel open ruimte, dit alles op amper een paar honderd meter van het station Brussel-Noord en het Brusselse stadscentrum. Al die torengebouwen staan er vandaag, maar de gehoopte New Yorkse sfeer is ver te zoeken. Een potentiële leegstand van 250.000 m² “De Noordwijk is ideaal gelegen, in centrum Brussel, vlakbij het station en de metro. De toegankelijkheid is goed en de relatief recente gebouwen bieden interessante kantooroppervlaktes”, vindt Cédric Van Meerbeeck, Associate Director bij Cushman & Wakefield. “Met zijn 1,5 miljoen m², is de Noordwijk de derde grootste kantoorbuurt in Brussel. De leegstand (5,5%) ligt er lager dan het gemiddelde van de Brusselse markt (10%). Elk jaar wordt 35.000 m² verhuurd, voornamelijk aan de overheid, maar ook aan de privésector.” Vandaag stelt de wijk het redelijk goed. Amaury de Crombrugghe, van AG Real Estate, nuanceert: “Dit zou wel eens kunnen veranderen”. Oudere gebouwen lopen leeg; dit is onder andere het geval met de Boréal, de Manhattan, de Boudewijn… Tegelijk liggen de plannen van nieuwe gebouwen klaar: de passieve WTC 4 toren, de Quatuor, de Silver Tower, de Brussels Tower... Ze schieten zeker niet allemaal morgen uit de grond, maar sommige ontwikkelaars zijn bereid om de stap te zetten. Ze oordelen trouwens dat het uitblijven van projecten in het stadscentrum de Noordwijk in staat zou moeten stellen grootschalige vragen te beantwoorden. “De meeste grote projecten van vandaag hebben te maken met de Noordwijk. Als die worden verwezenlijkt, zou er tegen 2018 een grote huurleegstand van meer dan 250.000 m² kunnen ontstaan”, bevestigt Amaury de Crombrugghe. De Europese instellingen er naartoe lokken? Maar hoe overtuigen we de ondernemingen of, beter nog, de Europese instellingen? Verleden jaar weigerde de Stad een project dat een verdubbeling van de kantooroppervlakte in de Europese wijk langs de Wetstraat voorzag. De Noordwijk zou een mooi alternatief bieden! “Toen de Europese Commissie in 2012 haar intrek nam in het Covent Garden gebouw, hoopten 22 BECI - Brussel metropool - februari 2016 velen dat dit begin zou zijn van een lange reeks nieuwkomers”, vertelt Cédric Van Meerbeeck. “Maar daar is nooit iets van in huis gekomen.” De Europese instellingen tonen momenteel geen belangstelling voor de Noordwijk. Volgens Amaury de Crombrugghe is dit grotendeels te wijten aan de ouderdom van sommige gebouwen: “De gebouwen die vrij komen, zijn De Noordwijk werd ontworpen volgens een stedenbouwkundig concept dat helemaal niet meer beantwoordt aan onze huidige samenleving. Cédric Van Meerbeeck (Cushman & Wakefield) niet aantrekkelijk voor de Europese instellingen omdat ze moeten worden gerenoveerd. Laten we hopen dat wanneer dit is gebeurd, de Europese instellingen hun standpunt zullen herzien.” Hij stelt bovendien vast dat de gebouwen vlakbij het station gemakkelijk verhuurd geraken, maar dat de vraag daalt voor gebouwen die iets verder gelegen zijn. “Het kanaal blijft nog steeds een hindernis, een grens die bedrijven moeilijk oversteken”, voegt de deskundige eraan toe. Gemengdheid als oplossing Na de kantooruren ligt deze monofunctionele wijk er bijzonder verlaten bij. Er zijn geen, of nagenoeg geen handelszaken op de benedenverdiepingen, en ook geen woningen. Uit dit gebrek aan gemengdheid ontstaat een gevoel van onveiligheid. “De Noordwijk werd ontworpen volgens een stedenbouwkundig concept dat helemaal niet meer beantwoordt aan onze huidige samenleving”, stelt Cédric Van Meerbeeck.

TOPIC Voor beide specialisten geldt gemengdheid als de oplossing bij uitstek om de Noordwijk een nieuwe dynamiek in te boezemen. De ontwikkeling van nieuwe projecten in haar centrum zou het imago van de wijk opnieuw opkrikken en de perceptie verbeteren. Zeker geen luxe, aangezien de Brusselse bevolking steeds dichter wordt en de behoefte aan huisvesting blijft stijgen. Dit zou dus een manier zijn om de demografische groei van de stad gedeeltelijk te verwerken. Amaury de Crombrugghe: “Er moet hier serieus aan marketing worden gedaan. De Noordwijk gaat momenteel onder een bijzonder negatief imago gebukt. Een verbetering van dit imago zou misschien zelfs gepaard moeten gaan met een naamsverandering.” Cédric Van Meerbeeck denkt bovendien dat “de vestiging van het Museum van Hedendaagse Kunst in het Citroën gebouw ook tot deze nieuwe dynamiek zou moeten bijdragen.” Vitale investeringen Vandaag maakt de Noordwijk helaas geen deel uit van de 10 strategische gebieden die het Gewest heeft gedefinieerd. “Tegen 2020-2025 riskeren we echter werkelijk in problemen te verzeilen. Het Gewest zou dit moeten beseffen en een minimum aan belangstelling tonen voor de renovatie van de wijk. Waarom komt er geen masterplan, eventueel met een link naar wat in het Kanaalplan is voorzien? Als we het gebied en het denkproces een klein beetje uitbreiden, kan deze wijk er bijzonder wel bij varen”, oordeelt Cédric Van Meerbeeck. Amaury de Crombrugghe beaamt dit standpunt: “Het is hoog tijd dat we de Noordwijk als belangrijk gebied beschouwen en in haar ontwikkeling investeren. De overheid heeft niet de nodige middelen om deze buurt nieuw leven in te blazen en verwacht dus dat de privé deze taak opneemt. Wij proberen de eigenaars te verenigen om een masterplan uit te werken voor een herwaardering.” In de toekomst (2020?) zou een tramlijn over het Kanaal moeten rijden en nieuwe verbindingen aanbieden tussen de Noordwijk, Tour & Taxis en de rest van de stad. Maar zal dit voldoende zijn? “Er bestaan projecten, maar zonEr moet hier serieus aan marketing worden gedaan. De Noordwijk gaat momenteel onder een bijzonder negatief imago gebukt. Amaury de Crombrugghe (AG Real Estate) der stedenbouwkundige visie van de overheid zullen we er niet in slagen. Als het Gewest een impuls geeft, zullen privé investeerders hoogstwaarschijnlijk volgen. De belangen van de privé sector hebben ten slotte heel wat in gemeen met die van de overheid”, besluit Cédric Van Meerbeeck. ● BEDRIJFSLEIDER Hijs uw persoonlijke bescherming op de hoogste mast! Uw onderneming is goed verzekerd. Maar bent u, als bedrijfsleider, even goed beschermd? Om u actief voor vier aanzienlijke risico’s te behoeden, ontwikkelde IZEO een voor bedrijfsleiders specifiek pakket dat bestaat uit: de bescherming van uw e-reputatie, juridische bijstand bij strafrechtelijke vervolgingen, een fiscale bescherming en een jaarlijks preventief gezondheidsonderzoek. Bezoek onze website, ontdek er al onze voordelen en word lid voor amper 149€ per jaar. IZEO biedt ook packages voor starters en zelfstandigen (99€ per jaar), evenals voor vrije beroepen (119€ per jaar). www.izeo.be

TOPIC STEDENBOUWKUNDE Waarom zou Brussel niet in de hoogte uitbreiden? Het vraagstuk van een verticale ontwikkeling van een grote stad als Brussel kan niet langer worden ontweken. Het is een van de meest voor de hand liggende oplossingen om een hoger aantal inwoners per vierkante kilometer te huisvesten, en om de stad (en haar bevolking) rijker te maken. Of dit in het wilde weg mag gebeuren? Brussel Metropool ging de vraag aan enkele stakeholders stellen. Johan Debière O p de wereldbol zijn er voorbeelden genoeg van grote steden en zelfs megasteden die in de hoogte zijn gaan groeien. Goede voorbeelden en, eerlijk gezegd, ook minder goede. Beweren dat Aboe Dhabi of Hongkong het toonbeeld zijn van een geslaagde verticale architectuur, zou op zijn minst overdreven zijn. Naast zulke voorbeelden onderscheiden zich een aantal steden door een meer gematigde aanpak. In Parijs bijvoorbeeld, waar de absolute beperking tot een skyline van maximum enkele verdiepingen vandaag niet meer zo streng wordt toegepast. Olivier Bastin vindt dat het behoud van de middenstand in Brussel best te rijmen valt met hoogbouw. In de Lichtstad kunnen stedenbouwkundigen eindelijk, onder bepaalde voorwaarden, de ontwikkeling van hoogbouwprojecten overwegen. Deze evolutie zal waarschijnlijk zeer voorzichtig en binnen zeer strenge beperkingen plaatsvinden om een uitweg te vinden voor het tekort aan huisvesting en kantoren aan redelijke prijzen. Dit is althans de wil die de Parijse overheid duidelijk tot uiting laat komen, mede via het succes van de socialistische burgemeester Anne Hidalgo in het dossier van de ‘tour Triangle’ in het 15e arrondissement (wij verwijzen u in dit verband naar de krant Le Monde van 30 juni 2015, vrij toegankelijk op de website van het dagblad). Dit project is van betekenis, want de toren is nagenoeg 180 m hoog, 100 m minder dan de Eiffeltoren maar toch drie keer zo hoog als de ‘Arc de Triomphe’... 24 BECI - Brussel metropool - februari 2016 De negatieve weerslag van de verbrusseling In het Brusselse Gewest heerst nog steeds een zeker wantrouwen ten aanzien van torengebouwen, vooral onder inheemse Belgen en bijgevolg ook bij sommige Brusselse beleidsmensen die weten hoeveel hindernissen zulke vastgoedprojecten moeten overwinnen. De mening van Lise Nakhlé, adviseur stedenbouwkunde bij BECI: “De terughoudendheid is voornamelijk te wijten aan het trauma van de jaren 60 en 70 en de zogenaamde ‘verbrusseling’, die vandaag nog in de geheugens gegrift staat”. Daarna is er sprake geweest van meerdere reglementeringsprojecten: een eerste Gewestelijk Ontwikkelingsplan (GewOP), een GPDO, iets later een tweede en een hele resem reglementaire hulpmiddelen waarmee het politieke beleid de bouwactiviteiten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest binnen bepaalde perken wilde houden. Duurzaam aantrekkelijke levensstandaard Een evenwichtige stad, wat moeten we ons daarbij voorstellen? Een status-quo? Uit de statistieken blijkt dat de middenstand de neiging heeft om de stad te verlaten. Dit is precies de bevolkingscategorie die onder meer door de inning van opcentiemen, het Gewest kan voeden. “Bij de jaarlijkse berekening van de nieuwkomers en de mensen die de stad verlaten, stellen we in de middenstand een netto saldo van -10.000 inwoners vast”, stelt Mathieu Sonck, opdrachthouder bij Inter-Environnement Bruxelles. Volgens hem zal de werkelijke middenstand zich niet in de nieuwe residentiële torengebouwen gaan vestigen: de prijzen liggen te hoog, waardoor deze woningen de facto naar expats en Brusselaars van de hogere sociale klassen gaan.

TOPIC De renovatie van oudere torengebouwen Als we even terugkomen op de studies die Olivier Bastin vermeldt (ze dateren van de jaren van zijn Bouwmeesterschap), dan moeten we ook rekening houden met andere elementen dan de plaatsen waar torengebouwen zouden kunnen worden opgericht zonder de bezonning en het uitzicht van de wijk al te zeer te schaden: de mobiliteit. Om de levensstandaard in deze gebieden hoog te houden, dient hoogbouw vooral in de onmiddellijke nabijheid van grote knooppunten van het openbaar vervoer, van stations en grote metrolijnen te worden geconcentreerd. Parijs durft opnieuw hoogbouw aan, met de nieuwe ‘Tour Triangle’. Séréna Vanbutsele is gediplomeerd architecte van de Université de Mons. Ze was achtereenvolgens Visiting PHD aan de Université Catholique de Louvain en aan de Design School van de University of Harvard. Ze publiceerde een onderzoek over de verdichting van Brussel-Hoofdstad. Zij is de mening toegedaan dat een stijging van de bevolking in Brussel alleen positief kan zijn als die gepaard gaat met een denkproces over de ruimtelijke verspreiding van de nieuwe inwoners en over de noodzaak om een duurzaam aantrekkelijke levensstandaard te bieden. “De demografische groei is nauw verbonden met het stedenbouwkundig model en de keuze van bepaalde stadsvormen”, vertelde ons de onderzoekster vanuit Boston. “In dit opzicht dienen stedenbouwkundigen in hun denkproces steeds rekening te houden met elementen als groenvoorzieningen in het stedelijk weefsel en het beleid. De overheid moet aandachtig toezien op de gevolgen van leemtes, die totaal onaangepaste projecten kunnen doen ontstaan. Hiertegen moeten doelmatige strategieën worden ontwikkeld.” Behoud van de middenstand Olivier Bastin, de voormalige Bouwmeester van Brussel-Hoofdstad en vandaag opnieuw werkzaam in het architectenkantoor L'Escaut Architectures, oordeelt dat het behoud van de middenstand op het Brusselse grondgebied ook kan geschieden door een verticale uitbreiding van de woongelegenheid: “Het GewOP meldt de politieke wil om hogere gebouwen in het Brusselse Gewest toe te laten. In dit verband werden meerdere studies verricht om gebieden te identificeren waar torengebouwen zouden kunnen worden opgericht. Ik denk onder andere aan interessante mogelijkheden in de buurt van het Weststation, ten westen van het kanaal en langs zijn oevers. Helaas werd dit GewOP nooit van kracht.” De voormalige Brusselse Bouwmeester ziet bovendien een andere uitdaging die soms voor problemen zorgt bij torengebouwen: de zogenaamde ‘verankering’ van het gebouw in de wijk, een hele opdracht! “In New York slaagde de ontwikkelaar van de Bloomberg toren daar perfect in. Ik vrees dat het minder het geval is voor de Up-Site toren in Brussel: de ontwikkelaar heeft zich daar weinig ingezet voor de communicatie tussen de toren en de omliggende wijk”, aldus Olivier Bastin. Moeten we hiervan afleiden dat de oprichting van torengebouwen in Brussel systematisch een hindernisbaan wordt? Helemaal niet. Volgens Lise Nakhlé kan en moet dit onderwerp op een meer positieve manier worden aangekaart. Laten we bijvoorbeeld uitmaken waar zulke torens kunnen worden gebouwd. We kunnen ook voorrang geven aan de renovatie van de bestaande torens, die ondertussen aan het verouderen zijn. “Zo bijvoorbeeld in de Noordwijk. Tegen 2020 komt daar minstens 200.000 m² vrij, wat moderniseringsprojecten interessante uitzichten biedt. Voorbeeld hiervan is de Martinitoren (die ondertussen de Belfius toren is geworden) in dezelfde Noordwijk, of de de Astrotoren op het grondgebied van Sint-Joost-ten-Node.” ● De UpSite toren is het jongste voorbeeld van hoogbouw in Brussel. BECI - Brussel metropool - februari 2016 25 © Herzog & De Meuron

BRUXELLES FORMATION former pour l’emploi Bruxelles Formation nodigt u uit op de Startech’s Days 2016! Het Belgische kampioenschap van de manuele en technische beroepen, en zijn ‘beroeps-dorpen’. Kom kennismaken met de Startech’s Days op 14 en 15 maart 2016. Deze jaarlijkse Belgische wedstrijd promoot de beroepen die uitgeoefend worden door gepassioneerde kandidaten. U vindt er ook tientallen ontdekkingsanimaties in de zogenaamde ‘beroepsdorpen’. Sinds 2009 kunnen ondernemingen, scholen, jonge werkkrachten, ouders en media twee dagen lang intensief kennis maken met technische en manuele deskundigheden. Dit jaar zullen niet minder dan 750 jonge talenten deelnemen aan de Startech’s Days om hun vaardigheden aan de hand van praktische oefeningen aan te tonen, en om te bewijzen dat ze wel degelijk een plaats verdienen in het team dat België in december zal vertegenwoordigen tijdens EuroSkills 2016, in het Zweedse Göteborg. Ter gelegenheid van het door Worldskills Belgium georganiseerde Belgische kampioenschap van beroepen voorziet Bruxelles Formation meerdere nationale wedstrijden op zijn websites bf.logistique (vrachtwagenchauffeurs) en bf.construction (steenhouwerij, betegeling, sanitair en verwarming, elektrische installaties, metselwerk, dakgebinten, hellende daken, metalen daken, bepleistering en panelen, schilderwerk en decoratie).

Sinds 2010 kunt u, naast het kampioenschap van beroepen, ook in een ‘Beroependorp’ terecht. Daar kunt u verscheidene manuele en technische beroepen uitproberen dankzij talrijke animaties, en professionals ontmoeten om meer informatie in te winnen over deze beroepen, ongeacht of deze disciplines al dan niet deelnemen aan de wedstrijd. Kom de jonge kandidaten aanmoedigen, want misschien zijn ze uw toekomstige medewerkers! Ontdek tegelijk de beroepsdorpen rond bouw en logistiek. Alle informatie over de Startech’s Days en de – aanbevolen – inschrijving van groepen, vindt u op de website www.worldskillsbelgium.be. Toegang is gratis en het onthaal van ondernemingen is voorzien tijdens de twee dagen, op 15 en 16 maart. bf.logistique van 9u tot 15u Gerijstraat, 21-23 1190 Brussel Info : +32 (0)2 247 21 96 BRUXELLES FORMATION former pour l’emploi bf.construction van 9u tot 17u Vilvoordsesteenweg, 66 1120 Brussel Info : +32 (0)2 247 04 40

© DDS & Partners Architects/BAEB Het ruim 12.000 m² grote Newton KMO-park in Anderlecht werd in opdracht van Citydev ingericht en begin 2014 ingehuldigd. STEDENBOUW Plaats voor ondernemingen in de stad? Brussel is een van de kleinste hoofdsteden van Europa. Als we het Overzicht van de Productieactiviteiten moeten geloven, schiet er binnen 15 jaar geen plaats meer over voor ondernemingen. Oorzaken zijn ons beperkt grondgebied en de stedenbouwkundige voorschriften, maar natuurlijk ook de sterke demografische groei. Bestaat er hierdoor nog plaats voor ondernemingen in Brussel? Wij stelden de vraag aan Benjamin Cadranel en Philippe Antoine, respectievelijk algemeen bestuurder en directeur-generaal Economische Expansie van Citydev. Gaëlle Hoogsteyn M et zijn grondgebied van 161 km² hoort Brussel bij de kleinste hoofdsteden van Europa. “Vergeleken met grote metropolen als Parijs of Londen, zitten wij hier met een beperkt grondgebied, een soort keurslijf waar we ons tevreden mee moeten stellen”, betreurt Benjamin Cadranel. Volgens het Overzicht van de Productieactiviteiten waren er in Brussel in 2013 nog 257 ha beschikbaar, waarvan 116 in gebieden waar productieve of logistieke activiteiten zich gemakkelijk kunnen vestigen (deze cijfers zullen in april worden bijgewerkt). Volgens dezelfde bron zouden al deze terreinen binnen een vijftiental jaren een bestemming hebben gekregen, als we het bezettingstempo van de periode 1997-2013 behouden. De beperkte oppervlakte van Brussel zorgt voor een dubbele uitdaging: het behoud van ruimte voor economische activiteiten en tegelijk het aanbod van nieuwe woningen voor de middenstand. Hoe lossen we dit op? “Stedenbouwkundig bestaan er heel veel beperkingen. De regels die op het grondgebied van kracht zijn, staan beschreven in het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP). Dit plan bepaalt onder andere in de welke delen van het grondgebied ondernemingen zich al dan niet mogen vestigen”, verduidelijkt Philippe Antoine. Vandaag stellen we vast dat de huisvesting vaak voorrang krijgt op de economische activiteit. De reden hiervoor ligt enerzijds bij de demografische groei, en anderzijds in het feit dat 90% van de beschikbare terreinen minder dan een hectare groot zijn. We kunnen dus vlotter worden gebruikt voor woningbouw dan voor de vestiging van productieve activiteiten. Welke uitzichten blijven er dan over, voor de ondernemingen? Beter gemengde functies Omdat terreinen zeldzaam worden, geven de twee deskundigen de voorkeur aan een herovering van bestaande 28 BECI - Brussel metropool - februari 2016 grond. Dit vereist echter een verdichting van het stedelijk weefsel. “Het woord ‘verdichting’ kan enige wrevel opwekken, maar voor de stad is dit een positief proces”, verzekert Benjamin Cadranel. “Neem nu het voorbeeld van Parijs en zijn Haussmann boulevards.” Hij vindt dat de activiteit binnen de stad ook goed is voor de stad. Ze mag niet naar de rand worden verwezen maar moet steeds weer binnen de wijken zelf worden heruitgevonden. “De stad heeft sommige bedrijven nodig om zelf beter te worden”. Hiervan getuigt het Tivoli project, vlak bij Tour & Taxis, met een combinatie van 400 nieuwe woningen, twee crèches, een park, een bedrijfsincubator voor starters in de sector van de duurzame bouw en 5.000 m² werkplaatsen. « Wij willen dat Brussel een stad wordt waar mensen werken, kunnen wonen en ook zin hebben om te wonen”, beaamt Philippe Antoine. De menging van functies moet de weg effenen naar de nodige verdichting. Het moet mogelijk worden op dezelfde vierkante meters economische activiteiten en huisvesting te combineren. “Wij moeten naar een functionele mix streven om een onderscheid te vermijden tussen slaapwijken en activiteitengebieden. Een multifunctionele stad genereert trouwens ook minder vervuiling en kent minder verkeersoverlast”, beweert Benjamin Cadranel. Een dergelijke menging van functies kan echter slechts als de activiteiten zich vlot in het stedelijk weefsel integreren en ertoe bijdragen. OGSO’s en KMO-parken “Bepaalde (semi-)industriële activiteiten vallen moeilijk te rijmen met aanpalende woningen. Zulke bedrijven trachten we dus te concentreren in gebieden die daartoe bestemd zijn. Voor andere activiteiten moeten we vroegere industrieterreinen heroveren, waar we ook huisvesting gaan voorzien”, licht Philippe Antoine toe. In dit

TOPIC opzicht biedt Brussel mooie uitzichten via de Ondernemingsgebieden in de Stedelijke Omgeving (OGSO’s) en de KMO-parken, om plaatselijke ondernemers te stimuleren. Bufferzones en lege kantoren OGSO’s zijn bedoeld om een evenwicht te vinden tussen economische activiteit en woning. Het Gryson project in Anderlecht zal werkplaatsen en huisvesting voor studenten vlak naast de COOVI voorzien, bijvoorbeeld. Anderzijds zal het City Gates project uit vier eilandjes bestaan met daarin ondernemingen, meerdere honderden woningen, een school, een crèche, een sporthal, een plein enz. Benjamin Cadranel De arbeidswereld is sinds de jaren 70 drastisch veranderd, met een verschuiving van industrie naar steeds meer tertiaire activiteit. De vroegere industrieterreinen worden vandaag business-parks met daarop gebouwen van een nieuw type. “In het raam van City Gates, wordt binnenkort ook een GMB (Gebouw met meervoudige bestemming) opgericht. Het concept komt uit Amsterdam en wijst op een gebouw waar verscheidene activiteiten kunnen plaatsvinden. Dit bewijst in elk geval dat indien een gebouw goed wordt ontworpen, allerlei activiteiten erin kunnen worden voorzien”, stelt Benjamin Cadranel. “In de toekomst zullen we hoe langer hoe meer modulariteit moeten inroepen: de gebruiker moet over een zekere vrijheidsmarge beschikken voor zijn activiteiten in het gebouw waar hij zich gaat vestigen.” Graad van beschikbaarheid van terreinen in Brussel* Beschikbaar 18% 23 ha Blijkbaar beschikbaar 37% 47 ha Deze terreinen staan te koop. Deze terreinen worden blijkbaar niet gebruikt; ze liggen braak. Eventueel beschikbaar 40% 51 ha De terreinen worden weinig intensief gebruikt en kunnen gemakkelijk beschikbaar worden (parkings, manoeuvreerterreinen, opslag in open lucht bv.). Hypothetisch beschikbaar 5% 6 ha De terreinen worden gebruikt maar zijn niet bebouwd; ze zouden pas in geval van aanzienlijke vastgoed-veranderingen opnieuw beschikbaar worden. * Balans 1997-2013 van het Overzicht van de Productieactiviteiten Sommige grote industrieparken werden 40 jaar geleden aangelegd. De spreiding van de gebouwen hierop wordt nu in vraag gesteld wegens de schaarste aan terrein. De geleidelijke afschaffing van achteruitbouwstroken en van bufferzones rond de gebouwen zou een aanzienlijke uitbreiding (ongeveer 30%) van deze panden mogelijk maken, zonder de esthetiek of de functionaliteit te schaden. Deze stedenbouwkundige verschuiving kan nieuwe uitzichten verschaffen aan bestaande ondernemingen die zich wensen uit te breiden. Philippe Antoine “Dit hangt echter meestal af van de stedenbouwkundige voorschriften, die niet gemakkelijk kunnen worden omzeild”, aldus nog Philippe Antoine. Naast de vermindering van de beschikbare oppervlakte valt het op dat heel wat kantooroppervlaktes vandaag leeg staan, in Brussel. Of dit kan bijdragen tot een oplossing? “Ja en neen”, antwoordt Philippe Antoine. “Probleem is dat het merendeel van de leegstaande gebouwen niet bruikbaar is voor een productieve activiteit. Vrachtwagens zouden er moeten binnenrijden voor leveringen, er bestaat een behoefte aan laad- en loskaaien, aan goederenliften enz. In de meeste gevallen zijn de plafonds te laag. Soms kunnen benedenverdiepingen voor zulke activiteiten worden aangewend, maar niet de andere verdiepingen. Leegstaande kantoorruimtes kunnen gemakkelijker tot woningen worden geconverteerd. In 2015 werd 65.000 m² verlaten kantoorruimte omgebouwd tot woningen, in het Brusselse Gewest.” Elke vierkante meter telt mee De economische verschuivingen van de jongste halve eeuw hebben de plaats van de industrie in onze samenleving en vooral in onze steden grondig gewijzigd. De zware industrie, die veel ruimte in beslag neemt en zware voertuigen vereist, valt niet meer te rijmen met de stedelijke ontwikkeling. De conclusies van het Overzicht van de Productieactiviteiten geven aan dat ondanks de achteruitgang van het grondgebied voor zulke bestemmingen, het Gewest toch nog over meer dan 4.730.000 m² aan gebouwen beschikt voor dergelijke activiteiten. “De bewering dat er geen plaats meer is voor ondernemingen in Brussel is een beetje simplistisch, maar we moeten er wel op letten dat elke vierkante meter terecht wordt gebruikt. Reyers, Delta, Josaphat, het Weststation … In elk van de 10 prioritaire zones die de Stad heeft vastgelegd, blijft het mogelijk gemengde projecten te ontwerpen en te ontwikkelen. In Brussel biedt het gebied rond het kanaal nog heel veel mogelijkheden voor economische spelers die zich graag in het hartje van de hoofdstad vestigen. De oplossing rust niet uitsluitend op bestemmingsplannen, maar ook op de wil om samen een project te verwezenlijken”, besluit Philippe Antoine. ● BECI - Brussel metropool - februari 2016 29 R.T. R.T.

DYNAMIEK SELF-EMPLOYED CORNER BTW-nieuwigheden voor 2016… Van de Kerstman kregen de zelfstandigen en KMO-bedrijfsleiders een aantal btw-nieuwigheden. Een overzichtje aan de hand van de informatie waarover wij vandaag beschikken1 . 1. Verhoging van de vrijstelling tot 25.000 € voor kleine ondernemingen Op 1 januari 2016 verschuift de vrijstellingslimiet van 15.000 naar 25.000 € voor kleine ondernemingen. Even aan herinneren dat dit stelsel voorzien door artikel 56 bis van de btw-code een opzettelijke keuze is sinds 1 april 2014. U moet deze keuze dus uitdrukkelijk bekendmaken. Onder dit stelsel hoeft de btw-plichtige geen btw aan te rekenen bij verkoopverrichtingen, maar mag hij ook geen btw aftrekken bij inkopen. In een circulaire van 25 augustus 2014 licht het bestuur de regels van dit specifieke stelsel toe. 2. Nieuwe btw-opeisbaarheidsregels voor B2B Na drie jaar complicaties, terug naar af, of zelfs beter. De factuur die sinds 2013 geen reden tot opeisbaarheid meer was, is het nu opnieuw sinds 1 januari 2016! Ze vormt nu zelfs de hoeksteen van de opeisbaarheid. Net als vóór 2013, is het uitsturen van de factuur een reden van opeisbaarheid als de factuur vóór het belastbaar feit wordt uitgebracht. Bovendien wordt de factuur ook principieel de reden van opeisbaarheid als ze, binnen de wettelijke termijn, ná het ontstaan van het belastbaar feit wordt uitgestuurd. Deze vereenvoudiging is uiterst welkom in de cijferberoepen en de andere. Zoveel te beter! 3. De rechtspersoon als bestuurder en de btw Tot nu toe kon een rechtspersoon als bestuurder (bv. een beheermaatschappij) zijn diensten zonder btw aanrekenen. Deze mogelijkheid wordt binnenkort afgeschaft. Naar aanleiding van een advies van de Europese Commissie kondigde het bestuur van de btw eind november 2014 aan dat de bestuurder die een rechtspersoon is, in tegenstelling tot de bestuurder die een natuurlijke persoon is, als btw-plichtig zal worden beschouwd. (Hoe wettelijk is een dergelijk btw onderscheid dat alleen rekening houdt met de hoedanigheid van de dienstverlener?) De rechtspersoon zal zijn dienstverlening als bestuurder vanaf 2016 aan de btw moeten onderwerpen. Een administratieve circulaire wacht op versturen. Vrijstellingen zouden kunnen worden voorzien. Wordt vervolgd… 1 Dit artikel hebben wij op 10 januari 2016 geschreven. 30 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Het verlaagd btw-tarief voor werkzaamheden aan de woningen verschuift van vijf naar tien jaar ouderdom. werkzaamheden aan privé woningen van vijf naar tien jaar te verhogen. Deze nieuwe maatregel kan voor moeilijkheden zorgen, bijvoorbeeld bij werkzaamheden die in 2015 zijn begonnen en in 2016 moeten worden afgerond. De Minister van Financiën heeft overgangsmaatregelen voorzien. Zo kunnen ingrepen die afhangen van een stedenbouwkundige vergunning of een voorafgaande stedenbouwkundige aangifte die ten laatste op 31 december 2015 werd ingediend, nog het btw-tarief van 6% genieten, voor zover de betrokken facturen ten laatste op 31 december 2017 worden uitgegeven. Dezelfde overgangsmaatregel is van toepassing als de opdrachtgever een contract voor de werkzaamheden heeft ondertekend. In dat geval moet het contract ten Hier dient wel genoteerd dat de btw-eenheid kan dienen om de negatieve gevolgen te vermijden van deze nieuwe bepaling voor bestuurde rechtspersonen die geen recht op aftrekbaarheid genieten. De verwachte circulaire zou trouwens het beroep op dit type structuur moeten vergemakkelijken. Ter herinnering, de btw-eenheid bestaat erin meerdere btw-plichtigen binnen bepaalde samenwerkingsverbanden als één enkele btw-plichtige te beschouwen. Deze ‘eenheid’ vermijdt de toepassing van de btw-regels tussen de verscheidene leden van de entiteit. Zo kan een rechtspersoon die als bestuurder optreedt en die de btw op zijn dienstverlening zou moeten toepassen, de betaling van zijn diensten buiten het btw-stelsel aan de bestuurde persoon vragen, voor zover deze persoon ook deel uitmaakt van de btw-eenheid. 4. Strengere voorwaarden voor een verlaagd btw-tarief op werkzaamheden aan vastgoed De regering besliste eveneens vanaf 1 januari 2016 het ouderdomscriterium voor een verlaagd btw-tarief op

Echt gebeurd laatste op 31 december 2015 zijn opgesteld en moet de datum ervan worden bewezen (authentieke akte, geregistreerde akte of contract voorgelegd aan het btw-bestuur tegen 31 december 2015 ten laatste). 5. Plastische heelkunde Sinds 1 januari genieten door artsen uitgevoerde plastische chirurgie-ingrepen (van louter esthetische of cosmetische aard) niet langer een vrijstelling van btw. Een btw-tarief van 21% is voortaan van toepassing. Alle andere ingrepen die met de plastische chirurgie gepaard gaan (bv. de anesthesie) zijn nu ook aan de btw onderworpen. De regering oordeelt dat plastische heelkunde een vorm van luxe is. Deze maatregel werd beslist tijdens de voorbereiding van het budget in oktober 2014 en moest op 1 juli 2015 van kracht worden. Ze werd ten slotte in 2015 in het raam van de ‘tax shift’ bevestigd, met een invoegetreding op 1 januari 2016. De regering verwacht dat ze 80 miljoen zal opbrengen. De vrijstelling van btw blijft echter van toepassing in geval van plastische heelkunde voor therapeutische doeleinden en reconstructie. 6. Toekomstige projecten In haar algemene beleidsnota van 12 november 2015 meldt de regering o.a. haar intentie om nieuwe regels vast te leggen i.v.m. de aanrekening van kosten en de praktijkgerichte btw-eenheden, naast een versoepeling van de bewijslast bij intracommunautaire verrichtingen (we zijn ongeduldig!) en de wil om de verstoring van de mededinging dankzij een rechtvaardige btw-reglementering weg te werken. Wij vragen bovendien de nochtans aangekondigde vereenvoudiging van de btw aftrekbaarheid van voertuigkosten. De huidige regels zijn uitermate complex, log en bovendien onvolledig. Wij dringen ook aan op de reeds aangekondigde maar nooit ingevoerde diepgaande hervorming van de boetes en verwijlintresten, waarvan de bedragen vaak totaal onevenredig met de overtreding oplopen. Persoonlijk betreuren wij dat de administratie systematisch proportionele boetes oplegt (die overeenstemmen met een percentage van het btw-bedrag van de overtreding), zonder rekening te houden de mogelijkheid van forfaitaire boetes (vaak veel minder duur), die nochtans door koninklijk besluit zijn voorzien. Dura lex, sed lex, maar er zijn grenzen … Ik wens iedereen een gelukkig btw-jaar. Tot volgend jaar! ● Laurent Tainmont Advocaat met een specialisatie fiscaal recht bij de Balie van Brussel Hoogleraar aan de Ecole Supérieure des Sciences Fiscales (Fiscale Hogeschool) en de Chambre belge des Comptables de Bruxelles Wat u van algemene voorwaarden moet weten Leden spreken BECI regelmatig aan wanneer ze algemene voorwaarden willen opstellen of de geldigheid ervan willen controleren. Het bestaan van algemene voorwaarden is op zich positief, maar volstaat niet. Zulke voorwaarden moeten leesbaar opgesteld zijn en ‘bij de contractuele overeenkomst horen’. Wat we daarmee bedoelen? Heel wat ondernemingen sturen hun algemene voorwaarden slechts met de eerste factuur naar de klant. Pas op dat ogenblik neemt de koper hiervan kennis. Nochtans zijn algemene voorwaarden slechts tegenstelbaar als de medecontractant er op voorhand kennis heeft van kunnen nemen en ze ook heeft aanvaard. Algemene voorwaarden toepassen betekent dat u ervoor zorgde dat de overeenkomstsluitende partij er werkelijk en redelijkerwijze een effectieve kennis kon van hebben (zelfs als deze partij dit niet heeft gedaan) en dit, vóór of ten laatste op het ogenblik van het afsluiten van de overeenkomst. Indien dit niet is gebeurd maar rechtmatig kan worden geacht dat de partijen een ‘langlopende en regelmatige commerciele relatie’ onderhouden, zullen de gevolgen van dit tekort beperkt blijven, want de verkoper zal dan kunnen beweren dat de koper de algemene verkoopsvoorwaarden kende. Naast een duidelijk leesbare tekst en algemene voorwaarden conform de contractuele overeenkomst, gaat u ook best na of deze voorwaarden de wet naleven, en onder meer de dwingende voorschriften en de regels van openbare orde, waarvan niet mag worden afgeweken. Zo staan er in contracten met consumenten een aantal onrechtmatige bedingen. Als een dergelijke clausule in uw algemene voorwaarden staat, zal ze ten opzichte van de consument volledig nietig zijn. Zelfs in overeenkomsten die tussen professionals worden afgesloten, kan de rechter de draagkracht van bepaalde clausules beperken (o.a. het strafbeding – cf. ons nummer van november) als hij deze onrechtmatig vindt. In een notendop: De algemene voorwaarden kunnen slechts worden toegepast – en u dus in het geval van een geschil beschermen – als de andere partij er op voorhand en effectief kennis heeft van kunnen nemen, en ze heeft aanvaard. Zorg er dus voor dat uw algemene voorwaarden op de achterkant van de bestelbon, de prijsofferte of om het even welk ander gelijkaardig document verschijnen. In dat geval moet u de aandacht van de andere partij op het bestaan van deze algemene voorwaarden vestigen. Dit kan met een geijkte zin net boven de handtekening, waarin staat dat “de koper erkent kennis te hebben genomen van de algemene voorwaarden en ze te aanvaarden.” Vraag onze checklist om de voorbereiding van uw algemene voorwaarden te vergemakkelijken! Laila Nejar,juridisch adviseur, BECI lne@beci.be ; 02 563 68 58

R.A. Wanneer autisme een troef wordt De testingenieurs van Passwerk zijn, dankzij hun autismespectrumprofiel, dubbel zo snel en accuraat als hun ‘gewone’ collega’s. Bedrijven die een beroep op hen willen doen, dienen hun komst wel goed voor te bereiden. Belfius, de Christelijke Mutualiteit en de Rijksdienst voor Pensioenen getuigen. Peter Van Dyck H et idee om mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) in te zetten als IT’er komt uit de koker van de Deen Thorkill Sonne. Via een zoon met het aspergersyndroom ontdekte hij dat heel wat mensen met een autismespectrumprofiel een ijzersterk geheugen en een groot analytisch vermogen hebben en heel straf zijn in detaildenken. Zo kwam hij in 2004 op het idee om ASS’ers als softwaretesters uit te sturen. In België doet Passwerk sinds 2008 hetzelfde. Steeds meer IT-afdelingen van ondernemingen vertrouwen aan hun testingenieurs (momenteel een 50-tal) functionele software testing en andere kwaliteitsopdrachten die nauwgezetheid vergen toe. De Christelijke Mutualiteit (CM) was een early adopter. Ze weet als geen ander dat een organisatie, vóór ze met ASS’ers in zee gaat, met Passwerk goed moet doorpraten welke profielen ze precies zoekt. In het geval van de CM was dit iemand die de driekoppige testploeg kon versterken en onder meer regressietesten kon uitvoeren en bijstellen. Bij de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), een recente klant, wou men Passwerkers inschakelen voor onder meer de geautomatiseerde detailtesten ter ondersteuning van de maandelijkse pensioenbetalingen. Repetitief werk “Onze intern ontwikkelde toepassingen en de bijbehorende data zijn door een continu evoluerende wetgeving zeer complex”, legt Luc Vander Donckt, directeur IT van de RVP, uit. “Het is een uitdaging voor iedere tester om zich hier met volgehouden inspanning iedere dag weer in te verdiepen. Waar anderen voorheen op een gegeven moment afhaakten, beschikken de Passwerkers over een uitzonderlijk concentratie- en uithoudingsvermogen.” Bij Belfius testen Passwerkers mobiele applicaties voor internet/mobile/self banking. “Die toepassingen moeten 32 BECI - Brussel metropool - februari 2016 méér dan degelijk werken”, zegt Gert Vanhaecht, hoofd IT distribution, intelligence & sales platforms bij Belfius. “De job is ook heel repetitief: mobiele apps moeten op een hele reeks toestellen getest worden. Mensen met een ASS hebben geen problemen met die herhaling.” Rustige werkplek Passwerk beschikt over Luc Vander Donckt jobcoaches (psychologen of orthopedagogen) die met de klant op voorhand aandachtspunten voor de werkomgeving, de omgang met de ASS’ers en de werkinhoud bekijken. Alain Conrath, strategisch adviseur van de directie bij de CM, noemt de aanpak van Passwerk innovatief. “De komst van de Passwerker wordt grondig voorbereid met de jobcoach en dat is ook nodig, wil je als organisatie de Passwerker een stabiele en aangepaste werkomgeving bieden.” (Rijksdienst voor Pensioenen) De jobcoach komt voordien een kijkje nemen op de werkvloer. Zijn er storende elementen, dan dient de werkplek wat aangepast. Bij Belfius werken de Passwerkers op een kalme verdieping, met hoge kasten rond hun bureau. De CM voorzag, op aanbeveling van de jobcoach, een plek zonder telefoon. “We zochten een rustige plaats uit, dicht bij de directe collega die we als zijn contactpersoon aanduidden”, vertelt Alain Conrath. “Bij latere verhuizingen peilden we bij de Passwerker welke inrichting tegemoet kwam aan zijn comfort. Na verloop van tijd heeft hij zich helemaal in de ploeg geïntegreerd. Hij heeft nu een telefoon op zijn bureau en is blij tussen zijn collega’s te zitten. Daardoor is hij even goed geïnformeerd als de rest en kan hij heel direct ideeën uitwisselen.” R.T.

DYNAMIEK De RVP werkt sinds kort met kleinere, zelfsturende ontwikkelteams in open landschapskantoren. “De intensieve interactie binnen zo’n team brengt heel wat mondelinge communicatie en achtergrondgeluiden mee, wat van tijd tot tijd hinderlijk kan zijn”, bekent Luc Vander Donckt. “Voor één Passwerker losten we dit op door hem de meest rustige plaats te geven. Voor een andere Passwerker zochten we, in overleg met de coach, naar mogelijkheden om zich in een kalmere omgeving terug te trekken wanneer het hem even te veel wordt. Wat een zeer positief gevolg bleek te hebben, zowel voor het welbevinden van de Passwerker als voor de resultaten van zijn team.” Gert Vanhaecht (Belfius) Door zijn nood aan structuur kan men een persoon met ASS best op tijd verwittigen van op til zijnde veranderingen. “Wij zijn een organisatie die continu in beweging is”, zegt Vander Donckt. “Toen de Passwerkers hier arriveerden, zaten we middenin een reorganisatie van de ontwikkelteams, in combinatie met een interne verhuizing. We bespreken elke verandering met de jobcoaches en de Passwerker, zodat deze gekaderd kan worden.” De jobcoaches komen om de twee weken langs om te checken of alles in orde is, maar ook op andere momenten kan hun hulp ingeroepen worden. “Zij houden de lijn met de Passwerkers, maar ook met ons continu open”, weet Gert Vanhaecht van Belfius. “Alles is bespreekbaar, in de twee richtingen.” Zoals Alain Conrath al aangaf, heeft de Passwerker ook bij de klant een aanspreekpunt annex vertrouwenspersoon. “Het is belangrijk dat de Passwerker weet dat hij bij iemand terecht kan met vragen en problemen”, zegt Luc Vander Donckt. De vertrouwenspersoon krijgt een korte opleiding in het omgaan met ASS’ers. Voor de andere collega’s organiseert Passwerk een algemene informatiesessie over autisme. “Bij heel wat medewerkers heeft dit ervoor gezorgd dat deze stoornis gedemystifieerd werd”, getuigt Alain Conrath. “Bovendien kregen we heel wat nuttige tips. Bijvoorbeeld dat je er rekening mee moet houden dat zinnen met een dubbele bodem moeilijk te begrijpen zijn voor iemand met ASS, dat hij ’s middags liever alleen eet en dat hij van een strikte uurregeling houdt.” De informatiesessie neemt de initiële reserves bij sommige mensen weg, ondervond Gert Vanhaecht van Belfius. “We kregen ook inzicht in hun denken en hun leefwereld. We leerden onder meer dat ze uitspraken heel letterlijk nemen. Zo herinner ik mij dat collega’s op een vrijdagavond aan een van onze Passwerkers vroegen of hij iets mee wilde gaan drinken. ‘Nee, ik heb geen dorst’, was zijn antwoord.” In bewondering Collega’s weten vaak niet goed hoe ze het ijs kunnen breken. Maar na de aanvankelijke terughoudendheid vlot het onderlinge contact wel, zo is de ervaring van Luc Vander Donckt. “Vooral door de prestaties van de Passwerkers zichtbaar te maken voor het team, bijvoorbeeld tijdens de dagelijkse stand-up teammeetings, kwam de waardering en zodoende de integratie vanzelf.” Opgepast: ASS’ers zijn zeer recht voor de raap in hun feedback. Gert Vanhaecht: “Voor sommige ontwikkelaars was dat in het begin even wennen. Tegelijk is er onmiskenbaar bewondering. De Passwerkers zijn hier graag geziene gasten. Ze waren hier nauwelijks twee weken aan de slag toen de projectleiders al begonnen te vechten om hen te kunnen inzetten. Omwille van de kwaliteit die ze leveren. Zij vinden bugs die niemand anders zou traceren.” Vanhaecht ondervond dat het gedrag en de houding van ASS’ers na verloop van tijd kunnen evolueren. “We hebben hier een Passwerker gehad die na enkele maanden aangaf dat hij deel wou uitmaken van het ontwikkelingsteam waarvoor hij testen uitvoerde. Een teken dat hij zich hier heel goed voelde. Nog een positieve evolutie die ik zie, is dat Passwerkers niet meer noodzakelijk constant gevoed moeten worden met testcases; ze maken er nu zélf op basis van analyses.” Alain Conrath zag de Passwerker van de testploeg van de CM een ware metamorfose ondergaan. “Tegenwoordig eet hij elk dag samen met de andere leden van zijn ploeg. We hebben het gevoel dat zich helemaal heeft kunnen ontplooien in de schoot van zijn team. Hij is deel van de groep geworden. Niemand merkt nog een verschil op.” Verrassende voorstellen Van zodra er een sfeer van vertrouwen is, hebben ASS’ers net zo goed nood aan sociaal contact. Luc Vander Donckt: “Kaart je tijdens de lunch een onderwerp aan dat hen heel erg interesseert, dan kunnen ze daar honderduit over vertellen. Komt er een thema aan bod dat buiten hun comfortzone ligt, dan kunnen ze zich behoorlijk ongemakkelijk voelen. Het stelt hen dan gerust als je zegt dat ze niet over alles hoeven mee te praten.” Over de troeven zijn alle opdrachtgevers het snel eens: ijzersterk in analyses en logica, dubbel zo snel en accuraat als ‘gewone’ collega’s in het testen van software... Alain Conrath (Christelijke Mutualiteit) “Meer dan eens komen ze tot intelligente en verrassende voorstellen”, getuigt Luc Vander Donckt. “Het zal wellicht geen toeval zijn dat een van onze Passwerkers een uitstekend schaker is.” ● Diversiteitcel BECI: Bouchra El Mkhoust – bem@beci.be – 02/643.78.20 BECI - Brussel metropool - februari 2016 33 R.T. R.T.

Duoday: een dag voor de tewerkstelling van mindervaliden Aan een baan geraken is voor een mindervalide vaak nog moeilijker dan voor andere mensen. Op 24 maart gaan overal in België de deuren van ondernemingen open voor mindervalide stagiairs in het raam van de Duoday. Waarom zou ook ú niet deelnemen? Gaëlle Hoogsteyn D uoday ging voor de eerste keer van start in Vlaanderen in 2010. De opzet was eenvoudig: een relatie creëren tussen werkgevers, mindervaliden en dienstverleners. Eén of meerdere dagen lang onthaalt een onderneming een gehandicapte persoon. Tijdens de stage ontstaat een duo tussen de mindervalide en een vrijwillige werknemer. Het initiatief wordt gelijktijdig door meerdere agentschappen georganiseerd: GTB/VDAB (Vlaanderen en Vlaams Brussel), Phare (Franstalig Brussel), AWIPH (Wallonië) en WSR (Duitstalige Gemeenschap). Sinds de eerste editie zes jaar geleden heeft de Duoday een flinke weg afgelegd en wordt hij nu op nationaal niveau georganiseerd. Verleden jaar namen meer dan 500 ondernemingen deel en werden 650 stagiairs onthaald. “Wij verheugen ons dat zoveel bedrijven inzien hoe gegrond het Duoday concept wel is. We zullen dus in 2016 bijzonder actief deelnemen aan dit initiatief”, verklaart Marie-Laure Jonet, de stichtster van de vzw DiversiCom, een partner van de Duoday. Een win-winactie “Al duurt de stage slechts van één tot twintig dagen, voor de stagiairs is dit al heel wat!”, verzekert Marie-Laure Jonet. “Dankzij de Duoday ontdekken deze mensen een werkomgeving waar ze belangstelling voor hebben, en tegelijk de vereisten van een bepaalde functie. Ondertussen laten de werkgevers zich overtuigen door de vaardigheden van de stagiairs.” Het gebeurt trouwens regelmatig dat stagiairs op die manier aan een baan geraken of een beroepsvorming gaan volgen. Dankzij de Duoday kunnen de ondernemingen een werkzoekende vertrouwd maken met de dagelijkse werkelijkheid van een beroep, als waarnemer van of actieve deelnemer aan de gebruikelijke taken. Het is ook de gelegenheid bij uitstek om nogmaals aan te tonen dat een handicap de competentie en de motivatie niet uitsluit. Werkgevers krijgen op die manier een beter inzicht in het potentieel van mindervaliden. En ze maken bovendien kennis met 34 BECI - Brussel metropool - februari 2016 de bestaande ondersteuningsorganen en de maatregelen waarvan mindervaliden gebruik kunnen maken om ook actief een rol te spelen in de samenleving. De maatschappij heeft initiatieven als de Duoday broodnodig. Uit de cijfers van de werkgelegenheid blijkt dat de mindervaliden op professioneel vlak nog geen gelijkheid van kansen genieten. In België zijn amper 35% van de gehandicapte personen tewerkgesteld, vergeleken met 70% voor de rest van de bevolking. De situatie zou nochtans veel kunnen worden verbeterd. In sommige Scandinavische landen hebben meer dan 70% van de mindervaliden een baan. Praktisch Wenst u aan dit mooie project deel te nemen? Schrijf u dan voor 20 februari in op de website www.duoday.be en doe intern een oproep. U kunt natuurlijk meerdere duo’s binnen uw onderneming voorzien. De organiserende agentschappen zullen u daarna kandidaten voorstellen die aan uw verwachtingen beantwoorden. De stage-overeenkomst, de vervoerkosten, de verzekeringen… De organisatoren zorgen voor alles. Het ganse Duoday team verzoekt u nu al de datum van 24 maart in uw agenda vast te leggen. Info: wwww.duoday.be ● Hoe kan DiversiCom u hierbij terzijde staan? Als partner van de Duoday, biedt DiversiCom aan de ondernemingen een begeleiding op maat: selectie van de stagiair, voorbereiding van de medewerkers, administratieve ondersteuning enz. Een lijst van kandidaat stagiairs is op aanvraag beschikbaar. Contacts: Marie-Laure Jonet (ml.jonet@diversicom.be) - Eléonore Snoy (e.snoy@diversicom.be).

DYNAMIEK STARTER Creobis: conferenties en opleidingen op maat Creobis organiseert conferenties over de juridische, financiële, economische en technologische actualiteit, naast bedrijfsinterne voordrachten en opleidingen op maat. Het bedrijf werd in juli 2015 opgericht door Virginie Deprèay en is zowel in België als in Luxemburg actief. Guy Van den Noortgate I n onze wereld die steeds meer de virtuele toer opgaat, ervaren de mensen een steeds sterkere behoefte aan werkelijkheid, namelijk contacten en ontmoetingen met andere mensen ‘in levenden lijve’, zonder scherm ertussen. Na een deelname aan de Start’Hub Challenge besliste Virginie Deprèay namelijk haar eigen bedrijf op te richten onder de naam Creobis, een afkorting van Creo Business Information & Seminars. Hierbij maakt ze dankbaar gebruik van de ervaring die zij al heeft vergaard in de sector van de conferenties en opleidingen. Ze zet dus de grote stap en biedt zowel in België als in Luxemburg evenementen op maat aan, met de bedoeling praktische antwoorden te leveren op de vragen van de deelnemers. Het aanbod is drieledig: “Ten eerste conferenties die verband houden met het nieuws en juridische, financiële, economische of technologische thema’s aankaarten, licht ze toe. “Een panel van 8 tot 10 deskundigen komt voor een halve dag samen. De deelnemers kunnen hen daar ontmoeten en informatie uitwisselen. Ten tweede organiseer ik bedrijfsinterne opleidingen om in te gaan op een specifieke behoefte van een onderneming, meestal rond een welbepaald thema. Zo organiseerde ik onlangs een opleiding over het witwassen van geld. En ten derde kan ik voor een onderneming een conferentie op maat uitwerken. Die kan zich tot de klanten richten maar kan evenwel een bepaalde marketingdoelstelling nastreven, bijvoorbeeld om de bekendheid van de firma te boosten.” De conferenties en opleidingen die Creobis aanbiedt, vinden meestal plaats in Brussel of Luxemburg, twee steden waar zulke events het talrijkste publiek aantrekken. Toch schrikt Virginie Deprèay er niet voor terug in gans België actief te zijn. Zo organiseert zij binnenkort een voordracht over veiligheid op het werk in Charleroi. Verder komt de bescherming van data en van het privéleven aan bod in Brussel op 18 februari. Meer informatie hierover vindt u op de website van Creobis. Daar ontdekt u, naast de activiteiten van de onderneming, ook een aantal artikelen van deskundigen over verscheidene thema’s met betrekking tot de fiscaliteit, de wetgeving, de economie enz. Creobis wordt erkend door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) als organisator van opleidingen voor een regelmatige herscholing in de domeinen verzekeringen, bankdiensten en investeringendiensten. Virginie Deprèay heeft haar activiteiten gevestigd in de kantoren Virginie Deprèay van de firma Atolo, die zich specialiseert in vertalingen en strategische communicatie: “De uitwisseling van ervaringen is bijzonder leerrijk. Deze mensen denken na over de manier waarop communicatie op de beste manier concrete en praktische informatie overbrengt, zowel tijdens conferenties als gedurende opleidingen. Het is vandaag van belang vooral de ‘need to know’ te leveren, eerder dan de ‘nice to know’.” Op deze zeer competitieve markt onderscheidt Virginie Deprèay zich door haar deskundigheid en een aanpak, die focust op kwaliteit en maatwerk. Dankzij haar voordrachten en opleidingen toegespitst op de vitale uitdagingen van de bedrijfswereld, spreekt zij de ondernemingen direct aan. De bedrijven beseffen trouwens maar al te goed dat zij zich aan een constant veranderende omgeving dienen aan te passen. Virginie Deprèay geeft de voorkeur aan een ‘klassieke’ aanpak voor haar evenementen. Ze volgt nochtans heel aandachtig de nieuwe communicatietechnologieën, al weet zij zeer goed dat de technologie nooit het menselijke contact zal evenaren. ● www.creobis.eu Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be BECI - Brussel metropool - februari 2016 35 R.T.

DYNAMIEK Moet er nog geld zijn? De pers loopt over van de berichten waarin bekende ondernemers hun gecashte vermogens herinvesteren in de Belgische economie. Dit moet ongetwijfeld leiden tot een sterke toename van de overnameprijzen en het aantal overnametransacties. Maar hoe zit het in de praktijk? What’s up in overnameland? Een niet onbelangrijk deel van de vraag naar interessante overnamedossiers komt vanwege ‘serial entrepreneurs’, m.a.w. mensen die er al een ondernemerstraject hebben opzitten en hun opgedane ervaring, netwerk en middelen ten dienste willen stellen van nieuwe investeringsprojecten. Het feit dat nu ook recent een aantal heel grote verkooptransacties hebben plaatsgevonden, die volop de voorpagina’s van de pers halen, doet de vraag naar overnamedossiers alleen maar toenemen. Deze toegenomen liquiditeit in de markt wordt bovendien nog versterkt door enerzijds goedkope rentevoeten (waarvan ook niet wordt verwacht dat dit op korte termijn zal veranderen) en nieuwere alternatieve financieringsinstrumenten (zoals mezzanine financiering). Wat is de impact van deze sterk toegenomen liquiditeit op de markt? Dit gaat niet ongezien voorbij. Aandeelhouders staan opnieuw even stil bij de toekomst van het aandeelhouderschap en diegenen die last hebben van enige doofheid worden bovendien nog frequent wat extra ongerust gemaakt door een mogelijke invoering van een meerwaardebelasting. Hoe subjectief en zelfs foutief de pers hier soms ook over schrijft, het neemt niet weg dat ondernemers er ten gepaste tijde worden mee geconfronteerd. Of een transactie op vandaag aan de orde is of niet, de vraag naar een goede voorbereiding wordt zeker op die manier verder gestimuleerd. Meer en meer laten ondernemingen zich screenen op hun ‘verkoopsklaarheid’ om eventuele pijnpunten bij een transactie te voorkomen. Dit speelt dan weer in op de toegenomen kritische kijk van kandidaat overnemers. Want ongeacht het feit dat er heel wat vraag is naar interessante overname-opportuniteiten, worden targets toch heel wat kritischer Jan Goemaere Deloitte Fiduciaire M&A & Finance Mobile : + 32 497 51 55 08 - jgoemaere@deloitte.com Guy Van De Velde DACS/Accounting Mobile : + 32 497 51 53 80 - gvandevelde@deloitte.com 36 BECI - Brussel metropool - februari 2016 onder de loep genomen dan dit pakweg 10 jaar geleden het geval was. Wat vroeger een klein probleem was in een transactie, wordt nu gepercipieerd als een groot probleem en een dealbreker. Des te belangrijker om als aandeelhouder de diverse kritische succesfactoren van een overnametransactie goed indachtig te zijn en de nodige voorbereidingen te treffen indien nodig. Unieke momenten om op overnamepad te gaan! Anderzijds heeft deze heel liquide markt als gevolg dat het een uniek momentum is bij uitstek om zelf op overnamepad te gaan. We leven nu eenmaal in een ongezien gunstig financieel klimaat om financieringen aan te gaan en dit uiteraard op voorwaarde dat de financiers echt geloven in het project. Hiervoor is een goede aanpak om uw project voor te stellen aan financiers een must. Financiers zijn bereid om ver te gaan in de ondersteuning van het investeringsproject, indien ze overtuigd worden. Impact op overnameprijzen? Dit heeft dan weer een positieve impact op de prijzen die worden betaald op vandaag. Er worden alweer stevige multiples betaald in overnamemarkt. Multiples van 5 tot 7 keer Ebitda zijn geen uitzondering meer. Maar, zoals hierboven al aangehaald, alles moet goed zitten: een transparante groepsstructuur, een goed zicht op de winstgevendheid van de verschillende producten of diensten, een goede positionering in de markt, de aanwezigheid van innovatiemogelijkheden om toekomstige groei mogelijk te maken, een gedegen personeelsorganisatie, enz. Dus als u twijfelt of het momentum goed is om een M&A te doen: it does not get any better than that! ● R.T. R.T.

© Thinkstock Verhogingen van RSZ bijdragen: wat het arrest Rigobert ons leert Verscheidene overheden trachten investeringen te promoten die de werkgelegenheid bevorderen. Goed zo, maar ondertussen blijft de RSZ eigenzinnig zijn taak vervullen, namelijk bijdragen innen. Dit is uiteraard zijn missie, maar het zou dan wel volgens de regels moeten gebeuren. In onderstaand voorbeeld was dit duidelijk niet het geval. Onlangs werd de voorziening in cassatie van de RSZ bij deze zaak verworpen. Een korte toelichting. Vincent Delannoy I n het geschil tussen de NV Rigobert en de RSZ wees de Arbeidsrechtbank van Brussel op 17 juli 2014 een arrest in hoger beroep tegen een eerste vonnis. In de grote lijnen heeft het conflict te maken met vrijstellingen van toeslagen en intresten naar aanleiding van laattijdige betalingen. Het verhaal: de NV Rigobert is actief in de schrijnwerkerij in Brussel. Vanaf het jaar 2007 werd het bedrijf verplicht 4 miljoen te investeren in vastgoed om zich in een andere omgeving te vestigen, naar aanleiding van klachten van buren op de oude vestigingsplaats. In deze omstandigheden ervaarde de onderneming moeilijkheden om haar bijdragen aan de sociale zekerheid tijdig te betalen. In juni 2011 ging de NV een lening aan waarmee ze de achterstallige bijdragen (hoofdbedrag, toeslagen en intresten) vereffende. Op 24 juni vroeg het bedrijf aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid de totale vrijstelling van toeslagen en intresten. Deze aanvraag berustte op het feit dat Rigobert openstaande vorderingen had bij verscheidene openbare diensten, onder meer de Administratie van de BTW, en bij het Brusselse Gewest voor investeringssubsidies (deze mogelijkheid van vrijstelling is voorzien in artikel 55 § 3 van het Koninklijk Besluit van 28 november 1969 aangaande de sociale zekerheid van arbeidskrachten). Over deze aanvraag tot vrijstelling nam de RSZ slechts op 26 september 2011 een beslissing, nadat de Rijksdienst ook in september een door het Brusselse Gewest ondertekend document had gevraagd met de lijst van de subsidies waarop de firma Rigobert recht had. Daarom oordeelde de Dienst in zijn beslissing van 26 september dat hij geen rekening kon houden met de vordering ten aanzien van het Brusselse Gewest, aangezien het gevraagde attest pas op 13 september 2011 werd ontvangen. Op dit punt gaf de Arbeidsrechtbank ongelijk aan de RSZ: het bewijs van het bestaan van een opeisbare vordering dient niet te worden geleverd door middel van een bepaald document dat door de RSZ zou worden opgesteld of gevraagd. “Het volstaat dat de partij die de vrijstelling vraagt, zijn aanvraag aanvult met de bewijsstukken van een zekere en opeisbare vordering.” Hieruit volgt dat “de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid de aanvraag had moeten bekijken op de datum waarop deze werd ingediend. Als de RSZ ten overvloede oordeelde dat de aanvraag slechts kon worden verwerkt als bepaalde aanvullende documenten werden ingediend, dan beging de Dienst een fout door laattijdig zulke aanvullende documenten op te eisen.” Onthutsende praktijken In het algemeen wijst het onderzoek rond de zaak Rigobert/RSZ op bepaalde dubieuze praktijken. Zo werd vastgesteld dat de RSZ heeft gedagvaard in verband met een bedrag dat in feite al was betaald. De advocaat van de onderneming Rigobert uitte trouwens zijn verwondering: “Is het mogelijk dat een organisatie als de RSZ niet in staat is zijn eigen boeken bij te houden?” Na onderzoek bleek dat de dienst die voor de normale inningen instaat, niet werd ingelicht over de situatie door de dienst die de inhoudingen beheert. In de overzichten die de RSZ voorlegde, stonden tabellen waarvan bepaalde percentages en getallen met Tippex werden gewist en met de hand gewijzigd. Een andere vorm van nonsens: de RSZ had 563 dagen nodig om een betaling te registreren. Erger nog: zijn eigen achterstallige verrekeningen beschouwt de RSZ als laattijdige betalingen! Het laatste hoofdstuk van dit dossier werd onlangs afgerond. Misnoegd met het arrest van de Arbeidsrechtbank, voorzag het RSZ zich in cassatie. Ook dit liep verkeerd af. De voorziening werd verworpen en de RSZ werd veroordeeld de procedurekosten te betalen. ● BECI - Brussel metropool - februari 2016 37

DYNAMIEK OVERGANG Waartoe dient een duurzaamheidverslag? De reporting van niet-financiële gegevens wint aan belang omdat hij de geloofwaardigheid van ondernemingen verbetert, de ontwikkeling van strategieen vergemakkelijkt en risico’s helpt voorkomen. Zoals elk jaar kregen de beste duurzaamheidverslagen een Award for Best Belgian Sustainability Reports. Laura Rebreanu, BECI D e jury van de Best Belgian Sustainability Reports beoordeelde dit jaar 58 verslagen, driemaal zoveel als in 2008, toen dit initiatief van het Instituut der Bedrijfsrevisoren van stapel liep. Dit bewijst de toenemende belangstelling van de bedrijfswereld voor de reporting van niet-financiële gegevens. Dit is geen louter Belgische trend, wel internationaal, want nagenoeg alle ondernemingen (95%) van de Global 250 publiceren nu duurzaamheidverslagen. Deze documenten dienen om zich te differentiëren in een uiterst competitief economisch landschap, maar ook om het vertrouwen van het publiek en van de beleggers aan te wakkeren en het imago op te krikken. Volgens een enquête in 2013 vindt 50% van de organisaties die een duurzaamheidverslag hebben uitgegeven, dat het document een positieve invloed op hun imago heeft gehad. In 2012 verklaarde een andere studie dat 88% van de respondenten de mening waren toegedaan dat de opstellen van dit rapport het beslissingsproces efficiënter had gemaakt, dankzij een diepgaande kennis van de activiteiten en hun werkelijke impact. De reporting droeg ook bij tot een betere voorspelling en voorkoming van de risico’s, naast een beter beheer van eventuele ongevallen. Dit zijn de voordelen, maar voor de ondernemingen gaat hier er ook een veel eenvoudiger reden (en verplichting) mee gepaard: een Europese richtlijn uit 2014 voorziet dat beursgenoteerde ondernemingen, banken en verzekeringsmaatschappijen die meer dan 500 loontrekkenden tewerkstellen, informatie zullen moeten publiceren over hun impact in verscheidene domeinen (milieu, samenleving, naleving van de mensenrechten, strijd tegen corruptie) en feedback zullen moeten leveren over hun diversiteitsbeleid in de bestuursorganen. Deze richtlijn moet ten laatste tegen 6 december 2016 in de wetgeving van de lidstaten worden overgezet, om volledig transparant vanaf 1 januari 2017 te worden toegepast. De Europese Commissie beschouwt deze transparantie trouwens als een middel om de economie te verbeteren. Vooruitstrevende laureaten Dit jaar werden de evaluatiecriteria van de Awards volledig afgestemd op de recentste norm van de Global Reporting Initiative (GRI), een internationale organisatie belast met de ontwikkeling van de erkende richtlijnen voor het opstellen van duurzame-ontwikkelingsverslagen. In 2015 gebruikten nagenoeg 7500 organisaties deze richtlijnen om hun duurzaamheidsverslagen voor te bereiden. 38 BECI - Brussel metropool - februari 2016 De laureaten van 2015. De redactie van een dergelijk verslag is een hele opdracht. De GRI-norm is namelijk bijzonder veeleisend en vergt een perfecte beheersing en een goede opvolging van de processen en hun impact op economisch, milieu- en sociaal vlak. Precies in deze veeleisendheid zit de waarde van de norm: de klemtoon op de globale prestaties helpt ondernemingen hun impact correct in te schatten en te beheren, hun operationele efficiëntie te verbeteren, een vlotter beheer van de (natuurlijke, menselijke en financiële) resources te ontwikkelen en hun relaties te verbeteren met alle stakeholders (investeerders, klanten, leveranciers, werknemers enz.). Bij de winnaars van de Belgische Awards voor 2015 horen Solvay (categorie grote organisaties), Cap Conseil (categorie KMO’s), ProNatura (categorie NGO’s), Fevia en het Federale Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (ex-aequo in de categorie andere organisaties). Onder de genomineerden vinden we namen als Spadel, Harzé J.-Van Est en JSR Micro. De 58 ondernemingen, klein of groot, die dit jaar een verslag hebben ingediend – en ook alle ondernemingen van de vorige jaren – zijn vooruitstrevend. Zij hebben een voorsprong op de wetgeving en hebben zich van de concurrentie kunnen onderscheiden. In dit opzicht zijn ze allemaal winnaars! ● Info: Laura Rebreanu, verantwoordelijke voor milieu en energie bij BECI, lr@beci.be - 02 643 78 26 © David Plas

Belgische Energie2016 en Milieuprijs De eerste Prijs voor de actieve en innovatieve spelers op het gebied van milieu en energie U bent een burger Particulier of in beroepsverband Een bedrijf Industrieel, landbouw-, diensten-, bouw-, handelsof vervoersector,... Neem gratis deel aan de prijs, laat uw know-how, uw realisaties, inspanning en/ of bijdrage aan de gemeenschap van morgen kennen... Grote bedrijven en instellingen, leiders op het gebied van energie en milieu, zullen op 2 juni 2016 de 8 prestigieuze Awards uitreiken tijdens een even prestigieus “media event”. Stuur uw dossier ten laatste op 24de maart 2016 Informatie en inschrijvingen : www.eeaward.be Référence Média TUINMAGAZINE een instelling of een vereniging School, universiteit, ziekenhuis, vzw, jeugdcentrum,... een stad of gemeente

Waterwegen het proberen waard Het kanaal wordt onvoldoende gebruikt. Sommige buursteden tonen ons het voorbeeld en zouden ons, Brusselaars, moeten inspireren. Jean Blavier “S pijtig dat Brussel niet langs een grote rivier ligt’, horen we vaak zeggen. Zoiets kunnen we natuurlijk moeilijk rechttrekken, maar dit betekent nog niet dat Brussel zonder waterweg zit. Hiermee bedoelen we natuurlijk niet de onzichtbare en ondergrondse Zenne, die nochtans heel duidelijk door het collectieve onbewuste van de Brusselaars stroomt. Nee, we hebben het eerder over het kanaal, ontworpen door Keizer Karel, een eeuw later eindelijk gegraven, duchtig door Jacques Brel1 verguisd, maar vandaag opnieuw op de voorgrond, dankzij het ‘Kanaalplan’ van de Brusselse regering. Het kanaal vormt een daadwerkelijke breuk tussen Oost- en West-Brussel maar blijft een vooraanstaande economische troef die wellicht te weinig wordt gebruikt. Dit teleurstellend gebruik vormde het hoofdthema van de studiedag die de Haven van Brussel2 onlangs organiseerde. Wij kunnen hier onmogelijk de voordrachten van de sprekers samenvatten – en evenmin de verslagen van de drie werkgroepen die zich over het thema van de dag hebben gebogen. Maar niets belet dat wij ons door de aanpak van buursteden laten inspireren. Van Utrecht tot Rijsel Weliswaar in mindere mate dan in Amsterdam loopt er een aantal grachten doorheen de stad Utrecht. De oevers hiervan zijn vaak in twee niveaus ingedeeld: het laagste ter hoogte van de waterspiegel, het hoogste dat gelijk loopt met straat en stoep. Waartoe dient deze eigenaardige configuratie? Wel, de toegangen ter hoogte van de waterspiegel dienden als dienstingang voor de gebouwen langs het water. Van deze functie wil de overheid van de stad Utrecht nu gebruik maken. Een ‘Ecoboot’ vaart langs de oevers en pikt er het afval op. De lokale vuilnismannen kiepen het afval gewoon in de boot, zoals hun Brusselse collega’s dat in vrachtwagens doen. De Ecoboot perst het afval samen tijdens de ophaal. De formule biedt vier voordelen: minder lawaai, minder vervuiling, veel lagere CO2 uitstoot en minder verkeersoverlast in de straten. Tijdens een debat na de uiteenzetting van de kapitein van de Haven van Utrecht, kwam de vraag of wij in 1 In « C’était au temps où Bruxelles brusselait » 2 Op 28 oktober in het BIP. Info op http://www.portdebruxelles.be/nl/0/ 40 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Brussel hetzelfde zouden kunnen doen. In zekere mate wel, bijvoorbeeld door de volle vuilniswagens van Net Brussel richting kanaal te sturen en zo te vermijden dat ze de ganse stad doorkruisen om de afvalverbrandinginstallaties van Neder-over-Heembeek te bereiken. Het geval van Rijsel is nog merkwaardiger. De rivier die de stad doorstroomt, de Deûle, wordt omringd door een netwerk van kanalen en grachten waarvan sommige uit de middeleeuwen dateren. De situatie daar was best te vergelijken met Brussel, in die zin dat vuilniswagens het afval van 1,2 miljoen inwoners naar de drie afvalverbrandinginstallaties van de hoofdplaats van de Nord-Pas de Calais vervoerden. De afstanden liepen soms tot tientallen kilometers op. Maar dit is nu veranderd: het opgehaalde afval wordt in containers gestort die via sleepschepen naar de afvalverbranders varen (waar elektriciteit en slakken worden geproduceerd). Wel ondergaat het afval eerst een sortering in een centrum voor organische valorisatie (productie van biogas en compost). Waarom niet in Brussel? De tijdens deze studiedag aanwezige Brusselaars stonden blijkbaar onder de indruk. Waarom zouden de vrachtwagens van Net Brussel die afval in het oosten en het zuiden van de hoofdstad ophalen, daarna niet naar een sorteercentrum langs het kanaal in Anderlecht rijden? Van daaruit zou het op voorhand gesorteerd, samengeperst en in containers geplaatst afval per sleepschip naar de afvalverbrandingsinstallatie van Neder-over-Heembeek (ook langs het kanaal) kunnen vertrekken. Een ander sorteercentrum zou eventueel ergens tussen de Noord- en Zuid-uiteinden van het kanaal kunnen worden opgericht. Er kan aan heel wat oplossingen worden gedacht, maar de verwezenlijking van al was het maar een deel hiervan zou een werkelijke stap vooruit betekenen. Een illusie? Welnee: de vastgoedontwikkelaar Equilis gaf het goede voorbeeld. Tijdens de bouwfase van het handelscentrum Docks Bruxsel (naast de Van Praetbrug) liet hij via het kanaal tonnen bouwafval weghalen en tonnen bouwmateriaal leveren. Op die manier werden duizenden vrachtwagenritten vermeden. Yes, we can. ●

DYNAMIEK Wat kan Brussel van de waterweg verwachten? De Brusselse waterweg wordt ontegensprekelijk te weinig benut, maar vervangt nu toch al het verkeer van 625.000 vrachtwagens per jaar, goed voor 97.000 ton minder CO2 uitstoot in onze stad. In de toekomst zou het kanaal 25% meer verkeer kunnen verwerken. Welk verkeer, op welke manier en wat zou de kost hiervan zijn? Laurie Verheyen, BECI D e Haven van Brussel beheert het 14 km lange Brusselse kanaal, met op zijn oevers talrijke ondernemingen die gebruik maken van de waterweg om hun activiteiten te ontwikkelen. Het gebruik van het kanaal is trouwens voortaan verplicht voor elke onderneming die zich vestigt op een terrein dat eigendom is van de Haven. Hierbij dient gezegd dat de Haven, via zijn transportdeskundige1 begeleiding aanbiedt. Al deze ondernemingen tonen natuurlijk belangstelling voor een uitbreiding van afvalvervoer via de waterweg maar ze beseffen ook dat dit vraagstuk een diepgaande analyse vereist, aldus Philippe Van Den Brande (Suez). Het sorteercentrum van Suez gebruikt het kanaal om jaarlijks 200 kT verpakkingsglas en 700 containers met papierbalen te vervoeren (75% van het volume dat op de site wordt geproduceerd). Ook de 66 000 ton bodemas en slakken die de afvalverbrandingsinstallatie jaarlijks produceert, vertrekt via de waterweg. Deze formule slaagde erin de CO2 uitstoot van dit vervoer tot een vierde te herleiden. Als directeur van de zone Brussel geeft Philippe Van de Een gunstig klimaat scheppen De balans is dus niet onverdeeld positief, maar privé en overheid wensen samen te werken aan een gunstiger klimaat voor de ontwikkeling van dit type transport op lange termijn. Een gunstiger fiscaal stelsel voor binnenvaart zou, samen met een duidelijker en nauwkeuriger juridisch kader, een uitweg kunnen bieden. Het omslachtige vraagstuk van de opname van milieuclausules in openbare aanbestedingen zou ook een efficiënte overgang in de hand kunnen werken. Van zijn kant zal de privésector voor een betere coördinatie en nieuwe synergieën moeten zorgen om het transport en het beheer van afvalstromen af te stemmen op hogere volumes via de waterwegen. De binnenscheepvaart moet op gans het Belgische grondgebied voordelig zijn, of althans in een gebied dat overeenstemt met de metropolitaan Brussel Links op de eerste rij: Philippe Van Den Brande (Suez). Brande een overzicht van de positieve gevolgen van een gebruik van het kanaal, naast de huidige beperkingen. Talrijke factoren belemmeren de ontwikkeling. Eerst en vooral de kost, die meestal hoger ligt bij binnenscheepvaart. Deze kost neemt nog toe als de verwerkingsinstallaties geen rechtstreekse toegang hebben tot het water, wat dure overlading teweegbrengt. Daarom pleiten de Haven van Brussel en zijn ondernemingen voor de handhaving van havenzones (GHAV) langs de waterweg. Bovendien bevinden zich deze ondernemingen in een delicate situatie door een ontoereikende kennis van het weliswaar vaak onduidelijke juridische kader rond vervoer, en door een gebrek aan vorming van de verscheidene spelers. 1 Belast met informatie en advies aan ondernemingen voor een optimalisatie van de goederenstromen via een modale verschuiving. Ir. Carl Verhamme - +32 473 93 19 84 - +32 9 282 90 26 - ir.carl.verhamme@catena-consult.com Ook buiten het Brusselse Gewest is er werk aan de winkel: de binnenscheepvaart moet op gans het Belgische grondgebied voordelig zijn, of althans in een gebied dat overeenstemt met de metropolitaan Brussel. Voor ondernemingen en vervoerders hebben gewestelijke grenzen weinig zin. Bovendien wijst het gebrek aan ruimte voor de inplanting voor afvalvalorisatie-eenheden in Brussel op de nood om de kringeconomie op een bredere schaal aan te pakken. Dit geldt zowel op (groot)stedelijk vlak als voor gans Noordwest-Europa. Sommige regionale schizofrene houdingen aangaande de ruimtelijke ordeningsplannen van de kanaalzone zouden ook het proces flink kunnen afremmen. Enerzijds bestaat de wil om de waterweg te verbeteren en te ontwikkelen, met als gevolg de bevordering en de ontwikkeling van industrie op de oevers. Anderzijds voorzien talrijke plannen de conversie van industrieterreinen tot residentiële wijken om de demografische groei in Brussel het hoofd te bieden. Wat is nu de beste weg voor een duurzame en coherente ontwikkeling van de hoofdstad? ● Info: Laurie Verheyen is raadgeefster van het Brussels Waste Network – lv@beci.be ; 02 210 01 75 ; www.brusselswastenetwork.eu BECI - Brussel metropool - februari 2016 41 R.T.

In december vond de traditionele Christmas Afterwork van BECI in de Thon Hotel Bristol Stefanie plaats. 42 BECI - Brussel metropool - februari 2016

COMMUNITY Foto’s van het BECI nieuws In aansluiting op de Nobelprijs voor de Vrede die in Tunesië aan de burgerlijke samenleving werd uitgereikt, ontmoette de directie van BECI de afgevaardigden van de Tunesische werkgevers. Op de foto, van links naar rechts: Olivier Willocx, gedelegeerd bestuurder van BECI, Kais Sellami, voorzitter van de Tunesische federatie van de ITC-sector, Joëlle Evenepoel, secretaris-generaal van BECI, en Philippe Lambrecht, secretaris-generaal van het VBO. Op 11 en 13 januari gaven 11 deskundigen gevolg aan de oproep van BECI voor een update over de trends in mobiliteit en logistiek. De nieuwe economie, de overgang en de duurzaamheid waren de thema’s van de Start’Hub Apero, op 15 december in de Thon Hotel Brussels City Centre. Op het programma stonden vooral gedachte-uitwisselingen en contacten tussen prestarters, starters en de ondernemers die zulke evoluties voortstuwen. BECI - Brussel metropool - februari 2016 43

DE ADRESSEN VINCENT Predikherenstraat 8-10 — 1000 Brussel CHUMADIA Schotlandstraat 32 — 1060 Sint-Gillis LES CAVES D’ALEX Carolystraat 37 — 1050 Elsene COLONEL Jean Stasstraat 24 — 1060 Sint-Gillis ZOOM BRUSSELSLIFE Brussel voor carnivoren: waar kunt u terecht voor een goed stuk vlees in de hoofdstad? Vegetariërs kijken beter even weg, want we gaan het hebben over vlees! Onze redactie heeft besloten om het overzicht van de beste vleesrestaurants in Brussel eens op te poetsen. Gerijpt, gegrild, gerookt ... Wat is uw voorkeur? Olivia Regout Droomt u weleens van een sappige entrecote bestrooid met grof zout? Wij helpen uw gebeden te verhoren! Nu de massale productie van vlees een dramatische impact heeft op het leefmilieu, stellen we voor om misschien wat minder vaak vlees te consumeren, maar te kiezen voor betere producten. En daar mag al eens een (spaar)varkentje voor sneuvelen. Hip en trendy De trend van echt kwaliteitsvlees is nog lang niet voorbij. Naast echte instituten als restaurant Vincent of Chumadia zijn er immers ook heel wat nieuwkomers op de Brusselse markt. Nieuwe zaken openen de deuren en groeien uit toch echte referenties voor carnivoren. Restaurant Les Caves d’Alex, dat in de herfst van 2012 de deuren opende in Elsene, lijkt de wind in de zeilen te hebben en werpt zich op als echte specialist van verfijnde vleesgerechten. Recenter zijn ook de restaurants Colonel en Jack O’Shea uitgegroeid tot echte Brusselse toppers. Het eerste adres kiest vooral voor Frans vlees, terwijl bij Jack O’Shea het groene Ierland de boventoon voert. Wat er precies op het menu staat? Simmental, Black Angus, Limousine, Charolaise, Wagyu enz. Maar de toppers van het moment zijn ge44 BECI - Brussel metropool - februari 2016 rijpte vleessoorten of ‘dry aged meat’. Dit vlees wordt gedroogd in een koelcel, wat verrukkelijke smaken oplevert in combinatie met een hemels zachte textuur. Op de grill In de Brusselse restaurants wordt vlees bij voorkeur op de grill bereid. Enkele adresjes die u zeker eens moet uitproberen zijn La Braise, De Hoef 1627, Aux Pavés de Bruxelles … En nog heel wat andere toppers! Op het Bethlehemplein is het heerlijk Griekse ribbetjes peuzelen, terwijl de restaurants Meet Meat en Mi Tango in de Europese wijk u echte Argentijnse steak voorschotelen. In de wijk Kuregem Geen beter idee dan recht naar de bron te trekken voor een goed stuk vlees. De markt van het slachthuis van Kuregem is open op vrijdag, zaterdag en zondag, van 7 tot 14 uur. Veertig slagers verwennen u er met de meest uiteenlopende en scherp geprijsde verse producten. En slechts enkele passen hiervandaan fonkelt een Michelinster. Brasserie La Paix staat bekend om zijn heerlijke bereidingen met vlees van topkwaliteit. JACK O’SHEA Sint-Katelijneplein 32 — 1000 Brussel LA BRAISE Moskoustraat 32 — 1060 Sint-Gillis DE HOEF 1627 Edith Cavellstraat 218 — 1180 Ukkel AUX PAVES DE BRUXELLES Kaasmarkt 1 — 1000 Brussel MEET MEAT Stevinstraat 124 — 1000 Brussel MI TANGO Spastraat 31 — 1000 Brussel LA PAIX Ropsy Chaudronstraat 49 — 1070 Anderlecht

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 05.02 | 14.02 FESTIVAL ANIMA 35e editie van het Internationaal Animatiefilmfestival van Brussel. Exclusieve langspeelfilms en kortfilms voor jong en oud. Flagey | € 8 | www.animafestival.be 18.02 | 22.02 FOIRE DU LIVRE Vijf dagen lang staat het Franstalige boek in de schijnwerpers. Het thema dit jaar: ‘Le bonheur est à la page’. Tour & Taxis | vanaf € 8 | www.flb.be 02.2016 SKIËN Zin om de latten aan te trekken? Vergeet dan niet dat sneeuwpret mogelijk is vlak aan de Brusselse ring. Skiën, snowboarden of sleeën, en dat alles voor een scherpe prijs. Anderlecht | vanaf € 7,50 | www.yetiski.be 22.01 | 08.04 VRIJDAG GAAN DE REMMEN LOS IJSBAAN Elke vrijdagavond kunt u heerlijk schaatsen op de beste dance- en popmuziek. IJsbaan Poseidon | vanaf € 8 | www.skate-poseidon.be AVONDACTIVITEITEN 02.03 | 20.03 OFFSCREEN FESTIVAL Het filmfestival voor liefhebbers van cinefiele en cultfilms. Het festival vindt plaats op vier verschillende locaties: Cinéma Nova, Cinematek, Bozar en Cinema Rits. Brussel | vanaf € 4 | www.offscreen.be 03.03 MUSEUM NIGHT FEVER Kom ’s avonds langs in een van de Brusselse musea. Tal van kunstenaars nodigen u uit om kennis te maken met hun werk, en dat tot ’s avonds laat. Niet minder dan 24 musea nemen deel. Brussels Gewest | € 10 in voorverkoop | www.museumnightfever.be 25.02 | 06.03 BATIBOUW De grootste beurs voor nieuwbouw, renovatie en interieurinrichting van België. Brussels Expo | € 12 | www.batibouw.be 19.12. 2015 | 03.04.2016 3D WORLD MAGIC & FUN EXPO Op het programma: humor en optische illusies! Ga op de foto met Darth Vader, Zidane of zelfs een gorilla! Sint-Hubertusgalerijen | € 10 | www.3dworldbelgium.be ONDER DE LOEP — CULTUUR Mima, millennium iconoclast museum of art Op 24 maart 2016 opent aan het kanaal in Molenbeek het MIMA: museum van de 2.0-cultuur. Het neemt zijn intrek in een van de gebouwen van de voormalige brouwerij Bellevue. De initiatiefnemers van het project rekenen al vanaf het eerste jaar op 30 000 bezoekers. Opening op 24 maart 2016 Van woensdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 u. Gesloten tijdens de maand januari. Henegouwenkaai 33 – 1000 Brussel www.mimamuseum.be In het MIMA kunt u terecht voor hedendaagse kunst. Electromuziek, punk, hiphop, design, extreme sporten, film, streetart: het museum toont tal van kunstenaars uit de meest uiteenlopende domeinen. Ze hebben echter één ding gemeenschappelijk: ze maken allen deel uit van de generatie 2.0. Ze breken met de traditionele codes van de hedendaagse kunst en hebben geleerd om op een andere manier te communiceren met hun publiek. Van 2000 tot nu Acht tentoonstellingsruimtes plus een polyvalente zaal verwelkomen de bezoekers. Het MIMA beschikt tevens over een vaste collectie: 40 werken worden immers in bruikleen gegeven door een vereniging van mecenassen. Er wordt verder heel wat aandacht besteed aan het werk van Amerikaanse en Europese kunstenaars zoals Blu, Invader of de beroemde Banksy. Twee tentoonstellingen per jaar Naast de vaste collectie zullen in het MIMA jaarlijks twee tentoonstellingen te zien zijn. De openingstentoonstelling krijgt de naam ‘City Lights’. Vier installaties worden zelfs speciaal voor deze gelegenheid gecreëerd! Zo wordt reikhalzend uitgekeken naar een gigantische fresco van straatkunstenares Maya Hayuk. Hélène Remy BECI - Brussel metropool - februari 2016 45 08.2015 | 07.2016 TRAM EXPERIENCE RESTAURANT Stap op een Brusselse tram voor een culinaire en toeristische reis door de straten van Brussel. Vertrek: Poelaertplein | vanaf € 95 per persoon | www.tramexperience.be © foto : www.3dworldbelgium.be © foto : www.blog.eating.be

BRUSSELSLIFE Edith Cavell, heldin van de Grote Oorlog BRUSSELAAR VAN DE MAAND Edith Cavell is niet alleen de naam van een straat of een ziekenhuis, maar op de eerste plaats de naam van een temperamentvolle vrouw die haar stempel heeft gedrukt op de geschiedenis van Brussel en bij uitbreiding van de hele wereld. Op 12 oktober 1915 om 7 uur ’s ochtends stond Edith Cavell tegenover het Duitse vuurpeloton in Schaarbeek. Het werden haar laatste ogenblikken na een intens jaar van verzet tegen de bezetter. Honderd jaar later weet de moed van deze heldin uit de Grote Oorlog nog steeds te begeesteren. Edith Cavell is Brits. Als dochter van eerwaarde Frederick Cavell komt ze in 1890 voor het eerst aan in Brussel. Ze is dan 25 en treedt als gouvernante in dienst bij de familie François, de buren van Antoine Depage. Vijf jaar later keert ze terug naar Engeland om te zorgen voor haar zieke vader. Mede hierdoor volgt ze een opleiding verpleegkunde. In 1907 keert ze terug naar Brussel, waar ze een baan aanvaardt die haar werd aangeboden door dokter Antoine Depage, als hoofdverpleegster van het Instituut Berkendaal in Elsene. Kort daarna wordt ze ook geselecteerd om de verpleegstersschool van het instituut te leiden. In 1914 verhuist de school naar Ukkel, waar zich vandaag nog steeds het Edith Cavell-ziekenhuis bevindt. Rol tijdens de Eerste Wereldoorlog Wanneer de oorlog uitbreekt, wordt het instituut omgevormd tot oorlogsziekenhuis onder leiding van het Rode Kruis. Edith Cavell verzorgt er zowel geallieerden als Duitsers, zonder onderscheid. Ze bekleedt er een ideale positie. Ze heeft de mogelijkheid om een netwerk Verlaine op Rimbaud geschoten WIST U DIT? Vlak bij de Grote Markt heeft Wist u dit? Op 10 juli 1873 schiet Verlaine op Rimbaud in een hotelkamertje op enkele passen van de Grote Markt (Brouwerstraat). Rimbaud raakt gewond aan de pols, Verlaine wordt opgesloten in de gevangenis. Beide mannen hadden al enkele jaren een tumultueuze liefdesrelatie. Die ochtend, op 10 juli 1873, begeeft Paul Verlaine zich naar de Sint-Hubertusgalerijen, waar hij bij wapenhandel Montigny een 7mm-pistool koopt 46 BECI - Brussel metropool - februari 2016 te creëren en uit te bouwen om Britse, Franse en Belgische soldaten te helpen ontsnappen naar Nederland. Op die manier redt ze het leven van honderden gewonde soldaten en verzetsstrijders. In de zomer van 1915 krijgen de Duitsers echter lucht van het netwerk. De geheime activiteiten van het ziekenhuis komen zo aan het licht. Het netwerk wordt opgedoekt en 65 personen worden aangehouden. Edith Cavell wordt opgesloten in de gevangenis van Sint-Gillis op 5 augustus 1915. Proces en executie Op 11 oktober 1915 verschijnt Edith Cavell voor de krijgsraad. Ze blijft haar onverzettelijke moraal trouw, verdedigt zich niet en geeft de feiten toe die haar ten laste worden gelegd. Hierdoor wordt haar proces snel afgehandeld. Om vijf uur in de namiddag wordt ze veroordeeld voor hoogverraad en de dag erna wordt ze om zeven uur ’s ochtends geëxecuteerd op de Nationale Schietbaan in Schaarbeek. Ze weigert om een blinddoek om te doen. Haar executie zendt een schokgolf door de alliantie. Ze wordt beschouwd als een martelaar en inspireert door haar heldenmoed. In Engeland meldt een nieuwe golf vrijwilligers zich aan om de strijd aan te binden met de vijand. In Europa is een nieuwe legende geboren ... Olivia Regout met zes kogels. De rest van de ochtend schuimt hij de kroegen af in het centrum van Brussel. Wanneer hij rond het middaguur terugkeert naar zijn hotelkamer, is hij zeer beneveld en verliest hij de controle. Wanhopig vuurt hij twee keer op zijn partner. Rimbaud wordt geraakt aan de pols. Beide dichters trekken daarop samen naar het Sint-Jansziekenhuis, maar Verlaine blijft bedreigingen uiten. Zijn minnaar kan niet anders dan hem aan te geven bij de Brusselse autoriteiten. De gevolgen zijn zwaar: Paul Verlaine krijgt een gevangenisstraf van twee jaar in Bergen. De poging tot moord mag dan wel de kern van de zaak vormen, maar met de veroordeling wordt vooral de homoseksuele relatie aan de kaak gesteld. Olivia Regout © photo : www.independent.co.uk

BRUSSELSLIFE TOP BRUSSELSLIFE TOP 5 van originele activiteiten voor Valentijn Zoals elk jaar veroveren rode hartjes omstreeks deze periode de winkelramen. En elk jaar vraagt u zich rond deze periode af wat u zult doen op 14 februari. Op restaurant, een doos pralines, een das, juwelen? Dat kan beter en vooral origineler! Volg de gids ... Hélène Remy Selectie in samenwerking met de site www.please-surprise.me 1 Gezongen ontbijt Een prachtig liefdeslied voor Valentijn is een heel origineel idee! Maar zingen is jammer genoeg niet iedereen gegeven. Zelfs met de beste bedoelingen kan een liefdeslied dat vals wordt gezongen al snel hoofdpijn veroorzaken. Wat dacht u dus van een gezongen ontbijt (door iemand anders dan uzelf, met andere woorden)? Twee muzikanten laten uw partner ontwaken met zijn of haar favoriete liefdeslied. Bovendien komen ze niet met lege handen aan. Ze hebben namelijk ook het ontbijt bij! Prijs: tussen 150 en 200 euros | www.please-surprise.me 2 Sauna hoog tussen de Brusselse daken In 2016 kan Valentijn heerlijk samengaan met wellness. Glaasje champagne, massage, peeling, sauna: dit jaar wordt ontspanning het codewoord van 14 februari. En als kers op de taart een skyline om u tegen te zeggen: een buitengewoon uitzicht over het hart van Brussel! Prijs: tussen 135 en 270 euro | www.please-surprise.me 3 Diner voor vier personen in een kunstgalerij Valentijn vieren onder vrijgezellen? Geen probleem! Het is niet meer nodig om op 14 februari met een gezicht als een donderwolk rond te lopen: heel wat restaurants hebben dit jaar besloten om vrijgezellen in de bloemetjes te zetten! En ook hier is het mogelijk om heel origineel uit te pakken. Zo wordt in de Marollen ’s avonds een kunstgalerij omgevormd tot een heel bijzonder restaurant. Prijs: vanaf 125 euro per persoon | www.please-surprise.me BECI - Brussel metropool - februari 2016 47 4 Mannen in de kijker Ook mannen dragen graag zorg voor zichzelf. Een beroemde Brusselse barbier biedt speciaal voor Valentijn Cupido-bons aan. Meerdere formules zijn mogelijk: een gewone scheerbeurt op oude wijze, verzorgen van de snor, maar ook een volledig kapsel op maat. Prijs: vanaf 25 euro | www.bayerbayer.be 5 Het magische boek Waarom zou u zich beperken tot Valentijn alleen? Zoekt u ideetjes om uw wederhelft het hele jaar door te verrassen? Dan is Magique Belgique het ideale boek. U vindt er immers de 100 beste speciale adresjes in Brussel en de rest van het land. Dinner in the sky, een aperitiefcruise, trouwen op grote hoogte, een verjaardag vieren in het kleinste restaurant van het land: de gids puilt uit van de mogelijkheden! Prijs van het boek: 25 euro | www.please-surprise.me © fotos : Please Surprise Me!

Azores were once known as ‘the Flemish Islands’ IMPRESSION OF A BRIT ‘Stick-in-the-mud’ or ‘go-as-I-please?’ An often-remarked aspect of the cultures of Belgium (of which there are hundreds) is the highly developed spirit of localism and, with it, a stubborn attachment to place of birth. But it would be a mistake for foreigners to run away with the idea that Belgians are stay-at-homes or stick-in-the-muds. There is plenty of evidence, historical and contemporary, to show that both Flemish and Walloons are fully prepared to uproot themselves if the circumstances demand it or the opportunity offers. Richard Hill T his wanderlust has been around for a long time. The Belgae, one of the tribes that gave its name to the present-day Belgian state, were already present in England in Caesar’s time. Well established in what would now be Hampshire and Avon, their towns included their capital, Venta Belgarum (today’s Winchester), Magnus Portus (today’s Portsmouth) and possibly also Bath. In the 12th century a substantial number of Walloon peasants emigrated to Hungary at the invitation of King Béla IV and, much later in the 1800s, Walloon entrepreneurs and workers helped develop the Hungarian iron and steel industry. Masters of the technology developed in the Meuse valley, the ‘Walloon Process’, established Sweden’s iron industry (known locally as vallonjärn) and Walloon glassmakers from Namur, Liege and Jumet developed Finland’s first glassworks in Nötsjö. The Flemish earned their reputation for being footloose even earlier. In 1105, at the invitation of King Henry I of England, Flemish farmers settled in Rhos in the Dyfed area of south Wales, cultivating the no-man’s-land behind a row of Norman forts built to hold back the unruly Welsh, one of whom appraised the Flemings as “a 48 BECI - Brussel metropool - februari 2016 brave and sturdy people”. The Flemish also participated in the capture of Lisbon from the Moors 40 years later, when they were characterised as “a fierce and untameable people” (another way of saying much the same thing). In the words of historian Robert Bartlett in his book The Making of Europe: ”In the High Middle Ages, Flemings spread throughout Europe. Many of them were peasant settlers – who were reputed for their skills in reclaiming swampland and rendering it fertile – but there were also Flemish knights, soldiers and artisans to be found in every corner of Latin Christen dom” (Bartlett’s term for the western Europe of the time). They also played an important role as mercenaries in the civil wars and rebellions of the English twelfth century. But the talents of the Flemings extended beyond warfare. Flemish settlers were recorded in Transylvania in the mid-1100s and Vienna in the early-1200s. Their historical presence is evident in such place-names as Flemmingen, Flemsdorf and Flemingsthal, all in today’s Germany. In 1331, Edward III invited Flemish weavers to settle in the eastern counties of England. Even today, some people speak of East Anglia as ‘Flemish England’. From the early-14th century, artisans from the Low Countries also emigrated in droves to the English counties of Kent, Surrey and Sussex. Linen weavers from Kortrijk and West Flanders settled in Canterbury and other Kentish towns, and brought the cultivation of hops and a taste for good beer with them. Flemish peasants were drafted in to settle on lands in central and eastern Europe, notably the Banat on the lower Danube and the area that is now known as Belarus. In more recent times Flemish missionaries have worked all over the world. Some Flemish also ventured south. The Portuguese discovered the Azores in the second half of the 15th century but, by 1490, the couple of thousand Flemings who settled in the Azores had such an impact on the local culture that, by the turn of the 16th century, these were known as ‘the Flemish islands’. I come from a country that has lost some of its former zest as a creator of empires – and still has problems in accepting that it is physically and historically an integral part of Europe. So I have reason to admire the ‘getup-and-go’ spirit of much of Belgium. Long may it last! ●

COMMUNITY NEWS LEDENTREFPUNT Het staat in de E-mag Multimedia creatie Video / Audio / Design & Web Digitweaks: uw all-in-one oplossing voor multimedia Bedrijfsvideo, reclame, huwelijksfilms, muziekvideo’s Opnames, video-editing en post-productie zijn onze dagelijkse taken. Ongeacht uw activiteitsdomein doen wij het uiterste om uw verwachtingen in te willigen. In 2016 op naar een andere mobiliteit" Hoe het imago van Brussel oppoetsen? De fiscale hervorming: bedreiging of kans? Naar een intelligente mobiliteit? It’s Co-Solutions Time ! Deze artikels staan ook op onze website: www.beci.be/newsletter/e_mag LEDENTREFPUNT BSM Solutions Marketing B2B, de specialist van B2B businessontwikkeling Belangrijk: wij zijn geen call center. Als bureau specialiseren wij ons in commerciële ontwikkeling en DM strategieën. Ons beroep: nieuwe klanten vinden voor u! Onze corebusiness: ontwikkeling en beheer van een prospecten-portfolio, handelsprospectie, opsporen van projecten, vastleggen van commerciële afspraken voor verkoop, marktstudies, dynamiseren van clientèle, rechtstreekse verkoop van oplossingen aan ondernemingen. Telecomnetwerken (telecom infrastructuur), ipbax, pabx, bedrijfsvideo’s, GPRS, geolocalisatie per satelliet, beroepsopleiding, coaching. Kortom: voor alle ondernemingen die oplossingen bij andere ondernemingen willen promoten enz. Focus op uw beroep en vertrouw ons uw commerciële ontwikkeling en uw prospectie. Ons beroep: klanten vinden voor u. BSM Solutions B2B, de specialist van de handelsprospectie en van het opsporen van projecten. Om ons te bereiken: bsmsolutionsb2b@scarlet.be www.bsmsolutionsbruxelles.be 37, de Meeussquare, 1000 Brussel Firmin S. MAKANI, Prospection Consultant Tel.: + 00 32 (0) 2 588 28 88 GSM: + 00 32 (0) 472 85 18 59 Met Gling kunnen handelaars gemakkelijk dynamische informatie publiceren (over nieuwigheden, evenementen, promoties) terwijl de consumenten de actualiteit van hun lievelingswinkels op de voet volgen. BECI - Brussel metropool - februari 2016 49 Mix en mastering, voice-off, jingles, reclame, muziek, vertalingen Onze geluidsstudio en zijn partners (componisten, sprekers, vertalers) staan klaar om uw eigen inhoud te creëren. Design Affiches, flyers en banners aangevuld met eventuele print services. Web Voor een showcase site, een CMS site (content editor WordPress, Joomla of SilverStripe) of een e-commerce site (Magento of SEOshop) garanderen onze webdiensten schitterend werk. www.digitweaks.com Gling lanceert de #ilovemyshops campagne De onlangs gestarte Gling is van plan het referentieplatform te worden waar buurtwinkels en consumenten elkaar vinden (zie het decembernummer van ons magazine).

COMMUNITY NEWS Elke handelszaak beschikt over zijn eigen pagina waarop alle statische maar vooral dynamische informatie toegankelijk is. Naarmate ze Gling meer gebruiken, kunnen de consumenten een nieuwsstroom op maat uitwerken met daarop alleen hun favoriete buurtwinkels. Ze kunnen meldingen activeren om exclusieve informatie te ontvangen zodra de gevolgde handelszaken iets communiceren. Door een pictogram te kiezen tussen een lange lijst van symbolen van dingen waar ze zin in zouden kunnen hebben, sorteren en bekijken de consumenten nuttige informatie in functie van hun behoeften en wensen. De campagne #ilovemyshops ging rond Kerstmis van start in de verscheidene handelswijken waar Gling al actief is (de gemeente Oudergem en de wijken Tongerenstraat, Flagey en Kastelein-Baljuw) en zette zich voort tijdens de ‘solden’. Het is hiermee de bedoeling de consumenten te herinneren aan de voordelen en het genoegen die gepaard gaan met aankopen in buurtwinkels. De gebruikers worden trouwens aangemoedigd een foto van hun lievelingswinkel op Facebook, Instagram en Twitter te publiceren. Gling is vandaag gratis beschikbaar op Android en op IPhone via de mobiele website. Sinds januari kan het ook vanuit de App Store worden gedownload. Info: www.gling.be Zinner Circle op 3 maart Na de succesvolle Zinner met Dixie Dansercoer en Minister Guy Vanhengel, is BECI tevreden u aan te kondigen dat de volgende editie doorgaat op donderdag 3 maart vanaf 18u. Iedereen is welkom maar het principe van de Zinner Circle is 'hier spreekt men Nederlands'. BSE Academy: Quiet Piano en EnVie, laureaten van seizoen 4 Het BSE Academy programma wordt gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) om de kringloopeconomie, de functionaliteitseconomie, de duurzame economie e.a. te ondersteunen. Na vier seizoenen heeft dit acceleratieprogramma maar liefst 320 kandidaturen ontvangen en heeft het ruim 32 projecten begeleid in samenwerking met multidisciplinaire teams uit de meest uiteenlopende vakgebieden. Op initiatief van dit acceleratieprogramma heeft impulse. brussels zich omringd met talrijke spelers uit de ondernemerswereld, zoals Triodos Bank, de ondernemingscentra Village Partenaire en Atelier des Tanneurs, Be Angels, en begeleidingsdeskundigen zoals ICHEC-PME, Greenloop, Oksigen Lab enz. Samen gaven ze meer dan 120 workshops voor een totaal van 400 begeleidingsuren over duurzaam ondernemerschap. Als afsluiter van de vierde editie van BSE Academy hielden de zes finalisten een pitch voor een jury die bestond uit Bruno Wattenbergh, operationeel directeur van impulse.brussels, Joseph de Gheldere, managing director van Be Angels, Frédéric Chomé, oprichter en directeur van Factor-X en Quentin de Crombrugghe, Director Business Banking bij Triodos. De BSE-prijs ging naar Quiet Piano (akoestische bekleding van piano’s), wegens het innoverende karakter van het project en zijn potentieel om op korte en middellange termijn activiteit te creëren. Het project EnVie (kooklessen en vegetalisch traiteur) mocht de prijs Triodos Sustainable Impact Award in ontvangst nemen. Tot slot ging een speciale persprijs naar het project Génération E (crowdfunding om scholen met zonnepanelen uit te rusten). De BSE Academy werkt vanaf 2016 onder een nieuwe naam verder: greenlab.brussels. Info : www.impulse.be LEDENTREFPUNT Deze ruimte is ook de uwe Deze keer zijn we te gast in het nieuwe gebouw van AUDI Center Brussels. We hopen u te mogen verwelkomem op deze avond met een mix van boeiende inhoud, een kwalitatief walking dinner en een hoge graad van networking. Meer info en inschrijvingen op www.beci.be 50 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Bent u lid van BECI ? Wenst u iets over u activiteit te schrijven of nieuws te verspreiden? Stuur ons een bericht! Meer info: er@beci.be.

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR ACT - Auto-Controle Technique NV Kolonel Bourgstraat 118 - 1140 Brussel Nace: 71201 - Technische controle van motorvoertuigen afg.: Nathalie Vandamme Akon Sédé Emma Odile NV Xavier Buissestraat 32 - 1800 Vilvorde afg.: Emma Akon Aliaxis Group NV Tervurenlaan 270 - 1150 Brussel Nace: 64200 - Holdings 70100 - Activiteiten van hoofdkantoren 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Manuel Monrad Ascolia Equipment BVBA Drogenbossesteenweg 75 - 1180 Brussel Nace: 4614006 - Handelsbemiddeling in machines en uitrusting voor de dienstverlenende sector 46412 - Groothandel in huishoudtextiel en beddengoed 46431 - Groothandel in elektrische huishoudelijke apparaten en audio- en videoapparatuur afg.: Vincent Vandergeeten Bizlaunch BVBA Belgicastraat 1 - 1930 Zaventem Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85599 - Overige vormen van onderwijs afg.: Peter Staveloz CC&T - Cleaning Consult & Trade / Raypath International BVBA Louizalaan 523 - 1050 Brussel Nace: 4615005 - Handelsbemiddeling in parfums, cosmetica, toiletartikelen en reinigingsmiddelen 46442 - Groothandel in reinigingsmiddelen 4778402 - de kleinhandel in reinigingsproducten afg.: Christophe De Nardis Crystal Palace Business Center NV Paalstraat 14 - 1080 Brussel Nace: 4110101 - Projectontwikkeling voor de nieuwbouw van individuele woningen of voor renovatiewerken 68201 - Verhuur en exploitatie van eigen of geleasd residentieel onroerend goed, exclusief sociale woningen afg.: Paul Tackoen Desurvey PLC Rossmore Business Village 12, Inward Way - CH65 3EY Ellesmere Port, Cheshire- United Kingdom afg.: Gareth Curnow Effi-Man BVBA Bronstraat 76 - 1060 Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg.: Sénamé Agbossou Ellivit BVBA Sint-Vincentiusstraat 146 - 1140 Brussel Nace: 61900 - Overige telecommunicatie 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Liviu-Cristian Luca Europa Belgium BVBA Vilvoordselaan 162-172 - 1000 Brussel Nace: 49410 - Goederenvervoer over de weg, m.u.v. verhuisbedrijven 52249 - Overige vrachtbehandeling, exclusief in zeehavens afg.: Bénédicte De Decker Fat & Curious BVBA Keienveldstraat 56 - 1050 Brussel Nace: afg.: Gabriel Ejzenbaum Finalyse NV Bischoffsheimlaan 33 - 1000 Brussel Nace: 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - M afg.: Benoît Leman Graydon Belgium NV Uitbreidingstraat 84 - 2600 Berchem Nace: 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten 82910 - Incasso- en kredietbureaus afg.: Kobe Verheyen H5-MGNT GCV Van Volxemlaan 233 - 1190 Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Philippe Lovens HERO BVBA Maarschalk Joffrelaan 52 - 1050 Brussel Nace: 68201 - Verhuur en exploitatie van eigen of geleasd residentieel onroerend goed, exclusief sociale woningen 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureau afg.: Florence Blaimont Memovie SPRL Avenue Einstein 11 - 1300 Wavre Nace: 59111 - ProIndex van bedrijven en organisaties die in dit nummer staan Abattoir ABVV Actiris AG Real Estate Airbus Architectes Associés Atelier des Tanneurs ATO Aux Pavés de Bruxelles AWIPH Baneton-Garrino Architectes Be Angels Belfius Bogdan & Van Broeck Brussel Leefmilieu Brussels Bureauplan BSM Solutions Marketing Chirec Christelijke Mutualiteit Chumadia Citydev Cofinimmo Colonel Creobis Cushman & Wakefield 14-17 6 8-9 22-23 4 14-17 49-50 14-17 44 34 14-17 49-50 32-33 14-17 14-17 12 49-50 14-17 32-33 44 28-29 18-21 44 35 22-23 De Hoef 1627 Deloitte Digitweaks DiversiCom EnVie Equilis Factor-X Génération E Ghelamco Gling Greenloop GTB/VDAB Haven van Brussel ICHEC-PME Immobel impulse.brussels Inter-Environnement Bruxelles IZEO Jack O’Shea JM Construction La Braise La Paix Les Caves d’Alex Maatschappij voor Verwerving van Vastgoed Meet Meat 44 36 49-50 34 49-50 40 49-50 49-50 14-17 49-50 49-50 34 41 49-50 18-21 49-50 24-25 30-31 44 18-21 44 44 44 12 44 ductie van bioscoopfilms 90031 - Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten afg.: Olivier Gaillard Metals-Mines-Machinery BVBA Sint-Michielslaan 47 - 1040 Brussel Nace: 25110 - Vervaardiging van metalen constructiewerken en delen daarvan 46140 - Handelsbemiddeling in machines, apparaten en werktuigen voor de industrie en in schepen en luchtvaartuigen 46720 - Groothandel in metalen en metaalertsen afg.: Dominik Struys MNJ Coaching NP Vlijtstraat 62 - 1160 Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85592 - Beroepsopleiding afg.: Marie-Noëlle Jadin Parc Woluwe BVBA Tervurenlaan 292 - 1150 Brussel Nace: 56101 - Eetgelegenheden met volledige bediening 64200 - Holdings afg.: Vincent Bary Pinakes NV Keizer Karellaan 34 - 1000 Brussel Nace: 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Smets Marnix Play AV NV Venecoweg 2 - 9810 Nazareth Nace: 33200 - Installatie van industriële machines, toestellen en werktuigen 43291 - Isolatiewerkzaamheden 77399 - Verhuur en lease van andere machines en werktuigen en andere materiële goederen afg.: Dirk Verhellen Romain Tardy NP Gewijde-Boomstraat 78 - 1050 Brussel afg.: Romain Tardy Supo David NP Koningsstraat 278 - 1210 Brussel afg.: David Supo Walden Project - Benjamin Moncarey NP Globelaan 23 bus 2 - 1190 Brussel afg.: Benjamin Moncarey Yannick Van Aeken BVBA Heistseenweg 2 - 2580 Putte Nace: 10820 - Vervaardiging van cacao, chocolade en suikerwerk 5621002 - Organiseren en verzorgen van bruiloften, banketten, cocktails, lunches, recepties, enz. 56290 - Overige eetgelegenheden afg.: Glen Ramaekers Mi Tango Mima, Millenium Iconoclast Museum of Art MyMicroInvest Net Brussel NMBS Novadia Oksigen Lab Orpea Passwerk Phare Quiet Piano Rigobert Rijksdienst voor Pensioenen RTBF Sodexo Suez Thon Hotel Trevi Groep Uber UBS V+ VBO Vincent VRT 44 45 5 40 4 ; 8-9 18-21 49-50 18-21 32-33 34 49-50 37 32-33 14-17 18-21 41 42-43 18-21 4 18-21 14-17 6 ; 42-43 44 14-17 BECI - Brussel metropool - februari 2016 51

COMMUNITY Management & RH, Personal Improvement Tot juni 2016 It’s Co-Solutions Time for the Boss (1) Tot juni 2016 It’s Co-Solutions Time for Free Entrepreneurs (1) 25 & 26.02.2016 Communication non-violente et Médiation (1) Handelsrecht Maart tot juli 2016 Opleiding Bemiddeling/Mediation te Hasselt Augustus tot december 2016 Opleiding Bemiddeling/Mediation te Gent September 2016 tot februari 2017 Cycle de formation à la médiation civile et commerciale - Bruxelles(1) Strategie en beheer Tot juni 2016 It’s Co-Solutions Time for the Boss (1) Tot juni 2016 It’s Co-Solutions Time for Free Entrepreneurs (1) Januari tot maart 2016 “Growth Hacking” - Ontwikkel nieuwe vaardigheden om te kunnen inspelen op de trend van cirkeleconomie (2) 23.02.2016 60’ chrono: uw onderneming opnieuw afstemmen op de klant, tips en strategisch advies (1) 23.03.2016 60’ chrono : Leading in a VUCA world Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie Tot juni 2016 It's Co-Solutions Time! For Sales… (1) Opleidingen op maat U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten 52 BECI - Brussel metropool - februari 2016 presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? ➜ Brigitte van der Mensbrugghe +32 2 643 78 30 – bvdm@beci.be Sociale wetgeving 19.02.2016 Les réseaux sociaux : pouvoirs de l'employeur et social media policy (1) 22.02.2016 De arbeidsovereenkomst: tips en tricks 25.02.2016 Saisies et cessions de rémunération : principes et nouveautés 2016 (1) 26.02.2016 Les plans bonus CCT 90 – Besoin d’information ou d’une mise à jour ? (1) 04.03.2016 BECI HR Lunch 21.03.2016 Het arbeidsreglement: tips en tricks 27.05.2016 Missions et fonctionnement des organes sociaux (Conseil d’entreprise et CPPT) (1) 10.06.2016 BECI HR Lunch ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Milieu, stedenbouw, mobiliteit 26.02.2016 Intern en extern communiceren over milieustrategie (2) 25.03.2016 Uw inkoopbeleid voor duurzame goederen en diensten (2) 22.04.2016 Uw aanpak van gezonde en milieubewuste voeding (2) 27.05.2016 Uw kantoren in de toekomst, zonder meerkosten: kwaliteit van de verluchting, ergonomie op de werkplaats en beheer van de biodiversiteit (2) ➜ Laura Rebreanu +32 2 643 78 26 – lr@beci.be Bedrijfsoverdracht 23.02.2016 Fiscale aspecten: hoe bereid ik de verkoop van mijn onderneming voor? (2) 01.03.2016 Een commercieel actieplan inschakelen (2) 17.03.2016 Het financiële beleid en de handelswaarde van mijn onderneming optimaliseren (2) 24.03.2016 Een motiverend loonstelsel implementeren (2) 17.05.2016 Een omzetontwikkelingsplan aanwenden om mijn onderneming aantrekkelijker te maken (2) 24.05.2016 Een gezonde en efficiënte beleidsstructuur in mijn nieuwe onderneming inzetten (2) 07.06.2016 Hoe kan ik mijn onderneming herwaarderen en een goede prijs bepalen? (2) 14.06.2016 Hoe kan ik me van de concurrenten onderscheiden en een uniek commercieel aanbod voorleggen?(2) ➜ Erik Thiry +32 2 643 78 36 – eth@beci.be 11.02.2016 Matchmaking event : BIOFACH 2016 - Nuremberg 18.02.2016 Incoterms – Quels coûts et risques devez-vous couvrir ? Expert (1) 24.02.2016 Journée Economique Togo (1) 14.03.2016 Tavola – Food Business Meetings – Kortrijk ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - sso@beci.be 01.03.2016 Speed Business Lunch 23.03.2016 De grondbeginselen van succes 28.04.2016 After Work ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar

www.beci.be

professional.peugeot.be -gamma Sportieve verschijning en competitieve VAA NETTO VAA* 508 GT LINE VANAF 68€/MAAND NETTO VAA* 308 GT LINE VANAF 52€/MAAND *De berekening van het Nettovoordeel van Alle Aard is gebaseerd op de Peugeot 508 GT Line berline 2.0 BlueHDi 136 pk 101 g CO2 en de 308 berline GT Line 1.6 BlueHDi 116 pk, 98 g CO2. Deze maandelijkse netto bijdrage van het Nettovoordeel van Alle Aard moet betaald worden door een werknemer die een bedrijfswagen gebruikt, op basis van de hoogste bedrijfsvoorheffing: 53,5%; deze voorwaarden hebben enkel een informatief doeleinde en Peugeot België-Luxemburg is in geen geval verantwoordelijk voor verschillen tussen het gecommuniceerde voordeel en het verworven voordeel. PEUGEOT GT Line L /100 KM G /KM 508 GT Line : 4,0 - 5,8 • 103 - 135 | 308 GT Line : 3,8 - 4,9 • 98 - 112 V.U.: Peugeot België-Luxemburg N.V., KBO nr. 0403.461.107, IBAN : BE81 2710 0450 0024, Avenue de Finlande 4-8 te B-1420 Braine-l’Alleud. Tel: 078 15 16 15 Milieu-informatie (K.B.19/03/2004): www.peugeot.be

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56

Home