Ideeën Voor of tegen herfederaliseren? Zelfs institutionalisten vinden onze staatsstructuur vandaag te complex. De zesde staatshervorming heeft voor een enorm kluwen gezorgd. Stemmen gaan nu op om bepaalde bevoegdheden te herfederaliseren. Een goed idee? Dave Sinardet, professor politieke wetenschappen VUB “Het is gezond dat we het debat over herfederaliseren voeren. Vroeger was het taboe. Na zes staatshervormingen met eenrichtingsverkeer lijkt het mij niet onlogisch dat je eens rationeel naar het resultaat ervan gaat kijken. Herfederalisering komt nu op tafel omdat Vlaanderen, Wallonië en Brussel op een aantal bevoegdheidsdomeinen wettelijk wel autonoom zijn, maar in de praktijk toch moeten samenwerken. Dat heeft veel te maken met Brussel: daar overstijgt de socio-demografische en socio-economische realiteit het gewest. Een voorbeeld is de Brusselse Ring, die grotendeels in het Vlaamse en het Waalse gewest ligt. Voor een coherent mobiliteitsbeleid rond Brussel moeten de regio’s én de federale overheid rond de tafel gaan zitten. Dan moet je een vergelijk vinden tussen vier regeringen, waarin momenteel acht partijen zijn vertegenwoordigd, die elkaar wel eens durven blokkeren. Als één regering de knoop doorhakt, kom je makkelijker tot een consensus. Vlaanderen wil nu het rekeningrijden invoeren, maar in Wallonië denkt men eerder aan een wegenvignet en in Brussel aan een stadstol. Los van de vraag of het mogelijk is drie verschillende systemen in te voeren, zeggen alle mobiliteitsspecialisten dat dit geen goed idee is. Is het dan niet beter om kafkaiaanse situaties te vermijden door dat soort bevoegdheden terug federaal te maken? Ik denk ook aan milieu en energie. Nuchter bekeken en ondanks de opsplitsing van bevoegdheden wordt niet zo’n verschillend beleid gevoerd. De kinderbijslag is nu geregionaliseerd, maar de systemen lijken sterk op elkaar. Had men dit niet evengoed op nationaal niveau kunnen regelen? Als je van één administratie op vier overschakelt, dan hangt daar een prijskaartje aan vast.” Bart Maddens, politicoloog KU Leuven “De reden waarom bevoegdheden naar de deelstaten werden overgeheveld is het gebrek aan efficiënt beleid op federaal niveau. De staatshervormingen waren een vorm van conflictbeheersing. Voorbeeld is de benoeming van de burgemeesters in de Vlaamse rand – denk maar aan Damien Thiéry die in Linkebeek geen burgemeester kon worden, omdat hij de taalwetgeving niet respecteerde. Dat dispuut is vergelijkbaar is met dat rond José Happart in Voeren in de jaren 80. Toen leidde dat tot een constante instabiliteit van de federale regering. Dat de bevoegdheid daarover nu bij de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur ligt, ontzorgt de federale regering. Niemand beweert vandaag dat we een goede staatsstructuur hebben. We zitten met een hallucinant kluwen van halfslachtige bevoegdheidsoverdrachten opgescheept. Zeker de zesde staatshervorming heeft alles zeer complex gemaakt, omdat ze nooit volledige bevoegdheden overhevelde. We staan voor een politieke keuze: herfederaliseren of de deelstaten meer homogene bevoegdheidspakketten geven. Ik geloof meer in de tweede optie. Bijvoorbeeld op het vlak van het arbeidsmarktbeleid kunnen we nog verder regionaliseren. De controle op werklozen is nu een Vlaamse bevoegdheid, maar de regelgeving rond de voorwaarden waaraan werklozen moet voldoen om in aanmerking te komen voor een uitkering is nog altijd federaal. Wat de stemmen pro herfederaliseren zich te weinig realiseren, is dat dit inhoudt dat je een nieuwe federale wetgeving moet creëren. Stel dat je het klimaatbeleid terug naar de federale overheid versluist, dan betekent dit dat je de drie verschillende klimaatdecreten, die op maat van de gewesten zijn geschreven, moet omvormen tot één nieuwe, federale klimaatwet die van toepassing is op het hele land. Zo creëer je onmiddellijk een communautair probleem dat potentieel destabiliserend zal zijn.” ● Peter Van Dyck Brussel Metropool - mei 2019 ❙ 19 © Getty
22 Online Touch Home