Waterwegen het proberen waard Het kanaal wordt onvoldoende gebruikt. Sommige buursteden tonen ons het voorbeeld en zouden ons, Brusselaars, moeten inspireren. Jean Blavier “S pijtig dat Brussel niet langs een grote rivier ligt’, horen we vaak zeggen. Zoiets kunnen we natuurlijk moeilijk rechttrekken, maar dit betekent nog niet dat Brussel zonder waterweg zit. Hiermee bedoelen we natuurlijk niet de onzichtbare en ondergrondse Zenne, die nochtans heel duidelijk door het collectieve onbewuste van de Brusselaars stroomt. Nee, we hebben het eerder over het kanaal, ontworpen door Keizer Karel, een eeuw later eindelijk gegraven, duchtig door Jacques Brel1 verguisd, maar vandaag opnieuw op de voorgrond, dankzij het ‘Kanaalplan’ van de Brusselse regering. Het kanaal vormt een daadwerkelijke breuk tussen Oost- en West-Brussel maar blijft een vooraanstaande economische troef die wellicht te weinig wordt gebruikt. Dit teleurstellend gebruik vormde het hoofdthema van de studiedag die de Haven van Brussel2 onlangs organiseerde. Wij kunnen hier onmogelijk de voordrachten van de sprekers samenvatten – en evenmin de verslagen van de drie werkgroepen die zich over het thema van de dag hebben gebogen. Maar niets belet dat wij ons door de aanpak van buursteden laten inspireren. Van Utrecht tot Rijsel Weliswaar in mindere mate dan in Amsterdam loopt er een aantal grachten doorheen de stad Utrecht. De oevers hiervan zijn vaak in twee niveaus ingedeeld: het laagste ter hoogte van de waterspiegel, het hoogste dat gelijk loopt met straat en stoep. Waartoe dient deze eigenaardige configuratie? Wel, de toegangen ter hoogte van de waterspiegel dienden als dienstingang voor de gebouwen langs het water. Van deze functie wil de overheid van de stad Utrecht nu gebruik maken. Een ‘Ecoboot’ vaart langs de oevers en pikt er het afval op. De lokale vuilnismannen kiepen het afval gewoon in de boot, zoals hun Brusselse collega’s dat in vrachtwagens doen. De Ecoboot perst het afval samen tijdens de ophaal. De formule biedt vier voordelen: minder lawaai, minder vervuiling, veel lagere CO2 uitstoot en minder verkeersoverlast in de straten. Tijdens een debat na de uiteenzetting van de kapitein van de Haven van Utrecht, kwam de vraag of wij in 1 In « C’était au temps où Bruxelles brusselait » 2 Op 28 oktober in het BIP. Info op http://www.portdebruxelles.be/nl/0/ 40 BECI - Brussel metropool - februari 2016 Brussel hetzelfde zouden kunnen doen. In zekere mate wel, bijvoorbeeld door de volle vuilniswagens van Net Brussel richting kanaal te sturen en zo te vermijden dat ze de ganse stad doorkruisen om de afvalverbrandinginstallaties van Neder-over-Heembeek te bereiken. Het geval van Rijsel is nog merkwaardiger. De rivier die de stad doorstroomt, de Deûle, wordt omringd door een netwerk van kanalen en grachten waarvan sommige uit de middeleeuwen dateren. De situatie daar was best te vergelijken met Brussel, in die zin dat vuilniswagens het afval van 1,2 miljoen inwoners naar de drie afvalverbrandinginstallaties van de hoofdplaats van de Nord-Pas de Calais vervoerden. De afstanden liepen soms tot tientallen kilometers op. Maar dit is nu veranderd: het opgehaalde afval wordt in containers gestort die via sleepschepen naar de afvalverbranders varen (waar elektriciteit en slakken worden geproduceerd). Wel ondergaat het afval eerst een sortering in een centrum voor organische valorisatie (productie van biogas en compost). Waarom niet in Brussel? De tijdens deze studiedag aanwezige Brusselaars stonden blijkbaar onder de indruk. Waarom zouden de vrachtwagens van Net Brussel die afval in het oosten en het zuiden van de hoofdstad ophalen, daarna niet naar een sorteercentrum langs het kanaal in Anderlecht rijden? Van daaruit zou het op voorhand gesorteerd, samengeperst en in containers geplaatst afval per sleepschip naar de afvalverbrandingsinstallatie van Neder-over-Heembeek (ook langs het kanaal) kunnen vertrekken. Een ander sorteercentrum zou eventueel ergens tussen de Noord- en Zuid-uiteinden van het kanaal kunnen worden opgericht. Er kan aan heel wat oplossingen worden gedacht, maar de verwezenlijking van al was het maar een deel hiervan zou een werkelijke stap vooruit betekenen. Een illusie? Welnee: de vastgoedontwikkelaar Equilis gaf het goede voorbeeld. Tijdens de bouwfase van het handelscentrum Docks Bruxsel (naast de Van Praetbrug) liet hij via het kanaal tonnen bouwafval weghalen en tonnen bouwmateriaal leveren. Op die manier werden duizenden vrachtwagenritten vermeden. Yes, we can. ●
43 Online Touch Home