0

Brussels Enterprises Commerce and Industry HET MAANDBLAD VAN DE BRUSSELSE ONDERNEMINGEN STEDENBOUW IN BRUSSEL: wat een gedrocht! DIESEL, oorzaak van alle problemen? Nr 45 / MEI 2019 Op weg naar DUBAI 2020! AUTEURSRECHTEN: wat is mogelijk? Gasthoofdredacteurs : CAROLINE PAUWELS & YVON ENGLERT ISSN 2406-3711

WE ARE ALL MADE OF WILD. NIEUWE JEEP® RENEGADE. BORN TO BE WILD. OPERATIONELE LEASING VANAF € 169/MAAND EXCL. BTW* Dankzij een een nieuw exterieurdesign, geavanceerde veiligheidssystemen, standaard op alle uitvoeringen, en de gloednieuwe benzine- en dieselmotoren, biedt de nieuwe Jeep® rijervaring, een buitengewone stijl en een ongeëvenaard veiligheidsniveau. CONTACTEER UW JEEP® MEER INFO OP JEEP.BE (L/100 KM) : 4,8 - 7,4 NEDC 2.0 (G/KM) : 126 - 173 NEDC 2.0 * Financiële Renting met aankoopoptie van 20% op een duurtijd van 60 maanden op Jeep Renegade Longitude 1.6 MultiJet 140pk 4x2. Catalogusprijs van de wagen € 16.126,44 (BTW Excl.), voorschot van € 4.012,04 (BTW Excl.), Fleet korting inbegrepen. De vermelde prijzen zijn exclusief BTW. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier door FCA Bank , Belgisch filiaal van FCA Bank S.p.A., verhuurder, Jules Cockxstraat 8-10 te 1160 Oudergem met als maatschappelijke zetel Corso Agnelli 200, 10135 Torino - Italië. RPR: Brussel. KBO: 0699.630.712. Aanbieding geldig van 01/05/2019 t.e.m. 31/05/2019 voorbehouden aan professionele klanten in het deelnemend Jeep® -netwerk. U vindt de voorwaarden en het deelnemend Jeep® -netwerk terug op www.Jeep.be. Het afgebeelde voertuig komt niet overeen met de opgegeven versie et prijs. V.U.: Yann Chabert. Adverteerder: FCA Belgium N.V., Jules Cockxstraat 12a - 1160 Brussel. RPR Brussel. KBO: 0400.354.731. IBAN FCAB: BE86 4829 0250 6150. Milieu-informatie [K.B. 19.03.04]: www.jeep.be. Niet-contractuele foto. Jeep® is een gedeponeerd handelsmerk van FCA US LLC. Renegade u een unieke stedelijke BUSINESS CENTER VOOR EEN FLEET AANBIEDING OP MAAT.

Woord vooraf Sterke voorstellen Brussel herontwerpen? Wat voor een stad willen we dan? Dit is eigenlijk de vraag waarop de kiezer op 26 mei zal moeten antwoorden wanneer westelijke vertegenwoordigers kiest: zij die in de komende vijf jaar het project Brussel zullen overnemen. Wij hebben al vaak herhaald dat we een stad willen waar het aangenaam maar ook studeren, werken en ondernemen is. De stad moet ev zijn voor degenen die er vaak zijn of er wonen als voor zij die er willen of zaken doen. Brussel beschikt van meet af aan over twee waardevolle troeven: heid als internationale hoofdstad en haar geografische ligging op van Europa en het snijvlak van verscheidene culturen. Deze twee wij optimaal uit te baten, dankzij een gemeenschappelijke ambitie vloeiende visie. De voornaamste uitdagingen zijn bekend: mobiliteit, belastingen werkgelegenheid en vorming, digitalisering en nieuwe technologieën … Laten we eerlijk toegeven dat op sommige gebieden aardig w gang werd geboekt. Voorbeelden? Een daling van de werkloosheid, meer dan zes jaar gestaag afneemt. Mobiliteit (een vraagstuk w ons regelmatig kritisch hebben opgesteld): ook daar is er beterschap gewestelijk openbaar vervoer wordt intensiever gebruikt dan ooit Brusselse regering heeft de uitbreiding van de metro Noord beves En het federaal niveau heeft een investering van meer dan vijf miljar euro in de spoorwegen aangekondigd, waarvan één miljard om he GEN te voltooien. Met al deze elementen komen er meer alternatieve vervoersoplossingen en zal het belang van de auto in de stad onvermijdelijk afnemen. We hebben dus terecht op deze punten aangedrongen. We kunnen echter niet uitsluitend op de politiek vertrouwen en er alles van verwachten. De bepaling en uitvoering van een collectieve visie stelt zich niet tevreden met een bezoekje aan de stembus. Deze verantwoordelijkheid moet gedeeld worden tussen alle spelers van de maatschappij, de burgers, de vakbonden en de ondernemingen. Wij als vertegenwoordigers van deze ondernemingen hebben to structieve voorstellen uit te werken. Vandaar de 224 bladzijden v morandum, met daarin 91 concrete maatregelen die wij afgelopen hebben gepresenteerd en aan de verschillende partijen hebben meegedeeld. Deze voorstellen – en ook wij die eraan hebben gewerkt – staan debat en voor verdere stappen. De nieuwe verkozenen zullen moe sen wat ze ermee doen. Marc Decorte, Voorzitter an Beci Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 1

Inhoud Brussel Metropool Nr 45 – Mei 2019 In juni: Green Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – ow@beci.be - T +32 2 648 50 02 Louizalaan 500 - 1050 Brussel www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be T +32 2 643 78 44 Hebben meegewerkt aan dit nummer: Catherine Aerts, Emmanuel Baufayt, Elisa Brevet, Géry Brusselmans, Marc Decorte, Didier Dekeyser, Vincent Delannoy, Yvon Englert, Mehdi Ferron, Vincent Giroul, David Hainaut, Gaëlle Hoogsteyn, Michel de Kemmeter, Julien Knoepfler, Ophélie Legast, Cédric Lobelle, Caroline Pauwels, Laura Rebreanu, Morgan Van Cleven, Guy Van den Noortgate en Peter Van Dyck. Productie Opmaak db Studio.be Druk db Group.be Design cover Denis Séguy Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Publiciteit Brussel Metropool/Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 21.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.000 ex. Inlichtingen & reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 asc@beci.be Membership Catherine Tricot – T +32 475 49 65 72 ctr@beci.be Member van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 4 6 7 Beci online Podcast : Kevin Tillier Digest Ideeën 10 12 13 16 18 19 Business in Harmony: lofdicht over inclusie Verkiezingen 2019: betaalbare energieprijzen waarborgen Hoe kan ICT bijdragen aan een duurzame stedelijke mobiliteit? Stedenbouw in Brussel: wat een gedrocht! Open Source Vóór of tegen herfederaliseren? Internationaal 20 Solvit: hulp bij het oplossen van geschillen in de EU 21 Op weg naar Dubai 2020! Werkgelegenheid & vorming 24 27 30 32 34 36 39 41 42 Leren, afleren, opnieuw leren Ondernemingen ontmoeten leerlingen en studenten De reputatie van de ingenieur opkrikken Hoe digitaal zijn digital natives? Fablabs: welkom in mijn lab! Het AI potentieel van Brussel Alternerend leren, een prima rekruteringstool Culturele intelligentie voor betere samenwerking Dynamiek 44 45 46 48 50 52 Inkomsten uit auteursrechten: wat is mogelijk? De eerste hub.awards onderscheiden binnenkort Brusselse ondernemingen Transitie: diesel, oorzaak van alle problemen? Starter: XRintelligence ABA: de reStarter die hulde brengt aan Walthéry ... Overheidsopdrachten, vitaal voor onze gemeenten Community 54 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 56 57 58 59 60 Het Beci nieuws in beeld Kleine verhalen van grote ondernemers In de voetsporen van … Karin Maquet Toetredingsaanvragen Index Agenda ULB en VUB willen in het Brussels Gewest een grote rol spelen Gasthoofdredacteurs: Yvon Englert & Caroline Pauwels

Een eigen bureau kopen of investeren in studio’s? Een goeie vraag voor onze Immo experts Contacteer de experts van KBC Brussels Live op 02 303 31 60 van maandag tot vrijdag van 8u tot 22u en op zaterdag van 9u tot 17u. V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

Beci online Social Media Beci en KBC Brussels bieden u een praktische gids voor subsidies aan Brusselse ondernemingen. U kunt hem gratis downloaden op https://go.beci.be/nl/subsidies. #BECImember: Desky biedt een CRM-systeem waarmee u uw administratief beheer vlotter digitaliseert en tijd bespaart. Probeer het gratis uit: https://desky.be/. Welke criteria controleert Google op uw website of uw blog? De beginselen van SEO (zoekmachine optimalisatie) vindt u ook in het opleidingsaanbod van Beci. Wat de Kamer van Koophandel allemaal voor u kan doen? Kom het ontdekken tijdens een Beci Welcome Breakfast: elke woensdagochtend op nummer 500 van de Louizalaan. Inschrijving op welcome.beci.be. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 4 ❙ Brussel Metropool - mei 2019

Beci online In onze nieuwsbrieven Beci biedt u voortaan vijf thematische nieuwsbrieven aan om u in een paar minuten de hoogte te houden van de belangrijkste zaken: ➜ Brussel Metropool Online: onze algemene informatieve nieuwsbrief. ➜ HR & social: hebt u te maken met HR en sociaal recht? Dan is deze nieuwsbrief voor u! ➜ Green: deze nieuwsbrief is volledig gewijd aan duurzame ontwikkeling. ➜ Mobiliteit: het jongste nieuws over mobiliteit in Brussel. ➜ Executive News: beknopte en relevante informatie over de politiek in Brussel. Archief en gratis inschrijving: https://www.beci.be/nl/newsletter/ Op onze website Al deze artikelen leest u op www.beci.be Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 5

Podcast Kevin Tillier: van taaldocent tot oprichter van MySkillCamp Van taaldocent tot ondernemer? Slechts een stap! Dit bewijst Kevin Tillier, die onlangs één miljoen euro ingezamelde voor zijn online trainingsplatform MySkillCamp. Zijn motto: het onderwijs op afstand moderniseren. Tijdens een reis in het buitenland kwam jij op het idee van MySkillCamp, nietwaar? Inderdaad. Toen ik 15 was, verhuisde ik naar Canada, waar ik werd aangeworven om ijshockey te spelen. We werkten daar heel hard op beroepsniveau en er bleef geen tijd over om naar school te gaan. De leerkrachten kwamen dus met de bus naar ons toe, tussen de trainingen en de wedstrijden in. We hadden toen toegang tot een e-learning platform, dat het ganse jaar door ergens de school verving. De leerkrachten traden vooral als coaches op. Net na terugkeer wist je wat te doen … Ja, kort na mijn terugkeer in België opende ik samen met mijn vrouw een eigen taalschool. We ontwikkelden onze eigen e-learning oplossing. Ik kreeg van mijn klanten steeds vaker de vraag van waar ik dit geweldige e-learning platform huurde. Toen begreep ik het aanzienlijke potentieel van wat we intern hadden ontwikkeld. Was de keuze voor ondernemerschap vanzelfsprekend? We moesten eerst een keuze maken. Eerlijk gezegd begon ik me in mijn werk wat te vervelen en ik zag mezelf geen extra 20 jaar doorwerken als taaldocent. Mijn vrouw en ik hebben toen beslist alles stil te leggen en een platform te ontwikkelen voor allerlei open opleidingen die het hele jaar toegankelijk zijn voor bedrijven – dus andere onderwerpen dan talen. Eerst moesten we zo snel mogelijk medeoprichters vinden en een prototype ontwikkelen, een zogenaamd MVP (‘Minimum Viable Product’). Daarna zijn we het op onze eerste klanten gaan uittesten en hebben we het voortdurend verbeterd aan de hand van de feedback die we kregen. Hoe ben je er als taaldocent in geslaagd om je startup te creëren? Ik heb natuurlijk heel wat blunders begaan (lacht). Ik heb om me heen gekeken, veel mensen ontmoet en veel geleerd uit de onvermijdelijke fouten. Onze eerste fund raising liep bijvoorbeeld op een sisser af omdat de boekhouding niet optimaal was en de markt niet rijp genoeg. We kregen daarom geen vertrouwen. We hebben snel moeten leren, van koers veranderen en zaken rechttrekken. Hoe heb je dit alles kunnen redden? Aanvankelijk hebben we ons vooral gericht op scholen. Maar op het laatste nippertje kwamen de investeerders tot de conclusie dat we daar geen succes zouden oogsten. Ze geloofden toen niet meer in het project. Wij moesten dan een stap achteruit zetten en een andere markt benaderen, namelijk b-to-b. En dat doen we vandaag. NVDR: MySkillCamp is er net in geslaagd één miljoen euro te vergaren. Dit bewijst dat je steeds een nieuwe start kan nemen en nog sterker presteren. ● Elisa Brevet Deze ontmoeting kunt u volledig beluisteren in de Next Step podcast: https://www.beci.be/podcast. Het luisteren waard: Lemand is een van de meest beluisterde podcasts in Vlaanderen. In elke aflevering schetsen Ward Bogaert en Philip Heymans een eigenzinnig en spannend portret. Zo maak je bijvoorbeeld kennis met een jonge vluchteling of een voormalige gangster. 6 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D.R.

News Een waardevolle beloning voor duurzame verpakkingen Is duurzame ontwikkeling essentieel voor uw bedrijf? Ontwerpt u duurzame verpakkingen die rekening houden met het milieu? Neem dan deel aan de allereerste editie van de Get Smart (in) Packaging Awards, die gezamenlijk door Fost Plus en Valipac worden georganiseerd. Dit wordt de gelegenheid bij uitstek om uw milieubeleid onder de aandacht te brengen. De prijsuitreiking vindt plaats op 23 oktober 2019 in het raam van Empack. De awards zullen de meest innovatieve verpakkingen in vijf categorieën onderscheiden: On the go, Huishoudelijk, e-Commerce, B2B en Innovations, voor verpakkingsmachines. Twee Greener Packaging Awards zullen bovendien worden uitgereikt aan deelnemers in deze vijf categorieën om de meest duurzame huishoudelijke en industriële verpakkingen te onderscheiden. menten verschillende platformen in. Volgens een studie van FCR Media, vindt 73 % van de koopklare consumenten een bedrijf namelijk via andere kanalen dan haar website. De overgrote meerderheid van de Belgen, zo’n 98 %, zoekt bedrijfsgegevens op via Google. 66 % consulteert goudengids.be en 60 % doet beroep op Facebook. 76% van de consumenten die lokaal zoekt, bezoekt dezelfde dag nog die zaak. 28% van die bezoekers gaat dan ook effectief over tot aankoop. Liefst 9 op 10 Belgen vinden echter foutieve bedrijfsgegevens op internet! Om deel te nemen dient u uw kandidatuur gratis in voor 30 juni 2019 op de website https://www.greenerpackaging.be/nl/. Zomeruur beïnvloedt ons shoppinggedrag Belangrijke bedrijfsinformatie zoals openingsuren wordt soms aangepast, bijvoorbeeld in functie van het zomeruur. FCR Media, een digitaal marketingbureau voor KMO’s en zelfstandigen, deed daarvoor een peiling bij haar klanten. Maar liefst 23% van de KMO’s past zijn openingsuren aan naar een latere sluitingstijd in de zomer. Zo willen ze tegemoet komen aan het veranderende shoppinggedrag van de klant: zo’n 20% van de Belgen blijkt later te shoppen tijdens de zomer, omdat het langer licht is. Dat bleek uit een onderzoek van iVox in opdracht van FCR Media. Bij het zoeken naar bedrijfsinformatie (openingsuren, adressen, kaart, telefoonnummers), schakelen consuHet is het cruciaal voor bedrijven om de juistheid van deze gegevens na te gaan op alle internet platformen. Gelukkig kan je dit makkelijk en efficiënt oplossen met een online interface zoals NetSync: deze oplossing beheert de online aanwezigheid en zorgt ervoor dat alle online bedrijfsinformatie eenduidig is. Bovendien vergrendelt het innovatieve “Match&Lock” systeem je gegevens over het hele netwerk (op platformen zoals Google My Business, Facebook ...). Zo kan een bedrijf met één klik bijvoorbeeld overal zijn openingsuren aanpassen. Informatie: https://fcrmedia.be/ Omzet en tewerkstelling in textiel-, hout- en meubelindustrie stabiel in 2018 Naar aanleiding van de jaarlijkse Algemene Vergadering maakte Fedustria, de beroepsorganisatie van de textiel‐, hout‐ en meubelindustrie in ons land, een balans op van het voorbije jaar. Een stabiel jaar, met een totale omzet van 9,6 miljard euro. “De totale tewerkstelling bleef reeds voor het vierde opeenvolgende jaar op peil: ca. 38.150 jobs voor de drie sectoren samen. Ook de investeringen bleven nagenoeg stabiel. Fedustria verwacht dat de Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 7 © Getty © Getty

News externe landen om de oneerlijke concurrentie zoveel mogelijk in te dijken. Informatie: www.fedustria.be Fa Quix (links) en Francis Verstraete. productie, de omzet en tewerkstelling in 2019 minstens het peil van 2018 zullen evenaren”, zegt Fa Quix, directeur‐generaal van Fedustria. Tijdens de Algemene Vergadering gaf uittredend voorzitter Luc Billiet (Lefevere Group) de fakkel door aan Francis Verstraete (Masureel Veredeling). Met het oog op de verkiezingen, pleitte Verstraete voor het koesteren van de maakindustrie in België en in Europa: “Wij moeten onze industrie op weg helpen richting Industrie 4.0. Dat vergt investeringen o.a. in digitalisering. Wij rekenen erop dat de overheid dit fiscaal aanmoedigt.” De kost van het ondernemen blijft een cruciale factor om succesvol te zijn in de internationale concurrentiestrijd. Fa Quix: “De hoge arbeidskost in België dwingt onze bedrijven tot hoge productiviteit, hoge kwaliteit, topinnovatie en tot nieuwe business modellen. Om zoveel mogelijk arbeid hier te houden, moet de arbeidskost competitief zijn. De ‘taxshift’ is al een stap voorwaarts op vlak van lastenverlaging en koopkrachtverbetering, maar we zijn er nog lang niet. Een Belgisch bedrijf wordt gemiddeld nog steeds geconfronteerd met een loonkostenhandicap van om en bij de 10 % t.o.v. onze buurlanden.” Ook op het vlak van energiekosten blijft België een té duur land. Dit is vooral het gevolg van netwerkkosten en allerhande taksen en heffingen (zoals voor de subsidiering van groene stroom). Fedustria pleit dan ook voor een strikte energienorm en een energiepact dat de bevoorradingszekerheid garandeert en de kosten niet verder opdrijft. Verder pleit Fedustria voor een betere ondersteuning van het toegepast onderzoek in R&D. En de federatie vraagt de EU een coherenter beleid te voeren ten opzichte van "Met Volker Germann komt een gekwalificeerde productiespecialist met uitgebreide internationale ervaring naar de vestiging in Brussel. We verheugen ons erover dat we hem voor deze functie hebben kunnen aantrekken", aldus Peter Kössler, voorzitter van de raad van bestuur van Audi Brussels Germann is ingenieur. Na zijn studie aan de Fachschule für Technik in Mannheim begon hij in 1986 zijn carrière. In 2009 werd hij fabrieksdirecteur bij VW do Brasil in de vestiging in Curitiba. In 2016 werd Volker Germann fabrieksdirecteur van de joint venture FAW-Volkswagen in het Chinese Changchun. Nu verheugt Germann zich over de nieuwe professionele uitdaging: "De fabriek in Brussel ondersteunt op dit moment een van de belangrijkste evoluties bij Audi. Onder leiding van Patrick Danau heeft de fabriek zich optimaal op deze taak voorbereid. Ik verheug me erover de overstap naar het tijdperk van de elektromobiliteit en de productie van voertuigen met een volledig nieuwe aandrijvingstechniek mee vorm te mogen geven.” Informatie: www.audibrussels.be 8 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 Volker Germann nieuwe Algemeen Directeur van Audi Brussels Volker Germann is de nieuwe Algemeen Directeur van Audi Brussels. Hij volgt in zijn nieuwe positie Patrick Danau op. Die gaat na meer dan 40 jaar actief geweest te zijn bij het Volkswagen-concern met pensioen. In de Belgische vestiging wordt de Audi e-tron gebouwd. Volker Germann wordt Algemeen Directeur techniek en logistiek en woordvoerder van het directiecomité. © Fedustria/Studio Dann ©Belga

Ontdek onze lokale vluchten De dalende bijenpopulatie is een groot probleem. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor de voedselproductie. Hoog tijd om iets te doen, vond Brussels Airport. Dus installeerden we twee bijenkasten met 100.000 werksters, 5.000 darren en 2 koninginnen. Ook wilde bijen kregen onderdak in vier bijenhotels. Samen dragen ze bij tot de biodiversiteit rond de luchthaven.

Ideeën Business in Harmony: lofdicht over inclusie C écile Huylebroeck, Adviseur Werkgelegenheid bij Beci en moderator van het evenement, waarschuwde de groep meteen dat inclusie centraal zou staan in de discussies. De verscheidene sprekers, deskundigen en getuigen waren het eens over twee vaststellingen: de tekortkomingen van het huidige managementbeleid en de noodzaak om inclusie sterker te ontwikkelen in de onderneming. Op weg naar inclusie Martine Tempels, vice-voorzitster van Telenet, mocht het onderwerp inleiden. Ze stelde meteen voor dat de mensen elkaar zouden tellen en merkte dat een dergelijk percentage vrouwen in de bestuursorganen van bedrijven niet gebruikelijk was … Toegegeven, de zaken zijn nu rond dit 30 jaar oude thema stilaan aan het veranderen. Martine Tempels herinnerde aan enkele mijlpalen in dit debat. Zo bijvoorbeeld de brief aan CEO’s ter gelegenheid van de Vrouwendag in 2005, met de vraag naar meer diversiteit. Of de toespraak in 2012 waarin mevrouw Tempels, toen pas verkozen tot ICT-vrouw van het jaar, met veel tevredenheid de diversiteit in het publiek vaststelde. Ze maakte van de gelegenheid gebruik om hulde te brengen aan John Porter, CEO van Telenet die, onder invloed van zijn moeder Sandra Van Fossen, een prille hoogleraar en feministe, zich hard heeft ingezet voor pariteit. “Maar er is nog werk aan de winkel!”, voegde ze er meteen aan toe. De praktijk De mening van de CEO’s die hun ervaring kwamen delen? 10 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 Een ondernemerswereld waarin complementariteit van vaardigheden zwaarder doorweegt dan gender: gelooft u daarin? Beci en een aantal leden bespraken het onlangs. Van links naar rechts: Luc Lallemand, Caroline Mancel, Martine Tempels, Jean-Paul Van Avermaet, Cécile Vicard en Bianca Debaets. Caroline Mancel, algemeen directeur van Actiris, staat aan het hoofd van een overheidsorgaan waarvan het personeel, management inbegrepen, voor 66% uit vrouwen bestaat, terwijl het directiecomité zeven vrouwen en vier mannen telt. Een totaal andere situatie dan voor burgerlijk ingenieur en medeoprichtster van Cream Consulting Cécile Vicard, de topman van Infrabel Luc Lallemand, en Jean-Paul Van Avermaet, die bij G4S verantwoordelijk is voor België, Frankrijk, Luxemburg en Marokko. Die drie mensen zijn werkzaam in sectoren die als ‘mannelijk’ worden beschouwd. Cécile Vicard oordeelt dat gender slechts één element van diversiteit is. Binnen haar teams is zij constant op zoek naar elke vorm van discriminatie, ook in het geniep, en ze zorgt er voor dat vrouwen als rolmodel optreden voor jonge mannelijke managers om hen aan te zetten in de toekomst de toetreding van vrouwen tot leidinggevende functies positief te aanvaarden. Luc Lallemand is trots op zijn paritair directiecomité maar erkent zeer uiteenlopende statistieken inzake inclusie. Zo bijvoorbeeld 52% vrouwen onder de jonge universitaire kaderleden buiten engineering, maar amper 10% vrouwen onder ingenieurs en technici. Van zijn kant onderstreept Jean-Paul Van Avermaet het belang van complementariteit en bevestigt hij zijn wens om meer vrouwen aan te werven in zijn bedrijf, zoals in Oostenrijk, waar de veiligheidssector tussen 35 en 36% vrouwelijke werknemers telt. “We moeten de samenleving weerspiegelen”, zegt hij met klem. © Reporters

Ook dat is perfectionisme Al deze getuigenissen bevestigen de analyse van de experts die inclusie in de bedrijfswereld onderzoeken. Bernard Fusulier, socioloog en onderzoekersdirecteur bij de FNRS, stelt: “In onze samenleving begint differentiatie in onderwijs en socialisatie vanaf de geboorte, met als gevolg bepaalde vormen van hiërarchisering tussen man en vrouw. De natuur wordt vaak gebruikt om verschillen of dominantie te verklaren. Het is dan ook belangrijk dit te bestrijden en stereotypen te ontmantelen.” Coach Diane Thibaut beaamt dit en wijst op de interne barrières waardoor vrouwen onbewust medeplichtig worden van de herhaling van sociale verwachtingen. Een inspirerend voorbeeld is IJsland, met een verplicht vaderschapsverlof voor mannen en een volledig identiek schoolprogramma voor meisjes en jongens. Luc Lallemand merkt in dit verband dat de vrouwen in zijn professionele omgeving elkaar niet noodzakelijk als bondgenoot beschouwen in het streven naar gendergelijkheid. Ze vrezen trouwens van partijdigheid te worden beschuldigd. Hierop antwoordt Martine Tempels dat vrouwen perfectionisten zijn en daarom niet willen worden gekozen op basis van gender, maar aan de hand van een echte selectieprocedure! Van theorie naar praktijk De feministische schrijfster Elke Jeurissen heeft voor haar jongste boek “Who run the World”1 30 vrouwelijke decision makers ontmoet. Zij stelt drie oplossingen voor om inclusie te verbeteren: een maximale aandacht aan de opvoeding van kinderen, het belang van de keuze van een levenspartner en de hulp die hij kan bieden, en ten slotte een verandering van het organisatiepatroon van bedrijven. De getuigen zijn het met haar eens: Jean-Paul Van Avermaet wijst op de tekortkomingen van ons eigen onderwijs en van het onderwijs dat onze kinderen krijgen. Caroline Mancel heeft nog steeds moeite met haar eerste zoektocht naar een baan: ondanks twee universitaire diploma’s belandde ze in een secretaressefunctie. Ze is dus zeer attent op het voorbeeld dat zij aan haar dochter geeft. Alan Keepen werd geconfronteerd met de nieuwe beroepsverantwoordelijkheden van zijn partner kort na de geboorte van hun dochter. Hij ging dan een veel belangrijker vaderlijke rol spelen dan wat cultureel meestal van mannen wordt verwacht. Dit inspireerde hem tot de oprichting van Kokcinelo, een structuur die ondernemingen innovatieve HRM oplossingen aanbiedt, meer bepaald inzake steun aan ouderschap en ondersteuning van projectdragers op het gebied van kinderopvoeding. Jean-Paul Van Avermaet en Luc Lallemand hebben beiden veel belang gehecht aan de opvoeding van hun kinderen. “Mijn medewerkers wisten dat mijn dochters steeds prioriteit kregen”, zegt Van Avermaet. Reactie van Luc Lallemand: “De opvoeding van kinderen en een functie in het management kun je combineren met een flinke dosis organisatie. Ik betreur echter dat ik mijn ervaring niet vroeger met mijn teams heb gedeeld.” Het probleem ligt nog niet achter de rug, maar iedereen stelt vast dat jonge mannen die vastbesloten zijn om een harmonieus evenwicht tussen carrière en privéleven te bewaren, aanzienlijk bijdragen tot verandering. Van links naar rechts: Bernard Fusulier, Diane Thibaut, Elke Jeurissen, Alan Keepen en Cécile Huylebroeck. Gender niet meer bepalend Als Brusselse staatssecretaris voor gelijke kansen sloot Bianca Debaets de vergadering door de vooruitgang sinds 1948 te onderstrepen – onder andere het stemrecht voor vrouwen. Toch betreurde ze de nog te lage percentages van vrouwen in de directieteams van ondernemingen. Ze pleitte voor een tijdelijke invoering van quota’s om het ondernemerschap van vrouwen te stimuleren, want dit is voor iedereen positief. Cécile Vicard wist er aan toe te voegen dat zij zeer vroeg had beslist dat gender niet bepalend zou zijn voor wat ze zou doen.” ● Catherine Aerts 1 Ed. Pelckmans Pro Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 11 © Reporters

Verkiezingen 2019 Betaalbare energieprijzen waarborgen E nergie kan natuurlijk niet worden herleid tot de prijs alleen, maar met dit fundamentele aspect moet wel meer rekening worden gehouden, al was het maar om een energiesysteem tot stand te brengen dat een zekere, duurzame en betaalbare voorziening kan waarborgen. Deze aspecten zijn trouwens onderling verbonden. De onbeschikbaarheid van verscheidene kernreactoren heeft afgelopen winter tot een stijging van de elektriciteitsprijzen geleid. Het opstellen van een energienorm evenals het toezicht op en de uitvoering van het Energiepact tussen de federale regering en de gewesten moeten dan ook heropgestart worden. De toepassing van dit Pact moet aan vier criteria voldoen: de continuïteit van de energievoorziening, de naleving van de klimaatakkoorden van Parijs, de handhaving van een betaalbare prijs voor huishoudens en bedrijven en, tot slot, de veiligheid van de installaties. De implementatiestrategie richt zich op zes aspecten: een toekomstige energienorm, het stelsel dat moet instaan voor de vergoeding van de capaciteit, monitoring, de ontwikkeling van een nationaal energie/klimaatplan, de verdeling van de last en offshore windenergie. Het Pact en de daaruit vloeiende strategie lijken in de goede richting te gaan (de energietransitie), maar sommige aspecten blijven problematisch, namelijk de stopzetting van kernenergie. Het Energiepact en zijn strategie voorzien nog steeds de stopzetting van onze kerncentrales in 2025. Uit een recent verslag in opdracht van de federale regering blijkt echter dat het opgeven van kernenergie niet alleen een negatieve impact zal hebben op de energiekosten, maar eveneens 12 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 In 2014 zat de energienorm vervat in de verklaring van de nieuwe federale regering. Deze norm valt best te vergelijken met de loonnorm en is bedoeld om prijsverschillen tussen België en zijn buurlanden terug te schroeven. Vijf jaar later is dit doel echter niet bereikt: elektriciteit blijft in ons land, vergeleken met de buurlanden, nog steeds te duur. Het valt nu af te wachten of het nieuw Energiepact geloofwaardig en realistisch zal zijn. op de CO2 uitstoot. Volgens dit rapport, dat verscheidene scenario’s analyseert, zou een volledige uitfasering van kernenergie tussen 150 en 900 miljoen euro meer kosten dan het behoud van twee kernreactoren tot 2030. Uit het rapport blijkt bovendien dat een volledige uitfasering van de kernenergie in 2025 een stabiele gascapaciteit van 7.500 MW vereist tussen 2025 en 2050. Een nieuwe verlenging van het operationele leven van de kerncentrales zou de noodzaak aan investeringen in gascentrales niet wegnemen, maar gewoon uitstellen. Verder zou de stopzetting van kernenergie de CO2 tegen 2025 met 76% doen toenemen. Indien twee kerncentrales in stand worden gehouden, zou de uitstoot slechts met 30% toenemen. Beci en de Brusselse ondernemingen oordelen dat drie principes moeten worden gerespecteerd om de economische ontwikkeling en de energietransitie niet in het gedrang te brengen. En dat zijn: de bevoorradingszekerheid verzekeren, betaalbare en competitieve prijzen garanderen voor de bedrijfswereld en de burgers en ten slotte de CO2 uitstoot verminderen, conform de internationale verplichtingen van België. De handhaving van een beperkte en tijdelijke nucleaire capaciteit na 2025 en de versnelde ontwikkeling van extra gascapaciteit dragen bij tot het evenwicht tussen de drie criteria. Toezicht hierop moet op een ernstige en snelle manier worden uitgevoerd, zodat de regeringen aan de hand van alle relevante informatie de juiste beslissingen kunnen treffen. ● Vincent Delannoy uitstoot van de Belgische energiesector © Getty

Mobiliteit Hoe kan ICT bijdragen aan een duurzame stedelijke mobiliteit? Hoe verplaatsen we ons morgen in Brussel? Zullen informatie- en communicatietechnologieën ons helpen om de milieu- en maatschappelijke uitdagingen van de stedelijke mobiliteit aan te gaan? Deze vragen stonden centraal tijdens de ‘Hack & Cheese’ sessie, afgelopen februari. gesteld. Het vraagstuk sluit trouwens aan bij de initiatieven van Beci en zijn partners rond Mo, de ontmoetingsruimte die sinds maart 2018 specifiek aan stedelijke mobiliteit wordt gewijd1 . Duurzaamheid, governance en inclusie Imre Keseru, Project Leader Urban Mobility aan de Mobi, het Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre van de VUB, identificeerde drie sub-issues: N a energie, gezondheid en openbare diensten, boog de door Hack Belgium en Beci georganiseerde vierde ‘Hack & Cheese’ sessie zich over mobiliteit. Het evenement steunt op een originele formule die tijdens een lunch een zeventigtal beleidsmakers uit verscheidene sectoren van overheid en bedrijfsleven samenbrengt om zonder taboes en op een innoverende manier een belangrijk vraagstuk voor de toekomst van de hoofdstad aan te pakken. Brusselse ondernemers beschouwen het mobiliteitsvraagstuk systematisch als zeer gevoelig. “De mobiliteit in Brussel veroorzaakt verkeersoverlast, vervuiling van het milieu en een aftakeling van de gezondheid van onze medeburgers. Hoe ontwerpen we ze totaal nieuw dankzij het geweldige potentieel van de opkomende technologieën?” Tot zover de vraag dat rond het kaasplankje werd 1. Stedelijke mobiliteit en duurzame ontwikkeling: door onze zoektocht naar concurrentievermogen, flexibiliteit en comfort eisen wij een steeds breder scala aan mobiliteitstoepassingen. Hoe zorgen wij ervoor dat dit aanbod werkelijk duurzaam blijft, zowel voor het milieu als op maatschappelijk vlak? 2. Stedelijke mobiliteit en governance: de toepassing van ICT op de mobiliteitsuitdaging vereist de productie en opslag van aanzienlijke hoeveelheden gegevens over de gedragingen en wensen van de burger-consument. Hoe verbeteren we de toegang tot deze gegevens voor de verschillende spelers in de vervoersector om de poli1 In het geval van Mo gebeurt het denkproces nu op een permanente en structurele manier. Dit leidt tot rapporten en standpunten, zoals het Mobiliteitsmemorandum van Beci, dat vóór de verkiezingen aan de Brusselse overheden werd voorgelegd. Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 13 D.R.

tieke besluitvorming zo dicht mogelijk bij de behoeften te brengen? Hoe stellen we de burgers bovendien in staat om ‘bewuste’ bijdragers van dergelijke gegevens te worden (bijvoorbeeld via burgers-observatoria)? 3. Stedelijke mobiliteit en inclusie: het dient gezegd dat er ook inzake mobiliteit winnaars en verliezers zijn. Deze ongelijkheid neemt echter nog toe wanneer de mobiliteit een beroep doet op ICT. Aan de reeds bekende belemmeringen (gebieden in de rand, verpauperde bevolkingsgroepen, mindervaliden enz.) voegen zich de slachtoffers van de digitale kloof. Hoe kunnen we ons in deze context een inclusieve aanpak voorstellen waarbij iedereen profiteert van de voordelen van de toekomstige technologische mobiliteit? De deelnemers aan elk van de zeven tafels konden daarna ideeën uitwisselen. Dit bleek bijzonder positief omdat de groepen zo waren samengesteld dat ze verscheidene perspectieven over de combinatie ‘mobiliteit en nieuwe technologieën’ bij elkaar brachten: politieke spelers, vertegenwoordigers van (para-)openbare vervoersmaatschappijen, ondernemers in de digitale economie, universitaire onderzoekers, specialisten in computergestuurde betalingsoplossingen enz. Uiteindelijk leidde de vergadering tot concrete voorstellen, die door de rapporteurs van de zeven tafels werden gepresenteerd. De rode draad doorheen al deze standpunten was vaak de vraag naar een betere coördinatie tussen de actoren, los van het taalgekibbel en andere institutionele indelingen die kenmerkend zijn voor ons mooi gewest (en zijn periferie). Wellicht slaagde deze brainstorming er niet in om alle obstakels voor een geïntegreerd en verantwoord beheer van de mobiliteit weg te toveren. Toch mag worden gesteld dat dit soort bijeenkomsten waardevolle interpersoonlijke contacten bevordert. Afgezien van de ietwat abstracte organisaties zijn zulke persoonlijke banden misschien de meest beloftevolle bron van rationele en harmonieuze oplossingen voor morgen. ● Julien Knoepfler 14 ❙ D.R.

Eerste ASAP evenement op initiatief van BBF Elk jaar voert ASAP een grondige inspectie van de appartementen uit bij haar leden. De Quality Accreditation is het toonaangevende systeem voor kwaliteitsbeoordeling, erkenning en rapportage voor de industrie. Het ASAP-keurmerk wordt wereldwijd erkend als de toonaangevende accreditatie in de branche. Vooral relocatieagentschappen en global travel buyers zien het belang in om met geaccrediteerde leveranciers te werken. Vorige maand vond het eerste ASAP netwerkevenement plaats op een schitterende locatie op de Brusselse Grote Markt. Deze werd gehost door BBF, leider in de verhuur van serviced apartments, en gesponsord door KBC Brussels. BBF Serviced Apartments, of voorheen Brussels Business Flats, is al vanaf 1992 een belangrijke speler in het aanbieden van tijdelijke huisvesting aan expats en werknemers van internationale bedrijven en organisaties. BBF exploiteert vandaag meer dan 1700 appartementen in Brussel en Budapest, en sinds kort heeft het ook voet aan wal in Antwerpen. Joël Vanmellaert, Managing Director van BBF, vertelt ons: “België, en vooral Brussel met haar internationale instellingen, heeft al jaren een bloeiende markt van appartementen met services. Dit is vooral te danken aan de aantrekkelijke prijzen voor langere periodes en het gemak alsook de voordelen om een appartement met services te huren. Zowel voor de huurder als voor degene die instaat voor de verhuur, voor de werknemer. Tot op heden is er echter geen bevoegde vertegenwoordiging die de belangen van de sector behartigt en de krijtlijnen kan trekken in overleg met het economische en lokale bestuur. In Brussel werd vorig jaar de minimumperiode voor residentiële verhuur zomaar naar 90 dagen opgetrokken. En dit ondanks een aantal belangrijke bedrijven die bij BBF alleen voor periodes van 1 maand huurden.” Als lid van ASAP (de vereniging van Serviced Apartments aanbieders) hebben wij niet alleen een beter zicht op wat er speelt in deze internationale markt, maar dragen we ook meer vertrouwen en expertise uit. De organisatie is erop gericht om het vertrouwen in het boeken van een serviced appartement te garanderen bij consumenten over de hele wereld. Vooral omdat dit type van accommodatie vrij nieuw en onbekend is bij het grotere publiek. De netwerkbijeenkomst had ook als doel om een Belgische entiteit van ASAP voor te stellen in relatie tot de recente aanpassingen van de wetgeving in Brussel. En om na te gaan in hoeverre andere leveranciers in België dit als een verrijking voor de markt beschouwen. "Ik ben erg enthousiast over het nieuwe kapittel van ASAP in België”, vertelde James Foice, CEO van ASAP, tijdens het evenement. “We zijn BBF en de andere Belgische leden dankbaar voor de mogelijkheid om uit te breiden, te evolueren en te groeien als een vereniging. Dit Europese kapittel voor ASAP is erg spannend en we kunnen niet wachten om te zien wat nog meer zal komen.” James Foice vervolgt: “De vraag naar appartementen is de afgelopen 12 maanden wereldwijd gestegen. Met alsmaar meer mensen die verhuizen voor hun baan is een appartement met services een relatief goedkopere optie dan de klassieke accommodatie. Het accreditatieorgaan is een belangrijke promotor geweest voor onze branche. We hopen dat dit lokale hoofdstuk ook kan uitgroeien als lokale vertegenwoordiger van betrouwbare en professionele aanbieders. Met de steun van BBF wordt onze band met de Europese markt versterkt, een onderwerp dat we ook zullen behandelen tijdens de ASAP-conventie die elk jaar gehouden wordt in Londen, tijdens de maand december. We zijn ook van plan om de komende vijf jaar verdere partnerschappen over de hele wereld veilig te stellen. BBF is een geweldig team en een goede partner aan boord. En we zijn er trots op dat ze deze nieuwe kans voor onze industrie ondersteunen.” B.K.

Ideeën Stedenbouw in Brussel: wat een gedrocht! Kandidaten voor een vastgoedtransactie, dit moet u weten: de wegen van de stedenbouwkundige diensten zijn ondoorgrondelijk, de relaties onevenwichtig, de willekeur alomtegenwoordig en de vertragingen schandalig. We gaven het woord aan de Brusselse notaris en volksvertegenwoordiger Olivier de Clippele en de architect Vincent Dehon. Er werd een hervorming van het Brusselse Wetboek Ruimtelijke Ordening gestemd, die tot verbetering zou moeten leiden. Hoever staan we daarmee? Och, amper de 23e wijziging van het BWRO sinds de goedkeuring ervan in 2004! Het geheel blijft zeer lacunair. De geplande hervorming onder leiding van de heer Vervoort gaf pas in oktober 2017 aanleiding tot een stemming. De publicatie ervan nam daarna nog eens zes maanden in beslag en de inwerkingtreding is nu uitgesteld! Particulieren en professionals blijven dus de slachtoffers van een klucht waar niemand meer om lacht – of dan bijzonder zuur. Het zou trouwens best kunnen dat de hervorming tot na 26 mei wordt uitgesteld, waardoor het gevaar ontstaat dat een nieuw politiek team opnieuw veranderingen wil doorvoeren. Gevolg: een verlenging van de onzekerheid en rechtsonzekerheid voor kopers en verkopers, overgeleverd aan de willekeur van allerlei pietluttige en buitensporig chicaneuze administraties. Het gezonde verstand dat ooit de boventoon voerde in de stedenbouw lijkt volledig te zijn verdwenen in een drang naar een bijna letterlijke toepassing van regels die voor het overige ondui16 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 delijk zijn, openstaan voor interpretatie en op meerdere en soms tegenstrijdige teksten berusten.” Hoeveel gevallen gaan gebukt onder dit chaotisch dossierbeheer? "Naar schatting leveren ongeveer 200 dossiers – per maand! – problemen op. Een walgelijke ellende, in wezen vooral te wijten is aan procedurele geheimen en ondoorzichtige teksten. Een architect die na goedkeuring van zijn dossier een venster enkele centimeters breder maakt, begaat een overtreding. Dit is onzin, maar de administratie houdt voet bij stuk. En zoals de zaken er nu voorstaan, kan geen enkele vorm van verjaring zulke ‘overtredingen’ wissen.” Misschien beoogt de administratieve ijver de bescherming van de partijen tijdens vastgoedtransacties? "Als een pietluttige toepassing van de verordeningen een partij zou beschermen, zou ik dit begrijpen, maar de informatie die deze partij moet verstrekken heeft geen enkele rechtsgeldigheid. De administratie kan vandaag iets laten passeren en er morgen op terugkomen. Verjaring bestaat praktisch niet in het Brusselse Gewest. De chicaneuze procedures beschermen dus niemand. Ze zijn een enorme verspilling van tijd en geld. De rechtbanken zijn dit trouwens beu en geven de besturen vaak ongelijk bij duidelijke gevallen van onbenullige overtredingen. De huidige meerderheid, PS-cdH-Défi1 , reageerde met de stemming van een maatregel die de administratie toestaat om boetes op te leggen! Omdat Justitie niet volgt, dan maar zelf rechtertje spelen! Uw enige toevlucht is dan de Raad van State ..." Zonder verjaring is dus iedereen onderworpen aan een mogelijke administratieve inquisitie? "In Brussel moet u een gebouw altijd rechtvaardigen, ook al is het 1 Olivier de Clippele (MR) is lid van de oppositie. © Getty

twee eeuwen oud. Naar aanleiding van een parlementaire vraag die ik stelde, bevestigde de minister-president dat alles wat vóór maart 1962 werd gebouwd als geregulariseerd moet worden beschouwd. Maar niet alle administraties aanvaarden dit! Als u bijvoorbeeld een veranda hebt die in 1963 werd gebouwd, kan uw buurman zich daar niet tegen verzetten omdat de veranda meer dan 30 jaar oud is, maar de gemeente kan dat wel! Dit voorbeeld lijkt anekdotisch, maar er zijn duizenden gevallen! Er moet eens en voorgoed worden besloten al die oude zaken te laten verjaren en alleen veiligheidskwesties te handhaven.” De behandelingstermijnen voor dossiers in het Brusselse Gewest zijn de langste in het land of zelfs in Europa. Lost de hervorming van het BWRO hier iets op? "Ik denk van niet. Het nieuwe BWRO introduceert het begrip "verplichte termijn", wat geen aanvaarding van de vergunning inhoudt, wel de toestemming om in beroep te gaan: als een gemeente niet binnen de termijn reageert, kunt u automatisch in beroep gaan bij het Gewest. Maar de gemeenten weren dit af door tijd te nemen om het nochtans volledige dossier in te dienen – en ondertussen is er geen deadline! Als u bezwaar maakt, vinden ze een detail om uw dossier onvolledig te verklaren. Ze maken dan opmerkingen en u begint opnieuw. Deze vertragingen brengen kosten met zich mee, die uiteraard worden doorberekend aan de koper.” Vincent Dehon: "Ze laten ons tot drie jaar wachten!” Architecten komen vaak in contact met de overheidsdiensten en weten maar al te goed welke geneugten onze stedenbouwkundige diensten in petto houden. Vincent Dehon, beheerder van GS3 Architectes Associés, bespreekt de verwerkingstijden van dossiers. Het Gewest is blijkbaar niet te kloppen als het om het eindeloos uitstellen van deadlines gaat. Is die reputatie verdiend? "En of! De gemeenten zijn bijzonder traag en houden zich bijna nooit aan de termijn van 30 dagen voor de afgifte van een ontvangstbewijs en vervolgens aan de 120 dagen voor de afgifte van een besluit. De wachttijd kan tot drie jaar oplopen als er moeilijkheden optreden. Aangezien gemeenten noch Gewest sancties kunnen oplopen, hebben zij geen reden om zich te haasten of om personeel in te huren om de achterstand in te halen. Om tegen deze situatie in te gaan, voert de hervorming van het BWRO het begrip "verplichte termijn" in. Als de termijnen niet worden nageleefd, kunt u de zaak binnen 30 dagen doorverwijzen naar de gedelegeerde ambtenaar, die dan nog eens 45 dagen de tijd heeft, soms om allerlei redenen verhoogd tot 90 dagen, om over uw dossier te beslissen. Een truc om de gemiddelde vertraging op te nemen binnen de wettelijke termijn.” Wat als deze verplichte termijn wordt overschreden en u de gedelegeerde ambtenaar niet op de hoogte hebt gebracht? Dit staat gelijk aan een weigering van de vergunning. U mag alles opnieuw beginnen!” Wat is, afgezien van de deadlines, de andere zwakte van het Brusselse stedenbouwkundig beheer? "Met de indiening van een dossier verbindt u zich tot een oncontroleerbaar proces. De veelheid aan teksten waarop het BWRO berust, de talloze machtsniveaus die zich betrokken voelen, de angst van ambtenaren dat u in beroep gaat, de onbenulligheid van bepalingen die sommige gemeenten opeisen, de inmenging van gemeenten in bepaalde projecten, waar hun "visie" zwaarder doorweegt dan de expertise van een promotor ... Tot slot meer onzekerheid door cliëntelisme, een direct gevolg van een vastgeroeste administratie: helaas speelt het gezicht van de burger een rol bij het verkrijgen van een beslissing.” Een belangrijke maatregel van het nieuwe BWRO? "Het was de bedoeling dat de kruisweg naar een vergunning zou worden afgebakend door een "projectvergadering" voorafgaand aan elke aanvraag. Alle belanghebbenden komen samen, bespreken, sturen bij enz. Vervolgens wordt een verslag opgesteld met daarin het bereikte advies, zodat alles op voorhand wordt opgehelderd. Dit is uiteraard zeer nuttig. In het nieuwe BWRO is dit advies niet langer bindend. Het wordt dus nutteloos en deze vergadering wordt een zinloze tijdverspilling.” Stedenbouwkunde in Brussel een gedrocht? "Een van de meest verwrongen die u zich kunt inbeelden …” Didier Dekeyser Minister-president Rudi Vervoort wil ons uitleggen waarom van de hervorming van het BWRO werd uitgesteld: "De uitstel is te wijten aan IT-problemen en de opleiding van de administraties, met name wat betreft de verplichte termijn (die een belangrijke stap voorwaarts betekent in de snelheid van de behandeling van de dossiers). De toepassing van de drempels wordt niet vertraagd, evenmin als de goedkeuring van de uitvoeringsbesluiten. Daarnaast is het planningsproces in werking getreden en is de ontwikkeling van nieuwe plannen in een vergevorderd stadium. » Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 17

Open Source Idées Met menselijke intelligentie naar kunstmatige intelligentie D e digitalisering en technologisering zullen ons werk en onze sociale relaties ingrijpend veranderen. Verkennende studies wijzen op onrustwekkende cijfers: Frey en Osborne schatten dat 54% van de huidige banen in Europa tegen 2030 waarschijnlijk geautomatiseerd zullen zijn. Bij de overige banen zou de helft van de taken veranderen. De schatting van het McKinsey-dossier “Jobs lost, jobs gained” is voorzichtiger: tussen 0 en 30% van de jobs is tegen 2030 geautomatiseerd. Het verschil tussen deze studies bewijst dat de omvang van de technologisering zich niet nauwkeurig laat voorspellen. Onze taak bestaat er nu in ervoor te zorgen dat deze veranderingen sociaal en economisch in ons voordeel uitdraaien. 1. Opleiding en management nieuw uitdenken om het werk zin te geven: De digitalisering van taken en de automatisering van banen is alleen mogelijk als de bevolking er een opleiding in heeft genoten. Agoria publiceerde een relevant dossier: 310.000 mensen zullen in de toekomst van sector moeten veranderen; 4,6 miljoen werknemers zullen een bijscholing van maximaal 18 maanden moeten volgen. Een deel van de bevolking zal echter waarschijnlijk niet intensief willen worden opgeleid in technologische vaardigheden die nog niet bestaan. Vooral omdat het aantal gevallen van burn-out, stress en angst exponentieel toeneemt en de digitale hegemonie de neiging heeft om deze fenomenen te versterken. Het is daarom van essentieel belang om de opleidingen zodanig nieuw te ontwerpen dat deze zin en voldoening geven op het werk. 2. Technologie ten dienste van (echte) vooruitgang: De omvang van de gevolgen van de digitalisering hangt af van het soort innovatie, maar ook van de rol die hieraan wordt toegekend. Vandaag bezitten en beheren een paar monopolistische bedrijven het gros van de gegevens en genereren daarmee enorme hoeveelheden kapitaal. Ze dragen echter niet veel bij aan het algemeen belang, met hun zware ecologische voetafdruk, de onbenullige of onbestaande belastingen die ze betalen, het misbruik van persoonlijke informatie, hun inmenging in het privéleven en diverse manipulaties. Als we duurzame bedrijfsmodellen willen, moet de technologie ten dienste worden gesteld van de vooruitgang. Van echte vooruitgang. Het gaat om nieuwe banen die op het juiste moment komen en mogelijk worden gemaakt door de digitalisering. 3. Nieuwe technologieën en maatschappelijke aanvaarding: Wanneer technologie ten dienste staat van gemeenschappelijke vooruitgang, wordt ze maatschappelijk gemakkelijker aanvaard. Een gebrek aan vertrouwen en een gevoel van uitsluiting kunnen verstrekkende democratische en maatschappelijke gevolgen hebben, waaronder de opkomst van het populisme. Het is daarom belangrijk om het vertrouwen te herstellen tussen de burgers en de heersende elite, die steeds verder uit elkaar lijken te drijven. Een manier om dit vertrouwen terug te winnen is burgerparticipatie. Technologische middelen en digitale platforms zijn uitzonderlijke instrumenten die de toepassing van inclusieve praktijken mogelijk maken. 4. De intelligentie van de systeemreleMichel de Kemmeter www.clubofbrussels.org vante verbanden: Hoe afhankelijk we worden van digitale technologie berust ook op andere factoren: de context en het concurrentievermogen op een gebied waarop we achterhaald zijn door andere continenten, met name Azië; het juridische kader en bindende Europese, nationale of regionale wetten; de verontrustende vergrijzing van de bevolking, met name in termen van uitgaven; en tot slot leidt de toegenomen technologische afhankelijkheid tot een exponentiële toename van het risico op stroomuitval, hacking en bugs. Het is daarom erg belangrijk het verband te begrijpen tussen de factoren die van invloed zijn op onze economie. Gegevens en technologie moeten slim worden ingezet als we de sociale ongelijkheden niet willen vergroten, onze persoonlijke gegevens niet willen laten misbruiken of het risico willen lopen op een schadelijke afhankelijkheid. Dit is een historische kans om nieuwe en waarderende banen te scheppen, om het vertrouwen en de maatschappelijke acceptatie te herstellen, om een katalysator te zijn voor verandering en een overgang naar een welvarende en milieuvriendelijke samenleving. ● 18 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D.R.

Ideeën Voor of tegen herfederaliseren? Zelfs institutionalisten vinden onze staatsstructuur vandaag te complex. De zesde staatshervorming heeft voor een enorm kluwen gezorgd. Stemmen gaan nu op om bepaalde bevoegdheden te herfederaliseren. Een goed idee? Dave Sinardet, professor politieke wetenschappen VUB “Het is gezond dat we het debat over herfederaliseren voeren. Vroeger was het taboe. Na zes staatshervormingen met eenrichtingsverkeer lijkt het mij niet onlogisch dat je eens rationeel naar het resultaat ervan gaat kijken. Herfederalisering komt nu op tafel omdat Vlaanderen, Wallonië en Brussel op een aantal bevoegdheidsdomeinen wettelijk wel autonoom zijn, maar in de praktijk toch moeten samenwerken. Dat heeft veel te maken met Brussel: daar overstijgt de socio-demografische en socio-economische realiteit het gewest. Een voorbeeld is de Brusselse Ring, die grotendeels in het Vlaamse en het Waalse gewest ligt. Voor een coherent mobiliteitsbeleid rond Brussel moeten de regio’s én de federale overheid rond de tafel gaan zitten. Dan moet je een vergelijk vinden tussen vier regeringen, waarin momenteel acht partijen zijn vertegenwoordigd, die elkaar wel eens durven blokkeren. Als één regering de knoop doorhakt, kom je makkelijker tot een consensus. Vlaanderen wil nu het rekeningrijden invoeren, maar in Wallonië denkt men eerder aan een wegenvignet en in Brussel aan een stadstol. Los van de vraag of het mogelijk is drie verschillende systemen in te voeren, zeggen alle mobiliteitsspecialisten dat dit geen goed idee is. Is het dan niet beter om kafkaiaanse situaties te vermijden door dat soort bevoegdheden terug federaal te maken? Ik denk ook aan milieu en energie. Nuchter bekeken en ondanks de opsplitsing van bevoegdheden wordt niet zo’n verschillend beleid gevoerd. De kinderbijslag is nu geregionaliseerd, maar de systemen lijken sterk op elkaar. Had men dit niet evengoed op nationaal niveau kunnen regelen? Als je van één administratie op vier overschakelt, dan hangt daar een prijskaartje aan vast.” Bart Maddens, politicoloog KU Leuven “De reden waarom bevoegdheden naar de deelstaten werden overgeheveld is het gebrek aan efficiënt beleid op federaal niveau. De staatshervormingen waren een vorm van conflictbeheersing. Voorbeeld is de benoeming van de burgemeesters in de Vlaamse rand – denk maar aan Damien Thiéry die in Linkebeek geen burgemeester kon worden, omdat hij de taalwetgeving niet respecteerde. Dat dispuut is vergelijkbaar is met dat rond José Happart in Voeren in de jaren 80. Toen leidde dat tot een constante instabiliteit van de federale regering. Dat de bevoegdheid daarover nu bij de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur ligt, ontzorgt de federale regering. Niemand beweert vandaag dat we een goede staatsstructuur hebben. We zitten met een hallucinant kluwen van halfslachtige bevoegdheidsoverdrachten opgescheept. Zeker de zesde staatshervorming heeft alles zeer complex gemaakt, omdat ze nooit volledige bevoegdheden overhevelde. We staan voor een politieke keuze: herfederaliseren of de deelstaten meer homogene bevoegdheidspakketten geven. Ik geloof meer in de tweede optie. Bijvoorbeeld op het vlak van het arbeidsmarktbeleid kunnen we nog verder regionaliseren. De controle op werklozen is nu een Vlaamse bevoegdheid, maar de regelgeving rond de voorwaarden waaraan werklozen moet voldoen om in aanmerking te komen voor een uitkering is nog altijd federaal. Wat de stemmen pro herfederaliseren zich te weinig realiseren, is dat dit inhoudt dat je een nieuwe federale wetgeving moet creëren. Stel dat je het klimaatbeleid terug naar de federale overheid versluist, dan betekent dit dat je de drie verschillende klimaatdecreten, die op maat van de gewesten zijn geschreven, moet omvormen tot één nieuwe, federale klimaatwet die van toepassing is op het hele land. Zo creëer je onmiddellijk een communautair probleem dat potentieel destabiliserend zal zijn.” ● Peter Van Dyck Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 19 © Getty

Enterprise Europe Network Solvit: hulp bij het oplossen van geschillen op de Europese markt Erkenning van beroepskwalificaties, goedkeuring voor verkoop, terugbetaling van de btw … Heeft uw bedrijf problemen met overheden van een ander EU land? Oordeelt u dat uw rechten niet worden gerespecteerd door het openbaar bestuur van dit land? Solvit kan u helpen. uw rechten uit hoofde van het Europese recht en werkt met hen samen om een oplossing te vinden. Solvit is dus geen informatiecentrum, maar een bron van praktische hulp voor bedrijven. De erkenning van beroepskwalificaties, het recht om in het buitenland te werken, grensoverschrijdende betalingen, terugstorting van de btw … Dit zijn enkele voorbeelden van al wat onder het gemeenschapsrecht valt en dus in geval van een probleem, een tussenkomst van Solvit rechtvaardigt. Let wel: Solvit grijpt alleen in wanneer problemen onder zijn aandacht worden gebracht, dus nooit op eigen initiatief. Nadat de klacht is ingediend en de zaak aanvaard, werkt Solvit samen met de betrokken overheden om het probleem tussen de onderneming en het nationale bestuur op te lossen. Een antwoord op het geschil moet binnen 10 weken worden gegeven. Solvit heeft zich in 15 jaar bestaan kunnen positioneren als een effectieve faciliterende instelling voor de naleving van de beginselen van de interne markt. Maandelijks worden er ongeveer 200 zaken behandeld, waarvan 89% een oplossing vindt. Voorbeelden zijn de Portugese ingenieur die in Spanje niet kon werken omdat zijn kwalificaties niet werden erkend; een Britse fabrikant van medische weegschalen, die reeds naar de EU exporteerde maar aan wie Frankrijk om aanvullende tests vraagt; een Luxemburgs consultancybureau dat een Bulgaarse burger in dienst wilde nemen, die echter moeite had om een werkvergunning te krijgen… De Europese commissie wil de zichtbaarheid van Solvit verder verbeteren, met name via de portaalsite ‘Uw Europa’, en dit instrument geleidelijk een rol geven bij de bewustmaking voor het gemeenschapsrecht. ● Mehdi Ferron H et beginsel van voorrang van het Europees recht dat sinds 19641 bepaalt dat het Gemeenschapsrecht een hogere waarde heeft dan de nationale wetgevingen van de lidstaten. Sommige actoren van nationale overheden verzetten zich echter tegen dit beginsel, soms wegens een gebrek aan kennis van de wet. Voor Europese bedrijven die in verscheidene EU landen actief zijn, kan dit een probleem opleveren waar ze niet aan uitgeraken. Daarom richtte de Europese Commissie in 2002 Solvit op. Deze kosteloze dienst voor geschillenbeslechting zorgt ervoor dat de lokale overheid de interne-marktwetgeving toepast en naleeft. Elke lidstaat beschikt over een Solvit-centrum, dat bedrijven kunnen inroepen naar aanleiding van een beslissing die zij als oneerlijk beschouwen, of van een procedure die zij als discriminerend ervaren. Het Solvit-centrum herinnert de betrokken overheden aan 20 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 3 voorwaarden waaraan een probleem moet voldoen om door Solvit te worden aangepakt • Het probleem is van grensoverschrijdende aard: het gaat om de dienstverlening van uw bedrijf in een ander Europees land of de vestiging van uw activiteit in een ander Europees land. • Een lokale overheidsinstantie of -administratie is betrokken wegens de onjuiste toepassing van discriminerende regels, besluiten of administratieve formaliteiten. • Het heeft te maken met het Europese recht, dat door de lokale overheid niet wordt nageleefd. 1 Besluit Costa/ENEL, zaak 6-64 (15 juli 1964) Beci kan, via het EEN-netwerk, de problemen van Brusselse bedrijven aan Solvit voorleggen. Contact: Jean-Philippe Mergen – Tel.: 02 210 01 77 – jpm@beci.be. Of rechtstreeks aan Solvit: http://ec.europa.eu/solvit. door het Hof van Justitie is vastgelegd, © Getty

Internationaal Op weg naar Dubai 2020! In 2020 wordt voor het eerst een wereldtentoonstelling gehouden in het Midden-Oosten, namelijk Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten. België zal uiteraard aanwezig zijn, met een ecologisch paviljoen. «C onnecting minds, creating the future »: de geesten verbinden om de toekomst te creëren. Ziedaar, het centrale thema van de volgende wereldtentoonstelling, die van 20 oktober 2020 tot 10 april 2021 in Dubai zal plaatsvinden. De impact lijkt alvast veelbelovend: de emir van Dubai, Mohammed ben Rachid Al Maktoum, heeft al laten weten dat “Dubai meer dan ooit tevoren de wereld zal verbluffen met een hernieuwde visie op vooruitgang en ontwikkeling, gefundeerd op een gezamenlijke doelstelling en engagement.” Ook komt de nadruk te liggen op thema’s als duurzaamheid en mobiliteit, naast investeringen in economische groei, milieu, vastgoed en public affairs. Tot slot is Dubai van plan voort te bouwen op het beeld van een tolerante en open Arabische wereld, waarbij zelfs het vraagstuk van de mensenrechten, dat in de regel zo gevoelig ligt, frontaal wordt aangekaart. Deze enorme organisatie zou moeten uitmonden op de creatie van nagenoeg 300.000 banen! Een revolutionair Belgisch paviljoen België vertoont uiteraard belangstelling voor de evolutie van deze trendy markt en zal niet bij de pakken blijven zitten. Om ons land te vertegenwoordigen, mogen we rekenen op een ecologisch en zeer groen paviljoen in de vorm van een vijf verdiepingen hoge boog die dagelijks 20.000 personen zal kunnen verwelkomen. Het gebouw werd ontworpen door Besix en toevertrouwd aan de architect Vincent Callebaut uit La Louvière. De zogenaamde Green Ark is ambitieus opgevat om meer energie te produceren dan hij verbruikt en zal er ook zijn om de Belgische eenheid te bewijzen – Vlamingen en Franstaligen samen, dus. Het gebouw zal, naast een zakencentrum, ook een tentoonstelling, souvenirwinkels, culinaire ruimten om onze specialiteiten te proeven en zelfs een gastronomische brasserie met terras aanbieden. Atypisch... Op het papier ziet dit alles er bijzonder aantrekkelijk uit. Toch wordt de benadering van de markt in de VAE – en uiteraard ook de buurlanden – best niet aan improvisatie overgelaten, wegens de verschillen met de westerse wereld. Hiervan getuigt François-Xavier Depireux, CEO van LD Export. Hij is betrokken bij het project van het toekomstige Belgische paviljoen, maar hij is vooral een deskundige die al jaren ter plaatse is gevestigd en daarom een aanzienlijke ervaring kan voorleggen op het vlak van export: “De kwestie van het onderscheid tussen onze respectieve markten dient te worden Kerngegevens voor de Verenigde Arabische Emiraten • Bevolking: 10,4 miljoen inwoners (12% van lokale afkomst) • BBP: 433 miljard US dollar • BBP per hoofd van de bevolking: 41.476 US dollar • Groeipercentage: 2,9% • Grootste luchthaven ter wereld voor het internationale passagiersverkeer • Vierde grootste OPEC-olieproducent Meer informatie hierover: in het vooruitzicht van de wereldtentoonstelling Dubai 2020, coördineert Beci, samen met meerdere Europese partners van het EENnetwerk, een handelsmissie naar Dubai, van 1 tot 3 oktober 2019. Ook een seminar is gepland. Bekijk ons agenda op www.beci.be. Contact: Sybille Motte, International Trade Advisor Tel. 02 563 68 54 – smo@beci.be. Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 21 © Getty

Het toekomstige Belgische paviljoen, ontworpen door Vincent Callebaut. Wat exporteurs zeggen aangekaart. Voor de meeste Belgische ondernemers is de veelgehoorde kritiek op de Arabische markten te wijten aan een gebrek aan kennis of de overtuiging dat veel op intriges zou berusten. De visie die we vanuit Brussel op de moslimwereld kunnen hebben is echter vervormd en berust op verwarringen, vooroordelen en stereotypen. In feite werden de Arabieren ernstig getroffen door de droevige gebeurtenissen die zich in ons land hebben afgespeeld. En ik wil er hier ook aan herinneren dat de vrouw hier een belangrijke rol speelt. Ze is actief en ze heeft een baan!” ... en mensgericht Depireux geeft regelmatig opbouwende en inspirerende voordrachten. Hij spreekt met kennis van zaken over een van de meest actieve en competitieve markten ter wereld. “U dient een aantal essentiële zaken te weten alvorens handel in producten of diensten met deze landen te overwegen. Het belangrijkste element is het onderhouden van zulke zakelijke relaties door voorrang te verlenen aan ontmoetingen en persoonlijk contact. Arabieren zijn bijvoorbeeld terughoudend tegenover de e-mails die wij in het Westen zo gemakkelijk gebruiken. Bij hen hangt alles af van vertrouwen en gevoelens. Dubai zelf is een heel bijzonder geval: het telt 206 nationaliteiten en amper 10% van de bevolking is uit de Emiraten zelf afkomstig. Dus hebt u vaak te maken met Libanezen, Jordaniërs, Palestijnen enz.” Een geleidelijke benadering Een ander belangrijk punt is vastberadenheid. “Kom niet ter plaatse om eenvoudigweg uw goederen aan te bieden met het daarbij horende prijskaartje. Dat is nonsens, want ter plaatse zal er alvast een Braziliaan, een Chinees of een Portugees zijn die precies hetzelfde aanbiedt. Het ideale scenario? Ga een eerste keer ter plaatse om met uw contactpersoon te praten, over alles en nog wat, het gezin enz. Deze eerste kennismaking is van groot belang voor het vervolg. We moeLionel Wajs, COO (Chief Operating Officer) van Plastoria, verdeelt al jaren artikelen voor grote luxemerken, onder andere in de Verenigde Arabische Emiraten. Naast telefonische en virtuele contacten voorziet hij jaarlijks drie tot vier ‘hoffelijkheidsbezoeken’ ter plaatse, net als zijn klanten trouwens, die even vaak naar onze hoofdstad komen. Hij bevestigt de stellingen van onze deskundige: “Er bestaat heel duidelijk een zeer persoonlijke dimensie en focus op menselijk contact. Natuurlijk komt het economisch belang aan bod – logisch in de zakenwereld – maar met die mensen zijn relaties echt essentieel. Sommige mensen daar zijn zelfs bereid om geld te verliezen om toch maar een klant te behouden met wie ze goed opschieten!” Dubai 2020? Overweldigende cijfers: 6,5 miljard euro aan publieke fondsen, 7,5 miljard privé middelen, 45.000 hotelkamers, 25 miljoen bezoekers... Dit bevestigt de indrukwekkende economische groei die daar heerst. Zijn er nog lacunes? “Uiteraard! Een enorm tekort aan lokale vaardigheden, zeer weinig gekwalificeerde mensen op de markt en dus ook een tekort aan arbeidskrachten!”, weet François-Xavier Depireux. “De VAE hebben een langetermijnvisie. Ze blijven enorm veel bouwen. Voor alle landen van de Perzische Golf samen zijn er momenteel 225 ziekenhuiscentra in aanbouw (klinieken e.a.). Voor alles wat dus te maken heeft met bouw, gezondheidszorg, machines, farmaca of voedingssupplementen zijn er nog uitzichten. Dit geldt ook in sectoren als agrovoeding, hotels, engineering … ” “Je kunt je soms afvragen of een dergelijke ontwikkeling nog lang zal duren”, stelt de heer Wajs. “Misschien bereiken we ooit een drempel, maar zoals de zaken er nu voorstaan en in het licht van wat ik vaststel, biedt deze markt nog veel mogelijkheden. En vergeet niet dat Arabieren in dit opzicht veel verbeelding aan de dag kunnen leggen!” ” ten inzien dat de mensen daar een andere kijk op het leven hebben. Zij hebben de tijd en wij zitten met de neus op de klok. Alvorens zaken te doen, is het zelfs aanbevolen om daar meerdere malen te verblijven. Het is trouwens een mooie regio, goedkoop te bereiken vanuit Brussel (mede dankzij de vele promoties) en de investering is daarom verre van overdreven. In elk geval kan, op enkele uitzonderingen na, alles slechts in fasen verlopen.” » ● David Hainaut 22 ❙ Brussel Metropool - mei 2019

Werkgelegenheid en vorming “Onze universiteiten willen in het Brussels Gewest een grote rol spelen” ling van de hoofdstad”, begint Caroline Pauwels. Dit beperkt zich niet tot onderwijs en onderzoek, want er is ook een band nodig met de stad, o.a. op het vlak van duurzaamheid en stedenbouw. De verscheidene concrete projecten die het memorandum voostelt, volgen deze vier krachtlijnen. Caroline Pauwels (VUB) en Yvon Englert (ULB) zijn de gasthoofdredacteurs van dit nummer over Werkgelegenheid en Vorming. Meertalige scholing en universitair district Inzake onderwijs beoogt een van de voornaamste VUB/ULB-projecten de oprichting van meertalige scholen in Brussel. De Stad Brussel heeft zich al bereid verklaard om deel te nemen aan de proeffase van het project. “De oprichting van meertalige scholen beantwoordt aan de behoeften van Brussel, dat zelf een meertalige en multicultuDe economische ontwikkeling van een regio is veel te maken met vorming en werkgelegenheid. De een kan trouwens niet zonder de ander. In Brussel studeert bijna de helft van de studenten aan de VUB of de ULB. Beide Brusselse universiteiten publiceerden een gezamenlijk memorandum in het vooruitzicht van de verkiezingen. We geven het woord aan de rectoren. D e bijna 100.000 studenten in het hoger onderwijs in Brussel maken van de hoofdstad de grootste studentenstad van het land. VUB en ULB vertegenwoordigen samen 45.000 studenten, nagenoeg de helft van de Brusselse studentenpopulatie. De twee universiteiten hebben bijna 15.000 mensen in dienst. Dit menselijk kapitaal heeft Caroline Pauwels, rector van de VUB, en Yvon Englert, rector van de ULB, ertoe aangezet om samen een memorandum voor te leggen in het perspectief van de verkiezingen. “Universiteiten hebben, in de regio waar ze gevestigd zijn, een belangrijke impact, zowel op de economische activiteit als op de werkgelegenheid. Als grote spelers in het onderwijs in Brussel willen we een belangrijke rol spelen in de ontwikkerele stad is”, stelt Caroline Pauwels. “En ten opzichte van de arbeidsmarkt is de opleiding van jongeren in meerdere talen zeker een troef. Afgezien van de taalbadscholen beperkt het aanbod zich momenteel tot de Europese scholen, die financieel niet voor iedereen op een rechtvaardige manier toegankelijk zijn. Meertalige scholen zijn dus een echt antwoord op de verwachtingen van de burgers, de studenten en de bedrijven.” Dit beaamt Yvon Englert: “In een meertalige school bestaat er geen dominante taal. Nederlands, Frans en Engels zullen er op gelijke voet worden onderwezen en gebruikt. Op die manier kunnen in dezelfde klas kinderen met verschillende moedertalen samenwerken, wat de ontdekking van elkaars cultuur bevordert.” Een ander belangrijk project in dit memorandum is de creatie van een ‘uni24 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 © Reporters

kunnen nemen om de universitaire identiteit te onderstrepen.” “Als academische spelers moeten we ons richten op onderwijs en onderzoek, uiteraard, maar ook een rol spelen in de stad. Wie strategisch nadenkt over het concept district, vindt al gauw nieuwe ideeën. Wij willen dit cluster op een duurzame manier ontwikkelen en werken nauw samen met de betrokken gemeenten om dit te bereiken”, zegt Caroline Pauwels. De creatie van een dergelijk universitair district zou bovendien positief zijn voor de internationale uitstraling van Brussel. versitair district’ dat de campussen Solbosch, Plein, Usquare en Flagey samenbrengt. “In het raam van de dynamiek waarmee we de toenadering van onze universiteiten nastreven, hebben we zorgvuldig nagedacht over de organisatie van onze campussen als leefomgevingen”, vertelt Yvon Englert. “Ze bevinden zich in een relatief beperkt gebied, weliswaar over verscheidene gemeenten verspreid. Een identiteit als universitair district zou deze perimeter aantrekkelijk maken en we zouden er gemakkelijker duidelijke initiatieven Een sterkere band met de ondernemingen Het memorandum benadrukt ook het belang van een gezamenlijk nadenken over vorming en werkgelegenheid, die onlosmakelijk verbonden zijn. “Meer dan ooit moeten banden worden gesmeed tussen opleiders en ondernemingen”, verklaart Yvon Englert. Bij de VUB en de ULB wordt daarbij sterk de nadruk gelegd op permanente vorming, met specifieke aandacht voor innovatie. Zo ondersteunen de VUB en de ULB met hun StartLabs ondernemersinitiatieven en de oprichting van starters die voortvloeien uit universitair onderzoek. Caroline Pauwels: “Het project Wekonekt.Brussels is onder andere bedoeld om banden te creëren tussen bedrijven en onze studenten in Brussel. Zij moeten inzien dat Brussel een belangrijke en aantrekkelijke plaats is om te werken. Wij willen hen de diversiteit van Brussel als werkgever laten zien en hen in staat stellen nu al contact te leggen voor hun toekomstige beroepsleven.” Hand in hand Het onderwijs in Brussel omvat ook de hogescholen, alternerend leren, Bruxelles Formation enz. “We beschouwen onszelf als elkaar aanvullende spelers van het onderwijs, niet als concurrenten. Er ontstaan dus steeds meer partnerschappen tussen hogescholen en universiteiten. Op het vlak van permanente vorming werken we nauw samen met Actiris en Bruxelles Formation”, zegt Yvon Englert. De samenwerking van de universiteiten met Actiris houdt daar niet op. VUB en ULB zijn uiteraard onderwijsorganisaties, maar ook twee belangrijke werkgevers. “Wij weten dat er op het vlak van de werkgelegenheid in Brussel nog steeds discriminatie bestaat bij het aanwerven van personeel. In samenwerking met Actiris hebben we een diversiteitplan voor onze eigen medewerkers ingesteld. We willen een voorbeeld zijn in gelijke toegang tot werk”, aldus Caroline Pauwels. “Vorming en werkgelegenheid nieuw bedenken, rekening houdend met steeds kortstondiger kennis, zich in de stad integreren, gelijke kansen en toegang tot kennis bevorderen, waarden blijven creëren en ze toepassen, dit alles is een taak op lange termijn”, besluit Yvon Englert. ● Gaëlle Hoogsteyn In het nummer van juni David Leyssens, directeur het netwerk The Shift gericht op duurzame ontwikkeling, wordt de gasthoofdredacteur van ons Green dossier, volgende maand. Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 25 © Reporters © Reporters

We are Beci zoekt een Binnen het Communication & Marketing team draag je bij aan de ontwikkeling en de werking van Beci’s communicatietools: de website, nieuwsbrieven, e-mailings, sociale netwerken, de audiovisuele studio en de gedrukte media. Jouw profiel • Vlot tweetalig (FR& NL) • Een vlotte pen in jouw moedertaal • 3 jaar ervaring in communicatie en/of marketing • Kennis van Adobe tools • Vlot gebruik van Windows Office Ervaring met het gebruik van een CMS en digitale marketing tools Wie bieden jou • Een voltijds arbeidscontract voor onbepaalde duur • Een salarispakket in lijn met jouw vaardigheden • De kans om jouw vaardigheden te ontwikkelen Maar ook... • Een dynamisch team • Een innovatieve en gedigitaliseerde werkomgeving • Een afwisselende functie met talrijke uitdagingen • Permanente vorming Stuur jouw CV en motivatiebrief naar jobs@beci.be

Werkgelegenheid en vorming Sprout to be Brussels Leren, afleren, opnieuw leren Destijds behaalden mensen een diploma en gingen ze daarna voor een bedrijf werken waar ze gedurende hun hele carrière gestaag doorgroeiden in de hiërarchie. Dit is nu grotendeels voltooid verleden tijd. Vandaag veranderen jongere mensen gemiddeld om de 3 tot 5 jaar van werkgever. Zelfs voor oudere werknemers is het nu noodzakelijk om hun vaardigheden voortdurend bij te werken. Levenslang leren: daar gaat het om. Dit betekent ook nieuwe problemen, uitdagingen en middelen. raties hebben gekend. Enerzijds is onze samenleving voortdurend in beweging en volgen de technologische ontwikkelingen elkaar aan een steeds hoger tempo op. Anderzijds zijn loopbanen hoe langer hoe minder lineair, maar wel langer. Het is vandaag gebruikelijk om meerdere malen van werkgever te veranderen, maar ook van beroep en carrièrerichting. “Arbeidskrachten moeten de nodige instrumenten, kennis en vaardigheden krijgen om zich aan de veranderingen aan te passen”, weet Arnaud Termonia. “Levenslang leren moet worden ontwikkeld om het hoofd te bieden aan innovatieve ecosystemen, voorbijgestreefde kennis, demografische verschuivingen, e.d.” Onze deskundige beschouwt ‘lifelong learning’ bovendien als een fundamentele tool in de strijd tegen stress en burnout. “Het is bijzonder slopend je overweldigd te voelen omdat je niet bepaalde hulpmiddelen beheerst die je dagelijks nodig hebt.” «A lle vaardigheden van ons leven in een en hetzelfde diploma? Zoiets is vandaag ondenkbaar”, verklaart Arnaud Termonia, directeur voortgezette opleiding aan de ULB. De huidige sociaaleconomische context en arbeidsmarkt verschillen trouwens sterk van wat vroegere geneIeders zaak? Rond voortgezette vorming rijst onder andere de vraag van de verantwoordelijkheid. Wie moet er voor zorgen dat werkkrachten competitief blijven en dat hierin wordt geïnvesteerd? Philippe Biltiau, academisch directeur van het Executive Programme in Management en Filosofieën aan de Solvay Brussels School, oordeelt dat deze verantwoordelijkheid grotendeels de Staat toekomt: “Aangaande de gezondheidszorgverzekering verklaarde Jacques Attali onlangs dat de Staat zieke mensen betaalt voor hun behandeling, zodat ze het werk kunnen hervatten. Aangezien onze maatschappij investeert om mensen gezond te houden, zou ze hetzelfde moeten doen om hun vaardigheden op peil te houden.” De bewustwording en de maatregelen die erbij horen mogen we echter niet van de ene dag op de andere verwachten. Ondertussen dienen zowel werknemers als werkgevers dit proBrussel Metropool - mei 2019 ❙ 27 © Getty

Arnaud Termonia (ULB) bleem aan te pakken. Philippe Biltiau stelt dat je geen personeel op topniveau kunt houden zonder het terug naar school te sturen. “We moeten investeren in de creatie van opleidingen en de inschrijving van onze teams voor opleidingen die open staan voor werknemers uit verschillende bedrijven.” Hij gelooft minder in de doeltreffendheid van interne opleidingen, specifiek voor het personeel van een bedrijf. “Het is veel productiever om werkkrachten op te leiden in een groep van mensen van alle rangen en standen. Iedereen haalt daar voordeel niet alleen uit de opleiding zelf, maar ook uit het delen van ervaringen met deelnemers uit andere ondernemingen.” Zelf leren kan ook een belangrijk hulpmiddel vormen, voor zover de formule de student een gevoel van betrokkenheid geeft en in staat stelt om hierover gedachten te wisselen tijdens opleidingen in groepsverband. “Gemengde en innovatieve formules die digitale hulpmiddelen combineren met klassieke opleidingen in groepsverband versterken het leerproces en bieden de studenten meer wendbaarheid en flexibiliteit”, aldus nog Arnaud Termonia. De universiteit in het hartje van levenslang leren Arnaud Termonia vindt dat universiteiten uitstekend gepositioneerd zijn om levenslang leren aan te bieden. Zij kunnen hun onderzoeksteams (die werken aan de werving van nieuwe kennis) en hun onderwijsteams (ervaren in de overdracht van vaardigheden) ter beschikking stellen van de samenleving, meer bepaald van mensen die beroepsmatig op het terrein optreden en degenen die een opleiding nodig hebben. « Universiteiten nestelen hun campussen in het hart van de regio’s en steden en dragen daarom bij tot de sociaaleconomische en culturele ontwikkeling. Ze kunnen een rol spelen in de zoektocht naar meer rechtvaardigheid, actieve burgerparticipatie, dynamiek, werkgelegenheid en concurrentievermogen.” De universitaire opleiding focust vandaag niet langer uitsluitend op het behalen van een hoger diploma na afloop van het middelbaar onderwijs: ook voor volwassenen zijn opleidingen tot universitaire expertise in verschillende vormen weggelegd. “Onze doelgroepen zijn zeer divers”, zegt de heer Termonia. “Wij bieden vormingstrajecten voor werkzoekenden, in het bijzonder in samenwerking met Bruxelles Formation. We hebben ook geavanceerde bijscholingsprogramma’s ontworpen voor de industrie, instellingen, leerkrachten, onderzoekers, noem maar op. Onze catalogus is toegankelijk voor alle burgers die op een bepaald moment in hun leven extra vaardigheden nodig hebben om door te groeien in hun carrière of om een nieuwe baan te vinden.” De ULB telt 15% volwassen studenten – ongeveer 5000 mensen. “Wij bieden opleidingen voor de drie belangrijkste activiteitengebieden in het Brusselse Gewest. Dit zijn gezondheidszorg, wetenschap & technologie en ten slotte menswetenschappen”, verduidelijkt Arnaud Termonia. De formules van deze opleidingen variëren sterk, afhankelijk van de sector uiteraard, maar ook van de verwachtingen van het publiek. Ze variëren van een halve dag tot drie jaar, met, in dit laatste geval, de uitreiking van een universitair getuigschrift. Philippe Biltiau benadrukt ook de noodzaak van investeringen in vakken als psychologie en sociologie. “Als u wil dat medewerkers doeltreffend werk afleveren en u het contact wenst te behouden met de klanten, dan is dit onontbeerlijk. Zo niet, dan komen werkgevers al gauw tot de conclusie dat een machine een medewerker aan het loket van een bank perfect kan vervangen. Als die persoon echter wordt opgeleid in het opsporen van behoeften, verkoop, het zoeken naar oplossingen aangepast aan het sociologische profiel van de klant e.d., dan blijft die medewerker een echte toegevoegde waarde bieden.” Philippe Biltiau (Solvay Brussels School) Een sterk groeiende sector Het volwassen publiek groeit bij de ULB elk jaar met ongeveer 20%. Volgens de heer Termonia zal deze trend zich voortzetten. “In het verleden hadden recruiters vooral aandacht voor het diploma van de kandidaat en zijn cross-functionele vaardigheden. Vandaag telt ook de zgn. ‘learnability’: het vermogen van de kandidaat om bij te leren en zich aan te passen.” De opleiding stopt niet meer bij het diploma. De pas afgestudeerde moet meteen voorzien om zijn kennis regelmatig bij te werken. Dit moet een reflex worden. “Hogescholen en universiteiten moeten hun alumni een up-to-date opleidingsaanbod voorschotelen om de basisopleiding aan te vullen. Dit kan worden vergeleken met een dienst na verkoop. Voortgezette vorming moet worden gepresenteerd als iets vanzelfsprekends, en niet louter als een manier om zijn baan niet te verliezen. Vorming is noodzakelijk, ook wanneer je aan het werk bent en alles in orde is”, stelt Philippe Biltiau. Het concept van studietijden zal wellicht vervagen. “De volgende generatie zal in staat zijn om te leren, af te leren en opnieuw te leren, om het hoofd te blijven bieden aan alle veranderingen die onze evoluerende ecosystemen kenmerken”, besluit Arnaud Termonia. ● Gaëlle Hoogsteyn 28 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D.R. D.R.

ADVERTORIAL BESPAREN OP LOONKOSTEN MAAR WEL COMPETITIEVE WERKNEMERS AANWERVEN? activa.brussels maakte van Elaine de gedroomde sollicitant Erwin Heusburg is HR-verantwoordelijke bij All Team Services, een bedrijf dat huishoudhulp via dienstencheques aanbiedt. In een sector waar de marges klein zijn, moet Erwin goed waken over zijn loonkosten. Toch kon hij toch een performant team samenstellen, zonder daarbij te moeten inboeten aan kwaliteit in de werkomstandigheden. Gr Invester Erwin Heusburg is HR-verantwoordelijke bij All Team Services. “We sturen dagelijks zo’n 400 huishoudhulpen uit in en rond Brussel,” vertelt hij. “Om hun agenda en verloning in goede banen te leiden, hebben we hier op kantoor een team van twaalf consultants dat de planning beheert.” “In de sector van de dienstencheques zijn de marges niet groot, moet je weten. Daarom is het heel belangrijk dat ik de loonkosten van onze werknemers goed in de gaten houd. Maar je wil natuurlijk wel een performant team samenstellen, ook als je nieuwe mensen aanneemt.” Het cv dat eruit springt Erwin ging met Select Actiris op zoek naar een nieuwe huishoudconsultant. Het cv van Elaine Ramirez sprong meteen in het oog. “Elaine was de perfecte kandidate voor onze vacature. Ze was gemotiveerd, ze kon een opleiding volgen om zich bij te scholen, maar ze had ook een extra troef op zak,” vertelt Erwin. “Elaine viel onder de maatregel activa. brussels, wat betekent dat we een financiële tegemoetkoming krijgen op haar loon.” Elaine vermeldde expliciet op haar cv dat ze in aanmerking kwam voor activa.brussels. “Zo probeerde ik de aandacht van werkgevers te trekken, en gaf ik hen een extra reden om mij aan te nemen,” vertelt ze. “Het is dan ook een echte win-win hoor,” bevestigt Erwin. “Wij krijgen via Select Actiris financiële steun voor haar loon, zodat we kunnen investeren in andere dingen die ertoe doen.” Zo komt de steun van Select Actiris ook de werknemers ten goede. “Het uiteindelijke doel is namelijk niet om winst te maken, maar wel om te kunnen investeren in optimale werkomstandigheden voor onze ploeg. We bieden onze mensen opleidingen aan, vernieuwen hun kledij en investeren in materiaal.” VERTROUW OP DE EXPERTISE VAN SELECT ACTIRIS OM TE REKRUTEREN Net als Erwin het ideale profiel rekruteren in Brussel? Perfect mogelijk met Select Actiris. Select Actiris combineert een grondige selectie met opleidingen en premies om ook voor jouw vacature de ideale kandidaat te vinden. Surf snel naar select.actiris.brussels en vraag raad aan je persoonlijke werkgeversconsultant. Met de steun van het Europees sociaal fonds

Werkgelegenheid en vorming Ondernemingen ontmoeten leerlingen en studenten In Brussel brengen initiatieven als Tada of 100.000 Ondernemers jongeren in contact met professionals en bedrijfsleiders. Hierbij is het de bedoeling om beroepen er minder complex te laten uitzien, ondernemerschap aantrekkelijk te maken en – wie weet? – misschien roepingen te doen ontstaan! T ussen de opvolging van de facturen, de contacten met klanten en het beheer van het personeel heeft de zaakvoerder van een KMO nauwelijks de tijd om zijn neus op te tillen. Als verademing delen sommige bedrijfsleiders op vrijwillige basis hun ervaring met leerlingen. “Echt belangrijk”, oordelen heel wat ondernemers die de stap hebben gezet. De vereniging 100.000 Ondernemers, in Brussel en in Wallonië actief, brengt professionals in contact met jongeren tussen 13 en 25 jaar. “Onze rol bestaat erin om een ondernemer – eerder een KMO of een zelfstandige – voor te stellen om twee uur lang voor een schoolklas te komen praten over zijn dagelijks leven”, vertelt Monica Santalena, de directrice van de vereniging. “In vijf jaar tijd hebben we 25.000 leerlingen gesensibiliseerd via een netwerk van 600 leerkrachten en 1.500 ondernemers, allemaal vrijwilligers. In het Brusselse Gewest hebben we op die manier 10.000 jongeren bereikt.” Het project Wekonekt.brussels wil de deuren van Brusselse bedrijven openstellen voor studenten. volgen de jongeren elke zaterdag workshops, bijvoorbeeld van een journalist, een advocaat, een verpleegkundige of een ingenieur. Wat Tada onderscheidt, is dat de jongeren zelf bij de actie worden betrokken en het verhaal van professionals in de praktijk brengen. Meer dan 4.000 volwassenen zijn al op vrijwillige basis met onze jeugd komen praten.” Monica Santalena Initiatieven die de kloof tussen onderwijs en bedrijfsleven overbruggen zijn de afgelopen jaren in aantal toegenomen. Ze zijn allemaal gericht op een welbepaald leeftijdsgroep. Het Tada-project, vijf jaar geleden opgericht in Brussel door Sofie Foets (nadat het project 20 jaar geleden in Nederland van stapel liep), biedt jongeren van 10-14 jaar de kans om elke zaterdag praktische workshops bij te wonen in Molenbeek, Sint-Joost, Anderlecht en binnenkort Schaarbeek. “Wij willen het bedrijfsleven en de burger betrekken bij de emancipatie van kwetsbare jongeren”, verklaart Sofie Foets. “Drie jaar lang (100 000 Entrepreneurs) “Wij sporen de jongeren aan om zichzelf beter te kennen en efficiënter te leren” Al deze initiatieven hebben een doel. 100.000 Ondernemers wil ondernemerschap er minder ingewikkeld laten uitzien. “Wanneer een ondernemer twee uur lang over zijn dagelijks leven getuigt, vertelt hij over wat hem motiveert, zijn moeilijkheden of zijn mislukkingen”, weet Monica Santalena. “We richten ons tot jongeren in het algemeen maar krijgen vooral aanvragen van klassen van 16-17-jarigen. Dit is de leeftijd waarop jongeren bepaalde keuzes kunnen maken. Ons doel bestaat erin hen warm te maken voor ondernemerschap.” Tada, dat uitsluitend met particuliere steun wordt gefinancierd, wil uitzichten bieden aan jongeren die meestal hun wijk niet verlaten. “Uitleg geven over beroepen is niet ons voornaamste doel”, verzekert Sofie Foets. “Wij zetten de jongeren aan om zichzelf beter te leren kennen en efficiënter te leren zodat ze zelf de wens gaan ontwikkelen om op een positieve manier bij te dragen. Soms reikt onze rol nog verder: een leerling die aan de zaterdagworkshops deelnam, had al een aantal schooljaren moeten overdoen. Met de workshops vond 30 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D.R. D.R.

hij zijn zelfvertrouwen terug en werd hij de eerste in de klas.” Ook het hoger onderwijs komt aan bod. Als partnerschap tussen VUB en ULB wil het project Wekonekt.brussels de deuren van Brusselse instellingen en bedrijven openstellen voor studenten. “70% van de VUB studenten woont niet in Brussel”, stelt projectcoördinator Lynn Tytgat. “Om te vermijden dat studenten meteen na de cursussen de trein huiswaarts nemen, organiseren wij al twee jaar lang evenementen om de Brusselse organisaties beter te doen kennen. Het hele jaar door kunnen studenten deelnemen aan bezoeken of aan cursussen van verscheidene professionals. Onze partners zijn onder andere het Kaaitheater, Belfius, Cinematek, P&V, de MIVB, Bozar, De Munt en de KVS.” “Bij Tada wil 90% van de professionals het volgende jaar terugkomen” Voor bedrijven beperkt het voordeel zich niet tot het delen van kennis. “Ook de ondernemingen kunnen daar een zeker voordeel uithalen”, zegt Lynn Tytgat. “Sommige studenten ontdekken een bepaalde beroepsomgeving voor de eerste keer en voor de verantwoordelijken ter plaatse is dit een gelegenheid om hun kennis van zaken te tonen. Het kan best gebeuren dat studenten daar later solliciteren.” Deze activiteiten, die de ondernemers vaak als een verademing beschouwen, vereisen uiteindelijk weinig inzet, vergeleken met de mogelijke sociale impact. “De eerste deelname aan een workshop vergt een beetje energie van de volwassen professional”, beseft Sofie Foets, van Tada. “Daarna verloopt alles veel gemakkelijker en vlotter. Volgens onze enquêtes onder vrijwilligers wensen 9 op de 10 mensen het volgende jaar terug te komen. En ook 9 op de 10 professionals verklaart iets tijdens deze workshops te hebben geleerd.” Ondertussen organiseren sommige bedrijven eigen initiatieven om studenten vroegtijdig warm te maken voor het beroep. “Door deel te nemen aan Tada, besliste Besix, een van onze partners, een eigen initiatief in het leven te roepen, onder de naam Kiddy Build”, vermeldt Sofie Foets. “Deze school organiseert workshops rond het thema bouwen voor honderden kinderen. Een soort super light versie van Tada. De workshops die wij organiseren dienen als inspiratiebron om zoveel mogelijk mensen aan te moedigen individuele verantwoordelijkheid op te nemen voor een meer inclusieve samenleving en een betere sociale cohesie. In dit opzicht fungeert onze vereniging als een katalysator.” ● Sofie Foets (Tada) Géry Brusselmans Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 31 “De onderneming komt op school te weinig aan bod” Guillaume Verhaeghe, de ontwerper van de gedeelde elektrische fietsen Billy, deelt regelmatig zijn ervaring met jongeren, onder andere via de vereniging 100.000 Ondernemers. ➜ Gaat u vaak in scholen uw ervaring presenteren? “Ik probeer dit zo vaak mogelijk te doen. Ik heb tweemaal deelgenomen aan 100.000 Ondernemers, onlangs nog aan UStart, Solvay en andere initiatieven. Ik heb voeling voor het onderwijs, want ik ben twee jaar leraar wiskunde geweest op de middelbare school, voordat ik me op het ondernemerschap ging richten. Als leraar sprak ik al vaak over ondernemerschap. Naast mijn project Billy ben ik trouwens ook betrokken bij de oprichting van een school in Anderlecht: de École du Dialogue. Mijn ondernemerservaring bespreken met jongeren beschouw ik als een verademing in een vaak hectisch dagelijks leven.” ➜ Hoe reageren de leerlingen tijdens uw voordrachten? “Ik bereid me niet voor. Zo ben ik nu eenmaal en op die manier roep ik ook gemakkelijker vragen en reacties op. Wanneer ik spreek, probeer ik vooral de ondernemersgeest aan te wakkeren. Ik vertel dat ondernemerschap begint met een idee, nieuwsgierigheid en actie. Ik vind dat de jongere generatie minder participatief is in de klas. Ik probeer ze te stimuleren.” ➜ Denkt u dat uw interventies een positieve impact hebben op de leerlingen? “De gezamenlijke inspanningen van alle verenigingen en van de ondernemers die naar de scholen stappen, maken het verschil. Het is niet de bedoeling om de leerlingen te overtuigen ondernemer te worden. Wel moeten ze inzien dat iedereen in zich een idee draagt die hij of zij wil verwezenlijken. Ik heb enkele jaren later wel horen zeggen dat sommige jongeren, onder meer naar aanleiding van mijn voordrachten, een andere oriëntatie zijn gaan volgen. Dit was bijvoorbeeld het geval bij een van de leerlingen die ik op de middelbare school heb onderwezen. Ik vind dat ondernemerschap onvoldoende aandacht krijgt in het onderwijs. Toch is dit een onmisbaar onderwerp in onze huidige samenleving.” © Michael Dehaspe

Werkgelegenheid en vorming De reputatie van de ingenieur opkrikken Ondernemingen worstelen met het aanwerven van zogenaamde ‘hightech’ profielen. Naar verluidt kampt België met een tekort aan 500 ingenieurs per jaar. “We moeten de vooroordelen over dit beroep wegwerken en bruggen bouwen tussen onderwijs en bedrijfsleven”, verklaren deskundigen. E en IT-bedrijf zal in de komende jaren profielen moeten aanwerven die tot nu toe bijna onbestaande waren op de Brusselse arbeidsmarkt, namelijk specialisten in kunstmatige intelligentie, blockchain of data science. Voor de human resources managers van dit type bedrijf is het besef dat ook andere zogenaamde hightech sectoren op zoek zijn naar zulke witte raven, een magere troost. Deze profielen vallen meestal onder de benaming ‘WTEW’. Lees: Wetenschap, Technologie, Engineering en Wiskunde. In maart luidde Agoria, de Federatie van de Technologische Industrie, de noodklok met de aankondiging van een “tekort aan 500 ingenieurs per jaar in België”. In het hoger onderwijs zijn de vooruitzichten inderdaad niet echt aanmoedigend: in 2008 studeerden er 2500 studenten voor burgerlijk ingenieur of industrieel ingenieur. In 2018 zaten we onder de 1900. Dit tekort aan profielen, waar bedrijfsleiders van wakker liggen, is echter geen nieuws. “We zitten al 10 jaar met dat probleem opgescheept”, verklaart Frédéric Robert, vice-decaan van de École Polytechnique de Bruxelles (ULB). “Dit is bovendien geen louter Belgisch fenomeen. Ook in buurlanden als Duitsland en Frankrijk daalt het aantal inschrijvingen.” Frédéric 32 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 Robert wijt dit lage inschrijvingspercentage onder andere aan het imago dat ingenieursberoepen uitstralen: “Het grote publiek ziet een ingenieur vaak als iemand die een witte jas of een helm draagt, of een pak en een das. De ingenieursopleiding biedt echter veel meer uitzichten dan dat.” Dit tekort staat in schril contrast met de resultaten van studies die ingenieurs eigenlijk ophemelen: zes mensen op tien zouden dit beroep aan hun kinderen of vrienden aanbevelen. Een andere troef is de bezoldiging. Een burgerlijk ingenieur verdient vaak meer dan 4000 € per maand. En bovendien vindt hij dikwijls een baan nog voordat hij zijn diploma op zak heeft! Een leerbelasting? Waarom kiezen zo weinig studenten voor wetenschappelijke of op wiskunde gerichte studies? Sommigen beweren dat het middelbaar onderwijs een van de oorzaken zou zijn. Wiskunde en natuurkunde worden daar als moeilijke en onaantrekkelijke vakken beschouwd. “Wij stellen jaar na jaar vast dat de vaardigheden van studenten die aan een baccalaureaat beginnen, achteruitgaan”, betreurt Xavier Van den Dooren, directeur van de Ecam (1000 studenten, van wie 400 eerstejaars baccalaureaat). “Een van onze belangrijkste inspanningen in het eerste jaar van het baccalaureaat is het opwaarderen van het niveau van onze studenten. Sommige vaardigheden die in principe in het middelbaar onderwijs worden aangeleerd, zijn onvoldoende ontwikkeld. Zo bijvoorbeeld het doorzettingsvermogen, de capaciteit om aantekeningen te maken en om zaken in hun geheel te bekijken. Onze projectaanpak motiveert de student. Het slagingspercentage is echter gedaald: we zitten vandaag rond 20 tot 25%, afhankelijk van het gekozen leertraject.” Xavier Van den Dooren stelt dat “de zichtbaarheid van ingenieursstudies in de middelbare school moet worden vergroot en dat er meer samenwerking moet komen, met name door het betrekken en sensibiliseren van leraren wiskunde, wetenschappen of natuurkunde.” Ook de overheid zou het imago van het beroep kunnen opkrikken. “Op politiek vlak ontstonden initiatieven, maar van een massale actie is er geen sprake”, aldus Frédéric Robert. “We hebben een coördinatieplan nodig evenals de vereiste wetgeving om studenten en leerlingen in contact te brengen met de ondernemingen.” Xavier Van den Dooren pleit van zijn kant voor het Franse model van de ‘leerbelasting’. De ondernemingen betalen deze belasting om het leerlingwezen © Getty

Frédéric Robert (ULB) om eerder in het leertraject contacten te kunnen nemen, tijdens de bachelor jaren dus, wanneer studenten nog niet echt voor hun toekomstige oriëntatie hebben gekozen.” Om toekomstige ingenieurs aan te lokken, bestaan er onder andere de campus days, waar bedrijven studenten kunnen ontmoeten. Besix heeft echter ook gekozen voor een meer persoonlijke ondersteuning. “Om ons te onderscheiden, organiseren we de Besix Professional Days, waarbij we 110 tot 130 jonge ingenieurs uitnodigen die we tijdens de campus days hebben ontmoet. Een dag lang leggen we concreet uit wat de filosofie van ons bedrijf is en wat het hen kan bieden. Vervolgens organiseren we ‘speed interviews’ en geven we uitleg over de aangeboden voordelen. Wij bieden een innovatief en competitief pakket, om de studenten te overtuigen. Wat vooral opvalt, is dat studenten vaak niet bekend zijn met de inhoud van het ingenieursberoep. Hoe dan ook trachten we 20 tot 30 jongeren per jaar in dienst te nemen. Zelfs als ze niet tekenen, kunnen we met deze dagen een eerste contact leggen. En misschien komt daar enkele jaren later iets van in huis.” ● Géry Brusselmans Een Xavier Van den Dooren (Ecam) rechtstreeks te financieren. “De leerbelasting moedigt het bedrijf aan om actief deel te nemen aan de opleiding van studenten die binnen afzienbare tijd de arbeidsmarkt gaan betreden. Ook de formule van betaalde stages moet worden ontwikkeld. Op politiek vlak is er verder de financiering, die de afgelopen jaren echter is verminderd, in het bijzonder op technisch gebied. Bijblijven is op dit domein een dure inspanning. Hoe dan ook, een goede communicatie in de media zou nuttig zijn om de sector te promoten.” Bedrijven rekruteren rechtstreeks in de universiteiten Om de zeldzame witte raven te vinden, moeten bedrijven zich steeds aantrekkelijker opstellen en bij universiteiten gaan aankloppen. “Het is duidelijk dat de markt vandaag competitiever is”, weet Axelle Vanklemput, sourcing and recruitment coordinator bij het bouwbedrijf Besix. “Ook al zijn we nummer één, we kunnen ons niet veroorloven om op onze lauweren te rusten. Enkele maanden geleden hebben daarom besloten om onze aanwezigheid in de vijf Belgische universiteiten te versterken. We hebben zelfs gevraagd positieve trend: vrouwen onder de ingenieurs Het beeld van het meisje helemaal alleen in een aula vol jongens behoort binnenkort tot het verleden, want de ingenieursopleiding wordt langzaam maar zeker wat vrouwelijker. “De Polytechnische Faculteit van de ULB telt voortaan 20% meisjes. Ook in de andere universiteiten van het land is dit het geval”, zegt Frédéric Robert, vice-decaan van de Brusselse Polytechnische Faculteit. “In sommige leertrajecten zoals bio-engineering en ingenieur architect, bereiken we zelfs bijna 50% meisjes.” Deze gestadige vervrouwelijking resulteert uit enkele communicatie-initiatieven van universiteiten en interprofessionele verenigingen. Vele deskundigen zijn de mening toegedaan dat een grotere openstelling van de sector voor vrouwen op termijn het tekort aan ingenieurs in België zou kunnen wegwerken. “Ik heb zes ingenieurs onder mijn medewerkers, twee mannen en vier vrouwen”, aldus Hilde De Cuyper, hoofd van het geotechnisch ontwerpbureau A+E Consult, in een recent artikel in L’Écho. “Ze presteren allemaal uitstekend, maar ik merk dat vrouwen iets nauwkeuriger zijn. Ze communiceren genuanceerder, begrijpen beter wat klanten verwachten en vertrouwen meer op hun intuïtie.” Sonja Berghman, head of group entreprise networking propositions bij Damovo (leverancier van informatieen communicatietechnologieën) betreurde in hetzelfde artikel “het ontbreken van ‘role models’ die vrouwen zouden aanmoedigen om een carrière in de sector te overwegen.” In België is 26% van de toekomstige burgerlijk ingenieurs en 11% van de studenten industrieel ingenieur een vrouw. Dit aantal neemt elk jaar langzaam maar zeker toe. Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 33

Werkgelegenheid en vorming Hoe digitaal zijn digital natives? Ze zijn na de jaren 80 geboren. De zogenaamde ‘digital natives’ kregen de digitale technologieën met de paplepel ingegoten en gedragen zich naar verluidt als ware internetprofessionals met een aangeboren inzicht in de nieuwste technologieën. Is dat wel zo? Beheersen jongeren echt de digitale wereld door en door? Verscheidene studies betwijfelen dit. S tel u voor: u brengt de zondagmiddag gezellig thuis door met uw gezin. Uw 14-jarige zoon stuurt foto’s via SnapChat en chat tegelijk met zijn vrienden op zijn smartphone. Uw oudste zoon vertelt over zijn nieuwe baan als Community Manager terwijl zijn tweejarig dochtertje video’s bekijkt op YouTube. U beschouwt uw kinderen en kleinkinderen als grote specialisten in nieuwe technologieën. Wel ja, ze maken blijkbaar zonder de minste moeite intuïtief gebruik van al deze ingewikkelde tools. Klopt dit? Meerdere recente studies suggereren dat, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, jongeren de nieuwe digitale instrumenten verre van optimaal gebruiken. Volgens een studie die in juni 2017 in het tijdschrift Teaching and Teacher Education verscheen, “hebben jongeren geen bijzonder diepgaand en gedetailleerd inzicht in de technologie”. In deze studie stellen de professoren Kirschner en De Bruyckere dat “hun kennis vaak zeer oppervlakkig blijft en zich beperkt tot het gebruik van kantoorautomatiseringstoepassingen, een mailbox, instant messaging toepassingen, Facebook en een browser”. Ze zouden de technische objecten om hen heen in feite niet beter beheersen dan de vorige generatie. Vooral recreatief Smartphone, tablet, sociale netwerken, apps… De jongeren zijn inderdaad hyper geconnecteerd en gebruiken een grote verscheidenheid aan technologieën, maar dan vooral voor entertainment. Van Facebook, YouTube en al wat op internet leeft, maken ze allen een zeer recreatief gebruik. Dit betekent in geen geval dat deze jonge mensen allemaal uitblinken in digitale technologie. Studies in Canada, Oostenrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten tonen aan dat studenten en afgestudeerden niet vertrouwd zijn met de meer geavanceerde functionaliteiten van de toepassingen die ze dagelijks gebruiken. Kortom, wie opgroeit in een omgeving rijk aan 34 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 nieuwe technologieën benut er niet noodzakelijk het volledige potentieel van. Vandaag is het bijvoorbeeld perfect mogelijk om kosteloos en snel een website te creëren met platformen zoals WordPress. Voorheen was dit zonder kennis van html-codering perfect onmogelijk. Het concept van ‘digital native’ die alle nieuwe technologieën perfect onder de knie zou hebben, zou daarom een mythe zijn. Wegens de aandacht van de media zou dit waanbeeld vandaag tot een populair geloof zijn uitgegroeid. In een studie die Nicolas Roland en Sophie Vanmeerhaeghe in 2015 aan de ULB hebben verricht, lezen we dat “jongeren eigenlijk zeer uiteenlopende niveaus van digitale vaardigheden vertonen. Het is bovendien geen verrassing dat de sociale omgeving waarin zij opgroeien een directe impact heeft op deze vaardigheden. De meest digitaal geletterden behoren tot vermogende families.” Deze mythe van de ‘digital native’ heeft gevolgen: “Studenten die moeite hebben met het gebruik van digitale hulpmiddelen voelen zich vernederd door de verwachtingen van de academische instellingen en docenten, die er van uit gaan dat iedereen vlot omgaat met computers en software”, verklaren de professoren Kirschner en De Bruyckere. Zij oordelen dat de nieuwe technologieën het onderwerp moeten zijn van specifiek onderwijs op scholen en universiteiten. Nicolas Roland en Sophie Vanmeerhaeghe beamen dit: “De digitale en technische vaardigheden van studenten worden overschat en er heerst een tekort aan begeleiding.” ● Gaëlle Hoogsteyn © Getty

KBC Brussels Live : volledige service op afstand Het KBC Brussels Live Center, de digitale tak van de jonge, unieke Brusselse bank KBC Brussels, is trots op zijn zeer ruime en vlotte bereikbaarheid. “We overstijgen de 9 to 5.” Je kunt KBC Brussels Live, ietwat symbolisch gevestigd in het hartje van de Europese wijk, beschouwen als een virtueel verlengstuk van het kantorennetwerk van KBC Brussels. De bijna 200.000 klanten van uiteenlopende nationaliteiten van de bank met een eigen gezicht kunnen door KBC Brussels Live geholpen worden in het Nederlands, Frans, Engels en Duits. De service kan volledig op afstand gebeuren, via telefoon, live chat of videoconference. “Bijna 90% van onze activiteiten is gericht op bestaande klanten”, vertelt Tim Dechamps, kantoordirecteur van KBC Brussels Live. “Op dit moment ontwikkelen we een doorschakelpunt voor vragen of belangrijke zaken die prospecten aanbrengen, waarlangs we hen in contact kunnen brengen met adviseurs van ons kantorennetwerk of experts. Vanaf september starten we ook een procedure om prospecten klant te maken en detailadvies te verlenen.” De grote troef van KBC Brussels Live is de zeer ruime en vlotte bereikbaarheid. “We overstijgen de 9 to 5”, zegt Tim Dechamps niet zonder trots. “We zijn elke werkdag van 8 uur ‘s morgens tot 22 uur ‘s avonds geopend en op zaterdagen kan men ons van 9 tot 17 uur bereiken.” Het digitale kantoor denkt heel klantgericht. De betrachting is de best mogelijke service te leveren op het beste moment, via het meest geschikte kanaal en gebaseerd op de wensen en noden van de klant. Om die laatste te doorgronden, bieden de medewerkers een aandachtig luisterend oor. “De diensten die we aanbieden staan grotendeels gelijk met wat een regulier bankkantoor doet, zowel voor professionele als voor particuliere klanten.” Bedrijven kunnen er terecht voor alle vormen van kredietverlening: investeringskredieten, leasings, betalingsfaciliteiten… Daarnaast behoort alles wat met betaalverkeer en rekeningbeheer betreft tot het aanbod, met alle mogelijke adviezen en begeleiding bij het digitale bankieren. KBC Brussels Live maakt zich sterk dat het alle dossiers volledig – van A tot Z – op afstand kan afhandelen. Dit verloopt via geijkte procedures en beveiligde kanalen. “Het komt erop neer dat we op een virtuele manier tot bij de klant komen”, zegt Dechamps. “Ook al gebeurt dat minder vaak, soms ontvangen wij klanten ook face-to-face, binnen datzelfde ruimere kader van openingsuren, als zij bijvoorbeeld een investeringskrediet willen finaliseren en ondertekenen. We kiezen er echter bewust voor om de meeste dienstverlening op afstand te laten gebeuren, omdat de mobiliteit in Brussel een probleem is. Klanten hebben vertrouwen in onze manier van werken; zij zien de volledige service op afstand als een meerwaardeoplossing.” Bedrijfsleiders ontzorgen Het digitale bankkantoor wil bedrijfsleiders volledig ontzorgen. Tim Dechamps: “Stel dat een professionele klant een investeringskrediet aanvraagt, maar tezelfdertijd een vraag heeft over zijn eigen over zijn privé-bankzaken, dan kunnen wij hem meteen voor beide zaken verder helpen. Voor bijkomende complexe vragen schakelen wij naadloos door naar onze expertisecentra, zonder nog eens drie à vier tussenpersonen te moeten passeren.” In totaal heeft KBC Brussels Live 47 specialisten in huis. Voor het professionele luik is er de expert oplossingen ondernemen, hét aanspreekpunt voor KMO’s, zelfstandigen en vrije beroepen. Voor complexere kwesties, bijvoorbeeld op het gebied van fiscaliteit of subsidies, gaat dit aanspreekpunt in overleg met topexperten in die specifieke materie. Voor de particulieren is er ook de nodige expertise beschikbaar in onder meer verzekeringen, het beheer van financiële reserves (beleggingen), vastgoed… “We doen zoveel mogelijk instant. Een klant die ons morgen belt met een dringende vraag, gaan we onmiddellijk verder helpen. Als iemand met een eigen zaak op het moment zelf maar vijf minuten tijd heeft, kunnen we perfect een afspraak maken met een expert.” KBC Brussels Live 02 303 31 60 info@kbcbrussels.be www.kbcbrussels.be Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 35

Onderwijs en vorming Fablabs: welkom in mijn lab! Cityfab1 was het eerste publieke fablab dat in Brussel werd geopend. De ‘fablabs’ – een samentrekking van Fabrication Laboratory – komen rechtstreeks uit de Verenigde Staten en schieten in Brussel sneller uit de grond dan paddenstoelenhuizen in Smurfenland. Waar zijn deze laboratoria eigenlijk mee bezig? En hoe kunnen ze de opleiding van studenten aanvullen? We zijn even zelf gaan kijken. I n 2012 was iMal, langs de Koolmijnenkaai in Molenbeek, één van de allereerste fablabs in Brussel. Het succes liet niet op zich wachten en andere fablabs doken zowat overal in de hoofdstad op. Denk maar aan OpenFab, MicroFactory en onlangs nog Cityfab1, dat op initiatief van het Brusselse Gewest werd gelanceerd. Begin 2019 huldigden de VUB en de ULB officieel hun nieuwe gemeenschappelijke fablabs in, in de voormalige rijkswachtkazerne. Daar wordt onder andere de opleiding in industriële wetenschappen gegeven. Studenten kunnen daar focussen op hun eigen technische vaardigheden en praktische expertise opdoen. Onderzoek speelt daar eveneens een belangrijke rol. Wat is een fablab? Het concept is in het Bostonse MIT geboren. Een fablab – een fabricagelaboratorium dus – is een ruimte waar het publiek kan beschikken over machines en gereedschappen voor het ontwerp en de productie van allerlei soorten voorwerpen. Het doelpubliek van fablabs is bijzon36 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 der divers: ondernemers die sneller de stap van concept naar prototype willen zetten, ontwerpers/kunstenaars, studenten die willen experimenteren en hun praktische kennis willen uitbreiden en zelfs gepensioneerde burgers die graag wat ‘knutselen’. Elk fablab is anders, maar ze hebben een gemeenschappelijk charter met daarin een aantal na te leven aspecten. Zo moet elk fablab minstens over vier machines beschikken (een 3D-printer, een vinylsnijder, een lasersnijder en een digitale freesmachine). Verder moet het fablab voor iedereen toegankelijk zijn en het delen van kennis bevorderen. Fablabs maken deel uit van een wereldwijd netwerk van lokale open source werkplaatsen. “Er bestaan fablabs van allerlei omvang en oriëntaties om aan de behoeften van verscheidene doelgroepen te voldoen. Het charter waarborgt een open geest en openheid naar het publiek toe. Een van de doelstellingen van dit handvest is ook dat als je hier in Brussel een voorwerp creëert, je het op identieke wijze kunt reproduceren in een van de 1500 andere fablabs in de wereld”, vertelt Nicolas de Barquin, de oprichter van OpenFab. Studie en praktijk “Als openbaar fablab is het onze taak om het concept te demystificeren en toegankelijker te maken voor iedereen, onder andere voor scholen”, verklaart Maïté Dupont, Fablab Manager bij Cityfab1. “Klassieke fablabs werken meestal met een goed ingelicht publiek. Wij willen fablabs bij het grote publiek bekend maken en mensen binnenhalen die dat spontaan niet zouden doen. Om dit te bereiken, organiseren wij cursussen en modules die de mensen vertrouwd maken met het gebruik van de ma© Belga

50 Brusselse organisaties maken er samen werk van ! Op weg naar een job dankzij een Nederlandstalige beroepsopleiding. Zo’n 1.500 werkzoekenden maken op deze opleidingsbeurs kennis met het ruime Nederlandstalige aanbod van Brusselse organisaties op het vlak van beroepsopleiding, begeleiding naar werk , werkervaringstrajecten en taallessen Nederlands. Dankzij een visuele, interactieve presentatie krijgen ze er een correct beeld van sectoren als horeca, zorg, veiligheid, logistiek, IT en bouw. Het totaal aanbod geniet niet alleen financiële steun van de Brusselse, maar ook van de Vlaamse overheid. Wanneer de werkzoekenden degelijk klaargestoomd worden voor een job, opent dit immers ruime perspectieven voor tewerkstelling in het Brussels gewest maar zeker ook in de Brusselse Rand. De meer dan 50 deelnemende opleidingsorganisaties staan klaar om uw toekomstige werknemers warm te onthalen en te motiveren hun potentieel aan te bieden op de arbeidsmarkt en ontbrekende competenties te verwerven. Ook voor werkgevers loont het de moeite om een kijkje te komen nemen op de beurs. OPLEIDINGSBEURS BOURSE DE LA FORMATION TRAINING FAIR Ik zoek. Ik vind mijn opleiding. Alles over werk en Nederlandstalige beroepsopleidingen in Brussel Tout sur l’emploi et les formations professionnelles en néerlandais à Bruxelles 23.05.2019 Tour & Taxis 10.00 - 16.00 www.opleidingsbeurs.brussels georganiseerd door - organisée par - organized by met de steun van - avec le soutien de - with the support of Everything about work and vocational training in Dutch in Brussels V.U. /E.R. Steef Corijn – Antwerpselaan 26 – 1000 Brussel – 03/2019 – Niet op de openbare weg gooien – Prière de ne pas jeter sur la voie publique – Do not throw on the public road

ze meer aanleg hebben voor praktijk dan theorie”, vertelt de oprichter. In samenwerking met de Flop Academy, organiseert OpenFab bovendien stages gedurende de vakantie. De Flop Academy is er om bij te dragen tot de groei van toekomstige bedrijven door vandaag de ondernemersgeest te ontwikkelen. In de praktijk helpt zij jongere generaties hun eigen innovatieve oplossingen te kanaliseren via ervaringsgerichte workshops waarmee jongeren beter beHet fablab MicroFactory, in Anderlecht. chines. We richten ons heel vaak tot de lokale scholen, met een speciaal aanbod voor dit publiek. De kunst- en technische hogescholen contacteren ons spontaan, want ze zijn op zoek naar oplossingen voor hun studenten, bijvoorbeeld wanneer die schaalmodellen moeten maken.” Scholen beschikken immers niet over voldoende middelen om te investeren in de machines die fablabs ter beschikking stellen. De studenten daar naartoe brengen is dan ook een goed alternatief. De labs bevorderen autonoom werken. Ze stellen studenten en jonge projectdragers in staat om op eigen houtje te leren. OpenFab verwelkomt af en toe zelfstandigen of jonge ondernemers die een prototype willen creëren om hun producten op de markt te lanceren of investeerders te vinden. De scholen beseffen steeds meer hoe belangrijk het is om theorie en praktijk te combineren. “De jongeren van vandaag willen op een andere manier leren en actief zijn in hun opleiding. Samenkomen in een fablab, waar je in kleine groepjes aan een echt project werkt, is veel boeiender dan thuis een theoretische opdracht schrijven”, meent Maïté Dupont. Cityfab1 heeft daarom veel vaste bezoekers die regelmatig terugkomen, onder andere architectuurstudenten. Nicolas de Barquin beschouwt fablabs eveneens als een leerplaats, maar dan niet gestructureerd. “Ik zie ons fablab eerder als een experimenteerruimte. We willen dat de mensen zich hier op hun gemak voelen om nieuwe dingen uit te proberen. In een fablab kun je alles doen, want het is een soort gereedschapskist.” In samenwerking met Innoviris en vijf andere labs gaat OpenFab op bezoek in middelbare scholen met een ‘FabLab Mobile’. “In die scholen organiseren we workshops van een halve dag. Hiermee promoten we de fablabs en ontdekken de jongeren dat ze via die weg ook kunnen leren, vooral als grijpen hoe ondernemers denken, praten en handelen. “FlopCamps zijn business games waarin jongeren tussen 12 en 16 een team vormen om directe ervaring op te doen met de fasen van een bedrijfsoprichting. Hierbij horen ontwerp, prototype-ontwikkeling, de nodige tests en modellering. Tijdens de stage worden ze bij OpenFab onthaald om hun prototypes te maken”, verduidelijkt Nicolas de Barquin. De vraag neemt toe Een jaar na de opening is Cityfab1 bijzonder tevreden met de eerste resultaten. “Onze trainingen zijn meestal volgeboekt en wij verwelkomen elke maand meer mensen. Er bestaat een echte behoefte. Wij ontwikkelen momenteel nieuwe soorten workshops om tegemoet te komen aan de verwachtingen van het publiek. We zijn ook van plan om samen te werken met instellingen als Bruxelles Formation om ons fablab open te stellen voor werkzoekenden en hen hierheen te brengen met hun opleider. Voor wie op zoek is naar een baan, is inzicht in de werking van dit soort machines een echte troef”, weet Maïté Dupont. Een fablab is ook een gemeenschap van mensen die elkaar willen helpen en hun kennis en vaardigheden delen. “Wij komen als Fablab Managers regelmatig samen om praktijken, trends e.d. te bespreken”, zegt Maïté Dupont. “Het beroep is nog relatief nieuw. Vandaar het nut om van elkaar te leren.” Elk fablab is in zijn eigen wijk verankerd en heeft daarom specifieke kenmerken. Steeds meer mensen tonen belangstelling. Voor onze deskundigen is de markt verre van verzadigd. Op termijn wenst Nicolas de Barquin ook de erkenning van de in het fablab verworven vaardigheden, bijvoorbeeld door middel van de door de Gemeenschappen verleende minicertificaten. “Er moet een manier worden gevonden om de opgedane ervaring te evalueren. De portfolio van prestaties kan trouwens het CV trouwens aanvullen of zelfs vervangen. Ik wens dat de praktijk binnen het fablab in aanmerking zou komen voor het vinden van een baan”, concludeert hij. ● Gaëlle Hoogsteyn 38 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D.R.

Werkgelegenheid en vorming Het AI potentieel van Brussel Brussel zou een Europees centrum voor kunstmatige intelligentie kunnen worden, tenminste als het tempo wat wordt opgevoerd. “Er bestaat ook een behoefte aan synergieën tussen de verschillende overheidsniveaus. En we moeten ons richten op gebieden die China en de Verenigde Staten momenteel minder ontwikkelen”, geloven onze deskundigen. B russel staat niet echt bekend om zijn vitaliteit inzake kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence of AI). In 2019 is het vooral de bedoeling om de twee wereldwijde koplopers, de Verenigde Staten en China, in te halen. “Het is nog niet te laat, maar het wordt nu wel relatief dringend”, oordeelt Philippe Van Impe, oprichter en CEO van DigitYser, een Brusselse incubator gespecialiseerd in nieuwe technologieën. “In 2014 hebben we een werkgroep opgericht rond datawetenschap en kunstmatige intelligentie. Vandaag zijn 4000 deskundigen en onderzoekers uit heel België daar lid van.” Brussel begint niet van scratch. Het wereldje van startende ondernemers in AI is weliswaar relatief beperkt, maar de hoofdstad pronkt met een aantal vlaggenschepen, waaronder Collibra, een startup die focust op data governance. Andere noemenswaardige ondernemingen zijn Jetpack, gespecialiseerd in datawetenschap, en Sagacify, dat bedrijven bijstaat bij het ontwikkelen van AI. Incubators gericht op nieuwe technologieën bieden trouwens onderdak aan zulke startups. Dit is bijvoorbeeld het geval van DigitYser, in de IJzer-wijk van het stadscentrum. DataBuzz : een echt labo op wielen Brussel blinkt waarschijnlijk vooral uit in opleiding en vorming. “Naast de industriële toepassingen beschikken Brussel – en België in het algemeen – over zeer bekwame docenten en onderzoekers op dit gebied, vooral aan de ULB, de VUB en de KULeuven”, verklaart Hugues Bersini, hoogleraar kunstmatige intelligentie en codirecteur van het in dit doHugues Bersini (Iridia) mein gespecialiseerde laboratorium Iridia. In 2019 geraakt de trend blijkbaar in een stroomversnelling. De VUB en de Vlaamse Gemeenschapscommissie hebben onlangs een DataBuzz, een echt laboratorium op wielen met de nieuwste technologieën, ter beschikking gesteld. De DataBuzz zal circuleren onder de scholen om jonge Nederlandstalige Brusselaars van 10 tot 18 jaar de kans te geven zich vertrouwd te maken met de hoogtechnologische vakken. In april werd in Brussel de allereerste (kosteloze) school geopend die mensen opleidt in AI. Er wordt geen diploma vereist bij de ingang! De opleiding vindt plaats bij Becode, in het centrum van de stad, op initiatief van de Belgische dochteronderneming van Microsoft. “In maart hadden wij al meer dan 350 aanvragen ontvangen”, verheugt zich Didier Ongena, General Manager van Microsoft België. “Meer dan we hadden gehoopt! Op termijn willen we in België negen centra openen en jaarlijks tussen 350 en 500 mensen opleiden.” AI 4 Belgium Niet toevallig belandt een dergelijke opleiding in Brussel, want ongeacht hun sector, zullen ondernemingen de komende jaren een beroep moeten doen op kunstmatige intelligentie – en dus rekruteren. “De afspraak is dat getrainde mensen voor partners van Microsoft kunnen werken”, verduidelijkt Didier Ongena. “Wel dient gezegd dat we geen profielen opleiden in onderzoek en ontwikkeling. Wij focussen op mensen die aan het einde van een 10 maanBrussel Metropool - mei 2019 ❙ 39 D.R. © Getty

den durende training in staat zullen zijn om AI in bedrijven toe te passen.” De politici beseffen de achterstand van Brussel inzake AI en vooral het potentieel aan tewerkstelling. Vandaar hun Didier Ongena (Microsoft Belgium) talrijke aankondigingen. Op 28 maart werd zelfs ‘AI 4 Belgium’ onthuld. Dit federaal plan stelt meerdere AI centra in en beoogt de oprichting en ontwikkeling van startups. “Er wordt bovendien nagedacht over een gebouw dat in Brussel voor AI zou worden gebruikt”, vertelt Hugues Bersini. “Het zou onderdak kunnen bieden aan alle doctoraatsopleidingen in het land en als incubator voor bedrijven kunnen dienen. Centralisatie op federaal niveau lijkt me onontbeerlijk, gewoonweg omdat de kritische massa van doctoren en opleiders in elke universiteit niet wordt bereikt.” Zou onze hoofdstad met al deze nieuwe initiatieven op Europees niveau een excellentiecentrum in kunstmatige intelligentie kunnen worden? “We zouden ons op energietransitie en mobiliteit kunnen richten” “Vandaag staan de Europese landen min of meer op hetzelfde niveau”, stelt Philippe Van Impe, van DigitYser. “Sommige zijn iets verder gevorderd, alle investeren in ontwikkeling maar de Europese landen lopen globaal achter op de Verenigde Staten en China.” Hij stelt onder andere voor om zich op industriële toepassingen te richten: “De Chinezen zijn Nr. 1 op het gebied van AI omdat ze hebben begrepen hoe ze AI in het dagelijkse leven moeten toepassen. Ze hebben robots gebouwd en messaging-software ontwikkeld die vandaag al worden gebruikt. In België is de opleiding sterk ontwikkeld in de wiskunde of statistiek, maar ik denk dat we vooral moeten investeren in toepasbare software en daarom ook incubatoren moeten opzetten waar starters zulke toepassingen kunnen creëren en uittesten.” Hugues Bersini vindt dat we ons moeten richten op nichesectoren: “In de Verenigde Staten of Azië worden ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie geïnitieerd door privé bedrijven die vooral winst beogen. Dit gaat gepaard met een grote concurrentie. De troef die België kan uitspelen, is de ontwikkeling van competentiesectoren die niet in Philippe Van Impe (DigitYser) 40 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 handen zijn van de Verenigde Staten of China. We hebben gevoel voor de sociale dimensie en kunnen investeren in mobiliteit en energietransitie. AI kan verder ook in de overheidssector worden ontwikkeld. De uitdaging zal erin bestaan de krachten op de verschillende overheidsniveaus te verenigen.” ● Géry Brusselmans AI voor medische diagnoses en investeringen Vaak wordt AI herleid tot een digitaal brein dat in staat zou zijn te denken als een mens. De meest tastbare toepassingsgebieden van AI zijn bijvoorbeeld intelligente messaging, de emotionele robot of de virtuele schaker die van zijn fouten leert. Dit is echter slechts het topje van de ijsberg. AI is reeds in de meeste sectoren aanwezig en kent sinds een aantal jaren een exponentiële groei. Gigantische bedrijven als Google of Amazon investeren trouwens miljoenen dollars in ontwikkelingen die in de komende maanden en jaren het licht zullen zien. In de geneeskunde is er sprake van expertsystemen voor diagnose, waarvan sommige nu al patiënten accurater onderzoeken dan een arts dit zou doen! In de bank- en financiële sector bestaan er al AI systemen om de risico’s van kredietverlening te beoordelen. Het rechtswezen gebruikt programma’s om rechterlijke beslissingen te vergemakkelijken of eenvoudige zaken te beslechten. Sommige media doen zelfs een beroep op computers om artikelen te schrijven door gegevens of reeds gepubliceerde artikelen te compileren. “De markt voor kunstmatige intelligentie bloeit vooral omdat we over de nodige rekenkracht, algoritmes en gegevens beschikken”, verklaart Didier Ongena, de topman van de Belgische Microsoft dochteronderneming. “Met deze capaciteiten hebben we nu behoefte aan leadership. Onze bedrijfsleiders en de overheid moeten in staat zijn om AI te gebruiken. Als grote bedrijven en de overheid beslissen om zaken in Brussel te veranderen, ontstaat er een domino-effect. En laten we niet vergeten dat kunstmatige intelligentie essentieel is voor het toekomstige concurrentievermogen van onze bedrijven.” D.R.

Werkgelegenheid en vorming Alternerend leren, een prima rekruteringstool Gekwalificeerd personeel aanwerven. In de vorming van een jongere investeren en, in ruil hiervoor, voordeel halen uit zijn kennis van zaken. Begeleiding en financiële steun krijgen bij dit burgergericht initiatief. Een witte raaf vinden en hem willen houden… Met alternerend leren wordt dit alles mogelijk. (Coproductie) H et begrip vaardigheden dekt vandaag niet alleen technische bekwaamheden (kennis), maar ook knowhow en interpersoonlijke skills. Solidariteit, teamgeest, respect voor een aantal regels zijn allemaal noodzakelijk voor integratie en professioneel succes. Al deze dimensies zitten van meet af aan in het concept van alternerend leren verwerkt. Vandaar de kracht van deze leermethode. Dit is enerzijds te danken aan de tijd die de leerling in het bedrijf doorbrengt, en anderzijds aan de opleiders, die allemaal actieve professionals zijn. Voor ondernemingen wordt het steeds moeilijker om bekwaam gekwalificeerd personeel aan te werven, althans in sectoren als de bouw, de kappersbranche en de slagerijen. De alternerende opleiding speelt hier dan ook een fundamentele rol. Via dit systeem verwerven leerlingen drie jaar lang de vaardigheden die het beroep vereist, naast specifieke bekwaamheden die verband houden met het leven van de onderneming. De onderneming die een leerling inhuurt volgens de formule van alternerend leren, kan deze persoon opleiden voor haar eigen behoeften tegen een zeer lage kost en tegelijk extra steun van de overheid genieten. Een oplossing voor knelpuntberoepen Vandaag zitten we met nagenoeg 80 knelpuntberoepen. De alternerende opleiding kan dit euvel gedeeltelijk verhelpen, tenminste als de bedrijfswereld mee wil. Hiervoor zijn overeenkomsten nodig met de sectoren, waardoor opleidingsorganisaties en bedrijven elkaar ondersteunen. Er heerst soms terughoudendheid wegens de tijd die nodig is om een jongere te begeleiden, maar op termijn loont het echt de moeite. Een ‘alternerende’ leerling wordt niet zomaar ergens gedropt. De onderneming krijgt gedurende het hele traject van de leerling de nodige steun, zowel op administratief vlak als voor de eerder pedagogische aspecten. Vincent Giroul (links) en Emmanuel Baufayt Het concept van alternerend leren blijft onvoldoende bekend bij de Brusselse bedrijven. Dat is trouwens jammer, want dit type vorming beantwoordt volledig aan hun verwachtingen. In de praktijk onderhouden we talrijke contacten met de ondernemingen om hun behoeften te kennen, veranderingen in beroepen te anticiperen en ons aanbod daarop af te stemmen. Een andere troef van de alternerende opleiding is de capaciteit om vrij snel nieuwe opleidingen op te zetten om aan de toekomstige behoeften te voldoen. Als gevolg vindt 80% van de afgestudeerden van een dergelijke alternerende opleiding binnen zes maanden een duurzame baan in de sector waarin zij zijn opgeleid. Dit spreekt boekdelen over de kwaliteit van de afgestudeerden, wat grotendeels aan de werkgevers zelf te danken is en waaruit zij terecht voordeel halen. Momenteel werkt efp samen met drieduizend partnerbedrijven en is de instelling van plan om dit netwerk verder uit te breiden. Hoe meer bedrijven klaarstaan om leerlingen te verwelkomen, hoe beter dit soort opleidingen zich kan ontwikkelen. De uitdaging bestaat erin om nu grotere organisaties te mobiliseren, die momenteel wat op afstand blijven van alternerend leren. Wat wij bieden is nochtans een win-win situatie voor de jongeren en voor de bedrijven. Bovendien is de opleiding van de jongeren een positief initiatief naar de samenleving toe en een stap naar de toekomst. Dit is dus een oproep. ● Vincent Giroul, Directeur van het efp Emmanuel Baufayt, adviseur, Hoofd van de afdeling Beroepsopleidingen Informatie: www.efp.be ❙ 41 © Getty

Werkgelegenheid en vorming Culturele intelligentie voor betere samenwerking Brussel kleurt steeds diverser, het personeelsbestand van haar bedrijven bijgevolg ook. Hoe belangrijk is het dat managers en kaderleden een training krijgen in de samenwerking over de culturen heen? Hoe kun je andere culturen tegemoet komen zonder dat de werkzaamheden in het gedrang komen? Twee experts zoeken antwoorden. T e veel bedrijven onderschatten nog de impact van culturele verschillen op het werk. Dat zegt Marco Hellemans, een expert in cross-culturele communicatie die expats, managers en teams coacht. “Ze kunnen tot misverstanden leiden en zelfs tot cultuurshocks, conflicten en fouten. We leven steeds meer in een globale wereld. Niet alleen je personeels- maar ook je klantenbestand wordt alsmaar diverser. Vandaar de noodzaak om culturele intelligentie te ontwikkelen.” Marco Hellemans legt bij zijn coaching de link met de opvoeding. “Wat je meekrijgt als je opgroeit, zou je het besturingssysteem van je brein kunnen noemen. Het opereert op de achtergrond. Je spontane reacties komen vanuit dat onderbewuste. Ze lijken misschien logisch en universeel, maar dat zijn ze niet. Voor jou kan het tegenoverstelde van de dood het leven zijn, maar voor Aziaten is dat eerder de geboorte. Westerlingen zien de tijd als een rechte lijn, Aziaten als een cirkel. Chinezen en Japanners krijgen als ze klein zijn ook te horen dat ze twee ogen en twee oren hebben, maar slechts één mond. Het gevolg is dat ze veel kijken en luisteren, maar niet zo vaak spreken. Voor ze iets zeggen, wikken en wegen ze eerst de woorden. Als ze tijdens een dialoog zwijgen, betekent dit dus dat ze nadenken over hun antwoord.” Culturele intelligentie wil dus zeggen dat je begrip toont voor deze culturele verschillen. Marco Hellemans prefereert de ‘smartotypes’ boven de stereotypen die vaak generaliserend en denigrerend zijn. Als je de échte, significante verschillen identificeert en objectief analyseert, kom je tot bruikbare ‘smartotypes’. “Het doel is bepaalde sociale codes te respecteren en met de anderen te synchroniseren. Zo toon je respect. Je kunt het vergelijken met een fusie. Als twee bedrijven samensmelten, behoudt men de best practices van beide. Dezelfde methode kun je in een veelkleurig team toepassen. Als ik me open opstel, zullen mijn collega’s geneigd zijn hetzelfde te doen. Is het motto van België niet ’Eendracht maakt macht?’” Gemeenschappelijke taal Houssein Boukhriss, een trainer/consultant in diversiteitsmanagement en interculturele communicatie, onderstreept dat diversiteit verrijkend is als je mensen toelaat zichzelf te zijn zonder dat dit storend is voor de samenwerking en de prestaties. Maar ook hij geeft toe dat misverstanden kunnen ontstaan als je mensen van uiteenlopende culturen bij elkaar zet. “Ik zie vooral communicatieproblemen wanneer men geen gemeenschappelijke taal spreekt, zij het Nederlands of Frans. Het is een natuurlijke reflex om onder land- of streekgenoten de eigen taal te hanteren. Dit zorgt evenwel voor frustraties bij de anderen; zij voelen zich dan uitgesloten. Zij beschouwen dat terecht als een teken van weinig respect. Spreek dus tijdens de werkuren een taal die iedereen op de werkvloer begrijpt.” Wat ook voor wrijvingen kan zorgen, is dat de manier waarop men normen en waarden invult. “Een voorbeeld zijn da42 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 © Getty

Houssein Boukhriss mes die zich gediscrimineerd voelen wanneer een zeer conservatieve moslim bij de begroeting geen hand wenst te geven”, vertelt Boukhriss. “Een geëmancipeerde vrouw interpreteert dat als een gebrek aan respect, terwijl die man wel vriendelijk goedendag wil zeggen, maar liever geen hand drukt uit respect voor de vrouw, en meer bepaald zijn eigen vrouw.” Spelregels voor iedereen Net als confrater Hellemans vindt Houssein Boukhriss dat een goed begrip van de andere culturen, religies en achtergronden nodig is om te oordelen of je bepaald gedrag al dan niet aanvaardt. Ploegbazen en teamleaders moeten goed inschatten waarom medewerkers zich ergens druk om maken. Het is zoeken naar een gulden middenweg: hoe kom je mensen tegemoet zonder het werk in het gedrang te brengen? Boukhriss hamert op professionaliteit. “Privé beslis je met wie je omgaat, maar je collega’s kan je niet kiezen. Je wordt betaald om samen te werken en dus dien je elkaar te respecteren. Je mag collega’s niet pesten, intimideren of discrimineren op basis van hun anders-zijn, dat is bij wet vastgelegd.” Daarnaast wijst de trainer op de noodzaak van duidelijke grenzen. “Je kweekt loyale en tevreden medewerkers wanneer zij zich gerespecteerd voelen in wat zij belangrijk vinden, maar het respect moet wederzijds zijn. Wie deel uitmaakt van een club moet de spelregels in acht nemen. Je moet je aan het intern reglement en de wettelijke voorschriften rond hygiëne en veiligheid houden. Er zijn bedrijven die neutraliteit op het vlak van religie en ideologie eisen, wanneer werknemers in contact komen met klanten. Sommigen kunnen zich daardoor beperkt voelen, omdat zij bv. geen hoofddoek mogen dragen. Kijk er ook op toe dat de continuïteit van de werkzaamheden niet in het gedrang komt. Als je veel moslim personeelsleden telt bv., kun je niet iedereen op hetzelfde moment verlof voor pakweg het suiker- of offerfeest geven.” Bandana van de firma Wanneer een organisatie qua samenstelling diverser wordt, kan ze beslissen haar cultuur geleidelijk aan de nieuwe situatie aan te passen. Boukhriss: “Er zijn bedrijven die een gebedsruimte inrichten. Zij staan bidden toe tijdens de pauzes. Door moslims daar in tegemoet te komen, creëer je bij hen goodwill. Een ander voorbeeld zijn Ikea en grote schoonmaakbedrijven die zelf niet al te opzichtige, bij het uniform Een ja die geen ja is Stel, je hebt een veelkleurig projectteam met blanke Belgen én mensen met een Afrikaanse en Aziatische achtergrond. Deze teamleden hebben uiteenlopende visies op het begrip tijd. Marco Hellemans haalt een UCM training aan voor niet-Europeanen die in België een bedrijf wilden starten. “De trainers waren blanken, de klanten kwamen vooral uit Marokko en Congo. De cursusgevers merkten dat de Congolezen steeds uitvluchten zochten bij het opstellen van een businessplan. Ik heb de trainers verteld dat dit niet uit luiheid of kwade wil was. Die Congolezen weten niet eens wat ze volgende week gaan doen, laat staan wat er in een businessplan moet. Toen de trainers eerst goed uitlegden dat het hier helaas een noodzaak is om na te denken over wat je in de toekomst wil bereiken, ging het een pak vlotter.” Een ander aandachtspunt volgens Hellemans is de meer systematische visie die Aziaten erop na houden. Zij willen te allen tijde overzicht over de hele context bewaren. “Wanneer je een Aziaat een briefing geeft, kun je niet gewoon zeggen: dit moet tegen morgen klaar. Je moet een beetje de voorgeschiedenis schetsen en ook aangeven wat er nadien nog staat te gebeuren. Maak ook duidelijk wat de gevolgen zijn als hij niet op tijd levert. Een Aziaat zal er nooit voor uitkomen dat hij iets niet weet, want voor hem staat dat gelijk aan gezichtsverlies. Hij zegt ook nooit ‘nee’. Dat woord bestaat niet eens in het Mandarijns. En als ze ja zeggen, wil dat niet zeggen: ‘Ja, ik ga met u akkoord’. Wat ze bedoelen is: ‘Ja, ik heb u gehoord’. Als je met hen wil samenwerken, moet je zoiets kunnen decoderen.” ● Marco Hellemans Peter Van Dyck passende hoofddoekjes in bandanastijl voorzien. De vrouwelijke medewerkers in kwestie zijn tevreden dat hun haar bedekt is, terwijl het de klanten nauwelijks opvalt dat zij een hoofddoek dragen.” Als moslims soms tijdens de werkuren wegglippen om te gaan bidden, kan de baas dat als werkweigering beschouwen. “Dan heb je als werknemer niet het recht om te klagen”, oordeelt Boukhriss. “Hetzelfde geldt als je als moslim in een slagerij aan de slag gaat en het versnijden van varkensvlees tot je takenpakket behoort. Ofwel aanvaard je dat ofwel trek je de conclusie dat je niet thuis hoort op dat bedrijf.” Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 43 D.R. D.R.

Dynamiek Inkomsten uit auteursrechten: wat is mogelijk? In 2008 voerde België een gunstig belastingstelsel in voor de inkomsten uit auteursrechten van een natuurlijke persoon. Dit nieuw fiscaal stelsel geldt zowel voor kunstenaars als voor andere creatieve professionals (journalisten, vertalers, informatici enz.). De aantrekkelijkheid van het stelsel leidde helaas tot bepaalde misbruiken, die de fiscus nu tracht te bestrijden. Wees dus voorzichtig, als u een pijnlijke naheffingsaanslag wil vermijden. Don Cassiers, gespecialiseerd jurist op dit gebied bij het juridisch bureau GOlegal, geeft meer uitleg. Wat valt onder het auteursrecht? Het auteursrecht omvat zowel vermogensrechten die vatbaar zijn voor overdracht en verkoop, als morele rechten zoals het recht op een naam. Zulke rechten ontstaan automatisch en zonder formaliteiten zodra een originele creatie (die duidelijk de stempel van de maker draagt) tot stand komt en dus zichtbaar, hoorbaar of voelbaar wordt. Voorbeelden zijn een lied, een tekst, een computerprogramma, een logo of een website. Een deel van wat een natuurlijk persoon verdient kan door middel van een auteursrechtelijk concessiecontract als auteursrechtelijke royalty’s en niet als beroepsinkomsten worden beschouwd – en op die manier onder een gunstiger belastingstelsel vallen. Onder welke voorwaarden is deze regeling toegankelijk? Op het eerste gezicht kan elke auteur hier gebruik van maken. Inhoudelijk zijn er echter twee voorwaarden. Enerzijds de inkomsten: als ze te laag zijn, heeft het weinig zin om de belastingheffing te optimaliseren. Anderzijds de creativiteit: een zekere mate van creativiteit is noodzakelijk om gebruik te maken van dit stelsel. Bij een aantal activiteiten horen vanzelfsprekend geen auteursrechten, maar het onderscheid is soms subtiel. Twee mensen die tien pagina’s tekst schrijven kunnen daarom nog niet noodzakelijk allebei het auteursrecht inroepen, of althans niet in dezelfde mate. De creativiteit in de pagina’s van een schrijver valt niet te vergelijken met de bijsluiter van een geneesmiddel. In de praktijk kan het nut van het stelsel worden bevestigd als er al inkomsten bestaan, ook al zijn ze beperkt, op voorwaarde dat een aanzienlijk aan44 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 deel creativiteit aanwezig is. Omgekeerd kan de formule ook worden overwogen voor een profiel met marginale creativiteit maar aanzienlijke inkomsten (bijvoorbeeld een verkoper van hedge funds). Tussen beide extremen vinden we zeer uiteenlopende profielen zoals CEO’s, journalisten, computerprogrammeurs, marketingspecialisten, projectmanagers, noem maar op. Waarop moet worden gelet om de optimalisatie volgens de wet te laten verlopen? Zorg eerst voor een rigoureuze, persoonlijke en op maat gemaakte evaluatie van de eigen creativiteit. In geval van een belastingcontrole kunt u met dit voorbereidend werk aantonen hoe de diensten waarop het auteursrecht van toepassing is, werden geïdentificeerd en gewaardeerd. U kunt ook een ruling vragen aan de Dienst Voorafgaande Beslissingen van de fiscus: in sommige gevallen kan het voordelig zijn om een vroegtijdige validatie van de overeenkomst aan te vragen. Dit biedt een hoge – maar niet absolute – zekerheid maar gaat met drie nadelen gepaard: het kost meer, het vergt tijd en geeft de belastingdienst de kans om het belastingvoordeel dat het contract inhoudt terug te schroeven. Ten slotte kunt u een beroep doen op een kantoor als het onze, dat bekend is met de wetgeving en de desbetreffende jurisprudentie en daarom een redelijke toepassing voorziet. Zonder al te veel reclame te maken voor onze diensten, beweer ik dat dit het beste compromis oplevert tussen winstgevendheid en rechtszekerheid. ● Informatie: https://golegal.be Didier Dekeyser © Getty

Dynamiek De eerste hub.awards onderscheiden binnenkort Brusselse ondernemingen Het Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven hub.brussels lanceerde onlangs de hub.awards, die Brusselse bedrijven uit verscheidene categorieën zullen bekronen. Uitleg krijgen we van algemeen directrice Isabelle Grippa. van kandidaturen ging officieel van start op 16 april en wordt op 22 mei afgerond.” Op 20 juni worden in Bozar de eerste hub.awards uitgereikt. Wat mogen we ons hierbij voorstellen? “Deze prijzen zijn ergens de opvolgers van de vroegere Brussels Best Exporters die Brussels Invest & Export uitreikte. Dit gebeurde voor het laatst in 2017. We hebben besloten om ze opnieuw te lanceren en tegelijk het aantal prijzen te verhogen. Ze worden nu toegekend door hub. brussels, het resultaat van de fusie van Atrium, Brussels Invest & Export en Impulse. Het agentschap stelt in totaal 320 mensen tewerk, onder wie een kwart in de kantoren van economische en commerciële attachés over de hele wereld. Al deze mensen staan ten dienste van ondernemers en bedrijven gedurende hun ganse levenscyclus. De organisatie en uitreiking van de hub.awards streeft een tweeledig doel na: het promoten van Brusselse bedrijven en gebruik maken van het evenement in de grote Henry Le Bœuf zaal van Bozar om de omvang van ons aanbod voor Brusselse bedrijven te presenteren.” Welke zijn de zes geselecteerde categorieën? “Start, Grow, Invest, Export (goederen en diensten) en een hoofdprijs van het publiek. Start richt zich op bedrijven die nog geen drie jaar bestaan. Grow is bestemd voor bedrijven die meer dan drie jaar bestaan. Invest is voor buitenlandse investeerders die zich in Brussel hebben gevestigd. Export beloont exporterende bedrijven en omvat in feite twee prijzen: een voor goederen en een voor diensten. Tot slot wordt een hoofdprijs uitgereikt via een stemming van het publiek. Voor de overige vijf prijzen zal een jury samengesteld uit Brusselse privé en overheidsactoren uit het bedrijfsleven, een keuze maken. De oproep tot het indienen Welke zijn de criteria om aan deze eerste editie deel te nemen? “Het moet een KMO zijn met maatschappelijke zetel in Brussel, behalve dan voor de Invest-prijs, die openstaat voor alle soorten ondernemingen met een operationele zetel in Brussel. We leggen ook de klemtoon op de waarden die naar voren worden gebracht. We willen bedrijven promoten die bijdragen tot een ethische, duurzame en lokale consumptie. Verder moeten ze ook origineel en/of innovatief zijn. Meer in het algemeen dienen ze te beantwoorden aan vier waarden: innovatie, durf, inspiratie en verankering in Brussel.” Kunt u deze vier waarden even toelichten? “Innovatie vatten we in brede zin op. Ze verwijst naar alles wat de samenleving kan beïnvloeden op het vlak van milieu, sociale aangelegenheden of technologie. Met durf denken we vooral aan KMO’s die een visie, een alternatieve positionering en risico’s tonen en nemen. Met inspiratie willen wij kansrijke projecten en bedrijfsmodellen ondersteunen, zeker op het gebied van duurzaamheid en/of ethiek in de activiteiten. En tot slot willen we natuurlijk het imago van Brussel bevorderen en bijdragen tot de sociaaleconomische ontwikkeling van de stad.” Dit is uiteindelijk het doel van deze hub.awards, nietwaar? “Wel ja, enerzijds presenteren we succesverhalen van Brussel en promoten we onze bedrijven via deze prijzen, en anderzijds richten we ons op het internationale imago van Brussel en zijn troeven om potentiële investeerders aan te trekken. Deze prijzen willen meer zichtbaarheid geven aan de winnaars en, in een ruimere zin, aan de Brusselse bedrijven – bij de Brusselaars en daarbuiten.” ● Informatie: www.hub.brussels/ hubawards2019 Guy Van den Noortgate Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 45

Transitie Diesel, oorzaak van alle problemen? De dieselmotor werd lange tijd gepromoot als de beste keuze voor zowel milieu als economie. Vandaag geldt hij als de ‘slechterik’ door zijn impact op de luchtkwaliteit. Meer dan 250 Europese steden, waaronder Brussel, beperken voortaan het verkeer van bepaalde diesel- of zelfs benzinevoertuigen. Sommige landen overwegen zelfs op de lange termijn de verkoop ervan te verbieden. sen de hoeveelheid energie die door de verbranding van brandstoffen vrijkomt en de hoeveelheid mechanische energie die daaruit voortvloeit. In dit opzicht verschillen diesel- en benzinemotoren: bij benzinemotoren wordt het lucht-brandstofmengsel onder lage druk geïnjecteerd en door een vonk ontstoken. Bij dieselmotoren wordt de verbranding in gang gezet door de injectie van hogedruklucht, die door oververhitting de brandstof ontsteekt. Diesel heeft een veel beter rendement dan benzine: 42% tegenover 35%. Ook in termen van specifiek gebruik gaat het voordeel naar diesel, waarvan het verbruik 20 tot 30% lager ligt dan bij een benzinemotor met dezelfde cilinderinhoud. De CO2 uitstoot per km is bovendien 15-25% lager dan bij benzine. Luchtvervuiling Als dieselmotoren werkelijk beter presteren in termen van efficiency, brandstofverbruik en CO2 uitstoot, wat is dan V oor het ogenblik stijgt de verkoop van benzine terwijl diesel gestaag daalt. Maar hoe is het nu eigenlijk gesteld met de milieuprestaties van beide brandstoffen? En wat zijn de voornaamste verschillen? Diesel en benzine zijn beide afkomstig van de raffinage van aardolie. Hun verbranding, en dan vooral in de motoren van onze voertuigen, vertegenwoordigt ongeveer 30% van de uitstoot van broeikasgassen in Brussel en bijna een kwart op Europees niveau. Laten we ook vermelden dat er bovendien synthetische diesel bestaat. Die wordt geproduceerd uit biogas, aardgas, steenkool, vergaste biomassa of andere plantaardige materialen. Het verbruik van biobrandstoffen in dieselvoertuigen in 2015 slorpte ongeveer 46% van de toen voor de EU bestemde palmolie op. Als we benzine en diesel willen vergelijken, moeten we rekening houden met het rendement van de motor en het specifieke verbruik. Het rendement is de verhouding tushet probleem? Wel, diesel produceert veel meer fijne deeltjes en stikstofoxiden (NOx). Het zijn schadelijke stoffen waarvan sommige bovendien krachtige broeikasgassen zijn. Vandaar de verplichting om deze motoren uit te rusten met een roetfilter en een EGR-klep. Regelmatig onderhoud van deze systemen is essentieel om hun doeltreffendheid te behouden en schadelijke uitstoot te beperken. Nu, moderne benzinemotoren met directe injectie stoten ook fijne deeltjes uit. Vandaar de aanstaande verplichting om ook op deze motoren filters te installeren. Moeten we diesel verbieden? Zo eenvoudig is het nu ook weer niet. Afhankelijk van de nagestreefde doelstellingen kan diesel een betere keuze zijn dan benzine. Elektrische, hybride en andere alternatieven worden steeds talrijker en toegankelijker, maar er is nog een lange weg te gaan voordat zulke oplossingen wijdverbreid worden. De keuze blijft bovendien beperkt voor bedrijfsvoertuigen (vrachtwagens, tractoren enz.) en de elektrische laadinfrastructuur is nog niet op grote schaal beschikbaar. Het onderzoek wordt verdergezet om nieuwe, hoogwaardig en minder vervuilende brandstoffen te ontwikkelen. Ondertussen beperken de nieuwe Europese normen (Euro VI en Euro VId) streng de uitstoot van NOx en roet. Uiteindelijk zal de oplossing van de milieuproblemen zich niet beperken tot een verbod op een of andere brandstof. Het wordt eerder een mix van de best beschikbare technologieën op basis van de behoeften en toepassingen, en bovenal een ingrijpende verandering van de gedragingen. ● Laura Rebreanu Sustainable Development Coordinator Beci lr@beci.be ; T +32 2 643 78 26 46 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 © Getty

JE DAK IS GOUD WAARD IN BRUSSEL! Ontdek hoeveel je dak kan opbrengen met zonnepanelen. Doe de test op zonnekaart.brussels

Starter De digitale werkelijkheid van XRintelligence Jean-Bastien Voisin en Thierry Jourquin lanceerden onlangs XRintelligence, een expertisecentrum om mensen de uitgebreide realiteit te helpen ontdekken, nieuwe meeslepende belevingen voor consumenten voor te stellen en flexibele oplossingen te ontwikkelen voor merken en media. J ean-Bastien Voisin en Thierry Jourquin zijn allebei al jaren actief in marketing – de eerste met een technologisch profiel, de tweede eerder verkoop- en marJean-Bastien Voisin (links) en Thierry Jourquin. ketinggericht. Jean-Bastien Voisin is een van de pioniers van 3D virtual reality. Hij leverde onder andere baanbrekend werk op het gebied van Consumer Packaged Goods, in het bijzonder voor P&G, waar hij de eerste virtuele winkel voor creëerde. Thierry Jourquin werkte op zijn beurt in de media- en communicatiesector, voor grote groepen als RTL, Vivendi, UBM, Roularta en Kinepolis. Ze hebben elkaar dus rond XR of extended reality gevonden. “Extended reality omvat virtual reality (VR), augmented reality (AR) en mixed reality (MR)”, leggen ze uit. “Wij willen ons positioneren als expertisecentrum op het gebied van VR en AR om de winkelbeleving van morgen voor te bereiden door de oprichting van een XR marketing platform.” XRintelligence richt zich op creatieve, digitale en mediabureaus, naast adverteerders. Het jonge bedrijf, dat vorige maand officieel van start is gegaan, heeft deze verschillende potentiële klanten al geprospecteerd en de ontvangst is meer dan gunstig. Bureaus begrijpen heel snel de toegevoegde waarde van XR en de voordelen van de integratie ervan in hun digitale strategie. Zonder er rechtstreeks op te wijzen, verrichten de twee oprichters ergens evangelisatiewerk over de nieuwe post-digitale wereld die nu in opkomst is en waarin kunstmatige intelligentie een steeds belangrijkere rol zal spelen, ook al blijft het nog even wachten op een duidelijke afbakening van de toepassingsgebieden. Zo ver staan we nog niet en XRintelligence wil zijn klanten (en hun eigen klanten) vooreerst echte digitale en meeslepende belevingen bieden. “Met XR effent de weg naar een snellere test van een concept of product”, zegt Jean-Bastien Voisin. “De bedrijfsprocessen kunnen op die manier worden versneld en de ‘time 48 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 to market’ verfijnd. Deze aanpak vermindert tegelijk de nodige tijd en de budgetten. Wij begeleiden klanten bij het ontdekken van behoeften en die van hun gebruikers. Als onderdeel van deze aanpak zullen we toepassingen ontplooien en flexibele oplossingen ontwikkelen.” Het scala aan diensten dat XRintelligence te bieden heeft, is vrij uitgebreid. Hiervan getuigen de voorbeelden op de website. Zowel de diensten als de toepassingsgebieden zijn talrijk. Een paar voorbeelden tussen vele andere: e-commerce, reclamecampagnes, mobiele augmented reality, virtuele winkels of marktonderzoeken. “Augmented reality geeft meer speelruimte aan merken om hun campagnes te voeren. Meeslepende belevingen zullen de relatie tussen consument en merk veranderen. Zo ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor adverteerders en bureaus.” ● Informatie: www.xrintelligence.be Guy Van den Noortgate Invest in starters Zeker doen: sluit u aan bij de gemeenschap van investeerders om jonge innovatieve ondernemingen in Brussel te steunen! • U draagt bij tot de economische ontwikkeling van Brussels • U diversifieert uw beleggingen • U geniet fiscale voordelen dankzij de "tax shelter" voor starters Hier moet u zijn: starters@beci.be • https://starters.beci.be/

ENERGIEFACTUUR Maak gebruik van investeringssteun voor de kmo’s en zko’s Stijgende energieprijzen, klimaatdoelstellingen, verwachtingen van de klanten,... Dit is meer dan ooit het moment om het energieverbruik te verminderen! Om u te helpen investeren, heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest € 1.350.000 vrijgemaakt om de werken voor de vermindering van uw energieverbruik te fi nancieren. Een overzicht van de toekenningsvoorwaarden. Voor wie? U bent handelaar, ambachtsman, een vrij beroep, een kmo, een rusthuis, een maatwerkbedrijf of een cultureel centrum in het Brussels Gewest? Deze investeringssteun is er voor u! Het is een aanvulling op het Energie Pack dat sinds september 2018 de kmo’s en social profi t sector de kans biedt gebruik te maken van een gratis energiecoaching. Deze dienst wordt u voorgesteld door de federaties UCM en Comeos voor de kleine en middelgrote ondernemingen tot 250 VTE’s en door Bruxeo en Santhea voor de social profi t sector. Bovendien hoeft u geen lid te zijn van een van deze federaties om er gebruik van te maken. Voor welke werkzaamheden? Dankzij Energie Pack beschikt u gratis over een diagnose en relevante aanbevelingen om uw energieverbruik te verminderen. Dit kan gaan van een nieuwe verlichting tot een verwarmingsketel of collectieve of industriële uitrusting. U kan onder bepaalde voorwaarden gebruikmaken van investeringssteun die 30% tot 40% van de in aanmerking komende bedragen dekt, met een plafond van € 15.000 btwi per jaar. Concreet Op basis van de energiediagnose, die werd uitgevoerd of gevalideerd door de federatie van uw sector, bezorgt u Leefmilieu Brussel vóór de werkzaamheden een aanvraag tot steunbelofte. Eens uw dossier is aanvaard, bezorgt Leefmilieu Brussel u een beloftebrief en kan u de werkzaamheden beginnen. U hebt vervolgens 18 maanden om de werken uit te voeren en de vereff ening van de fi nanciële steun te vragen. U zal uw energieverbruik snel zien dalen: zeer goed nieuws voor uw factuur en voor het leefmilieu! Bij wie kan men terecht? ➜ Voor de handel en diensten: Comeos - Sophie Tielemans sophie.tielemans@comeos.be ● T +32 (0)2 788 05 58 ➜ Voor de zko’s/kmo’s, zelfstandigen en vrije beroepen: UCM – Victoria Whitelaw victoria.whitelaw@ucm.be● T +32 (0)2 743 83 93 ➜ Voor de social profi t sector: Bruxeo - Muriel Jadoul energie@bruxeo.be ● T +32 (0)2 210 53 03 ➜ Voor de instellingen voor gezondheidszorg: Santhea - Patrick Herinckx patrick.herinckx@santhea.be ● T +32 (0)2 210 42 87 Met de steun van BRUXEO

Dynamiek ABA: de reStarter die hulde brengt aan Walthéry ... Het had iets van een gebeurtenis, eind maart bij Beci: in de marge van het reStart-programma – dat ondersteuning biedt aan ondernemers die failliet zijn gegaan – vond de presentatie plaats van een stripalbum als eerbetoon aan tekenaar Walthéry. Het verband? “Hommage collatéral” is de eerste productie van de nieuwe vzw ABA, geboren uit de samenwerking van twee creatieve mensen die op reStart konden rekenen: Olivier Ghys en Michèle Lahaye. “F alen is een diploma waard” of “Falen, leren van je fouten en opleven”: de slogans van Beci’s reStart-programma spreken voor zich. Dit kostbare instrument werd twee jaar geleden in het leven geroepen om de failliete ondernemers van onze hoofdstad (vorig jaar telde Brussel 3.000 faillissementen) op een menselijke en professionele manier te ondersteunen. Het verdient daarom ook de nodige aandacht. ReStart wil mensen die een nieuwe economische activiteit overwegen, de nodige hulp bieden, bewustmaken en ondersteunen. Het programma begeleidde tot nu toe 120 profielen, van wie de helft al een nieuwe baan heeft gevonden. “De eerste resultaten zijn zeer positief”, aldus Eric Van den Bemden, coördinator van het project en zelf afkomstig uit de ondernemerswereld. “We blijven aanwezig om mensen op te vangen, om ze te helpen groeien – bijvoorbeeld door ze te coachen – om op te leven en tegelijkertijd bepaalde situaties te ontmijnen.” Een concreet resultaat van dit nieuwe solidariteitsprogramma is de geboorte van de vzw ABA, die van de gelegenheid gebruik maakte om een nieuwe strip te onthullen, “Hommage collatéral”, een parodie op de beroemde Natasja en Rubine, twee personages van de Luikse tekenaar François Walthéry. Dit in aanwezigheid van de initiatiefnemers en medewerkers van de vereniging: Olivier Ghys en Michèle Lahaye, een tandem die de promotie van ons cultureel erfgoed verzorgt via kunstenaars. Ook hun coach en de voorzitter van de vereniging, Moira Wrathall, en de auteurs van het boek, Bruno Gilson en Dragan LaDe auteurs van “Hommage collatéral”, Bruno Gilson en Dragan Lazarevic. zarevic, ontbraken niet. Nog enkele andere ondernemers die betrokken zijn bij het reStart-programma woonden de presentatie bij. Het werd een bijzonder aangenaam moment waarbij de aandacht – of zelfs emotie – op vele gezichten zichtbaar was: deze even concrete als nieuwe module wekt natuurlijk veel hoop. Een dubbele nieuwe start Michèle Lahaye en Olivier Ghys, die hun carrière als ondernemers/werknemers samen opnieuw opstartten, deelden hun ervaringen, hun ontmoeting en de voordelen die het reStart-programma voor hen betekende. Hartelijke dankwoorden gingen uit naar hun ondersteuners, en ze herinnerden ook aan het belang van de subsidies van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Uit hun getuigenissen onthouden we zes nuttige tips voor degenen die opnieuw starten: 1. De situatie aanvaarden: “Het is echt niet gemakkelijk om op te leven na een tsunami, of soms zelfs na een levenscrisis,” geeft Michèle Lahaye toe. “Het beste is in eerste instantie om de situatie goed te aanvaarden. Het is in die gevallen essentieel om jezelf de tijd te geven, niet te panikeren en een stap terug te zetten.” 2. Vertrouwen: “Daarna probeer je elke dag een kleine stap vooruit te komen”, zegt Michèle Lahaye. “De kracht 50 ❙ Brussel Metropool - mei 2019

daartoe haal je ook uit een goede wegbeschrijving... Dankzij reStart en zijn dierbare medewerkers werden we gehoord, en konden we zelfs overvloedig ons verhaal doen. Dat creëerde de optimale omstandigheden om onze toekomst opnieuw te overwegen. En om gewoonweg nieuw te kunnen beginnen.” 3. Luisteren: “Als je geconfronteerd wordt met een faillissement, moet je nederig blijven. Luisteren is dan belangrijk”, legt Michèle Lahaye breedvoerig uit. “Luisteren naar je eigen angsten, maar ook die van anderen, die ons vaak belangrijk advies geven. Met Olivier, mijn partner, ontdekten we gaandeweg en op een constructieve manier hoe complementair we waren. Het kan enige tijd in beslag nemen, maar het is belangrijk. Met de opstart van onze vzw werden we vervolgens perfect geadviseerd, met name over enkele administratieve lasten. De steun bestaat in feite op elk niveau.” 4. Doorzettingsvermogen: “Zelfs wanneer je, net als ik, volledig gedesillusioneerd bent door het plotse einde van een zaak waar je van houdt, kan zo'n programma, gevoed door welwillendheid en respect, alleen maar nuttig zijn om de hoop terug te winnen, om (opnieuw) volhardend te worden, om twijfels en vragen te vergeten”, legt Olivier Ghys uit. “Ieder van ons weet immers dat er, zonder doorzettingsvermogen in deze wereld, geen wonderen bestaan, dat we niets bereiken. En via reStart kun je gewoon van het ene uiterste naar het andere overschakelen. Met vertienvoudigde kracht!”. Zijn collega beaamt dit: “Op een gegeven moment wisten we wat we wilden, we waren vastbesloten. Zonder daarbij ooit te vergeten dat risicoloos niet bestaat, en rekening houdend met het feit dat het succes van een nieuw project altijd wat geluk vergt.” 5. Je andere zelf ontdekken: “Beetje bij beetje, en dankzij de verschillende benaderingen van het programma, komt het vertrouwen terug en kun je naar je andere zelf luisteren, om te weten te komen waartoe je in staat bent. Soms ben je verrast!”, onthult Michèle Lahaye. “Voor ons was het vrij snel duidelijk dat we een uitgeverij wilden oprichten en kunstenaars helpen via een vzw die ons, althans gedeeltelijk in dit stadium, in dienst zou nemen. Natuurlijk willen we winstgevend zijn, maar laten we eerlijk toegeven dat dit niet het enige doel van onze onderneming is. We wilden allebei iets extra bereiken. Daarom is cultuur ondersteunen iets wat ons vandaag essentieel lijkt. Nu, behalve deze activiteit hopen we dat ABA onze belangrijkste werkgever wordt. Daarna zien we wel!” 6. Genieten... en laten genieten: “Voor ons gaan beide hand in hand, vooral in deze tijd. Genieten van wat je doet is essentieel, maar het is nog beter als je het kunt delen door een band te creëren. Om jezelf nuttig te maken en iedereen er zichzelf in te laten terugvinden”, besluit Olivier Ghys. Voor meer informatie over het reStart-project kunt u terecht op https://go.beci.be/restart. Het programma biedt u de kans coaches te ontmoeten, deel uit te maken van een gemeenschap en uw professionele carrière te herorienteren, en is gratis voor elke Brusselse ondernemer die failliet is gegaan. En elke maand worden er informatiesessies georganiseerd. ● David Hainaut Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 51 Van links naar rechts: Bruno Gilson, Dragan Lazarevic, Eric Van den Bemden (reStart), Michèle Lahaye, Olivier Ghys en Moira Wrathall (vzw ABA).

Dynamiek Overheidsopdrachten, vitaal voor onze gemeenten Het stadhuis van Elsene Wegenwerken, renovatie van een school, aankoop van voorraden, onderhoud van parken, snoeien van bomen, bouw van administratieve gebouwen … In een gemeente gebeurt bijna alles via overheidsopdrachten. Hoe dit in de praktijk werkt, vernemen we van drie deskundigen. E en gemeente hangt volledig af van overheidsopdrachten voor de aankoop van computers, de renovatie van een turnzaal, verzekeringen, energie, afvalbeheer … De lijst is haast oneindig. De gemeente Elsene gunt bijvoorbeeld jaarlijks gemiddeld 500 overheidsopdrachten, voor een totaal bedrag van ongeveer 25 miljoen euro. Alle gemeenten moeten zich neerleggen bij de aanbestedingsregels, maar sommige hebben er meer moeite mee dan andere. “Gelukkig beschikken we binnen de administratie van Elsene over experts op het gebied van overheidsopdrachten. We hebben een centraal inkoopkantoor, een visum voor openbare aanbestedingen en een afdeling interne controle. Deze deskundigen helpen onze bedienden om de dossiers door de ganse procedure te loodsen”, zegt Isabelle Paiva, Directrice van de dienst Interne Controle van de gemeente Elsene. Voor gemeenten die een dergelijke expertise niet in huis hebben, kan het beheer van overheidsopdrachten al gauw een complex gedoe worden. Marie-Pascale Fantuzzi, belast met de directie Plaatselijke Overheidsopdrachten binnen Brussel Plaatselijke Besturen (BPB), oordeelt dat een opleiding noodzakelijk is voor een goede en efficiënte gunning van een overheidsopdracht. “We 52 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 hebben hier te maken met een zeer technische materie die constant in evolutie is. We moeten ons voortdurend op de hoogte houden van de regelgeving en de jurisprudentie. Vandaar het belang dat bedienden toegang krijgen tot zoveel mogelijk opleidingen.” Zij vindt dit van doorslaggevend belang, zeker omdat het steeds mogelijk is dat iemand in beroep gaat, wat soms zware financiële sancties als gevolg heeft. “Gemeenten moeten daarom bijzonder waakzaam zijn en dit risico zoveel mogelijk indijken. Naast het risico van een gerechtelijke procedure kan ook het toezichtorgaan ingrijpen (met een schorsing of een intrekking van de tenuitvoerlegging) in het raam van het administratieve toezicht van het Brusselse Gewest (via BPB).” Flinke uitdagingen Naast de opleiding van ambtenaren gaat een goed beheer van overheidsopdrachten in de gemeenten met een aantal uitdagingen gepaard. Om te beginnen de zeer hoge rotatie van medewerkers. “We hebben inderdaad moeite om opgeleide medewerkers hier te houden”, betreurt Isabelle Paiva. “De bezoldigingen die lokale overheden betalen zijn onvoldoende competitief, vergeleken met wat andere aanbestedende machten of de privésector aanbieden. Goed opgeleide ambtenaren krijgen al gauw elders een interessanter aanbod. We moeten dus voortdurend nieuwe medewerkers aanwerven en telkens investeren in hun opleiding.” De tweede uitdaging is de zware werklast. Als de gemeenten meer tijd hadden, zouden ze meer onderzoek en voorafgaand overleg kunnen doen om een beter inzicht te krijgen in wat de markt te bieden heeft. “Onze ambte© Belga

naren kunnen daar helaas vaak niet de nodige tijd aan besteden, met alle gevolgen van dien voor de kwaliteit van de dossiers”, vertelt mevrouw Fantuzzi. Een vrij ergerlijke situatie in feite, want precies het zoeken naar de beste prijs-kwaliteitverhouding en daadwerkelijke mededinging bij overheidsopdrachten zouden twee belangrijke doelstellingen van aanbestedende machten moeten zijn. In Elsene ligt 75% van de door de gemeente gegunde overheidsopdrachten onder de drempel van 30.000 euro – en hoeft daarom niet in het Belgisch Staatsblad te worden gepubliceerd. “Toch publiceren we regelmatig kleine opdrachten op het Freemarket-platform”, zegt Isabelle Paiva. “Dat doen wij om niet altijd dezelfde ondernemers te benaderen en om de toegang tot overheidsopdrachten maximaal uit te breiden.” En ten slotte moet in het Brusselse Gewest alles wat een officiële publicatie vereist, in beide talen beschikbaar zijn. Sommige gebieden vereisen een zeer specifieke of technische woordenschat. Een bundeling van vaardigheden Marie-Pascale Fantuzzi stelt in de praktijk vast dat niet gespecialiseerde bedienden worden gevraagd om overheidsopdrachten te gunnen. Dit verhoogt het risico op fouten. De deskundige oordeelt dat de professionalisering van de aanbestedingsfunctie dit probleem gedeeltelijk zou oplossen: “Europa buigt zich momenteel over deze problematiek en bepaalde conclusies beginnen nu naar het federale niveau door te sijpelen.” Naast opleiding verdienen ook andere oplossingen te worden verkend. Zo kunnen gemeentelijke ambtenaren elke overheidsopdracht waarmee zij belast zijn, voorleggen aan een specialist die intern of bij een andere lokale overheid werkt. Ze kunnen ook advies inwinnen bij de ambtenaren van de directie Plaatselijke Overheidsopdrachten van de BPB. De gemeente kan verder beslissen haar bestellingen toe te vertrouwen aan een interne of externe inkoopcentrale. En meerdere gemeenten kunnen gezamenlijk een opdracht gunnen. Op die manier delen die gemeenten hun middelen, expertise en vaardigheden. De hulp van een Werk- en Informatiegroep Het delen van kennis en goede praktijken is ook wat de Werk- en Informatiegroep Overheidsopdrachten (WIG OO) nastreeft. Op initiatief van Elsene, in samenwerking met de gemeente Evere en met de steun van het Brusselse Gewest via BPB, brengt de WIG OO al de mensen samen die belast zijn met het beheer van de overheidsopdrachten in alle gemeenten, OCMW’s en Brusselse politiezones. “We richten ons tot alle werknemers in deze sector die tijdens hun werk met vragen worden geconfronteerd”, aldus Martine Draps, coördinatrice van de WIG. “Vier keer per jaar organiseren we voltallige vergaderingen waarin specialisten specifieke vraagstukken van ons beroep aankaarten. Tijdens de vorige sessie kwam bijvoorbeeld het vraagstuk van opdrachten voor juridische diensten ter sprake.” Na de uiteenzettingen volgt steeds een vraag- en antwoordsessie. Martine Draps stelt dan vast hoe groot de behoefte aan informatie onder de deelnemers wel is. “De mensen waarderen de mogelijkheid om ideeën uit te wisselen over de moeilijkheden die ze tegenkomen en om goede praktijken te delen.” De gemeenten, OCMW’s en politiezones kunnen de WIG OO dan bijvoorbeeld om voorbeelden van bestekken vragen, om niet steeds van scratch te beginnen en op die manier tijd te besparen. “We positioneren ons als een groot netwerk van experts op het gebied van overheidsopdrachten, met de bedoeling elkaar te helpen bij de uitvoering ervan”, zegt de coördinatrice. Ze merkt trouwens op dat de vraag voortdurend toeneemt. Laten we ook vermelden dat rond oktober elk jaar een colloquium plaatsvindt over een actueel thema. Isabelle Paiva bevestigt dat de hulp van de WIG OO bijzonder waardevol is: “Vandaag kunnen we niet meer zonder”. ● Gaëlle Hoogsteyn Nieuws! Overeenkomstig de gezamenlijke ordonnantie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie over de transparantie van de bezoldigingen en de voordelen van Brusselse overheidsmandatarissen van 14 december 2017 (art. 7, § 1er, lid 2), moet jaarlijks, binnen zes maanden na afloop van elk kalenderjaar, een verslag worden gepubliceerd op de website van de gemeente met een inventaris van alle overheidsopdrachten die door de gemeente zijn gesloten, én voor elke opdracht de vermelding van de begunstigden en de betrokken bedragen. Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 53

Community Foto’s van het Beci nieuw Op 21 maart organiseerden we een speciale Afterwork over de ‘New Ways Of Working’ bij Servcorp, op de laatste verdieping van de Bastion Tower. Professor Ludo Struyven (KUL, links) besprak met de Nederlandstalige leden van Beci de uitdagingen rond tewerkstelling op de luchthaven. Dit gebeurde tijdens een Zinner Circle in Brussels Airport, in samenwerking met Voka-Vlaams Brabant. In het raam van de ontbijtsessies met Brusselse politici in het vooruitzicht van de verkiezingen ontmoette Beci achtereenvolgens Cieltje Van Achter (N-VA, hierboven) en Françoise Schepmans (MR, hieronder). Duurzame financiering stond centraal tijdens de Green Afterwork, die op 3 april werd georganiseerd bij Puilaetco Dewaay Private Bankers. 54 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 ▼ ▼ ▼

Community Kleine verhalen van de grote ondernemers Er was eens Mr Walt Disney Achter Mickey Mouse schuilt de merkwaardige levensloop van een Amerikaanse legende. Walter Elias Disney wordt beschouwd als de grootste producer, regisseur en schrijver van tekenfilms van de 20e eeuw. Hij is waarschijnlijk ook de grootste verhalenverteller van deze periode. Hieronder leest u andere informatie over hem, misschien minder bekend … Hij tekende dieren gedurende al zijn kinderjaren: De jonge Amerikaan (van Normandische afkomst) bracht het grootste deel van zijn jeugd door op de hoeve van de familie, in de staat Missouri. Hij kwam daarom vroeg in contact met dieren en begon ze te schilderen op de muren van de boerderij. Zijn producer steelt hem zijn eerste personage: In 1927 creëren Walter en zijn medewerker Ub Iwerks een eerste personage: konijn Oswald. Al gauw verliezen ze hun rechten naar aanleiding van een contractbreuk tussen Disney en Universal Pictures. Als gevolg is Walter zijn personage kwijt. Hij moet reageren en creëert het jaar daarop Mickey Mouse. Hij gedraagt zich inschikkelijk met de nazi’s: De journaliste Marie-Adélaïde Scigacz bestudeerde geruime tijd de duistere kanten van Walt Disney. In haar film ‘Saving Mr Banks’ vertelt ze dat er een eerste versie van ‘De Wolf en de drie kleine Biggetjes’ bestaat waarin de wolf op dezelfde manier wordt afgebeeld als de karikaturen van Joden. Broer Roy Disney zal zelfs onthullen dat Walt naar Duitsland was gegaan om de distributie van ‘Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen’ te promoten bij Joseph Goebbels, Hitler’s minister van propaganda. Hij was onwrikbaar met zijn medewerkers: In 1942 staken de werknemers van Walt Disney meer dan een maand lang. Zij stellen de onrechtvaardige loonpraktijken aan de kaak. Het oproer is zodanig groot dat de Amerikaanse regering aan Walt Disney een tournee door Zuid-Amerika voorstelt om de spanningen te luwen en oplossingen te vinden. Een paar jaar later verzet Disney zich radicaal tegen vakbondsvorming en wordt hij hierdoor een uiterst conservatieve bedrijfsleider. ● Vox, van Christina Dalcher: een schokkende anticipatieroman die ons onderdompelt in een extremistische samenleving waar vrouwen het zwijgen wordt opgelegd. Ze mogen slechts 100 woorden per dag zeggen. Hoe is het zover gekomen? Huiverig en boeiend! In het Engels uitgegeven door HQ 56 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 Verlichting nu: Wat beoogt Steven Pinker? Terwijl heel wat mensen ervan overtuigd zijn dat de wereld op de rand van de afgrond staat, legt Pinker uit dat de mensheid, paradoxaal genoeg, op haar best is. Met dit essay belicht de sociaalpsychologische onderzoeker en hoogleraar aan Harvard zijn standpunt aan de hand van nauwkeurige en toegankelijke indicatoren en grafieken! Allen Lane Texaco: Het zwarte goud van het Amazonewoud tot de laatste druppel wegpompen en daarna het land met een van de ergste milieurampen aller tijden achter zich laten. Dit stripverhaal beschrijft de harde strijd van 30.000 inwoners en van advocaat Fajardo tegen het Texaco-imperium. Prachtig getekend en een verhaal dat er moest zijn. Les Arènes BD D.R.

Community Brussel van de ondernemers In de voetsporen van Karin Maquet Karin Maquet stond aan de wieg van Kammco, een onderneming die bedrijven en ondernemers helpt meer winstgevendheid en stabiliteit te bereiken. Zij is ingenieur van opleiding en heeft haar sporen verdiend in Luxemburg, Brussel en Stockholm. Ondanks een zeer internationale carrière voelt Karin zich vooral in Brussel thuis. Ze levert ons haar beste adresjes. Zoals vele Belgen die dit te kleine land hebben willen verlaten, heb ik er echt van genoten om naar Brussel terug te keren en me opnieuw onder te dompelen in wat de eigenheid van mijn stad en mijn land uitmaakt: de diverse culturen, toegang tot kwalitatief hoogstaand onderwijs en gezondheidszorg en een betaalbare levensstandaard. Brussel, bastion van Art Nouveau: Voor mij staat Brussel gelijk met Art Nouveau en lekker eten. Art Nouveau is een typisch Belgisch compromis: een subtiele mix van vernuft, nuttige vormgeving en schoonheid. Horta en zijn volgelingen zijn er volgens mij in geslaagd om stedelijke interieurs om te toveren en een bepaalde visie op de wereld te veranderen. De wijk waar je op zondagochtend naartoe moet: Ik ben helemaal weg van de sfeer in de Marollen op zondagochtend. Het is er niet meer zoals vroeger, maar de charme is er nog steeds door de stedelijke, artistieke en culturele incoherentie van de buurt. We gaan even op een terrasje zitten, mijn man bestelt een pils en ik een glas rosé en zo kunnen we urenlang naar de voorbijgangers kijken. De innovatieve keuken: Als consulente heb ik de gelegenheid om adressen in Brussel uit te testen. Mijn favoriet is de Sanzaru aan de Tervurenlaan. Daar vindt u iets unieks in Brussel: de Nikkei-keuken. Deze term dekt de grote aantallen Japanse immigranten en expats die aan het einde van de 19e eeuw naar Peru trokken. Het is een eerlijke mix van Japanse specialiteiten en Peruaanse smaken! Het hoofdkwartier van mijn kinderen: Het Kipkot in de SintBonifatiuswijk, een plek zonder poespas waar de beroemde Mechelse koekoek ongelooflijk gekarameliseerd wordt voorbereid! We zijn ook te vinden in de Bastoche, in Elsene, waar de pretentieloze kantinesfeer ons best aanstaat! Om de batterijen op te laden: Aan de rand van het Zoniënwoud, het park van Roodklooster, in Oudergem. De site is een natuurreservaat, net als het Zoniënwoud zelf. De fauna en de flora zijn er prachtig! ● Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 57 D.R. D.R.

Community TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR 100 000 Entrepreneurs VZW, Louizaln 523 - 1050 Brussel Nace : 85592 - Beroepsopleiding afg. : Santalena Monica 1974 BVBA, Isidore Geyskensln 19 - 1160 Brussel afg. : Pétillon Valérie 4Finance BVBA, Edith Cavellstr. 66 - 1180 Brussel Nace : 69201 - Accountants en belastingconsulenten afg. : Derdeb Rida ABC Europe NV, Guillaume Stocqstr. 42 - 1050 Brussel Nace : 46492 - Groothandel in kantoor- en schoolbenodigdheden afg. : Colsaerts Teddy Be More - Be positive BVBA, Jourdanpl. 26 - 1040 Brussel Nace : 47210 - Detailhandel in groenten en fruit in gespecialiseerde winkels 74300 - Vertalers en tolken 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Turkel Joseph Bevier Security BVBA, Drève Richelle 167 - 1410 Waterloo Nace : 80100 - Particuliere beveiliging afg. : Leeten Jonathan Brussels By Foot NP, Zeven Bundersln 49 - 1180 Brussel afg. : Ghislain François C-com GCV, Hoogstr. 99 - 1861 Wolvertem Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg. : Maes Corneel Comfort Stores BVBA, Rue Hurdumont 1 - 7880 Flobecq Nace : 4329901 - de installatie van verlichtings- en signaleringssystemen voor wegen en spoorweg afg. : Jürgen Leman Cryo Elegance BVBA, Robert Schumanpl. 2-4 - 1040 Brussel Nace : 86909 - Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. afg. : Abdessatar Maher 58 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 D et K BVBA, Den Draaier 12 - 1650 Beersel Nace : 46160 - Handelsbemiddeling in textiel, kleding, bont, schoeisel en lederwaren afg. : Kerner David Democracy's Roots VZW, Waaienbergstr. 76 - 1050 Brussel afg. : Prévost Martin Dynamite NV, Av. Montesquieu 6 - 1300 Wavre Nace : 1813012 - de bewerking van digitale gegevens : verrijking, selectie en koppeling van digitale gegevens op gegevensdragers 73200 - Markten opinieonderzoekbureaus afg. : Hellemans Marco Eurhostel NV, Georges Rodenbachln 6 - 1030 Brussel Nace : 56101 - Eetgelegenheden met volledige bediening 56102 - Eetgelegenheden met beperkte bediening 56290 - Overige eetgelegenheden afg. : Nicolas Kervyn Farida En Azaoum BVBA, Kortrijkstr. 49 - 1080 Brussel afg. : Azaoum Farida Go Invest Louise BVBA, Gulden Vliesln 40 - 1050 Brussel Nace : 41102 - Ontwikkeling van nietresidentiële bouwprojecten 68100 - Handel in eigen onroerend goed 68312 - Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis afg. : Kagan Robert Ibonok Odile Astrid NP, Brabançonneln 17 - 1000 Brussel afg. : Ibonok Odile Astrid Impact Square BVBA, JoséphineCharlottesq. 6 - 1200 Brussel Nace : 64999 - Overige financiële dienstverlening 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Houtart Alex IQ Room BVBA, Marsveldpl. 5 - 1050 Brussel Nace : 46510 - Groothandel in computers, randapparatuur en software 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 95110 - Reparatie van computers en randapparatuur afg. : Dubois Florent Ireachm.com NV, Schapulierstr. 14 - 1800 Vilvoorde Nace : 47410 - Detailhandel in computers, randapparatuur en software in gespecialiseerde winkels 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg. : Staveloz Peter IzziControl NP, Baron Dhanisstr. 61 - 1040 Brussel afg. : Azmy Karim Lafon Jérôme NP, Nachtvlindersln 3 - 1000 Brussel Nace : 85510 - Sporten recreatieonderwijs afg. : Lafon Jérôme Le Sphinx Développement SARL, Rue Cassiopée 27 - 74650 Chavanod afg. : Delafontaine Théo Matoux Loïc NP, Léopold Wienerln 127 - 1170 Brussel Nace : 85510 - Sport- en recreatieonderwijs 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Matoux Loïc Mehdi Bball NP, Livornostr. 3 - 1060 Brussel afg. : Kherroubi Mehdi Ngombela Mbombo Patrick NP, Chée Paul Houtart 248 - 7100 La Louvière Nace : 18120 - Overige drukkerijen 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten afg. : Ngombela Mbombo Patrick NT Build BVBA, Voltaireln 181 - 1030 Brussel Nace : 33110 - Reparatie van producten van metaal 41202 - Algemene bouw van kantoorgebouwen 43320 - Schrijnwerk afg. : Werbrouck Tom

Pivott BVBA, Schaerbeeklei 648 - 1800 Vilvoorde Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : De Groote Denis Proselect NV, Louizaln 279 - 1050 Brussel Nace : 7810001 - Zoeken, selecteren, verwijzen en plaatsen van personeel t.b.v. latere werkgever of werkzoeker : formulering van taakomschrijvingen; op geschiktheid testen van sollicitanten; natrekken van referenties 78300 - Andere vormen van arbeidsbemiddeling afg. : Kurt Erhan Stone Prod BVBA, Grondelsstr. 112 - 1000 Brussel Nace : 59120 - Activiteiten in verband met films en video- en televisieprogramma's na de productie 59130 - Distributie van films en video- en televisieprogramma's 62090 - Overige diensten op het gebied van informatietechnologie en computer afg. : Dubucq Thomas Techbat BVBA, Wijnheuvelenstr. 128 - 1030 Brussel Nace : 43390 - Overige werkzaamheden in verband met de afwerking van gebouwen 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Zghiri Zakia Texim CVBA, Rogierstr. 148 - 1030 Brussel Nace : 47512 - Detailhandel in huishoudtextiel en beddengoed in gespecialiseerde winkels 47721 - Detailhandel in schoeisel in gespecialiseerde winkels 47786 - Detailhandel in souvenirs en religieuze artikelen in gespecialiseerde winkels afg. : Onder Tufan Think Management BVBA, Muilemln 31 - 1740 Ternat Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg. : de Crom Jean-François Treenity Solutions BVBA, Barastr. 173-177 - 1070 Brussel Nace : 59111 - Productie van bioscoopfilms 59120 - Activiteiten in verband met films en videoen televisieprogramma's na de productie 60100 - Uitzenden van radioprogramma's afg. : Bulea Elena Yes4It BVBA, Jean Dubrucqln 237 - 1080 Brussel Nace : 33130 - Reparatie van elektronische en optische apparatuur 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg. : Esdar Yassine INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN 100 000 Entrepreneurs A+E Consult ABA Actiris Amazon Atrium Audi Brussels Belfius Besix Billy Bozar Bruxelles Formation Cinematek Cityfab1 Cream Consulting Damovo Desky DigitYser Disney Ecam Efp Enterprise Europe Network FCR Media Fedustria Flop Academy FNRS 30-31 32-33 50-51 10-11 ; 24-25 39-40 45 7-8 30-31 21-22 ; 30-31 ; 32-33 30-31 30-31 Brussel Plaatselijke Besturen 52-53 Brussels Invest & Export 45 24-25 30-31 36-38 10-11 32-33 4-5 39-40 56 32-33 41 20 ; 21-22 7-8 7-8 36-38 10-11 Fostplus G4S Golegal Google GS3 Hack Belgium Hub.brussels iMal Impulse Infrabel Iridia iVox Kaaitheater Kammco KBC Brussels Kinepolis Kip Kot Kokcinelo KU Leuven KVS LD Export Lefevere Group Masureel Veredeling MicroFactory Microsoft MIVB Mobi Munt, De MySkillCamp 7-8 10-11 44 39-40 16-17 13-14 45 36-38 45 10-11 39-40 7-8 30-31 57 4-5 48 57 10-11 19 ; 39-40 ; 54 30-31 21-22 7-8 7-8 36-38 39-40 30-31 13-14 30-31 6 OpenFab P&G P&V Plastoria Puilaetco Dewaay Priv. Bank. Roularta RTL Sanzaru Servcorp Solvay Brussels School Tada Telenet Texaco UBM ULB 36-38 48 30-31 21-22 54 48 48 57 54 27-28 30-31 10-11 56 48 Universal Pictures Valipac Vivendi Volkswagen VUB 24-25 ; 27-28 ; 30-31 ; 32-33 ; 34 ; 36-38 ; 39-40 56 7-8 48 7-8 XRintelligence 13-14 ; 19 ; 24-25 ; 30-31 ; 36-38 ; 39-40 48 Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 59

Agenda ICT 23.05 MANAGEMENT & RH, PERSONAL IMPROVEMENT 21.05 Stratégie et business pour PME (1) 05.06 Communication non-violente (CNV) (1) 06.06 Agile for Managers VERKOOP, MARKETING EN BEDRIJFSCOMMUNICATIE 13.05 & 06.06 SEO : passez en tête de page Google (1) 14.05 & 11.06 Facebook : créez une communauté (1) 14.05 & 11.06 Capsule vidéo : initiation pratique (1) 16.05 & 13.06 Instagram : valorisez votre image de marque (1) 16.05 & 13.06 Chatbot : créez une expérience client ininterrompue (1) 17.05 Publier sur LinkedIn (1) 21.05 & 18.06 Prospecter avec LinkedIn (1) 21.05 & 18.06 Sublimez vos photos avec votre smartphone (1) 23.05 Optimisez vos e-mailings (1) 23.05 & 20.06 Digital analytics : tips & tricks (1) 04.06 Google my business (1) 04.06 Facebook local : localisez-moi (1) 06.06 Facebook et stratégie publicitaire (1) 12.06 Mijn CRM-project is gelukt ! 60 ❙ Brussel Metropool - mei 2019 Réalité virtuelle et augmentée (1) 05.06 Digital… par où je commence ? (1) ➜ Caroline Coutelier +32 2 643 78 13 – cco@beci.be SOCIALE WETGEVING 10.05 Robotisation et IA : quels enjeux ? (1) 15.05 Bien rédiger une CCT d’entreprise (1) 23.05 Actualité de droit social dans la fonction publique (1) 24.05 Les vendredis de l’actualité sociale (1) 28.05 Préparer une visite du contrôle du bien-être au travail (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be HANDELSRECHT Seminarcyclus: Hervorming van het Wetboek van Vennootschappen 15.05 Passer de SPRL en SRL (1) 22.05 Limitation de la responsabilité des administrateurs (1) 29.05 Implications de la réforme sur la fiscalité de votre société (1) ➜ Alexis Bley +32 2 563 68 58 – ab@beci.be JURIDISCHE BEMIDDELING Tot 17.05 Opleiding tot erkend bemiddelaar in burgerlijke & handelszaken te Brussel Tot 11.06 Praktische oefeningen bemiddeling te Maasmechelen 13.05 Lunch Starter 14.05 & 27.06 Speed Business Lunch 14.05 & 04.06 & 04.07 Lunch restarter ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be (1) Enkel in het Frans Bekijk onze volledige agenda op www.beci.be 23 & 24.05 AI & Blockchain brokerage - Malta 23.05 Seize an opportunity in China ➜ Beci’s International Department +32 2 210 01 77 - jpm@beci.be Tot 18.06 Praktische oefeningen bemiddeling te Hasselt Tot 05.07 Opleiding tot erkend bemiddelaar in burgerlijke & handelszaken te Hasselt ➜ bMediation +32 2 643 78 47 – info@bmediation.eu GRATIS WORKSHOPS STARTERS & RESTARTERS 14.05 Statut social et cotisations sociales (1) 21.05 Un regard juridique sur mon statut social (1) 28.05 Comment financer votre entreprise ? (1) 04.06 Tour d’horizon des subsides à Bruxelles (1) ➜ Emmanuelle Einhorn starters@beci.be

Ondernemingen in overdracht Aankoop – verkoop van bio producten Omzet: 2 tot 3 Milj. € 10 tot 20 werknemers Import – export lederwaren en meubelstoffen Omzet: 1 tot 2 Milj. € 1 tot 10 werknemers De Transmission Hub van Beci is de grootste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen. Hieronder vindt u de jongste aanbiedingen: > 3 over te laten ondernemingen Creatie, bedrukking en distributie van edutainmentmaterialen Omzet: 2 tot 3 Milj. € 10 tot 20 werknemers > Voor kandidaat overnemers zoekt de Transmission Hub Onderneming actief in agro-voeding, grootdistributie, B2B of B2C Brussel, Wallonië Omzet < 1 Milj. € Schoonmaakbedrijf voor gebouwen - Syndicus Brussel Aankoopwaarde: 300K tot 1 Milj. € Wenst u uw onderneming gedeeltelijk of volledig over te laten? Hebt u belangstelling voor een van deze ondernemingen of kent u een over te laten onderneming in een van deze sectoren? De Transmission Hub van Beci begeleidt u doorheen uw overdracht- of overnameproject. Salima Serouane + 32 2 643 78 49 • Erick Thiry +32 2 643 78 36 • transmission@beci.be

De financiële steun van activa.brussels helpt ons, maar net zo goed ook de werknemers. Win-win dus! ERWIN HEUSBURG, HR-VERANTWOORDELIJKE BIJ ALL TEAM SERVICES, REKRUTEERDE MET ACTIVA.BRUSSELS. VERTROUW OP DE EXPERTISE VAN SELECT ACTIRIS OM TE REKRUTEREN Het ideale profiel rekruteren in Brussel? Perfect mogelijk met Select Actiris, Select Actiris combineert een grondige selectie met opleidingen en premies om ook voor jouw vacature de ideale kandidaat te vinden. Surf naar select.actiris.brussels en vraag raad aan je persoonlijke werkgeversconsultant. Met de steun van het Europees social fonds

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64

Home