0

ISSN 2406-3711 Nr 16 - Juni 2016 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Groen Brussel Focus op energie Topic Duurzame ontwikkeling

DRIVING LUXURY ELECTRIFIED. DE NIEUWE BMW 7 REEKS PLUG-IN HYBRIDS. LES NOUVELLES BMW SÉRIE 7 PLUG-IN HYBRIDS. Gregoir Jette Avenue de l’Exposition 317 1090 Jette Tel. 02 474 04 74 www.gregoir.bmw.be BMW Brussels Branch of BMW Belux Chaussée de Louvain 864 1140 Evere Tel. 02 730 49 11 www.bmwbrussels.be Van den Broeck nv H. Moeremanslaan 146 Exit 13 - Ring Brussel West 1700 Dilbeek Tel. 02 466 20 88 www.vandenbroeck.bmw.be The new BMW 7 Series Plug-in Hybrids Environmental information (RD 19/03/04): www.bmw.be 2,0-2,5 L/100 KM • 45-56 G/KM CO2 Sheer Driving Pleasure

WOORD VOORAF Are we smart enough? Nagenoeg elke stad wil zich smart opstellen. Om als vooruitstrevend te worden beschouwd, volstaat het voor een stad niet meer zich als een belangrijk economisch, cultureel of politiek centrum te positioneren: het moet ook de nodige ‘intelligentie’ aan de dag leggen. Dit vereist een grootschalig beroep op informatie- en communicatietechnologieën, de beste manier om de kwaliteit van de stedelijke diensten te verbeteren – of om hun kosten te drukken. De ‘intelligente’ stad onderscheidt zich bovendien door haar bekwaamheid om meerdere factoren in een systemische en duurzame logica frontaal te beheren: de infrastructuren, de stromen, het talent en het kapitaal. Theoretisch gezien lijkt alles in kannen en kruiken. Iedereen kan smart zijn. U toch ook? BECI kon de bal niet misslaan met dit thema, in het begin van het jaar. Ons event Brussels meets Brussels in oktober bood al een aantal verfrissende uitzichten: spitstechnologieën voor een optimaal beheer van de stad, de mobiliteit van de toekomst dankzij gedeelde wagens en andere perspectieven voor de werkomgeving dankzij een aantal nieuwe opties … Het Brusselse Gewest en de gemeenten reageerden enthousiast, met veel goede wil en enkele voorstellen. De blijheid en het geluk waren echter van korte duur, want achter de mooie spiegel schuilt de werkelijkheid. Bouwvallige tunnels, musea waar de regen binnen sijpelt, vervallen gevangenissen, het leger in de straat … Thierry Willemarck, Voorzitter van BECI In 25 jaar tijd heeft de overheid de investeringen gehalveerd. Van de 5% van het BBP die vroeger aan scholen, klinieken, vervoer, veiligheid en Justitie werd besteed, blijft er vandaag nog amper 2% over. Op zich geen uniek geval in Europa, dat klopt. Maar ons sociaal model, dat slechts houdbaar is met een groei zoals in de voorspoedige periode 1945-1975, verergert de situatie en zorgt voor een gigantische schuld die niet langer geheim wordt gehouden. Elke morgen vragen we ons af wat de pers gaat onthullen over de falende Staat waarin wij leven. Smart? Brussel staat in deze materie helaas niet aan de spits en zit nog met enkele lastige dossiers opgeschept. Of het erger kan? Ja, dat wel! In januari valideerde het Grondwettelijk Hof de ordonnantie die de ontplooiing van de 4G mogelijk maakt mits naleving van de striktste norm in Europa, 50 keer strenger dan de aanbevelingen van de WGO. Waar zit het probleem? Een kleinigheid, een detail dat voortaan rekening houdt met terrassen en balkons om het uitzendvermogen met 20 tot 35% te verlagen. Hierdoor wordt de 4G technisch onhaalbaar, behalve door een vermenigvuldiging van de relaiszenders. Smart? Er is meer: de Cisco Index voorziet een verdubbeling van de behoefte aan 4G om de twee jaar. De verwerking van de informatie, de sociale netwerken, het bankwezen en de games zijn dagelijks gebruikte applicaties. Toepassingen in domeinen als telegeneeskunde en veiligheid zijn nog van essentiëler belang. Bent u erin geslaagd uw familie en vrienden op 22 maart te bereiken om ze gerust te stellen? Een derde van de communicatiebehoeften voor stem en data in België loopt langs Brussel. Zijn 4G netwerk lijkt fel op de Louizapoort tijdens de solden, met een gesloten tunnel. Als Brussel echt smart wil zijn en geen verdere schulden wil ophopen, is het hoog tijd om te reageren. De burgers, arbeidskrachten en ondernemingen vragen ernaar. BECI - Brussel metropool - juni 2016 1

INHOUD Think Tank 4 6 Speaker’s Corner: een andere kijk op het politieke en economische nieuws Stronger.Brussels: ontmoeting met Didier Gosuin 10 Een spruitje voor Brussel 12 Voetgangerszone: een media analyse 14 Vóór of tegen een verplichte rapportage van niet financiële gegevens? 15 Ronde van de gemeenten: van Schaarbeek tot Vorst Internationaal 18 Iran wacht op ondernemers 20 Panorama van het vastgoed in Sjanghai 23 EEN: de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming Topic : Duurzame ontwikkeling 25 Groen Brussel 28 Wild in de stad 29 “Ontginnen, produceren en wegwerpen”: goed voor de vuilbak 33 ResilieNtWEB: hulpmiddelen voor ondernemingen 37 Daoust: alle werknemers denken groen 38 Tuinieren op het werk 39 Stadshoeves elk jaar nieuwe uitzichten 40 Een nieuwe cyclus over milieubeleid! Focus op energie 41 De Facilitator Duurzame Gebouwen 42 Engie Electrabel gaat voor energietransitie 44 De energiebedrijven veranderen 46 Wordt stadsenergie wat duurzamer? Dynamiek 48 Starter: Sportyverse 49 Transition: van hergebruik tot terugwinning 50 Bedrijfsoverdracht: nu al een succes! 52 Maestro Mobile: om de mobiliteit onder de knie te krijgen 54 Wat verwacht de ondernemer van zijn advocaat? 55 It’s Co-Solutions Time: de stammen aan het woord 56 Self-employed corner 57 Handelskantoor en niet-concurrentiebeding Community 58 News 60 Het BECI nieuws in beeld 61 Impression of a Brit 63 Al wat u moet zien en weten in Brussel 68 Agenda 69 Toetredingsaanvragen 69 Index KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Brussel metropool Nr 16 – Juni 2016 In September: Mobiliteit & logistiek Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Productie Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Foto's Reporters, behalve anders aangegeven Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Max Saey – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – msa@beci.be Membership Catherine Mertens – T +32 2 643 78 16 F +32 2 640 93 28 – cm@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 2

Ook Marilyn werkte als uitzendkracht. Bij Daoust ben jij de ster! Ontdek jouw droomjob op daoust.be Welcome to the Family! V.U.: G. Daoust - Daoust n.v. - Louizapoortgalerij 203/5, 1050 Brussel - 02/513.14.14 - info@daoust.be. Erkenningsnummer: Brussel: 00391, Vlaanderen: VG.163.BUOP, Wallonië: W.INT/SO/RS/RE.22.

SPEAKER’S HET POLITIEKE GEDOE HET GEKLIK IN BRUSSEL … In Brussel wil iedereen iets te zeggen hebben maar wil niemand verantwoording schuldig zijn. | Pierre Chaudoir Dat onze hoofdstad het economisch zwaar te verduren heeft, is ondertussen een publiek geheim. Om te beginnen is ze vastgeroest door een mobiliteitsbeleid dat ons een van de hoogste niveaus van verkeersoverlast ter wereld heeft bezorgd. Pendelaars staren jaarlijks 55 uur naar de bumper van de vorige wagen in de file. Dit is een eerste ingrediënt van de Brusselse salade. Het is iedereen zijn schuld. Niemand is dus schuldig, oef! En dan verschijnt de onbeschrijfelijke Yvan Mayeur ten tonele. Deze David Copperfield van de politiek op zijn Brussels tovert uit zijn hoed … een voetgangerszone. De grootste in Europa, stel u voor! De MIVB staat voor een voldongen feit en moet in allerijl de parkoers van zijn bussen aanpassen. Op de voetgangerszone plakt een lastige sticker van totale improvisatie waardoor de Vijfhoek en zijn handelszaken in een totale chaos storten. Als dat werd bedoeld om de nieuwe shoppingcenters Neo en Docks een prikkel te geven door de wurging van de handel in het stadscentrum, dan had de goochelaar dit waarschijnlijk niet anders aangepakt. De blunder werd ondertussen toegegeven, maar niet opgelost. Een kloesj mayonaise op de salade. Wanneer ‘onze’ jihadisten de Stade de France et de Bataclan aanvallen, werpt de ganse wereld een venijnige blik naar Molenbeek-Sint-Jan. Flupke Snor loopt even naar de kapper om op TV zijn ‘Vérité’ voor te stellen. Voor de camera’s blijft hij erop hameren: “Met mij zou er niks zijn gebeurd.” Geen spijt. Noppes. Maar van zijn kant zweert Jan Jambon dat hij “Molenbeek gaat uitzuiveren”. Dan ontdekken wij het bestaan van een miskend team: het Ocad. Een handig schild voor de regering. Iedereen blijft thuis want de straten zijn onveilig. Yvan loopt op en af: moet hij het vuurwerk van oudejaarsavond laten doorgaan of niet? Per slot van rekening dan toch niet, maar de burgemeester zit er voor niets tussen: beslissing van het Ocad. Het zand op het vuurwerk belandt ook in de Brusselse salade. Tandengeknars. Met Maria Lichtmis sluit een heleboel Brusselse tunnels bij gebrek aan onderhoud en politieke wil. Brussel zit klem. Een sprong achteruit, toen de kleine ring uit watergevulde grachten bestond. Toen werd aan elke Brusselse poort tol betaald. Kunnen we nog lager vallen? Ja, hoor. Een oudstrijder meent zich te herinneren dat de plannen van de tunnels ergens in een pijler van een brug werden opgeborgen. Ondertussen hebben de ratten waarschijnlijk alles kapot gevreten. In allerijl wordt een parlementaire commissie samengesteld, onder het voorzitterschap van grootvizier Charles Picqué himself. 4 BECI - Brussel metropool - juni 2016 CORNER Een gezellig onderonsje. De commissie komt tot het besluit dat de problemen te wijten zijn aan … tegenslag. Brussel klaagt het Gewest aan. Pascal Smet broebelt een paar ongerijmdheden. Maar van schuldigen nog steeds niet het minste spoor. Groot gejubel op 18 maart, want een pizzabezorger arresteert Salah Abdeslam op 200 m van bij hem thuis. Een onvoorzichtige minister had net de tijd om op Twitter het berichtje “We hebben hem te pakken” te verspreiden. Toen gebeurde het. 22 maart. Eens te meer improvisatie, nu wel tegenover afschuwelijke gruweldaden. Het Ocad vindt dat zulks een ‘4’ verdient. Alles gaat dicht, behalve de scholen. Opnieuw zijn de eventuele verantwoordelijken of aansprakelijken bijzonder dun gezaaid. Wanneer Jan Jambon en Koen Geens hun ontslag aanbieden, wordt hun beleid goedgepraat. Er rollen geen koppen. Terwijl Brussel het hoofd weer boven water probeert te krijgen, gedragen de luchtverkeersleiders zich grillig. Kort daarop gaan de cipiers dwarsliggen en vreest ’s lands eerste magistraat voor een ‘schurkenstaat’, waar Justitie aan haar lot wordt overgelaten. Helaas is het spaarvarkentje van Koen Geens hopeloos leeg … In de neerslachtige sfeer tracht Brussel wat troost te vinden met het Irisfeest voor zijn verjaardag. Van de familieleden (Federaal, Gewesten en Gemeenschappen – de heren Charles Michel, Rudy Demotte, Paul Magnette en Geert Bourgeois) is niemand komen opdagen. Een familiefeestje bouwen, nietwaar? Ja, ja … Bart De Wever wrijft zich in de handen: doe zo voort en de deur van het confederalisme gaat binnenkort vanzelf open. Maar de Belgische pers heeft andere bezorgdheden: wat nu, zonder Kompany? ●

SPEAKER’S HET ECONOMISCHE GEDOE BARCAROLLE OP DE ZWARTE TOETSEN De economie bestaat erin de beschikbare productiefactoren zo efficiënt mogelijk te gebruiken. De groei is gestopt omdat wij op het terrein een soort malthusianisme beoefenen dat deze factoren te weinig inzet. Een beetje theorie helpt soms. De economieën van gevorderde landen … krabbelen achteruit, terwijl Afrikaanse economieën tussen 4 en 5% per jaar groeien, soms meer. We zitten duidelijk met een probleem. En zoals steeds vervallen sommigen in een Dehaene-retoriek waarvan de diepzinnigheid als volgt kan worden samengevat: maak van een probleem geen probleem zolang het geen probleem is. Ondernemingen beseffen wat een voertuig en zijn bestuurder zoal kosten in kilometers, tijd en CO2. Maar dit besef is niet bij de gezinnen doorgedrongen. Een Franse vriendin vroeg mij een tijd geleden waarom zoveel Belgen in sjieke sleeën rijden: “Jullie Belgen verdienen zeker hopen geld om in zulke dure bakken te rijden?” Ik antwoordde bescheiden dat “wagens bij ons fiscaal aftrekbaar zijn.” Dit kon deze dame amper geloven: “Af-trek-baar???” Zoals steeds vervallen sommigen in een Dehaene-retoriek: maak van een probleem geen probleem zolang het geen probleem is. In België heeft iedereen een wagen. En vaak niet de eerste de beste. Die dient om naar het werk te rijden, boodschappen te doen, de kinderen aan school af te zetten, golf te gaan spelen, naar café te gaan, om het even. Meestal verplaatsen we ons in rijdende salons, het enige dak waaronder we nog een sigaretje mogen paffen zonder buiten te bevriezen. Wat dit kost? De werknemer: “Het zit in mijn loonpakket!” De werkgever: “Dit kost me minder dan een werkelijk salaris”. Is dat wel zo? En wat met de indirecte kosten als de impact op de infrastructuren, de files, de stress, de CO2? Geen idee. Hierdoor werken wij in feite boven ons toerental maar onder onze capaciteiten. Of dit geen probleem is? Toch wel. Freddy is elektricien. Vóór de tax shift kostte zijn arbei… sorry, zijn werknemer hem 4.000 euro per maand, wat gelijk stond met iets meer dan 1000 euro netto voor de medewerker. Dankzij de tax shift, is de kost nu teruggevallen tot 3.000 euro. “Nog te veel, vindt Freddy. “De mensen sparen. Ze herstellen alleen wanneer het echt nodig is.” Economisch gezien betekent dit dat Freddy en zijn medewerker onder hun capaciteit werken. De klanten onderhouden en renoveren hun elektrische installatie niet langer, maar proberen zoveel mogelijk te sparen, met alle gevolgen van dien op de omzet van de producenten, invoerders en vervoerders van elektrisch materiaal. Freddy remt nu zijn activiteiten af en beoefent dus op het terrein een soort malthusianisme, uit vrees dat de groei van zijn zaak kosten zou teweegbrengen die hij niet zou kunnen dragen. Dit komt dus neer op een onvolledig gebruik van de capaciteit. Nog steeds geen probleem? Toch wel. De voorpagina van de krant L’Echo onthulde, half mei, deze onthutsende werkelijkheid: één zieke op drie wordt bij een controle op heterdaad van zwartwerk betrapt. In ons land zoeken 500.000 mensen naar werk. Voeg daarbij (tientallen) duizenden nutteloze banen binnen de overheidsdiensten (zoveel te beter voor de houders). Anderzijds bestaan er evenveel of zelfs meer open vacatures die soms niet enorm veel kwalificaties vereisen. We slagen er maar niet in deze twee werkelijkheden op elkaar af te stemmen. Gregory is opleider in de bouwsector, waar een tekort aan arbeidskrachten heerst: “Bouwvakkers moeten natuurlijk vroeg opstaan. In de winter is het koud en in de zomer warm. Zwartwerk krijgt de voorkeur …” De ontoereikende matching tussen vraag en aanbod kost bergen geld. Ergens spelen we dus de barcarolle voor zwarte toetsen van Alexander Glazoenov, terwijl de piano van onze economie zoveel meer aankan. Een waar probleem. ● | Jean Blavier CORNER Vous voulez faire partie d’un réseau d’entrepreneurs dynamiques ? Wenst u in een netwerk van dynamische ondernemers te worden opgenomen? www.beci.be/sign_up_to_newsletter/ Chambre de Commerce de Bruxelles Kamer van Koophandel Brussel Avenue Louise 500 Louizalaan 1050 Bruxelles-Brussel BECI - Brussel metropool - juni 2016 5

THINK TANK “Brussel heeft een inspirerend project nodig” “Brussel doorstaat de ergste crisis sinds de laatste oorlog”, stond in een titel van de Franse krant Le Monde te lezen. Ook wie geen onheilsprofeet speelt, geeft toe dat de terreuraanslagen die de Europese hoofdstad in rouw dompelden, eveneens haar economie zwaar toetakelden. In de lijn van de Stronger.Brussels campagne organiseerde BECI een ontmoeting tussen de bedrijfswereld en de Brusselse Minister van Economie Didier Gosuin. Emmanuel Robert I n de salons van hotel Métropole waar een honderdtal ondernemers met Didier Gosuin gedachten waren komen wisselen, heerste een aangrijpende emotie. Sommige ondernemers waren volledig wanhopig, zoals de man die vertelde dat hij een zaak die al 50 jaar vlot draaide, had moeten sluiten. Volgens de ramingen van BECI gaan de bedrijven van het Brusselse Gewest sinds november onder 20 tot 40% omzetdaling gebukt. Naar verluidt riskeert een derde van de horecasector en de handelszaken failliet te gaan. Dit is vooral in het stadscentrum het geval. Bovendien zouden 10.000 banen op de helling staan. De terreurdreiging is natuurlijk niet de enige oorzaak van deze stagnatie. “Dit leed is een reeds bestaand leed komen aanvullen”, verklaarde een deelneemster. Naast de lock-down en de terreur is er sinds januari ook de sluiting van de Stefanietunnel en vooral, nu al een jaar lang, de aanleg van een verkeersvrije zone die op heel wat tegenkanting en weerstand botst, zoals tijdens deze ontmoeting nogmaals duidelijk werd. “De politieke wereld draagt een deel van de verantwoordelijkheid”, erkende de minister, die ook verklaarde dat “de impact aanzienlijk is”. “Wat wij na 13 november hebben ingevoerd, blijkt sinds de aanslagen van 22 maart ontoereikend.” Er werden weliswaar een aantal maatregelen genomen of versterkt. Op federaal niveau ging het om tijdelijke werkloosheid, economische werkloosheid, uitstel van bijdragen, vermindering van voorschotten, vrijstellingen enz. Regionaal werd de ‘city tax’ opgeschort en kregen ondernemingen thesauriesteun. Verder ontwikkelde het Gewest een Cel die financieringsaanvragen vlotter moet laten verlopen. Met de financiële sector werden contacten gelegd om middelen te mobiliseren en via een hefboomeffect de getroffen sectoren te ondersteunen. Zulke maatregelen zijn natuurlijk welkom, maar de vraag is of ze zullen volstaan. “We mogen een negatief antwoord hierop niet zomaar afketsen. Wat wij tot nu toe hebben gedaan, beantwoordt misschien niet volledig aan de verwachtingen en is wellicht aan herziening toe. Daarom hebben we behoefte aan een zeer nauwkeurige monitoring. Maar de ware uitdaging”, aldus nog de minister, “is voorspellen wanneer de toeristen terugkeren, de consumptiepatronen weer wakker schieten en de mensen naar het stadscentrum stappen.” 6 BECI - Brussel metropool - juni 2016 De ontmoeting vond symbolisch plaats in de salons van hotel Métropole, in hartje Brussel. De gelegenheid om onze modellen te herzien Didier Gosuin bleek relatief optimistisch voor het zakelijke toerisme op middellange termijn, maar gaf toe dat hij bezorgd was om het recreatieve toerisme “dat aan versterking toe is”. Hij pleit voor gecoördineerde inspanningen om het imago van België en zijn hoofdstad weer op te krikken. In dit opzicht betreurde een van de deelnemers dat “de federale overheid heeft gewacht tot Brugge problemen begon te ondervinden om zich eindelijk over het lot van Brussel te buigen.” Dit beaamde Didier Gosuin: “Dit land is niet aan zijn hoofdstad gehecht. Dit geldt trouwens zowel in het noorden als in het zuiden van het land. Mensen moeten inzien dat wanneer ze Brussel, onze economische motor, aan zijn lot overlaten, ze zichzelf in de voet schieten.” De terreuraanvallen hebben hoe dan ook een zekere kwetsbaarheid van de Brusselse economie aangetoond. De meervoudige ondernemer Michel De Kemmeter, die de samenkomst bijwoonde, beschouwt de crisis als de gelegenheid om onze modellen te herzien: “Waarom gaan we niet voor een inspirerend project, samen met de jeugd, die boordevol ideeën heeft?” De heer Gosuin gaf hem gelijk, maar nuanceerde: “Een dergelijk mobiliserend project ontstaat niet van de ene dag op de andere. Wij lanceerden Make.Brussels en projecten belanden in de wijken. Dit is echter korte termijn. Er is nood aan een grootschaliger en meer innoverende aanpak. Daar moeten we over nadenken en met de beschikbare middelen optreden.” ● Voor de bedrijfswereld lanceerden BECI en zijn sectorale partners Stronger.Brussels, met een mini website waar alle vitale informatie te vinden is (sociaal, fiscaal, financieel …) om de crisis het hoofd te bieden. Zie www.stronger.brussels.

Rekruteren met Select Actiris, eenvoudig en gratis. biedt diensten aan die uw aanwerving vereenvoudigen. • Een consultant gespecialiseerd in uw activiteitensector • Een selectie van maximum 6 kandidaten die aan het gewenste profiel voldoen • Tips om uw loonkosten te optimaliseren • Administratieve ondersteuning bij het aanwerven van jongeren en stagiairs Om gratis gebruik te maken van onze diensten, surf naar www.actiris.be Actiris verandert de toekomst van uw bedrijf www.actiris.be Met de steun van het Europees sociaal fonds

Het nr.1-maandblad van de Brusselse kaderleden en bedrijfsleiders Wordt in alle Brusselse bedrijven gelezen* Als u dit BERICHT leest dan zag u de POST-IT Een treffende campagne? ROEP MAX ERBIJ! En nodig uw personeel uit op de Garden Party van BECI: 10 gratis toegangen bij de eerste post-it campagne *Richt zich tot alle ondernemingen die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meer dan 5 mensen tewerkstellen Call MAX + 32 471 06 28 89

THINK TANK Een spruitje voor Brussel Brussel voelt nog steeds de pijn van de aanslagen op 22 maart. Zijn ondernemingen ook. Ondanks de zware tegenslag blijven het geloof in de toekomst en de humor van de Brusselaars ongedeerd. Dit bewijst een knettergekke campagne, onder het motto van het spruitje. Pierre Chaudoir O p 23 maart ontwaakte onze hoofdstad van een nachtmerrie. De beelden blijven in ons achterhoofd hangen, want de blinde terreur had ieder van ons kunnen treffen. Wij kennen allen iemand die in de vorige metro zat of die een vliegtuig moest nemen. We staan verbluft van de solidariteit van de Brusselaars. Met verdiende trots. Toch moeten we toegeven dat de gemeenschappelijke veerkracht wat aan dynamiek tekortschoot. Wij hadden beter verwacht. Het Beursplein sidderde enigszins, terwijl alle Brusselaars ergens van een eigen Place de la République droomden. Dit werd belet. De Horecasector ondergaat moeilijke tijden – weliswaar in stilte, uit eerbied voor de talrijke slachtoffers. Dezelfde moeilijkheden gelden voor de schouwburgen en uitgaansgelegenheden. Wat verloren ging, valt onmogelijk terug te winnen. Iedereen bijt op zijn tanden, in afwachting … BECI, IZEO, de Brussels Hotels Association, de Belgian Restaurant Association, de Brusselslife site … Ze ontvangen alle welwillend de verzoeken om bijstand van hun leden, klanten en sympathisanten. Ze gaan bij alle ministeries aankloppen om snelle, concrete en ingrijpende hulp te vragen. De handelszaken kunnen niet wachten: ze staan op de rand van de afgrond en ze moeten vooruit. De situatie is gewoon onhoudbaar. De privésector zette zijn eigen middelen in: BECI en zijn partners riepen Stronger.brussels in het leven. Deze website geeft een overzicht van alle bestaande steunmaatregelen voor ondernemingen en de alternatieven voor ontslag. Via hun verenigingen organiseren de handelaars hartverscheurende en diep ontroerende vergaderingen, in aanwezigheid van het RSZ, Partena, de Brusselse Minister van Economie Didier Gosuin en de Eerste Minister … Van hun kant te organiseren de kranten L’Echo-De Tijd onder het motto Make Love not War een sympathieke campagne 10 BECI - Brussel metropool - juni 2016 om iedereen terug naar de restaurants te lokken. Alles wordt gefotografeerd en gepubliceerd onder de hashtag #diningforbrussels. BECI heeft hieraan deelgenomen. Ook de Brusselse hotels komen in opstand. Ze nodigen hun klanten uit zich in pyjama in de lobby van het hotel aan te melden tijdens het weekend van Hemelvaart, om op die manier slechts de helft van de prijs te betalen. Dit kreeg een ruime weerklank in de internationale pers: de Belgische ondeugende geest is terug van weggeweest! Gezwans en surrealisme En toen sproot het concept Sprout to be Brussels. Alles draait rond de liefde voor onze hoofdstad. De gedachtegang is te vergelijken met I Love NY of I Am Sterdam. Kunstenaars, restaurateurs en handelaars brengen het programma tot leven. Badges zijn verschenen op de kragen van bekende figuren. Een Facebook pagina is zich aan het uitbreiden en #sprouttobebrussels verspreidt zich op de sociale netwerken. Onze gemeenschappelijke veerkracht komt eindelijk tot uiting. Dit is Brussel waarvan we houden, met zijn gezwans en zijn surrealisme. Waarschijnlijk de enige stad ter wereld die als symbool een groente kiest waar veel kinderen (en zelfs volwassenen) een hekel aan hebben. We staan dus mijlenver van het imago van een administratieve hoofdstad, een economisch bastion of een hellhole (dixit een VS presidentskandidaat van wie ik de naam even kwijt ben). In Brussel hebben we misschien geen Big Apple, maar wel boordevol ideeën – en spruitjes! Hopelijk wordt Sprout to be Brussels de beweging die een nieuwe symbolische band legt tussen Brussel, zijn inwoners en zijn bezoekers. Dit alles om het imago wat op te luisteren, de trots te herstellen en een nieuwe start te nemen. Plant een spruitje voor Brussel! ● Photos R.A.

THINK TANK THINK TANK Het voetgangersgebied gedraagt zich als een krekel De verkeersvrije zone blijft in de hitparade van de in Brussel meest besproken onderwerpen. Op aanvraag van BECI onderzocht The Cube de aanwezigheid ervan sinds 1 april 2015 in digitale media als informatiesites, blogs, fora en Twitter. Adrien Dewez H et voetgangersgebied gedraagt zich in de media als een krekel. Overdag hoor je nu en dan zijn geruis. En dan volstaat een gebeurtenis, de avondval of de aankondiging, op 20 april 2015, van het begin van de testfase om het gebied, als een krekel, de ganse nacht door ononderbroken te doen ruisen. Dit achtergrondgeluid kende ook pieken, namelijk bij de effectieve start van de testfase op 28 juni, tijdens de lockdown en de terreuraanslagen en ook toen Cécila weigerde Yvan Mayeur te dienen. Dit voorval genereerde bijna evenveel inhoud als de start van het project, maar wel minder dan de week van de terreuraanslagen, het absolute record in de media voor de bestudeerde periode. De zaak beperkt zich in geen geval tot Brussel. Vooral uit Twitter blijkt dat de productie van media-inhoud over gans België was gespreid. Het merendeel van het commentaar komt natuurlijk van de hoofdstad, maar ook de steden Luik en Gent waren vrij actief. De belangstelling voor het onderwerp overschrijdt zelfs de grenzen van ons land. Trouwens slechts de helft van de productie rond dit Aantal vermeldingen van het voetgangersgebied in de Belgische digitale media, tussen 01.04.2015 en 11.05.2016 3000 2500 April 2015: Opening voetgangersgebied 2000 1500 November 2015: Lockdown 1000 500 01/04/2015 01/01/2016 Sources: Universal Insights (powered by the cube) – Digital media platform from 1/04/2015 to 11/05/2016 12 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Week 1911/05/2016 51% 27% 1%1% 6% 14% Australïe 1% Canada 1% Nederland 6% Frankrijk 14% Anderen 27% Belgïe 51% Meer dan 28.000 vermeldingen Maart 2016: terreuraanvallen in Brussel 30% April 2016: Cecila weigert Yvan Mayeur te dienen. thema in de digitale media is uit België afkomstig. De meest ‘betrokken’ landen zijn onze buren Frankrijk en Nederland, maar ook Australië en Canada komen aan bod. Als we het aantal gecreëerde inhouden even terzijde laten, merken we dat nagenoeg alle landen ter wereld op een of ander ogenblik de Brusselse voetgangerszone hebben besproken. Van Twitter kunnen we vaststellen dat hij zijn rol van verstoorder of van content creator niet heeft vervuld. Het medium reageerde voornamelijk op informatie verschenen in de online-pers en genereerde zelf zeer weinig nieuwe inhoud. De voornaamste beïnvloeder van Twitter over dit onderwerp was namelijk … de krant Le Soir. Het geruis van een krekel duurt slechts een nacht, maar de voetgangerszone is nu al 13 maanden bezig en zal blijkbaar op korte termijn niet bedaren. De geluidshinder stoort niet alleen de buren: hij verspreidt zich in de ganse wereld. Misschien wordt het tijd om wat harmonie na te streven, ter vervanging van de ellendige en aanhoudende ruzie. Het imago van Brussel zou hier alle baat bij hebben. ● Aantal vermeldingen, per taal 18% Nederlands 18% Frans 52% Engels 30% 52% Aantal verschenen vermeldingen, per land insights & more

BRUSSEL VOETGANGERSZONE Toegankelijkheid handleiding Interparking beschikt over 24 parkings in Brussel waarvan 7 binnen het pentagon, vlakbij de uitgebreide voetgangerszone. Hoe die makkelijk te bereiken zijn, vindt u via de specifi ek aanbevolen routes voor elkeen van deze parkings op: parkingvoetgangerszone.be OVERAL DICHTBIJ

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Een verplichte rapportage van niet financiële gegevens? Een Europese richtlijn verplicht voortaan grote organisaties van openbaar nut (beursgenoteerde vennootschappen, banken, verzekeringsmaatschappijen …) die meer dan 500 loontrekkenden tewerkstellen, in hun jaarverslag niet financiële gegevens te vermelden (met betrekking tot duurzaamheid en/ of sociale aangelegenheden). Moet deze regeling in alle ondernemingen worden toegepast? Gaëlle Hoogsteyn ©Thinkstock Roland Van Malderghem bestuurder van Unicef De publicatie van niet financiële informatie geeft aandeelhouders en andere stakeholders een nuttig globaal overzicht van de situatie en de prestaties van de onderneming. Beleggers houden trouwens hoe langer hoe meer rekening met zulke gegevens wanneer zij keuzes maken. En meerdere studies tonen aan dat op het vlak van aanwerving, (vooral jonge) werknemers steeds meer belang hechten aan de waarde van de onderneming waarvoor ze werken. De publicatie van niet financiële gegevens bevordert dus de rekrutering en het behoud van personeel. En ten slotte moeten bedrijfsleiders verder kunnen zien dan louter financiële cijfers om een lange-termijnkijk te krijgen op de rol, de activiteiten, de werking en de levensvatbaarheid van de organisatie. Ik pleit dus voor de invoering van de Europese richtlijn en de bepaling van in te vullen minimumdrempels. Tegen eind 2016 geeft de Europese Commissie bijkomende methodologische aanwijzingen. Ik vind dit een positieve evolutie waardoor zulke verslagen voor iedereen interesEen positieve doorbraak santer en leesbaarder zullen worden. In KMO’s laat de noodzaak zich waarschijnlijk minder voelen, maar in sommige gevallen zijn niet financiële gegevens wel nuttig. Bedrijven kunnen zich op die manier op de markt positioneren en hun imago verbeteren. Als jurylid van de Best Belgian Sustainability Reports kreeg ik de gelegenheid zeer relevante niet financiële jaarverslagen van KMO’s in te kijken. Enkele bladzijden volstaan om de lezer duidelijk inzicht te geven in wat het bedrijf zoal verwezenlijkt. KMO’s hoeven waarschijnlijk niet zozeer in het detail te gaan als grotere ondernemingen, maar een dergelijke reporting blijft zeer interessant. Bovendien vind ik dat NGO’s, die zich per definitie inzetten voor duurzame ontwikkeling, op dit vlak het voorbeeld zouden moeten geven, zeker wat donoren betreft. Enkele grote NGO’s uitgezonderd en ondanks veel goede wil heerst er nog veel amateurisme. Richtlijnen zouden bijdragen tot een meer gestructureerde aanpak. 14 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Jean-Marie Postiaux Public Affairs, Solvay Belgium Als internationale onderneming in de chemiesector besliste Solvay in 2006 al verslag af te leggen over duurzame ontwikkeling. Transparantie vinden wij normaal. Wat wij inzetten om onze ecologische voetafdruk te beperken, mag worden gezien. Sindsdien evolueerde onze aanpak flink: wij publiceren vandaag een geïntegreerd verslag volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative 4 en de ISO 26000 norm. Reporting, ja maar op vrijwillige basis. Verslaggeving over zulke data levert de ondernemingen meestal voordelen op. Steeds meer stakeholders (beleggers, aandeelhouders, klanten, leveranciers, werknemers, NGO’s…) tonen hier belangstelling voor omdat zulke gegevens een visie op veel langere termijn bieden dan de resultaten van het afgelopen kwartaal of jaar. De onderneming zelf kan hierdoor beter inzien hoe ze op een duurzame manier de benodigde hulpbronnen kan gebruiken, met behoud van de creatie van economische waarde. Deze reporting gebeurt momenteel op vrijwillige basis. Ik vind dat het zo moet blijven. Nagenoeg 80% van de grotere beursgenoteerde ondernemingen publiceert al dergelijke jaarverslagen. Ik vraag me daarom af of een verplichting zinvol is. Voor kleine ondernemingen zou dit een zeer zware last betekenen. In KMO’s is de baas al met alles en nog wat bezig. Het lijkt me daarom weinig realistisch ze bovendien te verplichten een dergelijk jaarverslag te publiceren. En als de verplichting er toch komt, dan kan dit alleen op Europees niveau. Op nationale schaal zou dit niet veel zin hebben, want het zou elke vorm van benchmarking met de rest van de markt belemmeren en een serieus probleem opleveren voor ondernemingen die, zoals de onze, in verscheidene landen dochterondernemingen bezitten. Laten we niet vergeten dat deze reporting is bedoeld om aan te tonen wat de bedrijven al dan niet voor het milieu doen. Er kan hier geen sprake zijn van onbezonnen automatisch invullen van cijferkolommen.

THINK TANK RONDE VAN DE GEMEENTEN, HALVERWEGE HET MANDAAT Van Schaarbeek tot Vorst Drie jaar na het voorleggen van zijn ‘gemeentelijk charter’ aan de politieke partijen zet BECI zijn bezoek aan de Brusselse gemeenten voort. Interview door Olivier Fabes Schaarbeek, van heel groot tot heel klein (en typisch) Verder staat er een door EFRO-fondsen gefinancierd project op stapel om een ‘hotel’ te bouwen voor mediabedrijven in de breedste zin. Dit kan in het vroegere Mobistar gebouw of in een nog te bouwen pand. Iets meer naar het westen bereidt zich ook een ander stedelijk ontplooiingsproject voor … De vroegere ligging van het Josaphat station wordt volledig heraangelegd om in het westen ervan huisvesting, crèches, scholen, handelszaken en kantoren te bouwen en, in het oosterse gedeelte, een industriepark. In dit tweede gedeelte (nvdr: waar nu al de Event Lounge is gevestigd) staan al enkele goederenopslagbedrijven. Wij gaan deze KMO’s begeleiden naar activiteiten die meer tewerkstelling bieden. Bernard Clerfayt Schaarbeek, de tweede meest bevolkte gemeente van het Gewest, onderscheidt zich door een zeer gecontrasteerde economie met enerzijds mastodonten als de VRT en de RTBF, de grote spelers van de toekomstige audiovisuele wijk aan de Reyerslaan, of de Proximus-toren, en anderzijds duizenden kleine handelszaken en ZKO’s. Tussen deze twee uitersten bestaan bitter weinig KMO’s van enige omvang. Een gesprek met burgemeester Bernard Clerfayt (DéFI). De Reyers-wijk wordt een geweldige uitdaging voor de gemeente ... ‘mediapark.brussels’ is een gemengd privé- en overheidsproject dat inderdaad deze site als audiovisuele wijk in Brussel wil bestendigen en uitbreiden. Naast nieuwe gebouwen voor de twee openbare omroepen voorzien de plannen een concentratie van functies rond media en communicatie. Dit alles op een site van 400.000 m², waarvan de helft voor huisvesting is bestemd, iets meer dan een kwart voor ondernemingen en de rest voor infrastructuren. Er komen bioscoopzalen en een ‘Mediaplein’ waar buitenluchtuitzendingen en concerten kunnen plaatsvinden. We zijn ook van plan er hogescholen te vestigen, evenals een beroepsschool voor communicatie- en mediaberoepen. Op welke termijn? 2020 of 2021. De bouwvergunningen werden aangevraagd. Hoeveel ondernemingen wenst u daar naartoe te lokken? Het aantal is van minder belang. De wijk moet vooral een zeer actief audiovisueel centrum in de hoofdstad worden. Andere economische gebieden, vandaag of morgen? Grote KMO’s zijn er in Schaarbeek niet. En ook zeer weinig industrie. Onze economie rust vooral op ZKO’s. Wij beschikken wel over twee bedrijvencentra: de ‘Lustrerie’, voor sociale en solidaire economische activiteiten en waar 55 mensen werken, en anderzijds M-Brussels, goed voor meer dan 200 banen. En daarnaast natuurlijk de handel. Hoe is het hiermee gesteld? De Brabantstraat is een van de meest levendige en kosmopoliete handelswijken van Brussel, met een verzorgingsgebied van 400 km! Op zondag is het er ‘vollen bak’! (Hij bladert in een studie van het handelsagentschap Atrium.) Gemiddelde voetgangersstroom per dag: tussen 12.000 en 17.000. Drie keer meer dan in de Baljuwstraat in Elsene en niet veel minder dan in de Nieuwstraat (26.000)! Merkwaardig is dat de allochtone handelaars van de eerste generatie nu de zaak overlaten aan hun kinderen die hier geboren zijn en die een modernere visie van de handel hebben. De kwaliteit verbetert maar de goederen blijven goedkoop. De wijk is niet langer een bazaar en het koperspubliek is er diverser dan vroeger. Wij dromen ervan de Brabantstraat te laten doorlopen tot de Nieuwstraat waarvan ze door de kleine ring kunstmatig werd afgezonderd. De nieuwe metrolijn naar Bordet, met vier haltes in Schaarbeek, zal ons hierbij helpen. Over de Brabantstraat en zijn zeer weinig officiële handel doen heel wat geruchten de ronde … Alles is onder controle, wees gerust. Nu is het zo dat een beruchte gelijklopende straat (nvdr: de Aarschotsestraat) een nogal specifieke vorm van handel concentreert, die ook voor wat toeloop zorgt. Sinds ik burgemeester ben, hebben we de prostitutie daar niet verdreven – want ze zou BECI - Brussel metropool - juni 2016 15

THINK TANK anders op het trottoir belanden, of in omliggende wijken – maar we hebben geen verdere uitbreiding toegelaten. We hebben ons door Antwerpen laten inspireren en maatregelen getroffen op het vlak van politie, stedenbouwkunde en belastingen. Als u die kant opgaat, zult u merken dat de huizen er minder ellendig uitzien dan vroeger. Laten we even teruggaan naar de Brabantstraat. Deze handelszaken zijn toch bijzonder kwetsbaar, nietwaar? Toch niet. Op de 250 winkels staat er nagenoeg geen enkele leeg. In de jaren 70 ging de buurt enorm achteruit, maar vandaag is het een van de meest dynamische gebieden in Brussel. Welke evolutie merkt u in de handel, buiten deze toch zeer typische winkelwijk? Aan het kruispunt tussen de Louis Bertrandlaan en de Haachtsesteenweg is er een kleine maar dynamische ‘bio-bobo’ kern ontstaan. De gemeente heeft de vroegere tramherstellingsateliers overgenomen. Daar wordt nu een bio-markt gehouden. In de wijk is ook het eerste ‘café-poussette’ (nvdr: een café voor ouders met kleine kinderen) van Brussel verschenen. Wat denkt u van het toekomstige Docks shopping center, aan de rand van uw gemeente? Ik denk dat onze handel, vaak zeer typisch en met weinig winkelketens, weinig concurrentie zal leiden. Vooral andere shopping centers zullen afzien. Het ware probleem ligt bij mobiliteit. Bij projecten als Docks en mediapark mag het doorkruisen van Schaarbeek geen nachtmerrie wordt. De toekomstige metrolijn zal de druk wat wegnemen, maar vroeger dan 2024-25 mogen we daar niet op rekenen. Vorst: het Gewest in het klein Vorst roept onmiddellijk het beeld van Audi op. Wat met de andere industriële bedrijven? Verdwijnen die? De dalende trend is aan het stabiliseren. Er wordt zelfs opnieuw geïnvesteerd, onder andere in het GOMB park langs de Ruisbroeksesteenweg. Nieuwe types KMO’s duiken op: een industriële bakkerij, een producent van vensterramen en hoogwaardige schrijnwerkerij, eventbureaus als Tempora of VO Communications, die zich in vroegere werk- of opslagplaatsen vestigen … Aan de andere kant van de spoorweg hebben we nog steeds Unilever en de Duitse grootdistributiegroep Metro (Makro). Tegelijk worden industriegebieden omgeschakeld in huisvesting, met bijvoorbeeld de recente inhuldiging van sociale woningen in het voormalige gebouw van Diamant Boart. Stelt u sectorale verschuivingen vast? We hebben nog steeds veel goederenopslagbedrijven, maar ik merk een opwaartse evolutie, bijvoorbeeld met de ontwikkeling van het farmaceutisch laboratorium Labima op de Van Volxemlaan. De logistieke functies worden complexer. En dan is er natuurlijk Audi: de verstandhouding met de buurtbewoners loopt niet altijd van een leien dakje, maar de onderneming is een enorme bron van trots voor het Gewest en de gemeente. De fabriek heeft elke uitdaging overwonnen dankzij kwaliteit en innovatie. Binnenkort wordt daar een nieuwe SUV gebouwd. Een reeks onderaannemers zal daar wel bij varen. Dit vertegenwoordigt 3000 tot 4000 banen. Een hele geruststelling tot in 2028. Maar zoals altijd betreuren we dat zo weinig inwoners van Vorst toegang krijgen tot deze banen. Hoe bevordert u dan de lokale werkgelegenheid? We moeten teruggrijpen naar kleinere economische structuren, die niet alleen bijdragen tot de economie, maar ook tot de sociale samenhang. We kunnen inspiratie putten uit buurgemeente Sint-Gillis waar heel wat nieuwe KMO’s en coöperatieven zich gaan vestigen. Een soep-bar betekent meteen enkele banen in de buurt en versterkt de sociale band. In Vorst zou de Horecasector zich sterker kunnen ontwikkelen. Ook via rusthuizen kunnen we ons economisch ontwikkelen en nieuwe banen creëren. Heel wat dynamische privé instellingen hebben in onze gemeente gebouwd of gerenoveerd. Marc-Jean Ghyssels Burgemeester Marc-Jean Ghyssels (PS) is er zich van bewust: uit de gegevens (gemiddeld inkomen, werkloosheid, gemiddelde leeftijd) blijkt dat Vorst en zijn 55.000 inwoners een soort miniatuurversie van gans het Gewest vormen. Ook de uitdagingen zijn vergelijkbaar: de verstandhouding tussen de resterende industrie en de inwoners, de lokale tewerkstelling, een nieuwe dynamiek voor de handel enz. 16 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Welke economische impulsen hebt u gegeven? De voornaamste uitdaging die we tot nu toe niet konden overwinnen, is de heropleving van drie belangrijke handelswijken: VanPé/Sint-Denijs, Wielemans-Ceuppens en Hoogte Honderd. Zoals elders in het Gewest ondergaan ze de concurrentie van shopping centers, van Anderlecht tot Nijvel. We organiseren sinds kort een markt op woensdag namiddag om de mensen opnieuw de voordelen van buurthandel te laten ontdekken, ver van de verkeersopstoppingen. Op sommige plaatsen beginnen de handelszaken opnieuw te diversifiëren. Aankoopcoöperatieven worden gecreëerd. Zo bijvoorbeeld La Ruche qui dit Oui, een distributiecoöperatieve voor bioproducten.

THINK TANK Veel Belgen associëren uw gemeente met Vorst Nationaal. Enkele jaren geleden was de zaal zogezegd op sterven na dood was … De zaal onthaalt gemiddeld 80 tot 100 optredens per jaar. Op zich is dit niet slecht, maar helaas onvoldoende om de handelszaken in de buurt in stand te houden, ondanks de parkeerproblemen. De levensvatbaarheid van Vorst Nationaal moet in de komende jaren worden bewezen, rekening houdend met de concurrentie van Paleis 12, aan de Heizel. De capaciteiten verschillen (nvdr: tot 15.000 toeschouwers aan de Heizel, 8400 in Vorst). Beide vullen elkaar misschien aan. En heel wat artiesten blijven gehecht aan Vorst Nationaal. Hebt u initiatieven genomen om het leven van ondernemers te vergemakkelijken? Het college is steeds bereid te luisteren om specifieke oplossingen te vinden. Wij weten dat de wetgeving steeds ingewikkelder wordt. Wij proberen ons duidelijk te positioneren, met een snel ja- of nee-antwoord bij de aanvraag van een vergunning. U had het over parkeerproblemen in Vorst, maar blijkbaar ook in de bedrijfszones … Mobiliteit lag in Vorst altijd moeilijk door het naast elkaar bestaan van industriële en residentiële gebieden. We hebben een betalend parkeerplan ingevoerd dat tegen heel wat weerstand is gestoten. Maar u moet weten dat door de nabijheid van het station Brussel Zuid, sommige mensen hun wagen dagenlang aan de Hoogte Honderd lieten staan. Overdag lijkt het plan efficiënt, maar ‘s avonds blijft in sommige gebieden moeilijk parkeren. Vorst heeft ook last van onbetamelijke gedragingen … Een jaar geleden riepen wij de Silva brigade in het leven, met 35 mensen om specifiek de kleine criminaliteit aan te pakken. Die verminderde drastisch. De jonge schurken begrepen dat Vorst niet langer een ideaal speelplein was voor hen. Deze inspanning is vandaag naar de achtergrond geschoven. Sinds 24 dagen (nvdr: interview afgenomen op 18 mei) heb ik tussen 80 en 100 politiemannen die elkaar aflossen in de gevangenis van Vorst (nvdr: de burgemeester betreurt de verschrikkelijke staat van verval van het gebouw). We zullen jaren nodig zijn om de schade van deze staking te herstellen. En de energie die in dit dossier werd gestopt, kan het nergens anders worden ingezet. Deze federale regering kost een fortuin aan de Brusselse economie! ●

INTERNATIONAAL Iran wacht op ondernemers De economische sancties waaronder Iran een tiental jaar lang gebukt ging, werden grotendeels opgeheven. Het land beschikt over gigantische natuurlijke hulpbronnen en een aanzienlijk menselijk potentieel, maar wacht nog steeds op technologieën en investeringen. Het wil zijn plaats in de internationale economie terugwinnen. Dat is althans de boodschap die ambassadeur Peiman Seadat aan zijn toehoorders bij BECI is komen brengen. E en paar veelzeggende cijfers. Met zijn BBP van 400 miljard dollar (en een verwachte groei van 5,8% dit jaar) behoort Iran tot de top 30 van de wereldeconomieën. Het land beschikt over de derde grootste olievoorraden en de tweede grootste gasvoorraden ter wereld, naast aanzienlijke rijkdommen aan koper, zink, ijzer, chroom, goud enz. Iran is even uitgestrekt als Duitsland, Frankrijk en Spanje samen en vormt bovendien een geografisch kruispunt tussen Europa, het Midden-Oosten en Azië. De bevolking is jong: 70% van de 80 miljoen inwoners is minder dan 30 jaar oud. Het scholingsniveau is vrij hoog, met een menselijk ontwikkelingsindex die hoger scoort dan Brazilië of China. Iran vertoont dus alle trekjes van een economische grootmacht. Maar de reus is ingedommeld nadat economische sancties hem 10 jaar lang uit de internationale zakencircuits hebben geband. Resolutie 2231 van de UNO Veiligheidsraad hief in juli 2015 de sancties grotendeels op, al laten de uitwerkingen van deze maatregel nog op zich wachten. De behoeften zijn nochtans overweldigend. Iran wil op grote schaal investeren, niet alleen in de industrie (petrochemie, agrovoeding, automobiel …), maar ook in sectoren als toerisme, telecommunicatie, waterbeheer, afvalbeheer e.d. De handelsrelaties tussen Iran en de Europese Unie vertegenwoordigen vandaag 8 miljard dollar, maar zouden in de komende twee jaar naar schatting verviervoudigen. Het inhaalmaneuver is van start gegaan, stelt risico-analist Jolyn Debuysscher van de Credendo groep (voormalige Delcredere) vast. De deskundigen verwachten op termijn een serieuze doorgroei van de Iraanse economie, ondanks de stagnerende olieprijzen. De opheffing van de sancties geeft opnieuw toegang tot de financiële circuits, met als gevolg gemakkelijkere verrichtingen en lagere handelskosten. Tot zover de positieve aspecten. Voor Credendo blijft Iran echter een risicoland wegens de politieke instabiliteit in de regio en de ‘stroefheid’ van het zakelijke leven (die vooral te wijten is aan juridische complexiteit, wazige reglementeringen, corruptie, hoge inflatie enz.). Naar verluidt zijn hervormingen aan de gang. “Nieuwe relaties aanknopen” Er is meer nodig om ondernemers af te schrikken. De tijd is namelijk rijp om Iran te ontdekken. Tijdens de afgelopen 12 maanden ontving het land meer buitenlandse missies dan tijdens de vorige 25 jaar! Hiervan getuigt 18 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Emmanuel Robert Teheran, een hyperactieve hoofdstad Jean-Philippe De Groote (Eole Engineering), die in november 2015 aan de economische missie deelnam: de behoefte zijn aanzienlijk en de Iraniërs waarderen de Europese producten. Een aantal hindernissen blijft bestaan (onder andere wat betreft internationale betalingen), maar Iraniërs zijn eerlijke zakenpartners. Ze staan bekend voor hun degelijkheid en betrouwbaarheid. “Het onthaal is er hartelijk”, vertelt hij. Een tip: “Wees niet ongeduldig. Voor het zakendoen is er tijd nodig om kennis te maken rond een kopje thee en een gezellige babbel.” Het besluit van ambassadeur Peiman Seadat: “Gun ons wat tijd. Misschien zijn wij wat ouderwets in onze manier van zakendoen, maar het is voor ons echt tijd om nieuwe relaties aan te knopen.” ● Een economische missie in de lente 2017 BECI heeft bevoorrechte relaties met de Iraanse economische wereld aangeknoopt. Sinds 2014 heeft onze International Business Development Manager Sabine Soetens aan drie missies in Iran deelgenomen. Tegelijk ontving de Kamer van Koophandel van Brussel twee Iraanse afvaardigingen en werden memorandums of understanding (MoU) met de Kamers in Teheran en Ispahan ondertekend. Bovendien is de Kamer van Koophandel Iran-België-Luxemburg in dezelfde kantoren gevestigd als BECI. Een nieuwe economische missie vertrekt in de lente 2017 naar Iran. Hebt u belangstelling? Contacteer dan gerust Sabine Soetens: sso@beci.be of 02 643 78 12. ©Thinkstock

Ontdek onze lokale vluchten De dalende bijenpopulatie is een groot probleem. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor de voedselproductie. Hoog tijd om iets te doen, vond Brussels Airport. Dus installeerden we twee bijenkasten met 100.000 werksters, 5.000 darren en 2 koninginnen. Ook wilde bijen kregen onderdak in vier bijenhotels. Samen dragen ze bij tot de biodiversiteit rond de luchthaven.

INTERNATIONAAL Panorama van het vastgoed in Sjanghai In april nam BECI deel aan de studiereis in Sjanghai van de Executive Master in Vastgoed, samen met de Belgische afvaardiging – Mattias Debroyer, economisch en commercieel afgevaardigde voor Brussels Invest & Export, en zijn team. Dit was de gelegenheid om de stad onder de invalshoek van een van haar jachtigste activiteiten te ontdekken: immobiliën. Wij hadden ook leerrijke gesprekken met plaatselijke en internationale spelers, met inbegrip van Belgische ondernemers die markten in deze uitdijende stad van 24 miljoen inwoners zijn gaan veroveren. Lise Nakhlé, adviseur Stedenbouwkunde/Vastgoed, BECI D e Shanghai Tower is met zijn 128 verdiepingen van glas en staal de tweede hoogste toren ter wereld na de Burj Khalifa van Dubai. Vanuit het uitzichtpunt op 561 m hoogte ontwaart de bezoeker de Huangpu rivier en het historisch centrum van Puxi. Langs de oevers loopt de Bund, een laan vol koloniale gebouwen. Tussen de bruggen Nanpu en Lupu ligt de site van de Wereldtentoonstelling 2010. Ten oosten van de rivier, Pudong en zijn wolkenkrabbers die als paddenstoelen uit de grond schieten. De kleine haven die in de 19e eeuw met de handel van opium uitbreidde, werd eerst een financieel centrum, daarna een industrieel gebied en, in de jaren 90, een zakencentrum waaruit de huidige megalopolis is gegroeid. Zelfs op de maquette van het Tentoonstellingscentrum van de stedenbouwkundige dienst is het onmogelijk de stad geheel voor ogen te hebben. Met zijn 5000 torengebouwen en de 120 wolkenkrabbers die er jaarlijks bijkomen, ondergaat de stad een permanente metamorfose. Bij deze snelle veranderingen rijzen vragen: zijn zulke torengebouwen een noodzaak door de demografische groei of door de dalende beschikbaarheid van terreinen? Of hebben we eerder te maken met een wedstrijd voor wie de hoogste toren bouwt? Daniel Safarik is in Azië vertegenwoordiger van het Council of Tall Buildings and Urban Habitat, in de universiteit van Tongji gevestigd. Volgens hem beantwoorden de torengebouwen aan de uitdagingen van de toekomst. Ze zorgen voor een verticale dichtheid, ten voordele van horizontale openbare ruimte. Ze bevorderen bovendien de technologische innovatie en bieden voldoende veerkracht en duurzaamheid om de geplande vermindering van de koolstofvoetafdruk haalbaar te maken. Duizenden torengebouwen … en toch blijft de kantooroppervlakte, hoe merkwaardig ook, zeer vergelijkbaar met die van Brussel: ongeveer 11 miljoen vierkante meter in Sjanghai, tegen 13 miljoen in Brussel. Een ontmoeting met Joe Zhou, Head of Research JLL Shanghai, zorgt voor enige uitleg: de bezettingsgraad van de kantooroppervlaktes is zeer laag en bovendien sterk gedecentraliseerd. De gebouwen worden echter sterk bezet door retail of zijn voor residentieel gebruik bestemd. Daar kent de sector trouwens een forse groei. Dit bevestigt Cushman & Wakefield, die vooral focust op luxe-vastgoedontwikkeling met diensten. Het project The Springdale is daar een voorbeeld van. De financiële en verzekeringsmaatschappij Taiping Asset Management concentreert van haar kant een deel van haar investeringen op een groep bejaardentehuizen die echt een 20 BECI - Brussel metropool - juni 2016 stad in de stad vormt. Dit beleid speelt in op het ontwikkelingsprofiel van China: een opkomende middenstand en een sterk vergrijzende leeftijdspiramide. Uitzichten voor de Belgen? Deze verschuivingen en het economisch dynamisme dat aanzienlijke staatssteun geniet, maken van Sjanghai een van de meest competitieve steden ter wereld: haar BBP stond op de negende plaats van de wereldrangschikking in 2010, zou in 2020 op de vijfde plaats moeten belanden, en op de derde in 2030. China heeft beslist zijn beleid bij te sturen, wat hoogstwaarschijnlijk een weerslag zal hebben op de wereldeconomie (daarvan getuigen nieuwe spelers als Xiaomi): de low quality made in China moet plaats ruimen voor kwaliteit en duurzaamheid. De overgang is gemakkelijker aan te kondigen dan uit te voeren, maar getuigt van de wil om in te gaan op de verwachtingen van steeds veeleisender consumenten. De kwaliteitseisen zullen ook moeten worden toegepast op de bouwsector. De prijzen van materialen, arbeid en energie blijven stijgen, waardoor de snelle veroudering van gebouwen een echte uitdaging wordt. Belgische ondernemingen hebben op dit vlak, dankzij uw deskundigheid, zeker een rol te spelen. Dit deed architectenbureau JDS al, met de bouw van het buitengewoon kantorencomplex Hangzhou Gateway, aan de rand van de stad. De uitzichten gaan echter gepaard met moeilijkheden: speculatie, politiek getouwtrek en administratieve logheid veroorzaken instabiliteit in het Chinese systeem. Dit risico moet zeer zorgvuldig worden meegerekend en ingeschat alvorens u in Sjanghai aan een of ander economisch avontuur begint. ● Info: Lise Nakhlé,lna@beci.be, 02 643 78 21. R.T.

EEN WERELD VAN NIEUWE PERSPECTIEVEN. Net zo makkelijk zaken doen aan de andere kant van de wereld als in de eigen straat, dat is de droom van elke ondernemer. Brussel Invest & Export biedt u persoonlijk advies, een netwerk van economische en handelsattachés op elk continent, prospectieacties en fi nanciële steun om van uw internationale projecten een succes te maken. Ontdek een unieke bron van energie voor Brusselse bedrijven op www.brusselinvestexport.be of bel 02 800 40 00.

MYMERAK WIN TIJD, PLAATS EN GELD. MyMerak voor kmo’s en zelfstandigen. Bewaar uw archief buitenhuis, een muisklik verwijderd. Een archief op kantoor? Dat hoeft echt niet meer. Speciaal voor kmo’s, zelfstandigen en vrije beroepen ontwikkelde archiveringsexpert Merak het online platform MyMerak. Uw gegevens worden 100% anoniem en veilig bewaard–uw documenten in onze magazijnen, uw digitale data in een gecertifi eerde cloud. En toch blijven ze maximaal beschikbaar. Want u beheert MyMerak volledig online. Hebt u bedrijfsgegevens nodig? Binnen de kortste keren staan ze op uw scherm of voor de deur. Makkelijker kan het niet. En zekerder ook niet. Win tijd, plaats en geld. Kies uw formule op www.merak.be.

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Persoonlijke gegevens: ook uw zaak! Is uw onderneming actief op het internet of op de sociale netwerken? Verkoopt u online? Gebruikt u een controlecamera? Stuurt u direct marketing (e-)mailings uit, voor uzelf of voor klanten? Verwerkt u persoonlijke data op een andere manier? Zo ja, bereid u dan voor op de nieuwe Europese AVGB – de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Emmanuel Robert D e AVGB werd op 14 april 2016 door het Europese Parlement goedgekeurd en roept, door harmonisering, een halt toe aan de verwarrende en zeer uiteenlopende nationale wetgevingen over databescherming. In sommige landen is een dergelijke wetgeving zelfs onbestaande! Omdat de AVGB een reglement is, hoeft ze, om van kracht te worden, niet te wachten op een opname in de nationale wetgevingen. Dit zal dus effectief het geval zijn vanaf 2018. Het wordt dus hoog tijd om er zich op voor te bereiden. Daarom organiseerde BECI over de AVGB een workshop onder leiding van Sabine Mersch, van het kantoor Legal Consulting & Management. De verordening gaat alle ondernemingen aan – en zelfs alle organisaties, overheid of privé, groot of klein – voor zover ze data inzamelen over identificeerbare natuurlijke personen: internetgebruikers, klanten, bedienden of medewerkers. Een betere bescherming Het nieuwe reglement beoogt eerbied voor het privéleven en de bescherming van persoonlijke data, zonder echter hierdoor de economische activiteit te belemmeren. In dit opzicht versterkt het reglement de rechten van de personen op de controle van hun gegevens. Het voorziet een ‘recht om te worden vergeten’, de draagbaarheid van gegevens voor de gebruikers en een ‘digitale meerderjarigheid’ op 16 jaar voor het beroep op bepaalde diensten zonder voorafgaandelijke toelating van de ouders. Het reglement is bovendien van toepassing op alle ondernemingen – en hun onderaannemers – die diensten in de EU aanbieden, ook al zijn ze er zelf niet gevestigd. De ondernemingen worden verondersteld een afgevaardigde databescherming aan te stellen. Ze moeten een register van de verwerkingsactiviteiten bijhouden, met vermelding van de ingezamelde data, de doeleinden en hun toegankelijkheid. Ze worden verplicht een ‘privacybeleid’ in te voeren. Ze moeten een interventieplan voorzien ingeval van dataverlies (dat trouwens binnen de 72 uur moet worden gemeld). Ze worden verondersteld preventief de impact van nieuwe technologieën te bepalen. Enzovoort. Niet alle organisaties ondergaan dezelfde verplichtingen. Als uw onderneming geen gegevens of gevoelige data op grote schaal verwerkt, hoeft u geen afgevaardigde aan te stellen. En als uw KMO minder dan 250 mensen tewerkstelt en slechts af en toe persoonlijke gegevens verwerkt (geen gevoelige gegevens), dan is het bijhouden van een register niet noodzakelijk. De AVGB kent ook een centrale rol toe aan de nationale regulatoren. In België gaat het om de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer (CBPL). Deze regulatoren zullen als ‘enig loket’ optreden, met een veel ruimere sanctiebevoegdheid. Opgelet: de sancties kunnen bijzonder zwaar zijn. Overtreders riskeren boetes tot 20 miljoen euro of 4% van de wereldwijde jaaromzet van het bedrijf. Commerciële uitzichten? Hoezo? Nog meer verplichtingen en sancties, zult u zeggen … Zeker en vast, maar de AVGB kan ook kansen inhouden. Om te beginnen hebben we te maken met een doorbraak naar de ‘digitale eenheidsmarkt’, waardoor ondernemingen die in de EU actief zijn – bijvoorbeeld online verkoop of de export van diensten – veel gemakkelijker te werk zullen kunnen gaan. En bovendien bestendigt de verordening een ‘Europese eigenheid’ in de omgang met persoonlijke gegevens. Deze eigenheid kwam al aan bod tijdens enkele juridische geschillen, onder andere het ‘Facebook geval’ in België. De Europese wetgeving zal zijn burgers beter beschermen en strenger optreden tegen overtreders dan de Amerikaanse wetgeving ter zake. Enkele grote digitale VS spelers hebben dit al begrepen en tonen zich openlijk verontrust. Voor Europese ondernemingen kan dit kansen inhouden om zich op de wereldmarkt te positioneren, met een heel eigen expertise. ● Info: Jean-Philippe Mergen, 02 210 01 77 – jpm@beci.be BECI - Brussel metropool - juni 2016 23

Investeren in duurzame voeding Toen Innoviris eind 2014 de nieuwe actie Co-Create – Living Labs wilde lanceren, lag de keuze voor «duurzame voedingssystemen» vrijwel voor de hand. Om dit ambitieuze thema lokaal te verankeren, had Innoviris immers de kennis en knowhow van alle betrokken partijen nodig. Na de projectoproep werden zeven projecten met in het totaal dertig partners geselecteerd. Deze projecten zullen voor een periode van drie jaar worden gefinancierd voor een totaal bedrag van bijna 5 miljoen euro. Wij spraken met drie gepassioneerde Co-create ondernemers : Alexis Descampe – mede-oprichter van Färm, Caroline Denis - Corporate Social Responsibility Manager bij Sodexo en Aurélie Labarge, directrice van Poids Gourmand. Waarom is het belangrijk om te investeren in duurzame voeding ? Alexis Descampe : Sinds de 20e eeuw is de voedings-en landbouwsector het noorden kwijt. De belangrijkste activiteiten zijn gebaseerd op financiële motivatie en winstbejag. De voedingssector is een lege doos geworden: we vergiftigen onszelf én onze omgeving. Aurélie Labarge : Omdat de consument zich vandaag vooraf informeert. En omdat de ondersteuning van kleine producenten de enige goede weg is. Bovendien is het paradigma stilaan aan het keren: bij sommige consumenten is er al een zeker bewustzijn. Dat bewustzijn moeten we gebruiken om het tij te doen keren. We moeten de burger steunen in zijn aankoop van duurzame en eerlijke producten. We moeten een actieve rol opnemen om onze campagnes een boost te geven en de weg naar de smaak terug te vinden. Waarom moet het Gewest programma’s ontwikkelen om dit thema te ondersteunen ? Alexis Descampe : De toegang tot duurzame voeding blijft omwille van logistieke en educatieve redenen in een stedelijke omgeving een grote uitdaging. De band met de natuur en haar voeding is de afgelopen decennia volledig verloren gegaan. Als we een generatie van burgers willen grootbrengen die verantwoordelijkheid neemt voor haar eigen leven, maar ook in de collectieve zin van het woord, is het belangrijk om te beginnen bij duurzame en kwaliteitsvolle voeding. Caroline Denis : De hedendaagse consument wil weten wat er op zijn bord ligt. Hij is bewust en geëngageerd. Dankzij de strategie van het Gewest kunnen verschillende stakeholders zich rond gemeenschappelijke initiatieven verzamelen en hun aanpak harmoniseren. Bovendien neemt het Gewest op die manier een belangrijke voorbeeldfunctie op. Waarom is het interessant om deel te nemen aan een co-creatief proces? Caroline Denis : We zoeken naar dialoog en acties die we op een participatieve manier en in overleg met de betrokken partijen kunnen ontwikkelen. Dit helpt ons onze strategie te verfijnen en verder te denken dan dat we alleen zouden kunnen doen. Binnen het Co-Create programma van Innoviris doet Sodexo mee aan het Choud’Bruxelles project, samen met Qalinca Labs/ULB, Dart Consulting, RABAD, BeesCoop et les Gasap. Met dit project willen we onderzoeken welke logistieke en elektronische oplossing geschikt is voor de bevoorrading van lokale producten en streekproducten naar en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Aurélie Labarge : Co-creatie motiveert en dwingt elke deelnemer zijn eigen praktijken in vraag te stellen, zich open te stellen naar anderen en begrip te tonen. Maar het zorgt er ook voor dat we onze krachten bundelen en gemeenschappelijke doelen opstellen. Ons doel is alvast ambitieus: we willen een analyserooster opstellen om de duurzaamheid van een project te kunnen definiëren. Tegenwoordig moet je immers alle elementen van de productie-en leveringsketen in vraag stellen om de duurzaamheid van een product te definiëren. Wil je meer weten over het Co-Create programma van Innoviris ? Surf naar www.innoviris.brussels. www.farmstore.be www.poids-gourmand.be be.sodexo.com INNOVIRIS – Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie Charleroisesteenweg 110, 1060 Brussel info@innoviris.brussels – 02/6005036 - www.innoviris.brussels

Brussel, een van de groenste hoofdsteden van Europa. Groen Brussel DUURZAAMHEID Van zijn 160 km² groot grondgebied wordt bijna de helft door groenvoorzieningen ingepalmd. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hoort dus tot de groenste Europese grootsteden. Deze benijdenswaardige situatie is voor iedere inwoner een troef en houdt bovendien een niet te onderschatten economische activiteit in stand. Johan Debière I n 2009 eindigde Brussel op een mooie negende plaats in de European Green City Index van de Economist Intelligence Unit. Hier werd rekening gehouden met criteria als luchtkwaliteit, energieverbruik of CO2 -uitstoot. In 2015 ontsnapte de titel van European Green Capital, uitgereikt door de Europese Commissie, op het nippertje aan Brussel-Hoofdstad (ten voordele van Bristol). Van de 12 evaluatiecriteria van de European Green Capital, hadden er drie te maken met de groenvoorzieningen: punt 3 bepaalt de groene zones waar de bodem een duurzaam beheer geniet, punt 4 betreft de bescherming van natuur en biodiversiteit en punt 8 heeft te maken met het beheer van water, met uitzondering van al wat bij de zuivering van afvalwater hoort. Deze elementen vormen een prima evaluatiebasis voor wie rondkijkt om zijn activiteit in een of andere grootstad te vestigen – en er talenten naartoe te lokken. De fiscale eigenheden van België beïnvloeden natuurlijk de keuze, maar voor Brussel spelen ook andere zaken mee. Dit beaamde de Franse journaliste Béatrice De Rochebouet in de Figaro in 2013: Brussel doorstaat voortaan moeiteloos de vergelijking met andere grote Europese hoofdsteden die op alle vlakken hoog aangeschreven staan omdat het er ‘gezellig leven’ is1 . “Mensen mogen geen robots worden” Naast de aantrekkingskracht van Brussel-Hoofdstad op de rijkere bevolkingsgroepen, slaagt het nieuwe gezicht van Brussel erin de sociale gemengdheid te bewaren die zo nauw aan het hart ligt van Serge Kempeneers, de verantwoordelijke van de afdeling groenvoorzieningen bij Leefmilieu Brussel: “Als we in de stad hoe langer hoe meer mensen van uiteenlopende afkomst willen houden, dan moeten wij ruimtes onderhouden en zelfs aanleggen waar de burgers zich nu en dan kunnen ontspannen. Deze mensvriendelijke zones moeten lichaam en geest in staat stellen het contact met de natuur te herstellen en voeling te krijgen voor het biologisch ritme. Er bestaat een behoefte aan ruimtes waar de mens in een andere omgeving terechtkomt, zijn vijf zintuigen kan gebruiken, de vocht van aarde en groen kan betasten en de geuren van natuur kan opnemen. Alle gezinnen zouden groenvoorzieningen op minder dan 400 m van huis ter beschikking moeten hebben. Anders worden de mensen tot robots herleid.” De Parckfarm zorgt voor de animatie van het nieuwe Tour & Taxis park. 1 Zie ook http://www.leefmilieu.brussels/themas/groene-ruimten-en-biodiversiteit Is het in dit opzicht nog mogelijk vooruitgang te boeken, rekening houdend met het zeer beperkte Brusselse grondgebied? Daar is Serge Kempeneers van overtuigd. Hij vermeldt in elk geval het splinternieuwe park van Tour & Taxis, dat zijn departement langs de grens tussen Molenbeek BECI - Brussel metropool - juni 2016 25 ESPACES POSSIBLES

TOPIC Natuurplan In april keurde de Brusselse regering, op voorstel van Milieuminister Céline Fremault, het eerste Natuurplan in Brussel goed. Dit plan is belangrijk, want het wil de natuur niet langer beperken tot reservaten maar ze ter beschikking stellen van alle Brusselaars, om hun leefomgeving te verbeteren. Dit alles met middellange-termijndoelstellingen (2020) en een lange-termijnvisie (2050). Het Natuurplan zal wellicht een impact hebben op de ondernemingen. De doelstellingen voorzien onder andere een betere integratie van de milieu-uitdagingen in de plannen en projecten (ook buiten de beschermde zones) en een verbetering van het natuurbeleid, bijvoorbeeld door een betere uitwisseling tussen privé- en overheidsspelers bij de ontwikkeling en de ordening van het Gewest. en Brussel-Stad heeft aangelegd. “Met deze verwezenlijking krijgen de buurtbewoners toegang tot een vroeger ontoegankelijk gebied van de NMBS.” Werk voor tuiniers In Brussel is de werkgelegenheid die voortvloeit uit het beheer van deze groenvoorzieningen verre van verwaarloosbaar. Serge Kempeneers is trouwens bijzonder trots op de banen die hij mede creëert voor de aanleg en het onderhoud van groenvoorzieningen: “50% van het werk wordt verricht door privé ondernemingen via het vlotte systeem van de openbare aanbestedingen. De overige 50% belandt bij de teams van Leefmilieu Brussel. We stellen een honderdtal tuiniers tewerk. Het zijn er zelfs 130 als we er de mensen die in het Zoniënwoud werken, erbij rekenen”, vertelt hij. Dit aantal neemt trouwens jaarlijks toe dankzij de nieuwe groenvoorzieningen die nu worden aangelegd op vroegere braakliggende terreinen, zoals op de site van Tour & Taxis. Onder de leveranciers van het Brusselse Gewest die via openbare aanbestedingen hun diensten aanbieden, vinden we zowel de allerkleinste als de allergrootste bedrijven. Bij de grootste hoort de Iris Groep: 3500 werknemers, van wie een veertigtal, via Greencare, kan worden ingezet voor het onderhoud van het Brusselse groen. “Brussel is natuurlijk ons voornaamst actieterrein, maar onze deskundigheid wordt ook buiten de grenzen van het Brusselse Gewest zeer gesmaakt. Wij sturen regelmatig medewerkers uit voor opdrachten in Henegouwen of zelfs in de provincie Namen. Toch blijft 80% van ons werkvolume op het Brusselse grondgebied”, verklaart Olivier Jamar, Project Manager bij Greencare. Groen, maar ook blauw, bruin, lucht en aarde … Het onderhoud van groenvoorzieningen is een flinke uitdaging, maar niet de enige. “Brussel moet ook het water, de bodem en de lucht beheren. In de stad beperkt de natuur zich niet tot al wat groen is: ook blauw, bruin, lucht en aarde horen erbij”, zegt Pierre Vanderstraeten, Wetenschappelijk Coördinator van het Centre de Recherche et d’Etude pour l’Action Territoriale (CREAT – UCL), die deze materie meermaals onderzocht2 . 26 BECI - Brussel metropool - juni 2016 “Er wordt vaak vergeten dat Brussel er heel anders zou uitzien zonder de talrijke waterlopen die zijn grondgebied doorkruisen. We hebben hier negen belangrijke rivieren, waaronder de Zenne, en een heleboel zijrivieren.” Deze eigenheid heeft de lokale overheden ertoe aangezet bij de stedelijke ontwikkeling rekening te houden met de zgn. ‘blauwe as’. In dit opzicht is een van de mooiste verwezenlijkingen waarschijnlijk het bekken van de Woluwe, dat werd herzien, met inbegrip van de gelijknamige laan. “Zulke herinrichtingen versterken de integratie van stromend regenwater. Het is de bedoeling voorrang te geven aan andere scenario’s dan de afvoer naar de riolering. We proberen het water op de oppervlakte te houden en de stroomsnelheid te vertragen zodat het de tijd krijgt om de ondergrond binnen te dringen en de grondwaterstand op peil te houden. Ten slotte komt het er op neer de natuurlijke cyclus van het water zo weinig mogelijk te verstoren”, vertelt de UCL hoogleraar. Het economisch potentieel van de blauwe natuur Het is helaas onmogelijk een cijfer te plakken op het tewerkstellingspotentieel van een ‘alternatief’ waterbeleid in Brussel. “Deze hulpbronnen worden op talrijke en vaak tegenstrijdige manieren gebruikt en beheerd”, betreurt De Zenne bij het verlaten van Brussel. Anne-Claire Dewez, ambtenaar bij het departement Waterbeleid, divisie vergunningen en partnerschappen van Leefmilieu Brussel. Ze vermeldt alle activiteiten die te maken hebben met het in de grond sijpelen en de opslag van regenwater, de aanleg van groene daken of van opvang van regenwater op andere daken … In het onderzoekdocument dat in 2014 in het raam van de Alliantie Werk-Milieu werd opgesteld, lezen we inderdaad dat de ontwikkeling van systemen als groene daken, opslagzones of zogenaamde ‘wegdekken met opslagtankstructuur’ een niet te onderschatten bijdrage leveren tot de creatie van werkgelegenheid. Het document schat dat tegen het jaar 2020, 200 tot 250 voltijds equivalenten zouden kunnen worden bereikt. Om dit te verwezenlijken, moet de deskundigheid van Brusselse ondernemers ook buiten de grenzen van Brussel-Hoofdstad worden geëxporteerd. Maar dit is nu al aan de gang! ● 2 Onder andere in het artikel Brussel, duurzame stad dat Brussels Studies in 2009 publiceerde: http://www.brusselsstudies.be/medias/publications/NL_72_SGB4.pdf

Mijn bedrijf is heel bedreven in het recycleren. Wij laten onze gebruikte smeerolie ophalen door een geregistreerd inzamelaar. Gebruikte smeerolie is een gevaarlijke afvalstof. Daarom gelden er strenge regels voor de opslag, het transport en de verwerking ervan. Alleen als de smeerolie van uw bedrijf wordt opgehaald volgens de procedure die OVAM, LB of OWD voorschrijft, kan ze op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt. Reken dus op een geregistreerd inzamelaar om uw olie op te halen. Dan bent u zeker dat bij u in het bedrijf alles gesmeerd loopt. TIP: kleine hoeveelheden gebruikte smeerolie kunnen recht geven op een forfaitaire vergoeding. Ontdek alle details op www.valorlub.be EERST SMEREN, DAN RECYCLEREN valorlub.be

TOPIC Wild in de stad DUURZAAMHEID Is er plaats voor wilde dieren en planten in Brussel? Een eigenaardige of zelfs paradoxale vraag. Hoe kunnen wilde wezens leven en gedijen in de gestructureerde omgeving van een stad? Is het denkbaar dat Brusselaars en wilde dieren samenleven en zo ja, op welke manier? Adrien Dewez D e RTBF zond onlangs een reportage van Bernard Crutzen uit: Bruxelles Sauvage, Faune Capitale – het resultaat van twee jaar hard werk over dit onderwerp1 . Het antwoord op bovenstaande vragen is overduidelijk: met de helft van het grondgebied die onbebouwd blijft, herbergt het Brusselse Gewest een zeer diverse natuur die op een al dan niet positieve wijze interageert met de stedelijke bevolking. Vooral de vos fascineert. Waarschijnlijk herinnert hij ons aan onze honden en katten toen die zelf nog wild waren. Iedereen weet dat de vos overal aan de rand van het Zoniënwoud aanwezig is. We komen dit dier regelmatig tegen bij avondval of zelfs overdag in Oudergem, Watermaal-Bosvoorde of Ukkel. Maar waar kwamen die vossenjongen in de Europese wijk vandaan? Ook in het Warande-Park, middenin de stad, leven deze dieren. Aan de andere kant van het kanaal, in het kerkhof van Ganshoren, krioelt het van de konijnen, soms tot groot ongenoegen van de buurtbewoners. De diertjes graven namelijk talrijke holen onder de grafstenen. In Sint-Pieters-Woluwe heeft de bestuurder van tram 44 al een ree over het spoor zien wippen en in andere wijken roepen bewoners soms Leefmilieu Brussel op omdat een hert in hun tuin is verdwaald. Natura 2000: 2.300 hectare beschermde natuur in Brussel Brussel heeft zijn eerste Natura 2000 gebied! Eind 2015 reikte de Brusselse regering dit label formeel uit aan de 134 ha van de ‘Speciale Beschermingszone (SBZ) II’ Verrewinkel-Kinsendael, in Ukkel. Twee andere sites worden binnenkort beschermd: de beboste en vochtige gebieden van de Molenbeekvallei (SBZ III) en vooral het Zoniënwoud met zijn randen en het Woluwedal (SBZ 1). In totaal 2.300 ha, 14% van het Brussels grondgebied. Met wat geluk observeert u 28 beschermde diersoorten, waaronder de grote hoefijzerneus (een vleermuis), de kamsalamander (een amfibie) en de vertigo angustior (een schaaldier!). Natura 2000 gebieden zijn geen gesloten reservaat, maar open ‘beschermde sites’ om natuurlijke milieus te vrijwaren zonder er echter de sociaal-economische functies uit te bannen. Kortom, deze oorden zijn voor duurzame ontwikkeling bestemd. 28 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Hemel en aarde Ook de ornithologen hebben hun bezigheid. Het koppel slechtvalken in de toren van de Sint Goedele kathedraal is ondertussen beroemd (het wordt 24u op 24 gefilmd), maar er werden in totaal 14 dergelijke roofvogels in Brussel geïdentificeerd. Ze geven de voorkeur aan hooggelegen plaatsen, zoals vroeger in hun natuurlijke omgeving. Daarom nestelen ze vaak in kerktorens, waar ze hun jongen grootbrengen. Deze dieren worden beschouwd als de snelste ter wereld: tijdens duikvluchten bereiken ze 300 km/h. Wie goed kijkt, zal nu en dan ook kerkuilen, sperwers, buizerds en vleermuizen tegengekomen! Van de 23 in België geïdentificeerde vleermuissoorten, leven er 19 in Brussel: een merkwaardige diversiteit aan vliegende zoogdieren! Dankzij de documentaire vernemen we dat de Brusselse fauna de beste schuilplekken uitzoekt. Het Koning Boudewijn-Park, waar weinig bezoekers langskomen, is vandaag een toevluchtsoord voor zeldzame diersoorten, waaronder de totaal onschadelijke ringslang. Ook elders komt deze diversiteit tot uiting: amfibieën in vijvers met zuiver water, everzwijn Suske in Ukkel en overal groene parkieten. Naast de bescherming van deze zeer diverse wilde diersoorten, stelt zich de vraag van de relatie met de mens. Uit liefde, goedheid of om de eenzaamheid te doorbreken, gaan bepaalde personen de dieren voeden, wat soms voor problemen zorgt. Brood veroorzaakt het zeer gevaarlijke botulisme bij eenden. En de vos zal zijn grondgebied nooit beperken tot de tuin van een vriendelijke Brusselaar. Leefmilieu Brussel ontwikkelde een zeer ergonomische website met algemene informatie en advies voor belangstellenden en liefhebbers. Maar de vraag blijft: welke plaats moeten we voor wilde dieren in de stad voorzien en hoe onderhouden we de op het eerste gezicht tegenstrijdige relatie met hen? ● 1 De documentaire kan bij de RTBF worden besteld. PHOTO R.A. R.T.

Audi heeft zijn milieuvriendelijke aanpak met een Emas-certificering bestendigd. DUURZAAMHEID “Ontginnen, produceren en wegwerpen”: goed voor de vuilbak Agoria is als federatie 100% gewonnen voor het gigantische potentieel van de kringloopeconomie. Binnen de sectorfederatie voor de technologische industrie steekt Patrick Van den Bossche zijn enthousiasme over dit onderwerp niet onder stoelen of banken. Johan Debière P atrick Van den Bossche werkt al nagenoeg 20 jaar bij Agoria en staat vandaag aan het hoofd van de afdeling Milieu en Materiaaltechnologie. Deze ingenieur werd dus geconfronteerd met de overweldigende uitdagingen die voortvloeien uit de richtlijnen Reach (voor chemicaliën), Weee (voor elektrisch en elektronisch afval) en RoHS (bestemd om het gebruik van schadelijke stoffen in te dijken). Daarom ging hij talrijke alternatieven uitzoeken om Belgische ondernemingen te helpen bij de naleving van een sterk veranderende wetgeving en het gebruik van alle toegestane recyclingoplossingen. Deze verplichtingen hebben hem heel vroeg op het spoor gebracht van de kringloopeconomie, een discipline die de economische waarnemers van toen bijzonder argwanend aankeken. De concrete verwezenlijkingen van Sabca en Audi Voorbeelden in Brussel? Patrick Van den Bossche vermeldt onmiddellijk de Sabca en autoconstructeur Audi: “In Haren recyclet de Sabca een deel van het hoge-kwaliteitsaluminium dat het gebruikt bij de bouw van onderdelen voor de Ariane-raketten en Airbus-vliegtuigen. En in Vorst onderscheidt de autoconstructeur zich door een De Sabca recyclet een deel van het aluminium dat wordt gebruikt voor onderdelen van de Ariane-raketten. bijzonder goed gestructureerd milieubeleid inzake energie en rationeel gebruik van het water.” De Audi fabriek gebruikt de thermische energie zo efficiënt mogelijk door binnenkomende koude lucht op te warmen met buitengaande warme lucht, wat dus een kringloop vormt. Ze reinigt een deel van het afvalwater met behulp van bacteriën, wat chemicaliën overbodig maakt. Bovendien doet Audi een beroep op warmtekrachtkoppeling, die 2 MW produceert en tegelijk de valorisering van de warmte garandeert. En de zonnepanelen op het dak maken van Audi de grootste producent van fotovoltaïsche elektriciteit in Brussel-Hoofdstad, een energie die ze trouwens zelf verbruikt. De onderneming heeft beslist al deze milieu-initiatieven door een Emas-certificering te bestendigen. Patrick Van den Bossche, Agoria Het potentieel van dienstverleners “Ik vrees dat we buiten deze twee ondernemingen, geen enkele andere industriële speler kunnen vermelden. De geografische eigenheden van Brussel zorgen voor een heel hoge concentratie aan dienstverlenende bedrijven”, zegt Patrick Van den Bossche. Een randgeval is Desso, producent van vast tapijt en tapijten, die zijn eigen activiteit als een kringloop beschouwt, met de klemtoon op dienstverlening. “Wanneer een tegel aan vervanging toe is, wordt die gewoon verwijderd, gereinigd of gerecycled.” Het lineaire model à la ‘ontginnen, produceren BECI - Brussel metropool - juni 2016 29 R.T.

TOPIC 500.000 euro voor de kringloopeconomie in Brussel in 2016 en wegwerpen’ ruimt hier de plaats voor een kringloop waarmee Desso zich duidelijk als een koploper positioneert. Van diensten gesproken: onze Agoria gast voorspelt een enorm potentieel in het Brusselse Gewest, dankzij duizenden andere spelers die een dergelijk model zouden kunnen toepassen. Sommigen hebben trouwens niet op Desso gewacht. Voorbeelden zijn ondernemingen en/of startups als AgainAgain (leasing van speelgoed), Tournevie (uitlenen van knutselgereedschap) of de reeds vermaarde Tale Me (verhuring van kwaliteitsvolle kleding voor kinderen). De revolutie van het internet of things Hebben dan geen andere leden van Agoria de paden van de kringloopeconomie bewandeld? Toch wel. Agoria staat voor een indrukwekkende lijst van IT bedrijven en dus ook voor intelligente apparaten die in staat zijn onderling te communiceren. Patrick Van den Bossche verwacht van het ‘internet of things’ heel wat perspectieven voor de kringloopeconomie: “Intelligente apparatuur kan een heleboel informatie leveren over de plaats, de staat en de beschikbaarheid van producten en materialen. Deze gegevens kunnen bijdragen tot hergebruik De kringloop schakelt naar een hogere versnelling met Irisphere 2 Het project Irisphere werd in het raam van Interreg tussen 2010 en 2014 op touw gezet en bevorderde als eerste het kringloopprincipe in het Brusselse sociaaleconomisch weefsel. Voor de periode 2015-2020 geniet het project financiering door de EFRO-fondsen, krijgt het de naam Irisphere 2 en dekt zijn actieterrein voortaan het gans Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ook het aantal partners neemt toe: de Haven van Brussel, de havengemeenschap en twaalf andere partners zullen zich geen moeite besparen om synergieën te vinden dankzij een budget van anderhalf miljoen euro. “Een eerste project betreft de aanleg van een afvalstoffenpark op de site van de Ferme Nos Pilifs. Dit wordt een verzamelpunt voor organisch afval uit de Horeca, de schoolrefters en de gemeenschapsrestaurants. Het afval wordt daar verwerkt via duurzame processen”, vertelt Benjamin Cadranel, gedelegeerd bestuurder van Citydev. Het is de bedoeling dit afval te verwerken naar iets dat nuttig is voor andere economische activiteiten. Denk maar aan compost, bijvoorbeeld. Benjamin Cadranel Zie www.irisphere.be 30 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Dankzij het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) is de overheid van plan de Brusselaars een alternatief te bieden om de lokale economie beter af te stemmen op de behoeften van de burgers. De klemtoon ligt vooral op thema’s als huisvesting, verplaatsingen of vrijetijdsbesteding. Ook de ondernemingen komen aan bod. Het GPCE wil ze namelijk aansporen alternatieven uit te proberen om tegelijk de kosten te drukken en banen te creëren (nvdr: twee materies die tot nu toe als totaal tegenstrijdig werden beschouwd), naast nieuwe ontwikkelings- en innovatieperspectieven. Om de weg hiervoor te effenen zal het GPCE acties ondernemen om de economie te dematerialiseren en haar ecologische voetafdruk te verminderen. Verder wordt aandacht besteed aan de lokale inplanting van bepaalde activiteiten dankzij de ontwikkeling van korte economische ketens en de promotie van verantwoorde consumptie. Dit jaar besteedt de overheid een half miljoen euro aan de promotie van de kringloopeconomie in Brussel. Het budget wordt gebruikt om ondernemingen te ondersteunen via maatregelen die specifiek bestemd zijn voor sectoren die banen creëren en de ecologische voetafdruk kunnen beperken. Concreet denken de beleidsmensen aan initiatieven ter verlenging van de levensduur van gebouwen, textiel, huishoudelijke elektra en elektronica, uiteraard door toedoen van hergebruik en reparatie. Zie ook: http://document.environnement.brussels/opac_css/ elecfile/PROG_160308_PREC_DEF_NL en vergemakkelijken bovendien de integratie van gerecycled materiaal in de economische cyclus.” Hij vermeldt onder andere de sensoren die de traceerbaarheid van waardevolle materialen verzekeren in een perspectief van urban mining, of de mogelijkheden op het vlak van voorspellend onderhoud. “Vandaag wordt medische apparatuur die in het raam van een servicecontract wordt geleverd, automatisch (en misschien onnodig) vervangen na een bepaalde levensduur. Intelligente apparaten zouden kunnen aanduiden of ze aan een onderhoudsbeurt, reparatie of vervanging toe zijn en zo ja, wanneer.” Een dergelijke evolutie helpt ondernemingen en gemeenschappen hun koolstofvoetafdruk aanzienlijk te verkleinen en tegelijk veel geld uit te sparen. De kringloopeconomie de vrije teugel laten Bij deze bedenkingen verwijst Patrick Van den Bossche naar de werkzaamheden van de Ellen MacArthur Stichting. Hij vermeldt onder meer het verslag Intelligent Assets: unlocking the circular economy potential1 , dat tijdens het Economische Wereldforum werd voorgesteld: “Dit document bespreekt de manier waarop een koppeling tussen de fundamenten van de kringloopeconomie en de gegevens uit intelligente toestellen een voedingsbodem vormt voor innovatie en een efficiënter gebruik van grondstoffen bevordert.” Het verslag bevat onder andere de getuigenissen van Cisco, Philips, HP en IBM – vier Agoria-leden! ● 1 https://www.ellenmacarthurfoundation.org/publications/intelligent-assets R.T.

OM STERK TE STAAN OP DE MARKT VAN MORGEN Seminaries en opleidingen op maat van de bouwprofessional actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest SEMINARIES • Duurzame overheidsopdrachten // 1 d • Microwarmtenetten // 1 d • Duurzaam én binnen budget // 1 d OPLEIDINGEN • Diagnosetools voor renovatie // 2 d • Hernieuwbare energiesystemen (HER): ontwerp en afstelling // 2 d • Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en afstelling // 4 d • Ventilatie: ontwerp en afstelling // 2 d • Verlichting: ontwerp en afstelling // 2 d • Energiebeheer (energieverantwoordelijke) // 3 d • Duurzamer werfbeheer // 3 d • Duurzaam bouwen van A tot Z // 5 d • Duurzame materialen: hoe kiezen ? // 2 d • Mobiliteit: impact op het ontwerp // 1 d SEM : 40€ - OPLEID : 100€/DAG SEPT - DEC 2016 WWW.LEEFMILIEU.BRUSSELS/ OPLEIDINGENDUBO © Architect: Plusofficearchitects · Foto : Yvan Glavie FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN Een gratis helpdesk met experten voor uw projecten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 0800 85 775 facilitator@leefmilieu.brussels GIDS DUURZAME GEBOUWEN Ontwerphulp voor de professional www.gidsduurzamegebouwen.brussels

Greenbizz : voorbeeldgebouw als incubator voor bedrijven « Greenbizz.brussels » is een gebouw van 8.305 m², dat werd gefinancierd in het kader van de EFROprogrammatie 2007-2013, en waarvan citydev.brussels de eigenaar en bouwheer is. Als geselecteerd "voorbeeldgebouw" in het kader van de projectoproep van Leefmilieu Brussel is het ook en vooral een incubator voor bedrijven die actief zijn in economische sectoren die verband houden met duurzaam bouwen, het leefmilieu en duurzame ontwikkeling. Het werd ingehuldigd op 26 april jl. infrastructuur en diensten worden voorgesteld: ■ 19 moduleerbare productiewerkplaatsen (huurovereenkomst zonder dienstverlening) van 120 tot 550 m² - lage energie ■ 36 incubatiemodules met "complete dienstverlening" van 11 tot 50 m² - gebouwd volgens de passiefstandaard ■ 5 vergaderzalen inbegrepen in het forfait "incubatiemodule". Technische fiche : ■ Voorbeeldgebouw Het voorbeeldkarakter van het gebouw wordt weerspiegeld in de kantoorgebouwen. Dit "incubator"gedeelte van het complex werd gebouwd volgens de passiefstandaard (de werkplaatsen, die casco worden opgeleverd, beantwoorden aan de normen voor laag energieverbruik). De materialen komen uit de beste milieuklassen. De groendaken bevorderen de biodiversiteit en het regenwaterbeheer. De flexibiliteit van het project (ruimten, technische inrichtingen) zorgt voor een verlengde levensduur van het gebouw. De Brusselse passiefnorm zal niet enkel bereikt worden dankzij de kwaliteit van de luchtdichtheid en de isolatie, maar ook door de geometrie van het gebouw zoveel mogelijk toe te spitsen op de nuttige aanwending van de zonnewinst in de winter. De aanwezigheid van buitenzonnewering zorgt er tegelijk voor dat de nood aan koeling beperkt blijft. Op het dak bevinden zich ook fotovoltaïsche zonnepanelen. ■ Incubator en dienstverlening Greenbizz is een structuur voor het onthaal, de huisvesting en begeleiding van de oprichters van ondernemingen die uit de academische wereld en de privésector afkomstig zijn. Deze incubatieruimte bevat prototype-ruimtes en productieruimtes op de benedenverdieping. Het kan meer dan 60 start-ups ontvangen. De volgende ■ Adres: Dieudonné Lefèvrestraat 17, 1020 Laken ■ Bouwheer : citydev.brussels ■ Architect: Architectes Associés ■ Studiebureau: Flox Transfer International sa - Cenergie cvba - Daidalos Peutz – Setesco Een derde van de werkplaatsen is reeds gereserveerd of in gebruik genomen. De aandeelhouders van de nv BRUSSELS GREENBIZZ zijn het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (62,5%), citydev.brussels (31,25%) en het WTCB (6,25%). Andere partners zijn Impulse en Leefmilieu Brussel. Het is de bedoeling dat deze verschillende partners en de voogdijkabinetten Greenbizz criteria voor de circulaire economie bezorgen opdat het selectiecomité voor meer circulariteit zou kiezen. Er zal trouwens steeds gestreefd worden naar diversiteit en de synergieën tussen de ondergebrachte ondernemingen. Meer info Over het gebouw: www.leefmilieu.brussels, sleutelwoord: voorbeeldgebouw/ laureaten 2013 Over de bedrijfsincubator www.greenbizz.brussels info@greenbizz.brussels, tel. 02/233 81 00 Foto: Denia Zerouali.

De ResilieNtWEB toolkit bevat meerdere strategische en analytische hulpmiddelen om de KMO’s te helpen veerkrachtige businessmodellen te ontwikkelen. DUURZAAMHEID ResilieNtWEB: hulpmiddelen voor ondernemingen KMO’s meer autonomie bieden op de weg naar een duurzamere en veerkrachtigere economie: dat was de bedoeling van ResilieNtWEB. Dit Interreg IVB programma waaraan BECI deelnam, krijgt nu de steun van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (het Brusselse GPCE), die zijn verspreiding wil bestendigen. Johan Debière V andaag weet iedereen hoe vitaal het is het zakenleven aan de regels te onderwerpen van een duurzame ontwikkeling die, naast de bescherming van het milieu, ook rekening houdt met de economie en het sociale gegeven. Qua veerkracht (of resiliëntie) moet het echter mogelijk blijven de verschuivingen in de markt en de evolutie van de sociaaleconomische context te voorspellen en er zich op voor te bereiden. Hindernissen versperren de weg. Hulpmiddelen om snel kansen te identificeren, blijven dun gezaaid en beantwoorden zelden aan de behoeften van KMO’s. Precies om ondernemers te helpen dit obstakel te overwinnen, zag ResilieNtWEB het daglicht. “Dit Europees programma dat in het raam van Interreg IVB van start ging, werd tegelijk door Brusselse, Luxemburgse, Franse en Britse partners uitgevoerd”, vertelt Greenloop directeur Gaëtan Dartevelle, die ook optreedt als Brusselse consultant en als technisch partner bij het programma, samen met Leefmilieu Brussel en BECI. De drijvende kracht van Brussel Gaëtan Dartevelle weet dat de Brusselaars een doorslaggevende rol hebben gespeeld in het welslagen van ResilieNtWEB. Hiervan getuigen de cijfers: van het zestigtal betrokken bedrijven is meer dan een derde uit Brussel afkomstig. Ondernemingen als Choux de Bruxelles (event catering), PlantDesign (verticale beplanting) of de success-story PermaFungi (oesterzwamteeltkits in kringloop) hebben de kwaliteit van de methodologie en de aangeboden hulpmiddelen van ResilieNtWEB zelf uitgetest. Marc Van Der Haegen, CEO van Choux de Bruxelles, deed bijvoorbeeld een beroep op deze tools om een serreproject voor groenteteelt te verbeteren. Ook in de voedingssector gebruikte de firma Viangro de ResilieNtWEB hulpmiddelen om de hoeveelheden verloren vlees te verminderen. Op die manier werden onverkochte producten die nog voor consumptie vatbaar waren, naar sociale organisaties gestuurd. Gaëtan Dartevelle (Greenloop) De ResilieNtWEB toolbox De ResilieNtWEB hulpmiddelen bevatten onder andere de Resilience Quick-Scan, heel nuttig om een duidelijke kijk te krijgen op de troeven en zwakheden van een onderneming inzake duurzame ontwikkeling en veerkracht. De aandachtspunten vallen meteen op. Van hun kant informeren de Resilience Design Cards de ondernemingen over resiliënte ontwerpprincipes die de natuur nabootsen (biomimetisme), een concept dat zich tot nu toe tot een kleine kring van de visionairs beperkte. De kaarten stellen essentiële vragen en geven concrete voorbeelden om het denkproces te begeleiden. U gebruikt ze best samen met het Business Model Canvas (BMC), een internationaal erkend tool om op collaboratieve wijze een stevig economisch model voor de onderneming te ontwikkelen. U kunt ze ook alleen gebruiken, om u te bezinnen over de ontwikkeling en de verbetering van de producten en diensten van uw bedrijf. ➤ p. 36 BECI - Brussel metropool - juni 2016 33

Vind de witte raaf dankzij Bruxelles Formation De aanwerving van nieuwe medewerk(st)ers lijkt vaak op een ware uitdaging voor ondernemingen in volle ontwikkeling. De ideale kandidaat/ate moet de gezochte ingesteldheid, ervaring en vooral bewezen beroepsvaardigheden kunnen voorleggen. Al meer dan 20 jaar zorgt Bruxelles Formation voor de opleiding van duizenden werkzoekenden. Wij willen deze mensen de nodige kwalificaties geven om meteen op de arbeidsmarkt aan de slag te kunnen. Bruxelles Formation organiseert meer dan 200 verschillende beroepsopleidingen, gericht op het aanleren van een beroep of het verwerven van specifieke kwalificaties. Om in te gaan op de behoeften van de ondernemingen uit de tertiaire sector heeft onze unit bf.management & multimediaTIC een ganse waaier opleidingen ontwikkeld voor uiteenlopende domeinen: MANAGEMENT Beheer en financiën  Bedrijfsbeheer  Financieel beheer  Kwaliteitsbeheer  Boekhouding en SAP beheercontrole  Business Analyst  Project Manager Handel en verkoop  Internationale handel  Import/export  Account Manager  Shop Manager  Digital Marketing Specialist  Commercieel Afgevaardigde  Bedrijfscommunicatie en organisatie van evenementen HR  Beheer van human resources  Beheer van het personeel en van de lonenadministratie STUDIEBUREAU Tekening  Technisch tekenaars (m/v) en/of gespecialiseerd in speciale technieken (elektriciteit, HVAC) Ontwerp  Ontwerp van HVAC installaties, rationeel energiegebruik en EPB CAD Tools  Ontwerp- en technisch tekensoftware (Revit, Solidworks, Autocad) GRAFISCHE SECTOR  Infograficus (m/v)  Webdesigner/front-end Developer (m/v)  Motion Designer (m/v)  Digital media: digitale foto en video  Offset drukker (m/v)  Digitale drukker (m/v) IT Ontwikkeling  Gecertificeerde Java EE ontwikkelaar (m/v)  Gecertificeerde .NET ontwikkelaar (m/v)  Ontwikkelaar van mobiele iOSAndroid applicaties (m/v) Netwerken  Beheerder van CCNA netwerken (m/v) Systemen  Beheerder van MCSA ERP systemen (m/v)  Junior SAP consultant (m/v) De volledige waaier van onze opleidingen vindt u op de website www.bruxellesformation.be

Onze opleidingen beantwoorden constant aan de snelle evolutie in de behoeften van de ondernemingen. Daarom werken wij nauw samen met de marktleiders (SAP, Microsoft …), de grote spelers van economie en overheid (Agoria, Comeos, Actiris …) en de sectorale fondsen (Cefograf, OBMB, Cevora …). Wij danken hen voor hun steun en vakkundigheid. Wij kunnen u helpen… • • • • • • tijdens een afspraak, om uw behoeften te identificeren en te verduidelijken door een selectie van gepaste profielen onder de kandidaten die wij opgeleid hebben door het aanbevelen van stages en opleidingen in de onderneming, zodat u zonder risico nagaat of de kandidaat voor de vacature geschikt is door u op de hoogte te houden van onze volgende opleidingssessies door u te informeren over de beschikbaarheid van toekomstige kandidaten, dankzij de J-30 kalender door u meer informatie te verstrekken over ons opleidingsprogramma en de vaardigheidsattesten die wij uitreiken. Meer weten? Contacteer nu een van onze bedrijfsafgevaardigden. Management info.management@ bruxellesformation.be Tél. : 02 371 73 11 Studiebureau info.bureaudetudes@ bruxellesformation.be Tél. : 02 371 73 24 Grafische sector info.cepegra@bruxellesformation.be Tél. : 02 522 51 34 Informatica info.tic@ bruxellesformation.be Tél. : 02 371 73 11 former pour l’emploi UNION EUROPÉENNE Fonds social européen www.bruxellesformation.be BRUXELLES FORMATION

TOPIC Om zulke bezinningssessies te voeden, creëerden de auteurs van de toolkit een aantal zeer eenvoudige elementen, waaronder 30 Resilience Design Magnets die u op een bord plaatst en verplaatst tijdens de discussies. De meer ‘theoretische’ Resilience Principles Ecosystem Map herinnert aan de eenvoudige of complexe principes die het leven beheren. De Resilience Design Game is een leerrijk gezelschapsspel dat de principes van de natuur toelicht. En dan hebben we nog de Resilience Design Handbook, een handleiding over de toepasbare methodologie in bepaalde situaties. De te volgen aanpak past zich aan naargelang het is voor een startup bestemd, of een KMO met 10, 20 of 30 jaar bestaan. Wat is de eigenheid van alle hulpmiddelen binnen deze toolkit voor resilient design? Er bestond toch al een heleboel andere methodes voordien? Gaëtan Dartevelle maakt een duidelijk onderscheid tussen enerzijds de hulpmiddelen rond milieubeleid, zoals de ISO- en EMAS-certificeringen of het label ‘Ecodynamische Onderneming’ van Leefmilieu Brussel, en anderzijds de ResilieNtWEB tools: “In tegenstelling tot milieubeleidssystemen die kwantitatief te werk gaan met metingen van het water- en energieverbruik of van de geluidshinder, concentreert ResilieNtWEB zich op het principe van de veerkracht. Naast de milieuthema’s, komen hier ook de economische en sociale dimensies aan bod. Dankzij deze hulpmiddelen kan de ondernemer zich aanpassen aan de veranderingen in zijn omgeving: niet alleen het milieu maar bijvoorbeeld ook de samenleving. Zulke veranderingen treden bijvoorbeeld op met de collaboratieve economie.” Daarna moeten al deze principes correct worden toegepast: “Hier vult een managementsysteem als het label Ecodynamische Onderneming de tools op een interessante manier aan omdat het instaat voor de opvolging, de verdeling van de verantwoordelijkheden en de meting van veranderende parameters …” En daarna? Bij BECI onderstreept Laura Rebreanu de nood aan een verspreiding van de ResilieNtWEB hulpmiddelen en aan een degelijke opleiding van begeleiders. “We zullen deze belangrijke doelstelling kunnen bereiken als we erin slagen deze hulpmiddelen te integreren in studieparkoers zoals aan de Ichec, bijvoorbeeld.” Bij Leefmilieu Brussel vindt Étienne Aulotte dat het recent door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aanvaarde GPCE een fundamentele rol speelt: “Het is vandaag de bedoeling naar een hogere snelheid te schakelen en spelers als Impulse of de lokale economische loketten aan te moedigen in contact te treden met de KMO’s en ZKO’s. In dit opzicht zijn de goedkeuring van het Étienne Aulotte (Leefmilieu Brussel) 36 BECI - Brussel metropool - juni 2016 De zes stappen van de ResilieNtWEB methode Stap 1: toepassing van een online Quick Scan om het profiel van de onderneming te schetsen op het vlak van duurzame praktijken en veerkracht Stap 2: aan de hand van de Quick Scan resultaten, uitbreiding van het werkdomein en aandacht voor de problemen, de mogelijke verbeteringen en/of nieuwe activiteiten Stap 3: ontwerp van een actieplan Stap 4: uitvoering van het actieplan Stap 5: beoordeling van de resultaten Stap 6: verbetering van de coaching-aanpak, van de methodologie en van de hulpmiddelen. GPCE en de toekenning van financiële middelen voor de uitvoering een ware zegen voor het aspect Resilient Design. Op die manier kunnen wij drie à vier dagen coaching aan zoveel mogelijk KMO’s aanbieden, onze activiteiten uitbreiden en – waarom niet? – het huidige aantal van 26 ondernemingen die vandaag de ResilieNtWEB tools hebben toegepast, opvoeren tot een honderdtal, naast 15 tot 20 verbindingsbureaus die op hun beurt de toolbox op een vernuftige manier zullen kunnen toepassen.” De verspreiding is al goed op gang. Dit bevestigt Gaëtan Dartevelle: “Na de tests en de opleiding van Brusselse ondernemingen en organisaties werden we benaderd door de verantwoordelijken van Wikipreneurs, een platform dat alle nuttige hulpmiddelen aan ondernemers en starters bekendmaakt.” Étienne Aulotte beaamt dit: “Achter Wikipreneurs zijn er meer dan 18.000 ondernemingen en een honderdtal relais, waarvan 10 in Brussel. Er de door ResilieNtWEB aangeboden hulpmiddelen voorstellen, naast andere economische oplossingen, is een buitenkans, want hierdoor winnen ze duidelijk aan zichtbaarheid.” Structureel dient ook de aandacht te worden gevestigd op een bestuur als Leefmilieu Brussel, dat vandaag steeds meer dynamische en nauwe relaties aanknoopt met ondernemers. “Voor de administratieve organisatie die mij tewerkstelt, betekent dit een fundamentele evolutie. Toen ik acht jaar geleden bij Leefmilieu Brussel ben begonnen (toen nog het BIM), was dit een bestuur waar vragen terechtkwamen voor milieu- en andere vergunningen. Niemand vermoedde toen dat onze taak zou evolueren en dat ondernemers en projectdragers zich tot ons zouden richten om beter vooruit te kunnen in hun eigen activiteiten.” ● Info: Laura Rebreanu, 02 643 78 26 - green@beci.be http://resilientweb.eu https://www.wikipreneurs.com

TOPIC DUURZAAMHEID Daoust : alle werknemers denken groen Omdat Daoust al lang zijn ecologische voetafdruk beperkt, kreeg het vorig jaar de titel ‘ecodynamische onderneming’ van Leefmilieu Brussel. Hoe ziet zijn milieubeheer er precies uit? Peter Van Dyck 'E codynamisch’? Het wil zeggen dat je als bedrijf je impact op het milieu meet, met als doel die op termijn te verkleinen. Het ‘dynamische’ zit hem in het progressieve en duurzame karakter van de beoogde verbeteringen. Vele jaren vóór Daoust het label in ontvangst nam, zette het bedrijf al een beleid in maatschappelijke verantwoordelijkheid op de sporen. In 2011 besloot Daoust om deze MVO-strategie te stroomlijnen. “Uiteraard moesten we, als HR-bedrijf, in de eerste plaats inzetten op onze medewerkers, met een grote klemtoon op de diversiteit. Maar tegelijk oordeelden we dat we onze bezorgdheid over het milieu in dat MVO-beleid moesten integreren”, legt CSR & Job Academy manager Leila Opdebeeck uit. Naar een papierloos kantoor In 2012 introduceerde het bedrijf het programma Daoust Green. Eerste stap was de renovatie van het JobCenter Brussel Louise, aan de Louizapoortgalerij. “Vanuit een ecologische zorg, maar ook in lijn met ons duurzaam beheer, werd dit ons eerste ‘paperless‘ JobCenter”, vertelt Leila Opdebeeck. “We bespaarden uiteindelijk meer dan 90% op het papierverbruik. Dit diende als voorbeeld voor al onze JobCenters in België.” Vervolgens trachtte het bedrijf om met de sociale zetel in Brussel het label ‘Ecodynamische onderneming’ te verwerven. Dat label omvat drie luiken: mobiliteit, energiebeheer en afvalbeheer. Qua mobiliteit slaagde Daoust erin om vanaf 2012 de CO2-uitstoot per km voor het hele wagenpark met 16% te doen dalen. “We hebben bij de keuze in modellen altijd al de minst vervuilende auto’s naar voor geschoven”, licht Leila Opdebeeck toe. “We volgen constant de nieuwe groene ontwikkelingen bij de autoconstructeurs op om kort op de bal te kunnen spelen.” Ook in energiebeheer is de sociale zetel van Daoust een goede leerling. Het verbruik van elektriciteit ligt er nu twee keer lager dan het gemiddelde van soortgelijke gebouwen en het verbruik van de verwarmingsinstallaties scoort zelfs 3,5 maal lager dan het gemiddelde in de regio Brussel. Leila Opdebeeck: “De eerste stap in het proces naar het label gaf ons de kans om voor het eerst exacte data te verzamelen van het energieverbruik in onze sociale zetel in Brussel. Een extern consultancybureau leerde ons bovendien om deze gegevens juist te interpreteren, rekening houdende met variabelen als de klimatologische omstandigheden en de bezettingsgraad in het kantoor, en dit bekeken over verschillende jaren. Bleek dat we van bij het begin een fraaie score haalden. Dat komt omdat we, als goede huisvaders, al alle ramen hadden vernieuwd.” Leila Opdebeeck Menu met seizoengroenten Voor de vermindering van de afval kon Daoust rekenen op experts, via het BECI Green Network. Naast een omzichtiger omspringen met bestellingen van producten, streefde men naar een dematerialisatie van de diensten. “Neem onze ‘paperless’ wens: de consultants van onze JobCenters moedigen kandidaten aan om hun CV door te mailen of digitaal te versturen via onze website. Voor wie geen toegang tot het internet heeft, staan in alle JobCenters computers ter beschikking. Ook voor de administratie – denk aan de loonfiches voor onze uitzendkrachten en huishoudhelpers, de facturen voor onze klanten en de communicatie met onze klanten en uitzendkrachten – geniet de elektronische weg de voorkeur.” Het werk is nooit af. Nieuwe maatregelen komen erbij, zoals bij menu’s op evenementen kiezen voor lokaal geteelde seizoengroenten, om de voetafdruk in te perken. Daoust is zich als werkgever heel bewust van zijn voorbeeldfunctie. “Het Green programma heeft ons ertoe aangezet om een tandje bij te steken in de bewustmaking van de werknemers. Zij leven het project en doen dit op een heel zichtbare manier, door onder meer gebruik te maken van het openbaar vervoer en van de sorteerbakken, die op iedere verdieping staan. Het verheugt ons om te zien dat onze werknemers zelf vragende partij zijn geworden om steeds vaker de nadruk op de ecologie te leggen.” ● BECI - Brussel metropool - juni 2016 37 R.T.

TOPIC Tuinieren op het werk DUURZAAMHEID Tijdens de pauze wat tuinieren, zaaien, planten en onkruid verwijderen? Goed tegen de stress en ook voor de stedelijke landbouw. In Amerika en in Frankrijk is de trend al goed ingeburgerd. En in België? Gaëlle Hoogsteyn I n de Verenigde Staten heet dit ‘hortitherapy’. Bedrijven als Toyota, PepsiCo, Kohl, Google, Yahoo en vele andere moedigen hun personeel aan om tijdens de pauzes wat te tuinieren. De handen in de aarde steken en daarna de vruchten (en groenten) van de klus rapen, werkt (lekker) relaxerend en bevordert het welzijn van de werknemers, tegen een zeer lage kost. Ook in Europa zijn de corporate gardens trouwens stilaan in opkomst. In België? Elise Gillet (Thon Hotel) vertelt: “In het midden van ons hotel is er een grote patio. Daar werd een tuin aangelegd, maar ook een hoekje voor een moestuin, met verscheidene bakken voor fruit en groenten (pompoenen, tomaten, rode bessen enz.) en kruiden. Het personeel staat in voor het volledige onderhoud, van zaaigoed tot oogst en ondertussen ook de bewatering. De oogst wordt gebruikt door de bar en het restaurant van het hotel. Wij bieden ook soep, jam en salades met de producten van onze moestuin. De herkomst staat trouwens op de menukaart vermeld. De doelstellingen zijn voornamelijk educatief, want met deze moestuin willen wij ons personeel en onze klanten doen beseffen dat ook zij thuis voedingsproducten kunnen telen.” Het succes heeft het Thon Hotel aangezet bovendien twee bijenkorven te installeren. “Voor veiligheidsredenen hebben we het beheer toevertrouwd aan de Société Royale des Apiculteurs de Bruxelles. Verleden jaar hebben we nagenoeg 80 kg honing geproduceerd die tijdens het ontbijt in het hotel wordt aangeboden.” Pierre Léger, Ecoadviseur van Village Partenaire: “Drie jaar geleden hebben we in onze binnenplaats een moestuin aangelegd. Deze betonnen omgeving kreeg 12 teeltbakken, die door de plaatselijke ondernemingen worden beheerd. Elke ondernemer plant wat hij wil en wij verdelen de oogst. Jaarlijks produceren we tussen 30 en 50 kg groenten, maar dat is van secundair belang. We willen vooral dat de ondernemers 38 BECI - Brussel metropool - juni 2016 onderling kennismaken rond een leuke activiteit en ook op hun werkplaats wat kunnen ontspannen.” Het originele in deze moestuin is het gebruik van aquaponie: “Wij kweken vissen. Het water van de aquariums dient als meststof voor de groeten en daarna stromt het gefilterd terug naar de aquariums. Jaarlijks kweken wij 10 kg vis die tijdens een grote gemeenschappelijke maaltijd wordt geserveerd.” In het Thon Hotel wordt de oogst aan de bar of in het restaurant geserveerd. Het voorbeeld geven Waarom zo weinig ondernemingen zich in dit avontuur wagen? Cédric Jules, medeoprichter van Macadam Gardens, een in Toulouse gevestigde startup in stedelijke landbouw, beweert dat bedrijven zich vaak laten ontmoedigen door de structuur van hun gebouw. Maar dat hoeft niet, beweert hij: “Op een plat dak, in een tuin of op een terras is het allemaal mogelijk. Zelfs op kleine oppervlaktes kunnen mooie projecten ontstaan.” Een andere hindernis is de luchtvervuiling. “In een stad bestaat die voornamelijk uit zware metalen die niet hoger geraken dan 5 m boven de grond. In de hoogte (bijvoorbeeld op onze Brusselse buildings) bestaat geen risico van verontreiniging meer.” Het Belgische klimaat? “De kwaliteit van de oogst hangt af van de zonneschijn, dat klopt, maar ook in een gematigd klimaat groeien allerlei fruit en groenten. Een goede preselectie volstaat.” Verenigingen als Lateral Thinking Factory ondersteunen dit type initiatief. In 2013 verwezenlijkte ze voor het BIM een studie over de ontwikkeling van stedelijke landbouwkunde in Brussel en vond een aantal mogelijke sites. Ook de vereniging Le Début des Haricots lanceerde een project voor ondernemingen die een moestuin wilden aanleggen. Het besluit van Cédric Jules: “In de afgelopen jaren stelden we vast dat tuinieren en ‘home-made’ weer in trek zijn. Meer dan ooit maken de mensen zich zorgen om wat ze op hun bord krijgen. Bedrijfsmoestuinen gaan dus een mooie toekomst tegemoet.” ● PHOTO R.A.

TOPIC Stadshoeves elk jaar nieuwe uitzichten DUURZAAMHEID Tot voor enkele jaren was stedelijke landbouw een hype. Vandaag is het fenomeen uitgegroeid tot een ware business die in staat is een steeds groter aandeel van de bevolking te voeden. En hierdoor krijgen kansarme mensen misschien weer toegang tot een baan. Johan Debière S adshoeves verschenen eerst in New York. Ben Flanner legde de eerste in 2009 op de daken van gebouwen aan. Deze visionair beschikt vandaag op zijn eentje over een totale landbouwoppervlakte van ongeveer 33.000 m2 (3,3 hectare!). Heel wat andere landbouwbedrijven zijn ondertussen in New York ontstaan, waarvan sommigen hebben beslist verder te experimenteren. Zo bijvoorbeeld het Gotham Greens project, dat ‘substraatteelt’ toepast op verscheidene soorten sla en kruiden en een distributienetwerk heeft ontwikkeld in een dertigtal superettes. Het project levert ook rechtstreeks aan restaurants via zijn Fresh Direct dienst. Een 100 maal hoger rendement De trend is naar andere grote steden uitgedijd. Voorbeelden zijn Singapore, waar Comcrop is ontstaan. Of Tokio, met de verrassende Shigeharu Shimamura hoeve. “Comcrop is een stadsboerderij van 6.000 m² op een dak in het stadscentrum. Het is een van de eerste hoeves in Singapore die een beroep doen op aquaponie, een mix van verticale hydrocultuur en substraatteelt”, vertelde ons Allam Lim, medeoprichter van Comcrop, vanuit Singapore. Deze techniek gebruikte ook de Japanse wetenschapper Shigeharu Shimamura, die in de verticaliteit tot het uiterste ging. Hij installeerde zijn hoeve in een verlaten gebouw van halfgeleiderproducent Sony Sendai. Met subsidies van het Japanse ministerie van economie ontwikkelde hij zijn hoeve onder de vorm van 15 uitgestrekte verdiepingen met LED verlichting. Elke dag produceert deze hoeve tot 10.000 sla’s. Rekening houdend met de gebruikte oppervlakte (ongeveer 8.000 m² op een terrein van slechts 2.300 m²), bereikt de hoeve een verbluffend rendement, tot 100 maal hoger dan bij klassieke teelt in volle grond. Volgens de schattingen van General Electric, de technische partner bij het project, loopt de jaaromzet van deze verticale hoeve op tot 300 miljoen yen (2,5 miljoen euro). De warmte van koelruimtes terugwinnen Klein België hoeft niet te blozen. Bij ons, en dan voornamelijk in Brussel, ontstonden de meest doordachte en best gestructureerde projecten. Een hiervan is de stadshoeve op het dak van de Foodmet. Wij bespraken dit project al in een vroegere editie. Sindsdien is er al veel gebeurd. In 2014 vertelde Eric Haubruge, voorzitter van het stuurcomité van het project Verdir en eerste vicerector van ULg, aan onze confrater Valentin Dauchot dat “de teelt aanzienlijke hoeveelheden energie – en onder meer warmte – vereist. In steden kan deze warmte gemakkelijk worden teruggewonnen boven bepaalde gebouwen, Een stadhoeve werd op de daken van de Anderlechtse Foodmet aangelegd. meer bepaald boven data centers. Of bij gebouwen die de warmteproductie van verscheidene processen moeten kwijtspelen.” In Brussel koos Big resoluut voor deze kringloopaanpak: “We gaan onze serres verwarmen met de warmte die wij terugwinnen van de koelsystemen van de slagers, een verdieping lager”, aldus Mathieu Bonin. Het project van Big beoogt tegelijk de teelt van de vis, van micro-aardappelen en van zogenaamde ‘micro-greens’ (door sterrenrestaurants zeer begeerde aromatische kruiden). “We zullen jaarlijks 400.000 micro-green eenheden produceren, naast 300.000 micro-aardappelen.” Elk hiervan wordt aan de restaurateurs tegen een prijs tussen 40 en 50 cent verkocht. Het loont dus de moeite. Waarschijnlijk daarom slaagde Big er onlangs in vrij gemakkelijk 4 miljoen financiering vast te krijgen … ● Info: Laura Rebreanu 02 643 78 26 green@beci.be BECI - Brussel metropool - juni 2016 39

TOPIC DUURZAAMHEID Een nieuwe cyclus over milieubeleid! In 2015 lanceerde BECI een nieuwe vormingscyclus om bedrijven te helpen bij de verbetering van hun milieubeleid. Het initiatief vloeide voort uit onze eigen ervaring met het label Ecodynamische Onderneming. De vormingscyclus is het resultaat van een nauwe samenwerking met Leefmilieu Brussel en onze partner 21 Solutions. We kregen bovendien steun van Suez. Laura Rebreanu, Sustainable Development Coordinator, BECI W aarom zou u in uw onderneming een milieubeleid (MB) invoeren? Heel eenvoudig: om de onderneming goed te beheren, zoals u dit toch ook doet voor kwaliteit of financiën, nietwaar? De aanpak loopt trouwens grotendeels gelijk: constante verbetering en een zoektocht naar verborgen kosten, veroorzaakt door de impact van uw bedrijf op het milieu. Zulke kosten kunnen op uw financiën zwaar doorwegen. Met een correcte evaluatie en controle zet u de kosten in winst om. Slimmer omgaan met hulpbronnen, de productie van afval voorkomen en verminderen, de mobiliteit binnen de onderneming verbeteren … Allemaal quick wins. Een eenvoudig voorbeeld: volgens een studie van TomTom in 2015 verlengt de Brusselse verkeersoverlast met 25 minuten een rit die met de wagen tussen woon- en werkplaats ongeveer 30 minuten in beslag zou moeten nemen. Dat betekent dat de bestuurder die gemiddeld 30 minuten in de wagen zou zitten, jaarlijks 94 uur in de files verliest. De gevolgen zijn voor de onderneming niet louter financieel: ook het welzijn en het behoud van het personeel geraken in het gedrang. Voor het vervoer van goederen of beroepsverplaatsingen kunnen de gevolgen nog pijnlijker uitvallen. Milieubeleid dekt dus een zeer breed scala aan toepassingsgebieden, het ene al wat moeilijker te beheren dan het andere. Maar dat die allemaal een kordate aanpak verdienen, spreekt voor zich. De meeste ondernemingen hadden dit trouwens door en grepen meestal in. Sommige beschikken over een milieu-attest en stellen zich nu vragen bij het vervolg. De cyclus milieubeleid van BECI wil precies deze bedrijven helpen de aanpak beter te structureren en het verbeteringsproces verder te zetten. Een nieuwe cyclus met een bijgestuurd programma Het eerste jaar van deze cyclus werd een intense en bijzonder leerrijke ervaring, zowel voor de deelnemers als voor onszelf, als organisatoren. Het succes heeft BECI aangezet het avontuur te hernieuwen en vanaf september 2016 een nieuwe cyclus op touw te zetten. Aan de hand van de opgedane ervaring hebben we het programma gedeeltelijk bijgestuurd. Wij willen rekening houden met de jongste verschuivingen in de milieusector, nieuwe 40 BECI - Brussel metropool - juni 2016 De deelnemers van de eerste cyclus Milieubeleid hulpmiddelen en concepten integreren en op die manier aan de spits blijven. De suggesties van onze deelnemers en onze eigen vaststellingen verwerken we in het nieuwe programma om de inhoud trefzeker te houden en werkelijk op de behoeften van de ondernemingen af te stemmen. Wij voorzien nu bijvoorbeeld een dag over resilient design (met inbegrip van bionabootsing) en de nieuwe businessmodellen (deeleconomie, ecolonomie, product to service systems enz.). Wij buigen ons met de nodige aandacht over de wettelijke en veiligheidsaspecten van dematerialisering, en over green IT. We bespreken eveneens de aspecten ‘interne communicatie en beheer van verandering’. Naast de eigenlijke opleiding genieten de deelnemers andere voordelen. Ze krijgen elk een exemplaar van de Gids voor een Milieubewust Kantoorbeheer (Guide du Bureau Ecoresponsable), krijgen een bevoorrechte toegang tot de evenementen van de Green-cel van BECI en mogen rekenen op een continue begeleiding na afloop van de opleiding. De deelnemers van dit jaar ontvangen dus updates. En wij blijven ter beschikking, steeds bereid om die mensen te begeleiden en te adviseren bij de verschillende stappen van hun milieubeleid. Met de MB-cyclus sluit u zich bovendien aan bij een netwerk van milieubewuste ondernemingen, zodat u met collega’s en confraters gedachten kunt uitwisselen en bezorgdheden bespreken, nieuwe contacten leggen, nieuwe relaties aanknopen en dus ook de prestaties en de veerkracht van uw onderneming opkrikken. ● Info: Laura Rebreanu, 02 643 78 26 - green@beci.be

FOCUS ENERGIE De Facilitator Duurzame Gebouwen: een waardevolle dienst in volle expansie De belangstelling voor de Dienst Facilitator Duurzame Gebouwen neemt snel toe, want voor de ondernemingen staat hij gelijk met energiebesparingen – en dus lagere kosten. In zes jaar tijd kreeg de Dienst meer dan 14.000 aanvragen te verwerken. De bijstand is volledig gratis en biedt hulp bij het beheer, de renovatie of zelfs de bouw van gebouwen in Brussel. Een overzicht. David Hainaut D e Dienst Facilitator Duurzame Gebouwen beantwoordt volledig aan de huidige aandacht voor duurzaamheid. Hij staat los van het Energiehuis, dat zich eerder tot het brede publiek richt. De Facilitator is bestemd voor Brusselse professionals (architecten, gebouwenontwerpers, ondernemers …) die zich afvragen hoe ze moeten gaan bouwen of renoveren met inachtneming van de energiefactoren. “Deze bevraging omvat voor ons niet alleen het energiebeheer, maar ook het milieu, de windenergie en het rationeel energiegebruik”, stelt Margareth Fracas, hoofdfiguur van de coördinatie binnen de Facilitatordienst. Concreet verloopt alles heel eenvoudig: na een eerste contact per telefoon of e-mail om algemene vragen te beantwoorden, verwijst de dienst de ondernemer door naar de meest geschikte deskundigen. “Indien een installatie voorbijgestreefd is of het ontwerp aan de gang is, kunnen wij optreden met beschrijvingen of plannen. Bij meer specifieke vragen zullen de experten zich verplaatsen.” De dienstverlening is altijd kosteloos, onafhankelijk en neutraal. Te veel onnodig verwarmde gebouwen Op het vlak van energiebesparingen blijft in Brussel nog heel veel voor verbetering vatbaar, zoveel is duidelijk. De aanvragen komen van allerlei sectoren, met inbegrip van een aantal bekende namen. “De farmaceutische onderneming Pfizer heeft bijvoorbeeld onze tussenkomst aangevraagd voor haar gebouwen, die nochtans in de jaren 2000 werden opgericht. Zoals in veel andere ondernemingen moet de ventilatie er worden gereguleerd. De hoofdstad verwarmt nog steeds een heleboel verdiepingen van leegstaande kantoren.” De aanvragen stromen vandaag regelmatig binnen en geven aanleiding tot een zestigtal bezoeken per jaar. “Tenslotte ondergaan de gebouwen met ons een soort medisch onderzoek. In 2016 gebeurt energiebeheer op een andere manier, dankzij een algemene bewustwording onder alle ondernemers.” Een paar eenvoudige en goedkope ingrepen volstaan soms om de energiefactuur te halveren (!). “Het voordeel is aanzienlijk. Verder verlenen we zeer toegankelijk advies voor een beter gebruik van gebouwen, een verantwoorde ventilatie, het beheer van water, groene daken, noem maar op …” Minder administratie In een sector waar de wetgeving constant verandert, maakt de dienst de ondernemer wegwijs naar vaak miskende steunmaatregelen. “De administratieve rompslomp betekent een zware last voor ondernemingen, hoe efficiënt ze ook zijn. Wij helpen met een betere kennis van de bestaande steunmaatregelen en de mogelijke belastingfaciliteiten. Wij treden ook op als ‘vertalers’ van verplichtingen: een wettekst blijft, zelfs na ontleding, een ingewikkeld gedoe. Vandaar het belang om hem te ‘vertalen’ naar iets dat op het terrein concreet kan worden toegepast.” Te veel gebouwen worden nog onnodig verwarmd. De Facilitator Duurzame Gebouwen zal in de nabije toekomst verder sleutelen aan zijn bekendheid, vaker een beroep doen op zijn netwerk en opleidingen organiseren waarbij de dienst wordt voorgesteld. Het blijft dus de bedoeling steeds vaker in te grijpen om de energiekosten te drukken. De taak bestaat er vooral in de Brusselse professionals bij te staan om de geldende normen steeds beter na te leven. “We vormen een hecht team rond deze vandaag bijzonder nuttige missie!” De Facilitator Duurzame Gebouwen vormt samen met de opleidingen, de seminars en de gids Duurzame Gebouwen, een geheel van hulpmiddelen dat Leefmilieu Brussel ter beschikking stelt van de professionals van de bouwsector. ● Meer info: 0800 85 775 of facilitator@leefmilieu.irisnet.be www.leefmilieu.brussels/facilitator BECI - Brussel metropool - juni 2016 41

FOCUS ENERGIE Engie Electrabel: nieuwe naam, voorrang aan energietransitie Sinds 1 januari 2016 heeft Electrabel een nieuwe naam én een nieuwe missie. Engie Electrabel gaat voortaan voor een ‘3D-transformatie’ die voorrang geeft aan duurzaamheid, decentralisatie en digitalisering. Energie-efficiëntie en hernieuwbare ener gie staan bovenaan de agenda. Er komen meer kleine en lokale productie-eenheden. En het Internet of Things maakt het mogelijk om energie slimmer te beheren. De voordelen voor de bedrijfswereld? Philippe Van Troeye, directeur-generaal van Engie Benelux, licht toe. Waarom deze koerswijziging? Philippe Van Troeye : “We wilden in de eerste plaats beter inspelen op de noden van onze klanten en partners binnen de energietransitie. Daarom versterkten we onze Business Units en stemden we de verschillende activiteiten van onze organisatie beter op elkaar af. Die geïntensiveerde synergieën verlenen ons de dynamiek om totaaloplossingen aan te bieden. Als groep beslaan we de volledige energiewaardeketen. De vernieuwde strategie van Engie Electrabel benut daarom volop de expertise van onze zusterbedrijven in de Benelux. Dat zijn Engie Cofely voor facilitair beheer, Engie Fabricom voor technische installaties en Engie Axima voor koeling en brandbeveiliging. De combinatie van al die kennis maakt de weg vrij voor nieuwe technologieën. En voor een vernieuwd dienstenaanbod voor bedrijven. Met die vernieuwing kreeg Electrabel ook een nieuwe naam: Engie Electrabel. Los van onze eigen inspanningen, hebben we dan weer nood aan een sterk regelgevend kader en een dito langetermijnvisie. Want energietransitie vereist nu eenmaal een nieuwe economie.” Wat houdt de energietransitie precies in? “De fossiele brandstoffen raken stilaan uitgeput. Willen we onze economie ook morgen laten draaien, dan moeten we energie duurzamer produceren en zuiniger gebruiken. Daarom richt Engie Electrabel zich op drie d's: duurzaamheid, decentralisatie en digitale revolutie. Ten eerste gaat Engie Electrabel voor meer hernieuwbare energie. Zo verdubbelen we de windenergiecapaciteit tegen 2020. Ook zijn we partner van het Mermaid-windturbinepark, het groenestroomproject in de Noordzee. En mogen we ons vandaag de grootste groenestroomproducent van België noemen – met een capaciteit van 523 megawatt. Onze inspanningen op duurzaamheidsvlak effenen uiteindelijk het pad voor groenere en goedkopere energie in de bedrijfswereld. De tweede d staat voor decentralisatie. Die houdt in dat Engie Electrabel de elektriciteitsvoorraad continu verzekert door verschillende centrales in te schakelen. Er is namelijk niet altijd genoeg zon en wind om de hernieuwbare productiemiddelen te laten functioneren. Bij zulke schommelingen moeten we dan ook kunnen 42 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Philippe Van Troeye, directeur generaal van Engie Benelux terugvallen op back-upcapaciteit. De spaarbekkencentrale van Coo en daarnaast ook de aardgascentrales zijn in die context enorm belangrijk. Turbines vangen daar productiedalingen op, zodat het elektriciteitsnet van stroom voorzien blijft. De derde d verwijst naar de digitalisering. Want vandaag zijn niet alleen mensen, maar ook meer en meer toestellen online. Ook Engie gelooft in het Internet of Things of machine-to-machine-communicatie, en in de toekomstperspectieven voor haar klanten die daarbij horen. Zoals een doorgedreven individueel energiebeheer. © Engie Electrabel

FOCUS Nu, wat houden die drie d’s precies in? Engie Electrabel wil bedrijven een stabiele energiebevoorrading garanderen. Ze energie en kosten laten besparen via advies en audits. Ze helpen om de strengste milieudoelstellingen te halen. En zorgen dat ze groeien dankzij slimme technologieën en het Internet of Things.” Hoe draagt ENGIE Electrabel bij tot de energiebevoorrading? “Voor bedrijven is een onberispelijke energiebevoorrading onontbeerlijk. Engie Electrabel wil zijn klanten daarom begeleiden via de gepaste kanalen en diensten. Denk bijvoorbeeld aan de samenwerking tussen Engie Electrabel en Engie Cofely, die onze klanten de klok rond technische bijstand biedt bij elektriciteitsstoringen. Of aan de dienst HV Cabin, die hoogspanningscabines van ondernemingen controleert en moderniseert, zodat ze veiliger worden en een langere levensduur kennen. Daarnaast organiseren we heel wat relevante opleidingen, zoals algemene trainingen over elektrische installaties en specifieke trainingen over hoogspanning, aardgas en warmtekrachtkoppeling.” Als groep beslaan we de volledige energiewaardeketen. De combinatie van al die kennis maakt de weg vrij voor nieuwe technologieën. En voor een vernieuwd dienstenaanbod voor bedrijven. Hoe helpt u bedrijven om hun energieprijs te optimaliseren? “Gemiddeld 38 procent van de uitgaven in bedrijven gaat naar energie. Een hele hap uit hun budget. Informatie over de evolutie van de energiemarkten en over de juiste timing van aankopen is voor bedrijven dan ook van onschatbare waarde. Onze marktspecialisten leggen daarom verbanden tussen de actualiteit en de energieprijzen, en delen die met bedrijven. Ondernemers kunnen zo wekelijks de recente hoogtepunten op de energiemarkt volgen en nagaan hoe die de energieprijzen beïnvloeden. Op die manier verminderen ze hun energiekosten. Daarnaast houdt Engie Electrabel bedrijven ook via webinars, e-books en social media op de hoogte van de evoluties op de energiemarkt.” Jullie ondersteunen bedrijven ook bij het behalen van milieudoelstellingen. “Klopt. Heel wat bedrijven engageren zich om zuiniger om te springen met grondstoffen. In de zoektocht naar duurzame productieprocessen en nieuwe materialen BECI - Brussel metropool - juni 2016 43 speelt ook energie een cruciale rol. Denk maar aan windturbines en biomassa. Engie Electrabel begeleidt bedrijven bij de productie van windkracht – onshore en offshore. Nieuw op dat vlak is Seanergy, het groene product voor bedrijven. De groene elektriciteit is afkomstig van de offshore windmolens voor de Belgische kust. Het is 100% groene, Belgische windenergie.” Wat heeft het Internet of Things precies met energie te maken? “Steeds meer voorwerpen zijn draadloos verbonden met het internet, wat ontelbare mogelijkheden biedt aan ondernemingen. Zo krijgen ze de kans om hun activiteiten goedkoper uit te voeren en preventief te besparen op hun kosten. Denk maar aan de planning van onderhoud. Als toestellen eenvoudig en snel met elkaar communiceren, kunnen ze informatie doorgeven over hun locatie en conditie. Kortom: het Internet of Things is een enorme sprong voorwaarts om processen voordelig en efficiënter te organiseren. Daarom ging Engie Electrabel eind 2015 in zee met Telenet om het Engie M2M-netwerk uit te bouwen, een traag langeafstandsnetwerk dat weinig energie verbruikt. Het doel van Engie M2M is om in drie jaar tijd honderdduizend voorwerpen met elkaar te verbinden.” En elektrische voertuigen? Zitten die ook in uw strategie? “Absoluut! Willen we slagen in de energietransitie, dan moeten we ook het transport aanpakken. Want mobiliteit veroorzaakt zowat een vijfde van de CO2 die de mens uitstoot. Wereldwijd. We promoten bijvoorbeeld wagens op elektriciteit en aardgas. Engie Electrabel bouwt nu al aardgastankstations en laadpalen voor elektrische wagens – kijk maar naar de 21 oplaadpunten die we vorig jaar installeerden bij bankbeveiligingsbedrijf SWIFT in Terhulpen. Ook doen bedrijven een beroep op Engie Electrabel voor advies over duurzame mobiliteit. Vandaag is het aantal elektrische wagens nog beperkt. Maar de technologie en de vergroening van de wagenfiscaliteit geven die auto’s van de toekomst vast en zeker een duwtje in de rug. Laadbeheer neemt ook een steeds belangrijkere plaats in. Daarom bieden we producten en diensten aan die bedrijven inzicht geven in hun energieverbruik en de bijbehorende kosten.” Hoe onderscheidt Engie Electrabel zich van de doorsneeleverancier? “We willen klanten ook bijstaan om hun energieverbruik en hun milieu-impact te verkleinen. En ondertussen hun comfort te vergroten. Met die missie positioneren we ons vandaag in de markt en brengen we energie-efficiëntie voor alle bedrijven binnen handbereik.” ●

Een beeld uit de opvoering Lords of Lightnings, waar met hoogspanning wordt gespeeld. ENERGIE Niets gaat verloren, niets ontstaat, maar de energiebedrijven veranderen De energetische overgang is begonnen. De energiesector doorstaat ingrijpende veranderingen en de leveranciers passen hun dienstverlening aan. Levering van gas en elektriciteit volstaat niet meer. De energiebedrijven installeren nu ook condensatieketels, fotovoltaïsche panelen, aangesloten toestellen en binnenkort intelligente meters. Een extra stap naar een veralgemening van de smart grids ? Julien Ide D e gas- en elektriciteitsmarkt is sinds 2007 volledig geliberaliseerd en de consument kiest nu zijn energieleverancier in alle vrijheid. Dit veroorzaakte een ingrijpende verandering van de energiesector en de verschijning van een aantal nieuwe dienstverleners op de markt. De ontwikkeling van de hernieuwbare energieën en de harde concurrentieslag hebben de energiebedrijven er geleidelijk toe aangezet nieuwe klantgerichte businessmodels uit te denken. Zelfproductie en opslag Volgens Leefmilieu Brussel steeg de productie van elektriciteit door fotovoltaïsche panelen (FV) tussen 2012 en 2013 met 162%. In 2013 vertegenwoordigde FV elektriciteit 32% van al de in het Brusselse Gewest uit hernieuwbare bronnen geproduceerde elektriciteit. Deze trend is in gans het land meetbaar. De consument is nu ook producent. Vandaar de benaming ‘prosumer’. Hij verbruikt nog steeds energie van het distributienetwerk, maar tegelijk stuurt hij de zelfgeproduceerde maar niet verbruikte elektriciteit het netwerk in. Met de opkomst van opslagoplossingen zoals de Tesla Powerwall batterij, worden zelfproducenten minder Zelfproductie zorgt voor actieve klanten en een betere ontwikkeling van de hernieuwbare energieën Raoul Nihart, Sr. Project Manager Strategie en Innovatie bij EDF Luminus. De intelligente netwerken als kloppend hart van de toekomstige smart cities. 44 BECI - Brussel metropool - juni 2016 afhankelijk van het elektrisch net. Sibelga communicatiedirecteur Philippe Massart waarschuwt echter voor deze nieuwe tendens: “De energie van het netwerk is een gemeenschappelijk goed. Dit geldt vooral in een stad als Brussel. Iedereen moet ze kunnen gebruiken. Tegelijk dient zeker globaal te worden nagedacht over een beperking van het verbruik.” EDF Luminus beaamt grotendeels dit standpunt. Volgens Raoul Nihart, Sr. Project Manager Strategie en Innovatie, “zorgt zelfproductie voor actieve klanten en een betere ontwikkeling van de hernieuwbare energieën. Op zich is dit schitterend nieuws! En toch blijft de lokale opslag van energie slechts in bepaalde gevallen een interessant alternatief. Laten we niet vergeten dat elektriciteit een basale nutsvoorziening is, die dus een © Thinkstock

FOCUS maatschappelijke rol speelt. Niet iedereen kan zich veroorloven om afhankelijk te worden van het distributienet. En als te veel mensen dit toch doen, zullen de andere consumenten voor de kost van het elektriciteitsnet moeten opdraaien.” Kevin Welch, Chief Strategy Officer bij Engie, overweegt een meer globale aanpak: “De consumenten zullen de toegang tot het netwerk betalen. De afrekening aan de hand van het reële verbruik zal verdwijnen. Om de verdeelde oplossingen maximaal uit te baten, zullen flatgebouwen hun productie en verbruik zelf moeten kunnen beheren. De aanwezigheid van een energiemeter voor elk appartement belemmert de ontwikkeling van nieuwe oplossingen. De ‘netmetering’ (de injectie van elektriciteit in het netwerk) zal dus vroeg of laat verdwijnen.” Business to customer In de hevige concurrentiestrijd trachten de energiebedrijven zich maximaal te onderscheiden en meer aan te bieden dan het louter leveren van energie. Ze komen hoe langer hoe meer op de proppen met technologische oplossingen voor hun klanten. Engie, EDF Luminus en Lampiris bieden bijvoorbeeld intelligente thermostaten aan. Bij Engie heet dit doosje Boxx. Het controleert uiteraard de verwarming maar geeft tegelijk een real-time overzicht van het elektriciteitsverbruik. Het systeem kan op verscheidene extra apparaten worden aangesloten. Denk maar aan de Philips Hue lamp of intelligente stopcontacten. Boxx kan via een mobiele app worden beheerd. Eneco biedt de installatie van Tesla Powerwall batterijen en van FV panelen, met inbegrip van de koppeling van beide systemen en een geautomatiseerd beheer van het elektriciteitsverbruik. Al deze voorbeelden getuigen van een duidelijke B2C trend in de sector. Dit bevestigt Raoul Nihart (Luminus): “We hebben onze ontwikkelingsstrategie op de evolutie van de markt afgestemd en gaan ons hoe langer hoe meer toespitsen op een geïndividualiseerde, klantgerichte service. Via onze dochteronderneming Dauvister installeren we bijvoorbeeld fotovoltaïsche panelen, waarvan we bovendien het onderhoud verzekeren. Wij installeren eveneens condensatieketels en zorgen voor de onderhoudsdienst.” Energie 3.0 De energiesector integreert hoe langer hoe meer informatie- en communicatietechnologieën. Het begon een paar jaar geleden met de opkomst van de intelligente meters (smart meters), kleine digitale toestellen die informatie uitwisselen tussen de energie-installatie (elektriciteit of gas) van een gebouw en het netwerk. Op die manier worden de meteropnames veel nauwkeuriger en regelmatiger. De facturatie gebeurt aan de hand van het werkelijke verbruik, zonder de vergissingen die bij het manueel opnemen van analogische meters vaak voorvallen. Het streefdoel is duidelijk: minder energieverbruik en een verdere vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Dit is de reden waarom in 2009 al, een Europese richtlijn de veralgemening van intelligente meters aanbeval. Het was de bedoeling tegen 2020 80% van het park hiermee uit te rusten. In Italië werden meer dan 27 miljoen intelligente elektriciteitsmeters geïnstalleerd. In Zweden en Finland zijn nagenoeg alle gebouwen hiermee uitgerust. Frankrijk en Nederland zijn met grootschalige installatieplannen van start gegaan. In België (en in Duitsland) staat er nog niets concreets aan de dagorde. De Gewesten hebben bepaalde bedenkingen geuit. Die hebben onder andere betrekking op een te hoge kost, de beperkte levensduur van de meters en problemen met de vertrouwelijkheid van de data. Daarom werd tot nu toe geen enkele officiële beslissing genomen. Nochtans heeft de Waalse energieverdeler Ores in november van verleden jaar aangekondigd dat hij van plan was zowat overal in het zuiden van het land smart meters te installeren. Deze beslissing staat Sibelga weinig aan. Hiervan getuigde Philippe Massart in L’Echo: “Alle netwerkbeheerders waren discussies begonnen om een gemeenschappelijk lastenboek samen te stellen en een akkoord te bereiken over de normen en functionaliteiten waardoor verscheidene meters onderling compatibel zouden zijn. Ook al besliste Ores een eigen koers te varen, zijn we nog steeds van plan met Eandis, Infrax en Resa in de lente een openbare aanbesteding te lanceren.” De ‘netmetering’ (de injectie van elektriciteit in het netwerk) zal dus vroeg of laat verdwijnen Kevin Welch, Chief Strategy Officer bij Engie. Toch ziet het eruit dat de algemene trend, via zulke smart meters, in de richting van smart grids, intelligente netwerken dus, evolueert. De ontwikkeling van een dergelijk gigantisch netwerk is het resultaat van meerdere factoren die vandaag het beheer van het distributienetwerk bijzonder complex maken. De uitleg van Raoul Nihart (Luminus) hierover: “De uitbreiding van de hernieuwbare energiebronnen is op zich een bijzonder positief gegeven, maar door het intermitterende karakter van zulke bronnen wordt het veel moeilijker het distributienet in evenwicht te houden. Bovendien zal het energieverbruik nog toenemen, voornamelijk in de steden. We worden geconfronteerd met een demografische groei, terwijl de nieuwe aanvragen voor elektriciteit steeds talrijker worden (airconditioning, elektrische voertuigen, warmtepompen …). En ten slotte moeten we beseffen dat het aanbod tot nu toe eenvoudigweg aan de vraag werd aangepast. Met de smart meters begint een tijdperk van actief beheer van de vraag dat de consumenten aanspoort om de meest geschikte tijdstippen te verbruiken.” Zo ziet onze energetische toekomst er min of meer uit. Alle spelers zouden constant interageren en duidelijke ecologische en economische doelstellingen nastreven. De vraag is nu of de overheid erin zal slagen over langetermijnstrategieën tot een overeenkomst te komen. ● BECI - Brussel metropool - juni 2016 45 R.T.

FOCUS Wordt stadsenergie wat duurzamer? ENERGIE In Europa hinkt ons land qua milieubeleid achterop. Hiervan getuigt de ‘Fossielprijs’ die het tijdens de COP 21 uitgereikt kreeg. Sinds een aantal jaren probeert het Brusselse Gewest zich echter te onderscheiden en beoogt 30% minder uitstoot van broeikaseffectgassen tegen 2025. Allerlei oplossingen zouden hiertoe moeten bijdragen: passiefgebouwen, zonnepanelen, mini-windmolens, warmtekrachtkoppeling, geothermie e.a. Julien Ide V olgens het verslag dat het Europese Milieuagentschap in 2015 verspreidde, hebben 24 EU landen hun tussentijdse doelstellingen bereikt wat betreft de vermindering van de broeikaseffectgassen. België hoort daar niet bij. Ook zijn verbintenissen qua energie-efficiëntie heeft het land niet gehaald. Hooguit vermeed België een negatieve score in de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen. Slaagt Brussel er in deze moeilijke context echt in zich te onderscheiden? Volgens Leefmilieu Brussel behoort de metropool tot de top vijf van de Europese steden met de grootste oppervlakte aan passiefgebouwen (alle verhoudingen in acht genomen). Bovendien zou de productie van hernieuwbare energie in de hoofdstad sinds 1990 bijna verdrievoudigd zijn. Let wel: hiermee vertegenwoordigt ze nog maar amper 2,1% van het bruto eindverbruik aan energie. Hernieuwbare energie vandaag Leefmilieu Brussel beweert dat de Brusselse productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen tussen 1990 en 2013 nagenoeg werd verdrievoudigd. In 2013 zag de verdeling er als volgt uit: 30% fotovoltaïsch, 60% uit verbrand afval (via de gewestelijke afvalverbrander) en 10% uit thermische zonne-energie en de warmtepompen. Alle resultaten hebben aangetoond dat de effecten van een windmolen op het dak van een gebouw miniem zijn. Mark Runacres, (VUB) Volgens Kevin Welch, Chief Strategy Officer bij Engie Benelux, is voor de fotovoltaïsche energie (FV) in de steden een mooie toekomst weggelegd: “Vandaag al is deze technologie bijzonder efficiënt. En ze zal verder 46 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Een van de twee warmtekrachtkoppelingsturbines van het Jubelpark. evolueren. Ze zal zich hoe langer hoe meer integreren in de externe oppervlaktes van gebouwen: de daken, maar ook de gevels. In dit opzicht bieden wij aan onze industriele klanten een volledige service, met inbegrip van installatie, onderhoud en monitoring. Ook voor onze residentiele klanten ontwikkelen momenteel we een FV-aanbod, dat binnenkort beschikbaar wordt.” Het geothermisch potentieel van Brussel is zeker niet aanzienlijk, maar evenmin verwaarloosbaar. In de hoofdstad zijn al een aantal gebouwen met dit type installaties uitgerust. Zo beschikt het gebouw van Leefmilieu Brussel over vier geothermische boringen van 80 m diep. Bij Engie Brussel werden 180 geothermische schachten tot 100 m diep gegraven. In de Europese wijk zal het toekomstige ‘Wilfried Martens’ gebouw, dat in 2017 wordt ingehuldigd, eveneens op geothermie een beroep doen. Daar zullen de boringen 250 m diep gaan. Voor de haven van Brussel overweegt de Brusselse regering al jarenlang een biogasfabriek. Het project zou Vlaams landbouwafval en Brusselse compost kunnen verwerken tot 100% groene energie. Het dossier zit echter klem wegens het gevaar voor geuroverlast en de vervuiling veroorzaakt door het vervoer van het afval. Binnenkort molens op de daken? Sinds enige tijd zijn nu ook windmolens verschenen op gebouwen van steden als Londen, Groningen of Lyon. Mark Runacres is hoogleraar windenergie en vloeistofdynamica R.T. R.T.

FOCUS aan de faculteit ingenieurswetenschappen van de VUB. Hij werkt op projecten voor stedelijke windmolens. Uit een eerste studie blijkt dat de wind op het dak van meer dan 100 m hoge Brusselse torengebouwen even hard waait als aan de grond aan de Belgische kust. Met een tweede studie onderzocht hij de mogelijke impact van de windmolens op de daken van gebouwen. De onderzoeker is bijzonder opgetogen met de resultaten: “Wij onderzochten de geluidshinder, de visuele effecten, de impact op de biodiversiteit en vooral het vraagstuk van de trillingen. Alle resultaten hebben aangetoond dat de effecten van een windmolen op het dak van een gebouw miniem zijn.” De windmolens waar professor Runacres op werkt, ontwikkelen maximaal 10 kW vermogen. Een dergelijke windmolen volstaat voor de energiebehoefte van drie gezinnen. De basisinvestering schommelt rond 20 000 euro en zou in minder dan 10 jaar tijd worden terugbetaald. Zien we binnenkort windmolens in de Brusselse hemel verschijnen? Het antwoord van Mark Runacres: “Wij hebben al haalbaarheidsstudies verricht voor de Zuidtoren en The Hotel. De zeer positieve resultaten wekten bij de eigenaars veel belangstelling. Hoogstwaarschijnlijk worden de eerste windmolens binnen twee jaar geïnstalleerd.” Een beter rendement Evenals een klassieke elektriciteitscentrale produceert een warmtekrachtkoppelingscentrale elektriciteit door de verbranding van een brandstof (meestal gas). Maar er is een fundamenteel verschil: de warmte van de uitlaatgassen gaat niet verloren. Ze wordt ingewonnen om een gebouw te verwarmen. Het systeem produceert dus tegelijk elektriciteit en warmte. Het rendement van een warmtekrachtkoppelingscentrale kan tot 90% oplopen, vergeleken met 30% voor een conventionele elektriciteitscentrale. Het door de verbranding van gas geproduceerde CO2 -volume blijft dus ongewijzigd, maar er wordt driemaal meer energie geproduceerd. Het voordeel voor het milieu is dus aanzienlijk. Sibelga communicatiedirecteur Philippe Massart onderscheidt drie types warmtekrachtkoppelings-centrales: “Op industriële schaal gebruiken we turbines vergelijkbaar met de zwaarste vliegtuigmotoren. Anderzijds installeerde Sibelga meerdere middelgrote warmtekrachtkoppelings-centrales, onder andere voor de musea van het Jubelpark, het Vlaamse parlement en de Solbosch campus van de ULB. Er bestaat verder ook nog een micro-warmtekrachtkoppeling voor individuele behoeften, maar het rendement hiervan is nog voor verbetering vatbaar.” Het evenwicht van het energiebeleid berust op drie essentiële pijlers: minder verbruik, een optimale combinatie van energiebronnen en het gebruik van betaalbare technologieën Philippe Massart, (Sibelga) Philippe Massart onderstreept het belang van een optimaal productie- en verbruiksbeleid. “De beste energie is degene die niet wordt verbruikt. Naast de nieuwe passiefbouw gaat de voorrang dus naar de isolatie van de bestaande gebouwen. Het evenwicht van het energiebeleid berust op drie essentiële pijlers: minder verbruik, een optimale combinatie van energiebronnen en het gebruik van betaalbare technologieën.” Zelfvoorziening Sinds enkele maanden is de beroemde Tesla Powerwall batterij in België beschikbaar. Ze biedt de beste opslag/ marktprijs ratio (minimum 6000 €, met inbegrip van installatie en aansluiting door Eneco). Maar is dit systeem in Brussel rendabel? Op het dak van de Brusselse torengebouwen waait de wind even hard als op de grond aan de Belgische kust. De batterij heeft een capaciteit van 10 kWh. Ze kan dus maximaal 3650 kWh per jaar opslaan. Volgens Solavari produceert 1 m2 FV panelen in België 100 kWh per jaar. Er zijn dus minimaal 36,5 m2 FV panelen nodig. Tesla biedt 10 jaar waarborg op zijn product. Laten we dus de rentabiliteit op deze tijdspanne berekenen. Als de door het netwerk aangeleverde kWh 0,20 € kost, dan krijgen we 3650 x 10 x 0,20 = 7300 €. De investering in FV wordt hier niet in verrekend. De rentabiliteit van de Powerwall verdient dus een grondiger onderzoek. Het systeem is echter een doeltreffend middel voor ondernemingen die in hulpvoorzieningen willen investeren. ● BECI - Brussel metropool - juni 2016 47 R.T. R.A.

DYNAMIEK Sportyverse: een sociaal netwerk voor sporters STARTERS Sportyverse werd in Brussel door Dimitrios Kourasis op touw gezet, met de bedoeling het sportplatform bij uitstek te worden en de atleten met alle professionals in contact te brengen. «E rgens kunt u Sportyverse met een soort LinkedIn voor de sportwereld vergelijken”, verklaart meteen Dimitrios Kourasis, de oprichter van de startup. “Het idee ontstond in 2014, nam vorm in 2015 met de oprichting van de vennootschap en vandaag zijn we al met 800 leden actief. Tegen september proberen met 10.000 leden te bereiken. Wij verschillen van een sociaal medium als Facebook doordat we volledig op sport focussen. In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië bestaan al enkele gelijkaardige projecten, maar die beperken zich tot enkele sporten of zelfs slechts één, voetbal bijvoorbeeld. Wij mikken op alle vormen van sportbeoefening.” Dimitrios Kourasis, die al acht jaar in Brussel leeft, kan rekenen op de steun van talrijke onafhankelijke partners in België, andere Europese landen en de Verenigde Staten. Zij zorgen zowel voor de ontwikkeling als voor de inhoud en de updates van het platform. Bij de start bedroeg de investering ongeveer 50.000 euro, waarvan de helft werd besteed aan de bouw van het platform, en de tweede helft aan de promotie van de site door middel van verscheidene initiatieven, waaronder de productie van flyers. De stichter koos Brussel om zijn site te lanceren, want “we zitten hier in het hart van Europa, in een prima omgeving voor de ontwikkeling van een startup.” De man is momenteel in bespreking met een Amerikaanse investeerder die overweegt 300.000 dollar in te brengen. “In dit tijdperk van sociale media blijft de sportwereld nog zeer verdeeld”, betreurt Dimitrios Kourasis. “Dankzij Sportyverse kunnen beheerders in contact treden met atleten en trainers, fans met sportclubs en scholen, en spelers met artsen en kinesisten. Sportyverse wil oplossingen bieden voor de ontoereikende netwerking waarmee amateursporters, semi-professionals, clubs, schoolteams e.a. momenteel kampen. Beheerders en clubs kunnen het platform gebruiken om op zoek te gaan naar talenten. Atleten en spelers kunnen informatie publiceren over hun sportprestaties, naast persartikels, video’s, foto’s en elke andere vorm van informatie waarmee ze denken hun doelstellingen gemakkelijker te bereiken of hun marktwaarde te vergroten.” De sportgemeenschap is bijzonder uitgebreid. Ieder van ons, buiten de professionele kringen, is er min of meer bij betrokken als supporter, amateursporter of 48 BECI - Brussel metropool - juni 2016 clubbestuurder. Sportyverse biedt een geweldig potentieel dat eerst nog moet worden waargemaakt en daarna een degelijke uitbating verdient. Momenteel fungeert de site alleen in het Engels. De meeste van de prille leden en gebruikers komen van het noorden van het land en Groot-Brittannië. Op termijn komen daar een Franse, Nederlandse en Duitse versie bij. Lid worden van Sportyverse is gratis, want het business model steunt op reclame-inkomsten. Dimitrios Kourasis “Een sociaal netwerk is … sociaal” Dimitrios Kourasis is echter niet van plan zijn site tot een louter commerciële activiteit te herleiden: “In het begrip ‘sociaal netwerk’ zit het woord ‘sociaal’. In de toekomst wens ik een percentage van onze winst aan sportverenigingen toe te kennen. Ik voer trouwens besprekingen met talrijke federaties. Bovendien wensen we er ook de paralympische sporten bij te betrekken.” Kourasis meldt onder andere een Belg die meer dan 20 jaar geleden de sportwereld ingrijpend heeft veranderd, namelijk Jean-Marc Bosman. Het ‘Bosman arrest’ zorgde voor een revolutie waar een site als Sportyverse gedeeltelijk voordeel uit haalt. Dimitrios Kourasis zou trouwens Jean-Marc Bosman willen ontmoeten om hem voor te stellen ambassadeur van de site te worden. Tot zover de oproep. ● Info: www.sportyverse.com Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be R.T.

DYNAMIEK OVERGANG Hergebruik en terugwinning zeer in trek Afval sorteren vinden wij heel normaal, thuis en op het werk. Papier, glas, PMD, batterijen, lampen … Vandaag kan en moet alles apart worden ingezameld voor recycling. Wat vroeger als afval gold, wordt nu als secundaire grondstoffen beschouwd. Materialen die destijds op de vuilnisbelt terecht kwamen, krijgen nu een echte waarde. De Belgen zijn de Europese kampioenen van de terugwinning. Uit de cijfers blijkt dat wij beter presteren dan Zweden en Duitsland. Laurie Verheyen T alrijke acties en initiatieven resulteerden in deze benijdenswaardige prestatie. Afvalsortering is voortaan voor iedereen, burger en bedrijf, verplicht. Fost Plus, het orgaan dat in België is belast met de promotie en financiering van de sortering en recycling van huishoudelijk verpakkingsafval, organiseert regelmatig communicatiecampagnes en biedt talrijke hulpmiddelen om ondernemingen bij te staan bij de sensibilisering van hun personeel voor afvalsortering. Met als gevolg dat nagenoeg 80% van de huishoudelijke verpakkingen op de Belgische markt wordt gerecycled. Het jongste verslag van Fost Plus meldt dat 99% van deze verpakkingen werd verwerkt tot recyclinggrondstoffen waarvan 75,8% in België. Dit betekent een niet te verwaarlozen economisch potentieel, ook in Brussel. Ook andere afvalstromen ondergaan dezelfde trend. In 2015 werd 120.000 ton oude kleren in België gerecycled, vernemen we van Coberec Textiles, die de terugwinners van oude kleren vertegenwoordigt. Deze sector telt in België 50 bedrijven en meer dan 1000 werkkrachten, meestal laaggeschoold. Sortering en valorisatie zijn een eindeloze uitdaging en geven aanleiding tot talrijke privé- en overheidsprojecten, nationaal en regionaal. Brussel lanceerde het ambitieuze Gewestelijke Programma voor Circulaire Economie (GPCE), dat onder meer aandacht besteedt aan recycling en hergebruik. Van zijn kant lanceerde Fost Plus in 2016 een pilootproject in zes Belgische gemeenten om nieuwe ophaalscenario’s uit te testen en zodoende een bredere waaier verpakkingen in de blauwe afvalzak te aanvaarden. “De recyclingtrajecten bestaan en de ophalers staan klaar”, meldt Christine Levêque (Suez). Suez beschikt dus over de nodige capaciteit om de verwerking van het opgehaalde afval te verbeteren, nog meer te recyclen en de grondstoffen te valoriseren. De onderneming ontwikkelde een eigen visie van de kringloopeconomie en biedt in dit opzicht diensten die veel verder reiken dan ophaal. Suez begeleidt klanten in eco-design om hen te helpen producten te ontwikkelen die van meet af aan rekening houden met een maximale recycling van de grondstoffen aan het eind van de levensduur. Dankzij een ‘ecoscan’ realiseren de ondernemingen zich het economische potentieel van een goed beheer van afval en grondstoffen. Combineer creatie en hergebruik en u krijgt ‘upcycling’. Upcycling Recycling is positief, maar hergebruik is nog beter. Van talrijke producten kan de levensduur gemakkelijk worden verlengd. Computers of printers in goede staat zullen dankbaar in scholen worden ingezet. Dit geldt ook voor meubels. Bedrijven als NNOF, Nearly New Office, geven kantoormeubelen een tweede jeugd. Hoewel Brussel op dit vlak minder goed scoort dan andere Europese steden, ontstaan er hoe langer hoe meer dergelijke initiatieven. Re-Creation Hall (www.recreationhall.net), de ‘upcyclingmarkt’, gaat elke tweede zondag van de maand door in het Atelier des Tanneurs. Eveneens in Brussel lanceerde de vzw Rotor de website Opalis (www.opalis.be) voor een gemakkelijker hergebruik van bouwmaterialen. Het is een trefpunt voor professionele verkopers van hergebruikmateriaal en richt zich tot architecten, particulieren en bouwaannemers. Het rationele gebruik van de grondstoffen en het hergebruik zijn vandaag een noodzaak. Met prijzen die constant op- en afgaan, gaat het hier niet meer om ecologisch idealisme, maar om economisch gezond verstand. De sector van upcycling en hergebruik staat nog in zijn kinderschoenen, maar het potentieel is aanzienlijk. Dit geldt ook voor recycling. Een aantal ondernemingen, groot of klein, B2C of B2B, wil deze kans niet laten liggen. Hiervan getuigt hun dynamisme. ● Info: Laurie Verheyen, Adviseur Kringloopeconomie, lv@beci.be, 02 210 01 75. BECI - Brussel metropool - juni 2016 49 © Thinkstock

DYNAMIEK Bedrijfsoverdracht: nu al een succes! De Transmission Hub van BECI werd iets meer dan een jaar geleden opgericht om duizenden ondernemers te helpen hun zaak op de best mogelijke manier over te dragen. De aanvragen stromen binnen. Dat was te verwachten. David Hainaut D e begin 2015 opgerichte Transmission Hub van BECI kwam al meerdere malen in dit magazine aan bod. De Hub tracht het hoofd te bieden aan de bijzonder talrijke over te dragen Brusselse vennootschappen (meer dan 40.000 in de komende 10 jaar, als gevolg van de ‘papy-boom’). Zijn dynamische coördinator Erick Thiry maakt een eerste balans op en bevestigt dat “bedrijfsoverdracht in onze cultuur op familiaal, persoonlijk en professioneel vlak een groot taboe blijft. Maar daar komt verandering in dankzij de nieuwe generatie en de Angelsaksische invloeden.” Onze contreien blijven de overdracht van een vennootschap op het einde van een carrière als een groot probleem ervaren. In andere landen is dat niet zo. Amerikanen en Britten beschouwen dit met enige trots als een symbool van welslagen. waar succes, dus, dat onze verwachtingen ruimschoots overtreft.” Dit is aanmoedigend nieuws in ons gewest, waar 6 ondernemingen op 10 geen overnemer vinden. Een diagnose om beter te verkopen Wat doet de Hub concreet? “Naast de klassieke begeleiding wordt intens gewerkt aan een (her)ontwikkeling vóór de verkoop. De onderneming moet op volle toeren draaien. Dankzij onze partners beschikken wij over deskundigen die de interne werking en het lange-termijnproject kunnen beoordelen. Wanneer we een overlatende ondernemer ontvangen, verrichten wij een algemene diagnose om te weten wanneer we best verkopen. Zes maand tot drie jaar kunnen verlopen voor de werkelijke verkoop.” Vertrouwelijkheid is een ander sleutelelement voor elke ondernemer die de fakkel wil overdragen. Dankzij zijn neutraliteit kan de Hub dit garanderen. Een toenemende vraag Door de achtereenvolgende informatiesessies (zie kader) en de exponentiële groei van de vraag, staat de Transmission Hub in de nabije toekomst een pak werk te wachten. Het discussiepanel van de Transmission Hub, op 17 maart. Van links naar rechts: Luc de Soignies (Federgo), Thierry Paquit (Identic), Jacques Delaere (Aganeri), Olivier Kahn, Valérie Denis (Familles en Entreprises) en Louis Amory (Maison Blavier). Meer dan 200 bedrijven Na een eerste jaar denkwerk en communicatie geniet de Hub in Brussel al een zekere faam. Hij is er namelijk in geslaagd een breed panel van ervaren partners samen te stellen (Deloitte, KBC Brussels, Partena, CAP Consultance en verscheidene specialistische KMO’s). Er kwam ook een financiële hefboom van meer dan 250 miljoen euro, om overdrachten in Brussel te ondersteunen. Bijna alle ondernemers kwamen hierdoor tot een bewustwording en namen met veel belangstelling deel aan de eerste evenementen van de Hub. “Sinds maart 2015 ontvingen we meer dan 200 bedrijven. Wij werken niet voor handelszaken, die vlot verkocht geraken. Wij geven de voorkeur aan ondernemingen die werkgelegenheid scheppen en een omzet van minstens 500.000 euro bereiken. Zo kon de selectie tot een tachtigtal bedrijven worden herleid. Ze zijn in talrijke sectoren actief. Sommige halen tot 140 miljoen omzet! De grote meerderheid van de weerhouden ondernemingen krijgt effectieve hulp van de Hub.Een 50 BECI - Brussel metropool - juni 2016 “Tijdens de komende drie jaar zal er bij ons wellicht enorm veel gebeuren”, bevestigt Erick Thiry. “Wij focussen natuurlijk op Brussel, maar kandidaat-overnemers kunnen ook van buiten Brussel afkomstig zijn. Onlangs werden wij door een bedrijf in Parijs gecontacteerd dat een Brusselse onderneming wou overnemen. Hetzelfde gebeurde met ondernemingen uit Charleroi. Verder werden wij door een vereniging van 25 grote Turkse ondernemers benaderd die hun portefeuille aan Brusselse bedrijven wilden uitbreiden. Het ontwikkelingspotentieel in de begeleiding van ondernemingen blijft dus gigantisch!” Drama’s vermijden In onze samenleving waar de jonge generatie naar verandering en nieuwe dingen hunkert en zeker eentonigheid wil vermijden, is voor bedrijfsoverdrachten een mooie toekomst weggelegd. “Binnen de Hub hebben we momenteel vooral te maken met een generatie van zestigplussers. 23 juni – Het discussiepanel Met de hulp van professionals uit allerlei domeinen die ooit met een bedrijfsoverdracht of -overname werden geconfronteerd, richt deze samenkomst zich tot bedrijfsleiders die hun vennootschap op middellange of lange termijn wensen over te dragen of aan hun kinderen willen overlaten. Ze is ook bestemd voor eventuele overnemers. BECI - Louizalaan 500, 1050 Brussel, op 23 juni, van 16u tot 19u30 Info: Erick Thiry - eth@beci.be, 02 643 78 36

DYNAMIEK Wanneer we echter jonge ondernemers ondervragen, stellen we vast dat 80% onder hen weinig voelt voor een opvolging van de vader aan het hoofd van het familiebedrijf. Heel vaak zijn senior ondernemers diep teleurgesteld omdat ze sinds het prille begin ervan overtuigd waren dat een van hun kinderen de zaak zou overnemen. Deze mensen belanden dan soms in dramatische economische situaties, onder andere voor hun pensioen. Dat geeft ons het gevoel dat wij ook een maatschappelijke rol te vervullen hebben en deze bedrijfsleiders optimaal moeten helpen. Dat doen we door hun nieuwsgierigheid te wekken en ze individueel te ontmoeten.” Erick Thiry Met de evolutie van de mentaliteiten zal bedrijfsoverdracht – die vandaag ten onrechte nog als een kleine dood wordt beschouwd – uiteindelijk geweldige hernieuwingsperspectieven openen en een nieuwe economische dynamiek op gang brengen. “De verandering, ook al is ze niet radicaal, is onvermijdelijk”, besluit Erick Thiry. “In een jaar tijd hebben we kunnen vaststellen hoe weinig kennis er bestaat van het voorbereidend proces dat een overdracht voorafgaat. Wij overwegen dus ernstig en actief de verderzetting van deze nobele taak. We zijn optimistisch!” Wel, dat mag er zijn! ● BEDRIJFSLEIDER Hijs uw persoonlijke bescherming op de hoogste mast! Uw onderneming is goed verzekerd. Maar bent u, als bedrijfsleider, even goed beschermd? Om u actief voor vier aanzienlijke risico’s te behoeden, ontwikkelde IZEO een voor bedrijfsleiders specifiek pakket dat bestaat uit: de bescherming van uw e-reputatie, juridische bijstand bij strafrechtelijke vervolgingen, een fiscale bescherming en een jaarlijks preventief gezondheidsonderzoek. Bezoek onze website, ontdek er al onze voordelen en word lid voor amper 149€ per jaar. IZEO biedt ook packages voor starters en zelfstandigen (99€ per jaar), evenals voor vrije beroepen (119€ per jaar). www.izeo.be

DYNAMIEK Maestro Mobile: om de mobiliteit in Brussel onder de knie te krijgen In september gaat Brussel zijn eerste Maestro Mobile tegemoet. Dit speelse concept is bedoeld om nieuwe verplaatsingsmodi uit te testen, via een wedstrijd tussen vierkoppige teams. De winnaars staat prestigieus trofee te wachten. Xavier Tackoen, een van de ontwerpers van het concept en bovendien gedelegeerd bestuurder van het studiebureau Espaces Mobilités, vertelt er ons alles over. David Hainaut Brussel metropool : Waar bent u het idee achter dit concept gaan halen? Xavier Tackoen: In mijn werk heb ik de gelegenheid les te geven aan een zeer gediversifieerd publiek, over het thema mobiliteit. Ik tracht iedereen in een bepaalde situatie te plaatsen, aan de hand van een bepaald traject in een stadsomgeving. Vandaar het idee achter Maestro Mobile, een spel op ware grootte, in Brussel. Voor mij is dit de beste manier om de mensen aan te leren dat verplaatsingen met bus, metro of tram zeker interessant blijven, maar dat ze zich ook anders kunnen organiseren, en vaak beter! Brussel is de eerste stad die deze uitdaging op een zodanig geïntegreerde en moderne manier aangaat. Wij1 beogen meerdere honderden deelnemers. Wat u wenst, is in feite dat wij enkele zaken veranderen in onze verplaatsingsgewoonten? Ja. Wij gaan ervan uit dat de mobiliteit van de toekomst vandaag al aanwezig is, voor onze ogen of zelfs onder onze voeten. Een stad vol autosnelwegen en met een uitgebreid metronetwerk, da’s allemaal goed en wel, maar het blijft een utopie. Wij willen de mensen aanleren zich anders te verplaatsen. Gemakkelijk is dit niet, want het gaat gepaard met een andere aanpak van tijd en organisatie. Maestro Mobile probeert ons een nieuwe kijk op de stad te geven. Iets in de hoofden van de mensen veranderen, blijft een mooie uitdaging, nietwaar? Inderdaad, maar wij sensibiliseren door experimenteren. Veel mensen kennen de jongste nieuwigheden (Cambio, Villo...), maar de stap naar het gebruik blijft moeilijk, zeker zonder begeleiding. Onze missie bestaat er niet in de mensen uit hun wagens te halen, die nog veel te talrijk rondrijden. Aan mensen die altijd de metro nemen, willen we bijvoorbeeld laten inzien dat ze zich op een meer geschikte manier zouden kunnen verplaatsen (met fiets, trein of bus bv.), tenminste als ze een betere kennis hebben van alle facetten van de mobiliteit. In de bedrijfswereld is er steeds meer sprake van integratoren, namelijk tussenpersonen die zowel de beroeps- als de privéverplaatsingen van de werknemers optimaliseren. Komen die hier ook aan bod? Vanzelfsprekend. Een firma als Ubeeqo, dochteronderneming van Europcar, heeft begrepen dat in zulke nieuwe vormen van mobiliteit moet worden geïnves52 BECI - Brussel metropool - juni 2016 teerd. Via een webplatform Ubeeqo voor een centralisatie van alle vervoermodi die de onderneming beschikbaar zijn: bedrijfswagen, trein, taxi, autoverhuur enz. Voor de ondernemingen betekent dit een langrijke evolutie. Uw concept is voor evolutie v baar, veronderstel ik? Natuurlijk. We willen zoveel mogelijk mensen bereiken want we zijn ervan overtuigd dat we ze danig op de proef moeten stellen om ze van gedrag te doen veranderen. Precies daarom zou het best kunnen dat de Maestro Mobile een jaarlijkse afspraak wordt. We mogen op talrijke belangrijke partners rekenen (BECI, Brussel Mobiliteit, Cambio, Regus, Uber, Villo ...), evenals als op de media en de sociale netwerken. We hopen zoveel mogelijk spelers te kunnen vergaren, dat zou geweldig zijn. Wat ik persoonlijk beoog, is dat iedereen zich bewust wordt van de werkelijkheid op het terrein. Deze challenge creëren, is op zich al een challenge, maar ik ben ervan overtuigd dat alle deelnemers op die manier nieuwe verplaatsmogelijkheden ontdekken, en onder die mensen hopelijk ook enkele politici en bedrijfsleiders. We gaan een nieuwe dynamiek tegemoet! ● Xavier Tackoen 1 Het event wordt georganiseerd met Urban Gaming en Émulation Durable. B­mobility: ook het proberen waard De Mobiliteit Hub van BECI lanceerde zes maand geleden B-mobility, een platform ter promotie van alternatieve mobiliteitsoplossingen. Carpooling (Commuty), telewerk (Regus), taxipooling (Splyt) en carsharing (Zen Car) waren de eerste alternatieven die voor het voetlicht kwamen. Dit jaar genieten de BECI-leden 10% korting op de Zen Car packs en een korting van 15 € op hun eerste rit met Splyt als ze code BECI15 in de app ingeven. Info www.beci.be/mobility. Vincent Campeol, Mobility Advisor BECI vc@beci.be, 02 640 93 28

MOBILITY MANAGEMENT TRAINING Mobility Manager, een functie van de toekomst voor de bedrijven van morgen 6 OPLEIDINGSDAGEN DAG 1 De sleutel tot een succesvol BVP DAG 2 Projectbeheer – Voorafgaande analyse van uw mobiliteitsplan DAG 3 De verschillende maatregelen - Deel 1: de “actieve modi“, het openbaar vervoer, de New Ways of Working DAG 4 De verschillende maatregelen – Deel 2: de auto… anders DAG 5 Communicatie en sensibilisering – Intermodaal bezoek DAG 6 In de praktijk: “Aan het werk!“ Traject Mobility Management - Tel : 09/242.32.80 Email : sla@traject.be - www.traject.be Brussel Mobiliteit - Tel : 02/204.18.48 www.mobiliteit.brussels Leefmilieu Brussel - Tel : 02/563.41.61 www.leefmilieubrussel.be De verplaatsingen die werknemers en bezoekers genereren is een onontkoombaar thema geworden binnen elke onderneming, zowel in de publieke als in de privé sector. Economische concurrentie, het welzijn van uw personeel alsook het milieuaspect inherent verbonden aan milieuvervuiling en klimaatverandering verplichten bedrijven een innovatief beheer van de verplaatsingen van hun werknemers en bezoekers te ontwikkelen. De mobiliteitsmanager biedt hulp binnen het bedrijf voor het uitwerken van een echte strategie rond mobiliteit en verzekert een goede opvolging en evaluatie ervan. DOEL VAN DE OPLEIDING De opleiding “Mobility Manager“ is een zeer praktische opleiding die realistische en positieve oplossingen biedt ter bevordering van een duurzame mobiliteit binnen uw bedrijf. De sprekers zijn experts in het mobiliteitsbeheer en geven het woord aan belanghebbenden uit de openbare, de particuliere en TRAINERS EN GETUIGENISSEN De opleiding wordt gegeven door een team trainers van Traject, een bureau gespecialiseerd in mobiliteitsbeheer en het opstellen van bedrijfsvervoerplannen. Het bureau Espaces-Mobilités geeft advies aan de overheid, openbaar vervoermaatschappijen en bedrijven op het vlak van mobiliteit en openbaar domein. Tijdens elke opleidingsdag komen ook getuigenissen van bedrijven, die reeds mobiliteitsacties gevoerd hebben, aan bod om de theorie op een zo concreet mogelijke manier aan te vullen en om een uitwisseling van ervaringen met de deelnemers te bevorderen. PRAKTISCHE INFORMATIE UURROOSTER - 6 opleidingsdagen verdeeld over 4 maanden, telkens op vrijdagen van 9u tot 17u - NL opleiding : 07/10, 21/10, 18/11, 2/12, 16/12 - 2016 en 13/01 - 2017 - FR opleiding : lente 2017 PLAATS Gewestelijke Overheidsdienst Brussel Brussel Mobiliteit: Communicationcentrum Noord (boven het Noordstation) Vooruitgangsstraat 80 - 1030 Brussel PRIJS - 250 EUR voor bedrijven > 200 werknemers - 125 EUR voor bedrijven < 200 werknemers, openbare instellingen, gemeenten en vzw’s INSCHRIJVINGEN Contacteer Traject via sla@traject.be of via 09/242.32.80. Het aantal deelnemers is beperkt tot 20 personen.

DYNAMIEK Wat verwacht de ondernemer van zijn advocaat? De relatie tussen de bedrijfsleider en de advocaat verloopt per definitie met horten en stoten, want de eerste is een doordouwer en de tweede stelt zich voorzichtig en rationeel op. Bovendien doet de ondernemer alleen een beroep op een advocaat ingeval van een probleem. Voor meer duidelijkheid verrichtte BECI hierover een onderzoek. D e samenwerking tussen de KMO bedrijfsleider en zijn advocaat is doorgaans een aaneenschakeling van verwikkelingen en emoties. Het imago van de advocaat roept altijd het concept van geschil op, in verscheidene domeinen: sociaal, handelsrecht of andere. De emoties hebben eerder te maken met woede, frustratie, angst of wrok. Een zaakvoerder richt zich tot zijn advocaat om zich van een probleem te ontdoen. De advocaat moet er maar voor zorgen, tot op het ogenblik waarop de zaakvoerder er opnieuw bij wordt betrokken. De advocaat treedt dus op als een defensiespecialist tegenover een agressie of, omgekeerd, als een agressiedeskundige die wordt ingeschakeld om de tegenpartij met gelijke munt te betalen. Veel te zelden wordt de advocaat ingeroepen als bemiddelaar, met de opdracht het geschil bij te leggen. Weliswaar is ook de advocaat niet altijd geneigd het conflict te vermijden en de partijen te bedaren. Profiel van de advocaat Volgens een Amerikaanse1 studie vertonen advocaten het profiel van zeer goede, leergierige leerlingen die graag naar school gaan, openstaan voor zelfkritiek en zich nogal wispelturig opstellen. Ze zouden echter geen enkele relationele gevoeligheid aan de dag kunnen leggen. Ze Een zaakvoerder richt zich tot zijn advocaat om zich van een probleem te ontdoen. focussen op opdrachten die ze op een koele, kritische en geargumenteerde manier beoordelen. Advocaten zouden ook moeite hebben om de beleving van hun cliënt te begrijpen en tactvol op te treden. Ze gaan moeilijk om met stress en geven meestal de voorkeur aan ontwijkingstrategieën. Ten slotte zouden Amerikaanse advocaten voor risico’s en beslissingen terugdeinzen en moeite hebben met autoriteit. Geldt dit ook in België? Volgens een onderzoek dat BECI hierover in 2016 verrichtte, beweren 94% van de Brusselse zaakvoerders dat ze de voorkeur geven aan een advocaat die hen in hun eigen belang durft tegenspreken. Dat beweren ze althans. Maar of dit nu met de waarheid strookt … 54 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Binnen de KMO’s en bij de advocaten zelf zit het probleem voornamelijk in de honoraria, die als overdreven worden beschouwd! De ondernemers vinden dat advocaten meestal bekwaam zijn, luistervaardig, volhardend, eerder oprecht en rationeel. Minder positief zijn hun gebrek aan beschikbaarheid, hun overdreven voorzichtigheid, hun tekort aan empathie en hun gebrek aan gevoelens. De bedrijfsleiders beschouwen hun advocaten dus als het tegenovergestelde van henzelf. Vandaar waarschijnlijk de ingewikkelde maar ook bijzonder nuttige relatie! De houding ten aanzien van justitie Het geringe succes van alternatieve methodes om geschillen bij te leggen is zowel aan de KMO bedrijfsleiders als aan de advocaten te wijten. De ondernemers ontdoen zich van hun problemen om vooruit te kunnen, terwijl de advocaten, mede door hun persoonlijkheid, liever procederen dan compromissen sluiten. Gelukkig gaan 63% van de Brusselse bedrijfsleiders meestal akkoord met de rechterlijke uitspraken. Wel wordt stilgestaan bij de persoonlijkheid van de rechter en meer bepaald zijn beroepservaring naast zijn functie als rechter: dit vindt 79% van de respondenten belangrijk. Is justitie dan werkelijk blind? Wat kunnen we hieruit besluiten? De relatie tussen KMO’s en advocaten ontwikkelt zich doorheen de tijd. Er bestaat wel een behoefte aan een oprechte dialoog. We moeten samen het emotionele luik leren beheren. De advocaat moet dus meer interesse vertonen voor zijn cliënt, meer inzicht en meer begrip. De inhoud van het dossier volstaat niet. ● 1 Hildebrandt studie op 2000 Amerikaanse advocaten, in 2012

DYNAMIEK It’s Co-Solutions Time: de stammen aan het woord De ene is deskundige in web marketing, de andere in e-learning. Hij is advocaat, terwijl zijn gesprekspartner wijn verkoopt. Achteraan in de zaal beveelt iemand een totaal nieuwe aanpak van de telefonie aan. En naast hem wenst een bankier zijn beroep aan te passen. Recht tegenover hen zitten andere personen te discussiëren, te oefenen, elkaar aan te moedigen en feedback te geven. Wie al die mensen zijn? De twee nieuwe stammen die BECI tijdens zijn Co-Solutions Times bij elkaar heeft gebracht. M et zijn Co-Solutions Times stak BECI begin van dit jaar van wal. Het concept is totaal nieuw: de ‘co-training’ geldt als een variante van opleidingen, zoals co-working een variante van het individuele kantoor is. In een tijdperk van samenwerking en deeleconomie berust deze keuze op een zekerheid: er bestaat steeds een overvloed aan oplossingen. En ze zijn gemakkelijker te vinden als het denkproces wordt gedeeld. Dat gebeurt zonder taboe noch schuchterheid. We zijn toch onder vrienden, nietwaar? ‘We’? Allen met hetzelfde statuut. ‘Boss’ in de eerste stam, ‘Free’ of zelfstandige in de statuut en ook dezelfde zorgen, an sten of zelfs verzuchtingen. Lopen de ervaringen of de pogingen in verscheidene richtingen? Ze worden besproken, geëvalueerd, bekritiseerd of gewaardeerd. Al wat nuttig is, komt aan bod. En alles is voor iedereen bestemd, tijdens de CoSolu tions Times. Er heerst namelijk een zeer grote morele waarde in deze stammen: het vertrouwen. Het creëert een band tussen de leden en bevordert solidariteit. Plots staan we er niet meer alleen voor. Alles mag worden zegd en overwogen. Een medewerker die eerder een tegenwerker blijkt te zijn? Wat kan ik hem zeggen en op welke manier? Ik ben niet tevreden met mijn pitch. Hoe kan ik die verbeteren? Mijn agenda staat bol en vrouwlief kan daar niet mee lachen. Wat kan ik doen? Iemand legt een probleem voor en alle anderen denken na over oplossingen. Die worden duchtig uitgepluisd: de voor- en nadelen, de gevolgen en ook de emoties. Concreet Iedereen kiest zijn groep, volgens zijn statuut. Een ontmoetingsprogramma wordt voor een semester vastgelegd: 10 sessies, waarvan acht avonden tussen 18 en 22 uur, een 24-uur durende residentiële sessie en een volledige dag. In totaal 50 uur. Tijdens de eerste sessie stelt iedereen zich voor. De output is een unieke badge waarmee contacten vlotter kunnen worden gelegd bij elke business ontmoeting. De residentiële sessie verstevigt de contacten. 24 uur samenbrengen tussen veel gelach en oprechtheid zorgt voor sterke relaties. En hierdoor wordt de groep een stam. Iedereen zal er een concreet en meetbaar streefdoel hebben bepaald, dat op het einde van het proces een beoordeling ondergaat. De zeven volgende avonden ontleden de tussentijdse behoeftes of aanvragen, als zovele stappen om het doel te bereiken. Het team wordt ingeroepen. Zo kunnen de overwogen en uitgeteste oplossingen onmiddellijk daarna worden ingezet. De voorlaatste samenkomst verenigt de twee groepen een dag lang. Het is de zgn. ‘Solutions’ dag. Er wordt in kleine groepjes over concrete vraagstukken van gedachten gewisseld, liefst met zoveel mogelijk creativiteit. Tussen de sessies door krijgt iedereen een verantwoordeen aanzien van een collega: optreden een ‘prikkel’ om aan verbintenissen e herinneren, uiteraard met de nodige welwillendheid en empathie, om een beter resultaat te bereiken en goede voornemens niet in de vergeethoek achter te laten. Iedereen krijgt bovendien twee sessies individuele coaching om zijn visie te verfijnen en zijn positionering te verstevigen. Het team ‘Bedrijvenarts’ Pierre Guilbert eedt op als dirigent van de Co-Solutions Times. Zijn toolbox van opleider in management en communicatie staat permanent open. Zijn eerste rol blijft echter het animeren van de besprekingen om de co-creatie van oplossingen te vergemakkelijken. Hij werkt samen met Patricia Mignone, prikkelspecialiste, die fungeert als het geheugen van de groep en daarom instaat voor coherentie en samenhang. Brigitte Durruty en Frederik Leloup zijn de coaches. Dankzij hun terechte en soms stoute vragen dragen ze bij tot een versteviging van de positioneringen. De Co-Solutions Times zijn hun eerste editie aan het afronden. Andere stammen gaan binnenkort ontstaan en op hun beurt op zoek gaan naar concrete oplossingen. Ook een stam van stammen zal worden gecreëerd, maar de manier waarop laten we over aan de leden. Samen bouwen ze rond BECI een sterk netwerk van aangeknoopte en uitgeteste relaties. Dit alles vanuit één overtuiging: er bestaat een overvloed aan oplossingen, waaraan gewoon moet worden gedacht. Info : Frederik Leloup – fle@beci.be BECI - Brussel metropool - juni 2016 55

DYNAMIEK SELF-EMPLOYED CORNER KMO’s: een haat- en liefderelatie Deze beweringen klinken o toch zo vertrouwd in de oren: “De fiscus valt de KMO’s lastig maar laat multinationals gedijen!”, “Het zijn altijd de kleinen die het gelag moeten betalen!” Boerenverstand of demagogische uitlatingen? Zoals steeds schuilt de waarheid achter nuancering. Dit neemt niet weg dat een algemeen gevoel van onbehagen ons vandaag aangrijpt. Ook dit is de waarheid. E nerzijds de vurige uitspraken van onze verkozenen en van de Minister van Financiën, die er overal en constant op hameren dat KMO’s steun verdienen omdat ze de voornaamste bron van werkgelegenheid vormen en het leeuwendeel van onze economie voor hun rekening nemen. En anderzijds de op zijn minst onthutsende en tweeslachtige houding van het fiscaal bestuur ten aanzien van diezelfde ondernemingen. Uiteraard heeft de fiscale wetgever onlangs talrijke en lovenswaardige initiatieven genomen om KMO’s te ondersteunen. Tot op heden hebben wij weet van meer dan 18 uitstekende fiscale © Thinkstock Belgische KMO’s zouden jaarlijks meer dan 140 uur aan hun fiscale verplichtingen besteden. bepalingen die zich specifiek tot KMO’s richten. Voorbeelden zijn de mogelijkheid om een liquidatiereserve aan te leggen, dividenden met verlaagde tarieven, de ‘tax shelter’ voor startende bedrijven, de investeringsaftrek die nu op 8% staat, 120% aftrekbaarheid van sommige beveiligingskosten, het met 0,50% verhoogd tarief voor de aftrekbaarheid van risicokapitaal… De regering heeft ontegensprekelijk inspanningen geleverd. Deze gunstige fiscale maatregelen waren noodzakelijk en werden unaniem toegejuicht, IZEO op kop. Precies daarom hebben we de Pierre-François Coppens Zuivere nonsens Onlangs nog verontschuldigde zich een belastingcontroleur bij een klant (een KMO-bedrijfsleider) voor de eindeloze uren die werden besteed aan de inspectie 56 BECI - Brussel metropool - juni 2016 grootste moeite om in te zien waarom het fiscaal bestuur soms zoveel energie verspilt in het controleren en opnieuw controleren van kleine ondernemingen en hun bedrijfsleiders, terwijl het resultaat van zulk speurwerk meestal verwaarloosbaar is. van de bedrijfsrekeningen, terwijl de controleur al lang doorhad dat er niets te bespeuren viel. De beruchte door het centrale bestuur opgelegde selectiecriteria van dossiers hadden de controleur verplicht deze inspectie uit te voeren, al gaf hij zelf toe dat dit nutteloos was. Ter verantwoording vertelde de man dat hij voortaan door de hiërarchie aan een ‘kwaliteitscontrole’ werd onderworpen en daarom post per post alle rekeningen van een vennootschap moest uitpluizen waarvan hij al lang had begrepen dat alles in orde was. Zuivere nonsens! De FOD Financiën hanteert blijkbaar zeer eigenaardige principes bij het inzetten van zijn human resources! Erger nog: de verspilling van tijd en energie voor al deze KMO-bedrijfsleiders die veel beter te doen hebben dan uren te spenderen aan een belastingcontroleur die inkoop- en verkoopfacturen zit uit te pluizen en tegelijk zijn gal uitspuwt over data mining. Een ander voorbeeld vinden we bij de Dienst Voorafgaande Beslissingen (DVB), een eerbare instelling bedoeld om juridische zekerheid te geven aan elke belastingplichtige die een rechtshandeling wil stellen of een bepaalde verrichting wenst uit te voeren die fiscale gevolgen heeft. De directie van deze Dienst heeft een waarachtig charme-offensief opgezet om steeds meer KMO’s en rekenkundigen te overtuigen bij haar te komen R.T.

IZEO ontwikkelde een fiscaal schild voor KMO­bedrijfsleiders! Ondergaat u of uw beheermaatschappij een belastingcontrole en bent u het niet eens met de fiscale rechtzetting? Dan garandeert de door IZEO onderschreven fiscale rechtsbijstandsverzekering u de betaling van de honoraria van een boekhouder of accountant en/of van een advocaat fiscalist die u zowel tijdens de administratieve als de gerechtelijke fase zal verdedigen. De voor de administratieve fase verzekerde kapitalen bedragen 6.250 €. Voor de gerechtelijke fase lopen ze op tot 20.000 €. Deze verzekering maakt deel uit van het pakket dat wij voor slechts 149 € per jaar aan onze leden KMO-bedrijfsleiders aanbieden. Word lid met enkele muisklikken op www.izeo.be. Echt gebeurd Handelskantoor en niet-concurrentiebeding Christophe T is gedelegeerd bestuurder van een internationaal actieve onderneaankloppen: “Nee hoor, wij staan niet alleen ten dienste van de grote ondernemingen, maar van alle bedrijven!” De waarheid achter het discours? Zodra een KMO-bedrijfsleider een aanvraag tot voorafgaande beslissing indient, schiet de ambtelijke machine wakker. De DVB ambtenaren die de aanvraag moeten opvolgen, overrompelen de moedige kandidaat met e-mails, vragen en aanvragen tot leveren van informatie en van allerlei documenten (waarvan men zich soms afvraagt waartoe die zouden kunnen dienen). Ontbreekt er één papier, dan loopt alles strop. Deze ambtenaren willen geen kwaad verrichten, maar hun haarkloverij, hun behoefte aan overvolledige dossiers en de bijkomende voorwaarden die ze opleggen (waarvan sommige in de fiscale wetgeving zelfs niet zijn voorzien) slagen erin heel wat bedrijfsleiders te ontmoedigen of ze te verplichten een beroep te doen op een adviseur. Die zal natuurlijk moeten worden bezoldigd voor al de tijd die hij spendeert aan het invullen van eindeloze vragenlijsten. Wat een verspilling van tijd en energie voor soms heel eenvoudige en terechte vragen! KMO’s hebben wel wat beters te doen! Volgens een studie van een groot auditbureau spenderen de Belgische KMO’s meer dan 140 uur per jaar aan de naleving van alle fiscale verplichtingen. De pietluttige zorgvuldigheid van sommige ambtenaren verergert dit nog en heeft nare gevolgen voor onze economie. Waartoe dienen nieuwe fiscale voordelen voor KMO’s als die teloor gaan door de talloze in de administratieve draaikolk verloren uren en het afleveren van massa’s informatie waarvan de ambtenaren nog niet weten wat ze ermee moeten beginnen? In een wereld die razendsnel evolueert, hebben de KMO’s wel wat beters te doen! Kortom, we ondergaan hier een welbedoelde maar absurde strategie die de zaken verergert. Pierre-François Coppens IAB fiscaal adviseur (www.coppensfiscaliste.be), secretaris-generaal van OECCBB ming. Hij moet een agentuurovereenkomst ondertekenen met een Italiaanse firma om in haar naam in bepaalde landen contracten te onderhandelen. Te dien einde legt het Italiaanse bedrijf hem agentuurovereenkomst voor, met daarin een niet-concurrentiebeding dat vanaf het einde van het contract twee jaar geldig blijft. Verder is voorzien dat de heer T slechts met concurrenten mag samenwerken voor zover de Italiaanse partner hierin toestemt – ook na afloop van de overeenkomst en voor een onbepaalde duur. De heer T vraagt ons om advies omdat hij deze clausules bijzonder streng vindt. De agentuurovereenkomst werd vroeger bepaald door de wet van 13 april 1995. Vandaag staat de wetgeving hieromtrent in Deel X van het Wetboek van Economisch Recht. Daar is er sprake van twee belanghebbenden: een opdrachtgever (in dit geval de Italiaanse firma) en een agent (de heer T). De overeenkomst houdt in dat de agent zaken onderhandelt (en eventueel afsluit) in naam en voor rekening van de opdrachtgever, op permanente wijze en tegen bezoldiging. Bij het ondertekenen van een dergelijke overeenkomst dient u vooral te letten op de volgende elementen: het al dan niet bestaan van een niet-concurrentiebeding, het recht op een verdringingsvergoeding en de manieren om het contract te verbreken. De geldigheid van een niet-concurrentiebeding hangt af van meerdere voorwaarden. Om te beginnen moet het beding schriftelijk worden vermeld, want een niet-concurrentiebeding laat zich nooit stilzwijgend veronderstellen. Ten tweede moet het verband houden met de zaken waarmee de agent werd belast: de opdrachtgever kan zijn agent nooit dwingen concurrentie te vermijden aangaande zaken waarmee de agent niet werd belast. Bovendien kan het beding slechts betrekking hebben op de geografische sector die aan de agent werd toevertrouwd. En ten slotte blijft een dergelijke clausule hooguit zes maand na het einde van de overeenkomst geldig. Opgelet: de clausule zal niet toepasbaar zijn indien de opdrachtgever het contract verbreekt zonder aan de medecontractant melding te maken van ‘uitzonderlijke omstandigheden die elke vorm van samenwerking definitief onmogelijk maken’ of van een ‘ernstige tekortkoming’ van de agent bij de naleving van zijn verplichtingen. Hetzelfde geldt als de agent het contract verbreekt, maar dit keer mét vermelding van dezelfde redenen. Goed om weten: Het niet-concurrentiebeding in een agentuurovereenkomst wordt toegestaan voor zover het aan specifieke voorwaarden beantwoordt. Bovendien heeft het voor de agent niet alleen negatieve gevolgen: het veronderstelt dat de agent de opdrachtgever aan de nieuwe klanten heeft geholpen. Daarom verwerft agent het recht op een verdringingsvergoeding. Laila Nejar, juridisch adviseur, BECI lne@beci.be ; 02 563 68 58

COMMUNITY NEWS Het staat in de E-mag advies of voor het beheer van een computerpark met 20 gebruikers.” Jérôme Paquot, commercieel directeur van Mister Genius, verduidelijkt: “Veel zelfstandigen en KMO’s kunnen zich niet veroorloven een interne IT Manager aan te werven. Wij nemen deze taak over en beantwoorden elke behoefte die te maken heeft met informatica of technologie.” Het succes van Mister Genius staat ook in de balans te lezen: de omzet steeg van ongeveer 500.000 euro in 2007 naar 1,25 miljoen in 2010 en 2,5 miljoen in 2015. De 3 miljoen zouden dit jaar moeten worden overschreden. In dezelfde periode is het personeel van vijf werknemers tot bijna dertig uitgebreid. Stronger Brussels Wordt Brussel een laboratorium van de mobiliteit? Persoonlijke data: boetes tot 20.000.000 €! Wanted: succesrijke zakenvrouwen Het huishoudelijk reglement, uw sociale GPS Deze artikels staan ook op onze website: www.beci.be/newsletter/e_mag Mister Genius opent twee nieuwe winkels Na Brussel zet de keten voor computer- en technologische diensten haar expansie in Wallonië verder. Ze opende onlangs haar negende en tiende verkooppunten in Waver en Namen. Het ambitieuze groeiplan van Mister Genius, die al zeven winkels in de Brusselse agglomeratie en één in Waterloo rijk is, mikt op zeven andere openingen in Wallonië en een nationale dekking binnen drie jaar. Info : www.mistergenius.be LEDENTREFPUNT Verwen uzelf De Berg van Barmhartigheid organiseert jaarlijks 30 openbare verkopen op dinsdag en 5 prestigeverkopen op zaterdag. De verkopen beginnen altijd om 13 uur en zijn altijd voorgegaan door een tentoonstelling van de loten. Het is aangeraden om naar de tentoonstelling te gaan omdat de verkochte loten niet gegarandeerd zijn. 90% van de voorwerpen die in openbare verkoop geveild worden, zijn juwelen of zilverwerk. Maar ook schilderijen, wijn, bronzen, kristal en zelfs strips, merkhandtassen, fietsen, enz. worden aangeboden. Er bestaan verschillende manieren om aan de verkopen deel te nemen: • Door zelf ter plaatse te komen (wat het beste is)) • Door voorafgaande inschrijving, per telefoon of per aankooporder “Wij zijn geen computerwinkel”, verklaren samen de zaakvoerders van de twee nieuwe verkooppunten, Félix Dupuis in Waver en Julien Coutelle in Namen. “Onze rol bestaat erin als referentiepartner op te treden voor elke vraag die enigszins in verband staat met technologie. Wij staan ter beschikking zowel van de particulier als van de zelfstandige of de KMO. Ze kunnen bij ons terecht zowel voor de herstelling van een smartphonescherm als voor 58 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Of het nu is om een voor u waardevol voorwerp te verpanden of voor een inlichting, wij staan te uwer beschikking op maandag van 10 tot 15.30 uur en van dinsdag tot vrijdag van 8.30 tot 15.30 uur zonder onderbreking. In twee woorden: De Berg van Barmhartigheid is vandaag de enige speler die bevoegd is om aan pandlening te doen. De klanten brengen een waardevol voorwerp dat ze in borg laten voor een lening voor een duur van 6 maanden. Het minimum leenbedrag is €30 en zal nooit 70% van de waarde in openbare verkoop overschrijden. Als de lener zich niet aan zijn verbintenissen houdt, zal het goed in openbare verkoop worden geplaatst. Eens de schuld werd afgetrokken van de verkregen prijs, gaat het saldo naar de eigenaar van het voorwerp. De Berg van Barmhartigheid is een project geleid door de Stad en het OCMW van Brussel. Berg van Barmhartigheid van de Stad Brussel 02/512 13 85 - info@bergvanbarmhartigheid.be www.bergvanbarmhartigheid.be www.montdepiete.be

COMMUNITY NEWS Meldpunt internetfraude: niets te vroeg Comeos, de federatie van de handel en diensten, juicht de start van het Meldpunt Internetfraude toe. De handel hoopt dat het rondsturen van valse waardebonnen en het online verkopen van namaakgoederen nu eindelijk ook wordt aangepakt. Het is een fenomeen dat zowat iedere internetgebruiker kent: de mailbox wordt overspoeld door aanbiedingen die van grote winkelketens lijken te komen. “Waardebon van 500 euro”, of “Voor duizend euro gratis shoppen”. De mails worden verstuurd door organisaties die er alleen op uit zijn om zo veel mogelijk gegevens van surfers te verzamelen, om die dan door te verkopen. Voor die winkelketens stelt de lawine aan valse waardebonnen grote problemen: schade aan het imago, de hoge kost om de klachten te behandelen en de ondergraving van de eigen marketingcampagnes. “Het was hoog tijd dat er een meldpunt kwam om dat soort wanpraktijken aan te pakken”, zegt Comeos CEO Dominique Michel. “Sinds het opdoeken van e-cops, die binnen de federale politie alle online klachten behandelde, was er geen aanspreekpunt meer. Niet voor de consument, niet voor de handelaar. Nu er binnen de FOD Economie een meldpunt bestaat, zijn we niet langer verplicht met iedere klacht naar de lokale politie te stappen. We hopen wél dat er effectief iets met de meldingen gebeurt, dat het probleem in kaart wordt gebracht en dat er effectief wordt ingegrepen. Zodat de criminele bendes die achter die praktijken zitten, ook geklist worden.” NCI Translation haalt ISO 17100 certificaat Na een externe audit van QMS International heeft NCI Translation het ISO 17100 certificaat ontvangen. ISO 17100 is de internationale standaard voor vertaalservices en stelt eisen aan processen, hulpmiddelen en andere aspecten die nodig zijn voor het leveren van vertaalservices van hoge kwaliteit. De relatie tussen de aanbieder van de vertaaldiensten en de klant staat in de ISO-standaard centraal. De interactie en de informatieoverdracht tussen de twee partijen komen uitgebreid aan bod: van aanvraag naar offerte, alle stappen in de cyclus van het vertaalproces tot aan de oplevering en de verwerking van feedback. “Deze ISO-certificering is voor NCI Translation een belangrijke mijlpaal. Dit certificaat bevestigt niet alleen de kwaliteit van onze vertalingen, maar ook die van onze vertaalprocessen. Zo kunnen we de duurzaamheid van onze uitstekende dienstverlening garanderen”, zegt Marc Verhoogen, Managing Director van NCI Translation. NCI Translation werd opgericht in 1998 in Brussel. NCI Translation is gespecialiseerd in meertalige vertaalprojecten voor digitale marketing en communicatie in technische, financiële, farmaceutische en juridische vakgebieden. Info: www.ncitranslation.com Steelcase en Alternativ sluiten een strategisch partnership Sinds 1 maart is kantoorinrichter Alternativ de strategische dealer partner van Steelcase voor de as Brussel-Antwerpen en Wallonië. Alternativ werd in 1993 opgericht door Philippe D’Archam beau. Sinds 2008 kent het bedrijf een sterke groei dankzij het aanbod aan geïntegreerde en gepersonaliseerde oplossingen voor de inrichting van kantooromgevingen. Voor Steelcase is deze samenwerking met Alternativ van strategisch belang in het aanbieden van een breed gamma aan kwalitatieve diensten. Alternativ, een bekende naam in de Belgische wereld van de kantoorinrichting, richt zich zowel tot eindgebruikers als architecten. Als Steelcase partner levert Alternativ niet alleen een conceptuele aanpak van de kantooromgeving, maar ook allesomvattende oplossingen voor het ontwerp, de verwezenlijking, het projectbeheer en de levering van meubilair. “Steelcase en Alternativ delen dezelfde aanpak voor het creeren van dynamische werkomgevingen,” bevestigt Philippe D’Archambeau, directeur van Alternativ. “De oplossingen van Steelcase sluiten perfect aan bij onze benadering van de markt.” Info: www.alternativ.be LEDENTREFPUNT Deze ruimte is ook de uwe Bent u lid van BECI? Wenst u iets over u activiteit te schrijven of nieuws te verspreiden? Stuur ons een bericht, wij publiceren het gratis*! Meer info: er@beci.be. *in functie van de beschikbare ruimte BECI - Brussel metropool - juni 2016 59

COMMUNITY Foto's van het BECI nieuws BECI – Kamer van Koophandel van Brussel ondertekende op 19 april een memorandum of understanding met zijn tegenhanger uit Athene, ter gelegenheid van het bezoek van een afvaardiging van Griekse ondernemingen, begeleid door de Griekse Viceminister van Buitenlandse Zaken, de heer Dimi trios Mardas. Dit werd het eerste bezoek van een buitenlandse delegatie bij BECI sinds 22 maart. Op 28 april onthaalde BECI de burgemeesters en schepenen van de Brusselse gemeenten voor een ontbijt. Dit bood de gelegenheid om, halverwege het gemeentelijk mandaat, met de verkozenen een stand van zaken op te maken van de situatie in Brusselse ondernemingen. BECI After work, op 28 april in het Thon Hotel City Centre, vlak bij het Rogierplein. Op 25 en 28 april werden twee seminars op maat georganiseerd over de maatregelen inzake sociale lasten, RSZ en BTW, in het raam van de door de terreuraanslagen veroorzaakte crisis. Ook alternatieven voor ontslag werden toen aangekaart. 60 BECI - Brussel metropool - juni 2016 R.T. R.T.

IMPRESSION OF A BRIT History is made of Guilty Silences Minor yet significant events are easily swallowed up in the digestive tract of history. Personal tragedies get buried under the steamroller of power politics. Richard Hill O ver 60 years ago, in 1948, I was drafted into national service in the British army. After training in Northern Ireland (in the company of IRA sympathisers on the run from the Irish Republic police), I was transferred to the British Zone of the Allied Forces in Austria, where I served in the Intelligence Corps. Only three years earlier, Lienz had seen the forced repatriation to the USSR of Cossacks, the frontiersmen of the old Russian empire. Enemies of ‘the Reds’ from the time of the Bolshevik Revolution, they had thrown their lot in with the Germans in WWII. So, as the Soviets advanced westwards, the Cossacks backed into Austria and ended up in the Drau Valley section of the British Zone. By May 1945 there were already 2,500 Cossack soldiers and their families living in the Peggetz displaced persons camp in Lienz. As described on the website http://www.cossacks-lienz. net/lastride.html, “Brigadier Patrick Scott, 38th Irish Brigade, reassured the Cossacks that they would not be handed over to the Soviets… On May 26, official talks began between the British and the Cossacks. The very same day, the British confiscated the Cossack Field Bank, estimated value at the time six million British Pounds. This was an illegitimate act, since the bank was composed mostly of private funds.” That was only the beginning. On May 28, the British Lieutenant-General Sir Alexander Galloway invited about two hundred disarmed Cossack officers to a conference in the nearby town of Spittal. Twenty minutes after leaving Lienz, a British armoured escort joined the convoy and conducted them to a military camp, where their personal documents were confiscated. The following day, they were driven further eastwards. “In three days, a total of one thousand, six hundred and eighty-three officers were evacuated and handed over to the Soviets. A few days later in a nearby mine, hundreds of them were executed.” The rest of the Cossacks, many of them herded into the Peggetz camp in Lienz, were joined by other refugees fleeing from the Soviets. Colonel Malcolm, commander of the British Lienz garrison, had orders to evacuate all Soviet citizens to the east, where they would be handed over to the Soviet military. “On May 30, 1945, the first contingent of Cossacks camped in nearby Lavant were evacuated and handed over to the Soviets in Judenburg.” Alarmed by these developments, the Cossacks in Peggetz decided the next day “to hold a Liturgy and create a shield of peaceful human defiance. “A congregation of five thousand, three hundred and seventeen individuals had assembled. Men and cadets stood on the outer perimeter, circling themselves around the praying women, children, elderly and teenagers to form a passive, defensive human barrier.” To counter this resistance a British officer, a Major Davis, ordered his troops to evacuate the camp by force. According to the website, “the Cossacks, men, women and children of all ages were beaten with riot batons and rifle butts. They were shot at and run over with vehicles. The wounded were slung like a sack of potatoes into the back of the waiting trucks. In the resulting mass panic, women and children were trampled to death. Some Cossacks chose to commit suicide before they would accept deportation to the Soviet Union; women jumped into the torrential river Drau still holding their children. Some even succeeded in escaping. When this mass evacuation procedure was complete, four thousand, four hundred and twentyfive victims had been transported to Judenburg. A sorrowful cloud hung over the Peggetz undertaking. Operation Keelhaul had claimed its first victims.” All this happened only three years before I found myself in Lienz during the British occupation. And yet I returned to civilian life blissfully unaware of this tragedy. So much for being a member of the Intelligence Corps! However I was also a victim of the conspiracy of silence conjured up by my British predecessors and compounded by the indifference of the authorities and the good people of Lienz. The local community, and the world, preferred to forget. ● BECI - Brussel metropool - juni 2016 61

LA TOURNETTE GOLF ACADEMY Ontdek de golfsport in één van de mooiste Clubs van het land, gelegen ten zuiden van Brussel: GOLF ONTDEKKINGSNAMIDDAG elke zondag ! Programma (2u15): • 14u45 Onthaal van de deelnemers • 15u00 GOLF INITIATIE • 16u30 Drankje en informatie: hoe te beginnen met golf? € 5,- p.p. – beperkt aantal plaatsen – correcte kledij vereist. SCHRIJF U SNEL IN ! info@tournette.com • 067-894 266 www.tournette.com Chemin de Baudemont 21 - 1400 Nijvel

ZOOM BRUSSELSLIFE Markten in Brussel? Brusselaars doen graag inkopen op de markt. Een praatje slaan met lokale producenten, een lekkere schapenkaas kopen, een glaasje wijn drinken als aperitief … Ja, markten zijn gezellig en Brusselaars zijn er dol op! Nog niet bezweken voor de markt-manie? Ga voor duurzaam. Wij vertellen u waar u elke dag van de week moet zijn. Bio, trendy, gespecialiseerd, Brussel heeft voor elke mood een markt en de marktkramers hebben hun plekje hier echt gevonden. BrusselsLife.be leidt u door Brussel, van markt naar markt, en helpt u uw boodschappentas te vullen. Niet te missen markten Een van de favoriete markten (van de Brusselaars en de toeristen) is ongetwijfeld de Zuidmarkt. Elke zondag stallen 450 handelaars hun waren uit langs de Zuidlaan. De markt staat bekend om haar exotische producten uit alle uithoeken van de wereld en is ook geliefd voor haar grote aanbod aan bloemen en planten. Zeg niet ‘markt aan de slachthuizen van Anderlecht’, zeg ‘Foodmet’ (Ropsy-Chaudronstraat). Deze enorme markt biedt een brede waaier van producten aan. Meer dan 600 marktkramers verwachten u op vrijdag, zaterdag en zondag van 7.00 tot 14.00 uur. Biomarkten De traditionele markten bieden steeds meer biologische producten aan. Op het Flageyplein bijvoorbeeld op zaterdag- en zondagochtend en op het Kasteleinsplein op woensdag. Enkele Brusselse markten gaan nog een stapje verder en zijn gespecialiseerd in biologische producten. De Ateliers des Tanneurs houden van dinsdag tot zondag een overdekte markt met alleen maar biologische producten: fruit, groenten, brood, zuivelproducten, vleeswaren … Alle producten zijn rechtstreeks afkomstig van onze lokale producenten. De biomarkt van La Tricoterie heet nu Marché des Heureux en stelt zijn kraampjes op in de IJskelderstraat 16 te Sint-Gillis. Deze kleine, overdekte markt is open op zaterdag van 10.00 tot 15.00 uur. U kunt er een mandje samenstellen met biologisch seizoenfruit en -groenten. Op woensdagochtend kunt u uw biohartje ophalen op de markt aan het Sint-Katelijneplein en op zondag laat het Homère Goossensplein in Ukkel zich van zijn groenste kant zien. En het nieuwste adresje waar u sinds 19 april 2016 uw biomand kunt vullen, is de markt aan het Luxemburgplein op dinsdag van 12.30 tot 20.30 uur. Trendy avondmarkten Wie zegt dat een markt ‘s morgens vroeg moet opengaan? Brussel alvast niet. Want wat is gezelliger dan na het werk afspreken met vrienden aan het kraampje van de wijnhandelaar? En als de verkoper van het volgende kraampje olijven en plakjes worst in de aanbieding heeft, is het aperitief helemaal geslaagd. Waar vindt u deze trendy plekjes? Op maandag kunt u op de markt aan het Van Meenenplein in Sint-Gillis een glaasje drinken en lekker eten tot 20.00 uur (in de zomer). En op woensdag bouwt het Kasteleinsplein een feestje. Dat feestje liep af en toe uit de hand zodat de gemeente moest ingrijpen! Drinken is nu enkel nog toegestaan op de terrassen en aan de kraampjes van de handelaars, elders riskeert u een boete van 110 euro. De Sperwerlaan in Sint-Pieters-Woluwe is nu elke donderdag tot 21.00 uur the place to be voor een duurzame markt. Nog op donderdag kunt u van 15.00 tot 21.00 uur terecht op het voorplein van de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk voor een nieuwe fijnproeversmarkt die snel aan het uitgroeien is tot een vaste waarde. Om de week in schoonheid af te sluiten, zakken de Brusselaars af naar de markt op het Ardense Jagersplein in Schaarbeek en de nieuwe markt voor streekproducten in Etterbeek (Generaal Lemanstraat), kwestie van het weekend feestelijk in te zetten … Hélène Remy BECI - Brussel metropool - juni 2016 63

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 01.07 | 07.08 BRUSSEL BAD Duik de zomer in aan het strand in het hartje van Brussel! De 15e editie van Brussel Bad neemt u mee op een stadscruise in het teken van boten en feesten... Klaar om de trossen los te gooien en uit te varen? Sport, cocktails, cruises, openluchtfilms … de zomer is in het land! Saincteletteplein | Gratis | www.brusselbad.be 05.08 | 14.08 BRUSSELS SUMMER FESTIVAL Dit festival pakt flink uit voor zijn 15e verjaardag! Op het programma: 10 dagen rock, pop, electro … in hartje Brussel Paleizenplein, Kunstberg en La Madeleine| 55 euro voor een 10-dagenpas | www.bsf.be 12.08 | 15.08 BLOEMENTAPIJT In augustus hult de Grote Markt zich opnieuw in een imposante bloemenpracht. Dit jaar neemt het bloementapijt (van 1.800 m2 Japan om de 150e ) ons mee naar verjaardag te vieren van de vriendschap tussen België en het land van de rijzende zon. Vier dagen lang hebt u een prachtig zicht vanaf het balkon van het stadhuis (5 euro). Grote Markt | Gratis| www.flowercarpet.be 03.06 | 09.09 ROLLER BIKE PARADE Zomer, zon, warm weer … dan moeten de auto’s in de straten en tunnels plaatsmaken voor inlineskaters. En ook al rolt u niet zo vlotjes, er is voor elk niveau een aangepast traject. Brussels Gewest | Gratis | www.belgiumrollers.com ONDER DE LOEP — CULTUUR Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in de Top 100 Met meer dan 750.000 bezoekers in 2015 staan de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in de Top 100 van meest bezochte musea ter wereld! 767.355 bezoekers, om precies te zijn, hebben in 2015 de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België bewonderd. Dat is 12,5% meer dan het jaar voordien! Door dit bezoekersrecord klimmen de KMSKB naar de 82e Regentschapsstraat 3 — 1000 Brussel Koningsplein 1 — 1000 Brussel Abdijstraat 59 — 1050 Elsene Vautierstraat 62 — 1050 Elsene www.fine-arts-museum.be 64 BECI - Brussel metropool - juni 2016 plaats in de wereldranglijst die werd gepubliceerd door The Art Newspaper. Op Europees niveau bereiken de musea nu zelfs de Top 50. Van de 15e tot de 21e eeuw Schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen: de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten herbergen 20.000 kunstwerken in zes verschillende gebouwen. Het Old Masters Museum, het Modern Museum, het Wiertz Museum, het Meunier Museum, het Magritte Museum en het nieuwe Fin-de-Siècle Museum schetsen de geschiedenis van de beeldende kunsten van de 15e eeuw tot nu. Tal van activiteiten Naast de succesvolle tijdelijke tentoonstellingen organiseren de Musea ook diverse activiteiten die op veel belangstelling kunnen rekenen. Yogalessen tussen de monumentale werken van Gao Xingjian of gratis rondleidingen elke eerste woensdag van de maand. AVONDACTIVITEITEN 16.07 | 21.08 ZUIDFOOR Meer dan 135 attracties staan u op te wachten! Overkop gaan, eendjes vissen of smoutebollen eten: er is voor elk wat wils! Zuidlaan | www.zuidfoor.be 01.05 | 31.10 WATERBUS TOCHT OP HET KANAAL Stap aan boord van de Waterbus tussen Vilvoorde en Sainctelette voor een tochtje door Brussel. U kunt uw fiets meenemen en aan boord hebt u tijd om te lunchen, werken, de krant te lezen, te surfen of even tot rust te komen. Brussels Gewest | € 2 tot € 3 | www.waterbus.be 01.07 | 03.07 COULEUR CAFE Couleur Café is een uniek muziekfestival waar gedanst wordt op hiphop, world, ska, reggae, ragga, soul, maar ook blues, r&b, funk, latin, salsa, rock, electro... Ook dit jaar bouwt Couleur Café drie zomerdagen lang een bruisend feestje op het terrein van Tour & Taxis. Tour & Taxis | € 95 voor een 3-dagenpas | www.couleurcafe.be 11.07 | 27.09 FESTIVAL BRUXELLONS Naar goede gewoonte slaat Festival Bruxellons ook deze zomer zijn tenten op aan het Kasteel van Karreveld. Op het programma: theater, theater en nog eens theater: een honderdtal voorstellingen, waaronder bekende komedies, comedy, onemanshows, goochelacts, een vertelavond en een speciaal programma voor kinderen. Kasteel van Karreveld| Vanaf € 10 | www.bruxellons.be 08.07 | 22.07 BRUXELLES FAIT SON CINEMA Dertien gratis openluchtvertoningen op dertien, soms minder bekende, locaties in verschillende gemeenten … Een ideale gelegenheid om opnieuw kennis te maken met alle facetten van Brussel! Brussels Gewest | Gratis | www.bruxellesfaitsoncinema.be © Pelegrie

BRUSSELSLIFE Et Viva le Grand Jojo BRUSSELAAR VAN DE MAAND Net als de Ommegang, de Zinneke Parade of de Meiboom maakt Lange Jojo deel uit van de Brusselse folklore. Jules Jean Vanobbergen, een echte ‘Brusseleir’, is geboren op 6 juli 1936. Hij reisde de wereld rond, maar kwam altijd terug naar zijn geboorteland en de Marollen. Daar bracht hij een deel van zijn kindertijd door, bij zijn grootouders. Begin 2016 werd hij trouwens uitgeroepen tot Ere-Marollien. Op zijn 80e is Lange Jojo nog altijd een Belgisch icoon. In het najaar bracht hij nog een nieuw album uit en het toneel blijft zijn tweede thuis. *Lange Jojo in de uitzending Hep Taxi op de RTBF Van tekenaar tot zanger Feesten kan hij als geen ander, Lange Jojo (of Le Grand Jojo zoals hij aan de andere kant van de taalgrens genoemd wordt) en toch stond hij niet altijd op de planken. Voor hij begon te zingen, tekende hij advertenties en stripverhalen. Eind jaren 60 was hij eerst jukeboxverkoper, dan platenhandelaar en vond zo eindelijk zijn weg naar de muziek met ‘La Folle Ambiance’, zijn eerste 45-toerenplaat, die overloopt van ambiance. Hij vertelt dat er in die jaren weinig volksmuziek gemaakt werd die de mensen deed dansen in de kroeg*. En zo vond hij zijn niche. Later volgden nog hits, zoals ‘Le Tango du Congo’, ‘On a soif’, ‘Victor le Footballiste’ en ‘Jules WIST U DIT? De griffon, de mascotte van Brussel Wist u dit? Net als de inwoners van Bretagne en Bern hebben ook de Brusselaars een eigen hondenras: de griffon. Naar alle waarschijnlijkheid is de Brusselse griffon ontstaan uit een ras van kleine honden, de ‘smoushond’. De smoushond is afkomstig uit de omgeving van Brussel en werd gebruikt om koetsen te bewaken en ratten uit de stallen te verjagen. In 1883 werden de eerste Brusselse griffons ingeschreven in het stamboek van 66 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Sint-Hubertus. Ter herinnering, in het stamboek staan alle rashonden en hun afstamming opgetekend. Om een rashond genoemd te worden, moet een hond opgenomen zijn in dit stamboek. Omstreeks 1900 werden de Brusselse griffons heel populair. Het feit dat dit de lievelingshond is van koningin Marie-Henriette van België zit daar zeker voor iets tussen. In deze periode wordt het ras zelfs naar het buitenland uitgevoerd en kent het wereldwijd een zeker succes. Een leuke anekdote is dat George Lucas zich zou hebben laten inspireren door de Brusselse griffon bij de creatie van de ewoks voor Star Wars. Frédéric Solvel César’. Nu, vijftig jaar later, krijgt de 80-jarige (op 6 juli van dit jaar) Lange Jojo jong en oud nog altijd op de dansvloer. Met zijn recentste album ‘Tout va très bien’ bewijst de volkszanger, als dat nog nodig is, dat hij nog altijd een feestje kan bouwen. De wereld rond Lange Jojo mag dan een icoon zijn in België, ook buiten onze landsgrenzen is hij in de lente van 1986 bekend geworden met zijn hit ‘E viva Mexico’. Voetbalfans van over de hele wereld zingen het bekende ‘olé, olé, olé, olé’ uit volle borst mee. Het lied werd uitgebracht in meer dan 50 landen en staat op de soundtrack van bekende films. Clint Eastwood gebruikte het in ‘Invictus’, een film over Mandela die in 2009 uitkwam. Voor het EK 2016 (van 10 juni tot 10 juli 2016) werd de hymne van de Duivels geschreven door Lou Deprijck. Samen met Miss België brengt hij (in het Engels) ‘Come on Belgium’. Begin alvast te oefenen: ‘Come on Belgium, Come On Belgium, give us what we really want: goal, goal, goal!’ Hélène Remy © photo : www.legrandjojo.be

BRUSSELSLIFE TOP BRUSSELSLIFE Zomeraperitief TOP 5 Late namiddag. Stralende zon. U hebt een droge keel. Wat nu?! Een aperitiefje gaan drinken natuurlijk! In Brussel is het altijd borreltijd! En in de zomer kan dat zelfs in de openlucht. BrusselsLife.be neemt u mee naar de beste plekjes om een Apérol Spritz achterover te slaan … Olivia Regout Haal uw agenda boven, open Google Maps en laat uw autosleutels aan het haakje hangen! Het aperitiefseizoen is begonnen … 1 Niet te missen Stadsapero’s De stadsapero’s hebben meer dan tien jaar geleden ongetwijfeld de aperitieftrend gezet in Brussel en duiken ook dit jaar elke vrijdag op in het stadsbeeld van mei tot september, van 17.00 tot 23.00 uur. De locatie wisselt elke week: Jubelpark, Park van Vorst, Poelaertplein, Wienerplein, Park van Woluwe … Als de regen geen roet in het eten gooit, lokken deze evenementen heel veel Brusselaars om het weekend goed in te zetten. 2 3 Koek’s Apéro Voor de derde zomer op rij heft ook Koekelberg het glas tijdens de Koek’s Apéro. Wie na een vermoeiende werkdag wil ontstressen of wil afspreken met vrienden, kan elke vrijdag in de zomer (vanaf 3 juni 2016) terecht aan het Simonisplein, aan de ingang van het Elisabethpark, tussen 16.00 en 22.00 uur. De Apéros du Boulevard in Oudergem De Apéros du Boulevard in Oudergem zijn misschien minder bekend en kleinschaliger dan de Stadsapero’s, maar daarom niet minder leuk om te slurpen van een mojito, of twee, of drie … Vanaf 5 mei 2016 elke donderdag tussen 16.00 en 21.00 uur op het centrale plein aan de Vorstlaan, ter hoogte van Carrefour en Cactus. BECI - Brussel metropool - juni 2016 67 4 5 Trendy aperitieven op het terras van de Hippodroom in Bosvoorde Palmbomen, zwembad, zand en petanque, het uiterst trendy terras van de Hippodroom in Bosvoorde wordt elk jaar omgetoverd tot een tropische oase. Van 19 mei tot 20 juli kunt u elke dag van ‘s middags tot middernacht ‘chillen’ op de ligstoelen … Aperitief Sint-Gillis Ook de gemeente Sint-Gillis heeft sinds enkele jaren een plaats veroverd in het lijstje van zomerse aperitieven. Elke vrijdag van eind mei tot augustus wordt het Van Meenenplein ingenomen door ligstoelen en parasols. In de schaduw van de platanen gooit Sint-Gillis alle stress van zich af bij een heerlijk aperitiefje. © Apéros Urbains au Cinquantenaire © Apéros Saint-Gilles

COMMUNITY AGENDA Management & RH, Personal improvement 23.06.2016 Geef constructieve feedback om uw werknemers te motiveren 07.07.2016 Opleiding met certificering over levensreddend handelen en reanimeren 07.07.2016 Levensreddend reageren op bedreigingen Handelsrecht 08 tot 12.2016 Opleiding Bemiddeling/Mediation te Gent 12.09 tot 12.12.2016 Exercices pratiques en médiation (module 8) (1) 13.09 tot 13.12.2016 Praktische oefeningen in bemiddeling (module 7) 09.2016 tot 02.2017 Cycle de formation à la médiation civile et commerciale (1) Strategie en beheer 09.2016 tot 06.2017 It’s Co-Solutions Time for the Boss (1) 09.2016 tot 06.2017 It’s Co-Solutions Time for Free Entrepreneurs (1) Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 20.06.2016 LinkedIn: hoe maakt u van uw bedrijfspagina een magneet voor talent? 23.06.2016 Geef constructieve feedback om uw werknemers te motiveren 04 & 11.07 Doeltreffend, productief en aangenaam vergaderen... het kan ! 07.07.2016 Levensreddend reageren op bedreigingen 07.07.2016 Opleiding met certificering over levensreddend handelen en reanimeren 08.07.2016 Personeel begeleiden om stress en uitputting te voorkomen 09.2016 tot 06.2017 It's Co-Solutions Time! For Sales… (1) Efficiëncie 10 & 16.06.2016 De opleiding die u 1 uur per dag doet winnen 23.06.2016 Geef constructieve feedback om uw werknemers te motiveren 29.06.2016 Excel: Hoe haal je in slechts 3 muisklikken waardevolle informatie uit een database? 04 & 11.07.2016 Doeltreffend, productief en aangenaam vergaderen... het kan ! 08.07.2016 Vergader dubbel zo efficiënt met OneNote! ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Sociale wetgeving 13.06.2016 Remboursements forfaitaires de frais propres à l'employeur : votre entreprise est-elle à risque ? (2) 05 & 07.07.2016 Négociation avec les syndicats : atelier pratique (1) 23/25/30.08 & 01.09.2016 Recyclage d'été en droit social (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Milieu, stedenbouwkunde, mobiliteit 28.06.2016 Formation Management Environnemental – Session 2016-2017 – Séance d’information (2) 28.06.2016 Formation Management Environnemental – Séance de clôture de la session 2015-2016 (2) 28.06.2016 Green After Work Economie Circulaire (2) 08 & 09.08.2016 Formation Management Environnemental – Module 1 & 2 – Les 68 BECI - Brussel metropool - juni 2016 ➜ Laura Rebreanu +32 2 643 78 26 – lr@beci.be Bedrijfsoverdracht 14.06.2016 Hoe kan ik me van de concurrenten onderscheiden en een uniek commercieel aanbod voorleggen? (2) ➜ Erik Thiry +32 2 643 78 36 – eth@beci.be fondamentaux du management environnemental (2) 09.2016-06.2017 Formation Management Environnemental (2) 23.09.2016 Colloque Entrepreneuriat & Mobilité chez KBC Brussels (2) 21.06.2016 Les pays émergents dans sa stratégie d’expansion (2) 27.09.2016 Contactsdagen met douanesattachés ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - sso@beci.be 09.06.2016 After Work 15.06.2016 De grondbeginselen van succes 21.06.2016 Garden Party 28.06.2016 Start’hub Night 25.08.2016 Summer After Work 08.09.2016 Speed Business Lunch ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Angiuoni Sara Louizalaan 399 - 1000 Brussel afg. : Sara Angiuoni Brasserie Vanderlinden NV Rameistraat 62 - 3090 Overijse Nace : 11050 - Vervaardiging van bier 46349 - Groothandel in dranken, algemeen assortiment afg. : Robert Poidlin Bureau Horeca Conseils - Bistromania.be BVBA Avenue des Bouleaux 6 - 1420 Braine-l'Alleud Nace: 68201 - Verhuur en exploitatie van eigen of geleasd residentieel onroerend goed, exclusief sociale woningen 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg. : Philippe Wilbers Canalo Gat BVBA Jachtlaan 135 - 1040 Brussel Nace : 56102 - Eetgelegenheden met beperkte bediening 56210 - Catering afg. : Arnaud Durandin CM4A Consulting BVBA La Closière 11 - 1332 Genval Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82110 - Diverse administratieve activiteiten ten behoeve van kantoren afg. : Bernard Guenet Great Food Solutions BVBA Alsembergse Steenweg 93 - 1060 Brussel Nace : 46180 - Handelsbemiddeling gespecialiseerd in andere goederen 56101 - Eetgelegenheden met volledige bediening 56210 - Catering afg. : François De Meester ID Neuro - SleepWell&StressLess BVBA Eedgenotenstraat 27 - 1000 Brussel Nace : 86220 - Praktijken van specialisten afg. : Inge Declercq JB Invest Egyptenarenstraat 2 - 1050 Brussel Nace : 43299 - Overige bouwinstallatie, n.e.g. 43999 - Overige gespecialiseerde bouwwerkzaamheden 68100 - Handel in eigen onroerend goed afg. : Jean Denys Lambot Patrick - Bedeart PPE Rue Florémond 89 - 1325 Chaumont-Gistoux Nace : 18130 - Prepress- en premediadiensten 47787 - Detailhandel in nieuwe kunstvoorwerpen in gespecialiseerde winkels 74104 - Activiteiten van interieurdecorateurs afg. : Patrick Lambot Look and Fin NV Researchdreef 12 - 1070 Brussel Nace : 61900 - Overige telecommunicatie 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Frédéric Lévy Morelle Mike Ferry Italia srl Via Lenin 132/P - 56017 San Guliano Terme (PI) - Italia afg. : Tiziano Benvenuti My Sherpa BVBA Stallestraat 65 - 1180 Brussel Nace : 82300 - Organisatie van congressen en beurzen 85592 – Beroepsopleiding 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Michael Houben Net Work Mining NV Paleizenstraat 44 - 1030 Brussel Nace : 58290 - Overige uitgeverijen van software 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 62090 - Overige diensten op het gebied van informatietechnologie en computer afg. : Roland Leners SMG Belgium BVBA Sint-Jobsesteenweg 672 - 1180 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Stephen Hellon Studio 43 BVBA Overwinningsstraat 84 - 1060 Brussel Nace : 59120 - Activiteiten in verband met films en video- en INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN 21 Solutions 40 AgainAgain Aganeri Agoria Alternativ Ateliers des Tanneurs (Les) Audi Belgian Restaurant Association Berg van Barmhartigheid Big Brussel Invest & Export Brussel Mobiliteit Brussels Hotel Association BrusselsLife CAP Consultance Cécila Cisco Citydev Coberec Textiles Comcrop Comeos Commuty Coppens Fiscaliste Credendo Cube (The) Cushman & Wakefield Daoust Début des Haricots (Le) Deloitte Economist Intelligence Unit EDF Luminus Eneco Engie Axima Engie Cofely Engie Electrabel Engie Fabricom Eole Engineering Espaces Mobilités 29-30 50-51 29-30 58-59 63-67 15-17 ; 29-30 10 58-59 39 20 52 10 10 50-51 12 Centre de Recherche et d’Études pour l’Action Territoriale (CREAT Choux de Bruxelles 25-26 33-36 29-30 29-30 49 39 58-59 Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer 23 52 56-57 18 12 20 37 38 50-51 25-26 44-45 44-45 42-43 42-43 42-43 ; 44-45 ; 46-47 42-43 18 52 Europcar Europese Milieuagentschap Facebook Familles en Entreprises Federgo Foodmet Fost Plus General Electric Google Gotham Greens Greenloop Haven van Brussel Havengemeenschap Hotel (The) HP IBM Identic Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Iris Group IZEO JDS JLL Shanghai KBC Brussels Kohl Koninklijke Musea voor Schone Kunsten Labima Lampiris Lateral Thinking Factory Leefmilieu Brussel 44-45 ; 46-47 Maison Blavier Metro Mister Genius MIVB NCI Translation NNOF OCAM Partena PepsiCo PermaFungi Legal Consulting & Management Macadam Gardens 52 46-47 10 ; 23 50-51 50-51 39 ; 63-67 49 39 38 39 33-36 29-30 ; 46-47 29-30 46-47 29-30 29-30 50-51 56-57 25-26 10 ; 56-57 20 20 50-51 38 63-67 15-17 44-45 38 25-26 ; 28 ; 33-36 ; 40 ; 41 ; 23 38 50-51 15-17 58-59 4 58-59 49 4 10 ; 50-51 38 33-36 Pfizer Philips Plant Design Proximus Regus Rotor RSZ RTBF Sabca Sibelga Sony Sendai Splyt Sportyverse Steelcase Suez Swift Taiping Asset Management Tale Me Tempora Tesla Thon Hotel TomTom Tongji Universiteit Tournevie Toyota Ubeeqo Uber UCL ULB ULg Unicef UNO Viangro Village Partenaire VO Communications Vorst Nationaal VRT VUB Xiaomi Yahoo Zen Car Société Royale des Apiculteurs de Bruxelles Solvay televisieprogramma's na de productie 7410501 - etaleurswerkzaamheden 90023 - Gespecialiseerde beeld-, verlichtings- en geluidstechnieken afg. : Pierre Ducaju TakeEatEasy.be NV Vandenbrandenstraat 1 - 1000 Brussel Nace : 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g 79909 - Overige reserveringsactiviteiten 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Jonathan Lefèvre The Captainey Gérest House Kalkkaai 8 - 1000 Brussel afg. : Karel Mondt Toogezer BVBA Lijsterbessebomenlaan 6 - 1180 Brussel Nace : 4741001 - Kleinhandel in computers en standaardprogrammatuur 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Isabelle Meynier-Grimaldi Tridea BVBA Helihavenlaan 7A - 1000 Brussel Nace : 38329 - Terugwinning van overig gesorteerd afval afg. : Philippe Merillet Valdenaire Damien Langehaagstraat 35 - 1000 Brussel afg. : Damien Valdenaire Vision Graphique BVBA Théodore Rooseveltstraat 13 - 1030 Brussel Nace : 73110 - Reclamebureaus afg. : Patrick Anthonis Wiser Hare BVBA Frioullaan 36 - 1140 Brussel Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 62030 - Beheer van computerfaciliteiten afg. : Stephan Huez 41 29-30 33-36 15-17 52 49 10 15-17 ; 28 29-30 44-45 ; 46-47 38 14 39 52 48 58-59 40 ; 49 42-43 20 29-30 15-17 44-45 ; 46-47 38 ; 60 40 20 29-30 38 52 52 25-26 46-47 39 14 18 33-36 38 15-17 15-17 15-17 46-47 20 38 52 69

www.professional.peugeot.be N GOT 2008 OON O GN NETTO VAA* NEW SUV 2008 VANAF 53€/MAAND FISCALE AFTREK* 90% NEW PEUGEOT 2008 * De berekening van het Nettovoordeel van Alle Aard is gebaseerd op de Peugeot 2008 Allure 1.6 BlueHDi 100 pk, EAT6 (automatische versnellingsbak), 97 g CO2 . Deze maandelijkse netto bijdrage van het Nettovoordeel van Alle Aard moet betaald worden door een werknemer die een bedrijfswagen gebruikt, op basis van de hoogste bedrijfsvoorheffi ng: 53,5%; deze voorwaarden hebben enkel een informatief doeleinde en Peugeot België-Luxemburg is in geen geval verantwoordelijk voor verschillen tussen het gecommuniceerde voordeel en het verworven voordeel. 3,7 - 4,9 L /100 KM 97 - 114 G /KM Avenue de Finlande 4-8 à B-1420 Braine-l’Alleud. Tel: 078 15 16 15. Milieu-informatie [KB 19/03/2004] : www.peugeot.be V.U.: Peugeot Belgique-Luxembourg S.A., n° BCE 0403.461.107, IBAN : BE81 2710 0450 0024,

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72

Home