0

het maandblad van de Brusselse ondernemingen Nr 38 - Oktober 2018 Open data: olie in overvloed voor iedereen? P.20 Blockchain: een pak opportuniteiten voor Belgische bedrijven P.24 Intelligente kantoren: het ultieme wapen om medewerkers te verleiden P.28 Smart mobility: intelligentie achter het stuur P.30 ISSN 2406-3711

KLAAR VOOR UW DIGITALE VERSNELLING? Krijg 2u gratis hulp van een zelfstandige digitale expert om uw online marketing of sociale media te boosten. Jérôme Naif Expert in digitale versnelling DE DIGITALE VERSNELLING Maak nu een afspraak op digitaleversnelling.be

WOORD VOORAF Gemeenteverkiezingen en plaatselijke ontwikkeling Over een paar dagen stappen we naar de stembus gemeentemandatarissen te kiezen voor de komende zes jaar onderwerp dat de burger aanbelangt, en dus ook de zelfstandige, de ondernemer, de leerkracht, de student, de werknemer, de werkzoekende... allemaal mensen die een rol spelen gemeente – of ze nu stemgerechtigd zijn of niet. Op het dit eerste politieke niveau, heel dicht bij de bevolking, hebben de gemeenten een directe impact op het bedrijfsleven. En dan wel vanuit verscheidene invalshoeken: de lokale belastingen uiteraard, maar ook ruimtelijke ordening en stedenbouwkunde, handel, openbare netheid, werven, parkeren, veiligheid... Via de politieke barometer die we twee keer per jaar organiseren – en waaraan we een gemeentelijke dimensie toevoegden – hebben we, in overleg met onze leden, de verwachtingen van ondernemers op een rijtje gezet. Aan de hand daarvan stelden wij een handvest in vijf punten op, dat wij enkele weken geleden hebben voorgelegd aan de Brusselse burgemeesters, hun schepencolleges en de plaatselijke secties van de politieke partijen. Wat vragen wij? ➜ Een vergemakkelijking van het bedrijfsleven door een beter onthaal bij de gemeentelijke diensten, goede informatie, minder formaliteiten en het gebruik van moderne technologieën; Marc Decorte, Voorzitter van Beci ➜ Een betere toegankelijkheid voor de werknemers, in het bijzonder door een samenhangend parkeerbeleid, de promotie van het openbaar vervoer en voorrang aan leveringen en mobiele diensten; ➜ Een evenwicht tussen een redelijke belasting en de diensten die aan bedrijven worden geboden, samen met de creatie van banen en steun aan de economische groei; ➜ De veiligheid van mensen, werknemers en bezoekers, net als die van goederen, door een contactvriendelijke sfeer, respect voor de wet, sensibilisering voor netheid en de inrichting van openbare ruimten rond bedrijven; ➜ De bevordering van lokale ontwikkeling door vlottere contacten tussen lokale bedrijven en het gemeentebestuur, naast een systematische verspreiding van gemeentelijke informatie over lokale overheidsopdrachten en meer lokale inkoop, om de koolstofvoetafdruk te verkleinen. Zulke verbintenissen bieden tegelijk een visie, meetbare doelstellingen en actiemiddelen toegesneden op de lokale realiteit. Bij het schrijven van dit ‘Woord vooraf’ kregen we de eerste reacties op onze oproep binnen. Ze waren zeer bemoedigend. De uitdaging bestaat er nu in dit handvest door de nieuwe gemeentelijke meerderheden te laten goedkeuren – en ervoor te zorgen dat het ten uitvoer wordt gelegd. Het sociaaleconomische aspect van lokale ontwikkeling maakt deel uit van de missie van Beci. We hopen met de Brusselse gemeenten te mogen samenwerken. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 1

INHOUD 4 6 Beci online Digest Think Tank 10 Open Source 12 Voor Voka en Beci eindigt mobiliteit niet aan de gewestgrenzen 15 Vóór of tegen de veralgemening van de zones 30? Internationaal 16 4 hulpmiddelen voor import/export buiten de EU 17 Innovatie: Europese subsidies zijn ‘hard to get’ Smart Cities, Smart Companies 20 Open data: olie in overvloed voor iedereen? 22 Alexander De Croo: "Digitalisering van België zit op schema" 23 Bianca Debaets: "Het is belangrijker om een kader te creëren dan om alles zelf te doen" 24 Blockchain: een pak opportuniteiten voor Belgische bedrijven 26 Artificiële intelligentie, ook in kmo’s 27 Mobiele apps om in Brussel beter te werken en te leven 28 Intelligente kantoren: het ultieme wapen om medewerkers te verleiden 30 Smart mobility: intelligentie achter het stuur Dynamiek 32 Eerlijke handel: de ondernemingen verbinden zich 35 “Weg met de mythes rond overheidsopdrachten” 38 Starter: Envie du jour Community 40 Het Beci nieuws in beeld 42 BrusselsLife: Al wat u moet zien en weten in Brussel 44 Toetredingsaanvragen 45 Agenda 45 Index 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER Brussel Metropool Nr 38 – Oktober 2018 KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL In november: Internationale handel Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Édouard Cambier, Marc Decorte, Johan Debière, Adrien Dewez, Donatienne de Vleeschauwer, Stef Gyssels, Gaëlle Hoogsteyn, Marc Husquinet, Caroline Mair, Gilles Quoistiaux, Morgan Van Cleven, Guy Van den Noortgate, Peter Van Dyck en Matthias Vanheerentals. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Catherine Tricot – T +32 475 49 65 72 ctr@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Romain (Anderlecht), zoekt werk in de Horeca. “HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.” 15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekru terings dienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

NEWS BECI ONLINE Social Media Bit4You, het nieuwe Belgische platform voor de uitwisseling van crypto-activa, werd bij Beci ingehuldigd in aanwezigheid van minister Alexander De Croo. Meer hierover op p. 8. #BECImember: Als nieuw Beci-lid en partner van MO, de pop-up voor stedelijke mobiliteit, focust Troty op het delen van elektrische steps waarmee u Brussel op een coole manier doorkruist. Neem een kijkje op www.troty.be. Weer een business opportunity gepubliceerd op be.connected, het platform dat de kamers van koophandel van acht landen gezamenlijk beheren. Gratis voor Beci-leden. Meer informatie op beconnected.tiao.world. You’ve just missed: Een dag om de SEO van uw website te leren verbeteren: de SEO Camp Day dat op 14 september bij Beci plaatsvond. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 4 BECI - Brussel metropool - oktober 2018

NEWS BECI ONLINE In uw nieuwsbrief van september U bent een deskundige in uw vakgebied. Uw competentie is uw meest overtuigend argument. Deel ze met onze lezers, want zij zijn uw potentiële klanten. Wij bieden 10 tips voor het schrijven van uw eerste artikel. Even gaan kijken op https://go.beci.be/content_marketing Een verbod op uitingen van persoonlijke overtuigingen op de werkplek? Beci stelt u een modelclausule voor. Dit leest u op onze website Deze artikelen staan op www.beci.be BECI - Brussel metropool - oktober 2018 5

NEWS DIGEST Het investeringspact: op naar een investeringsquote van meer dan 3% Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) is al jaar en dag voorstander van meer doelgerichte, publieke investeringen die de economische groei kunnen aanzwengelen en zo meer werkgelegenheid kunnen creëren. Met het Investeringspact heeft het Strategisch Investeringscomité een degelijk werkstuk afgeleverd. ‘De uitrol van dit pact kan wel maar slagen als alle partijen zich over de grenzen van meerderheid en oppositie, over verschillende bevoegdheidsniveaus en over verschillende legislaturen heen engageren om deze mee te uit te voeren’, aldus het VBO. In 2011-2015 beliepen de publieke investeringen in vaste activa in België slechts 2,4% van het bbp, 0,6 procentpunt-bbp minder dan gemiddeld in onze 3 buurlanden en ongeveer 0,4 procentpunt-bbp minder dan gemiddeld in de Europese Unie. Dat is ook slechts de helft van wat in de periode 1970-1983 geïnvesteerd werd. Er wordt, om het met een boutade te zeggen, nog maar net genoeg geïnvesteerd om de gaten en putten in onze wegen te vullen. De domeinen waarin er volgens het Investeringspact meer publieke investeringen nodig zijn, zijn dan ook niet lukraak gekozen: digitalisering, cybersecurity, onderwijs, gezondheidszorg, energie en mobiliteit. Dit investeringspact vestigt ook de nodige aandacht op heel wat omgevingsfactoren, zoals een aanpassing van het vergunningenbeleid, een eenvoudiger en soepeler kader voor publiek-private partnerschappen of een hervorming van de Europese begrotingsregels. In het Pact werden om en bij de 150 miljard euro aan investeringen naar voren geschoven in de periode 2019-2030, waarvan de overheden 45% of ongeveer 65 miljard euro voor hun rekening zullen nemen (5 miljard euro per jaar). Daarmee zou onze jaarlijkse investeringsquote tussen 3 en 3,5% van het bbp uitkomen, wat ons terug in de buik van het Europese peloton zou brengen. Pieter Timmermans “Bij ons is meer budgettaire voorzichtigheid geboden gezien de hoge overheidsschuld, maar het verdient zeker aanbeveling om voor een inhaalbeweging inzake overheidsinvesteringen te zorgen. Daarbij zal het cruciaal zijn om erover te waken dat die projecten worden gekozen die op termijn het meest bijdragen tot de verhoging van het groeipotentieel van de Belgische economie. Gezien de gebrekkige staat van ons wegen- en spoorwegennet en de belangrijke noden in onze energie- en digitale infrastructuur, zijn belangrijke investeringen in die domeinen zeker te verantwoorden”, besluit Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO. Meer info: www.vbo-feb.be 6 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Productiestart van de Audi e-tron Audi startte begin september de serieproductie van de Audi e-tron, de eerste volledig elektrische SUV van het merk met de vier ringen. Met een laadvermogen tot 150 kW aan een snellaadpaal is hij in 30 minuten klaar voor de volgende afstandsrit. Misanorood en klaar voor gebruik op de weg: Peter Kössler, Lid van de Directie en verantwoordelijk voor productie en logistiek bij AUDI AG, en Patrick Danau, woordvoerder van het directiecomité van Audi Brussels konden het niet aan zich voorbij laten gaan om de eerste Audi e-tron modellen geluidloos van de productieband te zien rollen. “De Audi e-tron is een echte pionier”, zegt Peter Kössler. “Hij beschikt over innovatieve technologieën zoals virtuele buitenspiegels en combineert de traditionele Audi kwaliteit op gebied van handelingen en dynamiek met technische ‘Vorsprung’. Onze Brusselse vestiging werd op grote schaal gemoderniseerd voor de productie van deze elektrische wagen. Audi Brussels is bijkomend de eerste gecertificeerde CO2-neutrale serieproducent in het premium segment wereldwijd. Alle processen in de productie en andere activiteiten in de fabriek die emissies genereren, worden ofwel afgedekt met hernieuwbare energieën, ofwel gecompenseerd met milieuprojecten.” “Audi heeft voor de Audi e-tron zelf talrijke competenties ontwikkeld, alsook de batterijtechnologie en de aandrijving van de wagen. De medewerkers hebben de vele productiefases opnieuw bedacht, gepland en omgezet”, zegt Patrick Danau. De fabriek heeft sinds de zomer van 2016 de carrosseriebouw, de lakafdeling en de montage grootschalig omgebouwd en haar eigen batterijproductie opgebouwd. Autonome transportsystemen vervoeren de batterijen van de elektrische wagen in de juiste volgorde naar de montagelijn. De medewerkers in Brussel hebben meer dan 200.000 trainingsuren specifiek voor de eerste volelektrische Audi achter de rug en zijn dus perfect voorbereid voor de productiestart. Info : www.e-tron.audi

Wij ontvangen u al 60 jaar met passie De afgelopen 60 jaar is Brussels Airport uitgegroeid tot een van de beste luchthavens in Europa. De luchthaven verbindt de Europese hoofdstad met maar liefst 238 bestemmingen over de hele wereld en ontvangt elk jaar 25 miljoen passagiers met het beste van wat de Belgische gastvrijheid te bieden heeft: passie voor eten, liefde voor muziek, creativiteit in kunst en mode, en een hartelijk gevoel voor humor. Volg ons via #BrusselsAirport60years

NEWS DIGEST Lage-emissiezone in Brussel: vanaf oktober kans op boete Sinds 1 januari 2018 is het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een lage-emissiezone (LEZ) en mogen de oudste dieselwagens het grondgebied niet meer binnen. De eerste negen maanden bestaan uit een overgangsperiode – waarin enkel waarschuwingen zullen worden gegeven – maar vanaf oktober 2018 zal het niet-naleven van de toegangscriteria aanleiding geven tot een boete. De controle van de voertuigen gebeurt met camera’s die de nummerplaten scannen. De boete voor het niet -naleven van de toegangsregels tot de LEZ bedraagt 350 euro. Hieronder kunt u een aantal belangrijke stappen vinden om zeker te zijn dat u goed bent voorbereid: Elke maand wordt 400 miljard euro aan bitcoins verhandeld, waarvan starter Bit4You een deel wil verwerken met een geruststellende oplossing. Die is namelijk in lijn is met de Belgische wetgeving, maar ook met de nieuwe richtlijnen inzake de bestrijding van de financiering van terrorisme en het witwassen van geld (AMLD5) die vanaf 2019 in voege treden. 1. Controleer of uw voertuig al dan niet conform is via https://lez.brussels/nl/content/mijn-voertuig of via http://sim.lez.brussels/intro 2. Indien uw voertuig niet conform is, kan een dagpas worden aangekocht (maximaal 8 dagen/jaar). 3. Alle voertuigen die ingeschreven zijn in het buitenland moeten verplicht worden geregistreerd. Deze registratieaanvraag is kosteloos en moet worden gedaan via het e-formulier dat u op Irisbox vindt. De registratie van het voertuig is geldig gedurende 3 jaar voor zover de gegevens met betrekking tot het voertuig niet veranderen. Meer info: www.lez.brussels Bit4You, het eerste Belgische uitwisselingsplatform voor bitcoins, bij Beci gelanceerd Eind augustus schreef de Belgische fintech-sector opnieuw geschiedenis. Bit4You CEO Sacha Vandamme, een jonge computerwetenschapper van 24 jaar, onthulde bij Beci het eerste Belgische uitwisselingsplatform voor cryptoactiva (bitcoin, ether …) in aanwezigheid van viceminister en minister van digitale agenda Alexander de Croo. De Croo had de eer om de eerste transactie te verrichten. 8 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Twee ‘serial’ ondernemers ondersteunen Sacha Vandamme in haar project: Marc Toledo (Toledo Telecom) en José Zurstrassen, (Skynet, Keytrade Bank, Mymicroinvest). Mevr. Vandamme ontwikkelt zeer snel haar activiteiten in de nochtans zeer gereguleerde wereld van de financiën, dankzij de meer dan 50 jaar gezamenlijke ervaring van haar twee partners en de modernste identificatietechnologieën van Belgian Mobile ID, de ontwikkelaar van de mobiele app itsme. Worldline ondersteunt Bit4You met zijn innovatieve betaaltechnologie en laat gebruikers van het platform toe eenvoudig en veilig te betalen met cryptomunten via een betaalkaart. Cryptoassets, ook wel cryptomunten genoemd, vormen het hart van een nieuwe digitale economie die tegelijk eenvoudig in gebruik is, onmiddellijk reageert en gericht is op de specifieke behoeften van de klanten. Bedrijven die actief zijn in de technologieën van de toekomst (blockchain, biometrie, gedeeld onderzoek, big data...) zullen deze systemen steeds meer gebruiken om hun diensten te verzilveren. Hiertoe zullen ze platformen als BitT4You nodig hebben. Om zijn verdere groei te stimuleren contacteert Bit4You andere professionele investeerders en is de starter op korte termijn op zoek naar een tiental medewerkers. Het bedrijf hoopt om in 2019 50.000 klanten te bereiken en 5 miljoen euro omzet te draaien. Meer info: www.bit4you.io

NEWS DIGEST Een op de drie Belgen wil van baan veranderen omwille van pendelstress Dit blijkt uit een online-onderzoek dat in het kader van de Europese mobiliteitsweek voor Tempo-Team is uitgevoerd. Zeven op de tien Belgen verplaatsen zich vijf keer per week met de auto naar hun werk. Maar deze afstanden zijn geen lachertje: een derde van de respondenten omschrijft ze als stressvol en onvoorspelbaar. Deze mensen overwegen zelfs om een andere baan te zoeken in een toegankelijker bedrijf. Oorzaken zijn de duur van de rit en de verkeersoverlast (respectievelijk 48% en 46%). Een vergelijkbaar deel van de werknemers erkent dat dit mobiliteitsprobleem en de stress die het teweegbrengt, een aanzienlijke impact hebben op de werkbelasting. Wie met de trein, bus, tram of metro naar het werk pendelt, drukt zich vaak negatiever uit over de verplaatsingen dan wie met de auto komt (50% versus 30%). Voor 36% van de Belgische werknemers is de slechte toegankelijkheid van hun werkplek een belangrijke reden om van baan te veranderen – in 2015 was slechts 23% die mening toegedaan. Dit werd het op één na belangrijkste argument, na een beter salaris (62%), om de huidige functie te verlaten voor een andere. De werkgevers zijn zich bewust van het probleem: zes op de tien investeren in de mobiliteit van hun personeel en meer dan de helft moedigt de werknemers aan om met de fiets of het openbaar vervoer te gaan werken in plaats van met de auto, bijvoorbeeld door in de kosten tussen te komen (65%) of door een voertuig gratis ter beschikking te stellen (35%). Eén op de tien werkgevers heeft ook een mobiliteitsbudget voorzien en één op de vijf is van plan dat te doen. Tweederde van de werknemers is voorstander van een dergelijk systeem. Tot slot toont het onderzoek aan dat een flexibeler arbeidsorganisatie ook een eerste oplossing biedt: werknemers die zich niet elke dag opnieuw naar hun werkplaats moeten verplaatsen, zijn vaak tevredener over het evenwicht tussen werk en privéleven dan hun collega's die dagelijks pendelen (70% versus 54%). Dit lijkt veelbelovend voor één op de drie respondenten, die de kans krijgen om thuis te werken. Investeringen in alternatieve vervoerswijzen, een mobiliteitsbudget, de combinatie van verschillende vervoerswijzen en de keuze van tijd en werkplek zijn noodzakelijke inspanningen. Meer informatie: www.tempo-team.be Hoe beïnvloedt e-commerce het retaillandschap? Het is een vaak gebruikte stelling: e-commerce maakt de fysieke winkels kapot. Leegstand kleurt de winkelstraten. Waar er begin 2017 20.095 panden leeg stonden in België, waren dat er een jaar later 21.027. Dat betekent dat de leegstand de kaap van de 10% bereikt heeft. Heeft e-commerce de markt werkelijk zodanig veranderd dat er geen toekomst is voor traditionele winkels? Het antwoord is kort en bondig: nee. De markt evolueert steeds meer naar een gecombineerd model. In vaktermen spreekt men over het “phygital model” (“physical” en “digital”) of het “brick-and-clickmodel” (fysieke “bricks” en online “clicks”). Een voorbeeld hiervan is Hunkemöller. Zij houden hun klanten steeds op de hoogte van online en offline acties. Sommige kortingen zijn enkel geldig via de webshop, andere in de fysieke winkels. Dat zorgt ervoor dat klanten via beide kanalen aankopen. Het fysieke aspect blijft voor de klant heel belangrijk. Uit onderzoek blijkt dat 6 op 10 Belgische consumenten offline de producten willen zien en aanraken alvorens over te gaan tot aankoop. Zo evolueert een klassieke winkel naar een showroom. Op die manier is het aankoopproces in de winkel een belevenis maken die alle zintuigen aanspreekt. Hier zijn enkele uitdagingen voor de verkoperszijde aan verbonden. Zowel via online als offline kanalen moet het zicht op de voorraad correct zijn. De verkoper wil te allen tijde vermijden dat hij een transactie mist omdat het product foutief als onbeschikbaar aangeduid staat. Daarnaast wil hij ook niet dat de klant een aankoop maakt voor een product dat niet in voorraad is. De klant heeft online toegang tot een overvloed van informatie. Dat kan ertoe leiden dat hij beter geïnformeerd is dan de verkoper op het moment dat hij de winkel bezoekt. De winkels moeten hun doelpubliek dus proberen voor te blijven. Daarnaast moet de klantenervaring standvastig zijn via alle kanalen. Dat betekent dat de wijze waarop men interageert met de klant zowel offline als online in dezelfde lijn moet liggen. En wat is het resultaat voor fysieke winkels? De winkeliers focussen zich steeds meer op belangrijke commerciële aderen om hun flagship stores te positioneren. De minder aantrekkelijke locaties worden verwaarloosd en creëren commerciële leegstand. Bovendien stijgt de nood aan flexibiliteit: er is steeds meer vraag naar verhuur op korte termijn, bv. voor pop-up shops waar klanten gedurende een beperkte periode fysiek kunnen kennismaken met een bepaald product. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 9 © Shutterstock

THINK TANK hangt aan zijn smartphone. Ze zijn gespannen, agressief, bereid om me te overrijden om drie seconden te winnen. OPEN SOURCE Édouard Cambier, Co-Owner van Seed Factory en Voorzitter van de Belgian Workspace Association Met de wagen in de stad, een ware pijniging! Ik ben aan het veranderen, maar pijnloos is anders. Sinds enkele maanden heb ik drie kantoren in Brussel: mijn thuisbasis is de Seed Factory, in Etterbeek. ‘s Morgens werk ik bij Beci, aan de Louizalaan, en in de namiddag ben ik vaak voor de voor de Belgian Workspace Association actief, in de Generali-toren, eveneens aan de Louizalaan. Wanneer ik me een dag lang met de fiets verplaats voor mijn werk, leg ik gemiddeld 16 km af. Stel u voor: eind de jaren '90 had ik ervoor gekozen om bij Roularta te werken – voor de uitdaging, de sector en vooral de mooie ‘lagune’-blauwe auto. Ik ben daar van teruggekomen. Ik vertrek rond 8 uur 's morgens van het Sint-Jobplein voor een eerste afspraak met een collega of een klant in het Café de la Presse. De rit op mijn elektrische fiets is aangenaam, door het Terkamerenbos. In de jaren '80 was dit bos nog steeds het trefpunt van allerlei Golf GTI gedoe. Vandaag is de stad geëvolueerd en is het tijdens de dag comfortabel rijden in dit deel van Brussel. Behalve dan rond 8u30: het bos geraakt verzadigd door een drukke stroom van auto's uit Waterloo. Véél minder aangenaam. Dan moet ik uiterst voorzichtig zijn, want twee derde van de autobestuurders 10 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 De fiets is voor mij een vrij recente beslissing. Het was bijna onmogelijk geworden om de stad met de wagen te doorkruisen, te parkeren en boetes te vermijden wegens verkeerd parkeren, snelheidsovertredingen of verboden maneuvers. Ik koos dus voor een andere mobiliteit en kocht in 2016 een elektrische fiets. Was dit niet onvermijdelijk geworden, dan zou ik nog steeds met mijn auto rijden – en aan de gsm hangen. Vandaag ben ik 52. Ik hoef geen kinderen naar school te brengen, boodschappen te doen of lange afstanden af te leggen. Daarom fiets ik voortaan tussen de ULB-VUB, de Kazernes en de Waterloose Steenweg. Fietsen vereist in Brussel een maximale concentratie. Tussen het wangedrag van sommigen achter het stuur, de fietsers die geen boodschap hebben aan rode lichten, de gaten in het wegdek en de 4X4’s die mij vooral niet willen zien, is het wel even doordouwen! Op het einde van de dag heb ik hoestbuien. Of er iets hapert aan mijn gezondheid? De uitlaatgassen irriteren mijn stembanden, vrees ik. Ik merk ook dat er in de overgrote meerderheid van de auto's slechts één persoon zit. Als elke chauffeur een passagier zou meenemen, zou er in Brussel eenvoudigweg geen sprake van files meer zijn. 30 jaar geleden woonde ik in Washington. In die tijd waren er op de snelwegen rijstroken gereserveerd voor auto's met 2 of 3 inzittenden, en slechts één rijvak voor auto's met één persoon aan boord... Degenen die alleen wilden rijden (wat ik respecteer), moesten gewoon vroeger vertrekken! De mobiliteit kan vrij eenvoudig worden opgelost. Kijk: deze zomer hadden we (bijna) geen problemen in Brussel, terwijl velen bleven werken. Er is niet meer nodig dan een paar duizend mensen die hun werktijden aanpassen. En het is geregeld. De grote steden zullen zich in ieder geval blijven ontwikkelen. Brussel zal moeten omgaan met meer jongeren, meer expatriates en meer creativiteit. Als elke inwoner even wil nadenken, zijn verplaatsingen analyseren en zijn mobiliteit aanpassen, ligt het doel binnen handbereik. Een paar voorbeelden. Waarom brengt u uw kind individueel naar school terwijl er een app (Koalift) bestaat om drie kinderen per auto te vervoeren? Waarom komt u alleen met de auto en betaalt u een peperdure parkeerplaats, terwijl er binnenkort met wifi uitgeruste B2B kantoorbussen de weg afleggen? Waarom rijdt u elke ochtend naar Brussel of Antwerpen, terwijl u op 144 werkplekken tussen Knokke en Poix-Saint-Hubert terecht kunt? Waarom werkt u niet thuis en vraagt u uw baas niet u te vertrouwen? Volgens het VIAS-Instituut beschikt 42% van ons over de middelen om regelmatig thuis te werken, maar slechts 8% doet dat. Zeg eens, werkgevers, wordt het geen tijd om uw medewerkers in alle vertrouwen thuis te laten werken of vanuit een andere plek? Wij zouden ons op die manier veel vlotter kunnen verplaatsen. Hartelijk dank bij voorbaat, he! ● D.R.

BOÏNG Goed verzekerd voor Brussel ? In Brussel is een ongeluk snel gebeurd : twee auto’s die botsen, een val met de fiets, een bal die door een ruit vliegt… Het is niet altijd makkelijk om te weten wat te doen in dergelijke situaties. Precies daarom stellen de experten van KBC Brussels u KBC Brussels Assist voor, een app die het u mogelijk maakt online een ongeval aan te geven, uw verzekeringsmakelaar te contacteren of foto’s van de feiten op te slaan. www.kbcbrussels.be/verzekeren V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

THINK TANK MOBILITEIT Voor Voka en Beci eindigt mobiliteit niet aan de gewestgrenzen Voka en Beci bundelen de krachten om bedrijven uit Brussel en de Rand gezamenlijk te informeren over de werken aan de Leopold-II-tunnel en de Brusselse ring. De werkgeversorganisaties zullen ondernemers aansporen om een duurzaam mobiliteitsplan te ontwikkelen en alternatieven te zoeken voor het autosolisme. Matthias Vanheerentals zeer belangrijk dat bedrijven uit Vlaams-Brabant goed weten wat hen te wachten staat. Zo worden er minder sluipwegen gezocht en creëer je minder verkeerschaos.” De renovatie van de Léopold II-tunnel, waar 80 000 wagens per dag doorrijden, zal tot 2021 duren. D e werken aan de Leopold-II-tunnel duren tot 2021 en kosten de Brusselse regering 463 miljoen euro. Deze tunnel slikt dagelijks 80.000 wagens, waarvan de helft pendelaars. De Vlaamse regering investeert 3 miljard euro in de hervorming van de Brusselse ring, het Brabantnet en de verschillende fietspaden en verbindingen tussen Brussel en de Rand. Voor de tramlijnen en de fietspaden wordt er nu al her en der gewerkt. De ring zelf wordt pas ten vroegste in 2021 onder handen genomen voor werkzaamheden die enkele jaren zullen duren. In de aanloopfase van deze werken willen Voka en Beci alle bedrijven uit Brussel en de Rand gezamenlijk informeren. “Communicatie en bereikbaarheid zijn topprioriteiten voor bedrijven. We zullen alle mogelijke data in real-time ter beschikking stellen aan ondernemers en pendelaars”, zegt Jan De Brabanter, secretaris generaal van Beci. “Een ondernemer wil vooraf weten hoe lang de werken duren en wat er verandert. Hij wil ook weten of hij nadien nog voldoende rendement zal halen. We willen zekerheid bieden.” Ook Peter Van Biesbroeck, algemeen directeur van Voka Vlaams-Brabant, benadrukt het belang van goede communicatie. “We hebben een duidelijk mandaat gekregen van de Vlaamse regering om bedrijven te informeren. Onze bereikbaarheidsmanager geeft automatisch alle informatie door aan Beci zodat zij die kunnen verspreiden aan de Brusselse bedrijven, en vice versa. Voor de werken aan de Brusselse tunnels is het 12 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Alternatieven Bij veel bedrijven in de Rand gebruikt 90 à 95 % van de werknemers de wagen voor het woon-werkverkeer. De helft bedrijfswagens, de overige privé. “Als iedereen zijn wagen blijft gebruiken aan de huidige bezetting van 1,1 persoon per wagen, geeft dat een enorme verkeerschaos, zeker als de werken op de ring beginnen,” zegt Peter Van Biesbroeck. “Een verkeersinfarct in deze regio heeft ook gevolgen voor heel het land. Maar er is meer nodig dan alleen de werken aan de Ring om de verkeersproblemen op te lossen. Daarom laten we bedrijven nu al nadenken over duurzamere alternatieven dan het auto-solisme. Die oplossing is een modal shift: mensen op een andere manier naar het werk krijgen. We bundelen alle interessante alternatieven voor de auto en stemmen die af op de behoeften van de ondernemers en hun personeel. Zo kunnen ze op basis van hun locatie en grootte de juiste keuzes maken. Vervolgens zullen we hen helpen om een mentaliteitswijziging bij hun medewerkers door te voeren. Gewoontes veranderen is de grootste uitdaging.” Volgens de werkgeversorganisaties bestaan er veel alternatieven voor de wagen, al zijn die niet altijd even gekend. “De openbare vervoersaanbieders NMBS, MIVB en De Lijn bieden interessante abonnementen aan. Het is verrassend hoe weinig bedrijven dat weten”, zegt Van Biesbroeck. “Verder heb je fietsdelen in combinatie met allerlei apps en kunnen bedrijven inzetten op de fietsvergoeding of fietspremie, of de aankoop van een bedrijfsfiets aan interessante fiscale voorwaarden. En dan blijft er natuurlijk nog carpoolen. In de regio Zaventem-Diegem ondersteunden we een app voor carpoolen over de bedrijfsgrenzen heen. Na een jaar zitten we al aan 600 deelnemers. Chauffeurs genieten van voorbehouden parkeerplaatsen en een fiscaal © Studio Dann

voordeel. We dromen van één speler die mobiliteit echt als een dienst ziet en al die vervoerswijzen integreert in één app.” Bereikbaarheidsmanager Kasper Demol ziet ook mogelijkheden voor samenwerkingsverbanden tussen bedrijven. “10 bedrijven die samen een shuttlebus inzetten voor 50 werknemers, is veel efficiënter dan 10 bedrijven met elk een shuttledienst voor 5 werknemers. Die samenwerking tussen bedrijven willen we opzetten voor men aan de ring zelf begint te werken. Zeker voor kmo’s, die minder middelen hebben, is het interessant om aan te sluiten op de initiatieven van grote bedrijven of samenwerkingsverbanden.” Beci lanceerde eind maart ook Mo; de Urban Mobility Popup in samenwerking met 24 private partners. “Met Mo; willen we de stedelijke multimodaliteit bevorderen, namelijk de keuze voor het meest geschikte vervoersmiddel voor een gegeven traject op een bepaald moment. De mobiliteitsvraagstukken zijn de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd. Er zijn echter ook heel wat innovatieve oplossingen ontstaan, waaronder gedeelde mobiliteitsoplossingen, multimodale navigatie en micromobiliteit. Het onderwerp is complex maar er bestaan talrijke oplossingen. Het is onze taak om bedrijven te leiden naar de partners die op het terrein succesvol zijn. Een andere belangrijke doelstelling is om de verschillende mobiliteitsactoren te doen samenwerken, zowel privé als publiek. Kortom, het ecosysteem van de Brusselse mobiliteit doen rijpen en een collaboratieve dynamiek creëren. Een mirakeloplossing bestaat niet. De oplossing is te vinden in het bundelen van initiatieven en maatregelen die, indien coherent en effectief toegepast, een antwoord bieden op het vraagstuk,” zegt Ischa Lambrechts, adviseur mobiliteit bij Beci. Promotie en gamification Om de bedrijven te informeren over alle initiatieven die er bestaan, wordt er sterk ingezet op dialoog. “We bezoeken dit jaar een 100 tal bedrijven in de Rand”, zegt Peter Van Biesbroeck van Voka. “In eerste instantie bedrijven met meer dan 100 medewerkers om snel impact te genereren. Samen met onze bereikbaarheidsmanager proberen we ook alle bedrijven uit de Rand via infosessies te informeren en samenwerkingsverbanden op te zetten. Het is zeer belangrijk dat bedrijven verschillende mobiliteitsoplossingen vooraf uitproberen en testen om er voeling mee te krijgen. We starten ook een lerend netwerk op waar we bedrijven samenbrengen om hun kennis en ervaring te delen over de verschillende modaliteiten. Er is echt veel goesting om samen te werken.” Beci zal de komende jaren in samenwerking met Maestromobile Critical MaaS blijven organiseren. “Elke onderneming die deelneemt, stelt een manager aan die zich een week lang inzet om voor zijn/haar verplaatsingen gebruik te maken van verschillende verplaatsingsmodi,” zegt Jan De Brabanter. De deelnemer kan alle diensten gebruiken die verkrijgbaar zijn in Brussel en de Rand. Hoewel hij zijn eigen auto mag gebruiken, is het de bedoeling dat hij nieuwe verplaatsingswijzen uitprobeert en multimodaliteit ontdekt. De werkgever kan wel een kader creëren, het is belangrijk dat de werknemer uiteindelijk zijn gedrag aanpast. “Ze moeten ook een mentaliteitsshift maken”, zegt Van Biesbroeck. “Bij jonge medewerkers zien we dat ze een bedrijfswagen niet meer als een prioriteit beschouwen. Het maakt hen niet uit met welke vervoersmiddelen ze op hun werk geraken: als ze er maar vlot geraken. We doen ook een oproep naar de sociale partners en de vakbonden om mee te helpen dit project te realiseren. De files zorgen voor frustraties bij de medewerkers en een verstoorde work-life-balans. Dat maakt het voor werkgevers dan weer moeilijker om werknemers te behouden of aan te trekken. Waardoor bedrijven soms verhuizen, wat zowel wij als Beci niet graag zien gebeuren. De investeringen in betere mobiliteit wegen niet op tegen de meerwaarde van tevreden en gemotiveerde werknemers.” Juridisch De laatste jaren zijn er heel wat nieuwe vervoersmodaliteiten ontstaan. Voka en Beci hebben een boodschap voor de overheden. “Zolang er geen eenduidig fiscaal en wettelijk kader bestaat, is er geen rechtszekerheid voor bedrijven,” stelt Jan De Brabanter. “We roepen de overheden op om het wettelijk kader af te stemmen op al die duurzame vervoersoplossingen. De invoering van een echt mobiliteitsbudget is één van de speerpunten van de mobiliteitsvisie van Beci. De cash-for-car-regeling is voor ons altijd onvoldoende geweest. Met het nieuwe wetsvoorstel is een stap in de goede richting gezet maar het is nog niet optimaal. Zo werd bijvoorbeeld het klassiek autoverhuur niet in het voorstel opgenomen. Verder is het belangrijk dat we beschikken over real-time data van de werven in Brussel. We kunnen die informatie omzetten en communiceren aan de bedrijven en pendelaars. Mobiliteit eindigt immers niet aan de gewestgrenzen, dus willen we ook met onze samenwerking die grenzen overstijgen.” ● Van links naar rechts: Ischa Lambrechts, Peter Van Biesbroeck, Kasper Demol en Jan De Brabanter. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 13 © Studio Dann

De circulaire economie in Brussel: een kans voor uw bedrijf! 87% van de bedrijven van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die hebben deelgenomen aan een barometer van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) vinden dat de circulaire economie de komende jaren veel kansen biedt. Bent u nog niet overtuigd? Wilt u meer weten over de mogelijkheden die de circulaire economie biedt? U leest het in dit overzicht! Circulaire economie, wat is dat? De circulaire economie onderscheidt zich van de traditionele lineaire economie, die wordt gekenmerkt door ‘ontginnen, produceren, consumeren, weggooien’. Het streven is om grondstoffen doeltreffender te gebruiken en de impact van producten en diensten op het milieu te verminderen tijdens alle fasen van hun levenscyclus. Dat gebeurt onder meer door hergebruik, recuperatie, reparatie en recyclage van producten in elke productiestap. Net zoals in het model van natuurlijke ecosystemen circuleren de hulpbronnen in een kringloop en gaan ze niet verloren. Concreet wil dat zeggen dat een bedrijf dat kiest voor de circulaire economie zijn kosten zal verminderen en zijn inkomsten zal vergroten, zal bijdragen aan de collectieve inspanningen om het milieu te beschermen en nieuwe markten zal ontginnen bij zijn klanten. Minder kosten, meer inkomsten De circulaire economie maakt het mogelijk om de afhankelijkheid en de aankoopfactuur van grondstoffen drastisch te verlagen, door bijvoorbeeld afval te recycleren of door het energieverbruik te verminderen. Onze grondstoffen zijn niet oneindig en zullen dus steeds kostbaarder worden. Stel dat een autoconstructiebedrijf een versnellingspook opnieuw gebruikt in plaats van een nieuwe te produceren, dan kan het 80% van het vereiste materiaal voor de productie uitsparen. De recyclage van afvalstoffen in grondstoffen op de bedrijfssite zelf zal ook de transportkosten verminderen. Tegelijk kunnen bijkomende inkomsten worden gegenereerd. Het bedrijf kan een machine die het slechts een paar maanden per jaar gebruikt via een speciaal webplatform verhuren aan andere bedrijven, in plaats van die gewoon te laten staan. Het belangrijkste gevolg is dat de kosten van de productie dalen, waardoor het bedrijf zijn concurrentiekracht fors kan vergroten. Milieubescherming en verovering van nieuwe markten Deze economische overwegingen zijn vooral gerechtvaardigd door de ecologische noodzaak waaraan wij allemaal moeten beantwoorden. Als de Brusselse bedrijven afzien van het lineaire vervuilende model in termen van CO2-voetafdruk, dan kunnen ze hun bijdrage leveren aan de strijd tegen de klimaatverandering. Zo leidt de productie van een computer tot 24 keer meer CO2-equivalent dan de totale energie die dit apparaat in één jaar tijd gebruikt. Het is dus milieuverstandig om een pc of Mac te herstellen in plaats van een nieuwe te kopen. De algemene transformatie van afvalstoffen in grondstoffen creëert eveneens lokale banen, die een bijdrage leveren aan het economische weefsel. Op deze manier zal een Brussels bedrijf zijn aanbod aanpassen aan de eisen van nieuwe klanten, die op zoek zijn naar innovatieve manieren om te consumeren. Hierdoor zal het nieuwe markten kunnen veroveren. Bovendien zal deelname aan openbare aanbestedingen van ons gewest steeds meer gebonden zijn aan criteria uit de circulaire economie. Veel daarvan zijn voor belangrijke sectoren uit de circulaire economie – bouw, afval- en grondstoffen, logistiek, handel – en zullen vanaf 2019 specifieke milieubepalingen bevatten. Dankzij de lagere uitgaven voor de aankoop van grondstoffen zal een Brussels bedrijf zich ook gemakkelijker kunnen concentreren op de aanwerving van nieuwe medewerkers die de groei van het bedrijf zullen verzekeren. Wilt u in de kringloop van de circulaire economie stappen en meer weten over de mogelijkheden? Ontdek dan het begeleidingsaanbod van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op circulareconomy.brussels, #beCircular evenals de mogelijkheden voor financiering.

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN De veralgemening van de zones 30? Alle straten van onze gemeenten in een zone 30, behalve de hoofdwegen? Elsene begint eraan en Schaarbeek volgt binnenkort. Maar beantwoordt het concept aan de wil om het aantal ongevallen terug te dringen en het verkeer vlotter te maken? Adrien Dewez Pieter Fannes, lid van het 1030/0 collectief Lorenzo Stefani , Woordvoerder van Touring Ons uitgangspunt is dat elk dodelijk slachtoffer of ernstig gewonde op de weg er één te veel is. Ongevallenstatistieken tonen duidelijk het verband tussen ernst van het ongeval en snelheid: bij 50 km/u hebt u 55 % overlevingskansen, bij 30 km/u stijgen die tot 95%. Aangezien menselijke fouten nooit zullen worden vermeden, moeten de regelgeving en de infrastructuur aanpassingen ondergaan om dramatische ongevallen te voorkomen. Vaak wordt beweerd dat een dergelijk beleid tot meer verkeersoverlast leidt en daarom ook tot een aftakeling van de luchtkwaliteit. In feite zorgt een snelheidsbeperking tot 30 km/u voor een vlottere doorstroming van het verkeer. Wat de luchtverontreiniging betreft, merkte een Belgische studie uit 2007 geen enkel verschil in de luchtkwaliteit van steden vóór en na de invoering van zones 30. Als de zones 30 echter gepaard gaan met andere maatregelen die autogebruik ontmoedigen, zoals in Gent het geval is, zijn de resultaten opmerkelijk. Onlangs nog toonde een studie van de Vlaamse Milieumaatschappij aan dat de NO2 Touring pleit voor een efficiënt, logisch en harmonieus mobiliteitsbeleid dat door de automobilist gerespecteerd wordt. Brussel is geen dorp maar een hoofdstad: de veralgemening van de zones 30 vereist een gewestelijke, geïntegreerde aanpak, en geen verschillend beleid in elke gemeente. Het Gewest moet de regelgeving standaardiseren tot één beleid dat zich tot iedereen richt. De gemeenten volgen vandaag elk hun eigen mobiliteitsbeleid inzake reglementering, boetes of parkeerplaatsen. Door deze verschillen moet de bestuurder voortdurend aandacht besteden aan de bewegwijzering, wat eventueel stress veroorzaakt maar vooral de aandacht vermindert voor voetgangers en hindernissen. -vervuiling (een giftig gas uitgestoten door auto's) in de binnenstad met een vijfde is afgenomen sinds de invoering van het nieuwe verkeersplan. Snelheid remt ook de ontwikkeling af van verplaatsingen te voet en met de fiets. We vergeten vaak de enorme sociale impact van de auto: als we onze kinderen liever thuis houden en niet willen dat ze alleen naar school of naar het park gaan, dan is dit uit angst voor een ongeluk. De vrijheid die aan auto's wordt geboden, wordt in feite aan anderen en vooral aan kinderen ontnomen. Daarom vragen wij om een regionaal beleid van 30 km/u en een snelle toepassing. Steden als Berlijn, met grote invalswegen die meerdere rijstroken bieden, hebben gewoon de maximumsnelheid aangepast en die wordt nageleefd dankzij strenge controles. Hoewel infrastructuuraanpassingen onontbeerlijk zijn, hoeft de invoering van een zone 30 hier niet op te wachten. De plaatsing van zone 30 borden is minder belangrijk dan de daadwerkelijke naleving van de snelheidsbeperking. Als iedereen 50 rijdt in een zone 30, is die zone nutteloos. Scandinavische landen gebruiken apparatuur die de gemiddelde snelheid van 85% van de auto's op een baanvak analyseert. En de wetgeving wordt aangepast aan de resultaten. Als 85% van de auto's een snelheidsbeperking naleeft, zal de 15% "Fangio’s" verplicht zijn zich hier bij neer te leggen. In Duitsland of Nederland worden verschillende snelheden opgelegd, afhankelijk van de dag of nacht en het werkelijke verkeer. Wij zijn dan ook een groot voorstander van zones 30 in woongebieden, dicht bij scholen en waar dat voor ieders comfort nodig is; zolang bepaalde grote verkeersassen op 50 en 70 km/uur blijven. Wij vragen een uniforme mobiliteitslogica voor het Gewest, met duidelijke, gebruikersvriendelijke regels, aangepaste wegeninfrastructuren en controles op de naleving. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 15 © Belga

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK 4 hulpmiddelen voor import/export buiten de Europese Unie Gemeenschappelijke regels en instrumenten vergemakkelijken aanzienlijk de handelsactiviteiten binnen de EU. Maar wanneer u de Europese grenzen overschrijdt, wordt het een heel ander verhaal. Hieronder leest u over 4 hulpmiddelen om de uitdaging aan te gaan. 1. De Market Access Database: De MADB – http://madb. europa.eu – biedt online-informatie over exportmarkten en handelsbelemmeringen buiten de EU. Deze informatiebron verschaft o.a. informatie over de douanetarieven die op uw product van toepassing zijn, de verschillende procedures, de vereiste documenten en de importformaliteiten. Dit alles voor honderd landen buiten de EU! U kunt dan nagaan of de prijs van uw product competitief blijft, rekening houdend met de importtaksen. U vindt er bovendien informatie over sanitaire en fytosanitaire maatregelen, evenals reglementering rond oorsprong. Door op "Statistieken" te klikken, krijgt u een stand van zaken van de handel tussen de EU (of een van haar leden) en het land van bestemming voor uw productcategorie. Zo kunt u een raming maken van de omvang van de markt en de bestaande concurrentie. Het hoofdstuk "Handelsbelemmeringen" geeft per land of sector een overzicht van de obstakels die een invloed kunnen hebben op uw export. U ontdekt er ook welke maatregelen de Europese Commissie heeft genomen om zulke belemmeringen uit de weg te ruimen. Het jongste snufje is een tabblad over vrijhandelsovereenkomsten tussen de EU en derde landen. Hier is het de bedoeling dat de KMO’s ten volle voordeel halen uit deze overeenkomsten en preferentiële tarieven tijdens onderhandelingen en verrichtingen met partners in de betrokken landen. Enterprise Europe Network ontwikkelt momenteel instrumenten en opleidingen die toegankelijk zijn voor KMO's, zodat zij deze handelsovereenkomsten maximaal benutten. 2. De Trade Helpdesk, een ruggensteun voor Europese importeurs: in de tegenovergestelde richting heeft de EU een helpdesk opgezet voor Europese importeurs en niet-Europese exporteurs. Hij bevat informatie over invoervoorwaarden in de EU, tarieven, tariefverlagingen en, nogmaals, handelscijfers en statistieken. Europese importeurs kunnen er gebruik van maken om hun nietEuropese leveranciers te informeren over de formaliteiten en regelgeving binnen de EU. http://trade.ec.europa.eu/ tradehelp/ 3. Helpdesks ter bescherming van uw intellectuele eigendomsrechten: de Europese Commissie beheert diverse helpdesks op het gebied van intellectuele eigendomsrechten (merken- en octrooibescherming) in Zuidoost-Azië, China en Latijns-Amerika. Andere 16 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 helpdesks bieden steun voor toegang tot een lokale markt, zoals het EU SME Centre China. Zij geven praktisch advies en beantwoorden online vragen om uw merk of octrooi in het doelland te beschermen. http://www.ipr-hub.eu/ 4. Cube in: om zich voor te bereiden voor het zakendoen in opkomende economieën. Internationaal actieve KMO's benaderen vooral (Europese) buurlanden, maar ook de Verenigde Staten: allemaal belangrijke en cultureel aanverwante markten. Toch kunnen opkomende markten, afhankelijk van de sector en de lokale marktbehoeften, hogere marges en een snel groeipotentieel bieden. Bedrijven die deze gebieden willen verkennen, moeten echter culturele barrières overwinnen en een complexere marktbenadering hanteren. Cube in speelt in op deze eisen door het aanbieden van een gratis online platform, waar KMO's zich vertrouwd kunnen maken met de culturele aanpak van zakendoen in opkomende landen. Onder de aangeboden instrumenten: een culturele kennistoets, praktisch online advies, webinars over onderhandelen in een andere culturele context, een vraag- en antwoordforum. https://programs. cubein.eu/ De deskundigen van Enterprise Europe Brussels staan bij Beci klaar om u te helpen al deze instrumenten onder de knie te krijgen. En via de hulpmiddelen die Enterprise Europe Network aanbiedt – o.a. het online netwerkplatform van matchmaking events – kunnen zij u ook helpen nieuwe zakelijke partners in uw doellanden te vinden. www.brusselsnetwork.be. ● Informatie: Jean-Philippe Mergen – jpm@beci.be tel. 02 210 01 77 © Getty

INNOVATIE EN R&D Europese subsidies zijn ‘hard to get’ Te weinig Brusselse KMO’s en groeibedrijven doen een poging om via het KMO-instrument Europese subsidies voor innovatie binnen te halen. Hoe complex dat ook is, het loont nochtans de moeite. “Je verbetert je business sowieso.” Peter Van Dyck B elgische KMO’s maken (te) weinig gebruik van de Europese steun die hun internationale groei een duwtje in de rug kan geven – op de lijst van 33 lidstaten bezet ons land pas de 19de plaats. Tot die vaststelling kwam een tijdje geleden de zakenkrant L’Écho, op basis van een rapport van de Europese Commissie. Niet België, dat nochtans bekend staat als kweekvijver voor KMO’s, maar Italië en Spanje blijken de kampioenen in het verkrijgen van Europese steun. L’Écho meldt verder dat Vlaanderen 88% van de aan ons land toegewezen fondsen binnenhaalt. Conclusie: Waalse en Brusselse kleine bedrijven doen het niet zo goed. Waarover gaat het nu precies? In het kader van het Europese subsidieprogramma Horizon 2020, dat zich toespitst op Research & Development en innovatie in het bijzonder, riep men in 2014 het KMO-instrument in het leven om de internationale groei van kleine Europese bedrijven hoger te doen schakelen. Tussen de start van een bedrijf en de verdere groei is er vaak een gebrek aan directe financiering. Daarom verdeelt Europa 3 miljard euro over 7500 projecten voor de periode 2014-2020. Steun via het instrument gebeurt in twee fases. In fase 1 krijgt een bedrijf 50.000 euro om een haalbaarheidsstudie voor hun project uit te voeren. Blijkt het project realiseerbaar, dan volgt fase 2, waarbij nog eens 1 à 2 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld om een product te ontwikkelen dat klaar is voor introductie op de internationale markt. Seal of Excellence Barbara Andreani, coördinator van Enterprise Europe Brussels bij hub.brussels, nuanceert de berichtgeving van L’Écho. “Men mag de cijfers van het R&D-programma Horizon 2020 niet gelijkstellen met die van de algemene Europese subsidies. Bovendien mag men de cijfers van het KMO-instrument, goed voor 2,73 miljard euro, niet verwarren met deze van het H2020 programma in zijn geheel, waarvan het totale budget 80 miljard bedraagt. De in het artikel geciteerde cijfers zijn incompleet en bijgevolg geen juiste weerspiegeling van de realiteit.” “Als we de jaarlijkse statistieken bekijken, de officiële cijfers van de Europese Commissie, dan zijn de interesse én het succes van Brusselse actoren in het R&Dprogramma H2020 overduidelijk. De graad van succes van de Brusselse regio bedraagt 19,4% en is hoger dan het gemiddelde van België en Europa, respectievelijk 16% en 11,7%. Brussel ontvangt 36% van de financiering die aan België is toegewezen, terwijl het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 13% vertegenwoordigt van de nationale brutouitgaven in R&D.” Mevrouw Andreani stipt ook aan dat, alleen al in 2017, vijf Brusselse ondernemingen een Seal of Excellence verkregen, op basis van de kwaliteit van hun innovaties. Helaas kon de EC hen wel niet het vereiste budget toewijzen. In 2018 hebben twee Brusselse bedrijven een goedkeuring voor het KMO-instrument gekregen: één voor fase 1 en één voor fase 2. Disruptief Het KMO-instrument is vrij onbekend en wellicht daardoor onbemind. Bijkomend probleem is dat een subsidie aanvragen veel papierwerk met zich meebrengt en dat schrikt KMO’s af: daar hebben zij de mensen noch de tijd voor. Tel daar nog de complexiteit van het instrument bij en je beseft dat starters en KMO’s zich best laten bijstaan door professionals als ze een aanvraag willen indienen. De case van Workero illustreert dit. Ondernemer Dirk Paelinck startte een jaar geleden Workero op, een digitaal platform dat co-creatie wil bevorderen door aan bedrijven uit uiteenlopende sectoren creatieve werkplekken aan te bieden. Vóór hij, via Beci, professor Juan Manuel Revuelta Pérez ontmoette, was nooit het idee in hem opgekomen om Europese subsidies aan te vragen. Toen hij aan de professor had uitgelegd waar hij mee bezig was, luidde de BECI - Brussel metropool - oktober 2018 17 © Getty

INTERNATIONAAL alleen te proberen. “Als dat zo is, dan verliezen jullie vele opportuniteiten”, werpt Revuelta tegen. “Wie weet broedt iemand in Tokyo momenteel op hetzelfde idee als Dirk. Als je het eerst lokaal probeert, ga je te laat komen. Bij globalisering is het zaak snel de markt op te gaan. Vandaag heeft men de mond vol over FinTech, morgen zal het over PropTech gaan: de technologie die bij onroerend goed komt kijken. Denk aan de digitale technologie die ingezet wordt voor de veiligheid, de energie-efficiëntie… Véél vastgoed is nu nog niet smart, maar dat zal snel veranderen.” Juan Manuel Revuelta Pérez (Finnova, links op de foto) en Dirk Paelinck (Workero, 3de van links) met hun medewerkers. Samen hebben zij Workero gekwalificeerd voor fase 1 van de Europese H2020-subsidies. reactie van deze: “Dit is geknipt voor het KMO-instrument van H2020.” Juan Manuel Revuelta Pérez is director general van Finnova, een non-profit organisatie die internationale samenwerking binnen de Europese Unie stimuleert en starters en KMO’s helpt om financiering te vinden. “Ik zag meteen dat Workero een disruptief en scalable concept is; het heeft een globaal potentieel”, legt hij uit. “Dat is precies waar H2020 naar op zoek is. Het wil toekomstige grote spelers op het spoor komen die jobs zullen creëren.” Even halt houden Dirk Paelinck geeft toe dat de procedure van de kandidaatstelling voor het KMO-instrument zeer moeilijk is. “Van alle aanvragen die de EC dit jaar ontving, is slechts 3 procent goedgekeurd. Zonder de hulp van Finnova zou het ons ook niet gelukt zijn om al bij de eerste poging groen licht te krijgen voor fase 1. We zijn nu aan het tweede traject bezig: straks moeten we ons voorstel voor fase 2 binnenbrengen. We moeten met een goed plan komen dat het potentieel van Workero voor heel Europa aantoont.” Niet alleen het geld is belangrijk. Paelinck: “Je profiteert ook van het enorme netwerk van de EC. Er gaan deuren voor je open. Je wordt uitgenodigd voor workshops die je kunnen helpen én je krijgt ook coaching. Want een goed product is één ding, maar je moet ook weten hoe je het op de internationale markten zal zetten. Heb je partners nodig? Moet je joint ventures aangaan?” Professor Revuelta knikt. “De subsidie is slechts een deeltje van de duw die je in de rug krijgt. Wij hebben samen met Workero het concept herdacht. Een starter wil in zijn overlevingsdrang het gaspedaal induwen, maar soms moet je even halt houden om stil te staan bij je business model. We hebben samen aan het voorstel geschreven. Op tien pagina’s moet je in het Engels helder uitleggen wat je wil realiseren: niet evident. Vergeet ook niet: jonge bedrijven hebben het in Europa véél moeilijker dan in de VS, waar je een vlot functionerend ecosysteem en slechts één voertaal hebt.” Snelle introductie Waarom participeren Belgische bedrijven zo weinig aan de Europese programma’s? Dirk Paelinck werpt op dat het misschien in onze volksaard zit om het eerst helemaal 18 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Paelinck: “Waar komen vandaag de unicorns – de startende bedrijven die meteen meer dan één miljard dollar waard is zijn – vandaan? Tot hiertoe Amerika – denk aan Google of Facebook – of Azië. Daar wil de Europese Commissie verandering in brengen. Om die reden hebben Workero en Finnova samen beslist om volgend jaar de EU PropTech Awards te organiseren. We gaan op zoek naar de grootste talenten in real estate en halen die naar Brussel, waar het Europese kapitaal zit.” Leerrijke evaluaties Ja, de standaarden van de EC zijn hoog. Enkel de beste van de besten kan op subsidie rekenen. “En toch is het de moeite om je kans te wagen”, vindt Paelinck. “Je verbetert sowieso je business. Door aan ons voorstel te schrijven, ben ik 100 keer opnieuw beginnen nadenken over ons project. Ik heb talloze discussies gevoerd met mijn team, we hebben ons vragen gesteld die nooit eerder in ons waren opgekomen. Terugblikkend stel ik vast dat we al heel wat bijgestuurd hebben. Van elke evaluatie die je van de EC ontvangt leer je.” Maar, en dat is belangrijk: je kan het niet alleen. “Je hebt begeleiding nodig. Voor je je kandidatuur stelt, moet je 200 bladzijden bureaucratische taal doorworstelen. Begin er maar aan. Als je ziet wat er allemaal op je afkomt, denk je als starter: daar heb ik de tijd niet voor. Maar de Spanjaarden en Italianen doen het wél massaal. Voor hen is de workload nochtans even groot.” “Als Belg heb je, in tegenstelling tot Italianen of Spanjaarden, dan nog de troef dat je vele talen kent”, zegt professor Revuelta. Hij wijst ook op de initiatieven die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft genomen om meer aanspraak te maken op Europese subsidies. Enterprise Europe Brussels organiseert, in samenwerking met NCP Brussels, informatiesessies en thematische seminars. Wie een dossier wil indienen voor het KMO-instrument kan er ook aankloppen voor analyse. “Dit past in een proactieve politiek om het innoverend ondernemen te ondersteunen en bij te dragen aan een grotere bekendheid en betere performantie in het Europese R&D-programma”, besluit Barbara Andreani. ●

Open data: olie in overvloed voor iedereen? SMART SMART COMPANIES Weinig overheden durven nog een digitaal plan voor te leggen waar de woorden 'open data' niet in voorkomen. Iedereen is overtuigd van het nut maar velen zien nog wel enkele wetten en praktische bezwaren in de weg. Beci besloot niet bij de pakken te zitten en geeft alvast het goede voorbeeld. Stef Gyssels O pen data betekent letterlijk 'publiek beschikbare gegevens'. Het kan op zowel data van privé instanties, van wetenschappelijke instellingen als van overheidsdiensten slaan, maar in de praktijk is het leeuwendeel van de open data te vinden in de hoek van de overheid. Waarom opent de overheid haar data? Er zijn verschillende redenen. Ten eerste past het openstellen van data in de heersende trend van transparantie naar de burger toe. Door die transparantie kan de overheid ook meer aanspraak maken op deelname aan het beleid door het grote publiek: "Nu je zoveel weet als wij, kan je ook mee op zoek naar betere inzichten en betere oplossingen." Anders gezegd: door de data open te stellen aan alle burgers hoopt de overheid dat het grote publiek deze data nog zal verrijken. Tegelijk mikken vele overheden op het heilzame effect van data op de economie en op de innovatiedrang van bedrijven. Data zijn een waardevolle grondstof geworden - de slagzin 'data is the new oil' is intussen al te vaak gebruikt maar niet zonder reden - en bedrijven die erin slagen die data te benutten om nieuwe toepassingen of diensten te ontwikkelen, zullen niet alleen zichzelf verrijken maar meestal ook ieders leven net iets aangenamer te maken. In cijfers vertaald: volgens studie van de Europese Commissie uit 2011 zouden de totale economische voordelen die kunnen voortvloeien uit het toegankelijk maken van overheidsdata in de EU oplopen tot 40 miljard euro per jaar. Intussen zijn we zeven jaar verder, en zijn de verwachtingen over de economische kracht van data alleen maar toegenomen. Wat kan de verdere vrijgave en benutting van open data nog vertragen? 20 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Zoals bij alle initiatieven die worden opgestart met de beste bedoelingen, leeft de vrees dat uiteindelijk slechts een kleine groep er beter van wordt. Als slechts enkele bedrijven het potentieel van open data inzien, en die innovatieve oplossingen slechts tegen een hoge prijs ter beschikking stellen, dan is dat heilzame effect eerder beperkt. En dan rijst de logische vraag of we wel overheidsgeld moeten gebruiken om slechts enkelen te verrijken. Geld om de data te bewaren maar ook om ze kwalitatief te verbeteren. Jammer genoeg zullen er altijd mensen zijn met kwade bedoelingen en als je veel vrijgeeft, geef je natuurlijk ook veel bloot. Wanneer een architect de plannen van een brug openbaar zou zetten, bestaat het gevaar dat gevaarlijke individuen of groeperingen deze informatie voor slechte doeleinden gaan gebruiken. Het vrijgeven van data moet dus zeer doordacht gebeuren, en de baten moeten worden afgewogen tegen eventuele risico's. In het verlengde daarvan ligt de vaak gehoorde discussie rond privacy. Die discussie houdt niet op met het anonimiseren van voor- en achternaam: hoeveel mensen zouden in Ukkel geboren zijn op 24 maart 1974? Het vergt dan waarschijnlijk niet veel meer info om over één persoon vrij veel te weten te komen. Bij twijfel of je dreigt tegen de privacy in te gaan, kan je best de privacycommissie contacteren, die waakt over het hele open data debat. Tot slot moet er ook over gewaakt worden dat de beschikbare data niet verkeerd geïnterpreteerd worden. Data op zich, zonder de ruimere context ter beschikking, kunnen vaak tot verschillende conclusies leiden, en al dan niet bewust foute interpretaties. Dit kan men deels voorkomen door genoeg randinformatie bij de dataset toe te voegen. © Getty

TOPIC Welke open data vinden we internationaal? Naast diverse nationale initiatieven in het buitenland vinden we ook een aantal relevante landoverschrijdende open data projecten. De Verenigde Naties hebben een open data website met statistische gegevens over zowel de verschillende lidstaten als over de VN-agentschappen zelf. En de Europese Commissie heeft voor de EU zelfs twee portaalsites opgericht: de EU Open Data Portal, waarlangs je toegang krijgt tot open data van diverse EU-instellingen, agentschappen en andere organen, en de PublicData portal waarop je datasets vindt van lokale, regionale en nationale overheidsdiensten doorheen de Europese Unie. Niet alleen de data zelf zijn openbaar beschikbaar, je vindt ook informatie over hoe ze vrij te geven. Meer bepaald heeft het Open Government Partnership het zogeheten International Open Data Charter gelanceerd, met een aantal basisprincipes en best practices voor het vrijgeven van open data door de overheid. Dit charter is intussen al geadopteerd door tientallen landen, waaronder tot nu toe helaas geen België. Welke open data vinden we nationaal? Eén van de federale ambities op digitaal vlak is om zoveel mogelijk overheidsdata als openbare data ter beschikking te stellen. Deze data zijn 'open by default': ze zullen altijd als open data ter beschikking zijn, tenzij er gegronde redenen zijn (privacy, veiligheid, ...) om dit niet te doen. Dit heeft geleid tot een behoorlijke verzameling, die je allemaal kan terugvinden via de federale portaalsite data. gov.be. De portal bundelt niet alleen de federale data maar ook de open data die per regio en zelfs per stad worden aangeboden. Zo is één van de recentste toegevoegde sets open data rechtstreeks uit de stad Namen. Dat de laatste toevoeging uit het Waalse Gewest komt, is bemoedigend, want voorlopig ligt het zwaartepunt van de beschikbare open data in het Vlaamse landsgedeelte. Van de bijna 10.000 datasets die bij het schrijven van dit artikel online stonden, waren er meer dan 7.500 Nederlandstalig en minder dan 1.500 Franstalig. Opgedeeld in categorieën zien we vooral Leefmilieu (5.225) en Publieke Sector (4.102) het vaakst opduiken. Ter informatie: ook Brussel zet steeds zwaarder in op open data, zoals u ook in het interview met Bianca Debaets kan lezen. Op de site http:// opendatastore.brussels vindt u ruim 150 datasets. Deze portal is niet alleen belangrijk om de beschikbare open data opgelijst te zien, maar ook voor heel wat extra informatie rond het gebruik van de open data en het wettelijk kader waarin we deze open data moeten zien en gebruiken. Je vindt er ook tal van presentaties, nieuws en zelfs een Open Data Handleiding. Wat doet Beci? Als vertegenwoordiger van Brusselse ondernemingen is ook Beci uitermate geïnteresseerd in het potentieel van open data. In 2014 al schaarde Beci zich achter BECI - Brussel metropool - oktober 2018 21 Beci huldigde een ‘data wall’ in die open data over de mobiliteit in Brussel exploiteert. een hackathon met als opdracht: een interessante en werkende toepassing bouwen op basis van open data. Nu, ruim vier jaar later, heeft Beci al zijn eigen toepassing op basis van open data. Het betreft een soort van data wall (http://datawall.connect2move.be/), waarop alle open data over mobiliteit in Brussel worden verzameld. Zo kan je er onder meer zien waar er files zijn, maar ook waar nog ruimte is in de openbare parkings. Al deze informatie kan bijdragen tot het verminderen van de files in Brussel, verklaart Ischa Lambrecht, adviseur mobiliteit bij Beci: "30% van alle verkeer in Brussel zijn wagens op zoek naar een parkeerplaats. Met een efficiënt systeem dat je helpt bij het vinden van een vrije plaats kan je concreet bijdragen tot het verminderen van de verkeersdruk." Maar ook voor fietsers en voor het openbaar vervoer biedt deze toepassing nuttige informatie, zoals de beschikbaarheid van huurfietsen via Villo op de verschillende locaties, en een overzicht van de treinvertragingen. "Met deze datawall willen we bijdragen tot 'mobility as a service' in Brussel, een dienst die de informatie over de verschillende transportmiddelen bundelt en zo het beste advies kan geven over hoe je ter bestemming geraakt. Als je alle beschikbare informatie bundelt, kan je een echt inzicht krijgen en oplossingen aanreiken", weet Lambrecht, "maar dit vergt een goede samenwerking op alle niveaus en een juiste aanpak inzake de wetgeving rond privacy en andere bekommernissen. Wij zijn ervan overtuigd dat Beci als neutrale speler in dit verhaal een belangrijke rol kan spelen. Beci is in elk geval bereid om een bemiddelende en/of coördinerende rol te spelen om 'mobility as a service' mogelijk te maken." ● D.R.

TOPIC SMART SMART COMPANIES Alexander De Croo: "Digitalisering van België zit op schema" In april 2015 maakte Alexander De Croo, minister van onder meer Digitale Agenda, Telecom en Post, zijn actieplan 'Digital Belgium' bekend, met een aantal concrete doelstellingen rond digitalisering van de overheid en van onze samenleving. Het moest België naar de Europese top leiden en bovendien 50.000 extra banen opleveren. Stef Gyssels I n januari 2018 maakten wij met hem een stand van zaken: wat werd intussen gerealiseerd en wat waren de volgende stappen? De belangrijkste realisaties toen vatte hij als volgt samen: 1. Digitalisering van de Belgische economie: Door aanpassingen aan de wetgeving en andere initiatieven kunnen startups en andere bedrijven optimaal gedijen in de nieuwe gedigitaliseerde economie, aldus De Croo: "Denk maar aan de deeleconomie, waar onze startups volop moeten op inspelen. Met het tax shelter initiatief voor startups kun je als particulier tot 45% belastingvermindering genieten als je rechtstreeks investeert in een startende onderneming." Op het vlak van 'mobile health' richtte de overheid een zogeheten 'sandbox' op voor innovatieve projecten: een beschermde ruimte, waar e-entrepreneurs met bv. mobiele apps op tablet of smartphone hun projecten kunnen uitrollen. En ten slotte werd de wetgeving aangepast zodat een digitaal document even rechtsgeldig wordt als een papieren document. 2. Toegang tot digitale infrastructuur: Hier werd gemikt op een vaste internetverbinding tot 1 GB per seconde als norm tegen 2020, België als koploper bij de uitrol van 5G mobiel internet en het dichten van de digitale kloof. "Mede dankzij de concurrentie tussen de hoofdspelers, die voortdurend investeren in nieuwe technologie, moet deze ambitie nog steeds kunnen worden gerealiseerd", meent Alexander De Croo. 3. Digitalisering van de overheid: Geslaagde initiatieven zoals tax-on-web hebben geleid tot Just-on-web, voor een volledige digitalisering van de juridische wereld. Daarnaast wil minister De Croo via de elektronische identiteitskaart alle interactie tussen burger en overheid voortaan ook mobiel mogelijk maken: "Het succes van itsme, de digitale identificatie op mobiele toestellen voor financiële toepassingen, heeft ons ervan overtuigd dat dit ook de weg voorwaarts is voor overheidstransacties". 22 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 4. Digitale vaardigheden aankweken: Eén van de grote uitdagingen blijft het verbeteren van de digitale vaardigheden bij onze jongeren: erg belangrijk maar moeilijk in te passen in de digitale leerplannen van het onderwijs vandaag. Daarom gelooft De Croo sterk in initiatieven van commerciële ondernemingen én van vrijwilligersorganisaties zoals Coderdojo, die onze jeugd spelenderwijs vertrouwd maken met digitale vaardigheden zoals programmeren en interfaces ontwikkelen. 5. Cybersecurity: Een doorgedreven digitalisering van België vergt een voldoende beveiliging van de online en digitale wereld. Dit leidde tot initiatieven zoals BC-Centre, een samenwerking tussen de overheid en o.a. de KU Leuven en het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) voor bewustmaking, coördinatie van het Belgisch beleid en crisisbeheer bij cyberincidenten. ● En in 2018? Begin 2018 beloofde Alexander De Croo: "De digitalisering zal het komende jaar een turbo-versnelling kennen!" Daarom namen we recent contact op met zijn kabinet om te horen wat die turbo-versnelling heeft opgeleverd. Na lang aandringen kregen we een lijstje teruggestuurd: ➜ Er werd een 'actieplan Witte Zones' uitgewerkt voor gemeenten met zwakke telecomverbindingen. Van de 39 'witte zones' blijven er nog 16 over. ➜ Een wettelijk kader biedt een vierde mobiele operator toegang tot het Belgische spectrum bij de licentieveilingen in 2019. Dit moet leiden tot meer concurrentie op de telecommarkt, hogere druk op de prijzen en meer keuze voor de consument. Andere maatregel om de concurrentie te verhogen: vereenvoudiging van de toegang tot kabel- en glasvezelnetwerken voor alternatieve operatoren. ➜ Er werd een expertengroep fake news opgestart, die medio 2018 een reeks adviezen heeft geformuleerd om online desinformatie tegen te gaan. We kijken dus vol spanning uit naar wat de laatste drie maanden nog zullen opleveren. © Belga

TOPIC SMART CITIES, SMART COMPANIES "Het is belangrijker om een kader te creëren dan om alles zelf te doen" Toen Bianca Debaets werd aangesteld als staatssecretaris, schreef ze meteen geschiedenis: voor de eerste keer werden informatica en digitalisering aan een minister of staatssecretaris toegewezen. Debaets nam de taak ter harte. Wat dit heeft opgeleverd na één mandaat, leest u hieronder. Stef Gyssels " T oen ik aan dit mandaat begon, wilde ik weten hoe ver Brussel eigenlijk stond, en waar we naartoe konden en moesten. Dat er een coherenter beleid nodig was, spreekt voor zich: tot dan was deze bevoegdheid verspreid over velen. Ik ging eens kijken naar zogezegde voorbeeldsteden zoals Amsterdam, Barcelona en Berlijn. En wat bleek? Eigenlijk lag Brussel niet zo ver achter. Het verschil lag vooral in de perceptie door hun betere marketing. Eerste les: beter communiceren over wat we doen en wat mogelijk is." "Dat heeft geleid tot een van de eerste initiatieven: een portaalsite over wat we doen (digitalisering van de eigen diensten) en de digitale diensten die ter beschikking staan van academici, bedrijven en alle burgers. Zo wilden we iedereen nauwer betrekken en de vele mogelijkheden tonen, ook voor bedrijven en ondernemers. Want ook dat was vrij snel duidelijk: om de grootste impact te bereiken, moesten we niet alle apps zelf bedenken en bouwen, maar vooral een kader creëren waarin anderen hun creativiteit kunnen aanwenden." Concrete voorbeelden van hoe jullie ondernemers stimuleren? “Het mooiste voorbeeld is ons open data beleid. Door alle overheidscijfers als open data aan iedereen ter beschikking te stellen, openen we de deur voor vele nieuwe initiatieven. Zij kunnen deze data benutten voor het ontwikkelen van innovatieve toepassingen. Zo creëerden we een startupvriendelijk klimaat, en met succes. Intussen is al meer dan één op vier nieuwe Belgische startups gevestigd op Brussels grondgebied. Volgens Agoria, de federatie van bedrijven in de technologiesector, leidt de beschikbaarheid van open data in België jaarlijks tot 1.500 nieuwe jobs en 180 miljoen euro extra omzet." U hebt ook zwaar ingezet op 5G. Hoe staat het daarmee? "We hebben eindelijk een principeakkoord waarmee we aan de slag kunnen! Het heeft tijd en energie gekost, vooral voor het verzoenen van de vele belangen. Maar we hebben een evenwichtig akkoord Bianca Debaets BECI - Brussel metropool - oktober 2018 23 bereikt. Nu kan Brussel de eerste stad ter wereld worden die 5G zo breed zal uitrollen, met vol respect voor de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake stralingsniveau. Zo is iedereen beter bereikbaar dan ooit, ook de veiligheidsdiensten. We hebben ook op 204 locaties, waaronder elk Brussels metrostation, gratis wifi voorzien om nog meer inwoners en bezoekers hiervan te laten genieten. En als kers op de taart: als iedereen voortdurend geconnecteerd is, zijn er nog meer open data beschikbaar dan ooit." Zijn er nog realisaties of cijfers tijdens uw legislatuur die aantonen dat Brussel een 'smarter city' is geworden? "Waar moet ik beginnen? Onze Irisbox, met meer dan 350 documenten online, wordt steeds vaker door ondernemingen gebruikt voor een efficiëntere communicatie met de overheid: we stevenen af op ruim 15.000 downloads in 2018. Fiber-to-the-school, de glasvezelconnectie voor Brusselse middelbare scholen, bereikt intussen al 124 scholen. We hebben ondertussen 204 locaties met wifi. brussels en 124 scholen aangesloten op fiber–to-theschool. Fix-my-street, het online meldpunt voor problemen op de openbare weg, ging op twee jaar tijd van bijna 20.000 naar ruim 26.000 meldingen. We hebben van Brussel de grootste LEZ (Lage emissie zone) van Europa gemaakt, ondersteund door ruim 180 ANPR camera's voor nummerplaatherkenning aan de grenzen van het Gewest maar ook erbinnen. En met Molengeek en andere initiatieven slagen we er stilaan in om alle bevolkingsgroepen in ICT jobs geïnteresseerd te krijgen. Eén van de mooiste momenten was toen de moeders van jonge allochtonen plots beseften hoeveel hun kinderen al konden met dat digitale platform. Dat opent perspectieven: vergeet niet dat de vader van Steve Jobs ook een Syrische immigrant was." Zie ook: https://irisbox.irisnet.be ● D.R.

SMART CITIES, SMART COMPANIES Blockchain: een pak opportuniteiten voor Belgische bedrijven De veelbelovende blockchain technologie zou wel eens een revolutie kunnen teweegbrengen in economische sectoren als het bankwezen, verzekeringen of vervoer. Startups en grote bedrijven beginnen er in elk geval veel interesse voor te vertonen. Gilles Quoistiaux B lockchain is een van de meest prominente technologieën voor het ogenblik. Deze zgn. ‘keten van blokken’ staat op het punt een hele reeks economische sectoren op zijn kop te zetten. "De vierde digitale revolutie is in volle opkomst", zegt Marc Toledo, blockchainspecialist en gedelegeerd bestuurder van Bit4You. Tijdens een voordracht over de blockchain bij Beci in juni, in aanwezigheid van een zestigtal Brusselse ondernemers, gaf Toledo een eerste schets van de uitzichten die deze baanbrekende technologie biedt. Interventies van Rudi Strobbe (Axa) en José Zurstrassen (Leansquare) vulden de presentatie aan. Blockchain maakt het mogelijk om digitale data bijna fraudebestendig op te slaan en te beveiligen. Deze technologie valt best te vergelijken met een soort online register waar verschillende partijen geleidelijk informatie invoeren. Deze informatie kan niet uit dit register worden verwijderd en is daarom geauthentiseerd voor alle gebruikers van de blockchain. Decentrale werking Deze technologie kenmerkt zich vooral door haar decentrale werking. De 24 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 José Zurstrassen blockchain wordt niet door één enkele entiteit beheerd (zoals bij een gegevensopslagsysteem in de cloud, à la Dropbox). Een groot aantal gebruikers bestuurt het geheel en leent een deel van hun computercapaciteiten uit om de validiteit van de op de blockchain uitgevoerde bewerkingen te verzekeren. Om de gegevens over de blockchain te wijzigen, zou een hacker de controle moeten nemen over minstens de helft van deze over de hele wereld verspreide computers die transacties valideren. Dat is haast onmogelijk. Daarom mag deze technologie als bijna onschendbaar worden beschouwd. Dit is een van de doorslaggevende troeven ervan, voor een hele reeks economische sectoren, te beginnen met het bankwezen en de financiële sector. De bekendste toepassingen zijn inderdaad gekoppeld aan cryptogeld en in het bijzonder aan het meest beroemde of beruchte daarvan, de Bitcoin. De duistere kant van deze virtuele munt (zeer volatiel, vandaag voornamelijk gericht op speculatie en hevig bekritiseerd door financiële regelgevers) mag het potentieel van de onderliggende technologie niet verhullen. Niet toevallig werken veel bancaire instellingen nu aan betalingsoplossingen die het blockchainproces integreren. De Amerikaanse bank Goldman Sachs kondigde onlangs de oprichting aan van een dienst voor beleggingen in bepaalde producten die verband houden met cryptogeld. Santander Bank test momenteel de Ripple-technologie – die haar naam heeft gegeven aan een van de toonaangevende cryptomunten in omloop – om de efficiëntie, snelheid en D.R. © Getty

TOPIC producten. Het beoogt de digitalisatie en online authenticatie van alle gegevens over het overlijden van een persoon (overlijdensakte, notariële akte, verzekeringsovereenkomst, enz.). "Het duurt vaak acht weken of meer tussen het overlijden en de betaling van de verzekeringspremie. Als alle noodzakelijke informatie op de blockchain zou worden opgenomen, zou dat in een paar dagen kunnen gebeuren, op een veel eenvoudigere manier", legt Rudi Strobbe (Axa) uit. Marc Toledo traceerbaarheid van haar internationale betalingen te verbeteren. "Bij veel grote banken is dit een ‘hot topic’. De concrete toepassingen zullen zich snel aandienen", bevestigt José Zurstrassen, executive chairman van Leansquare en oprichter van Keytrade Bank. Digitale groen kaart Ook op het gebied van verzekeringen komt er schot in de zaak. In samenwerking met B-Hive, dat het fintech ecosysteem (financiële technologieen) in Brussel overkoepelt, werken Assuralia en verscheidene verzekeringsmaatschappijen aan een project van digitale groene kaart. Het concept van deze digitale groene kaart beoogt authenticatie via de blockchain. "Dit voorkomt het frauderisico op de papieren versie van dit document en bespaart verzekeraars dus geld," zegt Rudi Strobbe, bij Axa verantwoordelijk voor innovatie. Dit project zou nieuwe uitzichten kunnen bieden voor verzekeraars in de groeiende sector van gedeelde auto's, aldus Rudi Strobbe. Met een digitale groene kaart zouden verzekeringscontracten voor zeer korte periodes – één dag of zelfs één uur rijden – op de markt kunnen worden gebracht. Verzekeraars gingen afgelopen juni met dit digitale groenekaartconcept aan de slag. In november van dit jaar zou een proefproject van stapel moeten lopen. Een ander project is aan de gang op het gebied van levensverzekeringsBedreigde beroepen? Vanwege haar decentrale karakter wordt de blockchaintechnologie vaak gepresenteerd als een revolutie voor bepaalde tussenpersonen. Er wordt soms beweerd dat de vertrouwde derde partij overbodig zou kunnen worden. De opkomst van deze technologie zou bepaalde beroepen, zoals bankiers, notarissen of verzekeringsmakelaars, op de helling kunnen zetten. Zover staan we op dit moment nog niet, ook al heeft de digitalisering van een hele reeks taken onmiskenbare gevolgen voor een groeiend aantal economische sectoren. Anderzijds is het merkwaardig dat professionals in deze sectoren deze nieuwe technologieën beginnen te testen of zelfs te integreren om te voorkomen dat ze worden ingehaald door externe spelers. Dit is het geval voor de federatie van notarissen, die eind 2017 de lancering aankondigde van een validatietest van bepaalde notariële transacties in de blockchain. Ook aan de Staat doen de eerste initiatieven hun intrede. Vooral de administratie van Financiën toont veel belangstelling. Het zou trouwens best kunnen dat onze fiscale gegevens ooit worden geauthentiseerd op de blockchain. Het kantoor van minister Johan Van Overtveldt vroeg onlangs om een rapport (verwacht in het voorjaar van 2019) over de mogelijkheden van deze technologie om het werk van de administratie te verlichten. De BTW-controles op bedrijven en de douanecontroles zouden een eerste experiment kunnen ondergaan. Een twintigtal Belgische startups Talrijke sectoren zijn betrokken bij het potentieel van de blockchain: "Gezondheid, gekoppelde objecten, BECI - Brussel metropool - oktober 2018 25 logistiek, transport...", vermeldt Marc Toledo (Bit4U). Een treffend voorbeeld op het gebied van vervoer is autogigant VW die onlangs aankondigde dat er intern 300 mensen werken aan projecten die de blockchaintechnologie integreren. VW is onder andere van plan zijn voertuigen uit te rusten met een geauthentiseerd digitaal versleutelingssysteem op de blockchain, maar ook zijn geconnecteerde wagens (en morgen zijn autonome wagens) te beschermen tegen hackers dankzij de ultraveilige blockchaintechnologie. Naast de grote industriële of dienstverlenende groepen ontwikkelen ook steeds meer startups concepten en producten die dankbaar gebruik maken van het potentieel van de blockchain. Dit is niet verwonderlijk als we beseffen dat investeringen in deze technologie in 2022 tot 12 miljard dollar zullen oplopen, volgens de jongste schattingen van de gespecialiseerde consultant IDC. In België identificeerde een studie van Thomas Vanderstraeten, CTO van de fintech onderneming Seraphin, meer dan 200 mensen die aan nieuwe blockchainprojecten werken. Er zijn al een twintigtal startups opgericht, op een hele reeks gebieden: financieel (Keyrock, dat net 900.000 euro heeft vergaard), juridisch (Stampify), verbonden objecten (Settlemint), sociale netwerken (Hey), consultancy (Oceanlab), gezondheid (Flycare)... Rond deze technologie, die ondernemers op zoek naar nieuwe uitdagingen en kansen begint te inspireren en te boeien, ontstaat vandaag een echt Belgisch ecosysteem. ● D.R.

TOPIC Artificiële intelligentie, ook in kmo’s SMART CITIES, SMART COMPANIES Voordeel halen uit artificiële intelligentie (AI) en data als u geen Tesla, Facebook of innovatieve starter bent: is dit haalbaar? [Coproduction] S inds het Internet-of-Things (IoT) verzamelen sensoren grote hoeveelheden gegevens. Zulke sensoren laten zich eenvoudig installeren in allerlei omgevingen (ziekenhuizen, huizen, kantoren...) of op industriële machines, om een heleboel parameters te meten. Op die manier verkrijgen bedrijven interessante data over mensen, producten en processen. Datawetenschap (Data Science) en AI zijn krachtige innovatietools om inzichten uit deze data te verwerven, bijvoorbeeld om producten en klanten te profileren, productieprocessen te verbeteren, tot slimmere verkeersoplossingen te komen of gezondheidsaanbevelingen te doen. De technologie hiervoor is beschikbaar, maar nog niet iedereen – minst van al de kmo – is vertrouwd met het potentieel. Wat zijn data-innovatie en AI precies? Het begrip AI gaat terug tot de jaren vijftig maar ondergaat nu een revolutie. Bijna alle sectoren van onze economie worden door data overrompeld. Dit is te danken aan de vooruitgang op het gebied van rekenkracht (connectiviteit, sensoren, gegevensverzameling ...), technologieën en algoritmen (deep learning, reinforcement learning...). Door het succes van grote bedrijven zoals Facebook, Google of Amazon worden AI en data science best aantrekkelijk, maar kmo’s weten niet altijd hoe ze dit potentieel kunnen realiseren. Het louter toepassen van een algoritme op een dataset leidt bijna nooit tot tastbare resultaten. Kwalitatieve data moet worden verzameld, geïntegreerd, gefilterd en voorbewerkt vooraleer ze bruikbaar is, en dit is zeer tijdrovend. De kwaliteit van de gegevens primeert immers over de hoeveelheid. Vaak leveren kleinere kwalitatieve datasets betere inzichten op dan grote volumes. U beschikt al over een deel van de expertise om tastbare en bruikbare resultaten te verkrijgen! Inzicht in het toepassingsdomein is nodig om na te gaan of de verkregen resultaten relevant zijn. Vandaar de noodzaak aan samenwerking tussen de datawetenschapper en de deskundige van het domein. Gelukkig beschikken al heel wat ondernemingen over een stuk expertise in data science en AI. AI houdt ook verband met commerciële aspecten. Ondernemingen investeren tijd en geld om data te verkrijgen. Daarom is het belangrijk om de operationele doelstellingen en eisen te begrijpen voordat u begint te innoveren met data. Klantenprofielen zijn bv. nuttig om voordelen te bieden (nieuwe producten laten kopen/testen). Inves26 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Sinds 2009 helpt Sirris, met de steun van Innoviris, de Brusselse bedrijven bij de implementatie van innovatie in producten en diensten door middel van data science en AI. Dankzij deze diensten (het opzetten van R&D-projecten, trainingsessies, bilaterale industriële projecten...) verwierf Sirris een diepgaand inzicht in de behoeften en uitdagingen van de industrie op het gebied van datawetenschap en AI. Om deze inspanning voort te zetten lanceerde Sirris op 17 september zijn “Data and Artificial Intelligence Competence Lab”. Meer info: elucidatalab.sirris.be ; elucidatalab@sirris.be ; +32 491 34 53 77 teren in predictief onderhoud van machines is anderzijds essentieel om de onderhoudskosten in de toekomst te verlagen en dus ook te besparen. ● Caroline Mair, Project Manager Data Innovation – EluciDATA Lab, the data and AI competence Lab of Sirris © Getty

TOPIC SMART CITIES, SMART COMPANIES Mobiele apps om in Brussel beter te werken en te leven Naast essentiële toepassingen (vaak standaard geïnstalleerd op elke nieuwe smartphone), kunnen heel wat specifieke apps uw leven en werk in Brussel vergemakkelijken. Een (onvolledig) overzicht. B ij de aanschaf van een smartphone merkt u dat veel toepassingen al voorgeïnstalleerd zijn – of althans sterk aanbevolen door de fabrikant. U ontsnapt bijvoorbeeld niet aan Facebook, Instagram, Twitter, Snapchat, WhatsApp, Skype, Messenger, Foursquare of Hangouts, waarmee u uw netwerk zowel privé als professioneel onderhoudt. Werken Ook belangrijk, zowel privé als op kantoor, zijn Gmail of Outlook voor het raadplegen van e-mails, en LinkedIn voor professionele netwerken. Naast toepassingen voor het bekijken van video's (bijvoorbeeld YouTube), het maken, retoucheren en/of synchroniseren van foto's (waaronder Flickr), of uw weg te vinden (Google Maps en andere), overweegt u liefst ook tools om bestanden te openen en te beheren: zo bijvoorbeeld ES File Explorer of Astro, die verschillende bestandsformaten kunnen openen en vooral toegang verschaffen tot online opslagruimtes in de cloud zoals Dropbox, Google Drive of OneDrive. Op het werk opent en bewerkt u Word-, Excel- of PowerPoint-documenten met apps als Google Docs (dat offline werkt) of Microsoft Office Mobile en WPS Office, voordat u ze online opslaat. Tiny Scanner scant documenten. En voor het onderhoud en de optimalisatie van uw smartphone zijn CCleaner en Clean Master twee aan te bevelen hulpprogramma's. Het spreekt voor zich dat alle grote Belgische banken toepassingen voor financieel beheer aanbieden, terwijl een tool zoals Payconiq u toelaat om met uw smartphone te betalen zonder naar uw portemonnee te moeten grijpen. Bovendien kunt u hiermee uw klantenkaarten registreren. Zich verplaatsen Met de smartphone combineert u beroepsactiviteiten en vrijetijdsbesteding. U kunt hem ook inzetten om u vlotter in het stadsverkeer te verplaatsen, dankzij de apps van de MIVB, de NMBS en De Lijn, of met NextRide (waarmee u TEC en MIVB combineert) en Moovit (een app voor openbaar vervoer die open-source data gebruikt). Voor Marc Husquinet de 'individualisten' vindt Djump snel een chauffeur – en de Taxis Verts een taxi (met de Splyt app om eenzelfde taxi te delen). En dan zijn er nog Villo en AllBikesNow voor wie liever fietst. Het spreekt voor zich dat Google Maps, Citymapper of Waze nuttig zijn om files zoveel mogelijk te vermijden. Parkeren? Met de parking. brussels app vindt u snel een plaatsje. Een alternatief is de recente Pasha (Parking Sharing)-oplossing van de gelijknamige startup. En als de weg waarop u rijdt in slechte staat is, kunt u met FixMyStreet eventuele schade aan het wegdek melden. Het sociale leven Om al de groenvoorzieningen in de hoofdstad te ontdekken, verwijzen wij u naar de app Brussels Garden. Doet u aan sport? Train dan met Belgium Running voor de 20 km van Brussel. Ook het vermelden waard: Strava, zowel voor joggers als fietsers. Honger voor een snack? Raadpleeg TheFork, die restaurants in Brussel rangschikt en kortingen biedt in de vorm van yums. U kunt ook terecht op Fritkots om de beste frietjes van Brussel te vinden. En als u liever thuis blijft, gebruik dan Frinder, de app voor food sharing tussen buren. Probeer ook eens een van de vele gezondheid apps te downloaden. Denk maar aan Andaman, Moveup of Yagram Health. Om Brussel (opnieuw) te ontdekken is VisitBrussels een must, terwijl Net Brussel op sociaal vlak met de praktische app Recycle! duidelijkheid schept in de inzameling van afval. Als uw mobiele factuur ondertussen onbetaalbaar wordt ondanks de steeds voordeligere pakketten, kunt u met Instabridge een gratis open Wi-Fi vinden. Ook al biedt het Gewest met Wifi.brussels een officieel en kostenloos WiFi-netwerk aan... ● BECI - Brussel metropool - oktober 2018 27

SMART CITIES, SMART COMPANIES Intelligente kantoren: het ultieme wapen om medewerkers te verleiden De strijd om talent woedt meer dan ooit, zoveel is duidelijk. Daarom verwaarloost de werkgever best geen enkele manier om de beste medewerkers aan te werven en te behouden. Dit geldt vooral voor een intelligente werkomgeving, waarin de medewerker – zeker als hij tot de Y generatie behoort – optimaal comfort op kantoor ervaart. E en recente studie van de Franse businessschool Essec stelt dat 93% van de jonge tewerkgestelden geen traditioneel kantoor wil. En 73% van de Franse werknemers zou de voorkeur geven aan samenwerkingsruimten. Bovendien is voor 40% van de werknemers in Frankrijk de plaats van tewerkstelling van cruciaal belang wanneer zij een nieuwe baan kiezen. Uit een studie van Dell/Intel over de werkruimte van de toekomst blijkt anderzijds dat 44% van de werknemers hun werkruimte als niet ‘smart’ genoeg beschouwt. Nu is het wel zo dat de gemiddelde werknemer ongeveer een derde van zijn of haar tijd op het werk doorbrengt... Drie niveaus De opbouw van een intelligente kantooromgeving maakt deel uit van een proces van digitale transformatie doorheen de ganse organisatie. De overgang van een fysieke werkplek naar een digitaal kantoor berust in de praktijk op drie pijlers. Ten eerste, de ontwikkeling van een geschikte infrastructuur om de interne en externe connectiviteit te waarborgen. Het kan gaan om LAN- en WAN-netwerken, maar bv. ook om de convergentie van vaste en mobiele telefonie. Ook oplossingen voor gegevensopslag zijn vereist, idealiter in de cloud, om de weg te effenen naar veilige toegang op afstand en gegarandeerde bedrijfscontinuïteit. Bovendien maakt deze aanpak investeringen van het Opex-type (exploitatiekosten) mogelijk, in plaats van kapitaaluitgaven (Capex). Weliswaar is ook een infrastructuur op locatie het overwegen waard, evenals een hybride oplossing die platformen op locatie en cloudplatforms combineert. Vanzelfsprekend moet veiligheid in alle gevallen en formules een hoofdprioriteit blijven. 28 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 Marc Husquinet In de tweede plaats zal de organisatie zich moeten uitrusten met apparatuur die de werknemers bijstaat in hun werk (ter plaatse of op afstand) en dus in wezen mobiel is. Het gaat onder meer om laptops, tablets en smartphones, uiteraard beveiligd en aangepast aan de uiteenlopende activiteiten van werknemers. Evenzo zullen de communicatieplatforms spraakcommunicatie met IT-middelen moeten integreren, al dan niet via Unified Communications (UC). Ten derde zal er een behoefte bestaan aan applicaties specifiek ontworpen voor team- en telewerken. Zulke tools kunnen intern worden geïnstalleerd. Een alternatief is de SaaS-modus (Software-as-a-Service of Software als een dienst), waar applicaties worden gehost op externe systemen en op afstand toegankelijk zijn, tegen betaling per gebruik. Naast tools voor het aanmaken en delen van bestanden, zal het bedrijf oplossingen voor videoconferenties implementeren, evenals gedeelde agenda- en kalendersystemen en realtimecommunicatie, om nog maar te zwijgen over de "klassieke" kantoorautomeringsapplicaties (de zogenaamde "productiviteitstools"). Naast deze drie essentiële niveaus of pijlers zal het bedrijf moeten evolueren naar een lenige organisatie. Dat zal niet kunnen zonder de gebruikers nauw te betrekken via bewustwordingscampagnes en training. Het succes van een dergelijk project staat of valt namelijk met een gezond veranderingsbeleid en ieders betrokkenheid. Voordelen De digitalisering van de werkpost past in een proactieve aanpak die met het verleden breekt. Ze is vandaag ook een noodzaak voor bedrijven, onder andere met het oog © Getty

TOPIC op de mobiliteitsproblemen. Zo schatte De Standaard onlangs dat het tussen nu en 2030 onder gelijke omstandigheden 25 minuten langer zal duren om een rit van 50 kilometer af te leggen. De gemiddelde snelheid zal dus met 25% afnemen. De voordelen van een smart office komen zowel de werkgever als de werknemer ten goede. Voor het bedrijf betekent de vermindering van de tijd onderweg een hogere productiviteit van de medewerkers. En de optimalisatie van de kantoorruimte resulteert in lagere kantoorkosten. In deze omstandigheden verklaren de werknemers meestal dat ze meer tevreden zijn met hun werk, omdat ze over betere instrumenten beschikken en tegelijkertijd profiteren van een beter evenwicht tussen werk en privéleven. Daarnaast dient de ‘smart office’ de relatie met de economische partners van het bedrijf (en in eerste instantie met de klanten) te versterken. Een aangesloten organisatie is in staat om de klantervaring te verbeteren en zelfs nieuwe businessmodellen te ontwikkelen. In dit verband kan er zelfs sprake zijn van disruptieve technologieën, zoals bij Amazon, Uber, Airbnb of Netflix. Hedendaagse klanten vragen namelijk steeds meer bereikbaarheid, reactiviteit en personalisatie in hun contacten met het bedrijf. Toch is het zo dat het ‘intelligente’ kantoor een aantal mindere kantjes vertoont. Zo bijvoorbeeld het moeilijke beheer van externe werknemers. Zulke virtuele teams vereisen een nieuwe aanpak van communicatie en samenwerking. Y generation Volgens adviesbureau PwC zal in 2020 één op de twee werknemers tot de Y generation behoren. Dit heeft de groep Schneider Electric (gespecialiseerd in de digitale transformatie van energiebeheer en automatisering in woningen, gebouwen, datacenters, infrastructuur en industrie) ertoe aangezet om zich intensief te verdiepen in intelligente gebouwen – en intelligente kantoren in het bijzonder. "Smart buildings zijn namelijk onlosmakelijk verbonden met smart offices", verklaart Philippe Manche, sales manager bij Schneider Electric. "Slim bouwen maakt de werkomgeving inderdaad aantrekkelijker voor wie er werkzaam is, en laat het bedrijf zijn kosten beter beheersen, meer bepaald voor energie en gebruik van de ruimte. Zo hebben we in onze ‘Hive’ (Hall de l'Innovation - Vitrine de l'Énergie, de hoofdzetel van de onderneming in Parijs en tegelijk de showcase van de nieuwste Schneider Electric technologieën, nvdr) drie personeelsprofielen gedefinieerd, met geoptimaliseerde ruimten voor elk profiel. Sensoren gekoppeld aan badges meten het gebruik in real time en anticiperen op elke verandering in de werkorganisatie.” In de praktijk zijn verschillende niveaus gepland: voor onderling verbonden producten, voor de besturing van installaties en voor gegevensanalyse met algoritmen die het ruimtegebruik anticiperen en optimaliseren. "Om de omgeving te optimaliseren, moet u die eerst met sensoren meten. Schneider Electric maakt daarbij gebruik van open protocollen die, met behulp van web services, op de markt BECI - Brussel metropool - oktober 2018 29 De hoofdzetel van Schneider in Parijs, waar de ‘Hive’ (Hall de l'Innovation - Vitrine de l'Énergie) geïnstalleerd is. aangeboden producten en toepassingen combineren", aldus Philippe Manche. Meer specifiek heeft Schneider Electric haar EcoStruxure-aanbod op drie niveaus gestructureerd: gekoppelde producten met geïntegreerde intelligentie voor een betere besluitvorming; controleapparatuur om on-site of remote operaties te beheren via de cloud; en toepassingen, analyse-instrumenten en diensten voor de implementatie van gekoppelde, open en communicerende systemen. "Wij willen gebouwen ontwerpen waarin de werkkrachten tijd besparen en efficiënter werken", vat Philippe Manche samen. "In de talentenoorlog die nu woedt, is het belangrijk om jongeren aan te trekken en te behouden. Het aantrekkingsvermogen van het bedrijf is namelijk essentieel geworden en vereist een intelligente werkomgeving.” Uitdagingen Tot slot gaat het intelligente kantoor het succes tegemoet als aan drie voorwaarden wordt voldaan: de keuze van op de organisatie afgestemde technologieën, de opleiding/ bewustwording van medewerkers ten aanzien van nieuwe digitale tools en de aanpassing van de werkprocessen en -methodes aan deze nieuwe omgeving. Elk bedrijf doet dit best in zijn eigen tempo, in functie van de ‘digitale maturiteit’ van zijn medewerkers. Laten we niet vergeten dat digitalisering een roadmap is, geen welomschreven doel. Stel daarom prioriteiten op basis van de uitgestippelde strategie. En begin misschien met een project dat weinig inspanning vereist en maximaal rendeert. ●

Rijsel gaat het systeem van ‘omgekeerde tol’ uittesten. SMART CITIES, SMART COMPANIES Smart mobility: intelligentie achter het stuur De noodzaak om goederen en personen vlotter te vervoeren staat als een paal boven water. De politici en beleidsmensen in Brussel zijn er zich daar terdege van bewust. Voor de verdere stappen kan het nuttig zijn om elders een kijkje te gaan nemen, zo bijvoorbeeld naar wat in andere grote steden wordt gedaan. Johan Debière L aten we hier niet stilstaan bij het geval van Parijs. De lichtstad heeft een heel andere omvang dan Brussel: 2,2 miljoen inwoners in de binnenstad maar vooral een drie keer hogere bevolkingsdichtheid dan in Brussel (7.500 inwoners/km² in Brussel tegen meer dan 20.000 in Parijs). Een situatie die wél vrij dicht bij onze regio aanleunt, is die van de mobiliteit in Bordeaux, met zijn densiteit van 5.000 inwoners/km². De hoofdstad van de wijn heeft bovendien iets aan Brussel te danken: ingeval van files wordt de ‘druppelsgewijze’-toegang tot zijn ‘rocade’ (het equivalent van onze Ring) gedeeltelijk dankzij de knowhow van Macq beheerd. Macq is een Brusselse onderneming die een honderdtal mensen tewerkstelt en een "turnkey" configuratie van intelligente camera's aangepast aan de verkeersanalyse levert en installeert. "Eenmaal geplaatst, kunnen onze camera's bijkomende functies krijgen. Het is best mogelijk om te beginnen met conventionele snelheidscontrole en die vervolgens aan te vullen met detectie van vervuilende voertuigen, in het raam van het beheer van emissiezones of de detectie van ADR-vrachtwagens, enz.", verklaart François Macq. Het geweldige effect van trappen en roltrappen Andere totaal misbekende voorbeelden zijn bijzonder inspirerend. Bilbao, in Baskenland, (350.000 inwoners bij een dichtheid van 8.300 inwoners/km²) is zo eentje. Deze Spaanse stad onderscheidt zich door een recordaantal verplaatsingen te voet en het laagste niveau van eigendom van motorvoertuigen. Uit een studie die de Observatory of Metropolitan Mobility in 2014 verrichte, blijkt dat 62,3% 30 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 François Macq van de verplaatsingen te voet wordt afgelegd en slechts 10,9% met een motorvoertuig. Volgens de Observatory is dit te danken aan de grote diversiteit van het stedelijk weefsel en een ongeëvenaarde mix van activiteiten die verband houden met de economische, residentiële en recreatieve functies van de stadskern. Om alternatieve vervoerswijzen te ondersteunen, besloot Bilbao om eenvoudige maar bewezen technieken toe te passen. Zoals de aanleg van ruime trottoirs of een uitgebreid netwerk van fietspaden, naast de afschaffing van wat stedenbouwkundigen 'architectonische barrières' noemen. In dit opzicht heeft de installatie van trappen en roltrappen in hoge mate bijgedragen tot de oplossing van het probleem en het voorkomen van onderbrekingen in de routes van voetgangers en fietsers. Omgekeerde tol in Rotterdam en Rijsel In Rijsel is de ontwikkeling van nieuwe mobiliteit uiteraard geen nieuws meer. De stad bouwde al een mooi netwerk van fietspaden uit, naast selfservice gedeelde fietsen (V'Lille) en steun voor de aankoop van traditionele en elektrische fietsen (respectievelijk maximaal 150 en 300 euro). Dit laatste kan worden vergeleken met de 500 euro die Brussel toekent aan degenen die naar een al dan niet elektrische fiets overstappen, met het verschil dat dit bij ons gepaard gaat met de inlevering en schrapping van de kentekenplaat van een wagen. Rijsel besloot bovendien sneller over te schakelen naar de nieuwe mobiliteit, met een omgekeerde tolheffing aangeboden door de ‘Métropole Européenne de Lille’ (MEL). D.R. © Belga

TOPIC Het concept is afgeleid van een systeem dat al sinds 2010 in Rotterdam en Stockholm operationeel is. Eind dit jaar voert Rijsel de omgekeerde tolheffing in op de voornaamste twee hoofdwegen, de A1 en de A23. Slimme autobestuurders krijgen dan 2 euro per ‘vermeden’ afstand. In een eerste fase zullen de bestuurders die regelmatig van deze routes gebruik maken, worden geïdentificeerd. Via de kentekenplaten spoort het systeem hun adressen op. Ze krijgen dan het aanbod om een maand lang als vrijwilligers deel te nemen aan een experiment waarbij ze 2 euro ontvangen telkens als ze hun auto in de garage laten staan (tenminste tijdens de spits) – met een maximum van 80 euro per maand. De controle wordt uitgevoerd door de combinatie van GPS-gegevens en het aflezen van de platen. Nog een opmerkelijk verschil tussen Rijsel en Brussel, maar deze keer in de metro en de bussen: de tolerantie ten opzichte van de fiets lijkt in Noord-Frankrijk hoger te liggen. Zelfs in gevouwen toestand zijn fietsen in de Brusselse metro enkel buiten de spits toegelaten. Neem hem niet mee van maandag tot vrijdag tussen 7 en 9u en tussen 16 en 18u30: u loopt namelijk het risico geen toegang te krijgen. In Rijsel zijn fietsen echter altijd toegestaan, op alle Transpole-lijnen, op voorwaarde dat ze gevouwen zijn. De vindingrijkheid van een voormalig Google medewerker Onder de technologische innovaties is het ambitieuze initiatief van Amat Yusuf zeker het vermelden waard. Na een baan bij Google ontwikkelde Amat vanaf 2011 de mobiele applicatie Citymapper. Hiermee raadpleegt u het hele aanbod van stedelijk vervoer en berekent u de reistijden. Aanvankelijk beperkte de app zich tot een aantal zeer grote steden zoals Londen, Berlijn, Tokio, Parijs of New York. Vandaag bestrijkt ze echter een zeer lange lijst van steden, waaronder ook kleinere, als Brussel of Toronto (2 miljoen inwoners voor een dichtheid van 1000 inwoners/ km²). Een test bij mij thuis (ik woon in Villers-la-Ville, in Waals-Brabant) was zeer overtuigend en bewees dat de app de grenzen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ruim overschrijdt. We probeerden zelfs routes die een pendelaar naar de hoofdstad zou nemen vanuit onwaarschijnlijke plaatsen als Houte-Si-Plou (Neupré). Ook hier leverde de test een volledige en nauwkeurige beschrijving op van de te volgen route en het te gebruiken openbaar vervoer om de bestemming te bereiken. De app vermeldt ook in real time alle combinaties van vervoerswijzen, waaronder fietsen, Villo, taxi's, Uber enz. Onlangs ging Citymapper een stap verder door gebruik te maken van de informatie afkomstig van gebruikers. Dit diende om SmartRide op te zetten in Lon den, een hybride transportdienst halverwege tussen bus en taxi. MaaS als disruptief model In Oslo realiseerden de beleidsmakers zich dat mobiliteit moest worden omgezet in iets spontaans, even natuurlijk als het verbruik van energie: "Als Met de Citymapper app bekijkt u het ganse aanbod voor stedelijk vervoer van een stad. je je mobiele telefoon moet opladen, stap je naar een café of winkelcentrum en vind je gemakkelijk een stopcontact om het ding op te laden. Het zou net zo eenvoudig moeten zijn met het vervoersaanbod", zegt Endre Angelvik, vicevoorzitter belast met mobiliteitsdiensten bij Ruter, de openbaarvervoersdienst van de regio Oslo. En om de fluïditeit ervan te versterken, onderzocht Oslo vier belangrijke trends: verstedelijking, duurzame ontwikkeling, digitalisering en individualisering, tot voor kort de enige echte troef van de auto. De voornaamste prikkel van het beslissingsproces lijkt te liggen in de vrijmaking van het tot nu toe aan de auto toegewezen budget, dat voortaan kan worden ingezet voor andere, interessantere posten (lees in dit verband de verslagen van de Californische deskundigen Tony Seba en James Arbib: "Clean Disruption of Energy and Transportation" en "Rethinking Transportation 2020-2030"). Automatische minibusjes De Noren stellen zich daar niet mee tevreden: het land promoot steeds meer ontwrichtende modellen, zoals in Oslo of Stavanger, waar automatische minibussen van de Franse constructeurs Navya en EasyMile in het verkeer zijn gebracht. In Forus, een industriële wijk in Stavanger, is de door EasyMile aangeboden en door Kolombus (het MIVB-equivalent) beheerde minibus sinds juni in reële omstandigheden operationeel. Op een traject van 1,2 km bedient het automatische voertuig regelmatig gebieden waar bedrijven actief zijn, met de bedoeling de toegang tot het openbaar vervoer vanaf de werkplek te vergemakkelijken. De elektrische minibus is geschikt voor maximaal 12 personen bij een maximumsnelheid van 25 km/u. Verwacht werd dat de Noorse wetgeving zou evolueren. Dit zal het geval zijn ... echter met een aantal beveiligingen: zo zal de maximumsnelheid beperkt worden tot 12 km/u, zal de minibus niet meer dan zes passagiers mogen vervoeren en zal er altijd een operator van de transportfirma aan boord moeten zijn om in te grijpen ingeval van problemen. ● In Noorwegen bedient een EasyMile minibus een bedrijvenpark. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 31 D.R. D.R.

DYNAMIEK TRANSITIE Eerlijke handel: de ondernemingen verbinden zich “It’s trade, not aid!” Fairtrade en alle actoren van de eerlijke handel zijn ervan overtuigd dat handel een geweldig ontwikkelingsinstrument is, dat kan bijdragen tot de strijd tegen economische en sociale ongelijkheden. Op voorwaarde, uiteraard, dat de handelsregels eerlijk zijn en zowel mens en zijn omgeving respecteren. M et het Fairtrade-stelsel organiseren boeren in zuidelijke landen zich in coöperaties en netwerken van lokale producenten. Zo slagen ze erin hun belangen in de handelsbetrekkingen beter te verdedigen. Fairtrade garandeert ook een minimumprijs en een premie. Deze veiligheidsdrempel is essentieel om de producenten te helpen hun eigen toekomst in handen te nemen. Fairtrade Belgium voert sensibiliseringscampagnes naar de consument toe en werkt nauw samen met Belgische bedrijven en zakenpartners die de mogelijkheid hebben om de standaard te veranderen. Ook bedrijven nemen hun verantwoordelijkheid op. Sodexo biedt al bijna tien jaar een breed gamma fairtrade producten aan. "Sodexo wil haar klanten helpen om een duurzaam voedingspatroon te ontwikkelen op basis van verschillende criteria zoals gezondheid, duurzame landbouw, respect voor het welzijn van dieren en het sociale aspect. Dit laatste criterium komt onder meer concreet tot uiting in het aanbod van fairtrade producten", stelt Jonathan Martens, Corporate Responsibility Manager bij Sodexo. "We hebben zelfs een koffie/theeconcept ontwikkeld (exclusief voor Sodexo) genaamd Aspretto, dat een coffee corner biedt met fairtrade en bio koffie, thee en chocolade. Deze producten vormen een duurzaam alternatief voor producten die in onze regio's niet of nauwelijks geteeld worden.” Eerlijke handel beperkt zich niet tot voeding: Sodexo-koks dragen Fairtrade-gecertificeerde katoenen schorten die niet alleen van uitstekende kwaliteit zijn, maar ook voldoen aan milieunormen die het gebruik van landbouwchemicaliën beperken en duurzame productie bevorderen. Deze keuze is in lijn met Sodexo's duurzaamheidsplan Better Tomorrow 2025. Dat werd geïntroduceerd in de 85 landen waar de onderneming actief is. Jonathan Martens: "Bij 32 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 elk van onze taken als werkgever, dienstverlener en maatschappelijk betrokken onderneming zetten we ons in om mensen, gemeenschappen en het milieu positief te beïnvloeden. ” Veel meer dan fairtrade koffie Brussel is een kosmopolitische stad met een zeer divers publiek, dat alternatieven waardeert met producten die voldoen aan sociale en milieucriteria. De consument is echter niet steeds bereid om meer te betalen voor een fairtrade product. Daarom wil Sodexo het voorbeeld geven om haar klanten te inspireren. Dit engagement maakt deel uit van Fairtrade@Work, een campagne van Fairtrade Belgium, specifiek ontwikkeld om fairtrade producten op de werkvloer te introduceren. De campagne stelt Belgische bedrijven in staat om fairtrade in hun strategie op te nemen en zo rechtstreeks bij te dragen tot de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals of SDG) van de Verenigde Naties. In de loop der jaren werden ook de inspanningen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, Triodos, KBC, Swift, Ethias, Vivaqua en Credal beloond met een Fairtrade Award, voor een engagement dat veel verder reikt dan het verbruik van fairtrade koffie. Nicolas Lambert, Directeur van Fairtrade Belgium: "Hoe meer werknemers kunnen profiteren van fairtrade producten, hoe meer boeren en werknemers in het Zuiden een goede prijs en ondersteuning op lange termijn krijgen. De extra middelen worden door de producenten zelf geïnvesteerd in de economische ontwikkeling van hun activiteiten en de sociale ontplooiing van hun gemeenschappen. Bedrijfsverbintenissen zijn daarom bijzonder waardevol: hoe meer actoren zich in het Noorden engageren, hoe groter de impact voor producenten in het Zuiden.” ● Informatie: www.fairtradebelgium.be ; www.fairtradeatwork.be

Uw oplossing voor de recyclage van professionele elektro apparaten in Brussel Onze Brusselse ondernemingen en organisaties vormen een ware stadsmijn. Ze beschikken over een groot potentieel aan elektr(on)isch afval, dat vaak vergeten of niet gebruikt wordt en dat perfect ingezameld kan worden voor recyclage of hergebruik. “Professioneel elektr(on)isch afval”, wat bedoelen we daar precies mee? “Het betreft alle grote apparaten die gebruikt werden binnen een professionele omgeving, zoals kopieermachines van een bepaalde grootte, drankautomaten of medische apparatuur", benadrukt Ingrid Nolet, woordvoerster van Recupel. Het erkende recyclagenetwerk van Recupel biedt een duurzame inzameloplossing en maakt het mogelijk om op het einde van het proces de grondstoffen te recupereren. De vzw Recupel coördineert sinds 2001 de inzameling en verwerking van elektronisch en elektrisch afval in België. In 2017 zamelde en verwerkte Recupel bijna 111.000 ton ‘huishoudelijke’ toestellen en meer dan 6.000 ton ‘professionele’ toestellen. Dit indrukwekkende cijfer maakt van ons land een pionier wat de recyclage van elektro betreft. België is een goede leerling op het vlak van de inzameling en recyclage van elektronisch afval. Op dit moment zamelt Recupel meer dan de momenteel door Europa opgelegde 45% in van het volume elektronische apparaten dat op de Belgische markt komt. Dit is eerder goed nieuws in verhouding tot de Europese verplichtingen inzake afval, want deze vereisen vanaf 2019 een inzameling van 65% van de op de markt gebrachte elektrische en elektronische apparaten met het oog op hergebruik of recyclage. Inzameling van professionele elektronische apparaten Recupel wil dat elke onderneming of organisatie het voor haar meest geschikte inzamelkanaal kan vinden, aangepast aan elk type elektr(on)isch afval. De erkende recyclagebedrijven sluiten een overeenkomst af met Recupel voor de inzameling van oude professionele elektronische apparaten bij de ondernemingen. Het erkende recyclage- of inzamelbedrijf voldoet zo aan de strengste eisen inzake correcte recyclage, milieuvergunning en het maakt er een erezaak van de Belgische en Europese afvalwetten na te leven. Het garandeert dat de ingezamelde apparaten naar een verwerkingscentrum worden gebracht dat verbonden is met Recupel en dat zal instaan voor de depollutie, de recyclage en de verwerking van dit afval. “We hebben in 2017 meer dan 6.000 ton professioneel materiaal ingezameld voor recyclage of hergebruik. We willen de ondernemingen blijven sensibiliseren voor het belang van de inzameling van afval van professionele elektronische apparaten. Is uw printer kapot of gebruikt u hem niet meer en staat hij in de weg, doe dan een beroep op een erkend recyclagebedrijf. Dit bedrijf helpt u in alle veiligheid van uw printer af. Onze ambitie is immers dat al deze oude elektronische toestellen terechtkomen in ons inzamelcircuit”, zo vertelt Ingrid Nolet. Informeer u De lijst met erkende recyclagebedrijven vindt u op de website van Recupel. Dankzij een mappingsysteem met de erkende recyclagebedrijven krijgt u met één klik te zien welke de beschikbare partners in Brussel zijn. Voor meer informatie: www.recupel.be https://www.recupel.be/recupel-recycler

PLAGE : een verplichting voor de grote vastgoedparken vanaf juli 2019 Vanaf 1 juli 2019 moeten de gebruikers en eigenaars van grote vastgoedparken een PLAGE opstellen (Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie) om het energieverbruik van hun gebouwen terug te schroeven. Het PLAGE is niet enkel een verplichting, het is ook een van de hefbomen die het Gewest in staat zal stellen zijn internationale engagementen inzake klimaat en energie na te komen. Op 16 oktober organiseert Leefmilieu Brussel een infosessie om te antwoorden op al uw vragen over het onderwerp. Doel van het PLAGE De nieuwe « PLAGE »-reglementering heeft als doel de eigenaars en/of gebruikers van grote vastgoedparken in Brussel ertoe aan te zetten acties op te zetten om het energieverbruik van hun gebouwen beter te beheren en een becijferde doelstelling voor de vermindering van het energieverbruik te verwezenlijken. Om die doelstelling te bereiken, kunnen de organisaties vrij kiezen uit de middelen die zij het meest geschikt achten. Wie is hierbij betrokken? Elke instelling die eigenaar of gebruiker is van gebouwen die samen een vastgoedbestand vertegenwoordigen waarvan de oppervlakte groter of gelijk is aan: ➜ 100.000 m² voor elke onderneming of vereniging uit de “privésector”; ➜ 50.000 m² voor de zogenaamde “overheden” ; ➜ Behalve voor de federale, gewestelijke of gemeentelijke overheden waarop geen enkele grens van toepassing is en die rechtstreeks aan het PLAGE onderworpen zijn, de zogenaamde “centrale overheden”. Er is in strafrechtelijke sancties voorzien indien de procedure niet in acht wordt genomen. Er is in een administratieve boete voorzien als de PLAGE-doelstelling niet wordt gerespecteerd. Informatiesessie Om u de kans te geven zo goed mogelijk te anticiperen op de uitvoering van de toekomstige PLAGEregelgeving tegen juli 2019 wordt er een informatiesessie georganiseerd op dinsdag 16 oktober 2018, van 8u30 tot 12u30, in het BEL Auditorium, bij Leefmilieu Brussel. Tijdens deze voormiddag zal het PLAGE-team u de grote krachtlijnen voorstellen van de nieuwe reglementering en de acties die u zal moeten toepassen om een Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie uit te voeren. Start nu met een PLAGE Het Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie (PLAGE): verplicht voor grote gebouwenparken Adres: BEL Auditorium – Havenlaan 86C/3000 B-1000 Brussel Inschrijven gratis, maar verplicht via het inschrijvingsformulier op www.leefmilieu.brussels/plage DE VOORDELEN VAN PLAGE Het PLAGE bestaat sinds 2006 op vrijwillige basis in het Brussels Gewest. Sinds de eerste toepassing door tal van gebouwbeheerders (met name gemeenten, scholen, ziekenhuizen en socialehuisvestingsmaatschappijen), heeft PLAGE deze resultaten opgeleverd: Een gemiddelde daling met 15 tot 20% van het energieverbruik voor verwarming 10.000 tot 16.000 ton minder uitstoot in vier jaar Een stabilisering en zelfs daling tot -0,6% van het elektriciteitsverbruik € Een investeringsrendement op gemiddeld vijf jaar Zonder dat de gebruikers aan comfort inboeten Een lagere energiefactuur of een kostenbesparing ondanks de hogere energieprijzen MEER INFO: www.leefmilieu.brussels/plage • plage@leefmilieu.brussels ©Bernard Boccara

DYNAMIEK OVERHEIDSOPDRACHTEN “Weg met de mythes rond overheidsopdrachten” Qua werken en werven liggen er tal van overheidsopdrachten voor het grijpen die KMO's mooie kansen bieden. Slechts weinigen wagen zich echter op deze weg. Een update met Damien Magerat, gedelegeerd bestuurder van Jacques Delens. Gaëlle Hoogsteyn " B russel lanceert heel wat overheidsopdrachten voor werven", begint Damien Magerat. En in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, gaat het hier uitsluitend om grootschalige projecten, voorbehouden aan grote bedrijven. "Veel overheidsopdrachten staan open en zijn toegankelijk voor kleine aannemers", vervolgt Damien Magerat, die bijvoorbeeld verwijst naar de renovatie van het sanitair in een school, de herinrichting van een lerarenzaal, de creatie van een nieuwe inkomhal in een ziekenhuis, de installatie van een lift, de renovatie van goten, enz. "Allemaal aanbiedingen die niet per se veel personeel of grote machines vereisen.” Naast de kleine klasse 1-werven bestaat er een hele reeks grotere werven waartoe KMO's toegang kunnen krijgen door tijdelijk samen te werken met een onderneming uit een hogere categorie. Zo boeken KMO’s vooruitgang en krijgen ze toegang tot nieuwe markten. KMO’s nog steeds terughoudend Voor Brusselse KMO’s ligt daar duidelijk een markt te veroveren. Toch durven slecht weinig van die bedrijven deze weg in te slaan. Damien Magerat verklaart deze terughoudendheid door verschillende factoren. "Naar mijn mening is er onvoldoende kennis van de beschikbare aanbiedingen en de te volgen regels/procedures. KMO’s kunnen terugschrikken voor de administratieve rompslomp die ze associëren met overheidsopdrachten", stelt hij, hoewel hij zelf niet veel administratieve verschillen ziet tussen een overheidsopdracht en een privéproject. KMO's kunnen ook bang zijn voor een boete en de trage beslissingen van de bouwheer. Bovendien weet niemand bij een offerte voor een overheidsopdracht wanneer het project van start gaat. Ten slotte kunnen de betalingstermijnen voor KMO's een probleem opleveren. "Een betaling na 60 of zelfs 90 dagen kan de cashflow van een KMO in het gedrang brengen, vooral omdat de wetgeving niet toestaat dat een voorschot wordt gevraagd op het ogenblik van de bestelling," bevestigt de heer Magerat. Hij moedigt KMO's echter resoluut aan om de stap te zetten: "Als ik het aantal aanbestedingen zie, besef ik dat er werk genoeg is voor volwassen en georganiseerde bedrijven. Overheidsopdrachten kunnen kleine en middelgrote ondernemingen helpen hun activiteiten op peil te houden en zelfs te doen groeien.” Na verloop van tijd zullen ook Veel overheidsopdrachten voor werken en werven zijn toegankelijk voor KMO's: denk maar aan de renovatie van gebouwen of de installatie van liften … deze bedrijven vertrouwd raken met de procedures. "Het aanbod is elke keer anders, maar de te volgen procedure en de documenten die moeten worden bijgevoegd zijn bijna altijd dezelfde... Hoe meer u ingaat op openbare aanbestedingen, hoe comfortabeler de procedure aanvoelt. We moeten de mythes rond overheidsopdrachten de wereld uit helpen, zowel wat betreft de toegankelijkheid voor KMO's als wat beheer aangaat.” De mening van Frédéric Loriaux, voorzitter van de VBA1 "Overheidsopdrachten worden gereguleerd door middel van verscheidene aggregaties, afhankelijk van de grootte van de markt. Van zodra KMO's de nodige stappen ondernemen om deze aggregaties te verkrijgen, kan ervan worden uitgegaan dat zij toegang hebben tot de overheidsopdrachten. De vraag is: hebben ze dit nodig? Overheidsopdrachten vereisen administratieve en juridische bekwaamheden en striktheid die een KMO niet noodzakelijk kan voorleggen. Het is vooral een kwestie van vorming. Betere informatie in het kader van een vormingsinitiatief zou KMO's ertoe kunnen aanzetten om de stap te wagen.” 1 Vereniging der Belgische Aannemers van Grote Bouwwerken BECI - Brussel metropool - oktober 2018 35 © Getty

DYNAMIEK B2G: drie aanbevelingen van het bureau BDO Tips om de stap te zetten Ingaan op overheidsopdrachten is niet ingewikkeld, maar vereist wel enige nauwgezetheid. Damien Magerat raadt aan om een verantwoordelijke aan te stellen die wekelijks alle overheidsopdrachten uitpluist. "U moet dit structureel aanpakken, steeds op hetzelfde tijdstip." Vervolgens raadt hij aan om de tijd te nemen om alle documenten door te nemen, de beperkingen en de administratieve context te bestuderen... Zo kan de KMO uitmaken of ze al dan niet in staat is om het algemene kader voor overheidsopdrachten na te leven. Damien Magerat (Ets Jacques Deelens) "Overheidsopdrachten volgen een aantal eenvoudige regels, maar zodra een hiervan niet wordt gerespecteerd, wordt het aanbod als nietig beschouwd.” Het is met name noodzakelijk om voor elk van de elementen een precieze prijs aan te geven, in overeenstemming met de specificaties, en er een hele reeks administratieve documenten aan toe te voegen, zoals de RSZ verklaring, een attest van goed gedrag en zeden, … Indien slechts één document ontbreekt, wordt de overeenkomst geweigerd, ook al is de prijs zeer voordelig. "Zorg er daarom voor dat elk dossier helemaal volledig is, anders riskeert u nutteloos veel tijd te investeren in het schrijven van een aanbod.” Zodra het contract binnen is, dient u op de werf algemene organisatieregels na te leven. Zo moet u bijvoorbeeld dagelijks een dagboek van de werken invullen en door de opdrachtgever laten ondertekenen. Natuurlijk noteert u ook het weer, omdat in bepaalde weersomstandigheden niet kan worden gewerkt. Onvoorziene omstandigheden die u ter plaatse ontdekt, moeten binnen de 30 dagen worden gemeld. Elk nieuw element tijdens de bouw moet bovendien per post aan de klant worden gemeld. "Het lijkt misschien omslachtig, maar zo beschermt u het bedrijf. Hoe gedetailleerder het verslag, hoe beter de onderneming haar goede trouw kan bewijzen in geval van problemen", zegt Damien Magerat. "Beschouw dit niet als een last maar als aan te leren reflexen. De overheidsopdracht ontneemt de onderneming in geen geval haar ziel. De regels kunnen perfect worden nageleefd met behoud van de bedrijfscultuur die voorheen bestond", besluit hij. ● Een vraag? Bel naar het nummer 1819! Programma van de seminars In 2018 organiseert Beci een reeks seminars over "overheidsopdrachten". De eerstkomende data: 17.10 De perspectieven van overheidsopdrachten in de schoonmaakbranche 22.10 Zich organiseren om in te gaan op overheidsopdrachten Informatie en inschrijvingen: Caroline Coutelier, 02 643 78 13 — cco@beci.be 36 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 1. Mensen: BDO beveelt aan om een team te voorzien dat enerzijds voeling heeft met de waarden van de overheidssector (dienstverlening aan de burger, sociale meerwaarde) en anderzijds een specifieke kennis moet ontwikkelen van het functioneren en de structuren van de Staat en zijn componenten, om hun verwachtingen volledig te begrijpen. Zoals alle activiteitssectoren hanteert de overheid zijn eigen werkmethodes en procedures. Personeelsleden die op de hoogte zijn van deze realiteit, zullen weten hoe ze op passende wijze op overheidsopdrachten moeten ingaan. 2. Organisatie: Ten eerste is het belangrijk om opdrachten op te sporen waarvoor de onderneming over de nodige vaardigheden en tijd beschikt. Dit vergt een grondige analyse van de opdrachten in het bulletin der aanbestedingen of een prospectieproces gericht op overheidsklanten die u bij niet-openbare procedures met voorrang kunnen raadplegen. In de tweede plaats moet u beschikken over de tijd die nodig is om de offerte binnen strikte termijnen op te stellen (deze tijd mag u meestal niet aanrekenen). Ten derde zet u best een databank op met alle nodige administratieve documenten (DUME, attesten enz.). Controleer ten slotte aandachtig uw offerte. In feite gaat het hier om het ontwikkelen van een operationeel proces dat loopt van de identificatie van de opportuniteit tot de uiteindelijke verzending van de offerte. Denk er bijvoorbeeld aan dat een offerte die niet volgens de specificaties is ondertekend, eenvoudigweg niet ontvankelijk is. 3. Financieel beheer: Zoals elk contract bevatten ook overheidsopdrachten financiële bepalingen. Het fundamentele verschil is dat ze hier vaak worden opgelegd en niet voor onderhandeling vatbaar zijn. Afhankelijk van de voorwaarden van het contract kan het gebeuren dat het bedrijf de lopende of operationele kosten over meerdere maanden moeten dragen: het is niet ongebruikelijk dat de overheid pas aan het einde van de opdracht mag worden gefactureerd. Naarmate de onderneming haar portefeuille van overheidsopdrachten uitbreidt, komen de behoefte aan werkkapitaal en het ‘work-in-progress’ onder druk te staan, wat nog meer het geval is wanneer de opdracht de betaling van een borgsom vereist om de goede werking te garanderen. Daarom is het belangrijk te weten hoe projecten moeten worden gefinancierd en hoe voorfinanciering kan worden gemobiliseerd. Het financiële beheer moet via regelmatig toezicht onder controle blijven. Contact: rudy.gardiole@bdo.be

Is uw bedrijf al fan van De Sorteerwinkel? PMD sorteren is verplicht in elk bedrijf, maar zeker niet evident. Daarom helpt De Sorteerwinkel van Fost Plus uw bedrijf om meer én beter te sorteren. Op deze webshop vindt u naast nuttige informatie en handige sorteertips ook stickers, affi ches en sorteergidsen. Allemaal gratis te bestellen of te downloaden. Bestel uw gratis stickers en affi ches op desorteerwinkel.be

DYNAMIEK STARTER Envie du jour: de partner van de maaltijden in uw gezin Onder de benaming ‘Envie du jour’ bereidt Habib Chawki ultra verse gerechten voor die thuis worden geleverd aan gezinnen, maar ook aan bedrijven. Deze maand begint hij zijn activiteiten in het westen van Waals-Brabant, met de hoop om ze later uit te breiden, naargelang van de vraag. Guy Van den Noortgate E en opleving, daar gaat het om. Habib Chawki moest na 24 jaar zijn activiteiten als traiteur stopzetten, maar hij besliste een nieuwe start te nemen in het domein waarin hij uitblinkt: gerechten voorbereiden. “In 1994 opende ik in Elsene Le Pré Vert, die toen al een traiteurdienst aanbood”, herinnert hij zich. “De zaak draaide vlotjes, maar door de werkzaamheden twee jaar lang aan de Generaal Jacqueslaan ging ze failliet.” Met de steun van het reStart programma van Beci, dat gefailleerde ondernemers helpt opleven, lanceerde Habib Chawki een nieuw project dat vandaag gestalte neemt. Habib Chawki, oprichter van Envie du jour “Ik sta er niet alleen voor”, zegt hij. “Ik mag rekenen op de steun en de bekwaamheden van een team. Moira, een gecertificeerde coach en deskundige in marketingstrategieën, helpt mij in deze materies. Michèle specialiseert zich in de begeleiding van zelfstandigen in de Brusselse bedrijfswereld en staat mij terzijde voor al wat te maken heeft met communicatie. En Eric steekt een handje toe bij de lancering van het project, voornamelijk wat de leveringen betreft.” Welnu, waaruit bestaat eigenlijk het project dat voorlopig de naam ‘Envie du jour’ heeft gekregen? “Het is een traiteurdienst dat verse producten heel snel en op bestelling voorbereidt”, vertelt Habib Chawki. Elke dag van de week wordt een koude en een warme schotel aangeboden. Beide worden bereid met verse seizoenproducten uit korte bevoorradingsketens. “Hier vindt u noch blikjes, noch diepvries. Onze leveranciers zullen trouwens twee keer per dag langskomen. Praktisch gezien bestelt u de dag voordien voor het middagmaal en tijdens de dag zelf voor een avondmaal, voor minimum vier schotels. Het menu verandert elke dag en elke week.” Enkele voorbeelden van de gerechten van Envie d’un jour: trio van rundstartaar en garnituur, lamstajine met groenten en olijven, gemarineerde zalm en garnituur, oosterse salade, gevogeltegebraad met rijst op zijn Thais, bouillabaisse met vis van de dag. De prijzen schommelen rond 9 en 10 euro (levering inbegrepen). Omdat de service berust op snelle bereiding, worden de leveringen met de motor binnen een straal van 15 km verzekerd. In een eerste fase 38 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 zal Envie d’un jour de gemeenten Lasne, Waterloo, La Hulpe, Genval en Rixensart bedienen. In een tweede fase zullen de activiteiten zich uitbreiden. “We zullen dan andere ‘kookpunten’ inrichten om de kwaliteit van onze diensten te garanderen”, verduidelijkt Habib Chawki. Het aanbod van Envie d’un jour richt zich vooreerst tot gezinnen die tegen een democratische prijs een door een meester-kok bereide verse en gezonde maaltijd verwachten. Het zijn klanten die geen tijd hebben om zelf te koken. Toch beperkt de nieuwe onderneming zich niet tot dit segment: ook bedrijven kunnen klant worden. Verder kan Habib Chawki probleemloos alle diensten verzekeren die eigen zijn aan een traiteur: verrassingsbroden, gegarneerde glazen, koud en/of warm buffet en barbecues. Hierbij hoort een wijnkaart die onder de verantwoordelijkheid zal staan van Philippe Crombé. Het project van Envie d’un jour is bijzonder trendy. Hoe langer hoe meer mensen hechten belang aan de kwaliteit van de gerechten en de ingrediënten. Hiervan getuigt het toenemend succes van bioproducten. Habib Chawki vertrouwt op zijn eigen ervaring en op verscheidene bekwame mensen met wie hij een nieuwe start kan nemen als partner van de maaltijden in de gezinnen. En ook in de bedrijven, uiteraard. ● Invest in starters Zeker doen: sluit u aan bij de gemeenschap van investeerders om jonge innovatieve ondernemingen in Brussel te steunen! • U draagt bij tot de economische ontwikkeling van Brussel • U diversifieert uw beleggingen • U geniet fiscale voordelen dankzij de "tax shelter" voor starters Hier moet u zijn: starters@beci.be https://starters.beci.be/

Een voordracht over bedrijfsoverdrachten Door de DONDERDAG 25 OKTOBER, VAN 15U30 TOT 21U30 ◗ Presentatie van de resultaten van enquêtes over de financiering van bedrijfsovernames en over de overname van een onderneming door haar werknemers ◗ Getuigenissen van overlatende ondernemers en overnemers ◗ Interactieve debatten ◗ Toespraak van Didier Gosuin, Brusselse minister van Werk en Economie ◗ Mogelijkheid tot één-op-één gesprekken met onze deskundigen ◗ Drink en netwerking INFORMATIE EN INSCHRIJVINGEN: Erick Thiry, coördinator van de Transmission Hub T +32 2 643 78 36 M +32 475 68 15 15 eth@beci.be www.beci.be TRANSMISSION HUB VAN BECI georganiseerd in het raam van de Nationale Week van de Bedrijfsoverdracht BIJ BECI, LOUIZALAAN 500, 1050 BRUSSEL Dit evenement is voorbehouden aan kandidaat overlaters en kandidaat overnemers. Wij garanderen de anonimiteit: noch badges, noch deelnemerslijst.

COMMUNITY Foto’s van het Beci nieuws 6 september jl., op het golfterrein van Pierpont: de Beci Golf Trophy by Iris Group. Een dagje ontspannen netwerken in open lucht! 40 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 © Eventer – Rafael Duarte

COMMUNITY De Brusselse schepen van mobiliteit Els Ampe en de filosoof Philippe Van Parijs richtten zich tot de Nederlandstalige leden van Beci, tijdens een samenkomst van de Zinner Circle in de Cinéma Palace. Op 6 september opende de politoloog Dave Sinardet een cyclus van pre-electorale samenkomsten, georganiseerd door Beci en de Club van Lotharingen. De Green Summer Afterwork, op 30 augustus in de Martin’s Hotel Brussels EU. Deze thematische afterwork besprak de milieu labels in een hotel dat heel wat certificaten behaalde: EMAS, ISO 14001, Green Key en Ecodynamische Onderneming. BECI - Brussel metropool - oktober 2018 41 © Belga © Cercle de Lorraine © Belga – Christophe Ketels

ADRES FOOD DISTRICT - CITY2 Nieuwstraat 123 - 1000 Brussel www.city2.be ZOOM BRUSSELSLIFE Het eerste “Food District” strijkt neer in City2 Een Food District is een oase gewijd aan eten en drinken. Op 17 augustus opende het winkelcentrum City2 zijn eerste food market. Het pop-upinitiatief, dat loopt tot mei 2019, bevindt zich tijdens de verbouwingswerken van het metrostation in de ondergrondse ruimte van het winkelcomplex. “Authentiek, gezellig en betaalbaar” zijn de kernwoorden van het Food District van City2. City2 ontvangt dagelijks 40.000 bezoekers, die nu voor een lokale, gezonde hap terechtkunnen in de 650 m² grote eethoek. Dit Food District speelt in op de trend van “goed eten” met zeven overheerlijke kraampjes die elk een ander aanbod hebben: zoet, hartig, vegan, glutenvrij, healthy ... De omkadering van dit nieuwe Food District straalt bovendien een bijzonder knusse sfeer uit! De klanten komen even op adem tussen groene accenten in een undergound setting. Het beton gaat hand in hand met de planten tegen het plafond, de houtdecoratie en neonverlichting ... Om welke zeven heerlijke kraampjes gaat het? Bij Fresh Box stelen originele slaatjes de show. Een basissla naar keuze (boerenkool, rucola, kropsla ...) wordt gepimpt met rauwkost en proteïnen en op smaak gebracht met een bijpassende, huisbereide vinaigrette. Bij Chicken Republic worden de kippen ongeveer anderhalf uur aan het spit gebraden. De klant kiest zijn favoriete stukje kip (borstfilet, vleugels of kippenbil) en vult aan met gebakken aardappelen en dagverse groenten. Nog niets in huis voor het avondeten? Je kan ook een volledige gebraden kip meenemen. Bij Sub & Co staat alles in het teken van brood! Niet zomaar brood ... Hier krijg je geen klassiek belegd broodje, maar een ovenvers, heerlijk warm of koud broodje 2.0. Asian Street is de Aziatische place to be van het Food District. Je stelt er zelf je gerecht samen, van a tot z. De basis is rijst of noedels – breed, dun of volkoren – aangevuld met proteïnen, groenten en een sausje. Point Bar verwelkomt vroege vogels met een heerlijk en gezond ontbijt. Op het menu staan koffiekoeken, bowls, yoghurts, granola, vers fruit enz. Pizza Club geeft een smaakvolle twist aan de populaire Italiaanse klassieker. Zelfs de meest veeleisende fijnproevers gaan overstag voor het assortiment vierkante pizza’s. Bij Sweet Corner zijn zoetebekken aan het goede adres. Het aanbod lekkernijen is heel gevarieerd: donuts, snoep, macarons, fruitige waterijsjes ... Alle kraampjes bieden een takeaway-formule aan en de mogelijkheid om ter plaatse te eten. De prijzen variëren van € 6 tot € 8. Het Food District is open van maandag tot zaterdag, van 8 tot 19 uur. Donatienne de Vleeschauwer 42 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 © Tribe Agency

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 21.09 | 20.01.18 BEYOND KLIMT Maak kennis met de geschiedenis van het interbellum aan de hand van werken van Gustave Klimt, Egon Schiele, Josef Capek en 75 andere kunstenaars | BOZAR | € 14-16 | www.bozar.be 12.10 | 13.10 BRUSSELS FASHION DAYS Brussels Fashion Days werpt een panoramische blik op het Belgische modelandschap met vier shows waarin de grootste ontwerpers en aanstormend talent aan bod komen | Tour&Taxis | Prijs niet meegedeeld | www.brusselsfashiondays.be 17.10 | 20.10 S.PELLEGRINO®CULINARIA Culinaria is terug en neemt fijnproevers mee om een uniek gastronomisch avontuur te beleven en om van grote chefs en hun knowhow te leren | Vaartdijk 8 | € 70-115 | www.culinaria.brussels ONDER DE LOEP - CULTUUR Pimp My Street 2 Pimp My Street is een project van de Stad Brussel, de handelaarsvereniging Le Renouveau du Quartier Grand-Place en Ondernemen.brucity om de Spoormakersstraat in het hartje van de Unesco-zone nieuw leven in te blazen. Adres: Spoormakersstraat 1000 Brussel Door de vele leegstaande handelspanden lieten toeristen en kooplustigen de buurt steeds vaker links liggen. Om deze tendens te keren is Pimp My Street een samenwerking aangegaan met de winkeleigenaars om starters de kans te geven hun concept erin onder te brengen. De jonge ondernemers genieten voordelige huurtarieven (tot -50 %) voor de handelspanden. Pimp My Street blijft bestaan tot eind dit jaar en wil ondernemers de mogelijkheid geven om hun concept risicoloos uit te testen. Pimp My Street leverde alvast een waaier aan creatieve, originele en kwaliteitsvolle handelszaken op. Zo is er een speciaalzaak van luxe papierwaren, een creatieve ruimte en een tweedehandszaak van kleren en accessoires. De meeste uitbaters van deze pop-upstores zijn al online actief met een webwinkel, maar kunnen hun aanbod nu dankzij Pimp My Street ook via een fysieke winkel in de kijker zetten. De Spoormakersstraat onderging een make-over met bloemen, planten en klimopgordijnen van de hand van kunstenares Sarah Maheu. Deze groendecoraties blijven het straatbeeld opfleuren tot eind november om dan plaats te maken voor de eindejaarsverlichting. Hoog tijd om de gepimpte Spoormakersstraat te verkennen en je te laten verrassen door het creatieve talent van Pimp My Street 2. Donatienne de Vleeschauwer BECI - Brussel metropool - oktober 2018 43 09.10 | 14.10 FESTIVAL ARTONOV Beeld je de mooiste Brusselse woningen en herenhuizen in, door kunstenaars ingepalmd met muziek, dans, theater, beeldende kunst en mode | Diverse locaties € 18-20 | www.festival-artonov.eu 18.10 | 20.10 OCEAN FILM FESTIVAL Ontdek de beste internationale, boven of onder de waterspiegel gedraaide films die ervoor pleiten op een ethisch verantwoorde en duurzame manier om te springen met de zee | Wolubilis | € 17 | www.oceanfilmfestival.be 27.10 100% SOUNDS FOR RESEARCH Gerenommeerde Belgische artiesten uit de pop- en rockwereld tekenen present in La Madeleine voor een concert ten voordele van het Ariane Fonds en het onderzoek naar leukemie | Madeleine Brussel | € 35,75 | www.la-madeleine.be AVONDACTIVITEITEN 04.10 | 14.10 FESTIVAL FRANCOFAUNE 100 % Franstalig muziekfestival in Brussel | Diverse locaties | € 8-49 | www.francofaune.be 12.10 | 14.10 BRUSSELS ELECTRONIC MARATHON Dit jaar opnieuw bezetten ruim 30 muziekgroepen 20 Brusselse locaties waar je kennismaakt met de plaatselijke electroscene | Diverse locaties | Gratis | www.bem.brussels 18.10 | 27.10 FESTIVAL DES LIBERTES Van concerten tot documentaires ... dit festival getuigt hoe het met mensenrechten en vrijheid gesteld is in de wereld | Théâtre National | € 0-35 | www.festivaldeslibertes.be © Le 79

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Académie Nautique SAS Rue de Lorraine 16 - 78600 Maisons Laffitte - France afg : Mespelde Bruno Adou Adjoa NP Copernicusstraat 127 - 1180 Brussel Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment afg : Adou Lucie Alliance-Bokiau NV Louizalaan 363 - 1050 Brussel Nace : 66220 - Verzekeringsagenten en -makelaars afg : Eickhoff Pierre Arever BVBA Frans Pepermansstraat 72 - 1140 Brussel Nace : 11050 - Vervaardiging van bier 20411 - Vervaardiging van zeep en wasmiddelen 46341 - Groothandel in wijnen en geestrijke dranken afg : Pierre Fabienne Autome Alain / Consulting Business Events NP Rue Destrée 165 - 6001 Marcinelle afg : Autome Alain Avvisi BVBA Marcel Butsstraat 6 - 1150 Brussel Nace : 18130 - Prepress- en premediadiens t en 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73110 - Reclamebureaus afg : de Baenst Stéphane BD MyShopi NV De Kleetlaan 12B - 1831 Diegem Nace : 70100 - Activiteiten van hoofdkantoren afg : De Witte Tim Beltug - Belgian Telecommunications Users Group VZW Prins Boudewijnlaan 97 - 9100 Sint-Niklaas Nace : 80100 - Particuliere beveiliging 94999 - Overige verenigingen, n.e.g. afg : Jacobs Danielle BMC - Business Management Consulting NV Louizalaan 149 bus 24 - 1050 Brussel Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg : Azbel Daniel Bola Consulting GCV Louis Mettewielaan 260 - 1080 Brussel Nace : 64991 - Factoring 70100 - Activiteiten van hoofdkantoren 82110 - Diverse administratieve activiteiten ten behoeve van kantoren afg : Bolangier Jo Brussels Football VZW Houba de Strooperlaan 145 - 1020 Brussel afg : Vasseur Benjamin CAP Aster BVBA Pierre Delacroixstraat 13 - 1150 Brussel Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 62090 - Overige diensten op het gebied van informatietechnologie en computer 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Parmentier Antoine Chevalier Julie - Studio Lashes & Brows NP t Kintstraat 60 - 1000 Brussel Nace : 5621002 - Organiseren en verzorgen van bruiloften, banketten, cocktails, lunches, recepties, enz. 73110 - Reclamebureaus 82300 - Organisatie van congressen en beurzen afg : Chevalier Julie Eating Point BVBA de Theuxstraat 81 - 1050 Brussel Nace : 56210 - Catering 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 93299 - Overige recreatie- en ontspanningsactiviteiten, n.e.g. afg : Verstraete Jean-Benoît Ebrard Véronique NP Verbindingslaan 55B - 1190 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg : Ebrard Véronique Editions Caramel NV Jacques Georginlaan 2 - 1030 Brussel Nace : 46900 - Niet-gespecialiseerde groothandel 58110 - Uitgeverijen van boeken afg : d'Oultremont Jean-Michel Excel & Co NCV Louizalaan 380 - 1050 Brussel Nace : 66220 - Verzekeringsagenten en -makelaars afg : Sohr Thierry Fairtrade Belgium CVBA Edinburgstraat 26 - 1050 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 77400 - Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, met uitzondering van werken onder auteursrecht afg : Defraeije Matilde Image&3D Europe VZW Antwerpenlaan 40 - 1000 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 90032 - Ondersteunende activiteiten voor scheppende kunsten afg : Gallez Alain Joyn Employment Law BVBA Terhulpsesteenweg 181 - 1170 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg : Delporte Christiaan Lobbyz BVBA Bruynstraat 36 - 1120 Brussel Nace : 2823001 - De vervaardiging van elektrische en niet-elektrische schrijfmachines. - 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73110 afg : Van Autgaerden Stéphane Manure-Colli BVBA Grote Plaats 51 - 2323 Hoogstraten Nace : 38212 - Fysicochemische verwerking van slib en vloeibare afvalstoffen 52100 - Opslag in koelpakhuizen en overige opslag afg : Peeters Christophe MSIE - Make Sole in Europe BVBA Louis Schmidtlaan 29 - 1040 Brussel afg : Van Ginneken Marc Nice Solutions BVBA Brouck à l'Abbaye 12 - 4690 Bassenge Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus 82200 - Callcenters afg : Wilmots Sophie Occupy The Tech Brussels BVBA Aloststraat 7 - 1000 Brussel Nace : 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg : Naranjo Andrea Ors Europe en Organ Recovery Systems NV Leonardo Da Vincilaan 2 - 1831 Machelen Nace : 4646001 - De groothandel in medisch-chirurgisch materieel en tandheelkundige instrumenten 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied afg : Daman Geneviève Royale Botanique Estate BVBA Spastraat 46 - 1000 Brussel Nace : 41101 - Ontwikkeling van residentiële bouwprojecten 41102 - Ontwikkeling van niet-residentiële bouwprojecten 68100 - Handel in eigen onroerend goed afg : Filippi Laurent Sophie Chocolat BVBA Lakenweversstraat 27/29 - 1050 Brussel Nace : 5610201 - Verkoop aan de toog of via telefoon, fax, internet van eetwaren en dranken : snelbuffetten (snackbars, sandwichbars, enz) afg : Veryepe Sophie Teychene Invest Belgique BVBA Louizalaan 480 - 1180 Brussel Nace : 64200 - Holdings - 66199 - Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g. afg : Harakat Younes 44 BECI - Brussel metropool - oktober 2018

COMMUNITY AGENDA ➜ Alexis Bley +32 2 563 68 58 ab@beci.be Sociale wetgeving 11.10.2018 Actualités de droit social dans la fonction publique (1) 19.10.2018 Actualités "Compensation & Benefits" (1) 22.10.2018 Assuétudes et addictions au travail : des risques psychosociaux à ne pas négliger (1) 25.10.2018 Les actualités du second pilier de pension (2) 26.10.2018 Sociale verkiezingen 2020: digitale verkiezingen 08.11.2018 Les nouvelles règles européennes de détachement (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 fs@beci.be Handelsrecht 17.10.2018 The changing face of legal practice: the lawyer as a dispute resolution professional 15 Cyclus overheidsopdrachten 17.10.2018 De perspectieven van overheidsopdrachten in de schoonmaakbranche ➜ Caroline Coutelier +32 2 643 78 13 – cco@beci.be ondersteunen 16.10.2018 Met NKVK-Beluned naar de voetbalderby België-Nederland 23.10.2018 NKVK: Boekhouden, fiscaliteit en BTW in België 25.10.2018 09.10.2018 EEN - Bezoek van een Tsjechische delegatie: AI, robotica en industrie 4.0 10.10.2018 Club Export Brussels - Duitsland 11.10.2018 Export Experience : La douane, les documents, les techniques et formalités douanières (CCIBW) (1) 11.10.2018 NKVK: Uitvoeren van bouw- en installatiewerken in België 2018 16.10.2018 Club Export Brussels : de door Finexpo ingezette financiële instrumenten om export naar de ontwikkelingslanden te 12.10.2018 Club DRH 15.10.2018 Discovery Lunch NKVK: Een Belgische vestiging opzetten: waarom, hoe en waar? 21 au 25.10.2018 EEN – Matchmaking event avec des acheteurs du secteur alimentaire au salon SIAL (1) ➜ Beci’s International Department +32 2 210 01 77 - jpm@beci.be (1) Enkel in het Frans Bekijk onze volledige agenda op www.beci.be INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN 1030/0 Airbnb Amazon Asian Street Assuralia Audi Brussels Axa BDO Belgian Workspace Association B-Hive Bit4You Brussel Netheid Bureau Gérard Chicken Republic Club van Lotharingen Credal De Lijn Djump EasyMile Enterprise Europe Network Envie du jour Ethias Fairtrade Belgium Finnova Flickr Flycare Fresh Box Golf de Pierpont 28-29 28-29 42 24-25 6-9 24-25 35-36 10 24-25 4 ; 6-9 ; 24-25 27 6-9 42 40-41 32 12-13 ; 27 27 30-31 16 38 32 32 17-18 27 24-25 42 40-41 Google Hey Hub.brussels Innoviris Iris Group Jacques Delens KBC Keyrock Keytrade Bank Leansquare Macq Maestromobile Martin’s Hotel Microsoft MIVB Mymicroinvest Navya NCP Brussels Netflix NMBS Pasha Pizza Club Point Bar PwC Ruter 27 ; 30-31 24-25 17-18 26 40-41 35-36 32 24-25 6-9 ; 24-25 24-25 30-31 12-13 40-41 27 12-13 ; 27 6-9 30-31 17-18 28-29 Observatory of Metropolitan Mobility Oceanlab 12-13 ; 27 30-31 24-25 27 42 42 28-29 30-31 Skynet Sodexo Stampify Sub & Co, Chez Sweet Corner Swift Taxis Verts TEC Tempo-Team Toledo Telecom Touring Triodos Troty Uber VBA VBO Visit.brussels Vivaqua Voka VW Workero Youtube Schneider Electric Seraphin Settlemint Sirris 28-29 24-25 24-25 26 6-9 32 24-25 42 42 32 27 27 6-9 6-9 15 32 4 28-29 ; 30-31 35-36 6-9 27 32 12-13 24-25 17-18 27 BECI - Brussel metropool - oktober 2018 45

Sluit je net zoals de Brilsmurf aan bij de grote werknemersfamilie van Daoust! Welkom bij Daoust, Welcome to the Family ! Daoust, specialist in Interim en Dienstencheques, wordt sinds 1954 gedreven door een echte familiale sfeer. Daoust begeleidt elke dag haar uitzendkrachten in de Industrie, Horeca, Retail alsook in de Offi ce-beroepen. Zonder ook haar duizenden huishoudhulpen te vergeten die via haar afdeling Dienstencheques meer dan 20.000 klanten tevreden stellen. Sluit je aan bij één van onze JobCenters overal in België of op www.daoust.be INTERIM • SELECTION • DIENSTENCHEQUES • OUTPLACEMENT • COACHING • PUBLIC SECTOR Offi ciële partner van vanaf juni 2018 - Brussels Expo Erkenningen: Vlaanderen VG.163.BUOP, Brussel: 00391, Wallonië: W.INT/SO/RS/RE.22. Erkenningen Dienstencheques: Brussel: B40063, Vlaanderen: V40063, Wallonië: W40063.

1 Online Touch

Index

Home