0

N° 21 - Januari 2017 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Politieke barometer: de mening van de ondernemers P.8 Top van de Brusselse bedrijven Kampioenen die u niet kende P.19 Zijn starters de nieuwe superhelden? P.28 Familiale bedrijfsoverdracht: delicate vraagstukken P.37 INTERVIEW Anne Bataille, een scherpe blik op reclame en communicatie P.26 ISSN 2406-3711

eenvoudig en gratis. Rekruteren met Select Actiris, biedt diensten aan die uw aanwerving vereenvoudigen. • Een consultant gespecialiseerd in uw activiteitensector • Een selectie van maximum 6 kandidaten die aan het gewenste profiel voldoen • Tips om uw loonkosten te optimaliseren • Administratieve ondersteuning bij het aanwerven van jongeren en stagiairs Om gratis gebruik te maken van onze diensten, surf naar www.actiris.be Werkgevers vertrouwen ons! Ontdek de getuigenis van op pagina 7. Actiris verandert de toekomst van uw bedrijf www.actiris.be Met de steun van de Europees sociaal fonds

EDITO Happy 2017! Happy Brussels To You! Om 2017 in te luiden, beslisten we het traditionele Woord vooraf eenmalig te vervangen door een ‘carte blanche’ met de wensen van onze leden. Wij vroegen een aantal onder hen hun wensen te verwoorden bij het begin van het nieuwe jaar. Hier zijn ze. " Een mooie en nette stad " " Bruxelles prend de la hauteur " " Stronger, sweeter, greater together " " Aan alle BECI-leden wens ik het ontslag van de Brusselse regering toe " " We zullen doorgaan. Niet opgeven, nooit! " " Let 2017 be the year when Brussels radiates business development in Europe and globally " " Puisse notre capitale, Bruxelles [ ne plus rimer avec tunnel déclamons cette nouvelle année [ en MOBILITÉ retrouvée " " Minder Pascal, meer mobiliteit! " " Le photovoltaïque, c’est plus chic " " Business en menselijkheid voor alle Brusselaars " " De l’audace, de l’audace, encore de l’audace " " Voor een nieuwe aanpak van de handel " " Een nieuw jaar voor een beter Brussel in 2017 " " Een beter Europa " " Mobiliteit !" " Bruxelles pour tous, tous pour Bruxelles! " « Du respect pour la chose publique » " Gelukkige klanten " "Minder intelligent geklets en meer concrete resultaten! " " Een kwaliteitsvol onderwijs, afgestemd op de tewerkstelling " BECI - Brussel metropool - januari 2017 1 " CETA voor iedereen " " Brussels is back in 2017! " " 4G overal en altijd "

INHOUD Think Tank 5 6 Vóór of tegen uitzendwerk als aanwervingsmethode? Social media 8 De mening van de ondernemers International 10 Het nieuwe Douanewetboek, voor een gemakkelijker export 12 Erasmus: Jonge ondernemers helpen elkaar 13 Interview met Bénédicte Wilders (Brussel Invest & Export) Top van de Brusselse ondernemingen 14 Een toelichting bij de rangschikkingen 15 Top 50 per omzet 16 Top 50 per nettowinst 17 Top 50 per omzetstijging 18 Top van de jonge ondernemingen 19 Ronde tafel: onbekende kampioenen 22 Top 50 personeelsbestand 23 Daoust, Onderneming van het Jaar 2016 24 Top info- & communicatiesector 26 Anne Bataille, een blik op reclame en communicatie Focus: enterprise lifecycle 28 Zijn starters de nieuwe superhelden? 30 Zijn businessmodel opstellen: tussen theorie en praktijk 32 Innovatie, zaak van iedereen 34 Vier belangrijke aspecten van de bedrijfsoverdracht 37 Familiale bedrijfsoverdracht: delicate vraagstukken 38 Familiale bedrijfsoverdracht: Cantillon leeft verder Dynamiek 39 Starter: Ecoboutic 40 Self-employed corner 41 Klinkt ondernemerseenzaamheid u bekend? 42 Aangepast werk, omdat u het waard bent 43 Mecenaat van vaardigheden en sociale wetgeving Community 44 News 46 Index 47 Het BECI nieuws in beeld 48 BrusselsLife: Al wat u moet zien en weten in Brussel 51 Toetredingsaanvragen 52 Agenda 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Brussel Metropool Nr 21 – Januari 2017 In februari: Vastgoed & stedenbouwkunde Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Younes Al Bouchouari, Jean Blavier, Johan Debière, Ophélie Delarouzée, Olivier Fabes, Gaëlle Hoogsteyn, Julien Ide, Amy Kessels, Laura Rebreanu, Hélène Remy, Frédéric Solvel, Guy Van den Noortgate, Morgan Van Cleven en Peter Van Dyck. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Sylvie De Maegd – T +32 2 643 78 43 F +32 640 93 28 - sdm@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2

BEDRIJVEN TOEKOMST PASSIE JOBS GROEI MENSEN Brussels Airport. De luchthaven verbindt mensen en bedrijven Luchthavens spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van de connectiviteit van hun land met de rest van de wereld. Brussels Airport heeft een visie die ervoor zorgt dat onze bedrijven competitief blijven en dat bijkomende jobs worden gecreëerd. Met het oog voor de toekomstige generaties en de omgeving. Uw mening telt ook. Deel ze op www.brusselsairport2040.be /brusselsairport2040 #BRU2040

BRUSSEL 26 • 01 • 2017 - 13:30 Waarom? Ondernemingen geven maar best de voorkeur aan duurzame, niet-conflictuele methodes om hun geschillen te beslechten. Ze moeten het heft in handen nemen. Wat? een uitdagende bijeenkomst voor en door bedrijfsleiders en adviseurs voor een mentaliteitswijziging naar een constructieve aanpak van geschillen innovatie en creativiteit boven! Voor wie? Bedrijfsleiders Bedrijfsjuristen Magistraten, rechters in handelszaken en rechters in sociale zaken Advocaten Boekhouders, accountants, fiscalisten en bedrijfsrevisoren Bemiddelaars Wanneer? Donderdag 26 januari 2017 van13.30 u. tot 20.30 u. Waar? Vlerick Business School Brussel www.businessmediationsummit.eu Georganiseerd door: In samenwerking met: Orde van Vlaamse Balies

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Uitzendwerk als aanwervingsmethode? Na een vrije val zonder voorgaande tijdens de crisis van 2008, en ten gunste van de overleving van vast werk, kent uitzendwerk opnieuw een gestage groei. Deze evolutie naar professionele inschakeling zit de werkgevers en de politici met heimwee naar de proefperiode vandaag niet lekker. Toch lijkt de afschaffing van de proefperiode geen invloed te hebben op het inschakelen van uitzendkantoren als het over aanwerven gaat. Ophélie Delarouzée Herwig Muyldermans, algemeen directeur van Federgon Vervanging is de historische en klassieke reden van uitzendwerk. Vanaf de jaren 80-90 kwamen hierbij nog werkoverlast en de behoeften aan flexibiliteit. De laatste 20 jaar zijn bedrijven uitzendkrachten beginnen aanwerven en werd uitzendwerk meer en meer gebruikt als “pre-proefperiode”. In de industrie, maar ook in de tertiaire sector, is dit een bijna algemene regel geworden. De KMO’s die eerder weigerachtig waren, werven tegenwoordig steeds meer aan via uitzendwerk. Afhankelijk van de conjunctuur worden 30 tot 50% van de uitzendkrachten bij de klant aangeworven. Ofwel is het een weldoordacht systeem van bedrijven die willen aanwerven na een proeftijd door middel van uitzendwerk, ofwel gaat het bijvoorbeeld om een vervanging die uiteindelijk goed uitkomt. Met het afschaffen van de proefperiode zien we dat uitzendopdrachten een beetje langer duren, maar in feite komt het inkorten van de vooropzeg op hetzelfde neer. In Frankrijk is er een gelijkaardige toename van uitzendwerk en in Nederland is deze nog groter. Ik denk dat bedrijven nog altijd aarzelen om aan te werven en kiezen voor flexibiliteit, omdat ze de crisis van 2008 en de recessie van 2011-12 nog niet vergeten zijn en omdat ze zich afvragen of de heropleving zal blijven duren. Voor werknemers verlaagt uitzendwerk de toegangsdrempel tot de arbeidsmarkt. Vandaag is 10% van de uitzendkrachten ouder dan 50 jaar en 35% jonger dan 26 jaar. Met een contract van een of twee weken durven bedrijven hen een kans te geven. In 2016 zullen 600.000 personen (580.000 in 2015) minstens één dag als uitzendkracht hebben gewerkt op een actieve bevolking van 4,3 miljoen. Uitzendkantoren zijn onderaannemers in human resources geworden, die evengoed dienen om aan te werven voor een AOD als voor een ABD of tijdelijke statuten. Vandaag werken bedrijven met een “harde kern” en allerlei soorten onderaannemers errond. Het grote bedrijf dat alle functies beheerde en werkte met mensen tot aan hun pensioen, is verleden tijd. Uitzendwerk is van nature een precaire vorm van tewerkstelling. De vernieuwing van korte contracten voor dezelfde missie vereist een grote bereidheid, zonder garantie voor werkzekerheid. Deze driehoeksverhouding, waarin alle contractuele aspecten worden overgedragen aan het uitzendkantoor, terwijl de organisatie van het werk wordt overgelaten aan de gebruiker, verhindert de vakbondsvertegenwoordiging. Om het omzeilen van collectieve overeenkomsten te vermijden, werden er beschermingen ontwikkeld, met een fonds voor eindejaarspremies, loongaranties… Sinds 1987 heeft de wetgever de uitzendarbeid genormaliseerd en de mogelijkheden om hierop een beroep te doen, uitgebreid door meer toegelaten sectoren, termijnen en redenen aan de lijst toe te voegen. Maar in de praktijk wordt ook een tijdelijke werkoverlast als reden gegeven om de volumes te rechtvaardigen van permanente uitzendkrachten die concurreren met de vaste tewerkstelling. Het inschakelingsargument heeft een courante praktijk gelegaliseerd, maar de afgesproken beperkingen – maximum 6 maand per uitzendkracht, 3 pogingen en aanwerving onder een AOD – kunnen bedrijven ertoe aanzetten om een minder bindend motief te gebruiken. Voor zover ik weet, laat geen enkel gegeven toe om het gebruiksniveau ervan te beoordelen en ik ben niet zeker dat dit een succes wordt. Zeggen dat 30 tot 50% van de uitzendkrachten werk vindt, zegt niets over de periode waarin ze meerdere missies en ABD hebben gehad. Uitzendwerk mag dan een springplank zijn, soms is het ook een tunnel. Velen kiezen uitzendwerk omdat ze aan inschakeling denken. We hebben een enquête gevoerd bij 3.000 uitzendkrachten: uit de 1.000 verzamelde vrije commentaren blijkt een afkeur tegenover bedrijven die voortdurend uitzendkrachten inzetten en een vaste baan beloven die er maar niet komt. Tot de hervormingen van Kris Peeters behoort de door uitzendkantoren gevraagde ABD om een percentage van uitzendkrachten met de gezochte bekwaamheden te weerhouden. Maar deze ABD wordt ontdaan van elk groeiperspectief voor de werkkracht, die ook de vrijheid verliest om opdrachten te weigeren. BECI - Brussel metropool - januari 2017 5 Esteban Martinez-Garcia, professor arbeidssociologie aan de ULB © Reporters

THINK TANK Social media De nieuwe leden van BECI staan op Facebook Sinds half december publiceert BECI op zijn Facebook pagina een portretschets van zijn nieuwe leden. Dit speciale eindejaar initiatief zet zich voort in de maand januari. Misschien is het u al opgevallen: sinds enkele maanden is BECI actief aanwezig op Facebook. We publiceren handige weetjes, interessante artikels, foto’s en verslagjes van onze evenementen, een overzicht van onze opleidingen … Kortom, een echte bron van informatie voor al wie werkt in Brussel. Als eindejaar cadeau zetten we bovendien onze nieuwe leden in de kijker. Ondernemingen en organisaties die lid worden van BECI voor 31 december, worden gedurende de komende weken in de verf gezet op onze Facebookpagina, met daarbij een pitch van hun activiteit, enkele foto’s en een link naar hun website – zoals CarAsap en Care4Fleets, twee nieuwe spelers op het vlak van de mobiliteit. Een eenvoudige en gezellige manier om nieuwe leden aan de bestaanden voor te stellen en relaties aan te knopen. De actie loopt door tot het einde van de maand januari. En wat betreft de pitches, die publiceren we nog een aantal weken achter elkaar. Wenst u kennis te maken met onze nieuwe leden? Volg ons op onze pagina www.facebook.com/beci.brussels. 6 BECI - Brussel metropool - januari 2017

Publireportage Leo Grimberg Oprichter van Panadas Factory. ‘Als Ingenieur Informatica van opleiding had ik nooit eerder met arbeiders gewerkt. Bij het rekruteren zegt een cv bovendien vaak niet alles. Het is dan ook niet altijd evident om hier door te kijken. Actiris helpt mij om de juiste profielen te zoeken en filtert voor mij de kandidaten.’ ‘Voor mij is Actiris dé referentie op vlak van rekrutering bij de oprichting van een onderneming.’ Panadas Factory werd opgericht in 2010 en is gespecialiseerd in diepvriesproducten. Leo Grimberg, de oprichter, blikt terug op de rekruteringen sinds de start van het project. ✓Waarom heeft u beroep gedaan op Select Actiris voor uw rekruteringen? Toen ik Panadas Factory heb opgericht, was ik nog maar net in België aangekomen en kon ik wel wat raad gebruiken over de tewerkstellingsmaatregelen. Het leek mij logisch om hiervoor aan te kloppen bij Actiris. De consultant die zich met mijn dossier bezighield, was zeer efficiënt en wist van aanpakken. Mijn eerste werknemer heb ik aangeworven via een IBO (individuele beroepsopleiding). Zeer snel groeide het aantal werknemers in mijn bedrijf. Samen met Actiris heb ik dan een plan uitgewerkt voor mijn personeelsbeheer op middellange en lange termijn. ✓Hoe heeft dit u geholpen bij de verdere uitbouw van uw onderneming? Zonder de tewerkstellingsmaatregelen zoals de IBO en Activa had ik nooit mijn eigen bedrijf kunnen starten. Nu kan ik mijn personeel aanwerven voor onbepaalde duur, maar in het begin was dat geen optie binnen Panadas. Voor mij is Actiris dé referentie op vlak van rekrutering bij de oprichting van een onderneming. Panadas Factory in cijfers • 20 werknemers 100% 4.000 empanada’s per dag Met de steun van het Europees sociaal fonds van het personeel aangeworven via Select Actiris ✓Wat zijn uw projecten voor de toekomst? De onderneming blijft groeien. Binnenkort zal ik dus opnieuw op zoek gaan naar nieuw personeel, met de hulp van Select Actiris. Bij elke evolutie van het bedrijf, overlopen we alle mogelijkheden op HR-vlak. De profielen zijn steeds diverser. Nu gaan we een restaurant en rechtstreekse verkooppunten openen. De profielen die we nu zoeken, zijn dus zeer verschillend van de arbeidersprofielen die we tot nu toe zochten. Wilt u ook onze diensten uitproberen? Contacteer ons op het nummer 02 505 79 15 of via werkgevers@actiris.be of surf naar actiris.be/werkgevers Rekruteren met Select Actiris, eenvoudig en gratis! www.actiris.be

THINK TANK De politieke barometer blijft wisselvallig DE MENING VAN DE ONDERNEMERS Onze politieke barometer*, die om de zes maanden naar de mening van de Brusselse ondernemers polst, vertoont nauwelijks tekens van beterschap. Hij constateert nog steeds een zeker wantrouwen ten aanzien van de gewestelijke regering en vooral een groeiend misnoegen met het mobiliteitsbeleid en de resultaten ervan. Wantrouwen ten aanzien van de politieke wereld Brusselse ministers zijn blijkbaar hoe langer hoe minder geliefd bij de ondernemers. Alle beoordelingen gaan sinds de verkiezingen van 2014 constant achteruit, maar de rangschikking blijft nagenoeg ongewijzigd: Guy Vanhengel (Financiën en Budget) blijft op kop (met een gemiddelde van 2,84/5), vóór Didier Gosuin (Economie en Werk, 2,76) en Céline Fremault (Milieu en Energie, 2,39). Geef een cijfer tussen 1 en 5 aan hoe efficiënt u de ministers vindt inzake de economische ontwikkeling van het BHG 1. 2. Guy Vanhengel 2,84 Didier Gosuin 2,79 3. Céline Fremault 2,39 4. Cécile Jodogne 2,37 5. Bianca Debaets 2,10 6. Rudy Vervoort 2,08 7. Fadila Laanan 1,88 8. Pascal Smet 1,79 De ondernemers zijn evenmin inschikkelijk jegens de Brusselse regering: slechts 12% gunt de regering een totaal of betrekkelijk vertrouwen, terwijl 32% een ‘relatief of totaal vertrouwen’ heeft in de actie van de federale regering. Wat is uw graad van vertrouwen in het vermogen van de Brusselse regering om de huidige problemen op te lossen? 1% 3% 11% Totaal vertrouwen 18% 16% 32% 40% Licht vertrouwen Neutraal Weinig vertrouwen Geen vertrouwen 29% Wat is uw graad van vertrouwen in de federale regering voor haar aanpak van de huidige problemen? 30% 20% De gewestelijke spelers Brussel Invest & Export (2,95/5) wordt opnieuw de meest gewaardeerde gewestelijke speler van de ondernemers, net vóór Impulse (2,93) en de VDAB (2,80). Brussel Mobiliteit eindigt nog steeds op de laatste plaats (1,84). 1. Brussel Invest & Export 2,95 2. Impulse (ex-ABE/ BAO) 2,93 3. VDAB 2,87 8 BECI - Brussel metropool - januari 2017 4. Citydev (ex-GOMB) 2,79 5. MIVB 2,78 6. GIMB 2,71 7. Bruxelles Formation 2,70 8. Leefmilieu Brussel (ex-BIM) 2,47 9. Actiris 2,47 10. Brussel Mobiliteit 1,84 *Online enquête, uitgevoerd tussen 8 en 25 november 2016, bij leden en sympathisanten van BECI; 739 respondenten..

THINK TANK Delokalisering: het gevaar dreigt nog steeds De opiniepeiling van november bevestigt de resultaten van juli: nagenoeg 40% van de in het Brusselse Gewest gevestigde ondernemers denkt eraan het gewest of zelfs het land (18%) te verlaten. Slechts 41% van de bevraagde zaakvoerders overweegt rekrutering of investeringen. Overweegt u om op korte of middenlange termijn een deel van uw activiteiten te verhuizen of delokaliseren? Nee 60 50 Ja, buiten België 40 Ja, naar Vlaanderen 30 20 Ja, naar Wallonië 10 Ja, in het Brusselse Gewest 0 Nov-14 Jun-15 Nov-15 Jul-16 Nov-16 Welke 3 thema’s moet de Brusselse regering prioritair behandelen om de ontwikkeling van economie en tewerkstelling te verzekeren? Vereenvoudiging van de administratieve procedures Verlaging van de regionale en lokale fiscaliteit Mobiliteit Netheid Imago van Brussel als zakencentrum Hulp bij investeringen Ordening van openbare ruimtes Stadsvernieuwing Veiligheid Wetenschappelijk onderzoek Advies aan kandidaat-ondernemers Steun aan de tewerkstelling Promotie van opleidingen Strengere bescherming van het milieu Steun aan de export Uitgebreider info over werkgelegenheid Steun aan Actiris Andere 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Bij de prioritaire infrastructuurprojecten gaat meer dan 64% van de stemmen naar het GEN. Volgen daarop de renovatie van de tunnels (44%) en de aanleg van ontradingsparkings (41,8%). De uitbreiding van de metro is blijkbaar dringender naar Ukkel (27%) dan naar Schaarbeek (23%) (wellicht een sociologisch getint resultaat). De aanleg van fietspaden (17%) en de vervanging van buslijnen door trams (12%) krijgen minder belangstelling. Onze respondenten beschouwen de stadstol of de kilometerheffing voortaan als een interessant idee (42% – ongewijzigd resultaat). 58% (+ 2 punten) vertoont interesse voor het mobiliteitsbudget. Welk(e) infrastructuurproject(en) moet(en) prioritair binnen en buiten Brussel worden afgewerkt? Renovatie van de tunnels GEN Metro Noord via Schaarbeek Metro Zuid via Ukkel Ontradingsparkings Inrichting van de voetgangerszone Gewestelijk fietsnetwerk Reyerslaan Fietssnelwegen in de rand Overschakelen op trams 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% En nog steeds de mobiliteit … Het record werd nogmaals gebroken! In juli citeerde 64% van de respondenten de mobiliteit als prioriteit voor de Brusselse regering, het hoogste resultaat sinds 2011. Vandaag zitten we aan 68%, met een flinke voorsprong op de gewestelijke en gemeentelijke fiscaliteit (34%) en de administratieve vereenvoudiging (30%). De drie koplopers blijven ongewijzigd. De netheid (25%) belandt voor de eerste keer op de vierde plaats, vóór de steun aan investeringen, het imago van Brussel of de veiligheid! Gevolg: 80% van de respondenten verklaart zich ‘weinig of helemaal niet tevreden’ met het Brusselse mobiliteitsbeleid. 84% oordeelt zelfs dat de situatie in 2016 ten opzichte van het vorige jaar is verergerd. BECI - Brussel metropool - januari 2017 9

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Het nieuwe Douanewetboek, voor een gemakkelijker export Het nieuwe Douanewetboek van de Europese Unie (DWU), dat tegen eind 2020 volledig van kracht wordt, zou de import- en exportformaliteiten aanzienlijk moeten vereenvoudigen. Om daar voordeel uit te halen, zullen de ondernemingen misschien hun bevoorradingsketen, interne procedures of informatica moeten aanpassen. Goed om weten. Emmanuel Robert H et nieuwe DWU kwam ter sprake tijdens een seminar dat op 24 november bij BECI plaatsvond in aanwezigheid van drie specialisten: Bert Gevers (Partner Loyens & Loeff Advocaten), Frank Janssens (Europese Commissie – DG fiscaliteit en douane) en Pieter Haesaert (Managing Partner, Customs4Trade). De ingrijpende hervorming van de douaneprocedures vereenvoudigt en standaardiseert alle bepalingen rond het handelsverkeer tussen de EU en externe landen. Als u zich daar nog niet over hebt gebogen, nu doen! Het Wetboek is officieel van kracht sinds 1 mei van dit jaar! Veel van zijn bepalingen zullen echter geleidelijk tussen nu en eind 2020 worden ingevoerd. Een van de voornaamste verschuivingen betreft de douanewaarde van goederen die in de EU worden ingevoerd. Met de vroegere wetgeving kon de invoerder, onder bepaalde voorwaarden, deze (belastbare) waarde afleiden van een tussentijdse verkoop in de bevoorradingsketen. En voorbeeld met modeaccessoires: de vorige wet aanvaardde de waarde van de in China geproduceerde goederen op het ogenblik dat ze aan een Amerikaanse tussenpersoon werden verkocht en nog vóór ze opnieuw aan een Belgische klant werden gefactureerd (First Sale for Export of FSFE). Deze regel ruimt nu de plaats voor de Last Sale for Export (LSFE): er moet nu verplicht rekening worden gehouden met de waarde van de laatste transactie, net vóór de goederen het grondgebied van de EU betreden. In dit geval dus de waarde die de Amerikaanse tussenpersoon aan de Belgische klant factureert. Deze regel, die meestal minder gunstig is voor de invoerder, wordt eind 2017 volledig van kracht. Verder constateren we een verstrenging van de belastingregels voor royalties en licentierechten: indien deze als verkoopvoorwaarde gelden (d.w.z. als de goederen niet kunnen worden aangekocht zonder royalties of licentierechten te betalen), dan zijn deze royalties en licentierechten belastbaar en worden ze aan de douanewaarde toegevoegd. Uit de handelspraktijken blijkt dat dit heel vaak het geval zal zijn. Beide wijzigingen – LSFE en de belasting van royalties en licentierechten – zullen wellicht de kost van talrijke ingevoerde goederen verhogen. Ondernemingen hebben er dus alle baat bij de structuur van hun bevoorradingsketen onder de loep te nemen en eventueel te verbeteren. Het nieuwe DWU hecht bovendien meer belang aan het statuut van Geautoriseerde Marktdeelnemer (GMD), dat de douane aan internationaal actieve ondernemingen toe10 BECI - Brussel metropool - januari 2017 kent in functie van verscheidene criteria. Het statuut houdt bepaalde faciliteiten in: een minder strenge controle aan de grens, een vermindering of vrijstelling van waarborg … Deze vergunningen zullen tegen mei 2019 volgens nieuwe criteria worden onderzocht. Het Wetboek beveelt de ondernemingen met klem aan dit statuut te verwerven. In vele gevallen is het zelfs verplicht. 100% digitaal tegen 2020 De invoering van een gecentraliseerde gemeenschappelijke douane-uitklaring tegen 2019 betekent een ware doorbraak voor de bedrijfswereld. Dankzij deze maatregel zullen marktdeelnemers hun aangifte slechts aan één enkel douanekantoor in de EU moeten doorsturen, zelfs als hun goederen meerdere landen doorkruisen. De volgende stap is de volledige dematerialisatie van de douaneformaliteiten. De digitalisering vormt de hoeksteen van de hervorming en zou tegen het einde 2020 moeten worden bereikt. Dit zal echter niet kunnen zonder de ontwikkeling of updating van verscheidene IT-toepassingen. Vandaar het belang voor ondernemingen om technisch upto-date te blijven. Het DWU is bedoeld om douaneaangiften te vergemakkelijken en te versnellen en de marktdeelnemers in staat te stellen hun leveringstermijnen in te korten. Er zitten nog heel wat overgangsbepalingen in het geheel maar de invoering van het Wetboek zal vrij snel geschieden. De ondernemingen hebben er dus alle baat bij informatie in te winnen, de impact te evalueren en zich voor te bereiden, liefst sneller dan hun concurrenten! ● Info : Jean-Philippe Mergen, jpm@beci.be – Tel.: 32 2 210.01.77 © Thinskstock

Data Translations International heeft een nieuwe naam UBIQUS BELGIUM: DE GAVE VAN HET (GESCHREVEN) WOORD De communicatie in uw bedrijf verloopt via smetteloze vertalingen, die uw reputatie alle eer aandoen. Het is professioneel werk, dat het Belgische bureau Data Translations International al meer dan 25 jaar beoefent. Door toe te treden tot de groep Ubiqus breidt het nu zijn taaldiensten uit, en daar doet u uw voordeel mee. Taal is meer dan een code waarmee we informatie met elkaar uitwisselen: het weerspiegelt ook een manier van denken en een cultuur. Talen beheersen is begrijpen en begrepen worden. Het is over de grenzen stappen en de deuren naar de wereld opengooien. Sinds 1989 gooit Data Translations International die deuren open naar de bedrijven en biedt het oplossingen voor alle vertaal- en tekstrevisieproblemen die daar leven, tot en met de meest technische en meest gespecialiseerde. Van commerciële documenten over persmededelingen tot handleidingen, contracten, octrooien, bijsluiters … En niet alleen in onze nationale talen en het Engels. Met hun netwerk van honderden freelancevertalers en -tolken over de hele wereld bieden ze u oplossingen in meer dan 70 talen. Ze bouwen voor u bruggen naar de buitenlandse markten in Europa (Scandinavische talen, Slavische talen …), maar ook naar Azië (Chinees, Japans, Koreaans …) of de Arabische wereld. Met een ploeg van een twintigtal medewerkers (13 Nederlandstaligen, 4 Franstaligen en 3 Engelstaligen), van wie de helft vertaler-revisor is, waken ze vanuit hun basis in Zaventem nauwgezet over de kwaliteit van uw teksten en de permanente dialoog met uw klanten. Data Translations staat stevig gerangschikt in de nationale top 10 van zijn sector en heeft in 2015 7 600 projecten tot een goed einde gebracht en meer dan 20 miljoen woorden vertaald. Een internationale groep In 2012 is Data Translations International toegetreden tot Ubiqus, een van oorsprong Franse groep die momenteel over zes Europese vestigingen beschikt (in Frankrijk, België, Spanje, Italië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk) en verschillende andere in Noord-Amerika (New York, Ottawa en Montreal). Ubiqus heeft bijna 500 mensen op de loonlijst en heeft wereldwijd meer dan 7 000 klanten. Nu wijzigt de Belgische afdeling haar naam in Ubiqus Belgium. Wat zijn de gevolgen daarvan? “Er zijn geen gevolgen voor onze klanten”, antwoordt Ania Barbé, CEO van Ubiqus Belgium. “Er is alleen een positieve impact. Door op te gaan Ubiqus Belgium Olmenstraat 64 1930 Zaventem T 02 725 23 70 • F 02 725 49 33 www.ubiqus.be in Ubiqus kunnen we onder andere profiteren van de robuuste processen en de infrastructuur van de groep op het vlak van logistiek, informatica en boekhouding, gebruikmaken van het netwerk, de knowhow van onze collega’s combineren met onze eigen expertise, voor bepaalde internationale projecten de handen in elkaar slaan en onze geloofwaardigheid op internationale schaal uitbouwen.” One-stop-shop Maar in de eerste plaats wijst de naam Ubiqus op de diversificatie van de taaldiensten die het Belgische bedrijf aanbiedt en op de uitbreiding van zijn diensten met het nemen van aantekeningen tijdens vergaderingen en het achteraf uitschrijven van een verslag. Dat is historisch gezien de corebusiness van de zusterbedrijven van Ubiqus Belgium in Frankrijk en het VK: u en uw medewerkers kunnen zich volledig op de vergadering richten en u hoeft zich niet meer te concentreren op het verslag dat achteraf moet worden geschreven. Dat laat u met een gerust gemoed over aan Ubiqus. “We willen onze klanten een zo volledig mogelijke oplossing bieden”, vertelt Ania Barbé. “We willen een one-stop-shop zijn waarop je kunt vertrouwen. We zijn lokaal verankerd en staan dus dicht bij onze klanten, maar tegelijkertijd genieten onze lokale klanten de voordelen van de expertise van de hele internationale groep. We behouden wel degelijk onze nationale identiteit. België is een markt met zijn eigen specifieke kenmerken: wij zijn het land van de vertalingen.” Ania Barbé

INTERNATIONAAL Erasmus: Jonge ondernemers helpen elkaar Jongelui die een eigen bedrijf willen starten, kunnen over de grens nuttige ervaring sprokkelen dankzij het Erasmus voor Jonge Ondernemers. De entrepreneurs die hen als gast ontvangen, profiteren evengoed van de kruisbestuiving, zo blijkt uit de casus van het modemerk Mamahuhu. Amy Kessels et Peter Van Dyck H oe kunnen we nieuwe ondernemers ondersteunen in het streven om hun business uit te breiden en te internationaliseren, vroeg de Europese Commissie zich af. Als resultaat van deze denkoefening kwam het Erasmus voor Jonge Ondernemers uit de bus, een grensoverschrijdend uitwisselingsprogramma. Het initiatief appelleert aan entrepreneurs die de voorbije drie jaar een onderneming startten, maar ook aan ondernemers in de knop die vergevorderde plannen hebben om een eigen firma op te zetten. De aspirant-ondernemers krijgen de kans om minimaal één maand tot maximaal een half jaar mee te draaien bij meer ervaren zaakvoerders van een KMO in een ander Europees land. Die beslagen ondernemers worden op deze manier dus de mentors van hun jonge collega’s: zij geven de ‘leerlingen’ de kans om vaardigheden te kweken die hen in de toekomst kunnen helpen om hun eigen firma te doen groeien en bloeien. Het is goed te onderstrepen dat ook de ontvangende entrepreneur zijn voordeel uit de samenwerking kan halen. Het delen van kennis werkt in twee richtingen. De mentor kan bijvoorbeeld ook heel wat leren over de thuismarkt van de bezoekende jonge ondernemer. We spreken bijgevolg over een win-win situatie. Mamahuhu verdubbelt zijn online verkoop Het voorbeeld van de Spaanse ingenieur Luis Moreno (31) illustreert heel mooi dat vruchtbare tweerichtingsverkeer. Hij stampte jaren geleden met Mamahuhu een sociaal modemerk uit de grond dat schoenen, tassen en accessoires verkoopt van artisanale producenten uit Colombia. Na in het thuisland van de fabrikanten een grote populariteit te hebben verworven – met al tien winkels en 100 producenten in de portefeuille realiseerde men reeds een omzet van meer dan één miljoen dollar – wilde Moreno het merk op de Europese markt introduceren en een fabriek van lederwaren in Spanje starten. Via het Erasmus voor Jonge Ondernemers kwam Moreno in contact met Maja Colak (25) uit Servië. Zij profiteerde van het zakelijke talent en de expertise van de Spaanse ondernemer, maar kon omgekeerd Moreno ook helpen een actieplan te ontwikkelen voor de online sales & marketing, een domein waar zij zelf ervaring in heeft. Via in Servië geteste methodes slaagde zij erin persmensen, bloggers en andere sleutelfiguren te identificeren die een belangrijke rol konden spelen in het ontwikkelen van online shops voor Mamahuhu in Europa. Het actieplan zoomde onder andere in op het genereren van meer verkeer naar de Mamahuhu website, het creeren van twee blog posts voor een netwerk van influen12 BECI - Brussel metropool - januari 2017 cers en ambassadeurs, het leggen van contacten met een 70-tal bloggers en journalisten, het ontwikkelen van een duurzaam business model en het in kaart brengen van 15 grote online retailers in Europa. Al vrij snel werden de vernoemde blog posts honderden keren gedeeld op sociale media en haalden ze de Top 10 van meest gelezen posts van het e-commerce platform Shopify. Dit liet Mamahuhu toe om nauwe banden aan te halen met invloedrijke mensen uit de industrie, wat dan weer perspectieven opende voor toekomstige vormen van samenwerking. De actie op het internet werd een daverend succes met zo’n 1200 betrokkenen en meer dan 1000 nieuwe inschrijvingen voor de e-nieuwsbrief. Momenteel is Mamahuhu in onderhandeling met meerdere verkopers die de schoenen, tassen en andere accessoires van het merk willen verdelen. In de maanden dat Maja Colak bij Mamahuhu werkte, zag men een verdubbeling van de online verkoop (al zal die niet enkel aan haar bijdrage hebben gelegen) en noteerde men 50 procent meer verkeer op de website van het modemerk. ● Praktisch: De deelname aan het Erasmus voor Jonge Ondernemers is laagdrempelig. Méér return dan investment. De aspirant-ondernemer krijgt bijstand van intermediaire organisaties en ontvangt een onkostenvergoeding, terwijl de mentor op de gratis hulp van zijn jongere confrater kan rekenen. Meer info op http:// www.erasmus-entrepreneurs.eu/ en bij Amy Kessels (Tel. +32 2 640 93 28; ake@beci.be). © Thinskstock

INTERNATIONAAL Bénédicte Wilders : strategieverandering werpt eerste vruchten af Brexit, Amerikaanse verkiezingen en spanningen in Turkije in 2016: allemaal factoren van onzekerheid voor exportgerichte ondernemingen. En dan hebben we het nog niet over het door terreur gehavend imago van Brussel. Toch is Bénédicte Wilders, directrice van Brussel Invest & Export, niet ongerust. Ze bespreekt de strategieverandering die verleden jaar werd doorgevoerd. YAB Brussel Metropool: Werkt u met privé initiatieven, zoals de ondernemersmissies? Bénédicte Wilders : Wij begeleiden ze. Ondernemingen doen meestal een beroep op onze economische en handelsattachés ter plaatse voor de matching met lokale bedrijven of om programma’s samen te stellen. Daarnaast werken we samen met zowel overheids- als privé partners. Ons jaarlijks actieplan berust trouwens op ronde tafels met ondernemingen, clustervorming en de federaties. Maar we werken ook met andere partners, zoals bilaterale handelskamers. Dit functioneert steeds beter sinds we het werk in geografische gebieden eerder dan in activiteitsectoren hebben ingedeeld. Wat zijn de voordelen van deze strategieverschuiving? De organisatie loopt nu gelijk met die van onze Vlaamse en Waalse tegenhangers, van Buitenlandse Zaken en van de handelskamers. We bereiken ook meer complementariteit in onze partnerschappen met de privésector. We verkrijgen bovendien betere synergieën tussen onze geografische verantwoordelijken hier en onze economische en handelsattachés ter plaatse. Ze ontwikkelen op die manier een verregaande deskundigheid voor een bepaald gebied en worden zo de enige gesprekspartner. We vergaren ondernemingen in clusters, rond een thema, en begeleiden ze naar een targetmarkt. Gedaan met de reis van één sector naar China bijvoorbeeld. Wij organiseren nu een missie rond architectuur, met daarbij energieconsultants, ingenieurs en zelfs gespecialiseerde juristen. Brussel Invest & Export organiseert ter plaatse ontmoetingen met opdrachtgevers, die meteen met alle facetten van een volledige oplossing worden geconfronteerd. We doen dat ook rond andere thema’s, zoals gezondheidszorg. Mét succes. Zijn buitenlandse inkopers terughoudend sinds de lockdown en de terreuraanslagen in Brussel? Er is geen verlies aan vertrouwen in Belgische exporterende ondernemingen. Wat betreft het aantrekken van buitenlandse investeringen, zijn de zaken onduidelijker, maar niemand heeft zich na onze uitBénédicte Wilders nodigingen teruggetrokken. Brussel Invest & Export blijft op Amerika en Azië focussen, die het ergst onder de indruk van de terreuraanslagen stonden. Wij proberen synergieën maximaal te bevorderen door een ‘invest’-luik aan onze exportmissies te koppelen. Een voorbeeld: Pfizer Belgium, die ons, evenals MSD Belgium en Amgen trouwens, heeft vergezeld tijdens het bezoek aan de BIO vakbeurs in San Francisco, heeft aan Californische bedrijfsleiders kunnen uitleggen waarom het enige klinische testcentrum naast Yale zich in Brussel (Erasmus) bevindt. Maximale impact verzekerd! Wat zijn uw projecten voor 2017? We gaan door met de handelsmissies, de deelname aan grote beurzen en de uitnodiging van buitenlandse inkopers naar Brussel of op onze stands. We blijven voorrang geven aan opleidingen in internationale handel. Iets meer dan de helft van onze acties blijft op Europa gericht, maar we gaan de groei zoeken waar hij het sterkst is, met heel wat initiatieven in Azië. We moeten rekening houden met onzekerheden in Brazilië, Rusland, Turkije enz. Iran blijft op de agenda en we zetten de inspanningen voort in Afrika, namelijk via een partnerschap met Marokko. Zult u na de Brexit ondernemingen uit het Verenigd Koninkrijk proberen aan te trekken? Wij gaan daarmee verder en beklemtonen zoals steeds dat Brussel een schitterend vertrekpunt vormt om Europa te veroveren. Wij houden de situatie en de onderhandelingen rond de Brexit in de gaten. Het ganse proces vergt veel deskundigheid, maar wij beschikken over hooggekwalificeerde juridische kantoren in Brussel. Wij verheugen ons niet om het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, maar het zorgt voor nieuwe kansen, die we niet gaan laten liggen. ● Info : www.invest-export.brussels BECI - Brussel metropool - januari 2017 13 R.T.

DE GROOTSTE, de sterkste, de mooiste Hierbij vindt u de derde editie van onze rangschikking van de Brusselse ondernemingen, volgens de gegevens van de Nationale Bank. Even vermelden dat het hier om niet geconsolideerde cijfers gaat. Daarom vindt u in dezelfde rangschikkingen UCB Biopharma en UCB Pharma, Electrabel en Engie Energy Management of de Group M en zijn dochteronderneming Mindshare. Zoals in alle jaarrekeningen is de rangschikking opgesteld aan de hand van cijfers ‘op een gegeven ogenblik’ – in de meeste gevallen december 2015. We hebben vier ‘Tops’ samengesteld: per omzet, per nettowinst, per groei en volgens personeelsbezetting (om gemakkelijk te vergelijken) en ten slotte nog twee extra categorieën die wij belangrijk vinden: de jonge ondernemingen (minder dan 10 jaar oud) en een overzicht van een belangrijke sector in Brussel, namelijk informatie en communicatie. Talrijke sociale zetels zijn in Brussel gevestigd. De Brusselse onderneming is dus een relatief begrip. Wanneer we het bijvoorbeeld hebben over de grote ondernemingen en hun personeelsbezetting, omvat dit eveneens ondernemingen waarvan de zetel in Brussel is gevestigd maar de activiteit het ganse land dekt. Dit geldt onder andere voor de spoorwegen of Proximus. Omgekeerd verschijnt een onderneming met zetel in Antwerpen of Luik en activiteiten in gans het land, niet in onze rangschikking. Dit geldt o.a. voor de industriesector. Zoals tijdens de afgelopen jaren houden we geen rekening met ondernemingen met minder dan 1 miljoen euro aan omzet. Zelfs voor ondernemingen jonger dan 10 jaar is dit geen probleem. Sommige van die nieuwkomers publiceren indrukwekkende cijfers. Zo bijvoorbeeld de sinds kort (zeer) bekende Basic-Fit, met 67,4 miljoen EUR omzet en 365 werknemers. In deze ‘jonge’ categorie verschijnen ook ondernemingen die een verbluffende omzet halen met een (zeer) beperkt personeel: vijf mensen of zelfs minder. Omdat Brussel een hoofdstad is, bevatten onze rangschikkingen talrijke (van oorsprong) buitenlandse ondernemingen, dochterondernemingen van buitenlandse bedrijven en ondernemingen waarvan het hoofdkwartier in het buitenland is gevestigd. Deze organisaties verwezenlijken aanzienlijke winst en dragen dus ook bij tot de financiering van de samenleving. Laten we nochtans hun belang relativeren: bij de vijf Brusselse ondernemingen met de grootste winst horen drie 100% Belgische organisaties (KBC Group, Solvay en Proximus) en twee dochterondernemingen van buitenlandse groepen (Atlas Services en Total). De vijf grootste Brusselse werkgevers stellen samen ongeveer 110 000 mensen tewerk. Vier daarvan zijn 100% Belgisch (HR Rail, bpost, Proximus en Delhaize). De vijfde is een dochteronderneming van een buitenlandse groep, waarvan de tweede plaats in de Top 5 aantoont hoezeer uitzendarbeid strategisch is geworden. We hebben het hier over Randstad. Als we de 20 ondernemingen nemen met de grootste personeelsbezetting, zien we dat meer dan de helft 100% Belgisch is en dat zelfs de 20ste nog 4.000 mensen tewerkstelt. Er zijn in Brussel talloze KMO’s en ZKO’s, maar het bos mag de mooiste bomen niet verstoppen. De aanwezigheid van grote ondernemingen in de hoofdstad is een zeer belangrijke strategische troef. In onze rangschikkingen is de categorie van de sterkst groeiende ondernemingen bijzonder interessant. De kampioenen van de Top 5 zijn in zeer uiteenlopende sectoren actief: gezondheidszorg (UCB Pharma), financiën (Axus), weddenschappen (Derby), bouw (CBR) en aardolie (Servauto). Groei is dus in geen geval sector-gebonden. Dit jaar brengen we ook de sector van informatie en communicatie voor het voetlicht. Het onbetwistbare nummer één van onze Top 5 is de VRT, met 432 miljoen EUR omzet en 2.225 banen. Daarop volgt IP Belgium (de reclameregie van RTL), de Group M (een Britse reus van de communicatiesector), Space (een media agentschap) en Dentsu Aegis (een communicatiebureau). Kortom een audiovisuele organisatie en een heterogeen groepje dat zich met communicatie bezighoudt. ● Jean Blavier Rangschikkingen samengesteld door de Business Relations afdeling van BECI. Info : Séverine Heurter, she@beci.be ; tel. +32 2 643 78 31

Omzet: Top 50 Naam 1 TOYOTA MOTOR EUROPE 2 TOTAL PETROCHEMICALS & REFINING 3 ELECTRABEL 4 TOTAL BELGIUM 5 DELHAIZE DE LEEUW 6 PROXIMUS 7 CARREFOUR BELGIUM 8 ARCELOR MITTAL BELGIUM 9 EDF LUMINUS 10 UMICORE 11 D'IETEREN 12 NMBS 13 BPOST 14 HR RAIL 15 UCB BIOPHARMA 16 UCB PHARMA 17 CARREFOUR BELGIUM RETAIL ASSOCIATES 18 AUDI BRUSSELS 19 BELGACOM INTERN. CARRIER SERVICES 20 WABCO EUROPE 21 MERCEDES-BENZ BELG. LUX. 22 SOLVAY CHEMICALS INTERNATIONAL 23 BELGIAN SHELL 24 INFRABEL 25 COCA - COLA ENTERPRISES BELGIUM 26 ELECTROLUX HOME PRODUCTS CORP. 27 NATIONALE LOTERIJ 28 ORANGE BELGIUM 29 AXUS 30 KBC GROUP 31 ANHEUSER-BUSCH INBEV 32 BRUSSELS AIRLINES 33 RANDSTAD BELGIUM 34 ENGIE ENERGY MANAGEMENT 35 ELIA SYSTEM OPERATOR 36 INOVYN BELGIUM 37 FABRICOM 38 INEOS SALES BELGIUM 39 BESIX 40 FORD MOTOR COMPANY (BELGIUM) 41 TELENET GROUP 44 INT. BUSINESS MACHINES OF BELGIUM 45 UNILEVER BELGIUM 46 INOVYN MANUFACTURING BELGIUM PC 1140 1040 1000 1040 1080 1030 1140 1000 1000 1000 1050 1070 1000 1060 1070 1070 1140 1190 1000 1160 1200 1120 1050 1060 1070 1130 1040 1140 1140 1080 1000 1050 1082 1000 1000 1120 1000 1120 1200 1082 1200 42 SOC. EUROPEENNE DE GESTION DE L'ENERGIE 1130 43 UPS EUROPE 1200 1130 1190 1120 47 VLAAMSE MAATS. VOOR WATERVOORZIENING 1030 48 BELMEDIS 49 DERBY 50 FLUXYS BELGIUM 1000 1160 1040 Jur. vorm NV NV NV NV CVA NV van publiek recht NV NV NV NV NV NV van publiek recht NV van publiek recht NV van publiek recht BVBA NV NV NV NV BVBA NV NV NV NV van publiek recht BVBA NV NV van publiek recht NV NV NV NV NV NV CVBA NV NV NV NV NV NV BVBA NV BVBA BVBA NV NV CVBA NV NV NV NACE BEL 2008 Sluiting laatste boekjaar Omzet in kEUR Netto TW kEUR 4511 31/03/2016 19.788.777 482.525 1920 31/12/2015 16.240.259 715.583 Winst/Verlies na belast. kEUR 105.121 540.960 3511 31/12/2015 10.574.701 914.550 -1.360.830 1920 31/12/2015 5.437.642 1.685.735 4711 31/12/2015 4.761.147 784.044 54.811 6110 31/12/2015 4.025.691 2.494.252 4711 31/12/2015 3.961.427 566.157 2410 31/12/2015 3.756.940 909.151 3511 31/12/2015 3.226.027 242.888 2443 31/12/2015 2.812.564 409.108 4511 31/12/2015 2.783.482 203.105 4511 31/12/2015 2.783.482 203.105 2.231.934 4.352 2.168.737 1.653.418 164.607 1.653.418 287.731 23.882 4646 31/12/2015 1.860.171 909.260 2120 31/12/2015 1.858.058 496.026 4690 31/12/2015 1.751.523 23.282 2910 31/12/2015 1.615.123 274.979 6110 31/12/2015 1.609.478 192.091 4531 31/12/2015 1.512.583 202.203 4511 31/12/2015 1.477.857 63.128 4675 31/12/2015 1.389.749 30.660 4671 31/12/2015 1.239.027 502.141 4671 31/12/2015 1.239.027 502.141 1107 31/12/2015 1.183.178 330.335 4643 31/12/2015 1.179.310 189.482 4643 31/12/2015 1.179.310 189.482 6120 31/12/2015 1.161.959 424.593 7711 31/12/2015 977.969 158.277 6419 31/12/2015 970.807 482.403 6420 31/12/2015 957.888 151.111 5110 31/12/2015 830.062 271.611 7820 31/12/2015 813.643 703.186 6420 31/12/2015 788.954 847 3512 31/12/2015 780.411 170.229 4675 31/12/2015 773.108 48.308 2511 31/12/2015 736.525 254.558 4675 31/12/2015 731.407 7.359 4120 31/12/2015 710.280 145.471 4511 31/12/2015 672.616 18.717 6120 31/12/2015 647.846 342.119 7022 31/12/2015 606.057 4941 30/11/2015 580.829 21.306 15.545 4651 31/12/2015 574.363 222.932 1013 31/12/2015 570.175 38.112 2011 31/12/2015 567.545 159.497 3600 31/12/2015 565.926 212.537 4646 31/12/2015 555.690 9200 31/12/2015 543.642 23.006 39.570 3522 31/12/2015 525.731 369.851 364.017 634.880 75.669 249.431 -83.074 135.456 44.191 44.191 287.731 1.056 -290.790 -30.524 25.319 32.694 62.053 86.138 7.003 22.938 -3.534 -3.534 365.958 134.779 134.779 82.082 14.548 2.180.616 924.510 41.300 11.636 419.613 125.410 7.881 32 2.162 -22.380 778 86.640 4.155 -38.543 -2.464 7.488 50.178 28.604 2.433 7.278 49.249 Personeel 2.077 513 4.872 609 13.008 13.054 8.458 8.458 6.579 940 2.745 1.404 23.882 33.272 867 898 n.d. 2.437 383 46 544 39 253 253 2.276 28 28 1.440 236 5.092 177 2.427 27.186 82 296 215 3.298 15 602 56 794 9 260 1.602 259 565 1.431 351 225 912 15 © Thinskstock

Nettowinst: Top 50 Naam 1 KBC GROUP 2 SOLVAY 3 ATLAS SERVICES BELGIUM 4 PROXIMUS 5 TOTAL PETROCHEMICALS & REFINING 6 EDF INVESTISSEMENTS GROUPE 7 ENGIE ENERGY MANAGEMENT 8 COCA-COLA EUROPEAN PARTNERS BELGIUM 9 DELHAIZE LE LION / DE LEEUW 10 PHILIPS LIGHTING BELGIUM 11 GELASE 12 ENI FINANCE INTERNATIONAL 13 BPOST 14 EUROCLEAR 15 ARCELOR MITTAL BELGIUM 16 PROXIMUS GROUP SERVICES 17 SANOFI EUROPEAN TREASURY CENTER 18 AG REAL ESTATE DEVELOPMENT 19 AG REAL ESTATE 20 KBC CREDIT INVESTMENTS 21 HENEX 22 LE PEIGNE 23 VOLKSWAGEN GROUP SERVICES 24 SWISSCOM BELGIUM 25 UCB 26 ENGIE CC 27 SCHNEIDER ELECTRIC SERVICES INT. 28 NMBS 29 REDEVCO RETAIL BELGIUM 30 UMICORE 31 CARREFOUR FINANCE 32 ELECTROLUX HOME PRODUCTS CORP. 33 DANONE FINANCE INTERNATIONAL 34 ELIA SYSTEM OPERATOR 35 COMPAGNIE D'ENTREPRISES CFE 36 SOFINA 37 UNION FINANCIERE BOEL PC 1080 1120 1140 1050 1000 1070 1080 1070 1000 1040 1000 1030 1040 1000 1000 1080 1000 1050 1050 1030 1070 1000 1050 1000 1050 1130 1160 1000 1160 1040 1000 38 LOUIS DELHAIZE CIE FRANCO-BELGE D'ALIMENTATION 1000 39 TOYOTA MOTOR EUROPE 40 BELGIAN ANCHORAGE 41 SOCIETE DE PARTICIPATIONS INDUSTRIELLES 42 COURTINVEST 43 DRAKKAR GROUP 44 B.S.A. INTERNATIONAL 45 AXA HOLDINGS BELGIUM 46 KONING BOUDEWIJNSTICHTING 47 EDENRED BELGIUM 48 TOTAL FINANCE GLOBAL SERVICES 49 ENGIE ENERGY SERVICES INT. 50 HENKEL BELGIUM OPERATIONS 16 BECI - Brussel metropool - januari 2017 1140 1150 1000 1050 1040 1070 1170 1000 1160 1040 1000 1080 Jur. vorm NV NV NV NV NV NACE BEL 2008 64190 20130 70220 1030 NV van publiek recht 61200 1040 CVOA BVBA CVA NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV 19200 64929 70100 47252 47114 46693 64200 70220 1000 NV van publiek recht 53100 1210 CVOA BVBA GCV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV 82990 24100 70100 64999 41101 68203 64200 46731 46412 70100 64200 82990 70100 69109 1070 NV van publiek recht 49100 1000 CVOA NV NV NV NV NV ION, Stichting NV NV NV NV 41102 70100 70220 47540 66199 35120 41201 64200 64200 64900 45111 64200 64200 64200 70220 64200 65122 72200 82990 70100 64200 20411 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 29/02/2016 31/12/2015 30/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/03/2016 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 Omzet kEUR 1.119 Netto TW kEUR 970.807 482.403 126.008 371.516 -3.057 4.025.691 2.494.252 16.240.259 715.583 0 788.954 -1.200 847 1.183.178 330.335 4.761.147 784.044 379.613 0 22.876 -92 994 -3.457 2.168.737 1.653.418 492.807 284.243 3.756.940 909.151 1.838 410 2.248 1.804 645 25.357 0 0 85 47.829 0 0 115.330 0 2.231.934 5.025 0 -2.968 18.072 -1.087 -369 -1.198 46.029 -105 27.144 48.611 343.153 4.352 139.640 134.307 2.812.564 409.108 3.272 1.179.310 189.482 -376 780.411 170.229 203.188 1.495 0 24.863 -5.467 -541 9.424 7.115 19.788.777 482.525 0 0 0 -45 -104 -24 9.154 85.795 0 531 40.821 0 6.671 34.150 1.135 36.452 -4.716 144.627 29.061 -831 4.512 -61 Winst/verlies boekjaar na belasting, kEUR 2.180.616 1.773.582 1.359.098 634.880 540.960 494.120 419.613 365.958 364.017 309.675 303.517 288.246 287.731 273.916 249.431 225.136 213.573 205.641 203.873 196.152 195.208 182.777 178.213 172.849 171.641 169.547 165.304 164.607 162.003 135.456 135.299 134.779 127.435 125.410 124.014 114.880 106.918 106.228 105.121 104.556 103.812 101.087 100.592 97.597 95.855 94.956 93.115 91.653 89.923 88.593 © Thinskstock

Omzetstijging 2013-2015: Top 50 Naam 1 UCB PHARMA 2 AXUS 3 DERBY 4 CBR CEMENTBEDRIJVEN 5 SERVAUTO BELGIUM 7 SOLVAY SPECIALTY POLYMERS BELGIUM 8 CFE BATIMENT BRABANT WALLONIE 9 IMTECH BELGIE 10 SAGEVAS 11 SWECO BELGIUM 12 TESLA MOTORS BELGIUM 13 DC RESOURCES 14 BASIC-FIT BELGIUM 15 IPG CONTACT SOLUTIONS 16 SCARLET BELGIUM 17 EUROSTATION 18 SKYNET IMOTION ACTIVITIES 19 PROXIMEDIA 20 GALAXY PROPERTIES 21 CEGELEC INFRA TECHNICS 22 ODISEE 23 CASHBACK BELGIUM - PREMIER TAX FREE 24 BELLA VITA 25 ALIAXIS HOLDINGS 26 THE REZIDOR HOTEL GROUP 27 VERENIGDE PRODUCTIES 30 SPMT-ARISTA 31 EIT DIGITAL 32 TEX ALLIANCE 33 DELVAUX CREATEUR 34 LILLO ENERGY 35 SOPRA STERIA BENELUX 36 G4S AVIATION SECURITY 37 HERBALIFE INTERNATIONAL BELGIUM 38 KONIN. FEDERATIE BELGISCH NOTARIAAT 39 BESIX REAL ESTATE DEVELOPMENT 40 PHD MEDIA 41 STUDIOTECH 42 ARC EUROPE 43 VIOHALCO 44 FLABEL CORPORATION 45 EXPEDIENT 46 ASPAC INTL 47 FINPIPE 48 A.T. KEARNEY 49 EXQUISITE 50 HOME SEBRECHTS PC Jur. vorm 1070 1140 1160 1170 1040 6 MERCEDES-BENZ FINANCIAL SERVICES BELUX 1200 1120 1170 1070 1040 1000 1050 NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NACE BEL 2008 46460 45113 92000 23510 47300 77110 20160 41201 43222 92000 73200 1000 BVBA 45113 46739 1090 BVBA 93130 1000 1140 1070 1140 1070 1170 1130 1000 1050 1000 1050 NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV 82200 61200 41201 59114 59113 68203 61200 VZW 85422 82990 41101 70220 1130 BVBA 82990 1060 28 COGNIZANT TECHNOLOGY SOLUTIONS BELGIUM 1020 29 VALISANA VZW 82110 62020 NV 1210 1000 1050 1020 1040 1000 1170 1020 1000 1000 1200 1050 1130 1140 1000 1030 1050 VZW 86103 VZW 86210 70210 46412 47722 43299 62020 80100 46450 NV NV NV NV NV NV NV IVZW NV NV NV NV NV NV VZW 94120 68311 73110 47540 52210 64200 30300 52220 1050 BVBA 46130 1040 1000 1050 1080 ESV NV NV NV 25290 70220 52220 87301 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 31/12/2015 Omzet kEUR 2013 Omzet kEUR 2014 Omzet kEUR 2015 1.149.668 1.285.089 1.858.058 433.438 431.685 977.969 214.719 304.754 543.642 243.729 250.728 391.968 31.819 33.470 157.734 190.762 262.234 314.342 100.830 101.173 220.258 129.314 146.197 210.498 129.434 160.221 89.853 95.500 31.847 52.822 12.657 11.784 22.271 52.581 49.027 53.290 40.102 3.235 6.029 9.061 50.799 2.888 15.168 13.163 32.053 7.359 19.194 10.474 25.271 37.079 31.695 23.200 16.704 34.853 31.545 18.066 22.615 24.096 5.707 10.852 6.589 2.299 25.928 15.180 9.414 3.054 7.842 16.353 6.917 57.861 88.086 41.749 49.664 52.644 58.492 56.933 55.947 56.599 3.372 23.524 32.614 74.024 23.484 18.064 35.205 31.451 4.359 31.496 31.213 47.081 58.217 42.976 24.889 16.512 36.129 44.716 26.495 28.520 30.219 3.771 16.301 7.806 4.403 38.814 16.331 10.873 2.869 8.369 17.620 14.363 109.343 68.827 58.992 67.401 89.109 80.977 83.909 68.469 31.552 33.642 35.129 76.279 27.986 40.001 37.386 56.178 31.425 42.555 32.583 47.257 58.926 52.927 44.383 36.182 54.055 49.108 35.099 39.432 39.139 20.657 25.797 21.510 15.993 39.483 28.627 21.301 14.757 19.498 27.867 17.833 Groei 20132015, kEUR 708.390 544.531 328.922 148.239 125.915 123.580 119.428 81.184 64.721 58.006 56.522 56.170 47.208 45.130 36.527 31.950 30.619 28.367 28.317 27.613 26.068 25.480 25.098 24.833 24.222 24.125 24.067 23.361 22.109 21.986 21.847 21.232 21.182 19.478 19.202 17.564 17.032 16.817 15.043 14.951 14.945 14.921 13.694 13.555 13.446 11.887 11.703 11.656 11.514 10.916 BECI - Brussel metropool - januari 2017 17 © Reporters

Ondernemingen van minder dan 10 jaar: Top 50* Naam 1 B LOGISTICS 2 BASIC-FIT BELGIUM 3 LUYBEN 4 ADNEOM BENELUX 5 BANIMMO 6 ALMINE RECH GALLERY 7 ORPEA BELGIUM 8 VP MEDIA SOLUTIONS 9 IC VERZEKERINGEN / CI ASSURANCES 10 SEALEASE 11 ERGON CAPITAL ADVISORS 12 SEMETIS 13 COLLIBRA 14 ALPHA NETWORKS 15 CHAMBON 16 HARTWOOD 17 S3 SERVICES 18 TTR ENERGY 19 UNIBAIL-RODAMCO BELGIUM 20 BRILLEN24 21 ACOFISCO GROUP 22 TRAXXEO 23 DISTRIPLUS 24 BABILOU BELGIUM PC Jur. vorm 1030 1090 1081 1060 1040 1050 1180 1160 1040 1000 1000 1030 1120 1050 1000 1030 1000 1180 1200 1180 1140 1040 1070 1140 25 BETTER AND BOLDER BETON CONCEPTS 1150 26 LUNCH GARDEN HOLDING 27 SGG BELGIUM 28 METAPHORE 29 SENINVEST 30 CONNEX GROUP 31 KOLOK 32 SPRIMO VITRO 1140 1050 1080 1000 1070 1050 1000 33 WHITEWOOD PROPERTY MANAGEMENT 1210 34 SEQUOIA PARTICIPATIONS 35 BRUSSELS BUSINESS HUBS 36 H & KS 1180 1000 37 ULYSSE BELGIQUE 38 LA MOTTE ROLLIN INVESTISSEMENTS 39 HFR INTERNATIONAL 40 LES DEUX YVES 41 BULL BAR 42 CAIRA EDITION 43 DECOSCENT 44 ADDACTIS GROUP 45 LINEABERTOMANI 46 2DISCOVER 47 CAPITAL BOOOSTER 48 BLS HOLDING 49 NARCISSE HOLDING BELGIQUE 50 PATRONALE REAL ESTATE 18 BECI - Brussel metropool - januari 2017 NV BVBA NV NV NV NV NV BVBA NV NV NV BVBA NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV BVBA NV NV NV NV BVBA NV BVBA NV BVBA NV NV 1050 BV BVBA 1000 1050 1190 1200 1050 1200 1180 1060 1120 1060 1140 1130 1000 1040 NV BVBA BVBA BVBA BVBA BVBA NV NV NV BVBA NV NV NV NV NACE BEL 2008 Datum oprichting Sluiting laatste jaar Omzet kEUR Netto TW kEUR 4920 03/02/2010 31/12/2015 330.372 35.849 9313 25/02/2009 31/12/2015 67.401 4638 24/06/2008 31/12/2015 59.451 6209 01/02/2008 31/12/2015 26.707 4110 16/03/2007 31/12/2015 20.470 4778 27/03/2006 31/12/2015 15.581 8299 09/02/2007 31/12/2015 12.835 7112 04/01/2006 31/12/2015 12.235 6622 02/12/2010 31/12/2015 9.815 7734 26/06/2006 31/12/2015 7.607 7022 21/04/2010 31/12/2015 5.925 6202 10/03/2009 31/12/2015 5.819 6201 19/06/2008 30/09/2015 5.256 6201 24/04/2008 31/12/2015 5.153 4110 07/07/2011 31/12/2015 3.815 7022 14/10/2010 31/12/2015 3.804 7022 16/05/2007 30/11/2015 3.653 3511 23/05/2008 31/12/2015 2.897 6810 27/07/2012 31/12/2015 2.115 4791 06/09/2010 31/12/2015 2.054 6920 25/05/2010 31/12/2015 1.654 6201 12/06/2008 31/12/2015 1.583 7022 12/06/2007 31/12/2015 1.304 8891 22/08/2013 31/12/2015 1.280 2361 14/03/2014 31/12/2015 1.228 7022 24/06/2009 31/12/2015 1.024 7022 16/05/2008 31/12/2015 6492 30/03/2011 31/12/2015 7022 06/11/2012 31/12/2015 7022 02/05/2006 31/12/2015 7022 26/11/2008 31/12/2015 7022 14/11/2014 31/12/2015 6832 05/02/2014 31/12/2015 4711 23/01/2007 31/12/2015 7021 03/07/2006 31/12/2015 28/04/2008 31/12/2015 39.996 3.224 13.304 -318 891 9.636 899 8.285 5.450 522 2.719 1.597 769 1.305 2.956 3.023 965 -145 306 796 958 200 950 55 6810 13/04/2006 31/12/2015 6810 08/12/2014 31/12/2015 7022 19/06/2014 31/12/2015 4724 21/12/2011 31/12/2015 8299 29/10/2008 31/12/2015 5811 11/04/2006 31/12/2015 4619 27/02/2015 31/12/2015 7022 26/08/2013 31/12/2015 10/12/2012 31/12/2015 4619 02/07/2012 31/12/2015 7022 06/07/2007 31/12/2015 7022 29/04/2013 30/09/2015 6920 21/12/2010 31/12/2015 4110 26/04/2013 31/12/2015 974 963 922 917 854 818 753 739 736 574 547 515 450 450 441 424 390 382 355 334 300 272 261 239 -1.020 579 738 -639 651 -49 -1.078 208 408 446 402 -34 73 355 24 159 157 54 -257 350 95 68 -15 -32 139 Winst/verlies na belasting, kEUR -20.564 -4.311 3.426 1.143 -33.724 300 31.216 176 268 -839 12 1.131 -368 -3.056 -590 504 291 3.011 -456 -43 -56 82 -14.970 -1.196 -25.090 -1.356 -98 663 -1.092 320 1.184 13.127 -99 -9 6 90 162 794 467 0 42 90 95 582 697 77 -1.273 -33 -40 44 Personeel 525 366 5 179 23 13 47 7 65 2 4 20 16 43 n.d. 28 27 2 n.d. 7 20 7 n.d. 49 n.d. n.d. 5 n.d. 1 4 n.d. n.d. 5 8 4 n.d. n.d. n.d. n.d. 1 2 n.d. n.d. 1 n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. n.d. (* activiteiten van maatschappelijke zetels en holdings komen hier niet aan bod) © Thinskstock

Van links naar rechts: Benoît Carlier (Huxley Belgium), Corinne Dumont (Sequoia), Nicolas Debray en Gabriel Goldberg (Semetis), en Donald Draguez du Hault (Acofisco Group). Brusselse kampioenen die u niet kende BEDRIJVEN AAN DE TOP Brussel bruist van succesvolle maar al te vaak onbekende bedrijven. Wij zaten samen met vier jonge Brusselse bedrijven (die de voorbije tien jaar het licht zagen of van eigenaar veranderden). Zij bespreken de redenen voor hun succes – en hun toekomstige uitdagingen. Guy Van den Noortgate V ier erg verschillende bedrijven antwoordden positief op de uitnodiging van BECI. Vier ondernemingen die elk een aspect van ons economisch landschap vertegenwoordigen: drie dienstverleners (Acofisco Group, Semetis en Huxley Belgium (een merk van de internationale groep S3)) en een B2C-bedrijf dat actief is in de biohandel: Sequoia. Elk van hen staat in onze “Top 50” van de Brusselse bedrijven die jonger zijn dan 10 jaar. Een opeenvolging van succesverhalen, elk met hun eigen traject maar met gedeelde ervaringen. Anticiperen op veranderingen Na de gebruikelijke introductieronde gaat het gesprek onmiddellijk naar de kern van de zaak: wat is de sleutel tot succes? Nicolas Debray, medeoprichter van Semetis, bijt de spits af: “Wij hadden het geluk te werken in de groeiende internet sector. Deze groei houdt aan dankzij spelers als Google of Facebook, maar ook mede door de ontwikkeling van smartphones en infrastructuur, met 3G en 4G. In Brussel kunnen wij bovendien rekenen op de universiteiten en hogescholen om de juiste mensen te werven en op te leiden.” Donald Draguez du Hault, Managing Partner van Acofisco Group vult aan: “Onze vooruitgang is te danken aan het vermogen om op onze markt in te haken. Het is geen geheim dat het beroep van boekhouder en belastingadviseur door de dematerialisatie en digitalisering een echte revolutie doorstaat. Dat moeten wij aanvaarden. Om onszelf te onderscheiden, besloten wij om onze klanten meer diensten en ondersteuning te bieden.” In een steeds veranderende markt is ook de aanwervende sector niet immuun voor verandering. Dit bevestigt Benoît Carlier, Country Manager Huxley Belgium. Hij legt uit dat de Belgische dochteronderneming van S3 “koos voor een lokale positionering en de nadruk legt op specialisatie door meer aanwezig te zijn op deskundige netwerken, met name in de IT, in plaats van zich op de massa te richten. Ik ben er ook van overtuigd dat de wereld van rekrutering er binnen tien jaar volledig anders zal uitzien. Wij merken nu al dat mensen vandaag niet meer solliciteren zoals zij dat vijf jaar geleden deden.” Voor Sequoia is de situatie enigszins verschillend van die van de drie dienstverlenende bedrijven, die in meer of mindere mate geconfronteerd worden met de uitdagingen van de digitalisering. Passie, overtuiging en visie leiden CEO Corinne Dumont en haar partners in de ontwikkeling van het bedrijf. “In Ukkel was Sequoia een pionier. Door de talrijke concurrenten vandaag moeten wij ons voortdurend hernieuwen. Wij danken ons succes aan het vermogen om de nodige middelen te vinden en ons goed te omringen met complementaire vaardigheden. Wij zijn geen digitaal bedrijf, maar een onderneming met menselijk kapitaal.” Wees creatief Het sleutelwoord van deze eerste ronde is “ondernemen”, waar Donald Draguez du Hault “creativiteit in het algemeen” aan toevoegt. Verandering vraagt om creativiteit, innovatie en flexibiliteit. Benoît Carlier pikt hierop in door aan te geven dat zich heruitvinden in zijn vak, de rekrutering, “ook noodzakelijk is. Wij stellen ons voortdurend in vraag: ‘Wat kunnen wij binnen het bedrijf doen om de zaken te veranderen en te verbeteren?’. Gelukkig beschikken wij binnen de groep over voldoende manoeuvreerruimte en ruimdenkende mensen.” Aansluitend benadrukken de deelnemers dat aanwerving onlosmakelijk verbonden is met de bedrijfscultuur. “Wij moeten investeren in menselijk kapitaal, oog hebben voor competenties, maar ook werken aan collectieve intelligentie,” legt M. Draguez du BECI - Brussel metropool - januari 2017 19 © Reporters

TOPIC Hault uit. “Wij moeten aanvaarden dat werknemers meer vrijheid en dus verantwoordelijkheid krijgen.” Die mening deelt ook Corinne Dumont, die opgemerkt heeft dat werknemers onafhankelijker willen zijn en dat collectieve intelligentie in een bedrijf mogelijk is maar een dagelijkin België gevestigd zijn, volgt al snel een taaldiscussie. Bij Brussel hebben de buitenlandse contacten meteen de Europese hoofdstad in gedachten. Een internationaal visitekaartje.” Gabriel Goldberg gaat hierop in en bevestigt dat de Brusselse keuze voor Semetis ook te verklaren is door de menselijke dimensie blijft doorslaggevend. Maar het is beter dan een telefoongesprek, en uiteindelijk wint iedereen tijd.” De keuze van Sequoia voor Brussel werd in het verleden gemaakt en past in het klantenprofiel. “Brussel beschikt over een zekere sociaaleconomische macht,” vertelt Corinne Dumont. “In de biohandel richten wij ons toch tot mensen met een bepaalde koopkracht en/of onderwijsniveau. Ik zeg niet dat dit specifiek is voor Brussel, maar mijn partners en ikzelf komen ook uit Brussel en wij kennen deze markt goed. Ons bijvoorbeeld in Luik vestigen, waar wij niemand kennen, lijkt voor ons minder evident. Om logistieke redenen liggen onze zes vestigingen in en rond Brussel.” Zij betreurt ook de gebrekkige kennis van de beleidsvormers ten aanzien van de ondernemingswereld en alle se uitdaging blijft. Uiteindelijk tellen de betrokkenheid en de inzet van de werknemers voor de waarden en de bedrijfscultuur meer dan een ideale cv voor de gewenste functie. In een voortdurend evoluerend bedrijfsleven moeten werknemers zich blijvend vormen en aanpassen. Ondernemers benadrukken hoe cruciaal de aanwerving is, in het bijzonder in groeiende bedrijven, maar zijn echter veel minder bezorgd om de financiering. Met uitzondering van Sequoia betreft het hier inderdaad minder kapitaalintensieve, dienstverlenende bedrijven. Hoewel zelfs voor Corinne Dumont, “geld niet echt een probleem vormt, het is er”. Toch moet een goed project de beleggers uiteindelijk overtuigen. Brussel: een pluspunt voor het bedrijf ... Na een eerste vestiging in Nederland koos Huxley voor Brussel om zijn continentale ontwikkeling voort te zetten. Het feit dat Brussel en de rand de thuisbasis vormen van talrijke grote bedrijven, motiveerde dit besluit. Voor Acofisco, die zich met PrimeGlobal internationaal positioneert, is Brussel in de eerste plaats een veel sterker merk als België. Donald Draguez du Hault: “Wanneer wij vertellen dat wij 20 BECI - Brussel metropool - januari 2017 aanwezigheid van de belangrijkste klanten. Onze sprekers zijn het allen eens over de mobiliteit, wat onze enquêtes hieromtrent bevestigt. De jongste (zie pp. 6-8) wees op mobiliteit als eerste prioriteit voor de Brusselse regering, met een score van 68%. Allen betreuren het gebrek aan communicatie, coherentie en visie van de verschillende overheden rond mobiliteit. Tegelijkertijd zijn zij het er ook over eens dat een mentaliteitswijziging nodig is, en dat wij bijvoorbeeld zoveel mogelijk het openbaar vervoer moeten gebruiken. Zij wijzen daarnaast op het gebruik van nieuwe technologieën, die in sommige gevallen de mobiliteitsproblemen in Brussel verhelpen. Benoît Carlier legt uit: “In de wereld van de rekrutering en de selectie gebeurt het regelmatig dat wij onze sollicitatiegesprekken met internationale kandidaten door video-conferentie voeren wanneer wij hen niet ter plaatse kunnen ontmoeten. Toch is dit niet hetzelfde als de persoon in werkelijkheid te ontmoeten. De bijbehorende kosten (sociale lasten, belastingen, heffingen, ...) die bedrijven belemmeren. Internationale dimensie De internationale dimensie komt ook ter sprake. Met name bij Semetis, die aanwezig is op de Belgische, maar ook steeds meer op de Franse markt. “Wij zijn een dienstverlenend bedrijf en moeten dus dicht bij onze klanten staan”, stelt Gabriel Goldberg. “Wij hebben een internationale groep vervoegd en de uitbreiding was in ons geval opportunistisch. Bij de vraag of wij naar Amsterdam of Parijs zouden uitbreiden, kozen wij voor de nabijheid, taal en mentaliteit. Op volume zullen wij nooit winnen, en proberen des te meer op kwaliteit en innovatie het verschil te maken. Dit is hoe wij onszelf binnen de groep positioneren. Wij nemen op die manier deel aan © Reporters © Reporters

TOPIC internationale projecten die verder reiken dan België en Frankrijk.” Hetzelfde verhaal is ook te horen bij Huxley: “Wij zijn in een dertigtal landen aanwezig. Sommige klanten zijn op zoek naar profielen die wij niet altijd in België vinden en die wij in het buitenland zoeken.” Bij Acofisco geeft “het feit dat wij in Brussel gevestigd zijn ons een bepaalde internationale dimensie. Onze omvang geeft ons de mogelijkheid internationale klanten beter bij te staan dan een accountantskantoor met drie of vier medewerkers. Wij hebben nog een lange weg te gaan in vergelijking met Nederland, waar zulke kantoren gemiddeld 150 werknemers tewerkstellen.” Voor Sequoia, met zijn buurtwinkels, is internationalisering geen heet thema. “Hoewel digitalisering en e-commerce mogelijkheden bieden” vertelt Corinne Dumont. “Via onze nog steeds embryonale e-shop bestellen Franse en Luxemburgse klanten. Wij zouden dit kanaal dus kunnen ontwikkelen. Indien wij internationaliseren, dan is het digitaal. Een kleine anekdote: wij hadden contact met Chinezen die onze producten online wilden aanbieden. Dit heeft tot dusver nog geen concreet resultaat opgeleverd, maar wij hebben ons merk wel al in China gedeponeerd.” Dit rondetafelgesprek begon in Brussel en eindigt in China met onze meest ‘huiselijke’ Brusselse kampioen. Elk van deze bedrijven beschikt over een internationale kiem die enkel nog moet groeien. Vooral omdat zij genieten van het ‘merk Brussel’. Wij kunnen niet genoeg benadrukken hoe groot dit voordeel is, niet alleen om klanten te werven, maar ook om vaardigheden aan te trekken die essentieel zijn voor hun groei. ● De deelnemers Acofisco Group – Donald Draguez du Hault, Managing Partner Acofisco Group werd opgericht in 2010 en biedt een volledige waaier van diensten op het vlak van boekhouding, fiscaliteit, sociale wetgeving en bedrijfsorganisatie. Behalve in Brussel is het ook aanwezig in Luik en Luxemburg. Het beschikt over een team van 30 werknemers, bestaande uit belastingexperts, belastingadviseurs, boekhouders, fiscalisten en administratief personeel. Sequoia – Corinne Dumont, aandeelhouder-zaakvoerder Sequoia is een biosupermarktketen met drie winkels in het Brusselse Gewest (Ukkel, Stokkel en Watermaal-Bosvoorde), twee in Waals-Brabant (Waterloo en Waver) en een in Henegouwen (Edingen). Zij werd in 2007 door Corinne Dumont en twee partners overgenomen. Sequoia kon in minder dan tien jaar haar verkooppunten verdrievoudigen van twee tot zes winkels. Vandaag telt Sequoia 80 werknemers. Semetis – Nicolas Debray (Managing Director) en Gabriel Goldberg (Business Director) Semetis is de Belgische leider in “digital advertising” en “digital business intelligence” en kent sinds zijn oprichting in 2009 een sterke groei. Het bedrijf stelt vandaag 33 mensen tewerk in zijn kantoren in Schaarbeek. In 2015 vervoegde Semetis het Amerikaanse bedrijf Omnicom Media Group, waar het binnenkort naartoe verhuist en zijn groei wil stimuleren. Huxley – Benoît Carlier, Country Manager Belgium Huxley, een merk van de S3 groep, is gespecialiseerd in de rekrutering van IT-profielen. De groep omvat andere merken, waarvan er twee ook in België aanwezig zijn: Progressive (engineering, logistiek en supply chain) en Real Pharma (biomedica en life sciences). Huxley is al negen jaar in België gevestigd, dat na Nederland het tweede Europese land is. Vandaag is het ook aanwezig in Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. BECI - Brussel metropool - januari 2017 21 © Reporters

Personeelsbestand: Top 50 Naam 1 HR RAIL 2 RANDSTAD BELGIUM 3 BPOST 4 PROXIMUS 5 DELHAIZE DE LEEUW 6 MANPOWER (BELGIUM) 7 TEMPO-TEAM 8 FAMILIEHULP 9 CARREFOUR BELGIUM 10 MIVB 11 ARCELOR MITTAL BELGIUM 12 DAOUST 13 KBC GROUP 14 ISS FACILITY SERVICES 15 ELECTRABEL 16 CLINIQUES UNIVERSITAIRES SAINT-LUC 17 SECURITAS 18 THUISHULP 19 G4S SECURE SOLUTIONS 20 FABRICOM 21 UMICORE 22 CHIREC 23 AUDI BRUSSELS 24 BRUSSELS AIRLINES 25 COCA - COLA ENTERPRISES BELGIUM 26 VLAAMSE RADIO- EN TELEVISIEOMROEPORGANISATIE 27 TOYOTA MOTOR EUROPE 28 FONDS DE LA RECHERCHE SCIENTIFIQUE-FNRS 29 IRIS CLEANING SERVICES 30 COFELY SERVICES 31 H & M HENNES & MAURITZ 32 RANDSTAD HOUSEHOLD SERVICES 33 EUROCLEAR 34 RANDSTAD GROUP BELGIUM 35 SMALS 36 FONDS VOOR WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK - VLAANDEREN 37 BRICO BELGIUM 38 IPG CONTACT SOLUTIONS 40 DECATHLON BELGIUM 41 VIVAQUA 42 ARMONEA 43 ORANGE BELGIUM 45 D'IETEREN 46 MULTIPAR PC 1060 1082 1000 1030 1080 1200 1082 1210 1140 1000 1000 1050 1080 1000 1000 1200 1120 1000 1020 1000 1000 1180 1190 1050 1070 1030 1140 1000 1140 1000 1000 1082 1210 1082 1060 1000 1082 1000 39 INTERNATIONAL BUSINESS MACHINES OF BELGIUM 1130 1130 1000 1080 1140 44 VLAAMSE MAATSCHAPPIJ VOOR WATERVOORZIENING 1030 1050 1070 1180 1070 1070 1000 Jur. vorm NV NV NV NV CVA NV NV VZW NV Vennotsch. van publiek recht (andere) NV NV NV NV NV VZW NV VZW NV NV NV VZW NV NV BVBA NV NV ION, Stichting NV NV NV NV NV NV VZW ION, Stichting NV NV BVBA NV Intercom. NV NV CVBA NV 47 EUROPA ZIEKENHUIZEN 48 VEOLIA 49 SPIE BELGIUM 50 INNO 22 BECI - Brussel metropool - januari 2017 CVBA VZW NV NV NV NACE BEL 2008 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar Omzet kEUR 813.643 Netto TW kEUR 4910 31/12/2015 2.058.470 2.034.835 7820 31/12/2015 703.186 5310 31/12/2015 2.168.737 1.653.418 6110 31/12/2015 4.025.691 2.494.252 4711 31/12/2015 4.761.147 784.044 7820 31/12/2015 7820 31/12/2015 8810 31/12/2015 241.834 306.102 50.579 271.886 240.827 260.554 337.256 4711 31/12/2015 3.961.427 566.157 4931 31/12/2015 568.694 2410 31/12/2015 3.756.940 909.151 7820 31/12/2015 6419 31/12/2015 8121 31/12/2015 158.239 970.807 212.585 512.950 249.169 39.478 150.079 482.403 193.348 162.965 736.525 379.121 232.846 128.481 158.739 254.558 Winst/verlies na belasting, kEUR 1.056 11.636 287.731 634.880 364.017 711 -2.929 3.144 75.669 26.643 249.431 4.648 2.180.616 9.002 3511 31/12/2015 10.574.701 914.550 -1.360.830 8610 31/12/2015 8010 31/12/2015 8810 31/12/2015 8010 31/12/2015 2511 31/12/2015 16.744 4.508 6.749 8.364 32 2443 31/12/2015 2.812.564 409.108 6820 31/12/2015 443.471 830.062 190.875 2910 31/12/2015 1.615.123 274.979 5110 31/12/2015 271.611 1107 31/12/2015 1.183.178 330.335 6020 31/12/2015 432.353 0 85.808 168.243 70.584 201.274 4511 31/03/2016 19.788.777 482.525 7219 31/12/2015 8121 31/12/2015 4329 31/12/2015 4642 30/11/2015 7810 31/12/2015 6420 31/12/2015 7022 31/12/2015 6311 31/12/2015 300.834 403.971 73.913 492.807 190.716 227.931 6311 31/12/2015 4752 31/01/2016 8220 31/12/2015 4651 31/12/2015 4649 31/12/2015 3600 31/12/2015 8730 31/12/2015 227.931 423.186 89.109 574.363 356.344 292.416 112.337 565.926 142.829 101.683 64.405 284.243 143.510 155.030 155.030 106.251 53.770 222.932 91.071 196.728 84.414 6120 31/12/2015 1.161.959 424.593 3600 31/12/2015 212.537 4511 31/12/2015 2.783.482 203.105 4773 31/12/2015 8610 31/12/2015 4329 31/12/2015 2630 31/12/2015 4719 31/01/2016 401.607 224.465 145.800 205.612 143.130 108.098 97.360 78.919 83.495 31.374 135.456 27.764 32.694 41.300 365.958 4.872 105.121 -6.370 1.740 22.583 7.971 2.373 273.916 16.206 n.d. n.d. -8.418 -824 -2.464 12.150 11.327 6 82.082 28.604 44.191 4.759 6.487 15.238 6.642 6.799 Personeel 33.272 27.186 23.882 13.054 13.008 12.649 10.455 9.012 8.458 7.848 6.579 5.511 5.092 5.015 4.872 4.552 4.417 3.823 3.389 3.298 2.745 2.694 2.437 2.427 2.276 2.227 2.077 2.019 1.922 1.920 1.835 1.804 1.757 1.722 1.671 1.671 1.615 1.609 1.602 1.590 1.513 1.500 1.440 1.431 1.404 1.388 1.350 1.264 1.249 1.143 © Thinskstock

TOPIC BEDRIJVEN AAN DE TOP Daoust verkozen tot Onderneming van het Jaar 2016 Het Brusselse bedrijf Daoust, dat actief is in de human ressources, werd in oktober verkozen tot Onderneming van het Jaar – vaak beschouwd als de meest prestigieuze onderscheiding voor een Belgische onderneming. D e prijs beloont een Franstalige Belgische onderneming die zich onderscheidt door haar innovatieve aanpak, internationalisering, ondernemerschap, strategische visie, financiële situatie en doorzettingsvermogen, en is georganiseerd door Ernst & Young (EY), in samenwerking met de krant L’Echo en BNP Paribas Fortis. (Gellingen), Procoplast (Eupen) en Ronveaux (Ciney). De onderneming vervoegt de lijst van winnaars als Pairi Daiza, Noukie’s, Exki, Stûv, IBA, EVS ... “Daoust is er generatie na generatie in geslaagd om, binnen een sterk concurrerende sector waar grote internationale spelers domineren, te groeien en te bloeien en door middel van een nauwe relatie met haar klanten ook bijzondere aandacht te schenken aan haar personeel en uitzendkrachten! Daoust is een efficiënt groeiend Belgisch bedrijf met een menselijk gezicht dat zijn waarden respecteert. Dat verhaal heeft de jury overtuigd”, aldus Laurent Levaux, waarnemend voorzitter van de jury. Het team van Daoust, Onderneming van het Jaar 2016. Daoust, de winnaar 2016, is actief in de belangrijkste gebieden binnen de human resources (uitzendopdrachten, rekrutering, loopbaanbegeleiding, dienstencheques). Met zijn 37 Job Centers over heel België stelt het bedrijf 5.500 mensen tewerk. Het realiseerde in 2015 een omzet van 158 miljoen euro - het resultaat van een tweecijfergroei gedurende de afgelopen jaren, waardoor het in vijf jaar tijd van omvang is verdubbeld. Het is van plan om in 2017 de kaap van de 200 miljoen euro te overtreffen. Daoust is een Brussels familiebedrijf gebleven en werd in 1954 opgericht door Albert Daoust. Na de onderneming meer dan 30 jaar lang te hebben geleid, gaf Jean-Claude Daoust begin 2015 de fakkel door aan zijn zoon Giles. Toekomstvisie, waarden en continuïteit zijn de sleutelwoorden van deze succesvolle overdracht, die draait op “We Love Solutions”, gericht op innovatie, kwaliteit en flexibiliteit, en op “Welcome to the Family”, dat familiale, menselijke en maatschappelijke waarden benadrukt. Daoust kreeg in 2013 ook het Diversiteitslabel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daoust was in 2011 reeds finalist voor de onderscheiding en nam het deze keer op tegen Pranarôm-HerbalGem Real Impact Analytics, Veelbelovende Onderneming Een andere Brusselse onderneming, Real Impact Analytics, won de titel van Veelbelovende Onderneming van het Jaar 2016 – een prijs die een jonge onderneming met een groot groeipotentieel beloont. Real Impact Analytics eindigde vóór Citius Engineering, eRowz en The Biotech Quality Group. “Het was een moeilijk besluit voor de jury 2016, die moest kiezen tussen vier kwaliteitsvolle ondernemingen in verschillende sectoren en met erg uiteenlopende businessmodellen. Uiteindelijk was de jury het meest onder de indruk van het bereik van de innovatieve algoritmes en van de – weliswaar gedurfde maar haalbare – gok op de verovering van een grote wereldmarkt door Real Impact Analytics. De prestatie, strategie en ambitie hebben de jury ervan overtuigd een mogelijke toekomstige Onderneming van het Jaar te hebben gevonden”, verklaart baron Pierre Rion, voorzitter van de jury. Real Impact Analytics zag in 2009 het licht en levert business intelligence diensten. Het ontwikkelt applicaties die gebruik maken van telecomdata of megadata die zijn klanten in hun dagelijks werk kunnen gebruiken. Vijf van de tien grootste wereldspelers zijn al overtuigd van de toegevoegde waarde van Real Impact Analytics. Het bedrijf is vanuit het hoofdkantoor in Brussel en zijn vestigingen in Neudorf (Luxemburg), Kaapstad (Zuid-Afrika), Kuala Lumpur (Maleisië) en Sao Paulo (Brazilië) vooral actief in ontwikkelingslanden. Real Impact Analytics telt nu meer dan 120 medewerkers op vier continenten en realiseerde in 2015 een omzet van meer dan 6 miljoen euro. ● BECI - Brussel metropool - januari 2017 23 © Frédéric Blaise

Info- en communicatiesector: Top 50 Naam PC 1 VLAAMSE RADIO- EN TELEVISIEOMROEPORG. 1030 1030 5 DENTSU AEGIS NETWORK BELGIUM 6 HAVAS MEDIA BELGIUM 7 OMNICOM MEDIA GROUP 8 CARAT BELGIUM 9 SWECO BELGIUM 10 ROSSEL ET CIE 11 OMD 12 REGIE MEDIA BELGE 13 RTL BELGIUM 14 MINDSHARE 15 KINEPOLIS GROUP 16 SKYNET IMOTION ACTIVITIES 17 VIDEOHOUSE 18 IPM GROUP 19 VERBRUIKERS UNIE TEST AANKOOP 20 MEDIAFIN 21 EIT DIGITAL 22 MEDIACOM BELGIUM 23 VLAAMS ENERGIEBEDRIJF 24 VIZEUM BELGIUM 25 IP BELGIAN SERVICES COMPANY 26 BETV 27 CLEAR CHANNEL BELGIUM 28 UMEDIA PRODUCTION 29 THE BOSTON CONSULTING GROUP 30 THE NIELSEN COMPANY (BELGIUM) 31 JCDECAUX STREET FURNITURE BELGIUM 32 DARGAUD - LOMBARD 33 MAXUS BELGIUM 34 IMMOWEB 37 PROXIMEDIA 38 EDITIONS CASTERMAN 39 TBWA 40 ALTAVIA BELGIUM 41 FUEL SERVICE 42 SONY PICTURES RELEASING 43 RECYTYRE 44 BUSINESS & DECISION BENELUX 45 TNS OPINION 46 PHD MEDIA 47 UMEDIA PRODUCTION SERVICES 48 KINETIC BELGIUM 49 COBELFRA 50 BURSON-MARSTELLER 24 BECI - Brussel metropool - januari 2017 1160 1160 1160 1000 1170 1160 1000 1000 1170 1040 1030 1160 1020 1140 1040 1040 1060 1000 1050 1160 1000 1160 1170 1030 1050 1050 1000 1200 1000 1060 1160 1190 1180 1070 1000 1050 1050 1150 1000 1140 1200 1160 1050 1050 1160 1030 1000 Jur. vorm NV van 2 IP BELGIUM 3 GROUPM BELGIUM 4 SPACE publieke recht NV NV NV NV NV BVBA NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV CVBA NV IVZW NV NV NV BVBA NV 35 PERFORMANCE TOUSSAINT OUTDOOR CENTER 1081 36 MOSTRA BVBA BVBA BVBA BVBA NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV VZW NV NV NV BVBA NV NV BVBA NACE BEL 2008 Sluiting laatste jaar 60200 31/12/2015 73110 31/12/2015 73120 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73200 31/12/2015 58130 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 60200 31/12/2015 73110 31/12/2015 59140 31/12/2015 59114 31/12/2015 59113 31/12/2015 58140 31/12/2015 58140 31/12/2015 58130 31/12/2015 70210 31/12/2015 73110 31/12/2015 73200 31/12/2015 73110 31/12/2015 73200 31/12/2015 60200 31/12/2015 73110 31/12/2015 59111 31/12/2015 73200 31/12/2015 73200 31/12/2015 73110 31/12/2015 58110 31/12/2015 73200 31/12/2015 73120 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 59113 31/12/2015 58110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 73200 31/12/2015 59130 31/03/2016 73200 31/12/2015 73200 31/12/2015 73200 31/12/2015 73110 31/12/2015 59113 31/12/2015 73110 31/12/2015 73110 31/12/2015 70210 31/12/2015 Omzet kEUR 432.353 197.275 173.747 162.560 143.922 131.455 128.288 121.234 109.343 104.183 101.930 101.142 84.307 83.678 80.402 68.469 65.558 65.404 64.702 59.220 58.926 54.429 54.264 51.836 51.014 50.383 50.194 50.023 48.051 45.025 38.378 37.171 35.914 33.472 33.396 32.720 31.552 28.987 28.025 25.992 25.107 23.405 22.031 21.021 20.996 20.657 20.278 19.772 19.700 19.438 Netto TW kEUR 201.274 27.288 2.707 5.844 7.574 6.728 3.635 1.290 54.389 35.741 768 11.056 53.931 3.682 63.060 32.425 32.806 11.567 27.906 33.958 1.243 2.019 1.096 950 26.900 21.625 26.764 5.242 20.487 23.449 29.154 9.109 946 27.807 591 11.728 30.656 3.938 7.089 2.201 1.546 2.963 3.067 12.389 3.535 -275 3.746 325 12.817 7.883 Winst/verlies na belasting kEUR 4.872 11.419 276 2 1.452 1.250 74 189 1.476 7.907 -144 354 7.376 386 21.913 3.335 3.814 -282 -1.403 4.196 20 682 -1.751 228 1.343 85 2.496 1.049 4.104 1.496 69.244 1.188 198 14.615 229 1.208 9.940 -457 58 27 -38 889 1.285 500 842 -427 179 220 7.200 1.214 Personeel 2.227 108 26 71 90 66 53 12 606 263 10 97 422 40 106 34 316 154 286 224 9 12 16 7 79 218 173 4 107 188 185 40 11 67 8 148 294 34 92 34 18 11 12 148 23 2 31 4 28 51

www.beci.be

“De Brusselse bureaus zouden zich in niches moeten specialiseren” TOP VAN DE ONDERNEMINGEN Anne Bataille, een scherpe blik op de sector van reclame en communicatie Na 44 jaar carrière verliet Anne Bataille vier maand geleden de directie van het communicatie- en reclamebureau Dentsu Aegis Network Belgium om een actief pensioen tegemoet te stappen. Ze bespreekt met ons de uitdagingen en uitzichten van de communicatiesector in Brussel. Zonder misleidende reclame. Olivier Fabes D e communicatiesector in brede zin (persagentschappen, marketing- en reclamebureaus, PR- en lobbykantoren, noem maar op) vertegenwoordigt naar verluidt 8.000 ondernemingen in het Brusselse Gewest en ongeveer 15.000 banen. De hoofdstad van Europa lokt natuurlijk ‘communicatoren’ van allerlei pluimage naar zich toe. Bijna een halve eeuw lang was Anne Bataille onderneemster in de communicatie, waarvan ze vooral de facetten marketing en reclame grondig kent (zie kaderverhaal). Ze heeft, naast de nog steeds lopende digitalisering, een ware concentratie van de sector meegemaakt. Dit betekent dat vandaag zes grote internationale communicatiegroepen (Publicis, Ogilvy, Dentsu, BBDO enz.) en hun talrijke dochtermaatschappijen de Belgische markt inpalmen. Kleine zelfstandige spelers bieden nog wat weerstand in bepaalde nichemarkten, of voor een lokale clientèle. “Brussel komt net na Amsterdam”, zegt Anne Bataille om het belang van Brussel als ‘communicatiehoofdstad’ te verduidelijken. Natuurlijk spelen Londen, Parijs en Frankfurt in een totaal andere categorie. “Onze noorderburen hebben altijd een veroverende creativiteit aan de dag gelegd.” Brussel behoudt zijn troeven – we bespreken ze iets verder – maar Anne Bataille geeft toe dat, sinds een jaar of tien, de hier gevestigde bureaus zich steeds sterker moeten verzetten tegen de dictatoriale strategieën die in een of andere wolkenkrabber van New York, Londen of Parijs worden ontworpen. “Zulke strategieën vallen vaak niet te rijmen met de culturen en de gevoeligheden van de Belgische consumenten. Sinds de – per definitie – grenzeloze 26 BECI - Brussel metropool - januari 2017 digitalisering hebben de hoofdkwartieren van marketing en reclame de neiging om campagnes centraal te beheren, ten nadele van de lokale creativiteit. Ik herinner me nog de tijd toen reclamefilmpjes in België werden geproduceerd …” Een behoefte aan lokale sterke media Anne Bataille moedigt de ‘Belgische’ bureaus aan zich te verzetten tegen de internationale uniformering. Zij hanteert een aantal argumenten. “Al doorstaat de pers moeilijke tijden, wij beschikken nog steeds over lokale media. En daar kunnen we pas een beroep op doen als we zelfs lokaal aanwezig zijn en de eigenheden van deze media goed kennen. De Belgische, voornamelijk Brusselse, marketing- en reclamesector hangt sterk af van de gezondheidstoestand van onze media. Wat het audiovisuele luik betreft, stel ik verwonderd vast dat de Vlaamse media hermetisch ontoegankelijk zijn gebleven voor de Nederlandse concurrentie, terwijl we aan Franstalige kant door de Franse media worden overrompeld.” De hele mediasector, zowel nationaal als regionaal, komt door de digitalisering zwaar onder druk te staan: “Alle jongeren die nu voor het eerst de arbeidsmarkt betreden, zijn geboren in het tijdperk van de kosteloze online informatie.” Toch zal de mediasector nooit verdwijnen. “Als er alleen wereldwijde media bestonden, à la Facebook & co, zouden we geen enkele reden van bestaan meer hebben. Aan de Belgische media met hun lokale verankering zeg ik met klem dat ze sterk moeten staan, goede producten moeten aanbieden en een degelijk tarief moeten hanteren”, verklaarde Anne Bataille in maart aan het magazine Media Marketing. ©Media Marketing/S.Papandropoulos

Beknopte CV In de jaren 90 zorgde deze temperamentvolle vrouw voor enig oproer in de reclamewereld toen ze samen met Philippe Lhomme en Daniel Weekers (Deficom) het bureau Crystal oprichtte en ontwikkelde, dat voorstander was van meer transparantie in de tarifering. Ze stond ook aan de wieg van het netwerk van mediabureaus Space, dat later het grootste mediabureau van het land zou worden. Drie jaar na de oprichting van Crystal liet Anne Bataille zich verleiden door Britse aandeelhouders en sloot ze zich aan bij een groep die zou uitgroeien tot het Dentsu Aegis Network. In enkele jaren tijd groeide de Belgische dochteronderneming van twee medewerkers tot meer dan 200 arbeidskrachten. Merkwaardig genoeg bleef Anne Bataille 22 jaar lang CEO van de onderneming die ze heeft verkocht. Sinds de lente van dit jaar geniet ze een actief pensioen als lid van verscheidene verenigingen (o.a. Pink Ribbon) en raden van bestuur. Ze heeft op een vrijwillige basis deelgenomen aan de Sprout to Be Brussels campagne om het imago van Brussel opnieuw wat op te krikken. “Brusselse bureaus hebben er bovendien alle baat bij zich in niches te specialiseren”, adviseert Anne Bataille. België is wereldwijd een vruchtbare voedingsbodem voor de zogenaamde ‘field marketing’: marketing op het terrein, met animatie in de verkooppunten. Ook kortstondige winkels terrein. Het wereldwijde succes van Tomorrowland is hier een voorbeeld van, in de sector van de festivals.” Belgische doeltreffendheid Anne Bataille heeft haar eigen onderneming laten opnemen in een wereldgroep (Dentsu Aegis Network). Ze had daar de gelegenheid om de communicatieberoepen en –praktijken in meerdere landen te vergelijken. Vaak stelt België zich veel te bescheiden op, rekening houdend met haar doeltreffendheid en professionalisme. “Heeft dat iets te maken met de hoge loonkosten in ons land? Wij hebben in elk geval geleerd optimaal om te gaan met onze resources en op een zeer georganiseerde en gestructureerde manier te werk te gaan. De Belg is bijzonder flexibel en past zich aan alle situaties aan. Hij is bovendien bijzonder pragmatisch ingesteld.” Dit zijn de troeven van een klein land, noch Duits, noch Frans, noch Engels. In een globale wereld is een dergelijke eigenheid het koesteren waard. “Een ander, vaak miskend gevolg hiervan is dat professionals in onze communicatiesector vaak aan de spits staan van de computertechnologie.” Deze betrekkelijke voorsprong kunnen we als een troef uitspelen in een communicatiesector die meer en meer de digitale toer opgaat en waar ‘big data’ een steeds belangrijker rol speelt, zowel voor de media als voor de reclamebureaus. ● Voor professionals met ambitie MEZURE, opleidingen om te kunnen innoveren In de sectoren: Management, Diensten, Energie, Communicatie, Ontwerp & Design, Techniek Ontdek ons aanbod op www.mezure.be (pop-up stores) kunnen heel wat troeven voorleggen in ons laboratoriumland waar verscheidene culturen met elkaar in aanraking komen. “Omdat België klein maar dichtbevolkt is, kunnen hier geweldige experimenten plaatsvinden, met een bijzonder geïndividualiseerde marketing op het info@mezure.be - Tour & Taxis Havenlaan 86c bus 2O9 - 1OOO Brussel BECI - Brussel metropool - januari 2017 27 © Media Marketing/S.Papandropoulos

FOCUS Zijn starters de nieuwe superhelden? ENTERPRISE LIFECYCLE Een startup beginnen lijkt nog nooit zo eenvoudig te zijn geweest. De ondersteuningsmechanismen en -structuren schieten als paddenstoelen uit de grond. De nieuwe economievormen sporen steeds meer ondernemers aan om hun idee te lanceren. Maar wat maakt of kraakt een succesvolle startup? Julien Ide 26 juli 2016. Take Eat Easy wordt onder toezicht geplaatst. Het nieuws slaat in als een bom, de startup leek goed op weg om hoge toppen te scheren: een omzet van € 16 miljoen in 2015, actief in 20 Europese steden, 160 werknemers ... Volgens een studie van het kantoor Graydon overleven 30% van de Belgische bedrijven de eerste vijf jaar niet. Wij buigen ons daarom over de kwaliteiten waarover een ondernemer moet beschikken en over de fouten die hij beter vermijdt. Het gezond verstand, altijd Zich in vraag kunnen stellen en zelfkritiek lijken wel een must voor starters. Fabienne Malaise, hoofd van de Start’Hub van BECI, legt uit: “U moet uw project absoluut kunnen herbekijken, vooral in het begin. Een idee heeft in de praktijk nooit de vorm van de theorie; u moet het project ervaren, testen en valideren. De starter die hierin slaagt, is degene die zijn project aan de werkelijkheid toetst, aan het publiek, professionals en zelfs familieleden.” Marie Laurent en Yasmine Al-Zuhbi richtten Yumm’eat op. Voor hen is nederigheid de sleutel tot het succes: “Loop niet te hard van stapel, maar pak de zaken stap voor stap aan. Kritiek kunnen aanvaarden, ook wanneer dat geen deugd doet, is ook belangrijk. En nooit opgeven!” Zij benadrukken het belang van communicatie: “Een kleine startup beschikt meestal slechts over een erg beperkt communicatiebudget. Toch betekent dit niet dat ze niet aanwezig kan zijn op sociale netwerken. Het is ook belangrijk om een communicatie-marketingplan op te stellen en op regelmatige basis acties te houden, hoe klein die ook zijn.” Volgens Ludovic Elens, ambachtelijke brillenmaker, is volharden de boodschap. “Toen ik mijn winkel in de buurt van de Zavel wou openen, hebben velen me dat afgeraden. Ik heb moeten vasthouden en het is me gelukt. Geloof rotsvast in uw project. Mijn vrouw heeft me in dat opzicht sterk gesteund. Zij heeft haar baan trouwens ook opgezegd om voltijds met mij te kunnen werken.” Hij wijst ook op een aantal fouten die u als starter beter vermijdt. “Ik heb geleerd om nooit te snel op een onverwacht verzoek van een klant te reageren. Ik wou de zaak niet in gevaar zetten. Dat geldt ook voor leveranciers. Ik had bijna een contract getekend met een bureau dat het volledige administratieve en financiële deel van de winkel zou overnemen. Ik heb tijdig ingezien dat dit geen grote meerwaarde betekende en heb zo vermeden een contract 28 BECI - Brussel metropool - januari 2017 Ludovic Elens. te tekenen dat me veel gekost zou hebben zonder me veel op te brengen.” Sinouhé Monteiro staat een jaar aan het hoofd van Ewala. Volgens hem is sectorkennis van essentieel belang. “Veel mensen verwaarlozen de basiskennis van het vak waarin zij starten. Dat is verkeerd. Echt gepassioneerd zijn door zijn project kan echt helpen om de fijne kneepjes van het vak onder de knie te krijgen. Zonder deze kennis is zelfs een diploma van Harvard nutteloos.” Netwerken, overal Volgens Fabienne Malaise is een goed netwerk primordiaal: “Zonder netwerk kunt u niet overleven. Ik heb het niet enkel over persoonlijke kennissen of het netwerken op zich. Het netwerk omvat alle ontmoetingen die een startup iets kunnen bijbrengen. Veel ondernemers geloven dat zij alles alleen kunnen doen, en dat is een grove denkfout. Na de nodige investeringen, maar zonder aan Marie Laurent (links) en Yasmine Al-Zuhbi. © R.T. © R.T.

FOCUS Startups in de kijker Ewala: Sinouhé Monteiro is 27. Hij heeft een Angolees-Portugese vader en een Belgisch-Burundese moeder en woonde in Guatemala, Florida en New York. Samen met Stéphane Ugeux, eveneens 27, richtte hij in 2016 Ewala op. Dit platform maakt het mogelijk beltegoed naar het buitenland te sturen. Het idee is gebaseerd op mobile money, een betaaltechnologie via smartphone die in ontwikkelingslanden vaak wordt gebruikt. Ewala kreeg de eerste prijs van de Microsoft Boostcamp #9. Brillenmaker Ludovic: Ludovic Elens is een 30 jaar oude ambachtelijke brillenmaker. In oktober 2015 opende hij zijn winkel op een steenworp van de Zavel. Hij specialiseert zich in monturen die hij ambachtelijk volledig op maat en ter plaatse maakt. Hij werkt met celluloseacetaat, buffelhoorn of hout. Brillenmaker Ludovic kreeg de juryprijs tijdens de “Vitrine de l’Artisan 2016”. Raypath International: Christophe De Nardis is 29. Samen met Oksana Bobik richtte hij de Belgische dochteronderneming van een Poolse onderneming op. Die ontwikkelde sponzen die het mogelijk maken om detergentvrij te reinigen. Dankzij de microvezels met geheugen kunnen deze sponzen elk soort vuil verzamelen en opeenvolgend verschillende oppervlakten reinigen zonder sporen achter te laten. Raypath werd genomineerd voor de Environment & Energy Awards 2016. Yumm’eat: Yasmine Al-Zuhbi en Marie Laurent, 30 en 27, lanceerden Yumm’eat in juni 2016. Het bedrijf biedt vegetarische en vegan burgers en tapas op basis van peulvruchten (kikkererwten en bonen), zonder lactose, gluten of additieven. Het productieproces heeft als doel de voedingsstoffen te bewaren: het product wordt niet gekookt maar op lage temperatuur ingevroren. Yumm’eat kreeg in 2016 de 2e plaats op de Delinnov’ Challenge van Delitraiteur. een echte gemeenschap gebouwd te hebben, kloppen de starters dan aan bij het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden. Een andere fout is denken dat u geen nood hebt aan professionele diensten zoals een advocaat of een communicatie-agentschap. Anderzijds is het bij de start van een activiteit erg interessant om partnerschappen met concurrenten te overwegen. Dat maakt het mogelijk om sneller te groeien.” Christophe De Nardis lanceerde Raypath International. Hij onderstreept het belang van een constructieve dialoog: “U moet samenwerken met iemand die complementair is. Deze persoon is moeilijk te vinden, maar de stap is bijna onvermijdbaar. Samenwerken bevordert ook de wederzijdse steun, emulatie en stimulatie.” Hij vertelt hoe een ontmoeting op twintigjarige leeftijd beslissend bleek: “Ik nam deel aan een conferentie georganiseerd door Ichec. Een spreker legde uit dat hij zijn bedrijf tijdens zijn studies lanceerde. Toen dacht ik: dat kan ik ook.” Sinouhé Monteiro (links) en Stéphane Ugeux Sinouhé Monteiro benadrukt ook het belang van het netwerk. “Op ons eentje waren wij niet geslaagd. Het is dankzij uitwisselingen dat u zwakheden ziet en oplossingen identificeert. U moet kritiek kunnen aanvaarden en uw ego opzij zetten.” Hij haalt ook zijn passie voor motorrijden aan. “Met een boeiend idee kunt u echt een ondernemingsgeest ontwikkelen. Nadenken is zelfs niet meer nodig: ervoor gaan en zeven dagen op zeven alles geven om het doel te bereiken.” Het nieuwe management Frederik Leloup is Business Development Manager voor BECI en de oprichter van Spirit of Change, een ondersteunend platform voor ondernemers. Hij pleit vooral voor een zekere flexibiliteit van geest. “Starters worden nu als de nieuwe helden van de economie voorgesteld. Wij moeten oppassen voor deze romantische visie, omdat wij competitiebeesten ontwikkelen die niet noodzakelijkerwijs een grote waarde betekenen voor de samenleving. Veel startups komen niet van de grond omdat zij proberen te controleren wat zij doen. Zij moeten zich eerder openstellen voor de buitenwereld en aansluiten op hun ecosysteem. Een startup zal enkel slagen wanneer hij in een bepaalde flow komt. De startup moet zich niet alleen richten op de businessplannen, maar vooral voor openheid en flexibiliteit zorgen, waardoor hij zich in real time kan aanpassen en improviseren.” Hij omschrijft zichzelf als een ondernemer in de menselijke ontwikkeling en benadrukt het belang van de intergenerationele diversiteit. “Vele senioren hebben vandaag een model afgezworen waarin zij niet langer geloven. Zij zijn bereid om zich ten dienste van projecten te stellen die voor zichzelf en voor de samenleving zinvol zijn. Zij beschikken over ervaring, een netwerk en soms zelfs investeringsmiddelen.” Volgens hem is ook de managementvorm van cruciaal belang. “U kunt geen bedrijf meer starten met een piramidale managementstructuur, op basis van de overtuiging dat de mens het wc-papier van het bedrijf zal stelen. Als u hem vertrouwen geeft, zal hij laten zien dat hij emotioneel, gevoelig en intelligent is, en dat hij dit omzet in enorm veel energie en creativiteit.” Vastberadenheid, geduld, passie, nederigheid, nieuwsgierigheid en openheid. Het zijn slechts enkele van de essentiële kwaliteiten die nodig zijn om veerkrachtige activiteiten te ontwikkelen en te bouwen aan de economie van de toekomst. ● BECI - Brussel metropool - januari 2017 29 © R.T.

ENTERPRISE LIFECYCLE Zijn businessmodel uitwerken: ergens tussen theorie en praktijk Het businessmodel behoudt vandaag zijn rol als basisarchitectuur van een zaak of onderneming. De manier om het echter te ontwerpen en uit te denken, is de afgelopen jaren sterk veranderd. Een manier om zich aan de evoluerende technologie, marktstructuur en cultuur aan te passen. E en van de meest populaire theorieën is op dit moment het “lean”-model, dat sinds zijn theorievorming in 2008 door Eric Ries – een ondernemer van Silicon Valley – in het bijzonder bij startups in de smaak valt. Het hoofdprincipe bestaat erin de verspilling van energie, tijd of middelen te minimaliseren, onder meer door een zo frequent mogelijke confrontatie met de doelgroep. Het is de bedoeling om ontwikkelingshypotheses te definiëren en om deze zo snel mogelijk te testen. Een echte “canvas-businessmodel”, een soort vragentabel die met post-its beantwoord moet worden, is dan weer een echte rage binnen de startupwereld. De al wat meer ervaren startuppiloten geven echter toe dat deze methode al snel beperkingen laat blijken en dan ook vooral nuttig zou zijn in de oprichtings- en ontwikkelingsfase van een product of dienst. Toch steunt het lean-concept oorspronkelijk op de definitie van een ... industrieel proces, ontwikkeld door de Japanse automaker Toyota. Merk op dat de theorie van het lean-ondernemerschap sterk op het spilprincipe berust, die ook in vele andere businessmodellen terug te vinden is. Een onderneming moet dus in staat zijn om 30 BECI - Brussel metropool - januari 2017 zich aan te passen, haar praktijk en werking te heroriënteren volgens de technologische evolutie van de markt. Daarnaast is er ook de logica van het zeer complementaire “fail fast”, dat erin bestaat een project snel achterwege te laten wanneer het gedoemd lijkt. Spil, lean en fail fast worden meestal door jonge en enigszins verharde ondernemers aangehaald, die deze als enige lessen van de theoretische modellen hebben onthouden – en erg vaak toegepast. Deze instrumenten dienen als versterking en ondersteunen de oorspronkelijke ideeën – op voorwaarde dat die er zijn. Innovatie als bron De Belg Luc De Brabandere, onder meer hoofdfiguur van de Boston Consulting Group, wiskundige en filosoof, bestudeerde creativiteit en innovatie. Zijn specialiteit is het coachen van ondernemers en bedrijfsleiders. De man legt sterk de nadruk op het belang van het stimuleren van de creativiteit, de kunst die erin bestaat situaties en economische modellen anders te bedenken. Een typisch voorbeeld dat De Brabandere vaak aanhaalt is dat van een koffiehuisketen, type Starbucks. Het klassieke ontwikkelingsmodel zal het management ertoe aanzetten zich op koffie te concentreren, als fundaYAB menteel onderdeel van de zaak, waarbij waarschijnlijk nieuwe aanvullingen rond dit “kernsegment” zullen worden toegejuicht. Terwijl een creatieve geest net afstand neemt van dit model, het doel, en een cafetariaketen zou kunnen zien als een reeks kantoorruimten. Een snuifje startup in uw onderneming “Het grote probleem van veel bedrijven is dat zij het overgrote deel van hun middelen gebruiken om hun werking te optimaliseren, en niet om te innoveren of creatief te zijn,” vertelt Philippe Lemmens, coach van de startupstimulator Nest’Up en medeoprichter van het Lean Studio, een team deskundigen dat grote bedrijven rond innovatie adviseert. Zij adviseerden Sabca bij de creatie van hun eerste commercieel vliegtuig. “Wij hebben de instrumenten van de ‘lean’-methodiek toegepast, door hen ertoe te dwingen de vakjes binnen een ‘canvas’-businessmodel in te vullen: zij moesten daartoe veronderstellingen formuleren over de markt, de behoeften van de klant, de technische beperkingen, enz.” Hypotheses die vervolgens snel moeten worden gevalideerd, de meest kritische eerst. “Bij Sabca wilden de ingenieurs aan een prototype beginnen om de weerstand van een bepaald materiaal te testen,

FOCUS waarop wij geantwoord hebben dat het wellicht beter was na te gaan of klanten een dergelijk vliegtuig zouden kopen vooraleer zij grote ontwerpkosten zouden aangaan”, aldus een glimlachende Philip Lemmens. “Zelfs met grote klanten kun je de basisinstrumenten van de ‘lean’-methode gebruiken, zoals de ‘smoke test’, waarbij een webpagina een oplossing voorstelt en de bezoeker gevraagd wordt of hij geïnteresseerd zou zijn om het uit te proberen, zelfs wanneer deze oplossing nog niet bestaat... Zo kan je de markt aftoetsen zonder zware en soms onnodige processen uit te voeren.” Een echt engagement Het proces is in geen geval licht op te vatten: “Het moet deel uitmaken van de businessstrategie, het is geen quick fix.” Met reden: consultants stellen meestal teams samen van 3 of 4 werknemers van het bedrijf (die in contact zijn met het terrein en de klanten), die gemiddeld twee dagen per week, enkele weken lang, hun tijd hiervoor moeten investeren. “Soms hapert het dan bij het middenkader, die er slechts een verspilling van middelen in ziet.” Vier “startuppiloten”, van links naar rechts: Luc De Brabandere, Philippe Lemmens, Jean-Baptiste Escoyez en Michel de Kemmeter. ren volgens prioriteit of risicobelang. “Deze tool is zowel intern als extern te gebruiken”, zegt Philippe Lemmens. Veel bedrijven gebruiken het overgrote deel van hun middelen om hun werking te optimaliseren, en niet om te innoveren. Philippe Lemmens (Nest’Up) Op het einde van deze eerste sessie, waarbij het team de klanten ontmoet en wil overtuigen, leggen de werknemers hun hypotheses/conclusies voor aan het management. “Ondernemers moeten begrijpen dat de theoretische hulpmiddelen die ondernemers vaak enkel bij aanvang van hun project gebruiken, meestal krachtig en bruikbaar zijn in de verschillende levensstadia van de onderneming, omdat dezelfde dingen terugkomen: een doelmarkt, de behoeften van de klant en het meest effectieve proces identificeren, en verspilling op alle niveaus voorkomen”. Hij citeert eens te meer het voorbeeld van het canvas-businessmodel met zijn kritische veronderstellingen, om deze goed te identificeren en te sorteMoeilijker voor KMO’s Zelfs wanneer de interne processen van een bedrijf herdacht moeten worden, kan een onderneming gebruik maken van een lean-methodiek door het canvas-businessmodel in te vullen, niet met betrekking tot hypothesen over potentiële klanten, maar rond de interne werking van de zaak, de noden en beperkingen van de verschillende afdelingen en activiteiten. “Deze instrumenten hebben een veel bredere reikwijdte en maken het mogelijk om de communicatie rond de ontwikkeling van een project af te stemmen en te structureren,” aldus Jean-Baptiste Escoyez, die al enkele jaren serial ondernemer en coach/consultant is voor startups. Deze formules blijven echter relatief slecht afgestemd op die bedrijven die geen startup of reus zijn. “Het klopt dat een KMO van enkele tientallen werknemers het zich niet kan veroorloven om enkele dagen per week personeel vrij te maken en dat ze in het algemeen al verder staan dan de zuivere definitiefase van hun product of dienst”, geeft Philippe Lemmens toe. Dit is echter geen fatalisme, omdat het management de basisinstrumenten van de lean-methodologie op deze schaal nog kan benutten. “Wij werken overigens aan een proefproject met diverse institutionele spelers, net om deze logica van innovatie en flexibiliteit in het businessmodel te brengen. Het doel is om praktische instrumenten aan reeds meer ervaren ondernemers ter beschikking te stellen.” Een mogelijke piste ligt in het werk van Michel de Kemmeter, die in zijn ontwerp van een onderneming hamert op de waarde van immateriële activa, waaronder de kwaliteit en de motivatie van de medewerkers, maar ook de mate waarin de onderneming de marktevolutie begrijpt. Dat is weliswaar een ruimere opvatting die echter de nodige elementen omvat die vervolgens als leidraad kunnen dienen door ditmaal een beroep te doen op de praktische methodes van de lean-theorieën of van het veerkrachtige bedrijf. ● BECI - Brussel metropool - januari 2017 31 © R.T. © Reporters © R.T. © Reporters

Innovatie, zaak van iedereen ONDERNEMEN Steeds meer ondernemingen vragen hun werknemers naar innoverende ideeën te zoeken. De trend is zo groot dat hij zelfs een naam kreeg: participatieve innovatie. Deze bijzonder motiverende techniek richt zich tot alle lagen van de onderneming. Maar wat gebeurt er met de verzamelde ideeën? We lichten een tip van de sluier op… Gaëlle Hoogsteyn “ P articipatieve innovatie is een gestructureerde management benadering die ernaar streeft al het personeel te stimuleren en te motiveren om ideeën te opperen, uit te voeren en te verspreiden, met de bedoeling een meerwaarde te creëren en de organisatie vooruit te laten gaan.” Dit is de definitie die Innov’Acteurs aan participatieve innovatie geeft. Innov’Acteurs, dat in 2002 in Frankrijk werd opgericht, ijvert als vzw voor het bevorderen en het ontwikkelen van participatieve innovatie in organisaties. Haar hoofdtaken: in Frankrijk de participatieve innovatie promoten, activiteiten bundelen die bijdragen tot de ontwikkeling ervan, deelnemen aan de methodologische inbreng en de professionalisering, en ten slotte instaan voor het uitwisselen en delen van ervaringen. Muriel Garcia, voorzitster van de organisatie: “Sinds enkele jaren zien we het aantal aanhangers van participatieve innovatie voortdurend stijgen, zowel aan de kant van de ondernemingen (overheid en privé) als bij de werknemers.” Volgens een recent door de vereniging uitgevoerd onderzoek, duiden de Fransen inderdaad unaniem en spontaan de werknemers aan als de actoren die het meest bijdragen tot 32 BECI - Brussel metropool - januari 2017 Muriel Garcia, voorzitster van de vereniging Innov’Acteurs. innovatie in de onderneming (70%), dus meer dan hun bedrijfsleiders en managers. Bovendien wenst 75% van de werknemers vaker om input te worden gevraagd. De domeinen waarin werknemers het vaakst om innoverende input worden gevraagd, zijn de verbetering van interne procedures (28%), de ontwikkeling van nieuwe producten/diensten (25%) en de relatie met klanten en leveranciers (22%). De weg naar het succes Voor Muriel Garcia is innovatie in elke onderneming van primordiaal belang en kan elke medewerker hiertoe bijdragen. Volgens haar biedt participatieve innovatie een dubbel voordeel: betrokkenheid van de medewerkers én meer productiviteit. “Omdat participatieve innovatie aan elke werknemer de mogelijkheid geeft erkenning te krijgen, biedt het een doeltreffend antwoord op de uitdagingen waarvoor de hedendaagse organisaties staan.” Zoals elke management handeling, heeft ook deze aanpak begeleiding nodig. “En hoe groter het bedrijf, des te meer het proces moet worden geformaliseerd.” De algemene directie moet de impuls geven en haar engagement dient duidelijk zichtbaar te zijn. Dankzij communicatie over de aanpak kan de organisatie haar medewerkers valoriseren. “Voor meer efficiëntie is het belangrijk dat men een onderscheid maakt tussen spontane ideeën en uitgelokte ideeën,” voegt Muriel Garcia hieraan toe. Dankzij samenwerkingstools heeft participatieve innovatie een nieuw elan gevonden. Exit de oude ideeënbus, die men al te vaak vergat. Vandaag zijn er samenwerkingsplatformen: iedereen kan de geposte suggesties zien, ze bespreken en ze aanvullen volgens gegeven opmerkingen. “Conditio sine qua non is dat men zich uitrust met de meest performante tools. Kwestie van te voorkomen dat het initiatief uitdooft,” stelt Muriel Garcia. “Werknemers worden ook steeds meer aan© R.T. © Thinkstock

FOCUS De innovatiepremie Sinds 2015 biedt de regering in België de mogelijkheid om aan de meest innoverende werknemers een premie uit te reiken. De werkgever kan die aan zijn creatieve werknemers toekennen als beloning voor een nieuw idee die in de onderneming werd ingevoerd. Noch de onderneming, noch de medewerker betalen een sociale zekerheidsbijdrage op deze premie. Hij is dus 100 % netto! Meer info op http://economie.fgov.be/ Nancy Demaude (Philips Personal Health) gemoedigd om deel te nemen, zich in te zetten, zich te engageren buiten de organisatie (benchmark, learning expedition, immersion, conferenties…) ”. Belemmeringen Natuurlijk bestaan er ook remmingen rond participatieve innovatie. Volgens de enquête van Innov’Acteurs is de meest vermelde reden de angst voor de reactie van de manager, gevolgd door het gebrek aan vertrouwen in het idee en ten slotte de angst dat iemand ze afpakt. “Transparantie en billijkheid tijdens het hele proces zullen het vertrouwen en de inzet van alle spelers versterken,” gaat Muriel Garcia verder. De werknemers moeten op de hoogte blijven van de vooruitgang en de toepassing van hun ideeën. Daarom is feedback aan de werknemers onontbeerlijk. “Toon aan de werknemers dat u met hun ideeën rekening houdt, door hen feedback te geven, hen te feliciteren wanneer hun ideeën worden weerhouden of door uit te leggen waarom ze desgevallend worden geweigerd. Het is ook belangrijk dat werknemers met ideeën die tot resultaten leiden, waardering krijgen in de vorm van een erkenning (eerbewijs of financieel)”, besluit ze. Proximus focust op de klanten Bij Proximus is het gebruikelijk medewerkers om innoverende ideeën te vragen: “In het verleden organiseerden we meerdere wedstrijden, o.a. ‘de innolympics’. Per ploeg zonden de medewerkers ideeën in die we aan een jury voorlegden. Sommige werden concreet toegepast,” verklaart Vincent Licoppe, Chief Group Strategy and Transformation. Voor hem is het tamelijk gemakkelijk om opwinding rond een dergelijk project te creëren, maar dat duurt slechts een tijd. Niet alle ideeën – ook al zijn ze interessant – kunnen worden toegepast, en dat kan voor ontgoocheling zorgen bij de medewerkers die zich voor het project hebben ingezet. “Bovendien oogsten deze operaties veel succes. Omdat we absoluut aan iedereen feedback willen geven, vergt dit helaas een enorme investering qua tijd.” “Daarom werken wij nu meer in kleine werkgroepen op specifieke thema’s.” Concreet brengt Proximus creatieve medewerkers samen die graag aan deze participatieve innovatie willen meewerken om projecten, producten of bestaande diensten te verbeteren. “Hun denkwerk mondt uit in nieuwe ideeën die we kunnen toepassen. Dat motiveert hen des te meer, want ze zien rechtstreeks de impact van hun voorstel.” Hierbij worden methodes zoals design thinking gebruikt. Bovendien gaat Proximus sinds meerdere maanden voor meer openheid tegenover de buitenwereld. De onderneming luistert prioritair naar behoeften, verwachtingen en ideeën van de klanten. Die vormen dan de basis van toekomstige projecten van de onderneming. “Aan de hand van de redeneringen van onze medewerkers uit verschillende teams, stellen wij prototypes voor aan onze klanten om na te gaan of deze aan een reële behoefte beantwoorden,” besluit Vincent Licoppe. Philips focust op interne procedures “Philips nodigt alle medewerkers voortdurend uit om aan de hand van Vincent Licoppe (Proximus) creatieve ideeën mee te werken aan de verbetering van de procedures,” begint Nancy Demaude, Event Manager en Trainer Belux bij Philips Personal Health. “Dit gebeurt op allerlei manieren, van de simpelste tot de meest uitgewerkte. Tijdens teamvergaderingen gebruiken we bijvoorbeeld een post-it systeem waar iedereen zijn ‘gedurfde ingevingen’ kan uithangen om verbetering te verkrijgen.” Op een ander niveau stelt Philips aan al zijn medewerkers voor zich in te schrijven voor een lean management opleiding, een methode die ernaar streeft om de bedrijfsprestaties te verbeteren dankzij de creativiteit van de medewerkers. “De tweedaagse opleiding stimuleert de werknemers om ‘out of the box’ te denken en weer controle te nemen over de interne processen, door de knopen te identificeren en oplossingen voor te stellen,” legt ze uit. “Dit stimuleert de kritische geest en stelt bepaalde, totaal verouderde werkwijzen die soms al jaren bestaan, in vraag.” Philips is er inderdaad van overtuigd dat personen die een procedure het meest gebruiken, ook het meest geschikt zijn om een procedureprobleem op te lossen. Dankzij kaizen (het Japans voor “verbeteringen”), is iedereen in staat om de prestatie van zijn team op te voeren. “Vervolgens wordt elke kaizen op een sharepoint site gedeeld en door een lean manager verwerkt,” verduidelijkt Nancy Demaude. Voor het bedrijf resulteert het inroepen van de creativiteit van de werknemers tijdens deze opleidingen voornamelijk in het vergemakkelijken van procedures, aangenamer en vlotter werken, tijdswinst en ten slotte, financiële winst voor het bedrijf. ● BECI - Brussel metropool - januari 2017 33 © R.T. © R.T.

ENTERPRISE LIFECYCLE Vier belangrijke aspecten van de bedrijfsoverdracht In ons typisch KMO-land zouden naar verluidt nagenoeg 300 000 ondernemingen tegen 2025 van eigenaar moeten veranderen. Vele daarvan dreigen echter te verdwijnen als de overdracht geen goede voorbereiding krijgt. Om zowel overdragers als overnemers te helpen, lanceerde BECI twee jaar geleden de Transmission Hub, die ondertussen zijn kruissnelheid heeft bereikt. Vier van onze partners bespreken aspecten die zeker aan bod moeten komen. Gaëlle Hoogsteyn I n twee jaar tijd heeft de Transmission Hub van BECI al heel wat weg afgelegd. Tachtig over te nemen ondernemingen, 400 mogelijke overnemers en een vijftiental evenementen per jaar bewijzen dat de Transmission Hub het platform bij uitstek is voor Brusselse ondernemingen die op zoek zijn naar een overnemer. De Transmission Hub onderscheidt zich door de aanwezigheid, binnen eenzelfde forum, van meerdere gespecialiseerde partners die elk de overnemers en de overdragers begeleiden met een specifieke deskundigheid. Denk maar aan het opmaken van een balans van de prestaties, de HR-aspecten, de financiering, de fiscaliteit e.d. Op die manier genieten de kandidaten de beste kansen voor een succesvolle afloop. 1. De herwaardering van de onderneming Een succesvolle overdracht vereist een voorbereiding van lange adem. Idealiter zou de bedrijfsleider er 3 tot 5 jaar op voorhand werk van moeten maken. “Ondanks de sensibiliseringscampagnes beginnen veel overdragers te laat aan het proces”, betreurt Advisium directeur-generaal Michel Englebert. Om een overnemer te vinden, is het 34 BECI - Brussel metropool - januari 2017 Michel Englebert (Advisium) van essentieel belang de onderneming, haar waarde en haar uitzichten op een duidelijke manier te kunnen voorstellen. “In de praktijk stellen we vaak vast dat de onderneming geen duidelijke strategie volgt. Ze heeft de jaren doorstaan en ontwikkelde zich in functie van de schommelingen op de markt en de opportuniteiten die zich voordeden”, stelt Michel Englebert. Wanneer de tijd rijp is voor een overdracht, moet absoluut wat afstand worden genomen, ook al is dit niet gemakkelijk, om de situatie van de onderneming duidelijk te schetsen. Om een onderneming goed of tegen een aantrekkelijke prijs te verkopen, moet enerzijds de lijst wordt opgesteld van al wat tot stand werd gebracht om nog meer business mogelijk te maken, en anderzijds dient bepaald wat nog kan worden ondernomen – of verbeterd – om verdere omzet te genereren. “Advisium werkt samen met de Transmission Hub van BECI om specifiek aan deze ‘generation of business’ te sleutelen.” Advisium suggereert bijvoorbeeld een verduidelijking van de ambities van de directie, de identificering van de commerciële doelstellingen en een analyse van de prestaties van de onderneming. “Aan de hand daarvan helpen we de onderneming in te zien waarin ze vooruitgang kan boeken. De uitbreiding van de omzet, de invoering van een nieuwe organisatiestructuur, het gebruik van nieuwe beheertools, een opgepoetst imago … Zie hier een aantal mogelijke acties waarmee een overdrager zijn onderneming kan herwaarderen, nog vóór de verkoop plaatsvindt”, aldus Michel Englebert. Zodra de meest productieve ingrepen zijn bepaald, ontstaat een concreet actieplan. “Wij bieden onze steun aan de overdragers, maar ook aan de overnemers die de omzet van hun nieuwe onderneming de hoogte willen insturen”, besluit Michel Englebert. © R.T. © Thinkstock

FOCUS • 1 Belgische onderneming op 3 verandert binnen de komende 10 jaar van eigenaar. • In Brussel betreft dit 147.000 banen. • 51% van de ondernemers die binnen een tijdsspanne van vijf jaar de overdracht van hun onderneming overwegen, hebben nog geen overnemer in zicht (vergeleken met 60% in 2013). • 33 % onder hen heeft nog geen enkele stap gezet (vergeleken met 50% in 2013). Traag maar zeker beginnen de sensibiliseringscampagnes dus hun vruchten af te werpen. * UCM cijfers van oktober 2016 de gelegenheid om die bij te sturen, zodat de overnemer er geen misbruik kan van maken. Nadien helpen we de overnemers bij de harmonisering van de human resources”, zegt mevrouw Adam. Het is namelijk zo dat de meeste ondernemingen, na een overdracht, verschillen in bezoldiging en werkomstandigheden willen wegwerken tussen hun eigen werknemers en de arbeidskrachten die er via de overdracht Cristelle Adam 2. Human Resources Ook op het vlak van human resources is vooruitziendheid een ‘must’. De wetgeving verandert trouwens continu. “Vooruitziendheid vermijdt onprettige verrassingen, zeker op financieel vlak”, stelt Cristelle Adam, Segment Manager bij Partena Professional. Een begeleiding door een deskundige betekent zowel voor de overdrager als voor de overnemer de zekerheid dat alles verloopt zoals het hoort en dat financiële risico’s worden vermeden. “In de praktijk verzeilen het arbeidsrecht en de sociale zekerheid echter vaak in een vergeethoekje”, betreurt ze. Onze deskundige vindt een sociale audit absoluut noodzakelijk. “Met een dergelijke audit krijgt de overnemer een diepgaand inzicht in de sociale situatie van de onderneming en in het eventuele financiële risico dat met de overdracht gepaard zou kunnen gaan.” De overnemer is namelijk solidair aansprakelijk voor alle sociale schulden van de onderneming vóór de overdracht. Uit de sociale audit blijkt bovendien of de onderneming haar verplichtingen naleeft in domeinen als het arbeidsrecht en de sociale zekerheid. Indien de over te dragen onderneming bijvoorbeeld aan de CAO 32 bis onderworpen is, heeft de overnemer een aantal verplichtingen. Deze stap getuigt van de aantrekkelijkheid en de degelijkheid van de onderneming. En dat zijn gewichtige argumenten tijdens de onderhandelingen. “Als bovendien onregelmatigheden aan het licht komen, krijgt de overdrager bijkomen. Een andere nuttige dienst is de berekening van het sociaal passief. “Als de overnemer een raming wenst van een eventueel ontslag van werknemers in de toekomst, is een dergelijke berekening van groot belang”, verzekert Cristelle Adam. 3. Het financiële luik Stéphane Demaret, Business Partner KMO/PME bij KBC Brussels, beschouwt een overdracht vaak als een delicaat vraagstuk omdat de ondernemingen dit vooral strikt vertrouwelijk willen houden. “Om de ondernemers tijdens deze belangrijke stap in het leven van hun onderneming te steunen, hebben wij beslist actief deel te nemen aan de Transmission Hub. Onze lokale verankering en de innoverende creatie van KBC Brussels positioneren ons als een sterke partner voor Brusselse KMO’s doorheen hun ganse levenscyclus – en dus ook tijdens een overdracht.” KBC Brussels profileert zich als een financieel deskundige die KMO’s begeleidt. “Wij bieden hulp tijdens de voorbereiding van de verkoop, de herwaardering van de onderneming, de verschillende stappen van het overdrachtsproces en de financiering van de overname.” Stéphane Demaret is voorstander van een nauwkeurige analyse van het potentieel van de onderneming, evenals van de werkelijke capaciteiten van de kandidaat overnemer. Dit alles moet gepaard gaan met een voorbereiding en advies, zowel van overdrager als van overnemer. “We helpen kandidaat-overnemers bij het optimaliseren van een eventuele kredietaanvraag, onder andere voor het overStéphane Demaret (KBC Brussels) kopen van aandelen.” De toegang tot financiering blijft inderdaad een van de grote struikelblokken bij een overdracht. Vaak voorkomende problemen zijn een gebrek aan eigen middelen bij de overnemer, onvoldoende waarborgen, de duur van de kredieten en een te lage inschatting van de nodige investeringen. KBC Brussels neemt alle beslissingen lokaal, in Brussel. “Met deze typische Brusselse aanpak wensen wij ons van de concurrenten te onderscheiden en beter te scoren. Wij streven ambitieuze doelstellingen na en wensen de beste financiële partner te worden voor onze doelgroepen in Brussel.” 4. Op fiscaal vlak Een overdracht heeft ook op fiscaal vlak een heleboel gevolgen en dito technieken, wat betreft de belasting op het inkomen, de successie- en schenkingsrechten e.d. Deloitte beschikt in dit opzicht over fiscaal deskundigen die zich specialiseren in fusies en acquisities en dus een hele waaier diensten aanbieden aan kandidaat overdragers en overnemers. De fiscale audit is zeker een van de nuttigste diensten, want hiermee kunnen mogelijke fiscale risico’s en/of opportuniteiten worden opgespoord. “De ondernemer die een bedrijf beslist over te nemen, is niet op de hoogte van het fiscale verleden ervan en weet dus niet wat hem daar te wachten staat”, vertelt Fabrice Dandois, Manager bij Deloitte Fiduciaire. Vandaar het belang van een fiscale analyse die alles in de onderneming onder de loep neemt. “Het is de bedoeling na te gaan of er geen fiscale geschillen bestaan en, zo ja, die op te lossen”, verduidelijkt Guy Van de Velde, Partner bij Deloitte Business Process Solutions. Gebeurt dat niet, dan riskeert de overnemer twee of drie jaar later een aantal minBECI - Brussel metropool - januari 2017 35 © R.T. © R.T.

FOCUS Zijn bedrijf in het buitenland verkopen: een alternatief? Fabrice Dandois (Deloitte Fiduciaire) Erick Thiry (verantwoordelijke van de Transmission Hub) der prettige verrassingen tijdens een fiscale controle, bijvoorbeeld te betalen bedragen waarvoor geen provisie werd voorzien. “In dit opzicht dienen clausules specifiek rond fiscale geschillen stroomopwaarts in het verkoopcontract te worden voorzien.” De fiscaal adviseur moet ook mogelijkheden uitdenken om de overdracht van de onderneming zo vlot mogelijk te laten verlopen. Fabrice Dandois: “Een van de mogelijkheden is bijvoorbeeld de oprichting van een holding waar de dividenden van de werkende onderneming worden vergaard om de financiering van de acquisitie te vergemakkelijken.” Soms is een reorganisatie van de onderneming een goede manier om de overdracht vlotter te laten verlopen. Zo kunnen bijvoorbeeld het vastgoed en de exploitatie worden gescheiden. Guy Van de Velde: “Een andere grote vraag is de manier waarop de overeenkomst wordt gestructureerd: nemen we alleen de activa over (asset deal) of kopen we de aandelen over (share deal)? De keuze heeft ook een invloed op het risico en de fiscale gevolgen.” Na de acquisitie krijgt de aankoper een verdere opvolging aangeboden om hem te helpen bij het naleven van zijn fiscale verplichtingen. Zowel fiscaal als in andere domeinen geldt begeleiding vaak als een noodzaak. “In een KMO zijn de beschikbare fiscale vaardigheden niet altijd toereikend om het hoofd te bieden aan de complexiteit van de procedures. Daarom vinden wij het bij Deloitte van vitaal belang dat de persoon die zich heeft ingezet voor de voorbereiding en de structurering van de overdracht, ook nadien instaat voor de opvolging en de invoering van de boekhoudkundige en fiscale oplossingen”, aldus Fabrice Dandois. ● Info Hub Transmission : Erick Thiry - eth@beci.be, 02 643 78 36 36 BECI - Brussel metropool - januari 2017 “Wij krijgen hoe langer hoe meer aanvragen van buitenlandse investeerders (Fransen, Nederlanders, Turken, Italianen…) die zich in Brussel wensen te vestigen”, vertelt Erick Thiry, de coördinator van de Hub. Deze buitenlandse overnemers tonen veel belangstelling voor bepaalde sectoren als industrie, semi-industriële activiteiten, de productie met toegevoegde waarde of de verwerking van producten. “Voor dienstenbedrijven is de vraag globaal minder sterk, hoewel die toch ook een strategische troef voor onze buren kunnen vertegenwoordigen.” “Om deze aanvragen in te willigen, kunnen we gelukkig een beroep doen op Enterprise Europe Network, waarvan BECI de Brusselse partner is, op de kamers van koophandel in de ganse wereld en op onze samenwerking met Brussel Invest & Export. Dankzij al deze partners slagen we erin Belgische ondernemingen die een overdracht tegemoet gaan, internationaal aantrekkelijk te maken.” Erick Thiry is de mening toegedaan dat er internationaal meer mogelijkheden voor bedrijfsoverdrachten bestaan: “Dit is geen louter regionaal vraagstuk: het verdient op nationaal en zelfs internationaal niveau te worden aangepakt.” Voor de overdrager kan het interessanter zijn te worden overgenomen door een buitenlandse onderneming die zich in Brussel willen vestigen en er alle baat bij zal hebben de bestaande structuren te behouden, dan door een concurrent die vooral besparingen wil doorvoeren. “Een buitenlandse investeerder kan een nieuwe start geven aan een onderneming die bijvoorbeeld behoefte heeft aan kapitaal om zich verder te ontwikkelen.” Een nieuwe dynamiek In de praktijk stelt Erick Thiry vast dat sommige ondernemers zich nogal terughoudend gedragen tegenover een zogezegd ‘vertrek’ van hun bedrijf naar het buitenland. “Laten we deze vooroordelen wegwerken, want de verkoop van een bedrijf aan een buitenlandse groep kan een echte buitenkans zijn. Zulke overnemers beschikken meestal over aanzienlijke financiële middelen waarmee de onderneming zich zal kunnen ontwikkelen en een nieuwe dynamiek op gang zal krijgen. Dit is een manier om een kapitaalverhoging te verkrijgen en nieuwe banen in het Brusselse Gewest te creëren.” Ingeval van een internationale overdracht treedt BECI als begeleider en adviseur op. “Het is van groot belang zich op hetzelfde niveau te situeren als de buitenlandse overnemer, die wellicht de steun van hoogstaande adviseurs geniet. Precies daar treden onze partners op”, besluit Erick Thiry. Momenteel zijn drie internationale overdrachten aan de gang bij BECI. © R.T. © Reporters

FOCUS ENTERPRISE LIFECYCLE Overdracht binnen de familie: durf de delicate vraagstukken aankaarten “Ik ben een psychiater voor KMO’s”, stelt Alain Englebert met een tikkeltje humor. Met zijn vier vennoten binnen het kantoor Family House begeleidt hij familiebedrijven bij hun ontwikkeling. De bedrijfsoverdracht maakt integraal deel uit van zijn corebusiness. Wij bespraken met hem enkele vraagstukken die heel wat families nog als taboe beschouwen. Olivier Fabes A lain Englebert heeft een verregaande ervaring met de overdracht van bedrijven binnen families zelf, meestal naar bloedverwanten in de rechte lijn, maar soms ook naar neven of nichten. En hij geeft gewillig toe dat een flink deel van zijn op vertrouwen gefundeerd beroep erin bestaat hardop te doen zeggen wat velen – zowel ouders als kinderen – in stilte denken. “Wij zijn geen technici of financiers van de bedrijfsoverdracht. Wij bewerken vooral de menselijke dimensie.” Een onuitputtelijke materie, waarvan wij met hem enkele delicate aspecten bespraken. • De kinderen durven niet weigeren: Dit is gelukkig hoe langer hoe minder het geval. De kinderen hebben minder moeite dan vroeger om hun eigen wil uit te drukken. Nu is het wel zo dat in sommige gevallen, het gewicht van de traditie en vooral de psychologische druk dat verbiedt de ouders teleur te stellen, op de kinderen nog zwaar doorweegt.” • De vraag die nooit echt gesteld werd: “Maar al te vaak wacht de bedrijfsleider tot een ongeval hem ertoe dwingt, om het vraagstuk van de bedrijfsoverdracht met zijn nakomelingen te bespreken. De baas is zodanig met zijn zaak bezig dat hij verzuimt een degelijke balans op te maken van de doelstellingen van de familie en van de onderneming. De overdracht moet stroomopwaarts in een dergelijke balans worden opgenomen. Laten we niet vergeten dat de voorbereiding van een overdracht minstens 12 tot 24 maanden in beslag neemt.” • Ruzie tussen broers en zusters: “De geschillen tussen broers en zusters ontstaan meestal na de overdracht. Als de onderneming kerngezond is, zullen sommige kinderen beweren dat de ene of de andere werd bevoorrecht. En als de overdracht op een fiasco uitdraait, zal het overnemende kind vinden dat het benadeeld of misleid werd. De voorbereiding van de overdracht vereist dus een nauwgezette aanpak, waarbij alle kinderen worden betrokken en zich kunnen uiten.” Het gebeurt regelmatig dat meerdere kinderen zich willen inzetten voor de onderneming. In functie van de ervaring en de bekwaamheden van elk van de nakomelingen zal de externe raadgever de verdeling van de taken duidelijk moeten uitstippelen. “Vroeger vertoonden de dochters meestal minder belangstelling voor de zaken, maar daar is veel verandering in gekomen.” • De zoon/de dochter zou wel willen, maar kan niet: “Wij hadden onlangs nog een dergelijk geval: ‘Wij moeten u aankondigen dat de zoon die in aanmerking komt om u op te volgen, niet bekwaam is om de onderneming over te nemen’. Het is onze plicht om de familie attent te maken op een scenario dat tot ondergang is gedoemd. De tekorten zijn vaak niet onoverkomelijk: het volstaat om het project met twee of drie jaar uit te stellen en de nodige aanvullende opleiding te voorzien.” In andere gevallen is het een kwestie van algemene geschiktheid en ook deze waarheid moet tot uiting komen. Alain Englebert “Ook gebeurt het dat de zoon of dochter, ondanks de nodige vaardigheden, helemaal geen zin heeft om het familiebedrijf over te nemen. Redenen kunnen zijn dat de activiteitsector niet overeenstemt met de opleiding of, vaker nog, dat de zoon of dochter niet wil leven zoals de ouders, die alles hebben opgeofferd voor de onderneming. ‘Ja aan de grote vrijheid van de ondernemer. Nee aan de slavernij’, luidt dit soms. Tegen een dergelijk argument kunnen we weinig opbrengen, wél de scherpe kanten wat afronden: de vroegere eerder dictatoriale vormen van bedrijfsbeleid ruimden de plaats voor nieuwe modellen met een betere verdeling van de macht. De goede ondernemer laat zich omringen door mensen die bekwamer zijn dan hijzelf.” Een ander tegenargument luidt: “Wordt de bescherming van uw privéleven beter gewaarborgd als u voor een loontrekkende baas werkt?” Toch optimistisch Ondanks al de hindernissen die een bedrijfsoverdracht binnen een familie belemmeren, is Alain Englebert ervan overtuigd dat het aandeel succesvolle bedrijfsoverdrachten binnen families zal toenemen. “Hoe langer hoe meer mensen beseffen de nood aan voorbereiding. Sommige vraagstukken blijven pijnlijk, maar daar wordt binnen de families tenminste niet meer over gezwegen.” ● BECI - Brussel metropool - januari 2017 37 © R.T.

FOCUS ENTERPRISE LIFECYCLE Brouwerij Cantillon: “Niet overnemen zou een vorm van verraad zijn geweest” De in Anderlecht gevestigde Cantillon brouwt al vier generaties lang de traditionele lambiek. En de volgende generatie staat klaar voor de aflossing. In geuzeland gebeurt de bedrijfsoverdracht binnen de familie al even spontaan als het voorouderlijke gistingsproces. Olivier Fabes D e dampende draf verlaat de brouwerij in de Gheudestraat, met bestemming een van de boerderijen van de Brusselse rand, waar dit graanafval als voeder dient voor koeien waarvan de melk wordt verwerkt tot een ambachtelijke kaas. Moet u zeker eens proeven, samen met de meest authentieke geuze! wat op de achtergrond.” Gemakkelijk was het toen niet: de ambachtelijke lambiek werd nog nauwelijks gevraagd en de Brusselse brouwerijen gingen de ene na de andere dicht. Maar Cantillon hield voet bij stuk. “Er kwam een echte heropleving vanaf 95-96. Vandaag hoeven we zelfs niet meer aan marketing te doen.” De ganse productie wordt gegarandeerd afgenomen, voornamelijk door de horecasector. “Er leeft veel emotie in deze brouwerij”, geeft de meester-brouwer toe, terwijl hij het houtkacheltje van de kroeg vult. Hij vertelt zijn eerste stappen in de familiezaak. “De zaak overnemen vond ik vanzelfsprekend en normaal. Mijn ouders hadden 20 jaar lang gezwoegd om de brouwerij overeind te houden. Niet overnemen zou een vorm van verraad zijn geweest”, verklaart Jean Van Roy. “Ik herinner me zelfs niet dat mijn vader mij ooit heeft gezegd ‘Kijk, nu ben jij hier de baas’.” Drie generaties Van Roy; van links naar rechts: Jean, Jean-Pierre en Florian. Cantillon geldt als een monument in Brussel en, wereldwijd, als een van de meest befaamde en gerespecteerde kleine brouwerijen. Deze KMO waarin zes personen werken, bleef de eigendom van de familie Cantillon en nadien van de aanverwante familie Van Roy, nu al vier generaties lang. Voeg er het beheer van het ‘levende museum’ aan toe en het wordt duidelijk dat alle broers en zussen Van Roy er werkzaam zijn. Jean leidt de brouwerij terwijl zijn zussen Magali en Julie zich met het museum bezighouden. Dan maar zonder studeren Vader Jean-Pierre, echtgenoot van Claude Cantillon, die de brouwerij in 1968 van Marcel en Robert Cantillon overnam, is er nog altijd bij. De aflossing wordt op termijn verzekerd, want Florian, zoon van Jean Van Roy, werkt nu ook sinds september in de onderneming. De aantrekkingskracht van de door de grootvader Paul Cantillon in 1900 opgerichte familiebrouwerij bleek sterker dan managementstudies aan Solvay... “Ikzelf ben nooit afgestudeerd”, herinnert zich Jean Van Roy, die in 1989 in de brouwerij aan de slag ging. De overdracht gebeurde geleidelijk. “We stonden er toen slechts met z’n tweeën voor: de vader en de zoon. En mijn mama hielp ons 38 BECI - Brussel metropool - januari 2017 De ganse familie, met inbegrip van de jongsten, komt regelmatig een handje toesteken in de brouwerij. Dat zorgt spontaan voor nieuwe roepingen. “We proberen alleen niet op elkaars tenen te trappen. Vandaar trouwens de scheiding tussen brouwerij en museum.” Jean Van Roy stelt vast dat er tijdens de maaltijden weinig over de onderneming wordt gesproken. “Verboden is dit niet, maar we hebben in de brouwerij ruim de gelegenheid om deze onderwerpen te bespreken.” Internationaal Jean Van Roy beschouwt zichzelf als minder behoudsgezind dan zijn voorgangers, “Maar aan de traditie zal ik nooit raken.” Onder zijn toezicht is Cantillon werkelijk internationaal gaan verkopen, ook al had zijn vader al bekendheid verworven in Japan. Jean is een jonge vijftiger en zoon Florian is amper 20 jaar oud. Tijd genoeg, dus. De overdracht zal geleidelijk en op een natuurlijke wijze gebeuren. En dan is er nog de andere zoon, Sylvain, 17 jaar oud. “Zij beslissen over hun carrière. Maar één zaak staat vast: ambachtelijke lambiek leer je niet op school. Het zou wel aangewezen mijn zoon een opleiding te laten volgen bij andere brouwers in de wereld, in Canada, de Verenigde Staten of Italië.” De traditie mag niet blind blijven voor andere uitmuntende producenten. ● © R.T.

DYNAMIEK STARTER Ecoboutic: voor een ecologisch verantwoord verbruik Ecoboutic wil de particulier een platform bieden waar hij oplossingen kan vinden die zuinig, ecologisch en technologisch performant zijn om zijn impact op de planeet te verminderen en tegelijkertijd te besparen. Guy Van den Noortgate L aurent Ducousso en Karim Boudjellal richtten eind 2010 Ecoboutic op: een concept dat volgens zijn oprichters als doel heeft “de beste kwaliteit tegen de beste prijs te bieden, met respect voor het kwetsbare evenwicht van onze planeet”. Dit concept steunt op drie pijlers: spaarzaamheid, ecologie en technologie. “Wij zijn gestart door bedrijven LED-verlichting aan te bieden”, legt Laurent Ducousso uit. “Al snel begrepen ze dat dit een grote besparing betekende. Vandaag bedienen wij via Leddis, een van onze handelsmerken, klanten zoals GSK of de NMBS. Deze technologie biedt vele voordelen. Een LED-diode verbruikt ten opzichte van een klassieke gloeilamp minder elektriciteit, biedt bovendien meer comfort en gaat langer mee.” Ecoboutic was in het begin ontworpen voor particulieren maar richtte zich al snel naar de B2B. Sinds 2015 evolueert het concept stilaan opnieuw naar zijn startidee. Laurent Ducousso heeft daartoe de BECI Start’Hub Challenge vervoegd waar hij, met goede raad en begeleiding, zijn doelstellingen heeft bijgesteld en verfijnd. “Dat was belangrijk, vooral in termen van positionering, imago en strategie. Wij hebben onze internetsite herzien en ook de manier waarop we particulieren benaderen. Wij wilden niet op hen afgaan en iets voorstellen, maar hen eerder onze website laten ontdekken zodat ze hun eigen idee konden vormen. Daarna kunnen we hen dát aanbieden wat echt bij hun noden past.” Ecoboutic is dan ook niet van plan om zich tot LED te beperken maar wil zijn klanten een veel grotere keuze aanbieden, die in de toekomst nog moet groeien. Vandaag werkt de start-up met twee Europese LED-leveranciers, het Franse Addis en het Spaanse Beneito & Faure. “De LEDs worden in China gefabriceerd maar de studiebureaus bevinden zich in Europa”, licht Laurent Ducousso toe. “Deze technologie evolueert erg snel, er komen steeds nieuwe en meer performante lampen op de markt. Wij hebben ons gamma bovendien aangevuld met een Chinees merk zaklampen, Nitecore, die voor wandelingen maar ook voor professionele toepassingen ingezet kunnen worden.” Vandaag biedt de website van Ecoboutic al de mogelijkheid om de verschillende producten terug te vinden, samen met de catalogussen van de leveranciers waarin te zien is welke klassieke lamp overeenkomt met welke LED-lamp. Ecoboutic wenst echter ook andere innoverende technologieen aan te bieden, zoals systemen van waterfilters onder zijn merk Or Bleu, of ecocoachingdiensten. “Wij hopen op termijn dat mensen of bedrijven die op het vlak van duurzame ontwikkeling een nieuw procedé op punt hebben gesteld, een beroep zouden doen op onze website als platform om hun producten op de markt te brengen.” Zo is Auto Recup, waarmee een autobestuurder een vervangstuk voor zijn auto kan vinden, al op de website terug te vinden. Laurent Ducousso Het ontbreekt Laurent Ducousso niet aan ideeën. Hij voorspelt al een toekomstige markt voor gebruikte LED-lampen: “Ze hebben een levensduur van 10 jaar, maar het zou perfect mogelijk zijn om ze na enkele jaren van onze klanten over te kopen, ze opnieuw te verpakken en ze als tweedehandslampen aan te bieden”. In de markt van de duurzame ontwikkeling en de kringloopeconomie die vormt krijgt, is Ecoboutic vastbesloten een belangrijke speler te worden. ● www.ecoboutic.com Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be BECI - Brussel metropool - januari 2017 39 © Karim Boudjellal

DYNAMIEK SELF-EMPLOYED CORNER Nieuwe start na faillissement best mogelijk! Een faillissement is een gerechtelijke procedure voor handelaars en ondernemingen die hun facturen niet meer kunnen betalen. Daarmee ligt echter niet elk ondernemingsproject voortaan buiten bereik. «O m van een faling te spreken, moet aan twee voorwaarden worden voldaan”, stelt Eric Van den Broele, van Graydon: “Het bedrijf of de zelfstandige moet zijn facturen structureel niet meer kunnen betalen en er is geen beterschap in zicht. Het faillissement is niet van toepassing op vrije beroepen (maar dat zou in de toekomst kunnen veranderen), noch op zaakvoerders van vennootschappen. De vennootschappen zelf kunnen wel in faling gaan.” Een zelfstandige kan meerdere levens hebben na een faillissement en een nieuwe zaak opstarten. Vroegere schuldeisers kunnen hun vorderingen al dan niet opeisen in functie van de verschoonbaarheid van de gefailleerde. De rechtbank kan de gefailleerde zelfstandige verschoonbaar verklaren als hij te goeder trouw heeft gehandeld. De curator en de schuldeisers kunnen echter in beroep gaan. Als hij verschoonbaar is, kan de gefailleerde zelfstandige opnieuw een bedrijf starten zonder dat de oude schuldeisers hun vorderingen kunnen opeisen. De verschoonbaarheid wist dus het resterende passief uit: alle schulden vervallen, ook degenen die niet (tijdig) bij de curator werden aangemeld. Verschoonbaarheid krijgen was lange tijd een gunst die uitdrukkelijk door de rechtbank moest worden toegekend. Vandaag is verschoonbaarheid standaard geworden en wordt ze in 90 tot 95% van de gevallen toegekend. Ze wordt pas geweigerd als daar specifieke redenen voor bestaan: als de zelfstandige niet te goeder trouw handelde, fraudeerde of bezittingen verdonkeremaande. Een zelfstandige die er financieel niet te best voor staat, blijft dus best correct. Een verkeerde inschatting maken in de bedrijfsvoering of onderuitgaan omdat men zelf een aantal vorderingen niet kon innen, zijn geen grond om de verschoonbaarheid te weigeren. Ze zijn immers inherent aan het zakendoen. De verschoonbaarheid geldt trouwens ook voor de partner van de gefailleerde en voor de personen die zich borg stelden voor de zelfstandige. De vrijstelling van schulden uit het verleden is overigens niet absoluut. De spons wist niet alles uit. Dit geldt onder andere voor schulden die geen betrekking hebben op de beroepsactiviteit van de zelfstandige, maar op zijn privézaken. Zo bijvoorbeeld onderhoudsuitkeringen. En op sociaal vlak? Een zelfstandige heeft in principe geen recht op werkloosheidsuitkeringen. De gefailleerde zelfstandige kan toch aankloppen bij de RVA als hij loontrekkende was voor de start van zijn zelfstandige hoofdactiviteit. Zijn situatie moet dus eerst worden onderzocht. Als op de dag van het faillissementsvonnis, de zelfstandige activiteit (in hoofdberoep) minstens zes maanden en maximaal 15 jaar heeft geduurd, dan kunnen er werkloosheidsuitkeringen worden toegekend. De faillissementsverzekering is een sociale verzekering voor zelfstandigen. Ze voorziet een maandelijkse steun die echter onder bepaalde voorwaarden wordt toegekend – onder meer geen werkloosheidsuitkeringen genieten – en kan verschillende keren tijdens een beroepsloopbaan wordt ingeroepen. De totale periode over de hele loopbaan mag niet meer dan 12 maanden bedragen. Ook voor de gezinsbijslag en de ziekteverzekering loopt de sociale bescherming dan door. De verzekering is toegankelijk voor failliet verklaarde zelfstandigen en de zaakvoerders, beheerders en werkende vennoten van een vennootschap in faling. Zelfstandigen die strafrechtelijk veroordeeld werden (wegens bedrieglijk faillissement) of die hun onvermogendheid zelf hebben bewerkstelligd, zijn uitgesloten van de faillissementsverzekering. De faillissementsverzekering biedt een maandelijkse uitkering die wordt uitbetaald vanaf de eerste dag van de maand die volgt op het faillissementsvonnis, en dit gedurende maximaal 12 maanden. Het bedrag verschilt naargelang van de gezinssituatie van de zelfstandige: 1.168,73 € per maand zonder persoon ten laste, en 1.460,85 € met personen ten laste. Voor alle vragen over deze materies kunt u terecht bij het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden, op het nummer 02 643 78 48. ● Bronnen: Partena Professional en Graydon. 40 BECI - Brussel metropool - januari 2017 © Thinkstock

DYNAMIEK ONDERNEMEN Klinkt ondernemerseenzaamheid u bekend? Bent u zelfstandige en voelt zich soms hulpeloos wanneer u denkt aan de omvang van de taak, het aantal beslissingen en acties die nodig zijn om uw project te laten evolueren en het gebrek aan middelen om u te ontwikkelen? U wenst waarschijnlijk steun en raad van mensen die dicht bij u staan en die u met hun expertise begeleiden. D it is volstrekt normaal: wij zijn niet gemaakt voor eenzaamheid. Neurowetenschappers hebben bewezen dat wij, in een boeiende relatie, een waaier aan weldadige hormonen afscheiden. We herbronnen ons zo als het ware, waarna we betere inzichten krijgen en enthousiast nieuwe avonturen tegemoet gaan. Dankzij zijn dagelijkse ervaring met talrijke ondernemers binnen BECI lanceerde Frederik Leloup een jaar geleden een vernieuwend initiatief om het eenzaamheidsprobleem bij ondernemers aan te pakken. Co-Solutions was geboren. Zes maanden lang zaten ondernemers zoals u tweewekelijks samen om van elkaar te leren, ervaringen te delen, elkaar te steunen en oplossingen te bieden bij problemen. Het resultaat is een toegang tot onverwachte middelen, de wegwerking van onderliggende spanningen en duurzame allianties. Naast deze directe voordelen ontstond er ook een hechte gemeenschap die verbonden is door vriendschap en steunt op waardering, respect en solidariteit. Vandaag komen de voormalige deelnemers van Co-Solutions samen om hun ervaringen in een feestelijke sfeer te delen, elkaar bij te staan en te ondersteunen. “Ik ben lid geworden van een stam.” “Dit concept heeft iets verrassends. Het is een reis waarbij de doelen die we ons gesteld hadden, verbleken in het licht van wat we hebben geleerd over onszelf en ons bedrijf”, zegt Mathieu Blanchart (Alpesc Productions). “Net als de meeste van mijn ‘mede-cosolutioners’ vervoegde ik de groep met de typische ontwikkelingsdoelen: meer klanten, meer omzet ... want dat is het gevoel dat bij de eenzame ondernemer vaak overheerst. Hoewel je groei nodig hebt, is ook redelijkheid in wat je doet minstens even belangrijk voor de duurzaamheid van onze onderneming.” “Dit is net wat ik hier gevonden heb: redelijkheid, zowel dankzij de beide begeleiders (‘reisgids’ past beter) als dankzij mijn collega-avonturiers. Dit zijn kostbare momenten waarop je even opnieuw ademhaalt, de tijd neemt om na te denken over wat je echt wilt met je bedrijf en hoe je er geraakt. Je kunt je zes maanden lang veilig verder bewegen, steun krijgen en ervaringen delen. Ik kijk nu met een veel rustiger gevoel naar de toekomst. Ik was een eenzame ondernemer. Ik ben lid geworden van een stam.” Pierre Guilbert en Frederik Leloup, de initiatiefnemers van Co-Solutions. De getuigenissen van de voormalige deelnemers geven u een beter idee van de voordelen die ze halen uit het Co-Solutionsavontuur. Te zien op https://youtu.be/Amljxmoqa8o, of scan deze QR-code. ● Co-Solutions-ontbijt op 12 januari Om u dit mooi initiatief te laten ontdekken en er indien gewenst aan te laten deelnemen, nodigen Frederik Leloup en Pierre Guilbert, de twee initiatiefnemers u uit voor een ontbijt op 12 januari op de Louizalaan 500, van 7u30 tot 9u. Inschrijving: www.beci.be. Indien u niet op het ontbijt aanwezig kunt zijn, kunt u Frederik Leloup om een afspraak vragen: fle@beci.be ; tel. 0475 56 22 79 BECI - Brussel metropool - januari 2017 41

DYNAMIEK TRANSITIE Aangepast werk, omdat u het waard bent Sommige Brusselse ondernemingen kiezen voor een samenwerking met gehandicapte personen die deel uitmaken van zgn. ‘Entreprises de Travail Adapté’ (ETA – bedrijven voor aangepast werk). Het is onder andere het geval van L’Oréal. Johan Debière N aar aanleiding van de verhuizing van zijn hoofdkwartier naar Sint-Agatha-Berchem legde L’Oréal de eerste contacten met Manufast, een in Brussel welbekend bedrijf voor aangepast werk (BAW of beschutte werkplaats) waar al meer dan 50 jaar lang mindervalide mensen zich in een beroep kunnen ontplooien met taken als het samenstellen van documenten of producten, verpakking of uitpakking, het aanbrengen van verpakkingsfilm, de bouw van displays enz. Algauw rolden de bestellingen binnen voor de tijdelijke opslag van goederen, de versturing van producten aan klanten, fotokopies in grote oplages, de creatie van ‘duo-packs’, het vullen van displays e.a. “Vandaag vertegenwoordigt L’Oréal 5% van de omzet van Manufast”, zegt Brigitte Hamtiaux, algemeen directrice van het BAW. De Franse oorsprong van de grote cosmeticagroep draagt waarschijnlijk bij tot zijn gevoeligheid voor dit sociaal vraagstuk. De directeur van een andere grote Brusselse BAW stelt namelijk vast dat “Sommige Belgische banken of verzekeringsmaatschappijen nog steeds weigeren openlijk gewag te maken van hun samenwerking met BAW’s.” De communicatiecampagnes die Febrap, de federatie van de BAW’s, op touw heeft gezet, zouden deze trend moeten ombuigen dankzij een positieve en intelligente boodschap. Ondernemingen die met BAW’s samenwerken, doen dat nooit voor ‘beschamende’ redenen: een BAW is niet goedkoper dan een andere leverancier. “Wij hanteren de marktprijzen”, bevestigt Marc Willocx, de directeur van APAM, een BAW uit Ukkel. Ondernemingen die dumpingprijzen zoeken, richten zich best tot lagelonenlanden. Dankzij de wet zou de situatie enigszins kunnen verbeteren: “De parlementaire fractie Défi zal in januari een ordonnantievoorstel bij het Brusselse parlement indienen aangaande de verplichting voor de Brusselse gemeenten om de quota’s na te leven”, zegt Michaël Lans, de woordvoerder van de Febrap. “Met deze tekst zou het mogelijk worden de door BAW’s uitgevoerde markten in de berekening van de quota’s op te nemen.” Actieve spelers van de stadseconomie Dit is goed nieuws, want de aanwezigheid van zulke ondernemingen in Brussel biedt aanzienlijke troeven: “BAW’s beschikken over productie- en opslaginfrastructuren middenin de stad. Ze dragen rechtstreeks bij tot de terugkeer van productieactiviteiten naar de stadskern en krijgen hierbij de steun van concepten van de kringloopeconomie”, verklaart de heer Lans. Brigitte Hamtiaux legt eerder de 42 BECI - Brussel metropool - januari 2017 Manufast stelt nagenoeg 400 personen tewerk, al dan niet met een handicap. klemtoon op het aanzienlijk aantal mindervalide arbeidskrachten die, dankzij de Brusselse BAW’s, “een beroep kunnen uitoefenen, een degelijk inkomen genieten en daarom in het Gewest kunnen blijven leven”. Goed zo, maar de vraag is hoeveel gehandicapte personen op die manier toegang krijgen tot aangepast werk in Brussel. “Dat is moeilijk te zeggen. De tellingen van mindervaliden aan wie werk in een BAW zou kunnen worden aangeboden, zijn niet zo precies als men had kunnen verwachten”, oppert Brigitte Hamtiaux. “Uit de gegevens waarover we wel beschikken”, zegt Michaël Lans, “blijkt dat in Brussel, de BAW’s 1450 mensen met een lichamelijke of mentale handicap tewerkstellen. Zij staan onder begeleiding van 400 gekwalificeerde professionals.” Dit aantal beperkt zich tot het budget dat de Cocof kan toekennen onder de vorm van subsidies voor de aanwerving van mindervaliden. Door deze vrij ongemakkelijke toestand stellen de Brusselse BAW’s zich constant in vraag en bieden ze steeds vooruitstrevender diensten aan. Meer en meer doen ze een beroep op al dan niet gehandicapte arbeidskrachten met zeer specifieke vaardigheden: programmeurs, IT deskundigen, direct-marketingspecialisten enz. “Op die manier positioneren ons positief ten aanzien van concurrenten die alleen op de prijs inspelen”, zegt Brigitte Hamtiaux. “Onze missie bestaat er vooral in de tewerkstelling in stand houden. Investeringen in technologie zijn pas zinvol als we op die manier banen creëren waar mindervaliden toegang toe krijgen.” ● Info: Hayate El Aachouche, Adviseur Diversiteit BECI he@beci.be, 02 643 78 34. Zie ook : www.onsadapte.be © Manufast

DYNAMIEK Mecenaat van vaardigheden: wat voorziet de sociale wetgeving? Het in België nog erg onbekend stelsel van mecenaat van vaardigheden kent een toenemend succes in Europa. Deze praktijk werpt echter vragen op in verband met het in België geldende verbod op de terbeschikkingstelling van werknemers (wet van 24 juli 1987). Een toelichting. Emmanuel Wauters en Isabelle Gerzat (Crosslaw) H et mecenaat van vaardigheden bestaat in de kosteloze, uitzonderlijke of regelmatige terbeschikkingstelling van vrijwillige werknemers tijdens hun arbeidstijd, t.b.v. een liefdadigheidsvereniging. Dit mechanisme past in een filantropische logica, met een toenadering van de economische wereld en het verenigingsleven. Het mecenaat van vaardigheden is meestal bedoeld om het algemeen belang te behartigen, en is bovendien voordelig voor elke partij. Een vereniging kan op die manier kosteloos van een bijzondere expertise genieten, terwijl de ter beschikking stellende onderneming haar sociale verantwoordelijkheid hard maakt, met een positieve weerslag op haar imago. En de werknemer zal een sociale invulling kunnen geven aan zijn beroep. Spijtig genoeg bestaat er een juridisch vacuüm rond deze praktijk in het Belgisch arbeidsrecht. Als een werkgever zijn werknemers ter beschikking stelt van een organisatie in het raam van een mecenaat, rijzen er een aantal vragen m.b.t. de sociale wetgeving. Een principieel verbod, waarvan licht kan worden afgeweken De terbeschikkingstelling van werknemers valt onder de wet van 24 juli 1987. Ze betreft de activiteit waarbij een werkgever zijn vaste werknemers uitleent aan een gebruiker die over hen (een deel van) het werkgeversgezag uitoefent. De wet van 1987 verbiedt principieel de terbeschikkingstelling van werknemers. Bij overtreding zijn strenge burgerrechtelijk, strafrechtelijk en administratieve sancties voorzien. Er bestaan echter uitzonderingen, onder strikte voorwaarden. Verder geldt het verbod, ongeacht de terbeschikkingstelling kosteloos dan wel tegen betaling gebeurt, dit in tegenstelling tot het Franse recht. Bij een mecenaat van vaardigheden stelt een werkgever een werknemer tijdens de arbeidstijd ter beschikking van een vereniging (derde-gebruiker). Indien de vereniging een deel van het werkgeversgezag uitoefent over deze werknemer, riskeert het mecenaat verboden te zijn. De wet van 1987 voorziet situaties waarin de terbeschikkingstelling toegelaten is, m.n. de uitzendarbeid en de situaties die een voorafgaandelijke toelating kregen van de sociale inspectie. Soms volstaat een voorafgaandelijke informatie van de sociale inspectie, o.m. voor een terbeschikkingstelling tussen ondernemingen van eenzelfde economische en financiële entiteit. De onderneming die een mecenaat van vaardigheden wenst op te zetten, dient de wet na te leven. De voorwaarden Emmanuel Wauters en Isabelle Gerzat (Crosslaw) zijn bijzonder strikt en beperken de mogelijkheden om, wettelijk en zonder sancties, een beroep te doen op dit mecenaat. Een oplossing zou liggen in een wetswijziging die het mecenaat van vaardigheden zou erkennen als een toegelaten vorm van terbeschikkingstelling van werknemers. Dit zou de ondernemingen kunnen aanzetten om meer gebruik te maken van het stelsel, mét de nodige rechtsbescherming. Hoe dan ook, met de huidige stand van de wetgeving, hebben de actoren er alle belang bij om hun praktijken correct te kaderen om sancties te vermijden. ● Geroepen om het systeem uit te proberen? Voor meer informatie over de wetgeving inzake terbeschikkingstelling van werknemers, samenwerkingsovereenkomsten tussen ondernemingen en maatregelen om een stelsel van bedrijfsmecenaat wettelijk op te zetten, nodigen wij u uit op het seminar dat BECI organiseert op 26 januari 2017. Samenwerkingsovereenkomsten: terbeschikkingstelling en andere sociale aspecten Opmerking: het seminar wordt in het Frans gegeven. Een Nederlandse versie van de presentatie zal echter beschikbaar zijn. Waar ? BECI, Louizalaan 500, 1050 Brussel Wanneer? 26 januari 2017, van 14 tot 17u. Hoe? Online inschrijven via www.beci.be Sprekers: Emmanuel Wauters en Isabelle Gerzat, advocaten bij het kantoor Crosslaw BECI - Brussel metropool - januari 2017 43 R.T

COMMUNITY NEWS IN ONZE NIEUWSBRIEF VAN NOVEMBER: Overlijden van Yves Cabuy, een van de trouwste dienaars van het Gewest Met grote droefheid verneemt BECI het overlijden van Yves Cabuy. Met hem is een vooraanstaande ambtenaar van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heengegaan. Bij de directie van de lokale overheden stond hij in voor de controle, de voorbereiding en de uitvoering van een indrukwekkend aantal Brusselse openbare aanbestedingen. Yves Cabuy werkte actief mee aan alle initiatieven bedoeld om de wetgeving terzake constant te verbeteren. Hij was steeds bereid zijn kennis te delen tijdens de talrijke opleidingen die hij organiseerde, onder andere via het studiecentrum Esimap en gedurende informatiesessies bij BECI. Bij zijn laatste interventie was hij er zelfs in geslaagd in enkele tientallen minuten de essentie van deze uitermate complexe wetgeving duidelijk te maken. Een hele prestatie! Yves Cabuy was dynamisch, enthousiast en had zin voor humor. Hij was een echte vriend van BECI. Onze gedachten gaan naar zijn familie en zijn collega’s. Wonder Women 10% van uw lidmaatschap 44 BECI - Brussel metropool - januari 2017 © The Hotel

COMMUNITY NEWS Audi Brussels wint milieuprijs Trends Business Tour Audi Brussels heeft het gehaald van sterke concurrenten, waaronder de energiegigant EDF, de investering-coöperatieve Energiris alsook de bio-drankenfabrikant Simone a soif. ESP A CE MEMBRE Mr Energie, de makelaar die uw facturen doet krimpen Volgens juryvoorzitter Guy Van den Noortgate is het de automobielconstructeur in Brussel met glans gelukt om economisch handelen en milieubescherming te harmoniseren: “De jury viel vooral voor de duurzaamheid, die als een rode draad door het ganse Audi concept loopt. Dat is niet altijd evident voor grote bedrijven die het pad van duurzame ontwikkeling willen betreden. Ze zijn zoals grote tankers, die soms moeizaam van koers veranderen, maar bij Audi lukt het dus wel. Audi Brussels past duurzaamheid toe in al zijn dagelijkse, concrete en operationele activiteiten.” “Wij zijn fier en gelukkig, dat de ‘Trends Business Tour Award 2016’ aan ons werd toegekend. Dit is een verdienste voor het volledige Audi Brussels team!”, verklaarde Patrick Danau, algemeen directeur van de fabriek – die vanaf 2018 het allereerste volledig elektrische voertuig in de geschiedenis van Audi zal produceren. Audi exploiteert o.a. een fotovoltaïsche installatie van 37.000 m² (de grootste in Brussel). Bovendien werd er in de nieuwe lakinstallatie een warmtepomp geïnstalleerd waarvan de teruggewonnen warmte opnieuw naar het productieproces vertrekt. Audi Brussels wil zijn milieuprestaties zoals energieverbruik, waterverbruik, gebruik van oplosmiddelen, afval en CO2-uitstoot tegen 2018 met 25 procent verbeteren ten opzichte van 2011. Het bedrijf werd door drie jonge Brusselse ondernemers opgericht met de bedoeling de factuur voor gas en elektriciteit van zijn klanten gratis te beheren. Mr Energie streeft drie doelstellingen na: een snelle vermindering van de factuurbedragen voor de verbruikers, het beheer van de procedure voor verandering van leverancier en de waarborg op duurzame besparingen. Met deze aanpak zou de besparing kunnen oplopen tot twee maand verbruik per jaar. De missie van Mr Energie bestaat erin ondernemingen (KMO’s, grote bedrijven en vastgoedbeheerders) op het spoor te brengen van de leverancier die het best overeenstemt met de behoeften en de criteria (prijs, groene positionering, kwaliteit van de dienst na verkoop, aantrekkelijkheid van de formules, reputatie, Belgisch aandeelhouderschap enz.). In de praktijk nemen de ondernemingen een afspraak met een adviseur die ter plaatse komt. De studie is gratis en zonder verbintenis. Als de klant overtuigd geraakt door de besparingen, wordt Mr Energie door een winwin-systeem bezoldigd, namelijk een percentage op de besparing die de klant verwezenlijkt. derek@mrenergie.be Tel. 0477/65.66.85 www.MrEnergie.be ESP A CE MEMBRE Deze ruimte is ook de uwe Is uw bedrijf lid van BECI? Wenst u iets over u activiteit te schrijven of nieuws te verspreiden? Stuur ons een bericht, wij publiceren het gratis*! Meer info: er@beci.be. * in functie van de beschikbare ruimte BECI - Brussel metropool - januari 2017 45

COMMUNITY NEWS Startup Factory zoekt drie ondernemers Startup Factory richt startups op in samenwerking met corporate partners die niet alleen bijdragen tot de financiering van de projecten maar er ook de ontwikkeling van trachten te versnellen. Om die projecten te doen slagen, zoekt Startup Factory ondernemers die tot 40% van de aandelen van de voorgefinancierde startups voor hun rekening zullen kunnen nemen. Startup Factory beschikt over een transvers team dat nauw samenwerkt met de ondernemer en hem helpt bij de ontwikkeling van vaardigheden in verkoop, marketing, management, financiën, IT, design, professionele netwerking, communicatie enz. De structuur is momenteel op zoek naar drie ondernemers voor projecten die al voorgefinancierd werden: MediCheck (contact leggen tussen werkgevers en artsen om de aanvraag en de verslaggeving van medische controles te vergemakkelijken), CarFixer (een platform om contact te leggen tussen de bestuurders van beschadigde wagens en garagisten) en ten slotte ValetIn (conciërge belast met het parkeren van uw wagen). Info: www.startupfactory.be INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN Abattoir 47 Acofisco Group Advisium Alpesc Productions Amgen APAM Appelboom (In den) Atlas Services Auberg’in (L’) Audi Brussels Axus Basic-Fit BBDO BNP Parbias Fortis Boston Consulting Group Botanique Bpost Brussel Invest & Export Brussels Expo C’est bon, c’est Belge Cantillon CarAsap Care4Fleets CarFixer CBR Cementbedrijven Cinematek Citius Engineering Crosslaw Crystal Cueva de Castilla Customs4Trade Daoust Deficom Delhaize Deloitte Fiduciaire Dentsu Aegis Derby Ecoboutic 46 BECI - Brussel metropool - januari 2017 19-21 34-36 41 13 42 48-50 14 48-50 44-46 14 14 26-27 23 30-31 48-50 14 13 48-50 48-50 38 6 6 44-46 14 Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden 40 Cinéma Vendôme 48-50 48-50 23 43 26-27 48-50 10 23 26-27 14 34-36 14 ; 26-27 14 39 Electrabel Engie Energy Management Enterprise Europe Network Ernst & Young eRowz Europese Commissie EVS Ewala Exki Family House Febrap Federgon Graydon Group M HR Rail Huxley Belgium IBA Innov’Acteurs IP Belgium IZEO KBC Brussels KBC Group L’Echo L’Oréal Lean Studio Los Ponchos Loyens & Loeff Avocats Lunetier Ludovic Mamahuhu Manufast Media Marketing MediCheck Mindshare Moulin de Lindekemale (Au) Mr Energie MSD Belgium Nest’Up Noukie’s Ogilvy Omnicom Media Group 14 14 10 23 23 10 23 28-29 23 37 42 5 28-29 14 14 19-21 23 32-33 14 40 34-36 14 23 42 30-31 48-50 10 28-29 12 42 26-27 44-46 14 48-50 44-46 13 30-31 23 26-27 19-21 Pairi Daiza Partena Professional Petit Suisse (Au) Pfizer Belgium Philips Pranarôm-HerbalGem Procoplast Proximus Publicis R du temps (L’) Raypath International Real Impact Analytics Ronveaux RTL S3 Sabca Semetis Sequoia Servauto Solvay Space Spirit of Change Starbucks Startup Factory Stûv Take Eat Easy The Biotech Quality Group Total Toukoul Tour & Taxis Toyota UCB Biopharma UCB Pharma ULB ValetIn Vieux Saint Martin (Au) VRT Yumm’eat Osteria Agricola Toscana Ouzerie Mezedopolio 48-50 48-50 23 34-36 48-50 13 32-33 23 23 14 ; 32-33 26-27 48-50 28-29 23 23 14 19-21 30-31 19-21 19-21 14 14 14 28-29 30-31 44-46 23 28-29 23 14 48-50 48-50 30-31 14 14 5 44-46 48-50 14 28-29

Foto’s van het BECI nieuws Afterwork op de FoodMet Onze eerste Food After Work, op de FoodMet van Abattoir, kende een geweldig succes. Hiervan getuigen de 190 deelnemers, een twintigtal degustatie- en ontdekkingsstands, talloze gesprekken en nieuwe veelbelovende partnerschappen! Simone a soif !, Pipaillon, dauranta, Brussels Ketjep en Sequoia hadden er de gelegenheid om hun innoverende producten en diensten in Brussel voor te stellen. © Reporters

ADRESSEN L’R DU TEMPS Hansen-Soulielaan 78 – 1040 Etterbeek AU PETIT SUISSE ZOOM BRUSSELSLIFE Winterrestaurants in Brussel Het kwik blijft hardnekkig helemaal onder in onze thermometer zitten. De bomen staan er maar kaal en troosteloos bij. En rond de nek van vrijwel elke Brusselaar hangt een dikke sjaal. Geen twijfel mogelijk: de winter is in het land! Frédéric Solvel C’EST BON C’EST BELGE Rollebeekstraat 3-5 – 1000 Brussel Dat is echter allerminst een reden om de restaurants van de hoofdstad links te laten liggen. Sommige zijn zelfs de uitgelezen plek tijdens het koude seizoen. Aan tafel! Tactiek 1: Beleef de winter ten volle De Brusselse winter is vaak wat mistroostig en af en toe heel koud, maar duurt nooit heel lang. Profiteer dus van die weken tussen december en februari om ten volle van de winter te genieten. «Oh the weather outside is frightful But the fire is so delightful Since we’ve no place to go Let it snow let it snow let it snow! » (Frank Sinatra) Dit is het moment om de weegschaal even in de kast te stoppen en je te laten verleiden door een lekkere, vertrouwde raclette of een fondue ‘bourguignonne’. En dan zijn L’R du temps en Au Petit Suisse, de enige Zwitserse restaurants in Brussel, natuurlijk voor de hand liggende opties! Tactiek 2: Een hartverwarmende keuze De gloed van een knetterend haardvuur, de heerlijke warmte van de radiator … Waarom zou je je op restaurant niet net zo behaaglijk mogen voelen als thuis? « Cho Ka Ka O Cho chocolat Si tu me donnes des noix de coco Moi je te donne mes ananas » (Annie Cordy) Houd voet bij stuk als je reserveert bij de Moulin de Lindekemale, bij In den Appelboom of bij L’Auberg’in en eis de tafel het dichtst bij de open haard! En of het nu zomer of winter is, bij een bezoek aan de Zavel of het stadscentrum hoort gewoon een terrasje! De verwarmde terrassen van de Vieux Saint Martin en C’est bon, c’est Belge zijn dan zonder meer de juiste keuze. 48 BECI - Brussel metropool - januari 2017 TOUKOUL Lakensestraat 34 – 1000 Brussel OUZERIE MEZEDOPOLIO Steenweg op Elsene 235 – 1050 Elsene LOS PONCHOS Charleroise Steenweg 158 1060 Sint-Gillis OSTERIA AGRICOLA TOSCANA Livingstonelaan 20 – 1000 Brussel CUEVA DE CASTILLA Colignonplein 14 – 1030 Schaarbeek Tactiek 3: Laat de zon in je bord! Ben jij eerder iemand die kampt met een seizoensdepressie wanneer het buiten grijs en kil is? Laat je niet kisten! Kies voor zon in je bord, en in je hart. « Laissons, laissons, entrer le soleil Laissons, laissons, entrer le soleil Laissez, laissez entrer le soleil Laissez, laissez entrer le soleil » (Julien Clerc) In Brussel kun je alle uithoeken van de wereld zien, zodat de zon altijd wel ergens te vinden is! Draai aan je wereldbol en maak je keuze uit Ethiopië (Toukoul), Griekenland (Ouzerie Mezedopolio), Zuid-Amerika (Los Ponchos), Italië (Osteria Agricola Toscana) of Spanje (Cueva de Castilla). En als je dat ook maar niets lijkt, dan kun je nog steeds een heerlijk gerechtje thuis laten leveren dankzij de verschillende bezorgdiensten die de stad doorkruisen en niet bang zijn voor de kou! Postiljonstraat 4 – 1180 Ukkel MOULIN DE LINDEKEMALE Jean-François Debeckerlaan 6 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe IN DEN APPELBOOM Appelboomstraat 401 – 1070 Anderlecht AUBERG’IN Bosstraat 198 – 1150 Sint-Pieters-Woluwe AU VIEUX SAINT MARTIN Grote Zavel 38 – 1000 Brussel

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 30.01 | 05.02 WEEK VAN DE KLANK Van maandag tot zondag worden er allerlei activiteiten georganiseerd om de oren bij te spitsen en de stad op een heel andere manier te ontdekken. Brussels Gewest | Gratis www.deweekvandeklank.be 13.01 | 22.01 HET AUTOSALON Meer dan 100.000 m² gewijd aan de grootste fabrikanten van auto’s, motoren en vrachtwagens. Brussels Expo | € 15 | www.autosalon.be 21.01 | 29.01 BRAFA KUNSTBEURS Meer dan 130 galerijen en kunsthandelaars uit zestien verschillende landen verwelkomen je in het begin van het nieuwe jaar op een van de grootste kunstbeurzen ter wereld. Tour & Taxis| € 25 | www.brafa.art 02.02 | 05.02 VAKANTIESALON Zin om eropuit te trekken? Honderden standhouders geven je advies over elk type vakantie, of je nu kiest voor avontuur, een vakantie met het gezin, een dichtbijvakantie of een reis naar de andere kant van de wereld. Brussels Expo | € 5 online | www.vakantiesalon.eu 06.12.2016 | 16.04.2017 KUIFJE IN TRAIN WORLD TENTOONSTELLING De beroemde verslaggever houdt halt in Train World. Leer alles over de treinavonturen van Kuifje en ontdek niet alleen wat er in zijn koffers zit, maar bewonder ook verschillende originele tekeningen van deze beroemde stripreeks. Station van Schaarbeek | vanaf € 7,50 | www.trainworld.be 10.02 | 12.02 CHOCOLADESALON Puur, melk, wit of praliné: voor fijnproevers is het elk jaar weer watertandend uitkijken naar het Chocoladesalon! Tour & Taxis | vanaf € 8,50 | brussels.salon-du-chocolat.com AVONDACTIVITEITEN 11.01 | 29.01 DJANGOFOLLLIES JAZZFESTIVAL Het jazzfestival Djangofolllies is uitgegroeid tot hét feest van het voorjaar en speelt zich af op bijna dertig verschillende locaties. Brussels Gewest | www.brosella.be 26.01 | 29.01 DAMES DRAAIEN FILM Het festival ‘Dames Draaien’ draait helemaal om films van vrouwelijke regisseurs. Kortfilms, langspeelfilms, documentaires en ga zo maar door: in totaal worden verspreid over vier dagen een twintigtal films vertoond. Cinéma Vendôme | vanaf € 3 | www.damesdraaien.be 23.09 | 24.09 PROPULSE FESTIVAL VAN DE PODIUMKUNSTEN Vijf concerten per avond in de Botanique. Op het programma: pop, rock, electro, maar ook jazz en wereldmuziek Botanique | € 8/avond www.propulsefestival.be ONDER DE LOEP – CULTUUR Cinematek wordt binnenkort 80! Films conserveren, verwerven en verspreiden, dat is ondertussen al bijna tachtig jaar lang de missie van Cinematek. De oorspronkelijke Cinémathèque Royale de Belgique dateert van 1938. Deze tweetalige, biculturele instelling draagt sinds 2009 de naam Cinematek. Cinematek Baron Hortastraat 9 1000 Brussel www.cinematek.be Drievoudige opdracht Cinematek heeft drie missies: de filmcollecties conserveren die de instelling in haar bezit heeft, werken verwerven en deze films laten zien aan het publiek. Jaarlijks worden er bijna 3000 films geprojecteerd in Cinematek en Flagey (er is sinds 2013 een partnerschap): van klassiekers uit de periode van de stomme 60 film tot B-films en documentaires, alle filmrolletjes zijn belangrijk voor Cinematek. Vorming en kennismaking met de filmwereld Meerdere keren per jaar worden workshops georganiseerd om kinderen in te wijden in de vele geheimen van de filmwereld. Daarnaast worden er van oktober tot mei één woensdag per maand ook speciaal films vertoond voor het jonge publiek. Bovendien komen heel wat Franstalige en Nederlandstalige scholen langs bij Cinematek om grote klassiekers en recentere films te leren interpreteren. Hélène Remy BECI - Brussel metropool - januari 2017 49

BRUSSELSLIFE 2017 wordt het René Magrittejaar BRUSSELAAR VAN DE MAAND René Magritte is internationaal een van de beroemdste Brusselaars, en volgend jaar is het een halve eeuw geleden dat zijn dood de liefhebbers van het surrealisme in rouw dompelde. Volgend jaar wordt de 50e sterfdag van de vader van het Belgische surrealisme herdacht. René François Ghislain Magritte wordt geboren op 21 november 1898 in Lessen, op een twintigtal kilometer van Aat. Hij is nauwelijks zeventien jaar oud wanneer hij Henegouwen verlaat en naar de hoofdstad trekt om er te studeren aan de Academie voor Schone Kunsten. Een van zijn eerste baantjes is dat van graficus in een behangpapierfabriek. Zijn eerste creatieve jaren staan in het teken van het kubisme, maar uiteindelijk valt hij voor de geest van het surrealisme. Zijn eerste surrealistisch aandoende schilderij dateert van 1926 en heet ‘Le Jockey perdu’. Het beeldt een ruiter af in volle galop, slalommend door een woud van kegels. Verblijf in Parijs In 1927 ruilt Magritte Brussel in voor Parijs. Hij ontmoet er twee andere grootmeesters van het surrealisme: André Breton en Paul Eluard. Samen stellen ze hun werken tentoon. Het is in 1929 dat René Magritte een van zijn bekendste werken schildert: ‘La TraWIST JE DAT? ‘Pain à la grecque’ is een Brusselse specialiteit Hoewel de lekkernij ‘pain à la grecque’ heet, ligt de oorsprong ervan niet in Athene of op de Griekse eilanden, maar simpelweg in Brussel. We moeten echter wel zo’n vijfhonderd jaar terugkeren in de tijd, toen een augustijnerabdij op het huidige De Brouckè replein zich het lot van de arme stadsbewoners aantrok. In een aanpalend straatje, de Wolvengracht, verdeelden de paters brood onder de ar50 BECI - Brussel metropool - januari 2017 men. Dat brood werd ‘pain de la Gracht’ of ‘Grecht’ genoemd in het Brusselse dialect. Met de verfransing van Brussel veranderde Grecht in Grecque, wat de naam opleverde zoals we die vandaag kennen. Van brood naar gebak Het pain à la grecque evolueerde geleidelijk aan van een eenvoudige homp brood voor de armen tot een zachte koek. Met bloem, gist, parelsuiker, boter, melk en specerijen als ingrediënten is het een goudbruine lekkernij die je kunt ontdekken bij de beste Brusselse banketbakkers! Hélène Remy hison des images’, beter bekend onder de benaming ‘Ceci n’est pas une pipe’. Hij nodigt het publiek uit om na te denken over de betekenis van woorden en beelden. Het jaar erop keert hij terug naar Brussel. Na een periode van twijfel vindt hij zijn inspiratie terug en exposeert hij in Londen en New York. Tijdens zijn Renoir-periode en zijn ‘Période vache’ in de jaren veertig verlaat hij zijn kenmerkende beeldenwereld even, maar snel daarna duikt hij zijn eigen universum weer in. Dit levert hem de ultieme eer op: een tentoonstelling in het Museum of Modern Art in New York. Hij zou echter maar voor een korte tijd kunnen genieten van zijn internationale faam, want op 15 augustus 1967 overlijdt hij als gevolg van ziekte in Brussel. 1967-2017 Het hele jaar 2017 lang zal er eer worden betoond aan Magritte, en dan vooral in Jette. De surrealistische schilder woonde immers bijna 25 jaar lang in de gemeente, in de Esseghemstraat 135. Zijn huis is vandaag een museum met een tentoonstelling waarin zijn levensverhaal uit de doeken wordt gedaan en waar een aantal van zijn absolute meesterwerken te zien zijn. Hélène Remy © entrezdansmacuisine.com René Magritte in Bowler Hat © Duane Michals, 1965

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Actium Editions BVBA Overwinningsstraat 26 - 1060 Brussel Nace: 58110 - Uitgeverijen van boeken 58130 - Uitgeverijen van kranten 58140 - Uitgeverijen van tijdschriften afg.: Guillaume Roux de Bézieux Aligning Leadership Association BVBA Gewijde-Boomstraat 118 - 1050 Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 78300 - Andere vormen van arbeidsbemiddeling afg.: Jean Keup Alkemyka BVBA Louis Mettewielaan 46 - 1080 Brussel Nace: 46120 - Handelsbemiddeling in brandstoffen, ertsen, metalen en chemische producten 46751 - Groothandel in chemische producten voor industrieel gebruik - afg.: Morad Chahboun Association Muco VZW Joseph Borlélaan 12 - 1060 Brussel Nace: 94993 - Verenigingen op het vlak van ziektepreventie en gezondheidsbevordering afg.: Joseph Shyirambere AV Mundo Histoire de Comprendre NP Koningin Elisabethlaan 1A - 1190 Brussel Nace: 85599 - Overige vormen van onderwijs afg.: Annick Vandebroek Ayrox CVBA De Frélaan 98 - 1180 Brussel Nace: 46699 - Groothandel in andere machines en werktuigen, n.e.g. 46900 - Nietgespecialiseerde groothandel 73200 - Markten opinieonderzoekbureaus afg.: Salla Suomi CGM Services DA Avenue Maréchal Joffre 29 - 95100 Argenteuil - France afg.: Christophe Zotoff CheckHub.io BVBA co.station Sinter-Goedeleplein 5 - 1000 Brussel Nace: 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Edouard d’Ursel Cobelem BVBA Schepenijlaan 10 - 1180 Brussel Nace: 68100 - Handel in eigen onroerend goed 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Emmanuelle Bayard Myon Containers Maes BVBA Kanaalweg 3404 - 3980 Tessenderlo Nace: 38110 - Inzameling van ongevaarlijk afval 81300 - Landschapsverzorging afg.: Yves Maes Debue Franck Avocat Spécialiste Litiges entre Associés NP Landvoogddreef 19 - 1180 Brussel Nace: 69101 - Activiteiten van advocaten afg.: Franck Debue Design 2 Style Belgium Design Council & Belgian Beer Brands - VOF Segherslaan 73 - 1081 Brussel Nace: 46130 - Handelsbemiddeling in hout en bouwmaterialen 71112 - Interieurarchitecten 81100 - Diverse ondersteunende activiteiten ten behoeve van voorzieningen afg.: Rozina Spinnoy Digi Consult BVBA Kerkstraat 154 - 9473 Welle Nace: 4614005 - Handelsbemiddeling in elektrisch en elektronisch materiaal, inclusief installatiemateriaal voor industrieel gebruik 46520 - Groothandel in elektronische en telecommunicatieapparatuur en delen daarvan 77330 - Verhuur en lease van kantoormachines, inclusief computers afg.: Wim Couck Douchain Muriel NP Varkensmarkt 18 - 1000 Brussel afg.: Muriel Douchain Evernew BVBA Dieweg 56 - 1180 Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Alexis Tinel Lenoir & Associés NV Egide Van Ophemstraat 40 A - 1180 Brussel Nace: 69101 - Activiteiten van advocaten afg.: Christophe Lenoir Med Inspire NV Gulledelle 92 - 1200 Brussel Nace: 46460 - Groothandel in farmaceutische producten 46693 - Groothandel in elektrisch materiaal, inclusief installatiemateriaal afg.: William Nehme Mengira BVBA Edingsesteenweg 66 - 1755 Gooik Nace: 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Egon Vereycken Micropole Consulting Belgium NV Excelsiorlaan 28-30 - 1930 Zaventem Nace: 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 62030 - Beheer van computerfaciliteiten 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg.: Yves Colinet MobileXpense NV Koloniënstraat 11 - 1000 Brussel Nace: 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg.: Xavier Deleval Polet Pascal NP Corneille Hoornaertstraat 19 - 1090 Brussel afg.: Pascal Polet PS Consult BVBA Haagdoornenlaan 175 - 1180 Brussel Nace: 64200 - Holdings 69201 - Accountants en belastingconsulenten 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Pierre Sorel Publimail Group NV Meudonstraat 60 - 1120 Brussel Nace: 82110 - Diverse administratieve activiteiten ten behoeve van kantoren afg.: Eric Stevens Saint-Guidon NV Théo Verbeecklaan 2 - 1070 Brussel Nace: 10850 - Vervaardiging van bereide maaltijden en schotels 56101 - Eetgelegenheden met volledige bediening afg.: Jimmy Mehl-van Goolen Sustainia BVBA Grand Rue 89 - 1457 Walhain Nace: 46510 - Groothandel in computers, randapparatuur en software 61200 - Draadloze telecommunicatie 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s afg.: Jean-Luc Rochet Tashgeel Luxury Europe NV Louizalaan 486 - 1050 Brussel Nace: 47722 - Detailhandel in lederwaren en reisartikelen in gespecialiseerde winkels 47770 - Detailhandel in uurwerken en sieraden in gespecialiseerde winkels afg.: Saïd Chentouf Thys Bernard NP Kerkstraat 61 - 1150 Brussel afg.: Bernard Thys Timex BVBA François Folielaan 26 - 1180 Brussel Nace: 29201 - Vervaardiging van carrosserieën voor motorvoertuigen 45111 - Groothandel in auto’s en lichte bestelwagens (= 3,5 ton) 45193 - Detailhandel in andere motorvoertuigen (> 3,5 ton) afg.: Ildar Timashev Vivane Arnaud NP Jupiterlaan 117 - 1190 Brussel afg.: Arnaud Vivane yellow hub SETR Sint-Michielslaan 43 - 1040 Brussel afg.: Martina Bertuzzi BECI - Brussel metropool - januari 2017 51

COMMUNITY AGENDA Opleidingen op maat Management & RH, Personal improvement 17.01.2017 It’s Co-Solutions Time for the Boss 18.01.2017 It’s Co-Solutions Time for Free Entrepreneurs 19.01.2017 It’s Co-Solutions Time for 25+ 11.04.2017 Maak van uw evaluatiegesprekken een beleidsmiddel voor duurzame motivatie Handelsrecht Tot 02.2017 Cycle de formation à la médiation civile et commerciale (1) Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 16.02.2017 Boeiende en overtuigende presentaties met PowerPoint 18.05.2017 Ontwerp onweerstaanbare e-mails die uw doelpubliek aanzetten tot lezen! Efficiëntie 10.02.2017 Meer dan 90 praktische tips om uw tijd beter te beheren! 10.03.2017 Vergader dubbel zo efficiënt met OneNote! ICT 06.02.2017 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut: Outlook! 16.02.2017 Boeiende en overtuigende presentaties die bijblijven? Maak ze met PowerPoint! 10.03.2017 Vergader dubbel zo efficiënt met OneNote! 20.04.2017 Excel: hoe haal je in slechts 3 muisklikken waardevolle informatie uit een database? ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be 52 BECI - Brussel metropool - januari 2017 U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Sociale wetgeving 20.01.2017 Réintégration des malades de longue durée : un bouleversement pour les entreprises (1) 21.02.2017 Contrôle social de votre entreprise : comment vous y préparer ? (2) 04.05.2017 Les risques psychosociaux au travail (2) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Milieu, stedenbouw, mobiliteit Cyclus milieubeheer 2017 02 & 03.02.2017 De beginselen van milieubeheer 24.02.2017 De wettelijke milieuverplichtingen 24.03.2017 Opvolging en indicatoren 28.04.2017 Dematerialisatie en Green IT 19.05.2017 Het beheer van hulpbronnen en afval 09.06.2017 Mobiliteit 09.2017 Het inkoopbeleid 09.2017 Energie 10.2017 De veerkrachtige onderneming 11.2017 Communicatie 12.2017 Nieuwe werkmodi 12.2017 Slot: SymbioVille – test al spelend uw kennis ➜ Laura Rebreanu +32 2 643 78 26 – lr@beci.be 19.01.2017 Calculez votre prix à l’export (1) 14.02.2017 Choisissez votre pays d’exportation (1) 21.02.2017 Développez vos activités à l’étranger (1) 07.03.2017 L’e-commerce et la TVA (1) 09.03.2017 Types de contrat à l’exportation (1) 23.03.2017 L’environnement fiscal international (1) 05.2017 Zakenreis naar Iran ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - jpm@beci.be 11.01.2017 Strategic Growth Formula – ontbijtsessie Brainstorming 12.01.2017 Speed Business Lunch 25.01.2017 Iedereen praat met iedereen: Mobiliteit, doffe ellende? Nee, een opportuniteit! 26.01.2017 Business Mediation Summit 10.02.2017 Welcome Lunch ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar

ONDERNEMINGEN in OVERDRACHT De Transmission Hub van BECI, de eerste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen, publiceert onderstaande nieuwe aanbiedingen. > Investeerders De Transmission Hub is op zoek naar fondsen voor het verwerven van aandelen, met als doel de ontwikkeling van de bestaande activiteit … Activiteitsector van de onderneming Genetica Nodige fondsen (in M€) 1 Ligging van de onderneming Brussel Gezocht investeerdersprofiel Actieve investeerder > Overlaters De Transmission Hub kent de volgende over te nemen ondernemingen … Activiteitsector van de onderneming Groothandel in farmaceutische producten en aanverwante apparaten Computersector: oplossingen voor dataopslag Communicatie, digitale marketing Bouw: ruwbouw en afwerking Informatica Hoogwaardig sanitair meubilair Bouw: studiekantoor Omzet (in M€) Minder dan 1 miljoen Tussen 1 en 2 miljoen Tussen 1 en 2 miljoen Tussen 1 en 2 miljoen Minder dan 1 miljoen Tussen 1 en 2 miljoen Tussen 2 en 3 miljoen Aantal werknemers Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 11 tot 30 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 11 tot 30 Reden van overdracht Pensionering Andere Andere Pensionering Pensionering Pensionering Pensionering Als u belangstelling hebt voor een van deze ondernemingen of op de hoogte bent van een over te laten onderneming uit een van de bovenvermelde sectoren, vriendelijk verzoek contact op te nemen met de Transmission Hub: Erick Thiry, Coördinator van de Transmission Hub • eth@beci.be • +32 2 643 78 36

MYMERAK WIN TIJD, PLAATS EN GELD. MyMerak voor kmo’s en zelfstandigen. Bewaar uw archief buitenhuis, een muisklik verwijderd. Een archief op kantoor? Dat hoeft echt niet meer. Speciaal voor kmo’s, zelfstandigen en vrije beroepen ontwikkelde archiveringsexpert Merak het online platform MyMerak. Uw gegevens worden 100% anoniem en veilig bewaard–uw documenten in onze magazijnen, uw digitale data in een gecertifi eerde cloud. En toch blijven ze maximaal beschikbaar. Want u beheert MyMerak volledig online. Hebt u bedrijfsgegevens nodig? Binnen de kortste keren staan ze op uw scherm of voor de deur. Makkelijker kan het niet. En zekerder ook niet. Win tijd, plaats en geld. Kies uw formule op www.merak.be.

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56

Home