0

Nr 34 - April 2018 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Talentbeheer P.30 5G is geen gebooste 4G P.12 Mobiliteit 2.0 op de Louizalaan 500 P.22 Focus: diversiteit in de onderneming P.42 E-commerce voor iedereen toegankelijk P.53 ISSN 2406-3711

DETACHERING OF EXPATRIËRING VAN UW MEDEWERKERS? REKEN OP ONZE DIENST ‘INTERNATIONAL TAX & LEGAL’ OVERWEEGT U OM EEN VAN UW WERKNEMERS UIT TE ZENDEN NAAR HET BUITENLAND? WERKT EEN VAN UW WERKNEMERS IN MEERDERE LANDEN TEGELIJK? Gedetacheerde, expat enzoverder zijn specifieke statuten waarvoor internationale regels gelden die vaak complex zijn. Zo’n situaties vereisen een grondige kennis van de toepassing van het sociaal recht en de fiscale regels zodat elke verrassing wordt vermeden. Reken op onze dienst ‘International Tax & Legal’ voor juridische en fiscale begeleiding. MEER INFO ? 02/549.30.20 taxandlegalpartners@partena.be www.partena-professional.be

WOORD VOORAF The Cham in progress (2) Digitalisering, lenigheid en samenwerking zijn de drie pijl Cham’, het project waaraan wij in september zijn begonnen Kamer van Koophandel een totaal nieuw gezicht te geven en beter ten dienste te staan van de Brusselse ondernemingen. Stap de 500 Louisalaan binnen en u ontdekt meteen een opvallend facet van het project: de renovatie van het onthaal en de opening van ‘Mo’, een tijdelijke ruimte gewijd aan stedelijke mobiliteit (meer hierover op blz. 22 van dit nummer). Dit initiatief kenmerkt de nieuwe ingesteldheid die ons bezielt. Enerzijds lenigheid, met het gebruik van een anders leegstaande ruimte om oplossingen aan te kaarten voor een vraagstuk dat veel Brusselse ondernemers dwarszit. En anderzijds samenwerking, want het ‘Mo’ project danken wij ook en vooral aan onze partners en hun deskundigheid in alternatieve mobiliteit. Digitalisering is de derde pijler van ‘The Cham’. In de komende weken ontdekt u de nieuwe website van de Kamer van Koophandel van Brussel. De inhoud van de huidige Beci website zal geleidelijk in dat nieuwe kleedje worden gestoken – en daar aanzienlijk uitbreiden. Uiteraard krijgt u van ons een mobile responsive website. We hebben ons extra ingezet voor meer leesbaarheid, gebruiksvriendelijkheid en een intuïtieve beleving. Kortom, heel anders, zeer toegankelijk voor onze leden en … ‘smart’. U ontdekt er meer redactionele inhoud. De nieuwe website van de Kamer concentreert informatie en nieuws voor ondernemers en biedt rechtstreekse toegang tot alle artikelen die vandaag in dit magazine verschijnen – en zelfs andere nog. Onze teams staan rechtstreeks in voor de toevoer van deze zeer diverse inhoud, in nauw verband met de diensten en activiteiten die de Kamer aanbiedt. U weet wel: advies, opleidingen, internationale relaties, evenementen, vertegenwoordiging van de ondernemingen … Een lange lijst. Zoals op de betere businessplatformen structureren wij al deze inhoud volgens nieuwigheid en populariteit – weliswaar in nauw verband met onze gemeenschap op de sociale netwerken. Marc Decorte, Voorzitter van Beci Wij vatten deze website op als een participatieplatform waartoe u zult kunnen bijdragen met eigen inhoud. Co-creatie, co-productie, daar gaat het om. Wij zetten u aan om uw kennis en deskundigheid met andere leden van de gemeenschap van Brusselse ondernemers te delen. Dat kan via artikelen en white papers die u, met onze hulp en bijstand, zult kunnen publiceren. Alle in Brussel actieve ondernemers hebben iets te delen met – of te leren van – hun gelijken. De reden van bestaan van een kamer van koophandel? Kennis delen, interageren, de collectieve intelligentie uitbreiden ten voordele van iedereen. Daartoe moet de nieuwe website dienen. Uiteraard zijn ook andere hulpmiddelen en initiatieven nog in voorbereiding om ‘The Cham’ een heel eigen dynamiek in te boezemen. Dat ontdekt u in de komende maanden. Nog even geduld. De nieuwe website is nog niet online. Houd onze nieuwsbrief en onze digitale activiteiten in de gaten … BECI - Brussel metropool - april 2018 1

INHOUD 4 6 BECI online Digest Think Tank 12 Marc Lambotte, CEO van Agoria : “5G betekent absoluut meer activiteit!” 16 Open source: growth hacking 18 Trop is te veel! 19 Vóór of tegen het stemrecht voor buitenlanders tijdens de gewestelijke verkiezingen 20 Cities of Making: de terugkeer van industrie in de stad 22 Mobiliteit 2.0? Op de 500, Louizalaan! 24 ‘Pacte d’Excellence’: wat de bedrijfswereld denkt Internationaal 26 Investeren in ‘kwetsbare’ landen, met de steun van EU! 27 Latijns-Amerika neemt zijn intrek bij Beci 28 Hervorming van de Europese BTW 29 Libanon-Jordanië: strategische markten Talentenbeheer 30 Burn-out: aan wie de schuld? 32 “Iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen stress” 36 Flexibel werken : vertrouwen moet er zijn 38 De verandering gebeurt nu! 40 7 gouden regels tegen acute vergaderzucht Focus : diversiteit in de onderneming 42 Wanneer het om zelfdiscriminatie gaat 45 Valse start in de wedloop naar gelijkheid 47 Goede tijden voor ambitieuze vrouwen 48 Vrouwelijk ondernemerschap begint met een droom 50 Baan kwijt na 50 jaar is einde carrière nog niet Dynamiek 52 Starter: CheeeseBox 53 E-commerce voor iedereen toegankelijk 54 Lowco, een soort ‘Tinder’ van de ecologische transitie 56 Kringloop zet voet aan wal in Brussel 58 Overheidsopdrachten: voor een sterker economisch weefsel 60 Voorbeeldbestekken voor een kringloopeconomie 61 Wie zijn de ondernemers in moeilijkheden? 62 Social selling: de verkoop ontwikkelen in 2018? 63 De verborgen invloed van de gebaren op uiteenzettingen Community 64 Beci-KHNB: Notulen van de Algemene Vergadering van 18.10.2017 65 Beci-VOB: Notulen van de Algemene Vergadering van 18.10.2017 67 BrusselsLife: Al wat u moet zien en weten in Brussel 70 Het Beci nieuws in beeld 71 Toetredingsaanvragen 71 Index 72 Agenda 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Laura Bacci, Kim Bar, Johan Debière, Marc Decorte, Aurélie Degrooff, Didier Dekeyser, Vincent Delannoy, Donatienne de Vleeschauwer, Annabelle Duaut, Ophélie Delarouzée, Laure Gervais, David Hainaut, Chloé Hennicken, Gaëlle Hoogsteyn, Stefan Ifrim, Cédric Lobelle, Guy Van den Noortgate, Morgan Van Cleven, Peter Van Dyck, Laurie Verheyen, Grégoire Wastelain et Aline Wyckmans. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Pascale Govers – T +32 497 703 100 pgo@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Brussel Metropool Nr 34 – April 2018 In mei: Sprout Brussels!

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Romain (Anderlecht), zoekt werk in de Horeca. “HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.” 15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekru terings dienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

NEWS BECI ONLINE Social Media #BECImember: Omdat een kleine schets vaak meer vertelt dan een lang betoog, converteert Visuality uw meest ingewikkelde boodschappen in animaties en schema’s voor meer duidelijkheid tijdens uw voordrachten, evenementen en samenkomsten. Zie http://visuality.eu. You just missed: Tristan Kromer stelt zich voor als een ‘lean startup coach’, een begeleider van starters en ervaren ondernemingen die, zowat overal ter wereld, innovatie willen toepassen. Op 7 maart richtte hij zich tot het publiek van Beci. Het ganse vrouwelijke team van Beci werd op 8 maart in de bloemetjes gezet, naar aanleiding van de International Women’s Day. Beci was partner van de vijfde Young Professional Networking Night, een samenkomst van jonge professionals aangesloten bij 13 Belgische en internationale kamers van koophandel. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 4 BECI - Brussel metropool - april 2018

NEWS BECI ONLINE In uw nieuwsbrief van maart De rangschikkingen van de Brusselse ondernemingen, zoals die in het januari-nummer van Brussel Metropool zijn verschenen, zijn nu ook beschikbaar onder de vorm van een te downloaden PDF katern. Zie http://go.beci.be/nl/top50-2018. In samenwerking met het advocatenkantoor Osborne Clarke biedt Beci u een model van arbeidsovereenkomst ‘op maat’ voor de kaderleden binnen uw onderneming. Contact: Frédéric Simon, sociaal adviseur bij Beci - fs@beci.be, 02 643 78 17 4 Vier tips aan handelaars om het uiterste uit de kan van de digitale technologie te halen en klanten aan te trekken, met of zonder online verkoop. Een artikel van adviesbureau Retis. Niet ontvangen? Onze vorige nieuwsbrieven vindt u op www.beci.be/newsletter/bm_online/ BECI - Brussel metropool - april 2018 5

NEWS DIGEST Brussels Airport investeert EUR 100 miljoen in logistieke gebouwen Brussels Airport Company investeert in de komende drie jaar EUR 100 miljoen in de ontwikkeling van 100.000 m2 ultramoderne logistieke gebouwen. Met deze investering versterkt Brussels Airport haar cruciale positie als de 2de belangrijkste logistieke cluster in België, ten dienste van topspelers uit de luchtvaartsector en honderden andere bedrijven. Arnaud Feist In Brucargo werden de voorbije jaren (tussen 2009 en 2013) al drie grote luchtvrachtgebouwen ontwikkeld. Vandaag maken onder meer bedrijven als bpost, DHL Global Forwarding, Abbott en een aantal gespecialiseerde logistieke bedrijven er gebruik van. “Het is een strategische doelstelling om meer en vooral een nog betere ondersteuning te bieden aan de vele bedrijven die via luchtvracht werken en zo hun goederen makkelijker kunnen importeren en exporteren naar de hele wereld. Hiermee wordt niet enkel werkgelegenheid verzekerd op de luchthaven zelf, maar ook in verschillende andere sectoren in alle landsdelen”, licht Arnaud Feist, CEO van Brussels Airport Company, toe. Aan de Westkant van Brucargo investeert Brussels Airport Company in een gebouw van maar liefst 50.000 m2 voor 4 verschillende bedrijven. Onder andere Kuehne + Nagel, Dnata en WFS zullen vanuit deze gebouwen vracht vervoeren, verpakken en tijdelijk opslaan. De nieuwe infrastructuur zal ook specifiek geschikt zijn voor het afhandelen van hoogwaardige en temperatuurgevoelige goederen (zoals farmaceutica), producten waarvoor Brussels Airport nu reeds erkend als een van de beste luchthavens ter wereld. Op die manier ondersteunt Brussels Airport verder een aantal sleutelsectoren gevestigd in ons land, zoals de vele grote farmaceutische bedrijven. Brussels Airport zal ook andere bestaande afhandelingsgebouwen die rechtstreekse toegang tot het tarmac hebben, herontwikkelen. Het gebouw waarin afhandelaar Swissport actief is, zal de komende 3 jaar stelselmatig omgebouwd worden tot een modern en energiezuinige opslag- en kantoorruimte. Een bijkomend nieuw gebouw zal een beveiligde ruimte voorzien voor het specifieke vervoer van zeer waardevolle goederen. Brinks zal dit gebouw in 2019 betrekken. Daarnaast investeert Brussels Airport Company in een exclusieve keuringspost van ruim 2000 m², ingericht in verschillende temperatuur- en/of lichtzones, voor het tijdelijk onderbrengen en transporteren van verschillende diersoorten. Info: www.brusselsairport.be DHL Express opent officieel nieuwe ‘Brussels Hub’ DHL Express, wereldwijd marktleider in logistieke en expres-diensten, opende officieel haar nieuwe regionale hub op Brussels Airport in het bijzijn van Ken Allen, CEO DHL Express en prominenten uit de overheden en zakenwereld. De ultramoderne hub is een speerpunt van de meest recente technologische ontwikkelingen inzake logistiek en zal de capaciteit van DHL Express in Brussel bijna verviervoudigen tot 42.000 pakjes per uur. De hub, een investering van meer dan 140 miljoen euro, inclusief huurkosten, zorgt, 3 jaar eerder dan voorzien, reeds voor 200 nieuwe DHL jobs op de luchthaven. Er werken vandaag al 1.200 mensen op de hub, op een totaal van bijna 5.000 DHL medewerkers in België. Op volle capaciteit kunnen de twee automatische sorteersystemen van de hub tot 42.000 pakjes per uur verwerken. DHL Express heeft hierbij ook aandacht voor de specifieke eisen van klanten uit verschillende sectoren, waaronder de biotechnologische, farmaceutische, technologische, automobiel en e-commerce sectoren. De nieuwe hub, een van de vijf grootste DHL hubs in de wereld, fungeert als een internationale hub en als een transitiehub. Als internationale hub beantwoordt ze aan de grote capaciteitsnood van de Europese distributiecentra, ondersteunt ze de groei van e-commerce in België en helpt ze Belgische KMO’s hun enorme exportpotentieel te verwezenlijken. Vanuit Brussel kunnen pakjes niet alleen verstuurd worden over heel Europa, maar ook rechtstreeks naar Amerika, het Midden-Oosten en Afrika. De nieuwe hub is ook een belangrijke transitiehub voor DHL. Nagenoeg 60% van de pakjes wordt via België naar hun eindbestemming doorverzonden. Zo is de hub een belangrijke schakel in het Europees en globaal netwerk van DHL Express. Ken Allen, CEO DHL Express zegt: “Brussel speelt een cruciale rol in het wereldwijde DHL Express netwerk. De Brusselse Hub is een van onze grootste hubs wereldwijd en speelt door haar ligging in het logistieke hart van Europa ook een belangrijke rol in de connectiviteit van bedrijven uit deze regio met de wereld. Deze nieuwe hub is een belangrijk deel van ons globaal investeringsplan en zal onze groei, de efficiëntie van ons netwerk en de hoge kwaliteit waarvoor onze klanten naar DHL Express komen, ondersteunen.” Info: www.dhlexpress.be 6 BECI - Brussel metropool - april 2018 © Reporters

NEWS DIGEST Gevestigde ondernemingen zorgen voor de volgende disruptiegolf Tijdens de afgelopen jaren verkeerden heel wat gevestigde ondernemingen in onzekerheid, angst en twijfel met de opkomst van ‘disruptieve’ digitale bedrijven. Uit een nieuwe studie van IBM blijkt echter dat deze gevestigde waarden nu op het punt staan in de tegenaanval te gaan. Het IBM Institute for Business Value verrichtte onderzoek bij CEO’s en bedrijfsleiders en kwam tot het besluit dat de volgende golf van innovatie waarschijnlijk van de gevestigde ondernemingen zal komen. Hierdoor zullen deze organisaties een flinke bedreiging betekenen voor nieuwkomers en andere digitale ondernemingen. 72% van de ondervraagde CXO’s beweren dat de gevestigde ondernemingen zelf de disruptie in hun sector zullen organiseren. Slechts 22% van de respondenten zijn de mening toegedaan dat kleine structuren en starters hiervan de bron zullen zijn. In 2015 vermeldde een gelijkaardige studie van IBM dat 54% van de bedrijfsleiders een toename van de concurrentie vanuit andere sectoren verwachtte, maar dit percentage is twee jaar later gehalveerd, tot 26%. Gevestigde ondernemingen hebben vandaag een beter inzicht in de verwerking en de valorisatie dan hun gegevens. Ze hebben hun medewerkers opgeleid en in sommige gevallen namen ze zelfs disruptieve bedrijven over om op die manier in het digitale tijdperk de concurrentie de loef af te steken. Info: www.ibm.com/services/insights/c-suite-study/ Audi Brussels ontvangt certificaat voor CO2 -neutrale autoproductie Audi Brussels heeft van de Belgische inspectie en certificatie-instelling Vinçotte het certificaat ‘CO2 -neutrale fabriek’ ontvangen. Alle processen in de productie en andere activiteiten in de fabriek die emissies genereren, worden ofwel afgedekt met hernieuwbare energieën (+/- 95%), ofwel gecompenseerd met milieuprojecten (+/- 5%). Audi Brussels is hiermee de eerste gecertificeerde CO2 -neutrale serieproducent in het premium segment wereldwijd. De Belgische fabriek zet in op drie belangrijke pijlers. De eerste pijler is de overschakeling op groene stroom. Dit is reeds in 2012 in de fabriek omgezet. Bovendien is met een oppervlakte van 37.000 m² op de fabrieksdaken, de grootste fotovoltaïsche installatie van de regio gerealiseerd. Jaarlijks bespaart de onderneming hierdoor 17.000 ton aan CO2 , het equivalent van een verbruik van ongeveer 1.500 personen. Tweede pijler is de warmtevoorziening van de fabriek met behulp van hernieuwbare energieën, met inbegrip van de verwarming van de kantoren. De fabriek dekt deze BECI - Brussel metropool - april 2018 7 behoefte af met certificaten voor biogas. Dankzij hernieuwbare energieën bespaart Audi Brussels zoveel als 40.000 ton aan CO2 -emissies per jaar. Daarmee dekken pijlers 1 en 2 meer dan 95 % af van de energiebehoefte. Andere emissies, die momenteel nog niet dankzij hernieuwbare energieën vermeden kunnen worden, worden door Audi Brussels door zogenaamde carbon-credit-projecten (pijler drie) gecompenseerd. Daartoe rekenen we ook de emissies die door dienstwagens worden geproduceerd. Info: www.audibrussels.com L E D E N T R E F P U N T 7500 euro om tot 2,5 miljoen euro aan subsidie te ontvangen! De Spaanse starter Waynabox, die verrassingsweekends in meerdere grote Europese steden aanbiedt, ontving 90.000 euro aan financiering van de Europese Unie via het KMO Instrument en een samenwerking met de Stichting Finnova. Waarom zou ook u geen project voorstellen met Finnova? Misschien hebt u recht op een subsidie van het KMO Instrument, waarvan het bedrag tot 2,5 miljoen euro kan oplopen! Finnova stelt zijn deskundigheid ter beschikking door bij te dragen tot de ontwikkeling en de samenstelling van uw project, dat op die manier kan worden ingediend tijdens een van de oproepen tot voorstellen van het KMO Instrument. Bedrijven die in België gevestigd zijn, kunnen namelijk toegang krijgen tot bepaalde subsidies tot 7.500 euro en daarmee een beroep doen op één van onze deskundigen. Dit hulpmiddel van de Europese Commissie werd speciaal in het leven geroepen om KMO’s te ondersteunen die zich inzetten voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie. Het bedrag van de subsidies schommelt tussen 50.000 en 2,5 miljoen euro. De KMO’s hebben bovendien toegang tot leningen of eigen middelen, naast begeleiding bij hun internationalisering. Finnova creëerde de StartUp Europe Awards en de StartUp Europe Accelerator. Ze beschikt over een ruime expertise inzake mobilisering van Europese financieringsprogramma’s als Horizon 2020, LIFE, Interreg, SUDOE, Erasmus+ en Erasmus voor jonge ondernemers. www.finnova.eu environment@finnova.eu

Your address could be here! Level 5 & 6, European Quarter Schuman Roundabout, 2-4 DIGEST Handel gaat strijd aan tegen • Fully furnished & equipped office suites • Meeting rooms & coworking spaces • Prestigious business address • In-house support team • Dedicated receptionist to manage calls • Industry leading IT • High speed, secure Internet • Flexible lease terms +32 2 403 38 50 | www.servcorp.be Brussels Paris London New York Tokyo Hong Kong Singapore Dubai Shanghai Sydney Plus 155 locations around the globe georganiseerde daderbendes Elk jaar zijn handelaars het slachtoffer van winkelcriminaliteit. De financiële kost wordt op een miljard euro per jaar geraamd. De laatste jaren maakt vooral de georganiseerde winkelcriminaliteit een spectaculaire opmars. Handelaars en politie staan vaak machteloos. Het Commerce Information Network (COMIN) brengt redding. “De veiligheid van al onze medewerkers en alle klanten is cruciaal,” zegt Dominique Michel, CEO van Comeos, de Belgische federatie voor handel en diensten. “Daarom hebben we COMIN opgericht in samenwerking met de politie. Het is een beveiligd online platform waarbij de handelaar foto’s en beschrijvingen van criminele feiten van georganiseerde daderbendes kan delen met de bevoegde politiedienst.” Tot nu toe beschikten de politiediensten, die lokaal sterk verankerd zijn, niet over een dergelijk overzichtelijk platform om verbanden te kunnen leggen tussen al deze feiten. MY MOTHER WAS A SNEAKER, MY FATHER WAS A DRESS SHOE COMIN is als pilootproject gestart in mei 2016 met tien grote winkelketens. Dominique Michel: “Tijdens de testfase zijn meer dan 2.000 feiten gesignaleerd op het platform. De samenwerking met de politie verloopt bijzonder positief. Elke melding wordt behandeld. Op basis van de informatie die door de handelaar wordt aangebracht, kan de politie de feiten onderzoeken. In de helft van de gevallen heeft dit tot een effectief resultaat geleid, wat in het licht van de criminaliteitsstatistieken een opmerkelijk goed resultaat is.” Ik kan er niets aandoen. Ik ben zo geboren. Heel comfortable en nochtans perfect voor een werkdag op kantoor. Het project is opgezet met het fiat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook de federale politie is tevreden. Marc Rokegem, Gerechtelijk Commissaris bij de Federale Gerechtelijke Politie, Georganiseerde Diefstallen: “Dankzij dit platform werken wij nog beter samen met de handelaars. Op basis van de informatie die zij ons bezorgen, kunnen wij zaken sneller en efficiënter opvolgen. De positieve resultaten spreken voor zich!” Na de pilootfase wordt het project van Comeos nu opengesteld voor alle handelaars. Info: www.comeos.be info en verkooppunten: 02 344 18 71 ELSENE - BERGHEN - Louisa Poort Galerij 238, 1050 Elsene | KNOKKE - BERGHEN - Zeedijk 778, 8300 Knokke | KORTRIJK - VERDUYN - Lange Steenstraat 24, 8500 Kortrijk | SCHILDE - PAUWELS SCHOENEN - Turnhoutsebaan 338, 2970 Schilde | STOCKEL SQUARE - BERGHEN - Kerkstraat 96A, 1150 Sint Stevens Woluwe | UKKEL - BERGHEN - Xavier Debuestraat 32A, 1180 Ukkel First month Virtual Office FREE Membership starts from 50€/pm © Thinsktock

Toon uw expertise! Beci white papers Een coproductie met onze leden Uw expertise is uw beste argument! Waarom zou u deze niet delen met onze lezers? Beci stelt zijn platform en ervaring tot uw dienst om een zeer specifieke doelgroep te bereiken: de gemeenschap van Brusselse ondernemers. Uw inhoud Lanceringsvoorwaarden t.e.m. 30.04.2018 Uw logo Uw leads Contacteer ons voor een coproductie en ontvang een aanbod op maat! Anne Schmit Business Relations Advisor media@beci.be +32 2 563 68 53

NEWS DIGEST August kiest Isopix als Belgische partner Het fotoagentschap Isopix verstevigt zijn positie op de markt van de hoogkwalitatieve portretten van beroemdheden door de ondertekening van een distributie-overeenkomst met August, de referentie op het vlak van buitengewoon visueel materiaal. Het portfolio van August bevat vooraanstaande namen als Michelangelo Di Battista, Martin Schoeller, Tesh, Art Streiber, Victor Demarchelier, Miller Mobley, Brian Bowen Smith, Carlos Serrao, Danielle Levitt, Greg Williams, Max Vadukul en Williams. Belgische klanten kunnen zich registreren op hello@ isopix.be en vragen om op de hoogte te worden gehouden van de nieuwe producties van August. Een greep uit de diensten: begeleiding bij zoekopdrachten en bij de inklaring van de rechten van sterfiguren. Aan uitgevers biedt Isopix volledige publicatie-oplossingen. Bill Hannigan, CEO van August: “Isopix geniet erkenning voor de toegevoegde waarde die het inbrengt bij nichecollecties met een hoge publicatie- en iconografische waarde. Ik ben ervan overtuigd dat Isopix snel de aanwezigheid van August op de Belgische markt zal kunnen verstevigen.” CEO en oprichter van Isopix Paul Marnef verheugt zich eveneens om deze nieuwe stap voor Isopix: “Wij zijn opgetogen met de inbreng van August in ons portfolio. Dit positioneert Isopix als de Belgische referentie voor topfotografie.” Info: www.isopix.be Look&Fin richt zich nu ook tot instellingen Het crowdlending platform Look&Fin en de Europese beheerder Eiffel Investment Group, specialist in digital lending, hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten waardoor de fondsen van Eiffel Investment Group tot 7,5 miljoen euro aan financiering voor KMO’s zou kunnen opleveren, via Look&Fin en naast de inbreng van particulieren. De strategie van Eiffel Investment Group bestaat erin kapitaal te investeren met behulp van vooraanstaande platformen die de groep in verscheidene Europese landen selecteert. Tot voor kort waren de op www.lookandfin.com ter financiering aangeboden ondernemingen exclusief aan particuliere investeerders voorgesteld. Eiffel Investment 10 BECI - Brussel metropool - april 2018 Group wordt dus de eerste instelling die met het platform samenwerkt, door het nemen van een minderheidsaandeel in alle dossiers die het platform heeft geselecteerd. Op die manier wenst Look&Fin voorrang te blijven geven aan particuliere investeerders. Het is de bedoeling om 200 KMO’s te financieren. 3 KMO’s hebben al een beroep kunnen doen op de dienst, voor een totaalbedrag van 1,03 miljoen euro. Ice Factory, een vooraanstaande verkoper van ijs in de Benelux, vergaarde 375.000 euro om een nieuwe productielijn te financieren. Cargo Lines (zeescheepvaart) kreeg 160.000 euro financiering als werkkapitaal en Val Laquage (lakken op glas) ontving 500.000 euro om zijn liquide middelen aan te vullen na een aantal operationele investeringen. “Met een institutionele investeerder naast de particulieren zal Look&Fin financieringen van meer dan één miljoen euro aan KMO’s kunnen toekennen”, vertelt Frédéric Lévy Morelle, de oprichter en CEO van Look&Fin. “In tegenstelling tot de Angelsaksische platformen, waar het aandeel van de instellingen meer dan de helft van de ingezamelde bedragen betekent, wensen wij voorrang te blijven geven aan particuliere investeerders, met een aandeel van minimaal 80% van de te investeren bedragen.” Jean-Benoît Gambet, zaakvoerder van Eiffel Investment Group verklaart: “De kwaliteit van het track record en van de teams van Look&Fin hebben ons overtuigd voor de eerste keer in België te investeren, via een platform van participatiefinanciering. Onze strategie bestaat erin zoveel mogelijk diversiteit te bereiken in de investeringen van onze digital lending fondsen, met de bedoeling om duizenden KMO’s te investeren.” Frédéric Lévy Morelle Info: www.lookandfin.com Conciërgedienst EasyDay gaat samenwerken met Cofinimmo Cofinimmo, vandaag het grootste beursgenoteerde Belgische bedrijf gespecialiseerd in vastgoed, verbreedt zijn horizon op het vlak van verhuren om zijn huurders en hun personeel beter van dienst te zijn. Het bedrijf wil hen meer aanbieden dan enkel een verhuurde ruimte, ontwikkelde nieuwe diensten en stelt zich open voor eigentijdse concepten. Om zijn aanbod te verrijken doet Cofinimmo een beroep op de conciërgediensten van EasyDay. EasyDay wordt zo dienstverlener voor Cofinimmo voor een pilootproject in 2 gebouwen. Het gaat om Park Lane, © August/Isopix D.R.

NEWS DIGEST gelegen in een bedrijvenpark in Diegem, en The Gradient in Tervuren. Cofinimmo test hier de conciërgediensten van EasyDay uit volgens het concept ‘Flex Corner® by Cofinimmo’. Daarbij worden kantoren verhuurd volgens een flexibel contract, in combinatie met gemeenschappelijke faciliteiten (vergaderzalen, keukens, enz.) en diensten. Cofinimmo ontwikkelde ook het concept ‘The Lounge® by Cofinimmo’: multifunctionele ruimtes waar het personeel kan werken, vergaderen en ontspannen. EasyDay integreert zich zo in het aanbod van Cofinimmo en biedt in de gebouwen vier soorten diensten aan: wellness, ‘laundry’, ecologische handwasbeurten voor de auto en levering van biologische fruit- of groentenmanden. De diensten van EasyDay versterken het commerciële aanbod van Cofinimmo, die het pilootproject zal evalueren en dan beslissen of het al dan niet uitgebreid zal worden naar andere gebouwen. Het aantal globale bestellingen en gebruikers groeit momenteel. Info: www.cofinimmo.com België blijft een van de landen met de hoogste ontslagkosten Volgens de vierde editie van de ‘International Dismissal Survey, een enquête van Deloitte Legal die de ontslagprocedures in 45 landen vergelijkt, blijft België een van de landen waar het ontslag van een medewerker de hoogste kosten teweegbrengt. In tegenstelling tot de buurlanden bracht de Belgische hervorming inzake het eenheidsstatuut geen extra soepelheid bij het aanwerven en ontslaan van personeel, noch een vermindering van de met ontslag gepaard gaande kosten. Toch blijven de ontslagprocedures in België, vergeleken met heel wat andere landen, vrij gunstig. Redenen hiervoor zijn onder andere de voorspelbaarheid van de ontslagkosten. De wet bepaalt namelijk de duur van de opzegperiode en het bedrag van de ontslagvergoeding. En ten slotte beschikt de Belgische werkgever over een totale vrijheid inzake ontslag. De studie werd in samenwerking met partners van het internationale netwerk van het Belgische kantoor Laga verricht. In de resultaten staat België in tweede positie na Italië wat betreft de gemiddelde kost van alle ontslagscenario’s voor economische of objectieve redenen. Zweden, Brazilië en Thailand staan eveneens in de Top 5. In de Top 10 zijn alle regio’s (EMEA, Latco en Azië) vertegenwoordigd. “Zelfs na de overgangsperiode (toepassing van overgangsregels voor anciënniteit, vóór 1 januari 2014), staat België op de 10e plaats van de duurste landen”, stelt Nicolaas Vermandel, Global Employment & Benefits Leader Deloitte Legal . De meeste buurlanden van België hebben soepeler procedures ingevoerd voor aanwerving en ontslag. Ze hebben tegelijk de hiermee gepaarde kosten verminderd door een hervorming van de wetgeving. Dit is een van de criteria die multinationals hanteren voor hun internationale investeringen. “De Belgische hervorming aangaande het eenheidsstatuut heeft duidelijk een kans gemist door geen noemenswaardige verandering te brengen in het bestaande stelsel (zo bijvoorbeeld de invoering van maximumbedragen of van een ‘two-tier’ systeem (vooropzeg gecombineerd met een vergoeding)). De meeste andere landen hebben dat wel gedaan”, besluit de heer Vermandel. Info: www2.deloitte.com L E D E N T R E F P U N T Het Cafetariaplan kennen we intussen. Maar kent u het Kameleonplan? Expats moeten zich vaak aanpassen aan een nieuw land, andere gebruiken, andere sociale zekerheid. Past hun verzekeringspakket zichzelf automatisch aan? In Europa bestaat geen eenheid in de openbare gezondheidszorg, wel 2 grote systemen: het terugbetalingssysteem en het Zorg-in-Natura-systeem. Private ziekteverzekeringen hebben daarom in elk land een systeem dat of de publieke gezondheidszorg aanvult, of als alternatief kan gebruikt worden. Die integrale expatverzekering (betaalt terug vanaf de eerste euro) biedt deels dubbele dekking met de mutualiteit. Deze kan weggewerkt worden door een aanvullende verzekering maar die aanvullende dekkingen verschillen van land tot land, dus niet meeneembaar. Tenzij, met het Kameleonplan, dat zich automatisch aanpast aan het onderliggende systeem. In 2010 geïntroduceerd door Expat & Co, een verzekeringsonderschrijver gespecialiseerd in de internationaal mobiele mens (expats, internationale studenten, zakenreizigers). De verzekerde blijft in dezelfde polis, die zich aanpast aan de situatie). Voordelen: premiebesparing (tot 60%), HR verliest geen tijd om in die landen een aparte verzekeraar te zoeken, continuïteit voor de expat, voor vooraf bestaande aandoeningen toch nog een (gedeeltelijke) dekking, vrije keuze van dokter/hospitaal. Expat & Co’s uropat Local Plus verzekering: biedt dekking ziektekosten alsook expatbijstand, reisbijstand, privé en/of arbeidsongevallen, enz. Meer info: www.expatinsurance.eu BECI - Brussel metropool - april 2018 11

5G is geen gebooste 4G EEN INTERVIEW MET MARC LAMBOTTE, CEO VAN AGORIA De 5G wordt geen gedopeerde 4G, wél een volledig nieuwe technologie waarmee het internetnetwerk volledig wordt benut. De inzet is niets minder dan een wereldwijde digitalisering van de maatschappij. Europa verwacht dan ook van ons dat we op dezelfde lijn zouden staan: dit zou in de komende jaren de belangrijkste race om technologisch leiderschap kunnen worden. Toch weigert Brussel om achter de startblokken te gaan staan. M et de 5G-technologie zijn wij in staat om veel meer data te verwerken dan vandaag. We kunnen hiermee objecten massaal aansluiten in een volledig onderling verbonden omgeving. Een auto is nu bijvoorbeeld al min of meer aangesloten: hij houdt verplaatsingen bij, suggereert routes en kan eventueel van punt A naar punt B geleid worden. Een auto via 5G verbinden opent echter een volledig nieuwe wereld: auto’s worden helemaal autonoom omdat hun bewegingen kunnen interageren met die van de andere voertuigen. Net omdat de wagen die data ter plaatse aanmaakt, dragen zijn verplaatsingen bij tot het real time beheer van het lokale verkeer. Europa ondersteunt de 5G-technologie omdat die meer economische ontwikkeling belooft. Ze riep elk land op om een stad te kiezen voor de invoering van deze nieuwe norm. Brussel leek vanzelfsprekend – als nationale én Europese hoofdstad – voorbestemd voor die rol. Maar dat was buiten onze uiterst strenge emissienormen en onze belastingen gerekend. Die maken de installatie van de 5G-technologie vandaag bij ons technisch onmogelijk ... Voor Agoria – de federatie van bedrijven ‘die technologie inspireert’ – is dit natuurlijk onaanvaardbaar. CEO Marc Lambotte vertelt ons meer over wat er op het spel staat. Beci: Brussel staat uiterst wantrouwig tegenover golven. Heeft de stad het mis wanneer ze niet de eerste wil zijn om te experimenteren met een volledig nieuwe technologie? De frequenties zijn anders, de aansluitingen talrijker en permanent, het aantal antennes en het vermogen stijgen. Marc Lambotte: De WHO-norm bedraagt 41,2 V/m. 22 van de 28 EU-lidstaten passen deze norm toe, die trouwens ook de Europese Commissie aanbeveelt. 12 BECI - Brussel metropool - april 2018 Didier Dekeyser Vlaanderen keurde al een norm goed die vier keer strenger is (20,6 V/m). Brussel is met 6,01 V/m nu zelfs vijftig keer strenger – de strengste in heel de EU! Deze norm is op zich al ontoereikend voor de 4G, aangezien het verbruik van data jaarlijks bijna verdubbelt! Om de 5G in Brussel te kunnen implementeren, vragen we dat de stad ten minste de Vlaamse norm zou volgen. Dat lijkt ons erg redelijk, en we passen zo ook het voorzorgsprincipe toe. We gaan niet alleen economische ontwikkelingskansen missen waar de meeste Europese steden wél van zullen kunnen genieten. Door politiek uitstelgedrag lopen we bovendien een almaar grotere achterstand op, die we steeds moeilijker zullen kunnen inhalen. Dat is dramatisch. Laten we ook niet vergeten dat de bedrijven die in het 5G-potentieel willen investeren niet gewoonweg zullen wachten op een politieke consensus, waarvan de inhoud ook nog eens onzeker is. Neen, ze zullen als gevolg hiervan ronduit ergens anders investeren. Bij de regularisatie van deze situatie moeten we ook rekening houden met de – helaas – gebruikelijke administratieve traagheid bij het verkrijgen van de vergunningen voor de infrastructuurwerken die de plaatsing van de nieuwe antennes vereist. En dan hebben we het niet over de problematiek van de gemeentelijke taksen op die antennes. We modderen aan en riskeren om de boot te missen. Welke meerwaarde belooft de 5G-technologie voor onze economie? De overgang naar de 5G zou vanzelfsprekend moeten zijn, aangezien we steeds meer data consumeren. De digitalisering zal de productiviteit van bedrijven doen toenemen. Dat leidt op zijn beurt tot een stabieler of © Thinsktock

sterker concurrentievermogen, zeker op internationaal vlak, waardoor we banen behouden of nieuwe scheppen. Maar het belangrijkste hierbij is dat de technologie de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten mogelijk maakt. Ik denk maar aan het thema smart cities. Onze nochtans ‘5G-terughoudende’ beleidsmakers We lopen een almaar grotere achterstand op, die we steeds moeilijker kunnen inhalen. Marc Lambotte, CEO van Agoria pleiten hiervoor (onder meer omdat intelligente steden misschien een uitweg bieden voor het probleem van de mobiliteit waar Brussel niet van af geraakt!). Ik denk verder aan verbonden objecten, die de weg vrijmaken voor nieuwe activiteiten of voor nieuwe manieren van Kenmerken van de 5G Communicatie tussen talloze objecten: dit vereist een uitgebreide dekking, een laag stroomverbruik en een relatief kleine bandbreedte. De vooropgestelde meerwaarde van de 5G ten opzichte van de huidige technologieën ligt in de capaciteit om objecten te verbinden, die zeer dicht op het grondgebied zijn verdeeld. Ultrasnelle verbinding met een eenvormige kwaliteit van de dienstverlening: dit betreft alle toepassingen en diensten die om een steeds snellere verbinding vragen, bijvoorbeeld om video’s in ultrahoge definitie (UHD-8K) te bekijken of draadloos virtual of augmented reality-toepassingen te streamen. Uiterst betrouwbare communicatie voor buitengewone behoeften met zeer lage wachttijden, voor een grotere reactiviteit: dit omvat toepassingen die een extreem hoge reactiviteit en hoge overdrachtsgaranties vereisen. Die vraag bestaat vooral in de vervoerssector (bijvoorbeeld de reactietijd bij het risico op een ongeval), in de geneeskunde (telechirurgie) en algemener in de digitalisering van de industrie. BECI - Brussel metropool - april 2018 13 © Agoria

THINK TANK leven. Of aan kunstmatige intelligentie, die om een krachtig netwerk vraagt. Of nog aan interactieve video in ultrahoge definitie en zonder wachttijden, die de weg vrijmaakt voor precisiechirurgie, indien nodig zelfs op afstand, enz. Het gaat hier om de wereldwijde digitalisering van de hele economie, de samenleving en de overheden1 : dreigen we deze boot echt te missen? Andere zijn al mee: veel testprojecten of 5G-investeringen zijn momenteel lopende of gepland, zoals in Zuid-Korea, China en de VS. Of zelfs dichter bij ons in Frankrijk, waar negen metropolen geselecteerd werden om dit jaar de technologie te testen. De Europese Commissie roept de lidstaten toe om hiermee verder te gaan: Europa moet zich met deze nieuwe technologieën namelijk tegenover de internationale concurrentie positioneren. Technologisch leiderschap is van groot belang. De 5G-technologie vereist veel meer zendmasten, waar onze gemeenten overmatig belastingen op heffen. Hoe lossen we dit op? De telecomoperatoren zijn bereid om 150 miljoen euro te investeren om bestaande netwerken te optimaliseren en nieuwe infrastructuur te bouwen. De belastingen op de antennes wegen echter op de investeringen. De gemeenten moeten daarom, samen met het Brusselse Gewest, absoluut eerst de belasting op de antennes afschaffen. Bestaat er dan geen gevaar om ‘ultraverbonden’ te zijn? Een complexere technologie betekent toch ook potentiële systemische storingen. Zoals bij elke nieuwe technologie ontstaan, naast de vooruitgang en voordelen, ook nieuwe risico’s. De technologie kan deze risico’s net dankzij nieuwe ontwikkelingen inperken. Zal de 5G-technologie tot meer activiteit leiden? Wat met onverwachte gevolgen, zoals de verdwijning van duizenden bedrijven door Amazon? 5G betekent absoluut meer activiteit! Alleen de telecomoperatoren zelf kondigen al 1500 directe en even veel indirecte banen aan. Daarnaast zullen er nieuwe producten en diensten rond de nieuwe technologie ontstaan. Andere activiteiten zullen dan weer verdwijnen of evolueren als gevolg van de 5G. Hoe sneller België deze nieuwe technologie daarom toepast, hoe groter zijn voordeel ten opzichte van andere landen en dus ook de daarmee gepaard gaande economische ontwikkeling en werkgelegenheid. ● Digitalisering van de industrie of digital manufacturing Productiebedrijven moeten kunnen inspelen op de veranderende marktvraag, met als uiteindelijk doel op verzoek batches van één eenheid te kunnen produceren. Ze dienen hiertoe hun productiesystemen ‘aan te passen’ om ze bijvoorbeeld flexibeler te maken, om zelflerende functies te integreren of om een maximale aanpassing aan productiegevaren te garanderen. Daar is vooruitgang voor nodig, zowel op het vlak van organisatie als van de technologie. De Cyber Physical Systems zijn modules die een connectie tot stand helpen te brengen tussen de verschillende componenten van een intelligent productiesysteem. In de fabriek van de toekomst zijn de bedrijfsprocessen gedigitaliseerd en online verbonden. De impact van de verschillende opties binnen het besluitvormingsproces wordt vooraf geëvalueerd. ? 1G First analogue mobile signal, calls only 2G Text Messaging introduced Hi 1 https://press.agoria.be/telecomsector-nood-aan-een-new-deal# 14 BECI - Brussel metropool - april 2018 3G Mobile data introduced 4G Mobile Data-Focused 5G ????? © Vodafone

De Week van de Ondernemers 23-26 april 9 thema’s 10 steden 100 sprekers Kom ideeën delen en creëer zo nieuwe businessopportuniteiten Partnerships met andere ondernemingen, millennials op de werkvloer, sustainable business, start & scale up … Dit zijn enkele van de thema’s die we zullen behandelen tijdens de Week van de Ondernemers. Schrijf u in voor lezingen die u inspireren én kom uw netwerk uitbreiden. Over opportuniteiten gesproken! ing.be/ondernemers ‘De Week van de Ondernemers’: gratis lezingen georganiseerd door ING België van 23/04/2018 tot en met 26/04/2018 in verschillende steden in België (Brussel, Gent, Oostende, Antwerpen, Waregem, Genk, Leuven, Suarlée, Seraing en Frameries), elke dag tussen 12u30 en 21u. Deelname zonder verplichting tot aankoop van een product of dienst van ING. Inschrijven enkel mogelijk via ing.be/ondernemers. Aanbod onder voorbehoud van het aantal beschikbare plaatsen bij ING België. Maximum 150 plaatsen per lezing. ING België nv – Bank/Kredietgever – Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nummer 12381A – www.ing.be - Verantwoordelijke uitgever: Marie-Noëlle De Greef – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.

THINK TANK OPEN SOURCE Stefan Ifrim, growth hacking consultant Growth Hacking: lef op het web Om zich een plaatsje te ruimen op een concurrentiële markt, doen steeds meer ondernemingen aan zogenaamde ‘growth hacking’. Letterlijk: het ‘hacken van de groei’. Iedereen heeft het erover, maar wat houdt dit in? Directly imported from the United States. Dat hadden we al door. Growth hacking is een geheel van marketing procedés dat de starters van de digitale economie veelvuldig gebruiken. De grote digitale spelers in de VS ontwikkelden growth hacking om een pijlsnelle groei met weinig middelen te verkrijgen. In de Silicon Valley, waar starters soms snel een fortuin opbouwen, is growth hacking nu een beroep op zich. De growth hacker optimaliseert de ‘AARRR metrics’ (acquisition, activation, rtention, referral and revenue) d.m.v. een heleboel experimenten, bedoeld om de onderneming te doen groeien – en de meest efficiënte nadien systematisch toe te passen. Experimenteren is dus een van de fundamenten van growth hacking. Alles dat op het web wordt gedaan, wordt uitgetest, steeds opnieuw. De grootte en de kleur van het lettertype, het uur waarop de mailings worden verstuurd en waarop de Facebookpagina’s worden bijgewerkt … Blijven testen tot een efficiënte formule wordt gevonden: daar komt het op neer. En daar loopt het soms ook mis. De Amerikaan hekelt namelijk verlies en is ervan overtuigd dat hij veel te winnen heeft 16 BECI - Brussel metropool - april 2018 BECI - Brus opool - april 2018 bij het uittesten van een maximum aantal elementen. De Europeaan reageert anders: hij vreest als onbekwaam te worden beschouwd als voortdurend nieuwe zaken uittest. Sinds enkele jaren is de uitdrukking ‘growth hacking’ gemeengoed dankzij een verantwoordelijke van Dropbox. Ook eerder ‘traditionele’ ondernemingen passen het concept nu toe. De literatuur over growth hacking is ondertussen flink uitgebreid en talrijke methodes kunnen vandaag op onze eigen markt worden aangewend. Een van de krachtlijnen van growth hacking is het beheer van uw website. Als u vandaag niet op het web bestaat, bestaat u gewoonweg niet. Een beter beheer van uw website begint met meer zichtbaarheid. Een pagina op Google Business, Facebook, Yelp, TripAdvisor, Brussels Life... is dan ook een noodzaak om bekendheid te verwerven. Via deze sites winnen uw activiteit of uw producten aan zichtbaarheid, overal en eender wanneer. Langs deze weg kunnen potentiële klanten u contacteren. Kent u nog klanten die een hotel of een restaurant reserveren zonder de mening van andere klanten te raadplegen? Of mensen die op het web aankopen zonder na te gaan wat consumenten ervan vinden? Uiteraard niet. Daarom is uw aanwezigheid op zulke sites en absolute noodzaak. In dit opzicht zijn de advertenties op Facebook of Google Adwords zeer efficiënt, vooral in B2B. Voor enkele euro’s test u de formule uit en vindt u opinieleiders die inzien wat u verkoopt. En we zullen nooit genoeg herhalen dat de sociale media – voor zover ze correct worden ingezet – uiterst doeltreffend kunnen zijn om klanten te vinden. Neem nu bijvoorbeeld de formule Jab jab jab hook. U gebruikt uw persoonlijke profiel, voegt er zoveel mogelijk potentiële klanten aan toe en communiceert driemaal over om het even welke onderwerpen. Slechts daarna kunt u over uw eigen business gaan communiceren. De growth hacking methode werd uitgetest en goedgekeurd. Een van de grote uitdagingen om ze succesvol in te zetten, is echter de aanwerving van een bekwame persoon. Een growth hacker rekruteert u niet als een boekhouder, een jurist of een ingenieur. Heel weinig mensen op de arbeidsmarkt beschikken over de nodige ervaring en vooral feeling. Het beroep van growth hacker verschilt van sector tot sector en evolueert constant. De technieken die vandaag resultaten opleveren, zullen binnen enkele maanden wellicht niet meer functioneren. U moet dus een kandidaat aanwerven die echt doordrongen is van het web en die het internet als een groei- en hulpmiddel beschouwt. Als de kandidaat met een heleboel zaken wil experimenteren en gewaagde technieken wenst uit te testen op het web, geef hem dan omgeving die hij nodig heeft en de vereiste vorming. Toch even opletten: bepaalde growth hacking technieken – zoals het inzamelen van e-mailadressen of de creatie van valse accounts op de sociale netwerken – liggen op het randje van wat de wet en de deontologie toelaten. Andere technieken leven echter de wetgeving volledig na. Het zou dan ook spijtig zijn hiervan geen gebruik te maken. Hebt u het lef om aan dit avontuur te beginnen?

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Carine (Brussel), zoekt werk als redacteur. “MIJN TROEVEN? VOLHARDING EN GEDULD.” 15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekru terings dienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

THINK TANK Trek handelszaken aan in plaats van ze af te schrikken! De aanwezigheid van diverse winkels in de wijken draagt bij tot de aantrekkingskracht van de stad: daar schijnt iedereen het over eens te zijn. In de praktijk is dit echter heel anders. Uiteraard voelen de handelaars zich helemaal niet ondersteund en aangemoedigd. Erger nog: ze ervaren zelfs dat zij in het behoud van hun activiteit worden belemmerd en zelfs ondermijnd. Er gaat geen dag voorbij of de overleving van een of andere winkel komt in het gedrang door slecht geplande of eindeloos aanslepende werven. Tijdens een periode die meestal veel langer uitvalt dan voorzien, is de handelszaak nauwelijks of helemaal niet toegankelijk. En zelfs wanneer de wijk zelf niet gebukt gaat onder wegenwerken, ontmoedigen werkzaamheden in andere wijken de klanten die wilden gaan shoppen, voornamelijk in het stadscentrum. Heel wat potentiele klanten wilden (verleden tijd) naar het centrum voor een uitstapje: even gaan lunchen, een museum bezoeken of wat inkopen doen. Dit soort publiek is voor talrijke handelszaken grotendeels verdwenen. Wees dan niet verbaasd dat winkels sluiten en verhuizen … B. Russel Wil ook u getuigen van een verbijsterende situatie of een onrechtvaardige beslissing in uw carrière als ondernemer? Contacteer ons via er@beci.be of bel de redactie op: au 02 643 78 44. Vereenvoudig uw onderneming! Vestigt u zich in Brussel? Vergeet dan niet u in te schrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen om uw ondernemingsnummer te verkrijgen. De SmartStart diensten van Partena Professional zijn beschikbaar bij Beci, op het adres 500 Louizalaan – 1050 Brussel – gea.beci@partena.be – 02 643 78 09 of via www.partena-professional.be/smartstartonline 18 BECI - Brussel metropool - april 2018 Trop is te veel

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Het stemrecht voor buitenlanders tijdens de gewestelijke verkiezingen Buitenlandse bewoners (vandaag 35% van de Brusselse bevolking) mogen deelnemen aan gemeenteverkiezingen. Dat recht kunnen ze opnieuw in oktober 2018 uitoefenen. Maar slechts weinigen stappen werkelijk naar het stemhokje. Heeft het dus zin om dit recht uit te breiden tot de gewestelijke verkiezingen in 2019? En zo ja, voor alle buitenlanders, slechts de Europese onderdanen of … voor niemand? Het debat welt weer op. Henri Goldman, hoofdredacteur van het tijdschrift Politique In 1992 stelt het Verdrag van Maastricht het Europese burgerschap in en krijgen alle Europese ingezetenen het recht om deel te nemen aan lokale verkiezingen. In 2004 volgt België het voorbeeld van Ierland, Zweden, Denemarken, Finland, Nederland, Luxemburg, Litouwen, Slovenië, Hongarije en Slowakije, met de uitbreiding van dit stemrecht tot alle burgers van derde landen die in België minstens vijf jaar woonachtig zijn. De helft van de lidstaten van de Europese Unie – met daarbij ook ons land – vindt dus dat het lokale burgerschap niet noodzakelijk gebonden is aan een nationaliteit. Een Spanjaard die geruime tijd in Stockholm woont, hoeft van zijn nationaliteit niet af te zien om zijn mening te laten gelden in de stad waar hij werkt en zijn belastingen betaalt. Het meest relevante lokale niveau zijn de steden, die constant uitbreiden. Om hiermee rekening te houden, organiseerde België in 1975 een vergaande fusie van gemeenten, waardoor hun aantal door vier werd gedeeld. In de steden wiste deze fusie een aantal grenzen dat niets concreets meer vertegenwoordigde. Alle bewoners van Antwerpen, Luik, Gent of Charleroi, ongeacht hun nationaliteit, hebben vandaag inspraak bij de verkiezing van hun burgemeester. Dit geldt echter niet voor Brussel, de grootste stad van het land, die op een vaak absurde manier versplinterd blijft in 19 gemeenten die aan de fusie zijn ontsnapt. Met als resultaat dat burgerlijke rechten die elders in het land wordt erkend, dat in de hoofdstad niet zijn, terwijl het aandeel van buitenlandse bewoners daar maximaal is: 35%! Een dergelijke anomalie dient te worden rechtgetrokken. De 415.000 niet-Belgische Brusselse inwoners moeten de gevolgen niet dragen van de wankele politieke compromissen die in Brussel de weg versperren voor gezond verstand en hervormingen. Op een of andere manier moeten deze mensen een stemrecht genieten op stadsniveau, want daar creëert het lokale burgerschap een werkelijk draagvlak. Vandaag betekent dit toegang tot de gewestelijke verkiezingen. Cédric Lobelle Alain Destexhe, Senator – Brusselse volksvertegenwoordiger (MR) Voor de gemeentelijke en gewestelijke verkiezingen ben ik voorstander van een stemrecht beperkt tot de onderdanen van de lidstaten van de Europese Unie. Ondanks de globalisering en de steeds grotere diversiteit van onze samenleving, zeker in Brussel, behoudt het concept van natie zijn waarde. Een natie is een gemeenschap die een aantal zaken gemeen heeft: een geschiedenis, tradities, gebruiken en – onder andere – waarden. Renan beschouwde de natie als een dagelijkse volksstemming (“Un plébiscite de tous les jours”). Hoewel steeds meer (maar nog niet de meerderheid van de) Vlamingen hun lot in eigen handen willen nemen, voelt de meerderheid van de Belgen zich nog steeds Belg en gebonden door een gemeenschappelijk beleid in verscheidene domeinen (politiek, sociale zekerheid, defensie). In tegenstelling tot wat sommigen vandaag laten doorschemeren, heeft het woord ‘vreemdeling’ geen negatieve gevoelswaarde. De vreemdeling is degene die anders is en die dus ook niet dezelfde geschiedenis, tradities en gebruiken heeft (wat betreft wellevendheid, gedrag in het openbaar of houding tegenover vrouwen). Omdat hij per definitie anders is, maakt de vreemdeling geen deel uit van de politieke gemeenschap en moet hij daarom ook geen stemrecht krijgen. Dit recht behoort tot de politieke gemeenschap, op welk niveau dan ook. Al 60 jaar lang werken wij aan een toenadering tussen Europese volkeren. Sinds een twintigtal jaar bouwen wij aan een Unie die ook een politieke dimensie bekleedt. Er is zelfs sprake van een Europees burgerschap (terwijl het concept van wereldburger in feite niet bestaat). Voor deze redenen ben ik voorstander van een stemrecht voor Europeanen tijdens de gemeentelijke en gewestelijke verkiezingen. Het zou eventueel ook kunnen voor de parlementsverkiezingen, maar omdat het Europese burgerschap nog niet rond is, vind ik dat de soevereine domeinen nog steeds politiek moeten worden bepaald door de eigen onderdanen. Volgens het principe ‘No taxation without representation’, zou het nochtans wenselijk zijn dat de ambtenaren van de Europese Unie die in België woonachtig zijn, aan dezelfde gemeentelijke en gewestelijke fiscaliteit dan de Belgen zouden worden onderworpen. BECI - Brussel metropool - april 2018 19 © Reporters

© Reporters Brussel was de grootste industriestad van het land tot in de jaren 60. Hierboven: de werkplaatsen van Cail & Halot in Molenbeek, waar stoommachines werden gebouwd. STEDENBOUW Cities of Making: de terugkeer van industrie in de stad In de steden zou alles mogelijk moeten zijn, ook de combinatie van woongelegenheid, dienstverlening en zelfs industrie, voor zover deze aspecten een plaats krijgen, elkaar eerbiedigen en zelfs aanvullen. Utopisch is een dergelijk project in geen geval. In feite is dit zelfs het stappenplan van diegenen die aan de wieg stonden van ‘Cities of Making’. Johan Debière S inds een dertigtal jaar is de industriesector in de meeste grote steden van Europa op sterven na dood. Dat weet iedereen. Ondanks de economische tegenslag overleefden enkele kleine – en soms grotere – fabrieken toch een lange reeks crisissituaties. Deze vaak miskende of onzichtbare stedelijke industrieën gaan nu nieuwe gevaren tegemoet: de pijlsnelle technologische evolutie, de strijd voor talent, de grondprijzen en de cohabitatie met de woongelegenheid. Ze vormen dus een zwakke – of zelfs bedreigde – schakel. De bedreiging nam in Brussel toe met de invoering, in 2013, van het zogenaamde ‘demografisch’ Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP), die de bouw van woningen toelaat op vroegere Stedelijke Industriegebieden (SIG), met behoud van de industriële activiteit. Maar welke activiteit dan? En hoe? Aan dit vraagstuk werkte het consortium Latitude/ULB/VUB/Beci. Een driedimensionale studie Het project ontpopte zich in het brein van Adrian Hill, een onderzoeker van Australische afkomst die in Brussel geen duidelijke definitie kon vinden van een ‘productieve stad’. Vanuit deze vaststelling bereidde hij een Europees project voor en verkreeg hij een budget voor een studie. Het onderwerp: de voorwaarden voor een (her) ontplooiing van een stedelijke, veerkrachtige, innoverende industrie die rekening zou houden met de eigenschappen van een stedelijke omgeving. Het project loopt over een dertigtal maanden sinds april 2017 en onderzoekt tegelijk drie Europese steden waar 20 BECI - Brussel metropool - april 2018 Audi Brussels is vandaag een van de zeldzame industriële werkgevers in het Brusselse Gewest. de industrie wegebt, namelijk Rotterdam, Londen en Brussel. Vroeger combineerden deze drie steden specifieke zones voor industrie, dienstverlening en huisvesting. Vanaf de tweede helft van de 20e eeuw ontwikkelden zich de dienstverlening en de residentiële wijken, terwijl de productieactiviteiten zich uit de stedelijke gebieden terugtrokken. Mensen die zich boeien voor stedenbouw, zoals Beci Adviseur Stedenbouw en Vastgoed Lise Nakhlé, betreuren twee aspecten van deze evolutie: “De stad is een ecosysteem waarin elk element een rol speelt. Wie een industriële speler die fundamenteel bijdraagt tot het stedelijk leven, uit Brussel verdrijft, moet zich op pijnlijke directe en indirecte gevolgen voorbereiden.” © Reporters

THINK TANK Een academische aanpak aan de hand van onderzoek op het terrein Cities of Making liep van stapel in het raam van een ‘industriële-heroplevingsplan’ en industrialiseringsinitiatieven volgens de Circular Economy Package & Industry 4.0. (Lees in dit verband de zeer interessante bijdrage van Jan-Willem van den Beukel, Global Circular Economy Lead for Sustainability bij PwC1 ). In feite onderzoekt Cities of Making de uitzichten van productieactiviteiten die volgens drie invalshoeken zouden worden geïntegreerd: de technologie voor Rotterdam, de ruimtelijke aspecten voor Londen en governance voor Brussel. “Eerder dan te beslissen wie zich waar mag vestigen, ontwikkelt Cities of Making een analyseschema om na te gaan hoe iedereen zijn plaats kan innemen in een bepaald gebied”, vertelt Lise Nakhlé, die Beci vertegenwoordigt binnen Cities of Making, naast de onderzoekers van de VUB en de ULB. Omdat contact met de spelers op het terrein nodig was, vervoegde Beci het consortium. Zijn rol bestaat erin de academische onderzoekers te steunen tijdens de gesprekken, de communicatie te vergemakkelijken, hen rechtstreeks te betrekken bij het project en de resultaten bekend te maken, onder andere bij de overheden. De resultaten van deze studie kunnen namelijk zeer nuttig zijn voor het Industriële Plan dat de regering lanceerde naar aanleiding van de gemeenschappelijke overeenkomsten in het raam van de Strategie 2025. Toolbox Met een dergelijke ‘radiografie’ beschikken de beleidsmensen over een nauwgezette stand van zaken van de lokale industrie, naast elementen die pleiten voor een her-ontplooiing van industriële activiteiten. Verder krijgen ze inzicht in ontwikkelingsmogelijkheden, verplichtingen en belemmeringen (onder meer op wettelijk vlak, maar niet uitsluitend), het potentieel aan innovatie enz. “De hefbomen die zouden bijdragen tot een nieuwe industriële activiteit in de stad zullen we kunnen bepalen aan de hand van drie elementen: de planning van de overgang, de technologieën en de combinatie grondgebied/gebouwen”, aldus nog Lise Nakhlé. Naast een stand van zaken wordt ook gewerkt aan een toolbox bedoeld om de overheden te helpen in het beslissingsproces en om steun te verlenen aan ondernemingen die zich in de stedelijke omgeving zouden willen vestigen, er wensen te blijven en er zich willen ontwikkelen. Deze hulpmiddelen worden uitgetest op ondernemingen en in testzones. Het is de bedoeling de ideale voorwaarden te bepalen voor de her-ontplooiing van een stedelijke, veerkrachtige en innoverende industrie, die zich aanpast aan de beperkingen die een stedelijke omgeving oplegt. “Met ‘stedelijke industrie’ bedoelen we productieactiviteiten in de breedste zin, met inbegrip van sommige ambachtelijke activiteiten”, verduidelijkt de adviseur van Beci. Dreigen met het gevaar van een Seveso fabriek of 1 http://pwc.blogs.com/sustainability/2017/06/industry-40-as-an-enabler-of-the-circular-economy.html 2 Zie Brussel Metropool nr. 32, februari 2018. BECI - Brussel metropool - april 2018 21 van een zeer vervuilende industrie, is dus zinloos. “De klemtoon ligt integendeel op de start van activiteiten in overeenstemming met de gewestelijke ambities op het vlak van kringloopeconomie en stedelijke heropleving. De voorrang gaat dus naar projecten die bijdragen tot de wederkerigheid van sommige stromen en diensten en de versterking van de band met het grondgebied en de lokale gemeenschap”, stelt Laura Rebreanu, de coördinatrice van duurzame ontwikkeling bij Beci, die eveneens deelneemt aan het project. “Met de kringloopeconomie krijgen we boordevol mogelijkheden voor een industriële her-ontplooiing, met een lokale valorisatie van de hulpbronnen, de uitwisseling van stromen en de invoering van nieuwe technologieën zoals 3D printing, die bijdragen tot het hergebruik en de recycling van grondstoffen.” Weinig oplossingen voor de behoeften van ondernemingen Naast de ruimtelijke overwegingen hangt het behoud van de industrie ook af van de beschikbaarheid van gekwalificeerde arbeidskrachten. De ontwikkeling van technologieën vraagt om nieuwe vaardigheden, die vaak achterwege blijven. Brussel kampt met een gebrek aan talent, ondanks hoge werkloosheidscijfers. Waarom een dergelijke hiaat? De mening van Lise Nakhlé: “In Nederland, en vooral Rotterdam met het project RDM2 , is de overheid visionair en gunstig gestemd voor partnerschappen tussen overheid en privé. In Brussel beslissen ondernemingen zelf het materiaal te financieren om jongeren te helpen opleidingen te volgen. Dit spreekt boekdelen over de huidige sfeer. Deze situatie is trouwens problematischer voor grote Brusselse werkgevers als Audi of Sabca, die zonder succes zoeken naar aangepaste profielen voor de banen die de ontwikkeling van hun activiteiten moeten begeleiden. Laten we hopen dat deze initiatieven in het buitenland en ook een inzicht in de specifieke behoeften, de stad Brussel zullen aanzetten een concrete visie te ontwikkelen voor de industrie die ze wil zien prospereren, uiteraard met de nodige hulpmiddelen om dit doel te bereiken.” ● Meer informatie: http://citiesofmaking.com Contact: Lise Nakhlé, Adviseur Stedenbouw bij Beci lna@beci.be – +32 478 998 957

THINK TANK Mobiliteit 2.0? Op de 500, Louizalaan! MOBILITEIT Mo is de nieuwe pop-up ruimte specifiek gewijd aan stedelijke mobiliteit. Dit trefpunt ging op 28 maart open en verwelkomt u als u op zoek bent naar oplossingen of inspiratie voor een vlotter verkeer van goederen en personen in Brussel. Johan Debière M et de opening van Mo als pop-up ruimte voor mobiliteitsoplossingen en snellere verplaatsingen voor burger en bedrijf in Brussel, nemen Beci en zijn partners een uniek initiatief, althans op Europees en Belgisch niveau. “Bij Beci werken we al jaren aan de mobiliteit”, weet Beci mobiliteitsadviseur Ischa Lambrechts. “Dit thema komt systematisch aan bod als een prioriteit voor ondernemers, zo blijkt uit de ‘barometer’-peilingen die we zesmaandelijks organiseren. In de jongste editie beweerde zelfs 90% van de respondenten dat de mobiliteit in Brussel ondertussen nog erger is dan vroeger.” Beci en zijn partners hebben dus de koe bij de horens gevat. Wegens renovatiewerkzaamheden op de benedenverdieping van Beci bleek een ruimte tijdelijk onbezet. Meteen een kans om op eenzelfde plek alle nodige hulpmiddelen samen te brengen voor een vlotter verkeer van goederen en personen op het grondgebied van Brussel-Hoofdstad! De ligging was bovendien ideaal langs de Louizalaan. Het project geniet er een optimale zichtbaarheid. “Binnen de ondernemingen zijn talrijke mensen – o.a. mobility managers en HR managers – op zoek naar oplossingen voor de werknemers die dagelijks met de stroeve mobiliteit worden geconfronteerd. Dit zoekwerk loopt echter meestal niet van een leien dakje. Oplossingen bestaan, maar zijn her en der verspreid. En daarna moet nog worden nagegaan welke specifieke troeven ze voor ondernemingen inhouden”, aldus Ischa Lambrechts. Wordt de pop-up de one-stop-shop van de mobiliteit voor de bedrijven in Brussel? “Het is eerder een popup ruimte dan een shop. Dankzij Mo bevordert Beci de overgang naar een duurzame mobiliteit aan de hand van concrete oplossingen”, stelt Jean de Renesse (Spacious 22 BECI - Brussel metropool - april 2018 Agency), raadgever van Beci in het raam van het verbouwingsproject ‘The Cham’. “Mo brengt een aantal ondernemers en innoverende bedrijven samen. Die zullen zes maanden lang in een open sfeer samenwerken aan oplossingen voor de grote uitdagingen van de Brusselse mobiliteit. Innovatie en samenwerking zijn trouwens van fundamenteel belang voor de creatie van nieuwe vormen van mobiliteit. De duurzame toekomst waaraan wij sleutelen, vereist een ingewikkelde planning. Precies daarom kwam Mo tot stand: om verder te gaan dan ‘quick wins’ en ‘best practices’, die vaak als oppervlakkig worden beschouwd.” Een toekomstige incubator? Naast de pedagogische en informatieve functie van de pop-up, wordt Mo een kweekkast voor nieuwe ideeën en concepten rond mobiliteit. “Er zal plaats zijn voor rondetafelgesprekken over deze thema’s, demonstraties, opleidingen, de ontwikkeling van synergieën en zelfs de ondersteuning van projecten”, verklaart Ischa Lambrechts. Er bestaan tal van mogelijkheden en onderwerpen die voor exploitatie vatbaar zijn. Denk maar aan allerlei concepten van gedeelde wagens, fietsen of scooters, naast applicaties voor vlottere verplaatsingen, het vinden van een parkeerplaats, een beter gebruik van het enorme potentieel van de multimodaliteit, noem maar op. En laten we ook beter gebruik maken van de smart mobility door een verdere ontwikkeling van het data sharing concept. In dit opzicht vermelden we dat twee starters tijdens deze periode van zes maanden in de pop-up ruimte aanwezig zullen zijn. “Daar krijgen ze de gelegenheid om hun business plan bij te schaven en de commercialisering van hun oplossingen voor te bereiden. Als wij vaststellen dat een incubator voor mobiliteit zinvol is, zouden we het initiatief kunnen verderzetten en onderdak bieden aan andere starters in de mobiliteitssector.” ● Meer informatie: Ischa Lambrechts, mobiliteitsadviseur bij Beci ila@beci.be, 02 563 68 59

Klikken, huren, ‘‘ vertrekken ! ’’ Kate IN BELGIUM Europcar Business Word klant in 3 minuten op europcar.be

THINK TANK FRANSTALIG ONDERWIJS ‘Pacte d’Excellence’: wat de bedrijfswereld van het gemeenschappelijk leertraject denkt Het Franstalige onderwijs in ons land sleutelt aan een diepgaande hervorming om het leerproces beter af te stemmen op het beroepsleven en de verwachtingen van werkgevers. De Franstalige Fondation pour l’Enseignement organiseerde samen met de HRM club van Beci en de Union Wallonne des Entreprises een enquête bij 57 vertegenwoordigers van grote ondernemingen gevestigd in de Franse Gemeenschap (Federatie Wallonië-Brussel). Hiermee polsten ze naar de verwachtingen van de werkgevers aangaande het toekomstige pluritechnische en pluridisciplinaire gemeenschappelijke leertraject (tronc commun). Ophélie Delarouzée D e werkgroepen definiëren momenteel het inhoudelijke luik. Tegelijk gaat de Fondation pour l’Enseignement van start met een gelijkaardige werkgroep rond ‘Beroepen’ om de permanente vorming van de leerkrachten uit te stippelen. Dit gebeurt in een eerste fase met de vertegenwoordigers van de onderwijsnetten. Later zullen andere spelers van de samenleving geleidelijk aan betrokken worden. De tijd verloopt traag in het onderwijs en de bedrijfswereld kijkt ongeduldig uit naar verandering en resultaten. Uit de enquête blijkt dat de verwachtingen overeenstemmen met de Pacte d’Excellence. Bovendien beoordelen de respondenten nogal streng de huidige competenties van jongeren. En dat beïnvloedt nu al de aanwervingspercentages, constateert Erick Thiry, de verantwoordelijke en coördinator van de HRM club van Beci: “Zeker in Brussel is de kloof tussen de aangeboden banen en de werkzoekenden indrukwekkend.” Het symposium dat de Fondation pour l’Enseignement eind februari organiseerde over het gemeenschappelijke leertraject stelde o.a. vast dat het aantal banen tussen 2015 en 2025 in België met 400.000 zou moeten toenemen, echter met een terugval van laaggekwalificeerde jobs van 18 tot 12%. Ondernemerschap en ‘STEM’ 89% van de respondenten betreuren tekorten in vreemde talen en 82% een gebrek aan vaardigheden in ondernemerschap. 79% van de bedrijven vinden dat de leerlingen van het kwalificerend onderwijs onvoldoende voorbereid zijn op de ‘STEM’ (Sciences, Technologies, Engineering & Mathematics). Ook voor het algemeen onderwijs blijft dit percentage hoog (63%). De verwachtingen focusten vooral op sociale vaardigheden (85%) en basiskennis (Frans, wiskunde en wetenschappen – 83%). De ondernemingen wensen de onderwijsprogramma’s aan te vullen met projectbeheer (93%) en inzicht in technologieën (o.a. digitaal) (78%). De ondernemingen vragen dus duidelijk de opname van nieuwe vakken, afgestemd op het ondernemerschap. 24 BECI - Brussel metropool - april 2018 Stelt u tijdens uw beroepscontacten met jongeren uit het secundair onderwijs vast dat de basisvaardigheden in onderstaande vakken bevredigend zijn? Transverse/ondernemerschapsvaardigheden Ja 4% Geen mening 14% Neen 82% Ze duiden op een ontoereikende beheersing van de basisvaardigheden bij het verlaten van de school, terwijl deze kennis fundamenteel is in het beroepsleven. Erick Thiry: “De kennis van het Frans is verre van perfect. En die van vreemde talen is vlakaf slecht, een echt probleem in een open land dat intense handelsrelaties onderhoudt met zijn buren.” Secretaris-generaal van de Fondation pour l’Enseignement Olivier Remels beschouwt de versterking van de basisvaardigheden als een conditio sine qua non voor de ontwikkeling van de STEM: “De beheersing van de STEM en hun technologische toepassingen kan niet zonder een goede integratie van de basisvaardigheden. De leerlingen van het technisch en het beroepsonderwijs bevinden zich daar meestal wegens problemen op school. Deze negatieve dynamiek moet worden omgekeerd.” Franstalig België telt slechts 12% gediplomeerden in de wetenschappen en toegepaste wetenschappen, ver onder de 22% van het Europese gemiddelde. “Als ons land morgen niet technologisch achterop wil raken, moeten de STEM hun plaats krijgen in ons onderwijs. Er is weinig belangstelling voor deze vakken, vooral bij

THINK TANK Uw voornaamste verwachtingen als werkgever ten aanzien van het nieuwe pluritechnische en pluridisciplinaire gemeenschappelijke leertraject betreffen voornamelijk: Het aanleren van sociale vaardigheden (stiptheid, respect voor anderen, teamwerk enz.) 10 20 30 40 50 60 70 80 0 de meisjes, misschien omdat de uitzichten niet duidelijk zijn. Deze trend bestaat ook in andere Europese landen, maar dat betekent nog niet dat wij ons hierbij moeten neerleggen. Het onderwijs in de Federatie Wallonië-Brussel maakt trouwens bitter weinig gebruik van de digitale technologieën.” Een transverse en veelzijdige aanpak Het symposium onderstreepte de schitterende resultaten van de hervorming van het gemeenschappelijk leertraject in Ontario. Het percentage leerlingen dat het middelbaar onderwijs in vier of vijf jaar volbrengt, is verbeterd van 68% in 2004 tot 86,5% vandaag. “De leerling kiest of hij de stof theoretisch of praktisch aanleert. Het faalpercentage daalt omdat de jongeren een aangepast leerproces volgen”, vertelt Erick Thiry. “In 2004 moesten de leerlingen zich aan de school aanpassen. Vandaag is dit omgekeerd en dat maakt een hemelsbreed verschil. Ook de nieuwe technologieën en ondernemerschapsvaardigheden maken nu deel uit van de verscheidene leertrajecten. Resultaat: 92% van de leerlingen vindt werk meteen na het diploma.” Olivier Remels meldt dat “zin voor initiatief, het “leren leren” zijn ganse leven lang, de digitale en andere specifieke technologieën, dit alles zal op een transverse manier worden geïntegreerd in het leertraject. Het mag geen kopie worden van wat in het buitenland gebeurt, anders gaat de lokale dimensie teloor. De slagkracht van de huidige hervorming is ook te danken aan de leerkrachten zelf. Al de facetten van het onderwijs werden onder de loep genomen: het beheer van het systeem, het gemeenschappelijke leertraject, de diversiteit van de leerlingen in de klas en zelfs de basisopleiding van de leerkrachten.” Sturing aan de hand van een diagnose en specifieke doelstellingen voor elke onderwijsinstelling zullen bijdragen tot een doeltreffende toepassing van de hervorming. 10 20 30 40 50 60 70 80 0 80% van de ondernemingen betreurt het gebrek aan interactie tussen school en bedrijfswereld bij de oriëntatie van leerlingen van het middelbaar onderwijs. De bedrijven zijn echter bereid zich extra in te zetten, volgens een stramien dat nog moet worden bepaald. “Wij begeleiden een historische hervorming voor de volgende generaties”, besluit Olivier Remels. “De Fondation pour l’Enseignement zal blijven bijdragen tot het verbeteringsproces door contacten en gedachtewisseling. Noch het onderwijs, noch de ondernemingen kunnen zich veroorloven op een eiland te leven.” ● Doet het onderwijs voldoende/spontaan een beroep op u en op sociaaleconomische spelers in het algemeen voor informatie over beroepen, ondernemingen en menselijke activiteiten? Basisonderwijs (kleuterschool/lagere school)? Ja 10% Geen mening 18% De volledige beheersing van de basiskennis (in elk van de vakken: Frans, wiskunde, wetenschap) Neen 72% BECI - Brussel metropool - april 2018 25

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Investeren in ‘kwetsbare’ landen, maar dan wel met de steun van Europa! 4,1 miljard euro werd vrijgemaakt met de hoop om tien maal meer geld in te zamelen. Dit moet privé investeringen aanzwengelen in projecten voor duurzame ontwikkeling, in sub-Saharisch Afrika en in buurlanden van Europa. Daartoe verbindt zich de Europese Commissie via het Externe Investeringsplan (EIP) en zijn financiële motor, het Europees Fonds voor Duurzame Ontwikkeling (EFDO). Emmanuel Robert H et EIP is een soort ‘Juncker Plan’ dat zal worden toegepast in de landen van Sub-Saharisch Afrika en buurlanden van Europa in het Middellandse Zeegebied en in Oost-Europa. De aanpak is gelijkaardig: het geld wordt namelijk ter beschikking gesteld van financiële instellingen die als partners optreden om ondernemingen te helpen verrichtingen te waarborgen, risico’s te delen en leningen te financieren. Kortom, geld vrijmaken om een ‘hefboomeffect’ te verkrijgen. Het Juncker Plan toonde aan dat dit werkt: op 1 januari was dit plan er al in geslaagd fondsen ter hoogte van 257 miljard euro te werven (meer dan 80% van het beoogde bedrag) aan de hand van een initiële inbreng van 21 miljard in 2015. In het raam van het Externe Investeringsplan werd op dezelfde manier 4,1 miljard euro aan het EFDO toegekend om tegen 2020 44 miljard aan investeringsgeld te mobiliseren. De financiële motor is daarom slechts één van de drie pijlers waarop het EIP berust. De tweede pijler is technische bijstand, om de begunstigden te helpen meer doordachte en aantrekkelijke projecten te ontwikkelen, waarmee ze investeerders gemakkelijker zullen kunnen overtuigen. En de derde pijler is de dialoog met de partnerlanden om het investeringsklimaat en de zakenwereld ter plaatse te verbeteren. Het gaat hier om een geïntegreerde aanpak ter bevordering van een ontwikkeling die meer mensen betrekt en duurzaam opgevat is. Een van de voornaamste doelstellingen van het EIP is namelijk de creatie van activiteiten en tewerkstelling in de doellanden om het welzijn van de bevolking te verbeteren en het probleem van de migratiebewegingen naar Europa aan de bron aan te pakken. De behoeften zijn namelijk aanzienlijk: volgens het Wereldforum voor Economie ontbreekt jaarlijks 2.500 miljard aan investeringen in de belangrijke sectoren van de duurzame ontwikkeling, als we de doelstellingen van de Verenigde Naties tegen 2030 willen bereiken. Afrika alleen zou jaarlijks 200 tot 1.200 miljard dollar aan extra investeringen nodig hebben. Nochtans zijn rechtstreekse internationale investeringen in ontwikkelingslanden sinds de financiële crisis van 2008 gevoelig gedaald. Erger nog: de landen die dit het meest nodig hebben, blijven zwaar ondergefinancierd. In Afrika gaat minder dan 10% van de internationale investeringen naar zogenaamde ‘kwetsbare’ landen, die minder ontwikkeld zijn en onder veel geweld gebukt gaan. En die investeringen gaan voornamelijk naar een tiental landen met de meeste natuurlijke hulpbronnen. Een zaak op gang brengen in dergelijke kwetsbare landen kost tot driemaal zoveel als ergens anders. Investeerders overtuigen is er bijzonder moeilijk omdat de risico’s aanzienlijk zijn en de infrastructuren ontoereikend. 26 BECI - Brussel metropool - april 2018 Een webportaal om ondernemingen te begeleiden Om de ondernemingen tot investeren aan te zetten, kunnen ze voordeel halen uit de EIP hulpmiddelen via de financiële instellingen die als partners optreden: de Europese Investeringsbank, de EBWO, de Banque Africaine de Développement enz. De ondernemingen zijn welkom bij de betrokken financiële instellingen om zich te informeren over de beschikbare hulpmiddelen. Om dit traject te vergemakkelijken, biedt de Europese Commissie trouwens een virtueel ‘enig loket’ aan, onder de vorm van een webportaal waar u terecht kunt met vragen, een financiering kunt aanvragen en projecten kunt voorstellen. Het EIP secretariaat zal de aanvragen doorsturen naar de partnerinstellingen. Om in aanmerking te komen, moeten de projecten in verband staan met de belangrijke sectoren van de duurzame ontwikkeling, zoals het EIP die heeft bepaald voor zijn eerste investeringen: voornamelijk hernieuwbare energieën, energie-efficiëntie, de strijd tegen de klimaatverandering, steun aan de ZKO’s en KMO’s, naast milieuvriendelijke landbouw, duurzame steden of digitalisering. ● Verdere stappen Zie https://ec.europa.eu/commission/external-investment-plan_en ; ec-eip-efsd-secretariat@ec.europa.eu Contact: Jean-Philippe Mergen tel. 02 210 01 77 – jpm@beci.be © Thinsktock

INTERNATIONAAL BILATERALE KAMERS Latijns-Amerika neemt zijn intrek bij Beci Met de komst van de kamers van koophandel uit Latijns-Amerika (via twee ‘clusters’ bestaande uit elf landen) bevestigt Beci opnieuw zijn verenigend beleid. David Hainaut B lijven zorgen voor nieuwe synergieën en zo de economische interactie stimuleren is een sleutelaspect van Beci’s beleid. Sinds kort verwelkomt Beci in dit opzicht een grote aanwinst met de vestiging van drie bilaterale kamers van koophandel (Chile, Colombia en Peru) op de Louizalaan 500. Die landen vervoegen de ‘cluster’ Euracen, die de kamers van acht Centraal-Amerikaanse economieën verenigt: Belize, Costa Rica, Dominicaanse Republiek, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panama en El Salvador. Deze 11 landen betekenen een totaal BBP van meer dan drie miljard US dollar en een gezamenlijke bevolking van 270 miljoen inwoners. De drie nieuwe Zuid-Amerikaanse landen zijn ‘zwaargewichten’ in vergelijking met de Euracen-landen. De geografische omvang van die laatste leent zich beter tot vergelijkingen met België. Zo telt Costa Rica bijvoorbeeld ongeveer 6 miljoen inwoners en Honduras 8,7 miljoen. Sinds 2014 is Erwin De Weerdt voorzitter van Euracen. Hij is al vele jaren actief in dit domein en kent de verschillende gevoeligheden van deze landen – waarvan de meeste nog relatief onbekend zijn – als zijn broekzak. “Ondanks hun bescheiden grootte hebben deze landen soms heel verschillende gevoeligheden, die afhangen van hun belangen. Voor mij is dat soms ingewikkeld te coördineren, maar vaak fascinerend!” vertelt hij. Talrijke opportuniteiten De heer Van Weerdt haalt veel voldoening uit de begeleiding van Euracen, die aan beide kanten van de oceaan samenwerkingsambities koestert. Zo dienen de KMO-activiteiten op de economie, de sociale sector of zelfs de toeristische sector te worden afgestemd. “Op zich een geweldige kans om onze bedrijfsleiders nog beter te informeren. Belgische KMO’s die hun bedrijf internationaal willen ontwikkelen, vinden tussen deze talrijke nieuwe mogelijkheden absoluut kansen. Niet alleen in termen van investeringen, maar ook van samenwerking met bedrijven ter plaatse. Er bestaat bovendien een bilaterale economische overeenkomst met de Europese Commissie. Dat betekent dat elk bedrijf bepaalde garanties en niet-verwaarloosbare financiële overeenkomsten kan genieten.” Euracen blies vorig jaar vijfentwintig kaarsjes uit en speelde al enkele jaren met het idee om het voorbeeld van andere kamers van koophandel te volgen en zich bij Beci te vestigen. Deze centralisatie biedt extra mogelijkheden op het vlak van kennis- en informatie-uitwisseling en diensten. Voor de Brusselse ondernemers betekent dit bovendien sterke ondersteuning en meer faciliteiten. De Weerdt ziet nog andere pluspunten: “We beschikken verder over een groot centraal secretariaat, dat de stroom van informatie met de Belgisch-Chileense, een Belgisch-Colombiaanse en Belgisch-Peruaanse kamers kan coördineren. Ook dat biedt voordelen voor de leden van Beci. En je onder eenzelfde dak bevinden, biedt natuurlijk ook extra zichtbaarheid voor deze kamers. Extra aandacht waar iedereen blij om kan zijn!” Om nog maar te zwijgen over het feit dat de buurt heel wat ambassades telt, die dit soort initiatieven uiteraard toejuichen. “De beschikbaarheid van wat op het eerste gezicht op basisinfrastructuur lijkt, zoals vergaderruimtes of ondersteunende diensten zoals traiteurs, draagt nog bij tot de waarde van die centraal trefpunt. Alles staat nu klaar om een gigantische stap te zetten voor onze respectievelijke kamers van koophandel,” besluit hij. Een stimulerende samenwerking, waar Beci zich natuurlijk om verheugt. Voor meer informatie: Cluster of Chambers for the Pacific Alliance and Central America (CCIBILA) – Anémone Hubert, ccibila@beci.be, 02 643 78 22. ● BECI - Brussel metropool - april 2018 27 © Thinsktock

INTERNATIONAAL HERVORMING VAN DE EUROPESE BTW Op weg naar een finaal stelsel – en méér! Op 4 oktober 2017 publiceerde de Europese Commissie drie tekstontwerpen voor de lancering van ‘de grootste hervorming van de EU BTW-regels in de afgelopen 25 jaar’1 . Deze hervorming beoogt modernisering, de vereenvoudiging van het systeem en de strijd tegen fraude. Ze steunt op enkele fundamentele principes die we hieronder toelichten. Kim Bar en Aline Wyckmans, Ernst & Young Tax Consultants 1. De invoering van een finaal stelsel voor de intracommunautaire handel van goederen volgens het ‘bestemmingsprincipe’: deze toezegging van de Commissie bestaat al geruime tijd met de bedoeling het huidige intracommunautaire stelsel voor de levering van B2B goederen af te schaffen en te vervangen door een stelsel van ‘heffing op bestemming’. Anders gezegd: de vrijstelling ingeval van een intracommunautaire levering en een intracommunautaire acquisitie zou worden vervangen door een nieuwe belastbare transactie, namelijk de ‘levering binnen de EU’, die belastbaar zou zijn in de Lidstaat waar de goederen worden geleverd. Op zijn verkoopfactuur zou de verkoper dan het BTW-tarief moeten toepassen dat van kracht is in de Lidstaat waar de goederen terechtkomen, tenzij de aankoper het statuut van gecertificeerd BTW-plichtige geniet (zie verder), waardoor de aankoper zelf de BTW zou kunnen vereffenen, op dezelfde manier als in het huidige stelsel. 2. Eén enkel registreringssysteem (eenheidsloket) om de BTW-verplichtingen van ondernemingen die grensoverschrijdend actief zijn, te vereenvoudigen. Via dit loket zouden de BTW-plichtigen al hun Europese BTW-formaliteiten kunnen centraliseren met de hulp van één enkel onlineportaal dat bij hun bestuur der belastingen beschikbaar zou zijn. Dit loket bestaat al voor de sector van de B2C elektronische diensten en zou dus toegankelijk worden voor alle transacties binnen de EU. 3. De harmonisering en vereenvoudiging van bepaalde regels inzake facturatie om de verkopers de mogelijkheid te bieden facturen conform de regels van het thuisland op te stellen, zelfs in het geval van grensoverschrijdende handel. 4. De invoering van het begrip ‘gecertificeerde BTW-plichtige’: een BTW-plichtige die aan bepaalde criteria voldoet, zou van de Lidstaat waar hij is gevestigd een ‘ certificaat’ krijgen waaruit zou blijken dat hij betrouwbaar is voor al zijn BTW-verrichtingen binnen de EU. Deze ‘BTW-certificering’ zou onder andere een toestemming van zelfvereffening inhouden bij leveringen binnen de EU, naast andere vereenvoudigingen, onder andere wat betreft voorraadconsignatie en kettingtransacties. Even vermelden dat er enige gelijkenis bestaat tussen het begrip ‘gecertificeerde BTW-plichtige’ en het concept van ‘Authorised Economic Operator’ dat vandaag al in de douanewetgeving bestaat. 28 BECI - Brussel metropool - april 2018 Volgens de planning van de Europese Commissie zou het finale stelsel in 2022 van kracht worden, maar zou het begrip van gecertificeerde BTW-plichtige al in 2019 worden ingevoerd, samen met vier ‘snelle oplossingen’ ter verbetering van het huidige systeem van voorraadconsignatie, kettingtransacties en intracommunautaire leveringen (vervoerbewijs en BTW-nummer van de aankoper). Al deze voorstellen liggen momenteel ter studie bij het Europese Parlement en de Raad van de Europese Unie. Nu nog uitkijken hoe lang het zal duren voordat de Lidstaten zich unaniem uitspreken. Andere reeds goedgekeurde veranderingen worden vanaf 2019 verwacht. Ze betreffen onder andere nieuwe wijzigingen inzake elektronische diensten en afstandsverkoop, evenals de richtlijn aangaande de verwerking van de waardebonnen. De ondernemingen bereiden zich verder ook best voor op de BTW-impact van de Brexit, die op 29 maart 2019 wordt aangekondigd. Verder houden de bedrijven best een oogje in het zeil bij het nieuwe tekstontwerp dat de Europese Commissie op 18 januari publiceerde aangaande het speciale stelsel voor kleine ondernemingen. ● 1 http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-3443_fr.htm © Thinsktock

INTERNATIONAAL NABIJE OOSTEN Libanon-Jordanië: strategische markten Van 7 tot 12 mei organiseert het Awex, het Waalse Exportagentschap, in samenwerking met Brussels Invest & Export een multisectorale economische missie in Libanon en Jordanië. In het licht van de huidige geopolitieke context in de regio (burgeroorlog in Syrië, Israëlisch-Palestijns conflict) lijkt dit een ietwat ‘verrassende’ keuze. Toch hebben deze twee landen onze bedrijven veel te bieden. Annabelle Duaut D e Libanese economie steunt voornamelijk op privé-initiatieven (90% van het bbp) en import (80 tot 90% van de verbruiksproducten worden geïmporteerd1). Dit Franstalige land van 6,3 miljoen inwoners kan rekenen op zeer actieve privéoperatoren (immobiliën, banken, toerisme, gezondheid, luxe, bouw ...) en op een markt die bijzonder gastvrij is voor Europese producten. De grote regionale openheid van het land vormt bovendien een ideale springplank naar andere markten in het Midden-Oosten of Afrika. Dankzij structurele hervormingen en de geleidelijke heropening van handelsroutes in de regio verwacht Moody’s dat het Libanese bbp in 2018 met ongeveer 3% groeit. Door zijn grens met Syrië vormt Libanon op vele vlakken een vanzelfsprekende partner voor de wederopbouw van het Syrische grondgebied. De werf wordt op 220 miljard dollar geschat: het overgrote deel van de Syrische infrastructuur moet volledig worden heropgebouwd. “Belgische bedrijven kunnen via Libanon een deel van de Syrische markt veroveren2 ”. Vooral de sectoren van de (hernieuwbare) energie, de bouw en de gezondheid (medisch toerisme, cosmetische chirurgie, medicijnen) bieden voor Belgische bedrijven mooie kansen. Het Jordaanse potentieel De opkomende Jordaanse economie is “dienst-georiënteerd” en staat “zeer open voor buitenlandse handel”3 . Dit land van 10 miljoen inwoners is voor een groot deel van zijn behoeften afhankelijk van de import. Het biedt bovendien een belangrijke toegangspoort tot Irak, waarmee het zeer nauwe economische en commerciële relaties onderhoudt. Sinds de oorlog in 2003 zijn trouwens veel Irakese bedrijven naar Amman verhuisd. Het nationale bbp wordt grotendeels aangedreven door financiële diensten, toerisme, handel, ICT en immobilien. De Jordaanse economie werd in de jaren 2000 – een periode van sterke groei – grotendeels geliberaliseerd en geprivatiseerd. De Wereldbank voorspelt voor het land een jaarlijkse economische groei van 2,5% tegen 2020 en houdt daarvoor rekening met de gematigde geo politieke spanningen en een bescheiden stijging van de olieprijzen. De belangrijkste economische inzet van Amman, hoofdstad van Jordanië en toegangspoort tot Irak. de komende jaren is de ontwikkeling van de infrastructuur. De demografische en economische groei verhogen de behoeften aanzienlijk, vooral wat betreft water, hernieuwbare energie, transport, bouw, telecommunicatie en medische sector. Jordanië is van plan om hiervoor publiek-private partnerschappen op te zetten. In het kader van haar sociale-verantwoordelijkheidsbeleid versoepelde de EU in de zomer van 2016 haar handelsregels met Jordanië. Ze verhoogde ook de rechtstreekse steun aan het land om aan de behoeften van Syrische vluchtelingen te voldoen. In ruil daarvoor beloofde Jordanië om “duizenden Syrische vluchtelingen in zijn bedrijven tewerk te stellen (dit is sinds februari 2016 het geval, nvdr.). Jordaanse bedrijven die een bepaald aantal vluchtelingen een baan aanbieden, betalen de komende tien jaar minder of helemaal geen belastingen op een groot deel van hun exportproducten bedoeld voor de EU.4 ” De Jordaanse politiek beschouwde dit nieuws als een kans om de vluchtelingencrisis tot een economische opportuniteit te maken. Ondanks de tien jaar oude vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Jordanië, zorgden de erg strenge regels er in 2015 voor dat het land voor slechts 200 miljoen euro aan goederen naar Europa exporteerde. ● 1 http://www.awex-export.be/fr/agenda/jordanie-liban-mission-multisectorielle-2018 2 Idem 3 Idem 4 https://www.lorientlejour.com/article/997701/accord-entre-lue-et-la-jordanie-sur-les-refugies-syriens.html BECI - Brussel metropool - april 2018 29 © Thinsktock

Burn-out: aan wie de schuld? TALENTENBEHEER Snelheid klinkt vandaag als de slagzin van onze hyper geconnecteerde samenleving. De stress die daarmee gepaard gaat, neemt de vorm aan van een plaag die eender welke werknemer kan treffen: burn-out. De verantwoordelijkheid van de ondernemingen wordt hier afgebakend vanuit de standpunten van de geneeskunde, de werkgevers en de vakbonden. Ophélie Delarouzée A ls regionaal secretaris van de CSC herinnert Paul Palsterman ons aan de oorsprong van deze aandoening: “Acedia was een vorm van depressie die vooral de meest begeesterde monniken trof. Op een bepaald ogenblik trad er een soort breuk op. Ze zagen de zin niet meer in van wat ze deden en vervielen in luiheid en traagheid. Dit verschijnsel stak later opnieuw de kop op in eerder onbaatzuchtige beroepen die vaak een roeping inhielden: artsen, sociale werkers, leerkrachten en ook uiterst gemotiveerde werknemers die zich mateloos voor hun werk inzetten.” Maryam Bastan is als psychiater verantwoordelijk voor de stresskliniek van het UVC Brugmann. Volgens haar mag het probleem niet langer worden herleid tot een kwestie van profiel: “Door de klemtoon te leggen op risicotypes kan de werkgever dit probleem als louter persoonsgebonden beschouwen, waardoor hij de werking van zijn onderneming niet in vraag hoeft te stellen.” Ze vertelt dat de burn-out oorspronkelijk werd gedefinieerd als een verstoord aanpassingsvermogen, met angst of depressie. Onder deze invalshoek ligt de kern van het probleem bij de persoon, een argument dat aanvullende verzekeringen al aanhaalden om geen uitkeringen te storten. “Vandaag stellen we vast dat alle beroepen getroffen zijn. De oorzaken zijn vaak gelijklopend: werkoverlast, zeer korte uitvoeringstermijnen, hoge kwalitatieve eisen, een vrij starre hiërarchie, vraag naar polyvalentie en beschikbaarheid. Neiging tot perfectionisme speelt alvast een rol, maar dergelijke situaties veroorzaken stress bij iedereen.” Als voorzitter van de Sociale Commissie van Beci maakt Jean-Claude Daoust een duidelijk onderscheid tussen een burn-out veroorzaakt door de werkomstandigheden en depressie als gevolg van een voorval in het privéleven (een echtscheiding, een ziekte of een overlijden): “De persoon die aan een burn-out lijdt, wordt aangemoedigd om het werk een tijd lang te onderbreken en een duidelijke scheiding in 30 BECI - Brussel metropool - april 2018 te stellen tussen privé en beroepsleven. In het geval van een depressie wegens een pijnlijk voorval in het privéleven, krijgt de persoon vaak een tegenovergestelde aanbeveling. Het is best dat de persoon verder werkt, al is het dan na een korte afwezigheid. De patiënt herstelt sneller met een actief levenstempo dan wanneer hij thuis blijft en in zijn verdriet wegzinkt.” Een denkproces is dan ook op gang om de burn-out te erkennen als beroepsziekte. Laten we niet meer dezelfde vergissingen begaan als met pesterijen op het werk. We moeten kunnen omgaan met het geheel van de psychosociale risico’s. Paul Palsterman, regionaal secretaris CSC Maryam Bastan geeft toe dat de diagnose rekening moet houden met de situatie van de persoon in zijn geheel, maar stelt zich voorzichtig op tegenover een strenge categorisering: © Thinsktock D.R.

TOPIC “Ik weet uit ervaring dat wanneer de conclusies ook een privé probleem vermelden, de werkgever zich onmiddellijk niet meer aansprakelijk voelt. Nochtans worden de werkdagen langer, de arbeidsovereenkomsten verliezen aan zekerheid en de mensen voelen zich enigszins gegijzeld. Het werk zou één derde van ons leven moeten innemen, maar in de praktijk is dit veel meer. Het evenwicht met het sociale leven, het gezinsleven en de vrije tijd is zwaar verstoord. Omdat ze aan dit alles het hoofd trachten te bieden, krijgen de mensen bijvoorbeeld allerlei kwalen en pijnen. Ze proberen alles te controleren, werken te hard en ontwikkelen vervolgens burn-outsymptomen.” De wetgever denkt na Door zijn ervaring met pesterijen op het werk geeft Paul Palsterman groot gelijk aan Jean-Claude Daoust die alle factoren niet wil vermengen. Zoals Dr. Bastan pleit hij voor een aanpak van de gehele bedrijfscultuur om het hoofd te bieden aan psychosociale risico’s: “De regelgeving rond bescherming op de werkplaats was in het begin bedoeld voor arbeiders die in contact kwamen met gevaarlijke producten en werktuigen. De wetgeving over psychosociale risico’s werd later ingevoerd tegen pesterijen op het werk. Het aanzienlijk aantal angstwekkende publicaties en artikelen over dit onderwerp gaf inderdaad aanleiding tot een uitgebreide wetgeving tegen pesterijen, maar in de meeste dossiers die hiermee te maken had, luidde de conclusie ‘Ja, u hebt het moeilijk in de werkomgeving, maar dit is niet te wijten aan pesterijen’. Vandaag focussen de woordvoerders van de werkgevers op de burn-out omdat die vaak bij de betere werkkrachten opduikt. Een denkproces is dan ook op gang om de burn-out te erkennen als beroepsziekte. Laten we niet meer dezelfde vergissingen begaan als met pesterijen op het werk. We moeten kunnen omgaan met het geheel van de psychosociale risico’s, waartoe de burn-out en pesterijen trouwens behoren.” Palsterman stelt vast dat het beheer van de klachten vooral de werkgever wil aanzetten om het vraagstuk op collectief niveau aan te pakken. Sancties vallen slechts helemaal op het einde van het proces en blijven zeldzaam: de ziekte bewijzen is één zaak, maar het is veel moeilijker om het verband tussen ziekte en werk aan te tonen en een nalatigheid van de werkgever te bewijzen. Jean-Claude Daoust is geen voorstander van een strenge wetgeving over de burn-out omdat dit probleem voor elke persoon specifiek is: “In onze samenleving moet alles zeer snel gaan. Dit is voor sommige mensen moeilijker dan voor anderen. 20 of 30 jaar geleden was de personeelsdienst bijna een soort boekhouding van de lonen. Ondertussen is deze afdeling doorgegroeid naar edele taken in de ‘soft’ materies van human resources. En de trend zet zich voort. HR afdelingen vragen om dit alles zonder al te veel wettelijke verplichtingen te mogen beheren want vaak zijn de problemen zeer persoonlijk: gevallen met een lastig afdelingshoofd of een perfectionistisch ingestelde werknemer …” Luistervaardigheid tegenover stress Paul Palsterman pleit voor een grootschaliger gebruik van de diensten voor bescherming op de werkplaats en, in grotere ondernemingen, van de comités voor preventie en bescherming op de werkplaats, om de organisatie van het werk te doorlichten en risico’s te vermijden. Voor Dr. Bastan is het zeker nuttig om werknemers allerlei aanpassingsstrategieën tegen stress aan te leren (durven weigeren, beter omgaan met emoties …). Maar dit volstaat niet: “De onderneming moet eveneens haar teambeleid in vraag stellen en meer de klemtoon leggen op nabijheid voor een meer participatieve aanpak. Het denkproces moet in beide richtingen gebeuren. Een goed beleid kan op meerdere manieren 20 of 30 jaar geleden was de personeelsdienst bijna een soort boekhouding van de lonen. Ondertussen is deze afdeling doorgegroeid naar edele taken in de soft’ mat ‘ En de trend zet zich voort. Jean-Claude Daoust worden verkregen. Een echtpaar dat uiteen gaat, vereist een nieuwe organisatie van het dagelijkse leven. De werkgever moet er rekening mee houden.” Managers hebben het wel moeilijk om waarschuwingssignalen op te vangen. Jean-Claude Daoust stelt een aantal mogelijkheden voor inzake preventie: “De syndicale afvaardigingen kunnen de HR afdelingen op de hoogte houden van gevallen die ze opmerken dankzij hun aanwezigheid op de werkvloer. Dit kan aanleiding geven tot een gezonde samenwerking. Verder kunnen evaluaties ook dienen om na te gaan of de persoon zich goed voelt in zijn functie en in zijn doorgroeimogelijkheden, tenminste als de persoon zich daarover wil uitspreken, want problemen aankaarten is niet gemakkelijk. Ook de doorgroei kan problemen opleveren. In zo’n geval kunnen opleidingen de vaardigheden aanvullen en de werknemers voorbereiden op nieuwe verantwoordelijkheden.” De heer Daoust stelt vast dat het herstel na een burn-out vlotter verloopt wanneer de werkgever het contact behoudt met de patiënt en laat doorschemeren dat de werknemer welkom zal zijn wanneer hij terugkeert. Iedereen geeft toe dat de werkhervatting geval per geval moet worden onderzocht. De terugkeer kan stapsgewijze gebeuren, uiteraard met een impact op de organisatie van het werk binnen de afdeling. Er kan ook worden nagedacht over een andere functie, als de vorige tot de burn-out heeft bijgedragen. Maar misschien wil de persoon terugkeren naar zijn bestaande functie indien een functieverandering zou worden ervaren als onbekwaamheid. ● BECI - Brussel metropool - april 2018 31 eries van human resources. © Reporters

TALENTEN BEHEREN “Iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen stress” Slapeloosheid, prikkelbaarheid, stress en pijn zijn enkele vroegtijdige waarschuwingssignalen die u tot waakzaamheid moeten aanzetten. Als werkkracht bent u trouwens medeverantwoordelijk voor de preventie en het beheer van een eventuele burn-out. Wat kunt u zelf doen? Twee gespecialiseerde coaches bespreken dit vraagstuk. Gaëlle Hoogsteyn J aar na jaar treft de burn-out meer werknemers. Securex berekende dat de door burn-out veroorzaakte arbeidsongeschiktheid in 2017 nagenoeg 8 miljard euro zou hebben gekost. Steeds meer werkkrachten geven het plotseling op, in een samenleving waar alles constant verandert, waar iedereen zowel in het beroepsleven als privé een hels tempo aanhoudt en waar de dringende verzoeken elkaar ononderbroken opvolgen. Zowel de overheid als de bedrijfswereld zijn zich daarvan bewust en treffen nu maatregelen om het syndroom te bestrijden, hoewel het nog steeds niet wordt erkend als een beroepsziekte. Daarnaast kan ook iedereen, als werkkracht, individueel optreden voor zijn eigen welzijn. Tekenen aan de wand Meerdere symptomen gelden als waarschuwingssignalen. De lichamelijke symptomen – vermoeidheid, pijn, slaapstoornissen of spijsverteringsproblemen – gaan meestal gepaard met emotionele tekenen als prikkelbaarheid, ongeduld of zenuwachtigheid. Daarop volgen door uitputting veroorzaakte cognitiestoornissen (geheugenverlies, concentratieproblemen …) en ten slotte mentale symptomen, waaronder zelfvernedering en doemdenken. “Vanzelfsprekend zijn wij allen nu en dan gestresseerd, vermoeid of prikkelbaar”, weet Stéphanie van de Perre, coach en trainer bij Growing Attitude. “De werknemer moet wel goed opletten als zoiets regelmatig of continu voorvalt en hij er niet meer in slaagt om uit te rusten, zelfs na een weekend of een week verlof.” De persoon die goed op weg is naar een burn-out maar het breekpunt nog niet heeft bereikt, weigert deze situatie echter 32 BECI - Brussel metropool - april 2018 in te zien. “De werknemer is niet langer receptief voor de lichamelijke gewaarwordingen en al evenmin voor zijn emoties. Als hij rugklachten heeft, zal hij een pijnstiller nemen zonder na te gaan wat de oorzaak van deze pijn kan zijn.” Het is namelijk algemeen gekend dat werknemers die een burn-out ontwikkelen, meestal niet aanvaarden dat zij een probleem hebben. “De omgeving speelt dus een fundamentele rol in het bewustwordingsproces. Vaak zijn het de naasten die de alarmbel trekken”, stelt Moira Wrathall, coach en trainer bij The Coaching Hub. Vanzelfsprekend zijn wij allen nu en dan gestresseerd, vermoeid of prikkelbaar. De werknemer moet wel goed opletten als zoiets regelmatig of continu voorvalt. Stéphanie van de Perre, Growing Attitude. Voeling houden met zijn emoties “Een burn-out is een lang en geniepig proces. Het begint niet zomaar van de ene dag op de andere. Preventie start dus met zorg dragen voor zichzelf”, aldus Moira Wrathall. De mens is geen machine die continu kan werken zonder ooit rust te nemen. De beste manier om een burn-out te voorkomen is © Thinsktock D.R.

EEN BAAN IN DE COMMUNICATIE OF DE DIGITALE TECHNOLOGIEËN? PRESTEER OPTIMAAL IN UW BEROEP VAN MORGEN DANKZIJ DE ECS EN #SUPDEWEB EEN DOOR BEROEPSMENSEN GEDOCEERDE VORMING DIE THEORIE EN PRAKTIJK COMBINEERT. MEER WETEN: ecole-ecs.com/bruxelles - supdeweb.com/bruxelles 935 Steenweg op Waterloo, 1180 Brussel – +32 2 345 91 66 É FRANSE PRIVE INSTELLINGEN VOOR HOGER ONDERWIJS É É

TOPIC trouwens een gezond en evenwichtig leven leiden. “Iedereen zou de tijd moeten nemen om voor zichzelf uit te maken waaraan hij energie kwijtspeelt en wat hem energie oplevert. En daarna trachten beide in evenwicht te brengen”, raadt zij aan. Met een dergelijk evenwicht Vaak zijn slachtoffers van burn-out uiterst veeleisend voor zichzelf. Welwillendheid en kunnen loslaten, daar hebben ze veel moeite mee. Moira Wrathall, The Coaching Hub overwint de persoon gemakkelijker stressvolle periodes of occasionele werkoverlast. De coach gaat ervan uit dat het individu centraal moet blijven in zijn ecosysteem, regelmatig dient na te gaan of bepaalde elementen moeten worden bijgestuurd en aandacht moet besteden aan zijn eigen lichaam. “Dit is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan voor mensen die actie- en resultaatgericht functioneren. Wij hebben nauwelijks aangeleerd voeling te houden met onze emoties en gewaarwordingen”, betreurt Stéphanie. Zich tot een professional richten Vanaf de allereerste burn-outsignalen stapt u best naar een professional. Het kan de behandelende geneesheer zijn, maar ook de bedrijfsarts, een interne coach, een vertrouwenspersoon, de lijnmanager enz. In feite kunnen heel wat mensen steun verlenen, al zal de finale burn-outdiagnose steeds door een arts worden gesteld. “De mentaliteit verandert positief en dat is goed nieuws”, zegt Stéphanie. “Vandaag erkennen de ondernemingen de burn-out als een feit. Het onderwerp is hoe langer hoe minder taboe. Iedereen weet dat burn-outkandidaten gemotiveerde werknemers zijn die zich maximaal inzetten. Deze werkkrachten hebben zich zodanig ingezet voor hun taak dat zij hierdoor volledig uitgeput zijn geraakt. De hiërarchie en human resources zijn vandaag bereid om dit aan te horen, althans meer dan vroeger. En het slachtoffer moet dan ook eerlijk de oorzaak van zijn afwezigheid toegeven, om de terugkeer vlotter te laten verlopen.” Time management en stressbeheer De werknemer kan zelf talrijke concrete initiatieven nemen om beroepsuitputting te vermijden. Onze twee specialisten beschouwen het vraagstuk van time management als van fundamenteel belang. Laten we ons afvragen hoe we niet alleen onze werktijd maar ook de tijd in het algemeen beheren. Alleen de werknemer zelf kan beslissen zijn mails buiten de werkuren niet meer te lezen (zijn recht op onbereikbaarheid), grenzen te leggen en tegen zijn meerdere te zeggen dat hij dit extra dossier er niet meer kan bijnemen. Wij zijn allen verantwoordelijk voor ons eigen stressniveau. “Als de werknemer dit niet aankan, raadpleegt hij best een coach of 34 BECI - Brussel metropool - april 2018 Doe de test! De preventie en het beheer van burn-out hebben aanleiding gegeven aan een hele reeks hulpmiddelen, waaronder online tests die het niveau van stress en het welzijn op het werk in kaart brengen. Een hiervan is de Preventing Burnout Test (PBT), door Bright Link op de markt gebracht. De PBT is bedoeld om de graad van professionele uitputting te meten en de (professionele en persoonlijke) oorzaken ervan via 23 indicatoren te bepalen. Het hulpmiddelen streeft twee doelstellingen na: enerzijds een preventieve steun aan mensen die een burn-outsyndroom aan het ontwikkelen zijn, en anderzijds hulp aan directieleden zodat zij in hun preventiebeleid de correcte prioriteiten bepalen. In de praktijk krijgen de werknemers een anonieme vragenlijst. De antwoorden worden gecentraliseerd en beveiligd. Iedere werknemer ontvangt vervolgens een vertrouwelijk verslag met daarin zijn niveau van chronische vermoeidheid, de comfortzones en de domeinen die een matige of hoge graad van aandacht vereisen. De werkgever ontvangt een overzicht van de collectieve risico’s waarmee hij zijn intern preventiebeleid kan verbeteren. een psycholoog om zijn manier van werken te doorlichten en om de zaken anders te leren aanpakken”, zegt Stéphanie. Ook sport en meditatie zijn bijzonder nuttig om om te gaan met stress. Moira bevestigt dat stress in zijn geheel dient te worden beschouwd, zonder het te beperken tot de werksfeer. Ze vindt bovendien dat de mensen toegeeflijker tegenover zichzelf zouden moeten zijn: “Maar vaak zijn slachtoffers van burn-out uiterst veeleisend voor zichzelf. Welwillendheid en kunnen loslaten, daar hebben ze veel moeite mee.” Een doordachte terugkeer Als het breekpunt helaas wordt bereikt, dan zal lichamelijke rust de eerste stap zijn in het genezingsproces. De patiënt zal ook zichzelf in vraag moeten stellen vooraleer hij het werk op een duurzame wijze hervat. Dit beaamt Stéphanie: “Het gedrag zelf, wat de persoon constant prikkelt, wat de persoon nastreeft … Dat zijn enkele vragen. Wat vindt de persoon belangrijk? Wat zijn zijn werkelijke waarden?” De terugkeer naar het werk moet zorgvuldig worden voorbereid. Wil de persoon opnieuw zijn vroegere functie opnemen? Is deze functie trouwens nog vacant? Het denkproces en de bewustwording zetten de werknemers soms aan om een andere weg op te gaan, of voorkeur te geven aan een andere afdeling of zelfs een andere werkgever. “Waar heeft de persoon zin in – en wat kan hij nog aan?”, vraagt Moira. Halftijds werken om medische redenen is vaak een goede oplossing om een brutale werkhervatting te vermijden en dus ook het gevaar van een terugval. Tijdens de overgangsperiode kan met de hiërarchie een functie ‘op maat’ worden genegotieerd. Op die manier kan de terugkeer optimaal en duurzaam plaatsvinden. Terug op kantoor bestaat natuurlijk het risico om weer de slechte gewoonten van vroeger op te nemen. Het werk verricht met de psycholoog op de coach moet zoiets voorkomen. “Wie zijn eigen alarmsignalen kent, zal ook beter opletten. De persoon heeft weer voeling voor zijn eigen emoties, kent zijn beperkingen en zal minder geneigd zijn om deze te overschrijden”, verklaart Stéphanie. “Ook na de werkhervatting moet de begeleiding voortgaan, met een regelmatige stand van zaken en de mogelijkheid om eventueel bij te sturen”, besluit ze. ● D.R.

Interview met Nicolas Ancot, General Manager van BCC Corporate De Corporate Card, de meest flexibele professionele kredietkaart De door BCC Corporate ontworpen Corporate Card zag het licht in de jaren ‘70 en wordt nu herboren. Het Brusselse bedrijf, dat gespecialiseerd is in de uitgifte van zakelijke kredietkaarten, werd in mei 2017 overgenomen door het Duitse AirPlus, een dochteronderneming van Lufthansa die oplossingen biedt voor zakelijk reismanagement. Onder deze impuls begon BCC Corporate aan de modernisering en digitalisering van zijn diensten. Het resultaat mag er zijn: een nog flexibelere Corporate Card. Ze wordt beheerd via het online platform MyWebReporting en is voor elk type bedrijf een aantrekkelijke keuze. Wat is het verschil tussen de ‘Corporate Card’ en andere professionele kredietkaarten? Zakelijke kredietkaarten die banken verstrekken zijn meestal een uitbreiding van hun ‘consumenten’-kaart, met een beetje meer flexibiliteit voor de werkgever, zoals bestedingslimieten. Het is een standaardproduct. Onze Corporate Card werkt met Visa en Mastercard en wordt overal aanvaard. Ze is ontworpen voor bedrijven die veel flexibiliteit nodig hebben. Het startproduct is identiek, maar we kunnen het aanpassen aan de specifieke noden van onze klanten. Wat bedoelt u met “veel flexibiliteit”? Ten eerste zijn onze levertijden dankzij betere processen twee tot drie keer korter. Nu duurt de levering slechts zeven dagen. In geval van nood, bijvoorbeeld wanneer een nieuwe werknemer meteen naar het buitenland moet, kunnen we binnen 48 uur een nieuwe kaart verstrekken. Vervolgens worden de gebruiksvoorwaarden in overleg met de klant vastgelegd, rekening houdend met zijn evolutie en de behoeften van zijn werknemers. De werkgever bepaalt de kredietlijn en de beperkingen voor het gebruik van de kaart. Zo kan hij bijvoorbeeld betalingen in hotels en restaurants toelaten, maar de kaart blokkeren voor de opname van contant geld, casino’s, supermarkten, enz. Derde voordeel: flexibele verrekeningstijden. Met bankkredietkaarten gebeurt dit over het algemeen na 15 dagen. BCC Corporate biedt tijden aan van 30, 45 en zelfs 60 dagen, afhankelijk van de noden. En dit bieden we zonder toegang te hebben tot de financiële informatie van onze klanten. Deze discretie wordt zeer op prijs gesteld. Bovendien laten wij de keuze voor de betalingsafwikkeling aan de klant: via domiciliëring of via overschrijving, via de rekening van het bedrijf of die van de werknemer die de kaart bezit. Hij moet dan zijn kostenrekening bij zijn werkgever inbrengen en die laten vergoeden vooraleer de betaling wordt uitgevoerd. De werkgever kan het gebruik van kaarten controleren via MyWebReporting! Het is een veilig webplatform dat altijd en overal toegankelijk is. De werkgever heeft de mogelijkheid om de transacties van zijn werknemer in realtime te volgen en een volledige controle uit te oefenen. Maar enkel wanneer de rekening van de werkgever wordt gedebiteerd. Als het die van de werknemer is, dan ziet hij de details niet, in overeenstemming met de privacywetgeving. Het is dan aan de werknemer om zijn uitgaven te rechtvaardigen. Is de Corporate Card ook geschikt voor zelfstandigen? Onze klanten komen in alle maten en uit alle sectoren: grote multinationals, openbare instellingen, KMO’s, zelfstandigen ... Ze zijn erg tevreden met de Corporate Card, die hen toelaat hun grote zakelijke uitgaven zonder stress te beheren, terwijl een klassieke kredietkaart vaak te beperkt is. Ons product is veel flexibeler en vormt dan ook een oplossing voor alle zakelijke situaties en uitgaven, niet alleen die met betrekking tot reizen. Wat kunnen we in de toekomst verwachten? In het raam van de digitalisering lanceren we in 2018 nieuwe diensten voor onze klanten. BCC Corporate beschikt nu over de licentie om over heel Europa professionele kredietkaarten uit te geven. We kunnen dus ook Europese dochterondernemingen van onze internationale klanten voorzien en hen een gecentraliseerd beheer bieden van al hun bedrijfskaarten. BCC Corporate Keizerinlaan 66 te 1000 Brussel www.bcc-corporate.be Contact: +32 2 205 87 87, cardinfo@bcc.airplus.com

Flexibel werken : vertrouwen moet er zijn TALENTBEHEER “Mensen krijgen vleugels wanneer je hen beslissingsruimte geeft om hun werk zelf te plannen.” Telenet en Audi getuigen hoe flexibiliteit het engagement van hun werknemers verhoogt. Peter Van Dyck F lexibiliteit is geen doel op zich, maar een middel. Dat zegt Claudia Poels, senior vice-president human resources bij Telenet. “Als werkgever moeten we constant nadenken over hoe we de juiste omgeving kunnen creëren opdat werknemers het beste van zichzelf kunnen geven. Dat mensen goed werk afleveren en dit met veel passie doen: daar draait het om. Waar en wanneer ze dit doen is van ondergeschikt belang. Om bevlogen medewerkers te hebben, zijn er drie voorwaarden: autonomie, vertrouwen en verantwoordelijkheid. Voldoe je aan die drie criteria, dan nemen mensen hun engagement op.” Claudia Poels merkt dat heel wat werknemers van Telenet gebruik maken van glijdende uren en thuiswerk. “Ze kunnen zelf, in functie van de combinatie met hun gezinsleven, beslissen of ze vroeger dan wel later starten en stoppen met werken. Dit gaat in de praktijk heel vlot. Door toe te laten dat ze zichzelf organiseren – zo lang ze maar de vooropgestelde doelstellingen halen – geef je hen het nodige vertrouwen. Uiteraard zijn er goede afspraken nodig, maar dat hoeft niet moeilijk te zijn. Als je van thuis uit werkt of later aan je werkdag begint, dan gaan we er vanuit dat je dit in alle openheid hebt besproken met je leidinggevende en dit ook communiceert met de andere teamleden. Als je de agenda’s openslaat, moet je meteen kunnen zien wie op welke momenten waar werkt. Die transparantie heeft een magische impact en een grote toegevoegde waarde: het versterkt de sfeer van vertrouwen.” Experimenten Telenet wil op dit vlak moedige stappen voorwaarts blijven zetten en onderzoekt nieuwe vormen van flexibel werken. Zo ziet het wel wat in het experiment van Colruyt met de kantoorbus. Dit is een bus die werknemers oppikt en naar kantoor brengt. Tijdens de heen- en terugrit kunnen deze mensen dossiers lezen, vergaderingen voorbereiden of mails beantwoorden. De tijdswinst die dit oplevert, helpt hen de werk-privébalans te bewaren. “We gaan zeker bij Colruyt 36 BECI - Brussel metropool - april 2018 poolshoogte nemen om te zien hoe zij dit aanpakken”, zegt Claudia Poels. “Daarnaast zetten we ook stappen om een pilootproject op te zetten bij ons contact center. Hoewel men vast zit aan shiften, vragen we ons af of we ook daar bijvoorbeeld thuiswerk zouden kunnen introduceren. Een ander idee is om onze regiokantoren meer als satellietkantoren te laten fungeren, zodat niet langer alle activiteiten in ons kantoor in Mechelen worden gecentraliseerd.” Flexibiliteit is geen doel op zich, maar een middel. Dat mensen goed werk afleveren en dit met veel passie doen: daar draait het om. Claudia Poels (Telenet) Voor Telenet is het zo’n belangrijk aandachtspunt, omdat het bedrijf ervan overtuigd is dat meer flexibiliteit tot een grotere werknemerstevredenheid leidt. “We zien dat mensen vleugels krijgen wanneer je hen beslissingsruimte geeft om hun werk zelf te plannen”, vertelt de senior vice-president human resources. “Dat is de reden waarom we niet wachten met het nemen van nieuwe initiatieven tot de medewerkers er zelf om vragen. Dat innovatieve zit in de bedrijfscultuur van Telenet. We stellen hier graag de status quo in vraag.” © Thinsktock D.R.

TOPIC Plusminus-conto Ook Audi Brussels mag je gerust moedig noemen. De autobouwer voerde in 2010, als eerste productiebedrijf in België, een plusminus-conto in, een arbeidstijdsysteem van collectieve flexibiliteit. “Daarbij pasten we de arbeidstijd aan de productiecyclus in de automobielindustrie aan”, legt algemeen directeur human resources Erik Prieels uit. “Die cyclus kent onderweg pieken en dalen qua arbeidsintensiteit. Op momenten dat we de productiviteit moeten opdrijven, vragen wij arbeiders bijvoorbeeld om ook op zaterdag te werken. Dankzij dit systeem konden wij de arbeiders werkzekerheid bieden.” Omdat Audi na 2010 geen enkele periode van tijdelijke werkloosheid meer kende en het systeem financieel attractief is, zag het bedrijf de werknemerstevredenheid toenemen. “Na verloop van tijd kwamen toch verbeterpunten naar boven”, bekent Erik Prieels. “Daar hebben we in alle transparantie met de sociale partners over gepraat. Dat in de eerste versie van de plusminus-conto de focus volledig op de collectiviteit lag, ervaarden sommigen als een nadeel. Er leefde duidelijk een behoefte om ook individuele accenten te leggen.” In samenspraak met de sociale partners stoomt Audi nu een nieuwe versie klaar die de collectieve flexibiliteit koppelt aan een individuele. Erik Prieels: “De actualiteit inspireerde ons. Als onze medewerkers tot 67 moeten blijven werken, moeten wij hen de mogelijkheden geven om het ook daadwerkelijk zo lang vol te houden. Loopbaansparen lijkt ons daar een goed middel toe. Dit laat de werknemer toe om adempauzes in zijn professionele loopbaan in te bouwen op de momenten waarop hij dit zelf het meest wenselijk acht, bijvoorbeeld wanneer hij zijn huis wil verbouwen. Maar hij kan evengoed beslissen om die tijd op te sparen tot het einde van zijn carrière. We willen heel bewust mee aan de kar van het loopbaansparen trekken, in de hoop dat andere productiebedrijven volgen.” Zelfsturende teams Naast het arbeidstijdsysteem heeft Audi ook aandacht voor het mobiele werken. Het kan voor werknemers, zeker in de ondersteunende diensten, interessant zijn om niet langer gebonden te zijn aan één vaste werkplaats. “Afspraken daarover laten we over aan de individuele werknemer en zijn directe verantwoordelijke”, legt Prieels uit. “Als er voldoende vertrouwen is en een goede communicatie in de twee richtingen, dan vormt mobiel werken een meerwaarde. Moet je voor een zieke zorgen of geraak je door omstandigheden niet op het werk, dan is thuiswerk een goede oplossing.” Verwijzend naar het mobiliteitsvraagstuk, gelooft Erik Prieels dat flexibel werken in de toekomst enkel nog zal uitbreiden. “Wij zijn ervan overtuigd dat er zelfs binnen de productieomgeving perspectieven zijn. Moet een meestergast altijd bij zijn mensen zijn? Als hij een planning moet opstellen, waarom zou hij dat dan niet van thuis uit kunnen? We hebben zelfsturende teams die via onder meer zelfroosteren autonoom het werk organiseren. Zo installeren we een cultuur die maakt dat werknemers weten dat ze erbij horen en dat ze een belangrijk onderdeel zijn van het grote geheel.” Niet enkel voor millennials Experts beweren dat de uitdijende flexibiliteit op maat is van de millennials. Telenet en Audi zien wel dat de jonge generatie het principe met veel enthousiasme omarmt, maar willen het absoluut niet tot één doelgroep beperken. “Voor ouderen kan het ook voordelen opleveren”, weet Erik Prieels. “Voor hen kan het de sleutel zijn tot wat men in de politiek werkbaar werk noemt. Jongeren lassen binnen ons plusminus-conto dan weer een adempauze in omdat ze een stukje van de wereld willen zien. In ons systeem zit voor elk wat wils.” Tegemoet komen aan de wensen van de millennials is voor Claudia Poels evenmin dé motivatie. “In onze ogen Als onze medewerkers tot 67 moeten blijven werken, moeten wij hen de mogelijkheden geven om het ook daadwerkelijk zo lang vol te houden. Loopbaansparen lijkt ons daar een goed middel toe. Erik Prieels (Audi) overschrijdt flexibiliteit generaties. Mensen van verschillende leeftijden zien in dat flexibelere werkvormen positieve gevolgen hebben. Iedereen plukt er de voordelen van. Flexibiliteit geeft extra energie, je gaat met veel plezier aan de slag. Het maakt dat je in een positieve ingesteldheid geraakt, waardoor je makkelijker tot oplossingen komt. Een grote productiviteit is dus het logische gevolg.” Aanpassingsvermogen Dit betekent niet dat iedereen mee op deze trein moet. Claudia Poels merkt eerst en vooral op dat een aantal functies geen totale vrijheid toelaat. “Ik denk aan onze mensen die direct contact hebben met onze klanten. De medewerkers in onze shops of de technici die de klanten thuis bezoeken, kunnen uiteraard niet zelf bepalen waar en wanneer ze aan de slag gaan. Los daarvan is het iedereen vrij om al dan niet in het systeem van flexibiliteit te stappen. Dat is mijn raad aan wie zo’n systeem wil opzetten: laat mensen er vrijwillig voor intekenen. Je kan er niemand toe verplichten. Je hebt mensen die een vaste kantooromgeving nodig hebben om geconcentreerd te kunnen werken.” Dat de ene werknemer andere keuzes maakt dan de andere hoeft geen hinderpaal te zijn voor een vlotte samenwerking. Claudia Poels: “Wij stellen teams samen vanuit verscheidenheid. Wij geloven dat verschillen een team complementair maken. Verschillen kunnen heel krachtig zijn en voor nieuwe ideeën zorgen, maar vragen wel wat aanpassingsvermogen. Je mag er niet van uitgaan dat anderen een kopie zijn van jezelf. In onze huidige, snel veranderende wereld kan je niet zonder aanpassingsvermogen. Ik vind dat men daar in het onderwijs wel aandacht aan mag besteden, zodat men jonge mensen heel proactief klaarstoomt voor het bedrijfsleven.” ● BECI - Brussel metropool - april 2018 37 D.R.

De verandering gebeurt nu! TALENTBEHEER Herstructurering, fusie, naamsverandering, digitalisering, verhuizing, nieuw management ... Verandering is het bedrijfsleven niet vreemd. Soms gebeurt die als vanzelf, andere wijzigingen vereisen meer werk. Change management begeleidt het bedrijf met als doel via een soepel proces de hindernissen te omzeilen om de verandering tot een succes te maken. Maar hoe werkt het in de praktijk? Gaëlle Hoogsteyn Change management? We staan eerst even stil bij de term change management. Voor Kathleen Valepin, HR Project Leader bij Securex HR Consulting, omvat dit het beleid dat de werknemers begeleidt bij de veranderingen die binnen hun bedrijf worden opgelegd. Deze veranderingen hebben ongetwijfeld rechtstreekse of onrechtstreekse gevolgen voor de medewerkers, bijvoorbeeld op de inhoud van hun functie, hun werkomgeving, hun werkvoorwaarden of -instrumenten. Deze specifieke begeleiding op verschillende vlakken moet verandering tot een succes maken. “Change management zorgt voor een context die verandering vergemakkelijkt,” legt Isabelle Marchal uit, Managing Director bij Team Power. Niet elke verandering vereist bijvoorbeeld een actieplan. “Het komt elk bedrijf toe te anticiperen en de risico’s te evalueren die gepaard gaan met de verandering, om zich bewust te zijn van de impact die ze kunnen hebben op het bedrijf en op zijn medewerkers,” verklaart Kathleen Valepin. Het goede voorbeeld komt van bovenaf De eerste stap bestaat erin die verandering zin te geven. De werknemers uitleggen waarom en met welk doel de wijzigingen nodig zijn, is daarbij cruciaal. “Verandering kan je niet zomaar 38 BECI - Brussel metropool - april 2018 afkondigen,” vertelt Alain Jonet, HR Director bij Edenred. “Een algemene e-mail of een aankondiging tijdens een vergadering volstaan niet om het proces op te starten. Het management dient als eerste het goede voorbeeld geven: de algemeen manager moet de wens naar verandering uitstralen.” Kathleen Valepin bevestigt: “Het is de taak van het topmanagement om de visie over te brengen, de weg vooruit te tonen en de Het is ook belangrijk om de verandering zelf, de impact ervan en de mogelijke verbeteringen te evalueren. Isabelle Marchal (Team Power) nodige informatie te verstrekken zodat het middenmanagement de verandering mee kan omarmen. De top- en middenmanagers moeten op dezelfde lijn staan.” Vervolgens dienen de werknemers de mogelijkheid te krijgen om die verandering als iets positiefs te beleven, bijvoorbeeld via training of coaching. Samen met het bedrijf heeft human resources hierbij de opdracht om voor de teams ondersteuning te bepalen en te organiseren. De preventieadviseurs spelen dan weer een sleutelrol in het welzijn op de werkvloer (voor, tijdens en na de verandering) en kunnen de medewerkers bij hun problemen begeleiden. Steeds communiceren Ook communicatie speelt een hoofdrol in het succes van het change management. Er is niet alleen ruim op voorhand een communicatieplan vereist, maar ook tijdens het hele proces is communiceren over de bereikte stappen en de mogelijke valkuilen een must. Volgens Kathleen Valepin “kan het doorvoeren D.R. © Thinsktock

Het ADKAR-model van de verandering lang duren. Het personeel moet kunnen begrijpen waarom er op bepaalde momenten niets zichtbaars gebeurt. Ook communiceren over de beoordelings- of timingsfouten is belangrijk.” Tools zoals het intranet, een specifieke nieuwsbrief, de FAQ ... zijn allemaal hulpmiddelen waarmee werknemers antwoorden op hun vragen kunnen vinden. Ook de teamleiders staan in het begeleidingsproces op de voorgrond. “Hun rol bestaat erin om vergaderingen te organiseren, hun teams duidelijk te maken wat er voor hen gaat veranderen en hoe ze zullen worden begeleid, wat de vooropgestelde timing is, enz. Regelmatig feedbackgesprekken voorzien met de betrokken personen helpt ook beter te begrijpen waarom de verandering eventueel op weerstand stuit,” vervolgt Isabelle Marchal. Onze experte raadt bovendien aan om zoveel mogelijk medewerkers bij de veranderingen te betrekken (bijvoorbeeld door key users aan te wijzen), om met hen in gesprek te gaan en hen verantwoordelijk te maken om bepaalde doelen te bereiken: ook de werknemers dragen een deel van de verantwoordelijkheid. “Elke persoon heeft de keuze: zich tegen de verandering verzetten of ze proberen te begrijpen en omarmen,” legt Kathleen Valepin uit. Weerstand tegen verandering heeft vaak te maken met onzichtbare factoren. “We denken al snel dat mensen zich uit principe verzetten. Maar misschien voelen ze zich wel heel ongemakkelijk in wat er van hen verwacht wordt? Iedereen is bang voor het onbekende,” aldus Alain Jonet. Veel op het spel Verandering gaat meestal gepaard met een minder gemakkelijke periode. Het is daarom belangrijk om niet te snel te willen gaan: “Wanneer medewerkers geen begeleiding krijgen, stijgt het risico op een toenemende mentale belasting op het werk (stress als gevolg van onbegrip, het gevoel nutteloos of incompetent te zijn, ...), wat kan leiden tot demotivatie met dalende prestaties, afwezigheden, burn-outs tot gevolg tot zelfs talent dat het bedrijf verlaat,” waarschuwt Kathleen Valepin. Daarom is het belangrijk dat (interne of externe) mensen de veranderingen beheren. Kathleen Valepin licht verder toe: “Een van de meest voorkomende fouten is het onderschatten van de Een van de meest gebruikte technieken voor change management is het ADKAR-model, dat de verschillende fasen definieert die organisaties moeten doorlopen. Awareness : Elke medewerker dient eerst te begrijpen waarom de verandering nodig is. In deze fase krijgt de verandering een betekenis. Desire: De medewerkers moeten vervolgens zin krijgen om deze verandering te steunen, er toe bij te dragen en er deel aan te nemen. Deze stap beoogt de deelname van een maximaal aantal werknemers. Knowledge: In deze fase wordt duidelijk welke tools en middelen nodig zijn om de verandering in te zetten. Welke kennis en vaardigheden zijn vereist? Hier verschijnt de behoefte aan training en coaching. Agility: De periode waarin de werknemer de wijziging implementeert. Hier gaat het om zijn vermogen om na de verandering anders te handelen. Kan de medewerker bijvoorbeeld klantgericht handelen? Bestaan er problemen bij de toepassing van de wijzigingen in de praktijk? Reinforcement: De laatste stap in het proces bestaat erin de verandering te bevestigen, de resultaten te communiceren en het succes te vieren. Deze fase is essentieel om nieuwe werkgewoonten te verankeren. verandering, de impact en de mogelijke weerstand. Vaak denken bedrijven dat alles wel zal loslopen en dat, wanneer voldoende werknemers de verandering positief onthalen, er geen behoefte is aan ondersteuning of opvolging.” Alain Jonet sluit aan: “Bedrijven vergeten niet zelden om elk individu uit te leggen wat de verandering concreet voor hem zal betekenen.” Als de werknemer niet snel een antwoord krijgt op zijn vragen, zal hij zich verzetten. Dit probleem is te omzeilen door bijvoorbeeld een ‘veranderingscomité’ of ‘spoc’1 in het leven te roepen waar werknemers met hun vragen en problemen terecht kunnen. “Het is ook belangrijk om de verandering zelf, de impact ervan en de mogelijke verbeteringen te evalueren,” vertelt Isabelle Marchal. Het bedrijf moet vanaf het begin bepalen welke doelstellingen het volgens welke prestatie-indicatoren wil bereiken met deze verandering, om dan de resultaten ervan in de tijd te meten. “Een kort en anoniem tevredenheidsonderzoek bestaande uit enkele relevante vragen geeft al snel een goed beeld van de situatie,” vult ze aan. Tot slot zorgt een analyse van de psychosociale risico’s op de lange termijn voor de medewerking en aanvaarding van de werknemers. Op naar Evolution Management? Alain Jonet gelooft dat we ‘change’ niet langer als een periode of een apart dossier kunnen beschouwen dat we 1 Single Point of Contact 2 Volatility, Uncertainty, Complexity & Ambiguity BECI - Brussel metropool - april 2018 39 Misschien past de term ‘Evolution Management’ beter. Alain Jonet (Edenred) op een bepaald moment afsluiten. “De tijden waarin we berusten op wat we hebben opgebouwd zijn voorbij. We zijn vandaag voortdurend in verandering. De term ‘verandering’ is hierbij wat beperkend, misschien past de term ‘Evolution Management’ beter.” Kathleen Valepin concludeert: “We leven in een ‘vuca’2 -wereld, die bedrijven ertoe dwingt zich voortdurend aan te passen en bij veranderingen een permanente begeleiding te voorzien. Soepelheid en veerkracht moeten vandaag deel uitmaken van de bedrijfscultuur.” ● D.R.

7 gouden regels tegen acute vergaderzucht TALENTENBEHEER 8 weken per jaar: de tijd die een kaderlid gemiddeld aan vergaderingen spendeert. Meer dan de helft van deze samenkomsten wordt als niet productief beschouwd. Drie op tien werknemers geven toe tijdens vergaderingen soms in te dommelen. De acute vergaderzucht? Een ware plaag in de bedrijfswereld! Enkele remedies tegen een kwaal die agenda’s kapot vreet. Gaëlle Hoogsteyn N egen uur per week, 8 weken per jaar… Verbijsterende statistieken van de tijd die een kaderlid gemiddeld vergadert in een 40-jarige loopbaan. Dit lezen we in een enquête van het bureau Perfony in 2017. 98% van de respondenten geeft toe dat vergaderingen nodig zijn, maar driekwart van hen verklaart dat ze er vaak tijd verliezen. 88% heeft zich daar al nutteloos gevoeld. 73% van de loontrekkenden geeft toe tijdens vergaderingen aan iets anders te werken en meer dan 4 werknemers op 10 gebruiken dan hun smartphone voor privézaken. Onproductieve vergaderingen een halt toeroepen is dus een absolute noodzaak nu dat iedereen tegen de klok werkt. Zoiets is best mogelijk met een beetje gezond verstand en zin voor organisatie. Vraag u eerst af of de vergadering werkelijk nodig is. Misschien bereikt u het doel efficiënter via andere methodes? Een memo, een e-mail, een gesprek tussen twee personen, wie weet? Zo ja, verplicht uw collega’s dan niet hun kostbare tijd te verspillen. En als een vergadering toch vereist is, put dan inspiratie uit onderstaande goede praktijken. 1. De kortste vergaderingen zijn de meest productieve Een korte vergadering houdt de deelnemers opgewekt en geïnteresseerd in wat wordt verteld en beslist. De Ifop stelt namelijk vast dat werknemers van een uiteenzetting afhaken na gemiddeld ... 26 minuten. Ga dus voor een korte timing. En als een lange vergadering onvermijdelijk blijkt te zijn, voorzie dan 10 minuten pauze om het uur. Een vergadering is geen uithoudingsproef! 2. De keuze van plaats en tijdstip Plan in geen geval een vergadering op vrijdag om 17 uur of tijdens de middagpauze wanneer iedereen honger heeft. Een slechte timing betekent verstrooide collega’s die aan heel wat anders denken dan het onderwerp van de vergadering. Werknemers vinden de dinsdag ideaal voor vergaderingen en de vrijdag 40 BECI - Brussel metropool - april 2018 de allerslechtste dag. Vergaderingen in de ochtend, tussen 9 en 11, zouden de meest efficiënte zijn, met een maximum aan aandacht in deze tijdspanne. Ook de omgeving is van belang. Een te kleine zaal waar het te warm of te koud is, vermindert de aandacht en de motivatie van de deelnemers. U beïnvloedt de productiviteit bovendien door de vorm en de schikking van de tafels. Aan een ronde tafel krijgt niemand een machtspositie. Schikt u de tafels in U-vorm, dan bevestigt u de plaats van de voorzitter. Een met een V-vorm zit de organisator tegenover elk van de deelnemers. Soms werkt een vergadering buiten de omgeving van de onderneming stimulerend. 3. Selecteer zorgvuldig de collega’s die de vergadering zouden moeten bijwonen Een eenvoudige vraag: is hun aanwezigheid vereist en zijn zij betrokken bij het onderwerp? Zo niet, dan volstaat het dat u het verslag van de vergadering nadien naar deze collega’s doorstuurt. Elke deelnemer moet voelen dat hij echt betrokken is en op de dag van de vergadering wordt verwacht. Ook u zou een deelname aan een vergadering moeten durven weigeren als u het nut van uw aanwezigheid niet inziet. 4. Voorzie een precies tijdsschema Bepaal op voorhand wanneer de vergadering begint en wanneer ze eindigt. Voorzie een duidelijke dagorde en houd u daaraan. Wacht niet op laatkomers. Dat is dan jammer voor hen! Ze zullen het de volgende keer niet vergeten zijn. Opgelet: dit geldt in beide richtingen. Als van de deelnemers wordt verwacht dat ze stipt opdagen, dan moet u ook de vergadering stipt op tijd beëindigen. 5. Bepaal een duidelijke doelstelling Wat beoogt u met deze vergadering? Moeten de mensen iets vernemen? Verwacht u een beslissing? Of de bespreking van een gemeenschappelijk standpunt? Als dat bij het begin niet © Thinsktock

Waarom geen rechtstaande vergadering? duidelijk is, verwacht dan bij de afloop van de vergadering ook geen duidelijk resultaat. De deelnemers moeten net voor het begin van de vergadering het doel ervan vernemen – of eraan worden herinnerd. Op die manier kunt u meteen beginnen en wijkt de vergadering niet van de koers af. Stel een dagorde op en voeg hem bij de uitnodiging die u meerdere dagen voor de vergadering uitstuurt. Zo kunnen de deelnemers zich voorbereiden. 6. Stel aan facilitator aan Bij elke vergadering hoort een facilitator (meestal de persoon die de vergadering organiseert). De facilitator leidt de vergadering, helpt de discussies vooruit, beheert de tijd en zorgt voor de opvolging. Hij moedigt gekruiste gesprekken aan, toomt babbelaars in en stelt vragen. Hij moet een onderwerp ‘on hold’ kunnen zetten wanneer de besprekingen vastlopen en wanneer de beschikbare informatie ontoereikend blijkt te zijn. 7. Een actieve follow-up U hebt enorm veel energie besteed aan het welslagen van de vergadering. Het zou dan ook jammer zijn geen gebruik te maken van de resultaten en conclusies. Rond dus elk punt van de dagorde af door summier te herhalen wie wat doet en wanneer. Maak een lijst op van de beslissingen en acties en verspreid die snel aan alle betrokkenen, na de vergadering. Het goedgekeurde actieplan moet daarna daadwerkelijk worden opgevolgd. Anders zullen de deelnemers – terecht – oordelen dat de vergadering in feite nutteloos was. Op die manier creëert u een positieve spiraal en zullen de deelnemers zich volgende keer nog meer inzetten. ● Het juiste talent op de juiste plaats. Stand-up meetings zijn de jongste vergadering-trend. Ze duren meestal 5 à 15 minuten en iedereen blijft rechtstaan. Deze iets minder comfortabele houding bevordert een snellere bespreking die meteen op de kern van de zaak focust. De rechtstaande vergadering is bedoeld om de werknemers snel en regelmatig te informeren over de situatie van de onderneming of de voortgang van een project. Zulke vergaderingen zijn efficiënt voor dagelijkse briefings of sessies in kleine groepen. Deze formule is echter niet ideaal voor iedereen. Bejaarde personen, zwangere vrouwen, mindervaliden of pijnlijders (bijvoorbeeld met rugklachten) kunnen vaak niet blijven rechtstaan. Ook de gestalte van de deelnemers beïnvloedt de besprekingen. De argumenten van iemand van 1m90 krijgen meer gehoor dan die van een collega van 1m60. En tijdens zulke vergaderingen is het ook niet mogelijk documenten door te nemen. Kortom, een formule die u best met wat gezond verstand af en toe gebruikt. t-interim is een betrokken partner in uw zoektocht naar het juiste uitzendtalent voor uw bedrijf. U kunt op ons rekenen voor een grondige analyse van uw bedrijf en functie, creatieve campagnes, een uitvoerige screening, inhouse-oplossingen, administratieve opvolging en onboarding. Geen goede match? Dan krijgt u geen rekening. Contacteer ons voor een medewerker. Onze kantoren in Brussel: t-interim Sint-Lambrechts-Woluwe Brand Whitlocklaan 87 woluwe-saint-lambert@t-interim.be tel. 02 302 20 40 t-interim Anderlecht BECI - Brussel metropool - april 2018 Paapsemlaan 20 anderlecht@t-interim.be tel. 02 525 12 30 t-interim.be 41 © Thinsktock

Wanneer het om zelfdiscriminatie gaat DIVERSITEIT De integratie van mensen van buitenlandse afkomst, vooral door tewerkstelling, is een van de grootste uitdagingen van onze maatschappij. In tijden waarin discriminatie bij sollicitaties veel inkt doet vloeien, is het van cruciaal belang dat de spelers op het terrein en besluitvormers hun goede aanwervingspraktijken kunnen uitwisselen. Maar wat wanneer de kandidaat de vooroordelen zelf bevestigt? Wat doen we wanneer hij zijn kandidatuur en zijn kansen om een baan te verkrijgen zelf ondermijnt? W erk biedt zekerheid. Het is een vorm van deelname aan de samenleving – en daarom een van de belangrijkste instrumenten voor integratie. Verscheidene categorieën mensen van buitenlandse origine krijgen nog steeds onvoldoende toegang tot een arbeidsplaats op de Belgische markt. Daarom bracht de Koning Boudewijnstichting eind 2015 de publieke en associatieve actoren bijeen die verantwoordelijk waren voor opleiding, ondersteuning en arbeidsbemiddeling, alsook de bedrijfswereld. Het doel: uitwisseling bevorderen om toekomstige prioriteiten vast te stellen. Uit deze bijeenkomsten ontstond de brochure “Integratie aan het werk - 15 aanbevelingen1 ” De tijd dringt inderdaad: “Terwijl de tewerkstelling van mannen van nationale afkomst (20-60 jaar, in 2012) 76% bedraagt, zakt dit cijfer voor mensen van beide geslachten uit niet-EU-landen in Europa (die ook geen EU-kandidaat zijn), sub-Saharisch Afrika en het Nabije en Midden-Oosten tot minder dan 50%2. ” In België werd het debat over de sociaalprofessionele integratie van mensen van buitenlandse afkomst lang geschuwd. Ook op Europees niveau bestond er jarenlang geen specifiek beleid, aangezien het thema als ‘politiek incorrect3 ’ werd beschouwd. De integratie van deze mensen op de arbeidsmarkt vormt een echte menselijke, economische en maatschappelijke uitdaging die bovendien positief kan zijn voor de gastlanden (arbeidskrachten, culturele rijkdom ...). Maar hoe slagen we er dan in de denkwijze van de werkgevers te veranderen? Enkele bewezen technieken Een aantal technieken voor de tewerkstelling van personen van buitenlandse origine heeft zijn nut al bewezen. Zo onder meer de ‘voet tussen de deur’, waarbij jongeren een eerste ervaring opdoen in het bedrijfsleven (stages, studentenjobs). Op die manier kunnen ze “belemmeringen voor de toetreding tot de arbeidsmarkt overwinnen4 .” Zich baseren op de 1 https://www.kbs-frb.be/nl/Activities/Publications/2016/20160314AD 2 http://www.apefasbl.org/lapef/actions-et-projets/outils-non-discriminant-fiche-1 3 Idem - pagina 8 4 Idem - pagina 12 42 BECI - Brussel metropool - april 2018 Olivia P’tito (Bruxelles Formation) feitelijke vaardigheden van de kandidaten en niet op de voorgelegde diploma’s is duidelijk een veelbelovende aanpak. Een praktijk die Olivia P’tito, algemeen directeur van Bruxelles Formation, steunt. “Vorig jaar beschikte 43% van de personen die bij Actiris waren geregistreerd over een Annabelle Duaut © Reporters © Thinsktock

www.beci.be

FOCUS diploma dat in België niet erkend is. Het is niet omdat deze diploma’s hier niet worden erkend dat de kandidaten geen vaardigheden bezitten. We kunnen deze laten gelden, hetzij door een validatie van diploma’s of door de deelname aan een vorming.” Om mensen te bereiken die verder verwijderd staan van de arbeidsmarkt kunnen werkgevers ook communiceren op een manier die de diversiteit van onze samenleving weerspiegelt, bijvoorbeeld door “mensen van buitenlandse origine in hun vacatures naar voren te schuiven5 .” De techniek van rolmodellen is niet nieuw en bestaat erin de zichtbaarheid van mensen met een allochtone achtergrond te vergroten, zodat anderen met een vergelijkbaar profiel zich in hen herkennen en overwegen zich kandidaat te stellen. Een goede praktijk, die Bruxelles Formation inspireerde. “In onze vormingsaanbod proberen we de informatie zo neutraal mogelijk voor te stellen, zodat alle doelgroepen (mannen, vrouwen, jongeren, senioren, mensen van verschillende nationaliteiten...) zich kunnen identificeren,” voegt mevrouw P’tito toe. “Deze neutraliteit communiceren we door de foto’s die we gebruiken op onze site, de presentatiekaarten voor vormingen, videoclips die we online plaatsen ... Omdat we de krijtlijnen willen verleggen zijn onze adviseurs opgeleid om de mensen die ze verwelkomen alle mogelijkheden voor te stellen.” Zelfdiscriminatie, een zelfverdedigingsreflex Er bestaan dus overduidelijk verschillende hulpmiddelen voor werkgevers om discriminatie bij de aanwerving te voorkomen. Maar wat kunnen ze doen wanneer de kandidaten zelf discriminatiemechanismen hanteren, met inbegrip van een low profile- en zelfs een vermijdingsgedrag? Françoise Kemajou, gedelegeerd bestuurder van de vzw Pour la Solidarité (PLS) verklaart: “Laten we duidelijk zijn: discriminatie bij de aanwerving is de belangrijkste oorzaak waartegen we ons moeten verzetten, maar helaas is dit niet de enige factor die jonge immigranten of mensen met een migratieachtergrond het gevoel geeft dat ze niet op hun plaats zijn op de 44 BECI - Brussel metropool - april 2018 arbeidsmarkt. De lange en moeilijke procedures voor de erkenning van diploma’s, de stereotypen die verspreid worden in de media, het gewicht van de kolonisatie die nog steeds nagalmt, de toe-eigening door jongeren van de negatieve ervaringen die hun omgeving beleeft ... het zijn allemaal exogene factoren die de desastreuze gevolgen van discriminatie versterken.” Deze externe factoren veroorzaken geleidelijk aan de toe-eigening van discriminatie die, samen met directe discriminatie, een tweede handicap vormt voor de werkzoekende. Hoe herkennen we dit fenomeen? “Het vertoont zich door ‘parasitair’ gedrag. Denk maar aan een gebrekkige voorbereiding op een sollicitatiegesprek, een angst om te solliciteren, een negatieve houding (‘het heeft geen zin dat ik me kandidaat stel’, ‘ik ben te oud om een nieuw beroep te leren’) ...” Behoren tot een gediscrimineerde gemeenschap (op school, in de media, in de openbare ruimte ...) ‘volstaat’ om zich de discriminatie eigen te maken die de betrokkene waarneemt of denkt waar te nemen bij zijn gelijken, soms zelfs met verschillende generaties vertraging. Hij kan dan overgaan tot deskilling: het geleidelijke verlies van vaardigheden na een lange periode van werkloosheid, of het aanvaarden van een baan onder de eigen kwalificaties, waardoor de motivatie na een tijd ontbreekt of hij van de ene naar de andere baan overstapt. “Van doven tot LGBTs, over senioren en immigrantenvrouwen of vrouwen van allochtone afkomst: elke groep kan zich discriminatiemechanismen eigen maken. Het is de reproductie van gedrag tussen de mensen van eenzelfde groep die het mogelijk maakt om deze internalisering te begrijpen,” legt Françoise Kemajou uit. “Op een onbewuste manier zal de persoon niet meer durven doen wat ze wilt, of ze zal reageren zoals van haar wordt verwacht (het sollicitatiegesprek missen, nonchalant overkomen in de zoektocht naar werk, ...).” Senioren zijn ook getroffen Eigenwaarde en zelfvertrouwen krijgen een ernstige deuk. Er is dan empowerment (zelfbeschikking) en mentoring nodig om dat wat gebroken werd, opnieuw op te bouwen. “Het begint met het bewustzijn, om Françoise Kemajou (vzw Pour la Solidarité) het gedrag dat iemand zich volledig eigen heeft gemaakt, opnieuw aan het oppervlak te brengen,” vervolledigt mevrouw Kemajou. De strijd zal op het terrein moeten worden gestreden. Brux’All en Brux’Elles zijn bijvoorbeeld twee projecten die PLS leidt tegen zelfdiscriminatie bij het zoeken naar een job. Sommige human ressourcebedrijven gaan in tegen het probleem, zoals Daoust. Deze onderneming kreeg trouwens het diversiteitslabel, een onderscheiding die Actiris aan Brusselse organisaties toekent om diversiteit te bevorderen en discriminatie te bestrijden. “We hebben vastgesteld dat iedereen in zijn loopbaan kan worden geconfronteerd met deze situatie van zelfdiscriminatie,” zegt Laetitia Alandry, Career Coach bij Daoust. “We hebben daarom projecten ontwikkeld die mensen boven de 50 of zelfs alleenstaande ouders (M/V) ondersteunen om de obstakels te overwinnen die de terugkeer naar de arbeidswereld bij deze doelgroepen bemoeilijken. Een van de instrumenten om zelfvertrouwen te ontwikkelen is positieve situaties leren te identificeren (eigen sterktes, eigen middelen, de gebeurtenissen van die dag, enz.). Het is een eerste stap om de draad weer op te pikken en zorgt voor stimulerende overtuigingen die beperkende overtuigingen tegengaan.” Volgens Françoise Kemajou is er echter nog werk aan de winkel omdat “we nog maar aan het begin staan van de bewustmaking rond zelfdiscriminatie, maar ook van het begrip ervan.” ● 5 Idem - pagina 35 D.R.

DIVERSITEIT Valse start in de wedloop naar gelijkheid in de bedrijfswereld De huidige diversiteitsplannen pakken de gelijkheid tussen man en vrouw in de bedrijfsomgeving meestal verkeerd aan. Dat beweren de vrouwelijke promotoren van de rechten van de werkende vrouw. Ze sporen de werkgevers aan om hun beleid beter af te stemmen op een werkelijk inclusief proces. Ophélie Delarouzée B ehandelt uw onderneming vrouw en man op voet van gelijkheid? Wie ja antwoordt, is zich nog niet bewust van de aard van het probleem. Bijna iedereen beweert voorstander te zijn van gelijkheid, maar zowel de vrouwen als de mannen onderhouden de ongelijkheid. “In alle gelederen van de gemeenschap ontwaren we nog steeds een sterke hiërarchie tussen de geslachten. Wie zich daar niet van bewust is, zal zowel op collectief als op individueel vlak automatisch steeds dezelfde verkeerde gedragingen herhalen”, vertelt Isabella Lenarduzzi, de oprichtster van het Jump-netwerk. “Dit onbewuste moet bewust worden. Voor vrouwen is vrijheid een leerproces. 50 jaar strijd voor gelijke rechten betekent niet veel. Vrouwen moeten daarom inzicht krijgen in hun collectieve geschiedenis en daarmee hun eigen keuzes evalueren. Deze keuzes zijn vaak automatismen die resulteren uit hun opvoeding als meisje en de plaats die aan vrouwen wordt toegekend in de samenleving. Voor wie dit begint in te zien, wordt alles al gauw duidelijk.” Omdat de ondernemingen in dit stadium noch de plaats van vrouw en man, noch de met functies gepaard gaande lonen hebben doorgelicht, is het werk aan pariteit nog niet echt begonnen, stelt Dalila Larabi, die verantwoordelijk is voor de afdeling ‘Gender’ bij het ABVV. De wet van 2012 over gelijkheid van loon pleit voor een transparant salarisverschil, om onderhandelingen mogelijk te maken. Dit betekent dat inkomsten in functie van de werkelijk vervulde taken worden geanalyseerd, en niet louter aan de hand van functiebenamingen. “Vanaf januari 2018 legt in IJsland een eerste wet de salarisgelijkheid tussen man en vrouw op, op straffe van financiële sancties”, vertelt Dalila Larabi. “De Belgische wet is goed opgevat maar ondoeltreffend omdat ze geen verplichting oplegt. (...) De verminderde bijdragen gaan nooit gepaard met gendergelijkheid. De politieke wereld zou ten minste daar positief moeten optreden.” De voorwaarde van de beroepsindeling Vanaf hun prille kinderjaren worden jongens en meisjes anders behandeld. Thuis, in gezelschap en op school dienen meisjes zich op een serieuze en discrete manier te gedragen. “Leerkrachten Voor vrouwen is vrijheid een leerproces. 50 jaar strijd voor gelijke rechten betekent niet veel. Isabella Lenarduzzi (Jump-netwerk) zijn strenger met een meisje dat haar spullen is vergeten, verstrooid is of zich in het klaslokaal luidruchtig uitdrukt”, weet Isabella Lenarduzzi. “De meerderheid aan vrouwelijke leerkrachten verandert hier niets aan omdat zij, evenals de mannen, de gendernormen naleven. (...) Als gevolg presteren de meisjes beter op school en behalen 60% onder hen een diploma, zowel in ons land als in de rest van Europa.” In de keuze van een studierichting geven jonge vrouwen, conform de rol die ze aangeleerd kregen, voorrang aan personenzorg, opvoeding of communicatie, ten nadele van BECI - Brussel metropool - april 2018 45 © Thinsktock D.R.

FOCUS eerdere wetenschappelijke of technische vakken. “Vrouwen die toch voor een ‘mannelijk’ beroep gaan, zullen constant het doelwit worden van vaak onbewuste richtlijnen waaruit moet blijken dat zij niet op hun plaats zijn”, aldus Isabella Lenarduzzi. “Telkens een beroep toenemend door vrouwen wordt beoefend, verliest het aan waarde en gaat de bezoldiging achteruit. Dit bewijst eens te meer de hiërarchie van de geslachten in onze samenleving.” In tegenstelling genieten mannelijke omgevingen een hoger bezoldigingsniveau, zelfs wanneer een diploma van het middelbaar onderwijs volstaat. Lenarduzzi vermeldt beroepen als loodgieter of elektricien, tegenover de laagbetaalde paramedische sector, bijvoorbeeld. Ze merkt dat ambulancemedewerkers meer verdienen dan verpleegsters. Ze stelt vast dat mannen die paletten verplaatsen in opslagplaatsen een hoger salaris krijgen dan vrouwen die deze paletten ontpakken. Dalila Larabi houdt in de vergelijking ook rekening met het concept van deeltijds werk: talrijke kassiersters en ‘rayon-aanvulsters’ werken deeltijds terwijl hun mannelijke collega’s (magazijniers) voltijds werken. De verdeling van de beroepen volgens gender valt dus steeds voordeliger uit voor mannen. Maar deze mannen zouden op hun beurt de meerderheid van vrouwelijke leerkrachten in het onderwijs kunnen aanklagen, in het raam van de minder goede prestaties van jongens op school. Ze zouden zich kunnen verzetten tegen het gerechtelijke principe dat, in familiale geschillen, voorrang verleent aan moeders bij de opvoeding van de kinderen. Isabella Lenarduzzi geeft toe dat het gebrek aan pariteit in elk beroep nadelige gevolgen heeft: “Leerlingen hebben zowel vrouwelijke als mannelijke modellen nodig. Voor pubers met een sterk opgewaardeerde perceptie van mannelijkheid en die zich bovendien opstandig gedragen, is het misschien goed dat zij met mannelijk gezag worden geconfronteerd.” Zij beseft dat het delen van de macht in de praktijk voor iedereen moeilijk is: “In het privéleven moeten de vrouwen leren meer beslissingen te delen met de mannen. En op het werk staan mannen zeer weigerachtig tegenover quota’s, opleidingen of specifieke netwerken voor vrouwen, kortom alles waarmee vrouwen hun aandeel van de macht zouden kunnen opeisen. Dit is nadelig voor mannen. Wanneer ze dus werkelijk plaats moeten ruimen om vrouwen dezelfde kansen te bieden, wordt de goede wil uiterst schaars. De hashtag JamaisSansElles moedigt mannen aan om niet meer deel te nemen aan publieke debatten als er niet voldoende vrouwen aanwezig zijn.” De inclusieve aanpak, voor meer gelijkheid in de onderneming Isabella Lenarduzzi vindt de sensibilisering en de inzet van de directieteams van fundamenteel belang. Volgens dezelfde logica licht Dalila Larabi de beslissing van het ABVV toe, dat afgelopen maand zowat 200 afgevaardigden sensibiliseerde voor de gelijkheid tussen man en vrouw: “Wij leren hen waakzaam te zijn voor ongelijkheden en hopen binnen een jaar tijd de situatie van deze 200 ondernemingen in kaart te brengen en aan de hand daarvan doelstellingen te bepalen.” Een dergelijke diagnose zou bijdragen tot aangepaste reacties en oplossingen inzake rekrutering, promotie en 46 BECI - Brussel metropool - april 2018 zelfs arbeidsvoorwaarden. Uit de diagnose zou ook blijken wanneer vrouwen ondernemingen verlaten, een nuttig gegeven om het zogenaamde ‘leaky pipeline’ fenomeen te bestrijden of om de verdeling van kwalificerende opleidingen te herzien. Er moet namelijk actie worden genomen tegen de mindere evolutie van vrouwelijke carrières De Belgische wet is goed opgevat maar ondoeltreffend omdat ze geen verplichting oplegt. Dalila Larabi (ABVV) met een gelijk diploma. “Managers kunnen aan deeltijds werkende vrouwen vragen of dit te wijten is aan mobiliteit of kinderopvang”, zegt het vakbondslid. “Ze zouden oplossingen kunnen voorstellen: een zekere flexibiliteit of de inrichting van een crèche ... Omdat steeds meer echtparen uit elkaar gaan en co-ouderschap toeneemt, kampen nu ook vaders met dergelijke problemen.” Ze geeft het voorbeeld van Microsoft. De onderneming heeft het ouderschapsverlof zowel voor moeders als voor vaders verlengd. Ze voorziet betaald verlof voor mensen die een ziek familielid verzorgen. En ze richt de werktijden nu soepeler in. Microsoft beklemtoont bovendien het belang van technologieën die door beide geslachten werden ontwikkeld. In de hogere functies merkt Isabella Lenarduzzi dat vrouwen de prestaties verbeteren en bovendien de loonkosten verminderen – zolang het loonverschil nog niet is weggewerkt. Zowel Larabi als Lenarduzzi vermelden een loonverschil van 5 tot 11% op uurbasis, van 20% als rekening wordt gehouden met deeltijds werk, en tot 36% voor het management in de privésector. “Een gemengd beleidsteam heeft een positieve invloed op de economische resultaten van de ondernemingen”, aldus Dalila Larabi. “Dat viel duidelijk op tijdens de crisis van 2008, misschien omdat vrouwen, door hun opvoeding, minder focussen op het ego en daarom minder geneigd zijn in te grijpen zonder een grondige evaluatie van alle risico’s.” Isabella Lenarduzzi vertelt wat verkeerd liep in de hogere hiërarchie: “De eerste fase van de revolutie voorzag een toegang tot alle functies. In de tweede fase wilden de vrouwen vrouw blijven: zij weigerden hun carrière te ontwikkelen zoals mannelijke leiders dat doen: arrogantie, gewichtig optreden om de functie te rechtvaardigen enz. Vrouwen werden niet volgens deze codes opgevoed en weten dat zij in een leidende functie harder zullen worden beoordeeld dan een man. ” ● D.R.

FOCUS Goede tijden voor ambitieuze vrouwen DIVERSITEIT Vrouwen die een stap opzij zetten om moeder te worden? Die tijd is voorbij. Flexibelere werkvormen en vaders die meer verantwoordelijkheid nemen in de zorg voor het gezin openen nieuwe perspectieven. Peter Van Dyck V rouwen geloven minder in de gelijkheid op de werkvloer dan mannen. Vergelijk de Diversity at Work studies van rekruteringsspecialist Hays in de voorbije jaren: in 2015 antwoordde nog 75% van vrouwen ja op de vraag of vrouwen dezelfde carrièremogelijkheden hebben als mannen (tegenover 89% van de mannen). In 2016 was de verhouding 70% bij de vrouwen versus 87% bij de mannen. In 2017 62% versus 76%. In de enquête van 2017 was er naast ‘ja’ en ‘nee’ ook nog de optie ‘geen idee’, met een mogelijke impact op het cijfer. Maar toch, niets wijst erop dat het gevoel van waardering bij vrouwen erop vooruit is gegaan. 50% van de vrouwen kijken naar een toppositie uit. Deze discussie haalt vaak de loonkloof aan. “45% van de vrouwen denkt dat ze niet evenveel verdienen als mannen, maar daarom is dat nog niet effectief zo”, reageert Elise Denecker, recruitment & development manager bij Hays. “Misschien denken vrouwen nog te veel in de stereotypen van vroeger? Wanneer meer mannen topfuncties bekleden, is het logisch dat de mannen in globaliteit meer verdienen. Bij Hays krijgen mannen en vrouwen in dezelfde functie een gelijk loon.” Millennials zoeken oplossingen De ambitie speelt een grote rol. Het recentste onderzoek van Hays wees uit dat de helft van de vrouwen uitkijkt naar een toppositie, terwijl bij de mannen 70% dit doet. Opmerkelijk was dat vrouwen hun kansen op promotie slechter inschatten wanneer ze een mannelijke leidinggevende hebben. “Een vrouwelijke baas heeft een voorbeeldfunctie en wellicht meer begrip voor de vrouw die wil opklimmen”, suggereert Elise Denecker. “Die weet goed genoeg hoe een vrouw zich soms in bochten moet wringen om werk en privé op elkaar af te stemmen. Het stereotiepe beeld dat de vrouw méér instaat voor het gezin dan de man blijft bestaan, maar ik geloof dat we tegenwoordig zoveel verschillende samenstellingen van gezinnen hebben dat de man nu evenzeer zijn verantwoordelijkheid neemt en de gezinshoofden samen de carrièrekeuzes maken. De vrouw die een stapje opzij zet, is niet langer de enige oplossing.” Zeker bij de millennials is het niet evident dat een vrouw die een baby krijgt zomaar inbindt. Ze zoekt eerder een oplossing die de combinatie van werk en gezin werkbaar maakt. Bij de jonge generatie valt op dat de vrouwen zelfs ambitieuzer zijn dan hun mannelijke leeftijdsgenoten (52% tegenover 38%). Wijst dit toch op een keerpunt? Elise Denecker: “De patronen verschuiven. Van vrouwelijke ingenieurs kijk je niet langer op. Bedrijven zijn zo hard op zoek naar talent dat het ook voor vrouwen een goede tijd is om ambitieus te zijn. Er liggen behoorlijk wat kansen.” Meer vaderschapsverlof Millennials waken bewuster over de work-life balance . Flexibelere werkvormen bieden daar een antwoord op. “Dat zien we ook bij Hays, dat veel schoolverlaters aanwerft”, vertelt Elise Denecker. “Jonge mensen willen ook naast hun werk heel actief zijn, ze willen het maximum uit hun dag halen. In dat licht vergemakkelijkt flexibiliteit de combinatie van werk en privé. De vrouwelijke populatie die wij ondervroegen geeft méér dan de mannelijke respondenten aan dat dit hen echt helpt bij de uitbouw van hun carrière.” Een uitbreiding van het geboorteverlof voor mannen zou eveneens een stimulans kunnen zijn. In Zweden hebben partners samen recht op 480 dagen ouderschapsverlof. Vaders die drie maanden thuis blijven voor de kinderen zijn daar heel normaal. “In vergelijking zijn de tien dagen vaderschapsverlof die mannen in ons land krijgen niet veel”, geeft Elise Denecker toe. “Voor de vrouwen lijkt het mij aangenamer om de zorg voor de kinderen iets eerlijker te verdelen. Maar hoe ga je een langer vaderschapsverlof concreet aanpakken? Ga je de drie maanden zwangerschapsverlof die vrouwen nu krijgen in gelijke delen over de beide partners verdelen? Dat ligt moeilijk, vermits vele jonge mama’s borstvoeding geven. Als je mannen én vrouwen ieder drie maanden zou gunnen, wordt het een complex verhaal. Werkgevers moeten nu oplossingen vinden voor de mama’s die er een tijdje tussenuit zijn. Als de papa evenveel vaderschapsverlof neemt, moet je ook voor hem vervanging gaan zoeken.” ● BECI - Brussel metropool - april 2018 47 © Thinsktock

FOCUS DIVERSITEIT Vrouwelijk ondernemerschap begint met een droom Op 28 februari ontving Beci een totaal ander publiek: 13 vrouwen van uiteenlopende leeftijd, godsdienst en afkomst kwamen er samen om een cursus marketing te volgen. Ze volgen tegelijk een 11 maanden durende opleiding bij Interface3, om tweetalige commerciële bedienden te worden. Laura Bacci I nterface3 is een Brussels opleidingscentrum voor werkzoekende vrouwen. Het bevordert gelijke kansen voor man en vrouw op de arbeidsmarkt. Dit jaar volgen nagenoeg 400 werkzoekende vrouwen er een korte of lange, algemene of specialistische opleiding. De integratie op de arbeidsmarkt na deze kwalificerende opleidingen bereikte een zeer indrukwekkende is 72% in 2016! De studenten betalen helemaal niets voor deze vormingen. Dit kan dankzij de steun van allerlei partners, waaronder Actiris, Bruxelles Formation, de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) en het Europees Sociaal Fonds, naast vele andere. De deelneemsters waren niet helemaal op hun gemak toen ze die dag bij Beci aankwamen. Buiten was het ijskoud. Ze stapten een onbekend gebouw binnen en hadden nooit marketing gestudeerd. Wel hadden ze horen zeggen dat het een zeer theoretische materie was. Ze waren dus klaar om acht uur lang te luisteren en notities te nemen. Maar het werd totaal iets anders. Iedereen stelde zich voor. Een bijzonder diverse groep, uiteraard, met migranten van de eerste of tweede generatie uit Marokko, Turkije, Venezuela, Moldavië, Congo, Colombia en Senegal. Maar allemaal ook echte Brusselaarsters die zich ondanks hun herkomst, echt Belgisch voelen. Ook de leeftijdsverschillen vielen op: sommige deelneemsters waren amper 20, anderen al de 50 voorbij. In de groep waren er jonge vrouwen die al kinderen hadden, anderen die al hadden gewerkt, vrouwen die op zoek waren naar een eerste baan en anderen die hun werk kwijt waren, een functie zochten in een ander domein of een baan met aanvaardbare werktijden voor een gezin. Ze keken allemaal verbaasd op toen werd gevraagd welke onderneming ze graag zouden oprichten indien ze over de nodige fondsen beschikten: “Een bedrijf oprichten? Wij? Onmogelijk, ondenkbaar!” Op het einde van de dag hadden ze echter allen nagedacht over hun onderneming, de aangeboden producten of diensten, de prijzen, de promotie, de verkoop, de marketing via de sociale netwerken, het nodige startbudget, de manier van fondsen in te zamelen om via crowdfunding een startup op te richten enz. Ze analyseerden zelfs de doelgroepen en kozen soms de naam van de vennootschap of het merk, als het geen schets was van wat het logo zou kunnen worden. 48 BECI - Brussel metropool - april 2018 Een overzichtje van de projecten: een tweetalige (Frans-Engels) crèche, een winkel van sportschoenen voor fa shionistas, schoonheidsproducten op basis van natuurlijke behandelingen voor mensen met een specifiek huidtype, een wine bar, een haute couture atelier, een parfumwinkel, een confectiecollectie in Afrikaans wax katoen, een vzw dat tweedehands voorwerpen zou verkopen om met de winst ongeletterde volwassenen te leren lezen en schrijven, een Russisch restaurant, een dienst die aperitieven thuis zou bezorgen, een kapsalon, een bio kruidenierszaak en een collectie vegan schminkproducten. Tarik Hennen is medeoprichter van Smartflats en Smartwork en een deskundige in de ontwikkeling van digitale strategieën. Hij bracht een bezoek aan de opleiding tijdens de dag. Hij gaf de studenten advies over de beste manier om van start te gaan en waarschuwde ze voor valkuilen in het begin van het ondernemerstraject. Met veel humor en een pragmatische aanpak vertelde Tarik over zijn lange en actieve ervaring als ondernemer. Interface3 Interface3 is een van de voornaamste permanente vormingscentra van Brussel en een orgaan voor sociale en beroepsintegratie. Sinds de oprichting in 1986 heeft Interface3 meer dan zesduizend vrouwen opgeleid. Meer informatie: Interface3 vzw - 02 219 15 10, www.interface3.be

FOCUS Laure Lemaire, Directrice van Interface3: “De samenwerking met spelers als Beci betekent voor ons een echte meerwaarde, aangezien de studenten beter begrijpen hoe ondernemingen functioneren en, wie weet, misschien vroeg of laat hun eigen business zullen oprichten. Het is van groot belang dat de Brusselse ondernemingen hun deuren ook openen voor mensen met een ongewoon leertraject. Van werkgevers die zulke mensen aanwerven, krijgen we meestal een zeer positieve feedback. Dergelijke werknemers hebben door hun parcours meestal de handen uit de mouwen leren steken en een open geest ontwikkeld.” » Naarmate elke studente haar project voorstelde aan de groep, stelden de anderen nuttige vragen, kwamen ze op met nieuwe ideeën, gaven ze constructieve feedback en moedigden ze elkaar aan. De trots glinsterde in de ogen, gaf de dames meer zelfzekerheid en vertrouwen in zichzelf en hun ideeën. Op het einde van de dag gedroegen ze zich veel pittiger en hadden ze een totaal andere allure. Ze keerden boordevol ideeën huiswaarts, met het gevoel dat nieuwe kansen zich konden aanbieden en vooral gezonde beginselen van marketing! ● Sara D. : “Dankzij het bezoek aan de Kamer van Koophandel van Brussel vond ik een antwoord op veel van mijn vragen en een flink pak informatie. Dit is de ideale plek om een mooi project van stapel te laten lopen.” Anaïs V. : “Ik waardeerde vooral de cursus die de werking van marketing toelichtte, op basis van het concept van een bedrijf dat we zouden kunnen oprichten. Bovendien was de presentatie van de persoon die ondernemer van beroep is, leerrijk wat betreft de te zetten stappen en het nodige denkproces.” Mélanie R. : “Het rollenspel was bijzonder leerrijk. De ideeën van elke deelneemster hebben ons veel bijgebracht. Dank voor deze bijzonder verrijkende dag.” Brigitte De K. : “Wij kregen de sleutels om een onderneming op te starten. Wij leerden een onderscheid te maken tussen een project, een droom en de verwachtingen van de markt. Wij leerden een doelgroep te definiëren en technieken om de zaak bekend te maken. Wij ontdekten waarom het zo belangrijk is de fysieke of virtuele plaats te kiezen waar onze onderneming met de beste kansen op succes zou kunnen bestaan. Wij weten nu hoe we de omgeving en de prijzen moeten bepalen en welk imago het merk aan de klanten moet communiceren. Wij hebben nu zin in een eigen activiteit, deeltijds of voltijds, eventueel in bijberoep, maar in elk geval in de wetenschap dat er spelers bestaan als Beci, met als taak de ondernemers gedurende de ganse levensloop van de onderneming bij te staan.” Laurianne K : “Ieder van ons werd rechtstreeks betrokken bij de activiteit van de onderneming. Een zeer verrijkende aanpak. Hierdoor werden de troeven en talenten van iedere deelneemster al gauw duidelijk. Persoonlijk heb ik dit alles goed geïntegreerd en bovendien mijn beroepsuitzichten in vraag gesteld.” BECI - Brussel metropool - april 2018 49

Baan kwijt na 50 jaar is einde carrière nog niet DIVERSITEIT Veel werkkrachten beschouwen 50 jaar als een onheilspellende mijlpaal in hun carrière. Toch is het vaak mogelijk om de loopbaan dan een nieuwe wending te geven. Hiervan getuigen drie dynamische vijftigers uit Brussel. Ze hebben zeer uiteenlopende parcours achter de rug en deden een beroep op de workshops van de vzw 50s@work om een nieuwe start te nemen. Cédric Lobelle Pierre Raeymaekers, 54 jaar: “Zichzelf in vraag stellen” Pierre Raeymaekers, uit Vorst, is 54. Na zijn legerdienst en een aantal precaire arbeidsplaatsen studeerde hij voor bibliothecaris en documentalist. Hij is afkomstig van de provincie Luxemburg. In 1999 vond hij werk in een grote bijstandsorganisatie. “Ik was er om vakantiegangers bij de voorbereiding van hun reis te helpen op toeristisch en administratief vlak, en voor de visums. Internet en GSM stonden toen nog in hun kinderschoenen.” In april 2014 stortte alles in elkaar: toen werd hij ‘om economische redenen’ ontslaan. “Na 15 jaar in dat bedrijf werd ik in 2 minuten aan de deur gezet. Nogal brutaal.” Daarop volgden twee jaar outplacement, zeker geen verloren tijd: “Het diende om mijn beroepsprofiel te bepalen, uit te maken wat ik aankon, wat ik wilde doen. Ik was de kluts kwijt. Ik wist niet hoe ik moest omgaan met de administratieve rompslomp van de werkloosheid en de opeenvolging van interviews. Ik verrichte met mijn consultant een diepgaande psychologische analyse. Ik stelde mezelf in vraag en sleutelde aan mijn zelfvertrouwen.” Pierre nam toen ook deel aan de workshops van de vzw 50s@work. “Ik werkte er aan een bedrijfsproject voor toeristische geleiding op maat van groepen van particulieren, onder andere in mijn geboortestreek. Het project heette ’Be My Guide’. Wij waren bijna klaar. Het project is nu ‘on hold’. In mei 2016 ging namelijk een deur open … bij de voornaamste concurrent van zijn vorige werkgever! “Eerst een interim opdracht van vijf maanden, daarna drie contracten van bepaalde duur. Ik beheer de dossiers van klanten die hun vakantie afzeggen. Mijn contract loopt in oktober ten 50 BECI - Brussel metropool - april 2018 einde. Mijn werkgever beweert zeer tevreden te zijn, maar kan budgettair niet 100% garanderen dat dit een contract van onbepaalde duur wordt.” Opnieuw een reden van stress voor Pierre, die echter een Ik ben verantwoordelijk voor mijn werk, maar niet voor mijn leeftijd. Pierre alternatief in petto houdt: de activatie van Be My Guide. “Al was het maar in bijberoep, om later eventueel over te schakelen tot zelfstandige in hoofdberoep. Op administratief vlak valt dit helaas moeilijk te rijmen met de werkloosheid. Ik heb nog een tiental jaar te gaan als loontrekkende om een volwaardig pensioen te genieten. Je moet echt op alles letten.” Hij weet dat zijn leeftijd opnieuw een handicap wordt als hij weer op zoek moet naar een nieuwe baan, al twijfelt niemand aan zijn bekwaamheden. “Ik had al gauw door dat ik op 50-jarige leeftijd meer kost dan wanneer ik 30 was. Spijtig dat de werkgevers niet zeiden dat mijn leeftijd het probleem was. Ik ben verantwoordelijk voor mijn werk, maar niet voor mijn leeftijd. Eén enkele keer werd mij tijdens een interview gezegd dat ik te oud was en dus te duur. Ik heb dit antwoord gewaardeerd want er was luistervaardigheid tijdens dit gesprek.” Danielle Hoogstoel, 60 jaar: “Werkgevers zijn daartoe niet bereid” Danielle Hoogstoel, uit Sint-Lambrechts-Woluwe, is 60. Met een masteropleiding vertalen en een bachelor

FOCUS diploma hotelwezen begon ze haar loopbaan in 1983 en werkte voornamelijk in multinationals. Met de jaren specialiseerde ze zich in human resources en de coördinatie van de opleidingen. Dat duurde tot april 2014. “Het cosmeticabedrijf waarvoor ik werkte, ontsloeg mij wegens een herstructurering”, vertelt zij. Het kwam heel hard aan, maar dat duurde niet lang. “In twee maanden tijd vond ik een gelijkaardige baan in een onderneming die diensten verleende aan de bouw- en schoonmaaksectoren. Dit contract van bepaalde duur (zes maanden) naar aanleiding van een moederschapsverlof werd één keer vernieuwd.” Dit duurde tot augustus 2015. Danielle volgde dus het outplacementproces dat haar vorige werkgever financierde. Daarna begon ze aan de workshops van 50s@work, die ze in maart 2016 onderbrak wegens een nieuwe uitzendopdracht – eens te meer in HR en opleidingen – in een firma die zich bezighield met informatietechnologieën en -diensten. Dit liep ten einde in mei 2017. Daarop volgde een andere opdracht, twee maanden lang, in de interne callcenter van een grote bank. “Tussen beide interim-opdrachten in volgde ik een programma voor activatie en terugkeer naar het arbeidsleven. Sinds september 2017 is het echter één lange ontgoocheling, met nul antwoorden op mijn sollicitaties. Alle deuren gaan dicht.” Ze beseft dat dit aan haar leeftijd te wijten is: “Ik ben 60. Ik kan natuurlijk niet bewijzen dat ik om die reden wordt gediscrimineerd. Er zijn echter aanwijzingen genoeg. Zo vond ik een aanbieding voor een HR functie die volledig overeenstemde met mijn profiel, in een onderneming waar ik een van de werknemers ken. Ik stuurde mijn CV met de vermelding dat deze persoon van mijn bekwaamheid kon getuigen. Drie dagen later ontving ik het standaardantwoord: “U beantwoordt niet aan het gezochte profiel’. Ik kreeg zelfs niet de kans op een gesprek. En twee maanden later was deze vacature nog steeds niet ingevuld.” Danielle Hoogstoel voelt zich gedemotiveerd: “Dit is frustrerend. Ik heb echt nog zin om te werken. Ik wordt regelmatig gecontacteerd door wervings- en uitzendbureaus. Maar ik veronderstel dat de werkgevers niet bereid zijn mij aan te werven. Misschien is het een kwestie van loon. Ik voel me trouwens eenzaam en hunker naar sociale en professionele contacten.” De reorganisatie van de raad van bestuur zorgde voor een nieuw ontslag, twee jaar later. Op 51-jarige leeftijd was Christian aan een tweede outplacement toe. “Toen ontmoette ik Jean-Luc Louis, van de vzw 50s@work. Ik nam enthousiast deel aan een project met andere mensen uit uiteenlopende sectoren. Ik wilde de sociale contacten Dankzij de ondernemingsgeest vond ik opnieuw energie en dynamisme. Christian niet kwijtspelen. Ik was verre van overtuigd dat dit mij een nieuwe baan zou opleveren, maar dankzij de ondernemingsgeest vond ik opnieuw energie en dynamisme.” In april 2016 begon Christian dus als handelsafgevaardigde bij een kleine uitgever. “Wij publiceren waardevolle boeken in vier talen over het Belgische erfgoed. Het zijn prachtige visitekaartjes voor instellingen, of zakelijke geschenken. Ik benader de boekhandels, allerlei instellingen op gemeentelijk, gewestelijk en nationaal vlak, naast ondernemingen enz.” In zijn zoektocht naar werk ervaarde Christian zijn leeftijd nooit als een handicap. “Althans niet direct. Misschien is leeftijd een belemmering die werkzoekenden zichzelf opleggen, als gevolg van opvattingen van de samenleving. Nu is het wel zo dat naarmate de leeftijd toeneemt, de werknemer in een zwakkere positie verzeilt, minder zelfzeker wordt en begint te twijfelen. Ik heb vaak aangevoeld dat mijn ervaring en mijn loopbaan de verwachtingen van de functies waarvoor ik solliciteerde, ver overschreden. Mijn beroepsverwachtingen en mijn prioriteiten zijn ondertussen geëvolueerd. Ik zocht een beter evenwicht met mijn privéleven. En dat heb ik gevonden.” ● BECI - Brussel metropool - april 2018 51 Christian Faure, 54 jaar: “De leeftijd kan ook een vorm van zelfbelemmering zijn” Christian Faure, uit Jette, is 54. Hij liep school in de letteren aan de Lycée français in Rome. Hij werd opgeleid als fotograaf. Hij kwam zich met zijn toekomstige echtgenote in Brussel vestigen. Omdat zijn diploma niet werd erkend, beoefende hij deze activiteit hier deeltijds. De rest van de tijd werkte hij volgens zijn schoolopleiding in een beroemde Brusselse boekhandel. Later werkte hij daar voltijds. Acht jaar later nam zijn carrière een lichte wending en werd hij zes jaar lang handelsafgevaardigde voor een uitgever van stripverhalen. Daarna werd hij 11 jaar lang commercieel directeur in de boekendistributie. “Dat bedrijf onderging een herstructurering waarvan ik het slachtoffer werd”, vertelt Christian Faure. “Ik volgde dus een outplacementproces. Ik begon na te denken over wat ik echt wenste: verderzetten in de wereld van de uitgeverijen, die al terrein aan het verliezen was? De begeleiding werd afgerond en een jaar later had ik een baan als beheerder van universiteitspersen.” Danielle Hoogstoel

DYNAMIEK STARTER CheeeseBox: lach eens naar het vogeltje De in Vorst gevestigde CheeeseBox biedt foto- en videodiensten, naast animatie voor evenementen en field marketing. Hiermee richt ze zich zowel tot particulieren als ondernemingen. Guy Van den Noortgate I n januari 2015 lanceerden Charles de Bellefroid en Amaury de Broux het CheeeseBox concept: een draagbare en op het internet aangesloten fotozuil met daarin een reflex fototoestel, een scherm en een printer. Algauw profileerde de jonge onderneming zich op een markt met veel Belgische en buitenlandse concurrenten. “Aanvankelijk bestemden we onze diensten tot particulieren”, vertellen de twee ondernemers. “Het duurde echter niet lang voordat we via dit kanaal ook ondernemingen konden overtuigen. In het begin waren we dus voornamelijk in het B2C segment actief, terwijl B2B vandaag ongeveer 80% van onze inkomsten betekent.” Charles en Amaury, de oprichters van Cheeesebox. Het Vorstse bedrijfje moest zich in deze concurrentiële omgeving onderscheiden. “Van meet af aan kozen we voor kwaliteitsvolle producten en diensten. Dit is van fundamenteel belang. Wij zorgen ervoor dat de afgedrukte foto’s scherp en natuurgetrouw zijn. Bovendien zijn wij 24/7 beschikbaar als een probleem zich voordoet op een van onze fotozuilen. Ze zijn op het internet aangesloten. Daarmee kunnen we ook op afstand de goede werking controleren en een eventueel probleem verhelpen. Lukt dat niet, dan gaat een technicus ter plaatse.” De bijzondere aandacht voor de relatie met de klant blijft bijdragen tot de groei van CheeeseBox. De onderneming stelt momenteel een twaalftal mensen tewerk in kantoren die stilaan te klein worden. Cheeesebox beschikt vandaag over nagenoeg 50 fotozuilen. De toestellen worden geinstalleerd tijdens privé evenementen (huwelijken, verjaardagen, avondjes …), maar worden ook gevraagd voor corporate events als productlanceringen, teambuildings, inhuldigingen van winkels enz. Andere producten van het gamma zijn de CheeeseBox mini en de CheeeseBox photocombi. In dat laatste geval zijn Volkswagen T2 combi’s omgebouwd tot een rijdend fotohokje. “Dit marketing tool valt bij de klanten in de smaak. Verleden jaar heeft het Oostenrijkse bureau voor toerisme deze voertuigen gebruikt voor een promotiecampagne over Tirol in een tiental Vlaamse steden. De mensen konden zich laten fotograferen in een Tirools decor, dankzij de technologie van de groene achtergrond. Het publiek kreeg bovendien documentatie evenals allerlei producten en stalen.” De Oostenrijkers waren helemaal gewonnen voor het concept en doen het dit jaar opnieuw in een zestal Europese landen, met de hulp van het Brusselse bedrijf. De B2B markt opent blijkbaar mooie groeiperspectieven. Het gebruik van een fotozuil biedt namelijk heel wat voordelen. De toestellen kunnen trouwens worden gepersonaliseerd met het imago van het merk en/of het product. 52 BECI - Brussel metropool - april 2018 Hierdoor ontstaat een emotionele band tussen de klanten, de onderneming en het merk. De zuilen bevorderen de offline activiteit in verkooppunten of tentoonstellingsruimtes. Ze lokken mensen naar de winkel of de stand en verbeteren de zichtbaarheid van het merk binnen en buiten het uitverkooppunt. Verder stimuleren ze het online verkeer en de zichtbaarheid, door meer bezoekers te lokken naar de webpage of de pagina van de onderneming op de sociale netwerken. Dit kan bijvoorbeeld door gebruikers aan te zetten om deel te nemen aan een ‘likes’-wedstrijd. CheeeseBox blijft innoveren. Vandaag biedt het bedrijf ook 1,20 m hoge lichtgevende letters die op een stand van een vakbeurs voor heel wat impact zorgen. Deze zogenaamde Flash Letters werden net gelanceerd. In de komende jaren wenst de onderneming in het buitenland – en vooral in Frankrijk – het concept te exploiteren waarmee ze in België succes oogstte. Daartoe is ze op zoek naar investeerders. Kandidaten welkom. Informatie: www.cheeesebox.com ● Invest in starters Zeker doen: maak deel uit van de gemeenschap van investeerders om jonge innovatieve bedrijven in Brussel te ondersteunen! • U draagt bij tot de economische ontwikkeling van Brussel • U diversifieert uw beleggingen • U geniet belastingvoordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor starters Mail naar: starters@beci.be https://starters.beci.be/

DYNAMIEK DIGITALE TRANSITIE E-commerce voor iedereen toegankelijk De stap naar het digitale tijdperk is geen voorrecht van de grotere ondernemingen. Met de opkomst van het internet ziet de wereld er vandaag als een dorp uit. Zelfs voor een KMO zijn de zakelijke uitzichten vandaag nagenoeg onbeperkt. Met de nodige begeleiding, uiteraard. V eel bedrijven stellen zich tegenover e-commerce nog steeds terughoudend op. Ze vrezen voor een moeilijk projectbeheer en de complexiteit van de in te schakelen databanken, onder andere wat stockbeheer aangaat. Ondernemingen die de stap toch zetten, doen meestal een beroep op een gespecialiseerd computerbedrijf voor de ontwikkeling van een oplossing op maat. Vaak wordt dit een open source formule die specialistische – en dus dure – vaardigheden vereist en ten slotte uitmondt op een vrij rigide applicatie. Bij elke wijziging moet de softwareontwikkelaar zelf optreden. Maar nu is er SaaS (Software-as-a-Service), een commerciële-exploitatiemodel waarbij een externe dienstverlener op afstand de software ontwikkelt, beheert en onderhoudt. Met een dergelijke aanpak laat e-commerce zich snel en gemakkelijk ontwikkelen, met bijzonder voordelige opstarten exploitatiekosten. Vandaag brengen SaaS ontwikkelaars als Wix of WiziShop zeer professionele e-commerce oplossingen op de markt. Zij concurreren rechtstreeks met grote spelers als WordPress of Magento. Hun voordelen: zeer soepele, gebruiksvriendelijke en evolutieve software en oplossingen die zeer geschikt zijn voor kleine organisaties omdat ze geen specifieke ontwikkeling of installatie vereisen. Nu, een e-commerce website moet in de strategie van de onderneming kaderen. De inrichting van een website is trouwens slechts een eerste stap van een algemeen commercieel plan waarvan de klant de spil vormt. Het is daarom van fundamenteel belang om advies in te winnen van een dienstverlener die deze technologie onder de knie heeft en over voldoende ervaring beschikt om de klant bij te staan vanaf de allereerste stappen van het denkproces. Een SaaS oplossing laat zich inderdaad snel ontwikkelen, installeren en onderhouden, maar zonder integratie met de interne modules van de onderneming (voorraadbeheer, inventaris, boekhouding, facturatie enz.) levert ze weinig op. Bovendien verdienen de ergonomie en de gebruiksvriendelijkheid van de e-commerce website extra aandacht. Dit geldt ook voor de integratie met de sociale media via de blog. Met uw blog verdedigt u zich tegen de ad-blockers die uw reclamecampagnes riskeren te blokkeren (SEA of display). Bovendien moet worden gezorgd voor een mobile friendly website (responsive design), omdat steeds meer gebruikers via een mobiel toestel het internet raadplegen. Idealiter zou het digitaal marketingbureau de onderneming moeten helpen het parcours van de klanten op het web in vijf stappen te optimaliseren in functie van zijn werkelijke verwachtingen en behoeften: 1) de bezoeker aantrekken door nieuwe acquisitiekanalen in te zetten via SEA/SEO; 2) de klanten aanzetten tot aankoop (mede dankzij de ergonomie van de website); 3) de getrouwheid van de koper bevorderen (door toedoen van efficiënte CRM strategieën – Customer Relationship Management); 4) de gedachtewisseling bevorderen (via de blog, het beheer van de gemeenschap of de sociale netwerken) en 5) de klant promoten tot een ambassadeur van het merk. Tot besluit moet u weten dat het feitelijke werk echt zal beginnen wanneer de e-commercewebsite van stapel loopt. In de nabije toekomst wordt digitaal een commodity. Daar bereidt u zich best nu meteen op voor … ● Grégoire Wastelain, Digital Consultant, Get More SPRL gregoire@get-more.be; +32 2 613 18 60 ; www.get-more.be 5 tips om goed van start te gaan 1 Ontwikkel uw website echt vanuit het standpunt van de klant; de structuur moet het koopgedrag van de koper van dichtbij volgen. 2. Ga stapsgewijze te werk: op die manier kunt u de website snel aanpassen. 3. Wacht niet tot uw website live is om het via de sociale netwerken te bespreken. Gebruik de blog vanaf het prille begin, want op die manier verbetert u de zichtbaarheid en dus ook de ranking van de website op zoekmotoren. 4. De inhoud moet klantgericht zijn. Voorzie ook een tijdschema voor de verspreiding. 5. Eenmaal de website operationeel is, vergeet u natuurlijk niet continu in te staan voor het beheer, de inhoud, de begeleiding, de updates enz. BECI - Brussel metropool - april 2018 53

DYNAMIEK TRANSITIE Lowco, een soort ‘Tinder’ van de ecologische transitie Onlangs maakten we kennis met Lowco, een tof ontwerp van applicatie, bedoeld om lokale en low carbon producenten, ambachtslieden en handelaars in de Federatie Wallonië-Brussel te ondersteunen. Johan Debière E lke dag vinden we op App Store en Google Play nieuwe apps voor slimme carsharing, om verspilling van dagelijkse consumptiegoederen tegen te werken of om clandestiene stortplaatsen en gaten in het wegdek te lokaliseren. Laten we nu uitkijken naar een nieuwkomer die nog sterker verankerd is in de ecologische transitie: Lowco, een applicatie waarmee u lokale en low carbon producenten, ambachtslieden en handelaars niet alleen kunt opsporen maar ook op verscheidene manieren ondersteunen. In 2015 is dit niet meer dan een losse idee. Kristoffer Berger, een veelzijdige, pas gediplomeerde student politieke wetenschappen aan de ULB vormt een groepje vrienden met complementaire profielen. Ze verkrijgen een pre-activiteitsbeurs van de Waalse Agence pour l’Entreprise et l’Innovation. Met een vriend antropoloog en een andere die maatschappelijk werker is, schetst hij wat later Lowco zou worden. Het structurele concept werken ze vervolgens af met de steun van de federatie van sociale ondernemingen SAW-B. De interface, die vandaag nog in projectfase is (nvdr: de lancering is in de zomer 2018 gepland), biedt vier rubrieken: voeding, mode/ welzijn, vrije tijd/opleidingen en huis & diensten. Lowcoscope: een betrouwbaar en welwillend evaluatietool De applicatie berust op een evaluatiemodule: de Lowcoscope. “Met dit hulpmiddel dat ons multidisciplinair team heeft ontwikkeld, kunnen zorgvuldig geselecteerde gebruikers (de zogenaamde ‘Lowcomotoren’) aan de hand van een analyseschema de voorgestelde handelszaak, ambachtsman, restaurant of dienst beoordelen”, vertelt Kristoffer. Let wel: dit heeft niets te maken met de kritiek die we vaak tegengekomen op platformen als Amazon of Tripadvisor. “Lowco is noch toegeeflijk, noch verwoestend. Wij willen de gebruikers van Lowco er toe brengen een welwillende houding aan te nemen tegenover de lokale handelaars, ambachtslieden en producenten.” Op die manier wil Lowco bijdragen tot een evenwichtige informatie: de consument wordt geïnformeerd over de aard van de aangeboden producten en diensten; anderzijds draagt hij, door zijn aankopen in dit verkooppunt, bij tot meer duidelijkheid over het betrokken economische model. Kristoffer 54 BECI - Brussel metropool - april 2018 Van links naar rechts: Corentin Bastin, Kristoffer Berger en Antoine Ramet, drie oprichters van het Lowco project. Berger windt er geen doekjes om: “Onze aanpak is opbouwend. Wij mikken op ecologische liefde op het eerste gezicht om langdurige relaties aan te knopen tussen de consumenten en de lokale en duurzame producenten en ambachtslieden”. Vandaar de vergelijking van Lowco met een soort Tinder van de ecologische transitie. Met de app kunnen de gebruikers bovendien de aanbiedingen van de geregistreerde handelaars, ambachtslieden en producenten evalueren. Denk maar aan de lancering van een nieuwe dienst, een nieuwe biokaas, een nieuwe milieuvriendelijke leveringsformule enz. Lowco financiert zich door een bijdrage van 50 euro te vragen aan de geregistreerde producenten en handelaars. Dit betekent minder dan 14 cent per dag. Omdat Lowco te maken heeft met het verenigingsleven, zijn contacten aan de gang met overheden om bijkomende steun te verkrijgen. Het model zal bovendien gebruikmaken van het vrijwilligerswerk van een gemeenschap van ‘Lowcomotoren’. “Vandaag hebben we nog niet gecommuniceerd, maar we mogen al rekenen op een twintigtal Lowcomotoren die hun hulp spontaan hebben aangeboden om de applicatie in werkelijke omstandigheden uit te testen. Die mensen komen van overal en bevestigen dat het project werkelijk aan een verwachting van de consument beantwoordt, zeker omdat we nog niet actief zijn gaan communiceren.” Een ander aanmoedigend element is de zogenaamde ‘growdfunding’-campagne (een knipoogje aan crowdfunding), die eind 2017 door Village Partenaire werd georganiseerd en die ondertussen al meer dan € 10.000 euro van zowat 350 donoren heeft vergaard. ● Informatie: https://lowco.org D.R.

DYNAMIEK TRANSITIE Kringloop zet voet aan wal in Brussel Bouw, voeding, stedelijke landbouw, mode … Overal in Brussel bewijst het kringloopconcept zijn degelijkheid. Dit blijkt uit de talrijke laureaten van de editie 2017. Waarschijnlijk wordt 2018 minstens even boeiend. Johan Debière H et voordeel van wedstrijden is dat ze initiatieven voor het voetlicht brengen die anders misschien onopgemerkt zouden voorbijgaan. En als een dergelijke door de overheid georganiseerde wedstrijd bovendien een financiële stimulans inhoudt, dan is dat aardig meegenomen. Bekendheid en financiële steun, dus. Die gingen naar ondernemingen en projecten als bouwbedrijf Louis De Waele, dat zijn teams mobiliseerde voor mooie kringloopprojecten op de werf Horta – voor de zetel van het RSZ – en de werf Logis Floréal in Watermaal-Bosvoorde. Laten we, in totaal andere sectoren, ook Isatio en Skyfarms vermelden. Het door Maria Isabel Nogueras Vila gedragen Isatio project biedt kwaliteitsvolle kleren, gemaakt van restpartijen uit de textielindustrie. Op die manier kon in 2017 1600 kg afval worden vermeden (zie Brussel Metropool nr. 52 van oktober 2017). Skyfarms biedt van zijn kant deskundigheid in de inrichting van moestuinen op onverwachte stedelijke oppervlaktes: daken, terrassen enz. Lili Bulk, een schoolvoorbeeld “Ik waardeerde onder andere projecten als Rotor, No Waste, Jacques Delens en Lili Bulk”, zegt Laura Rebreanu, milieu-adviseur bij Beci. De door Florence Posschelle en Aurélie Manzi opgerichte Lili Bulk combineert twee passies: die van Florence voor het nul-afvalconcept, en die van Aurélie voor duurzame voeding. 56 BECI - Brussel metropool - april 2018 “Wij dachten aan een online kruidenierszaak zonder productie van afval, met bulkproducten die klaar voor gebruik zijn”, vertelt Florence. Beide dames krijgen nu de hulp van Frédéric Hebbelinck en hechten natuurlijk nog steeds evenveel belang aan duurzame, bio, gezonde voeding uit zo kort mogelijke bevoorradingsketens. Nu stelt zich echter ook de vraag van de verpakking en de ‘howto’. Florence: “Vandaag werken wij met een systeem van glazen bokalen met 1 of 2 euro statiegeld die de consumenten bij de aangesloten handelaars weer binnenbrengen. De lege bokalen keren via de winkel terug en vertrekken naar de Nos Pilifs hoeve, een beschutte werkplaats die onlangs onze logistieke partner is geworden. De bokalen worden daar gewassen, gedroogd en opnieuw met onze voedingsmiddelen gevuld.” Het goede nieuws is dat de kruidenierszaak binnen die beschutte werkplaats zelf al beschikt over een degelijk distributienetwerk in het Brusselse Gewest. “Dit vertegenwoordigt een tiental verkooppunten dat onze e-commerce website komt versterken. Ons concept wil de consument toegang verschaffen tot alle producten die hij dagelijks voor zijn voeding nodig heeft: granen voor het ontbijt, rijst en pasta, gedroogd fruit, zaden en kant-en-klare maaltijdmixen”, verduidelijkt Florence. In dit opzicht scoort de kringloopaanpak van Lili Bulk bijzonder goed: “Deze maaltijdmixen verkopen wij online en via de verscheidene verkooppunten die ons vertegenwoordigen. Hiermee beschikken de mensen over alle nodige ingrediënten voor een gemakkelijk voor te bereiden maaltijd. En de lege bokaal kan gewoon in een verkooppunt worden binnengebracht.” Het ganse proces leeft duidelijk het concept van de kringloopeconomie na en vervangt voordelig de klassieke bio gerechten die nog vaak in plastieken verpakkingen voor eenmalig gebruik worden aangeboden. In november verleden jaar werd het project van de drie bijzonder opgetogen vennoten in de bloemetjes gezet door Be Circular. Lili Bulk krijgt, naast deze eerbetuiging, een subsidie en steun van de overheid. “Met deze dubbele steun zullen we onze bestaande activiteit kunnen verstevigen om rendabel te worden. Misschien zullen we onze kringloopaanpak ook in andere regio’s of zelfs in het buitenland kunnen ontwikkelen.” De financiële steun van het Gewest bedraagt 30.000 tot 200.000 euro, naargelang van de categorie. Als ook u wenst te registreren, dan moet u uw project vóór 15 mei om 12 uur ingediend hebben … ● Informatie: www.lili-bulk.com ; www.circulareconomy.brussels ©Arctik

Bouwsector in het Brussels Gewest: naar meer circulariteit lariteit In het raam van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE) werd net een publicatie over de bouwsector in Brussel voltooid. De publicatie werd gecoördineerd door Leefmilieu Brussel en kwam tot stand in samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad (CBBH), het BRC Bouw en het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf. De brochure bevat zowel in cijfers uitgedrukte vaststellingen als perspectieven voor de toekomst. Bovendien lanceerde het Gewest net een nieuwe projectoproep voor circulaire werven. Er beweegt iets in de bouwsector in ons stadsgewest! Nieuwe publicatie De brochure bestaat uit 2 delen. Elk deel is gebaseerd op 4 pijlers: Gebouwenbestand – Grondstoffen – Ondernemingen – Werkgelegenheid en opleiding. Het eerste deel geeft een stand van zaken van de sector in cijfers, op basis van een grote inzameling van gegevens In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest krijgen we te maken met een problematiek die kenmerkend is voor grote, oude en dichtbevolkte steden : Weinig beschikbare ruimte voor nieuwbouw VEELEER renoveren dan bouwen Een slecht presterend bestaand gebouwenbestand NOODZAAK om te renoveren om de energieprestatie van het gebouwenbestand te verbeteren Toekomstige renovatieprojecten KANS om oude gebouwen om te vormen tot stedelijke materiaalbanken/-mijnen NOODZAAK om de bezetting van de gebouwen te maximaliseren KANS voor een circulair beheer van het gebouwenbestand DE BOUWSECTOR IN BRUSSEL STAND VAN ZAKEN EN VOORUITBLIK: OP WEG NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE bij de gewestelijke bouwactoren. Dit overzicht maakt het mogelijk de evolutie van de sector in de volgende jaren te volgen en de impact van de acties die werden ondernomen voor de overgang naar de circulaire economie te analyseren. Het tweede deel van de publicatie stelt ons de visie naar 2050 toe voor, zoals uitgewerkt door de, zowel openbare als particuliere, partners uit de sector. De lezer vindt er ook de doelstellingen van een overgang naar de circulaire economie. Er worden tal van interessante, concrete voorbeelden van circulaire praktijken in de sector aangekaart. U vindt de inhoud van deze publicatie online terug via www.circulareconomy.brussels/de-bouwsector-inbrussel-stand-van-zaken-en-vooruitblik-op-weg-naar-eencirculaire-economie Nieuwe Be Circular-projectoproep Op 22 februari heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het startschot gegeven voor de derde editie van de projectoproep “Be Circular - Be Brussels”. De projectoproep richt zich tot bouwaannemers en maakt het mogelijk tot 30.000 euro aan technische en fi nanciële steun te verkrijgen om de werven te beheren vanuit het standpunt van de circulaire economie. Om deel te nemen aan deze projectoproep moet uw werf uitgevoerd worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gesubsidieerde acties van circulaire economie mogen ook niet zijn gestart vóór de datum van de lancering van de projectoproep (22/02/2018). U kunt zich kandidaat stellen tot 15 mei 2018 om 12 uur! Bel het nummer 1819 om alles te weten over de projectoproep of surf naar www.circulareconomy.brussels/. De volgende infosessie vindt plaats op 19 april in de lokalen van hub.brussels, Charleroisesteenweg 110 – 1060 Brussel. MEER INFO: www.environnement.brussels • www.circulareconomy.brussels

DYNAMIEK OVERHEIDSOPDRACHTEN Voor een sterker economisch weefsel Brusselse KMO’s kunnen makkelijker toegang krijgen tot overheidsopdrachten wanneer de procedures vereenvoudigd worden en de publicatie online gebeurt. De casus van Leefmilieu Brussel toont aan dat hierin belangrijke stappen zijn gezet. Peter Van Dyck L eefmilieu Brussel (LB) heeft een grote expertise in overheidsopdrachten. Deze unieke administratie bekommert zich om het milieu in de meest brede zin van het woord. De activiteitendomeinen van Leefmilieu Brussel zijn heel uitgebreid: van luchtkwaliteit, energie en bodembeheer, over geluidshinder, elektromagnetische golven, afvalbeheer, duurzaamheid, natuur en biodiversiteit tot dierenwelzijn, het beheer van groene ruimten en natuurgebieden, het beheer van onbevaarbare waterlopen en de strijd tegen de klimaatverandering. Het mag dan ook niet verwonderen dat LB elk jaar weer een groot aantal overheidsopdrachten realiseert (zie kader). Ze betreffen de aankoop van materiaal (werk- en beschermuitrusting, duurzaam meubilair, bedrijfsvoertuigen …), van diensten (onderzoeksopdrachten, consultancy, technische expertise) of de uitvoering van werken (voornamelijk het onderhoud van groene ruimten). De Brusselse milieuadministratie blinkt nu uit, maar ooit was het anders. In een rapport van 17 juli 2013 stelde het Rekenhof fouten en onjuistheden vast bij de toekenning van overheidsopdrachten door Leefmilieu Brussel. Een aantal procedures werden onvolledig en verouderd genoemd. De situatie en de problemen die in het rapport beschreven staan, komen absoluut niet meer overeen met de realiteit van het huidige functioneren van het instituut. Vooreerst riep Leefmilieu Brussel een aparte dienst ‘Overheidsopdrachten’ in het leven. Deze telt vandaag negen voltijdsequivalenten die allen goed opgeleid zijn en zich continu bijscholen (een noodzaak met de vele reglementeringen). Daarnaast initieerde LB interne operationele procedures, met strenge regels voor de registratie en archivering van alle stukken in de dossiers. Buiten de muren De dienst ‘Overheidsopdrachten’ neemt op dit moment een strategische en transversale positie binnen LB in. Op het vlak van de publicatie van aanbestedingen ondersteunt hij de andere diensten. Veel aandacht gaat naar de kwaliteit en het professionalisme van de selectieprocedures en de toekenning van opdrachten. De dienst ‘Overheidsopdrachten’ laat zich voor zeer technische en complexe dossiers en voor uiterst specifieke juridische kwesties op zijn beurt bijstaan door een gespecialiseerd advocatenbureau en andere experten. De toenemende samenwerking tussen deze centrale dienst en de andere departementen van LB werd bezegeld met de ondertekening van een service level agreement (SLA) en de maandelijkse bijeenkomst van een userclub – met vertegenwoordigers van de dienst en van de operationele 58 BECI - Brussel metropool - april 2018 Leefmilieu Brussel (hier gebouwen op de site van Tour & Taxis) is een ware deskundige in overheidsopdrachten: de organisatie heeft er in 2017 meer dan 700 uitgeschreven. divisies rond de tafel – die als doel heeft procedurekwesties uit te wisselen. “We treden hoe langer hoe meer buiten onze muren”, weet Nathalie Guilmin, woordvoerder van Leefmilieu Brussel. “We zijn geïnteresseerd in hoe de vele aspecten die bij aanbestedingen komen kijken, elders aangepakt worden en stimuleren de uitwisseling van goede praktijken met andere Brusselse autonome bestuursinstellingen.” Kluwen van reglementen Een voorbeeld van problemen waarmee men bij overheidsopdrachten kan geconfronteerd worden, is het opstellen van de bestekken en meer bepaald het redigeren van technische clausules en de analyse van de offertes. De reglementering hierrond evolueert voortdurend. Niet alleen is er de nieuwe Europese richtlijn rond overheidsopdrachten die in een Belgische richtlijn is omgezet en sinds 30 juni 2017 van kracht is, er zijn ook verschillende ordonnanties en besluiten van de Brusselse hoofdstedelijke regering waarmee men rekening moet houden, onder meer rond de administratieve en budgettaire controle, én er is het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) waar nog veel onduidelijkheid over bestaat. Om aan alle regels te helpen voldoen, zoekt LB al meerdere jaren zijn toevlucht in een computerprogramma dat de integratie van de richtlijnen in de lastenboeken vergemakkelijkt. Een ander aandachtspunt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de lokale verankering. Plaatselijke KMO’s moeten reële kansen krijgen om mee te dingen voor aanbestedingen. Volgens een studie van onderzoeksbureau Vito (zie artikel op blz. 60) zorgt dit immers voor een belangrijke meerwaarde voor het concurrentieel houden van de lokale markt. Leefmilieu Brussel is zich hier heel erg van bewust. “Wij wensen de samenwerking met onze partners op het terrein en met gespecialiseerde kleine organisaties © Reporters

DYNAMIEK nog te intensifiëren”, zegt Nathalie Guilmin. “Samen met Easybrussels werken wij aan de vereenvoudiging van onze administratieve procedures, wat toelaat om kleinere organisaties die niet over juridische en administratieve hulp beschikken toch op tijdrovende en complexe bestekken in te gaan.” Luisteren naar privésector Concreet omarmt en promoot LB het gebruik van webapplicaties die aangeboden worden via het door de federale overheid ontwikkelde e-Procurementplatform en dan meer bepaald e-Notification (voor de publicatie van de overheidsopdrachten) en e-Tendering (voor het ontvangen van offertes in elektronisch formaat). De voordelen van deze applicaties zijn een grotere doeltreffendheid en efficiëntie van de aankoopprocedures, een administratieve vereenvoudiging, de transparantie van de procedures voor overheidsopdrachten Hoeveel aanbestedingen schrijft LB uit? In 2017 schreef Leefmilieu Brussel, voor alle procedures, 746 overheidsopdrachten uit, samen goed voor een budget van bijna 56 miljoen euro. De afdeling ‘Facilities & bouwkundig patrimonium’ tekent voor het grootste aantal aanbestedingen (75 per jaar). Het gaat hier grotendeels om de aankoop en het onderhoud van materiaal en uitrustingen en over onderhoudswerken aan sites die door LB beheerd worden. De afdeling ‘Informatie, algemene coördinatie, circulaire economie en duurzame stad’ lanceerde 49 overheidsopdrachten. Het gros daarvan betrof dienstverlening in communicatie, consultancy en ondersteuning van de activiteiten van het instituut. De afdeling ‘Kwaliteit van het leefmilieu en natuurbeheer’ schreef 36 aanbestedingen uit voor diensten en werken met betrekking tot het beheer van het Zoniënwoud en voor services en benodigdheden geleverd aan het labo van LB. De afdeling ‘Groene ruimten’ lanceerde 34 overheidsopdrachten, vooral voor het onderhoud van groene ruimten. De afdeling ‘Energie, lucht, klimaat en duurzame gebouwen’ deed via 25 aanbestedingen een beroep op advies en expertise voor diverse projecten. De afdeling ‘Vergunningen en partnerschappen’ gaf 21 overheidsopdrachten voor werken en diensten aan missies gelieerd aan waterbeheer en geluidshinder. De afdeling ‘HR en financiën’ had 20 aanbestedingen, grotendeels in verband met de opleiding van personeel van LB en expertise in human resources. Tot slot waren er 19 aanbestedingen van de afdeling ‘Inspectie en verontreinigde bodems’, voornamelijk voor materiaal en diensten met betrekking tot de sanering van gronden. Seminarprogramma Beci organiseert in 2018 een cyclus van seminars over ‘Overheidsopdrachten’. De volgende sessies: 25.04 Ingaan op een overheidsopdracht / bouw en sociale woningen (met CityDev en de BGHM) – plaats: CBBH 12.06 De evaluatie van uw offerte / verontreinigde bodems: voor een miljard meer – plaats: Beci Informatie en inschrijvingen: Caroline Coutelier, 02 643 78 13 — cco@beci.be De seminarcyclus begon op 14 maart bij Leefmilieu Brussel. en een betere mededinging. Momenteel publiceert LB zijn opdrachten waarvan het bedrag de nationale publicatiedrempel (€ 144.000) overschrijdt via het e-Notificationplatform. Sommige opdrachten vragen nu al het gebruik van het e-Tenderingplatform voor de indiening van offertes. De administratie van LB zal het gebruik van e-Tendering geleidelijk veralgemenen voor het indienen van de offertes voor alle opdrachten van meer dan € 30.000. “Naast die online publicatie hopen we ook informatiesessies te organiseren die focussen op het Brusselse economische weefsel en willen we actief participeren aan de seminars van Beci”, zegt Nathalie Guilmin. “Dit getuigt van onze bereidwilligheid om een toenadering tussen de publieke en de private sector te bewerkstelligen. We willen onze gesprekspartners in de privésector een luisterend oor bieden en het is onze vurige wens om de synergiën met deze sector te versterken. In de loop van dit jaar zetten we nog stappen in de prospectie van overheidsopdrachten die ervoor moeten zorgen dat de beheerders van de aanbestedingen de privésector verder aftasten en in grotere interactie met het economische weefsel gaan opereren.” ● BECI - Brussel metropool - april 2018 59 © Isopix

DYNAMIEK OVERHEIDSOPDRACHTEN Voorbeeldbestekken voor een kringloopeconomie De overheidsopdrachten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben het potentieel om in de richting van een kringloopeconomie op te schuiven. Alle Brusselse stakeholders zijn vragende partij om circulair aankopen concreter en bekender te maken via voorbeeldbestekken, opleidingen en pilootprojecten. Peter Van Dyck K unnen overheidsopdracht worden? Onderzoeksbur VITO ging, via een studie van de situatie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op zoek naar het antwoord. In het kader van het onderzoek organiseerde het een workshop ‘Circulaire economie en overheidsopdrachten in Brussel’ met vertegenwoordigers van alle lokale stakeholders: het bedrijfsl ven, de burgers, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden. Daar werd duidelijk dat, om een transitie naar een kringloopeconomie te realiseren, een grote betrokkenheid van al deze partijen absoluut noodzakelijk is. De deelnemers aan de workshop id den de vijf belangrijkste obstakels circulair aankopen te komen. Op één staat een gebrek aan kennis van de circulaire economie (CE) en de circulaire criteria en een al even groot gemis aan CE/Life Cycle Costing (LCC) tools om de circulariteit te meten en offertes te vergelijken. Twee: de angst voor de meerkosten. Drie: interne tegenstellingen in organisaties, waardoor er geen eensgezindheid bestaat over de rol van de aankoper. Vier: onduidelijkheid over het aanbod van de markt en over het benutten van de lokale competenties. Vijf: de wettelijke toelaatbaarheid. In zijn studie formuleert VITO heel wat mogelijke oplossingen. Een aantal daarvan werden mee door de Brusselse stakeholders aangedragen. Zo pleitten zij voor het ruimer bekend maken van cases met financiële voordelen. Men moet op zoek naar een geschikt ‘incentive systeem’ dat overheidsaankopers motiveert, door op voordelen van de CE te wijzen. Zo kunnen de besparingen die gegenereerd worden met circulaire overheidsopdrachten gebruikt worden voor andere doeleinden. De belangrijkste aanbeveling van de stakeholders betrof het bekender en concreter maken van circulaire aanbestedingen. Dit kan gebeuren via pilootprojecten, de uitbreiding van de bestaande helpdesk met CE expertise, het opzetten van een lerend netwerk, opleidingen en voorbeeldbestekken. De Brusselse partijen rond de tafel legden ook de vinger op de behoefte aan gebruiksklare circulaire criteria, clausules, modelbestekken en procedures voor aankopers (de zeer gebruiksvriendelijke interface bibliotheek met duurzaam60 BECI - Brussel metropool - april 2018 heidscriteria die in Zweden bestaat, zou voor inspiratie kunnen zorgen). De akeholders verzuchtten verder dat e CE criteria verifieerbaar en op elkaar afgestemd zouden moeten zijn. ools om circulariteit te meten en ertes te vergelijken kunnen eveneens t open source, eenvoudig en uniorm zijn in Brussel, Vlaanderen, Wallonië en bij uitbreiding in de andere lidstaten van de Europese Unie. Groepsbegeleiding voor KMO’s ziet er naar uit dat de suggesties die O-rapport aansluiten, zoals de vraag selingsmomenten en een ‘lerend nsluiten bij de plannen die de Brusng heeft ontvouwd. Het Gewestelijk amma voor Circulaire Economie (GPCE), door de Brusselse regering in maart 2016 goedgekeurd, heeft zich als doel gesteld om de transitie naar meer Brusselse overheidsopdrachten die zich op oplossingen voor de circulaire economie toespitsen, goed te begeleiden. 56 % van de Brusselse overheidsopdrachten ontvangt minstens één offerte van een Brusselse onderneming, en 41 % van deze zelfde opdrachten wordt aan een Brusselse onderneming gegund. Aldus het verslag van Vito. Het GPCE voorziet maatregelen om de Brusselse overheidsdiensten te ondersteunen bij het opstellen van voorbeeldbestekken. Parallel daarmee ziet het programma mogelijkheden om te sleutelen aan de offertes van Brusselse ondernemingen. Men spreekt ook over een samenwerking met organisaties die de Brusselse of Belgische ondernemingen vertegenwoordigen, zoals de Kamer van Koophandel en werkgeversfederaties, om zich voor te bereiden op het tegemoet komen aan de algemene ambities van circulaire overheidsopdrachten. Een van de maatregelen zou zijn om KMO’s of andere organisaties die zelf over onvoldoende capaciteiten beschikken om op circulaire openbare aanbestedingen in te gaan, in groep te begeleiden. Precies waar de stakeholders om vragen dus. ● © Reporters

DYNAMIEK MEER FAILLISSEMENTEN IN BRUSSEL Wie zijn de ondernemers in moeilijkheden? 2017 was een recordjaar voor faillissementen, met meer dan 10.800 ondernemingen die in België over de kop gingen. Vooral het Brussels Hoofdstedelijk Gewest scoorde barslecht, met 2.780 faillissementen, 34% meer dan het jaar voordien. Olivier Kahn, de coördinator van het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden (COm) schetst voor ons het profiel van deze gefailleerde ondernemers. W at ondernemers in moeilijkheden kenmerkt? In België bestaan op dit gebied geen duidelijke stereotypen! “Alle sectoren zijn getroffen en eender wie kan in zijn loopbaan als ondernemer moeilijkheden ondergaan”, stelt Olivier Kahn. Ondernemers (en ondernemingen) in moeilijkheden zijn ook niet talrijker in een of andere leeftijdsklasse. Sommigen gaan failliet na jarenlang te hebben gevochten voor hun overleving, omdat de concurrentie meedogenloos bleek. Of omdat ze de digitale stap niet hebben durven zetten. Of nog omdat ze geen antwoord meer boden voor de nieuwe verwachtingen van de klant. “We stellen inderdaad vast dat veel oudere bedrijven (10 jaar en meer) een beroep doen op de diensten van het COm”, vertelt Olivier Kahn. “Vaak is hun activiteit vandaag voorbijgestreefd. Vandaar het belang om regelmatig de business in vraag te stellen en een nieuwe wending te geven aan de onderneming.” Maar we zien ook heel wat pas opgerichte ondernemingen die er al meteen de brui aan geven. “Veel starters berusten op een zwak businessmodel: de inkomsten zijn utopisch en de praktische uitvoering van de goede idee blijkt ingewikkeld te zijn”, betreurt hij. Een diepgaande kennis van het beroep is natuurlijk van doorslaggevend belang, maar een diploma beschermt nooit tegen crisissen. Het COm helpt ondernemers met zeer uiteenlopende opleidingsniveaus. Sommige profielen zijn bijzonder gespecialiseerd, maar ook verticaal. De moeilijkheden beginnen door een gebrek aan goede reacties buiten deze specifieke competenties. “In onze samenleving die constant evolueert, is een permanente en transverse vorming vandaag een noodzaak”, aldus nog Olivier Kahn. Faillissementen in alle sectoren De afgelopen maanden had het COm veel te maken met detailhandelaars. “De koopgedragingen zijn volop aan het veranderen en de handelaars weten nog niet hoe ze hun activiteiten moeten positioneren tegenover deze verschuivingen”, verklaart Olivier Kahn. De aanpassing van ‘grote merken’ aan de lokale behoeften en verplichtingen kan ook een zware impact hebben op de activiteiten van kleine handelszaken (verhuizing naar de stadskern, kosteloze leveringen enz.), die bovendien onder de mobiliteitsproblemen in het Brusselse Gewest gebukt gaan. Behalve (vaak dodelijke) kortingen, nemen de handelaars weinig maatregelen. Ze lanceren wel enkele nieuwe ideeën, maar aan een diepgaande hervorming van hun commercieel en economisch model Olivier Kahn, coördinator van het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden (COm). beginnen ze maar al te zelden. Ook dienstverlenende ondernemingen ondergaan moeilijkheden, grotendeels door de digitalisering die de concurrentie direct of indirect aanscherpt. “En wat e-commerce betreft, is het vandaag nutteloos om er zich tegen te verzetten: er mee leren leven is de boodschap”, adviseert de coördinator van het COm. Bij de vrije beroepen constateren we nu sinds enige tijd eveneens een aantal spanningen. Een van de betrokken beroepen zijn de advocaten: “Ze zijn heel talrijk in het Brusselse Gewest en de concurrentie woedt daarom genadeloos. De opkomst van websites voor juridische bijstand zal natuurlijk niet bijdragen tot een verbetering van deze situatie.” ● Het COm in een notendop Het in het Brusselse Gewest actieve Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden (COm) heeft tot taak hulp te verlenen aan zelfstandigen en bedrijfsleiders om hun beroepssituatie in kaart te brengen en oplossingen te vinden voor de problemen waarmee ze geconfronteerd zijn. Het COm biedt bekwaamheden in een heleboel domeinen: financiën, recht, strategie, human resources, management enz. Het COm werd 10 jaar geleden opgericht en gefinancierd door Beci en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Jaarlijks helpt het centrum nagenoeg 2.000 ondernemers, volledig gratis. Informatie en aanvragen voor een afspraak op www.beci.be of www.Ced-com.be BECI - Brussel metropool - april 2018 61

DYNAMIEK SOCIAL SELLING De verkoop ontwikkelen in 2018? Prospectie is vandaag een totaal andere uitdaging dan 10 jaar geleden. De technologieën zijn anders en daarom ook de relatie met de klant. Smartphone en de sociale netwerken overheersen ons dagelijks leven. Facebook, LinkedIn, Twitter, Instagram zijn alomtegenwoordige hulpmiddelen, zeker in ons beroepsleven en in de zoektocht naar nieuwe klanten. Dit heeft te maken met het concept van social selling. H et voor veel ondernemers nog onduidelijke concept van social selling kan een zeer doeltreffend prospectietool worden. Het gebruikt de sociale netwerken om de verkoop te ontwikkelen. Een louter privégebruik van sociale media als Facebook, LinkedIn of Slideshare ombuigen naar een ultra efficiënt verkoopmiddel, hoe doet u dat? De klant van 2018 is online. Hij heeft alles bij de hand niet alleen om de markt te evalueren, maar ook de verscheidene producten en diensten die hij nodig heeft. Zijn houding tegenover consumptie is veranderd en hij speelt nu als consument een actieve rol in de keuzes die hij maakt. Met de social selling dienen de netwerken als springplank om zich strategisch te positioneren ten opzichte van zulke 2.0 klanten. Deze netwerken hebben gemeen dat ze zich focussen op de relaties van mens tot mens. Deze aanpak valt zeker te verkiezen boven een relatie van bedrijf tot mens, die veel minder persoonlijk en aantrekkelijk overkomt. Het proces begint dus idealiter met de optimalisering van uw eigen persoonlijke profielen. Maak ze aantrekkelijker en onderstreep de aangeboden waarde: producten, bekwaamheden, deskundigheid enz. Vervolgens breidt u het netwerk geleidelijk uit door er zoveel mogelijk mensen bij te betrekken. Doe dat via een niet-commerciële en geïndividualiseerde benadering. Word de ‘spontane reactie van de markt’ Met een deelname aan relevante discussiegroepen identificeert u gemakkelijk nieuwe potentiële klanten en blijft u op de hoogte van de behoeften van de markt. Publiceer regelmatig kwaliteitsvolle inhoud in verband met uw vaardigheden. Als gebruiker van social selling bouwt u op die manier aan uw reputatie als deskundige en wordt u een – of liever ‘de’ – referentie voor de consument. Interageer zoveel mogelijk met de klanten en prospects op de sociale netwerken, onder andere over hun eigen successen: dit zal bijdragen tot het welslagen van uw eigen strategie. Eenmaal u op deze manier bezig bent, creëert u heel gemakkelijk belangstelling bij nieuwe prospects – en nieuwe nuttige contacten. Een veel voorkomende valkuil in een social selling strategie is het gebruik van de sociale media uitsluitend om 62 BECI - Brussel metropool - april 2018 de diensten en producten van uw onderneming te promoten. De consument is dit type berichten al gauw moe, omdat ze hem geen enkele bijkomende kennis opleveren. De uitzender van dergelijke berichten wordt niet aangezien als een referentie in zijn domein, maar als een gewone verkoper, zonder toegevoegde waarde. Social selling is dus een geïntegreerde techniek om op de sociale netwerken een e-reputation te ontwikkelen en vervolgens de ‘spontane reactie van de markt’ te worden: de bron van oplossingen in dit specifieke domein. Op die manier ontwikkelt u een sfeer van vertrouwen waarin sterke interpersoonlijke relaties met toekomstige klanten zich kunnen ontplooien. De doeltreffendheid van social selling werd aangetoond: de eerste social sellers verkopen vlotter en sneller dan de anderen. ● Verdere stappen Het #SocialSellingForum Brussels is het trefpunt van al wie zijn ervaring met Social Selling wil delen. 40 animators helpen u het Waarom en het Hoe van #SocialSelling in te zien. ➜ Leidinggevenden: waarom en hoe ontplooit u Social Selling in uw teams? ➜ Verkopers: welke zijn de goede praktijken op de professionele sociale netwerken? ➜ Marketeers: hoe helpt u de Social Sellers in aanwezigheid op de sociale netwerken uit te breiden en klanten aan te trekken? ➜ Ondernemers: hoe maakt u gebruik van LinkedIn om uw beroepsimago en uw zaken te ontwikkelen? Waar? Beci, Louizalaan 500, 1050 Brussel Wanneer? Op 19 april – verscheidene workshops en sessies tijdens de dag Contact: Laurie Verheyen – lv@beci.be – 02 210 01 75

DYNAMIEK NON-VERBALE COMMUNICATIE De verborgen invloed van de gebaren op uiteenzettingen Onze non-verbale communicatie beheersen? Een noodzaak voor wie wil overtuigen en motiveren. Onbewust herhaalde gebaren worden namelijk ervaren als onbeholpen en/of als een interferentie die uiteindelijk zelfs onze woorden tegenspreken. D ankzij een beter inzicht in onze lichamelijke houding en onze gebaren begrijpen we eerst en vooral beter waarom we de aandacht van het publiek of onze zelfbeheersing kwijt zijn. Nadien is het gemakkelijker om dit te verhelpen. We beschikken allemaal over het vermogen om een ‘publiek zelfbeeld’ te ontwikkelen en te beheersen, zonder daarbij onze authenticiteit te verliezen. Het is dit facet van onszelf dat tijdens presentaties, tijdens een evenement of voor de camera optreedt. Non-verbale communicatie Met non-verbale communicatie bedoelen we gewoonlijk alle lichamelijke houdingen: van de gebaren tot de blik, de stem, de intonatie en de spraaksnelheid. Ons persoonlijk gestructureerd gebarenregister komt aanvankelijk voort uit onbewuste nabootsingen in ons gezin, vervolgens uit onze omgeving en uiteindelijk uit de kringen waar we actief in zijn. Bij stress nemen deze ‘herhaalde gebaren’ toe. Een presentator zal bijvoorbeeld zijn keel vaker schrapen dan normaal of zich zo vaak het gezicht krabben dat hij een irriterende indruk achterlaat. Dit gebarenregister veranderen, dat al in de prilste kinderjaren is ontstaan, lijkt moeilijk tot onmogelijk. En toch… Een neutrale en welwillende observatie laat ons bewust worden van de manier waarop we ons uiten en bewegen. Eenmaal we ons bewust zijn van onze houding en gebaren, krijgen we de kans om die te veranderen of in ons voordeel te laten spelen. De meest succesvolle sprekers verfijnen trouwens hun houding in de loop van de tijd om meer samenhang te creëren tussen wat ze zeggen en wat ze laten zien. Het publieke zelfbeeld “Ik kan het niet, het ligt niet in mijn aard.” Gebaren aanpassen die aanvoelen als een deel van uw identiteit, geeft de indruk minder authentiek te zijn of zelfs uw persoonlijkheid te verliezen. Deze vrees verschijnt in het bijzonder wanneer de publieke ‘zelf’ op eenzelfde niveau wordt geplaatst als de privé ‘zelf’. Dit schept verwarring, zoals wanneer iemand probeert te behagen wanneer het eigenlijk op overtuigen aankomt. Uit deze verwarring en deze verschillende belangen kan een angst voortkomen om in het openbaar te spreken. Zijn eigen gebaren begrijpen en ze veranderen voor een toespraak, verandert of ontaardt een persoon in geen geval. Het is een manier om te dit ‘publieke zelfbeeld’ te bereiken, dat nodig is voor elk type toespraak. Een flink deel van de hersenactiviteit is verbonden aan vitale mechanismen: ademhalen, praten ... De toegepaste neurowetenschap vertelt ons dat we sommige aspecten van deze automatismen kunnen beheersen en er meer controle over kunnen winnen. Daarnaast helpen yogatechnieken in combinatie met toneelpraktijken ons om onze eigen ademhaling beter waar te nemen, wat nuttig is voor onze frasering en onze spraak. Een dergelijke aanpak levert talrijke voordelen op: beter stressbeheer, meer zelfvertrouwen, een stabielere en meer zelfzekere lichamelijke houding, versterking van het geheugen door het geheugensteuntje waarbij woord en gebaar met elkaar verbonden worden, en tot slot meer overtuigende speeches. Non-verbale communicatie vergroot ook de impact van het woord. Hoe samenhangender het gebaar is met de spraak, hoe groter de kans op overtuigen. Een betere beheersing van de eigen metacommunicatie biedt nieuwe mogelijkheden voor elke toespraak. Elke gelegenheid wordt een voorwendsel om dit nieuwe publieke ‘zelf’ te oefenen, te testen, te verbeteren, de gebaren te vinden die de aandacht trekken. En – aardig meegenomen – u gbeschikt over een nieuwe overtuigingskracht terwijl u zichzelf blijft. ● Laure Gervais, life coach & coach in communicatie 0478 208 164, lauregervais60@gmail.com Verdere stappen Ontdek de verborgen betekenis van uw gebaren en de impact van uw houding op uw optreden. Experimenteer met nieuwe attitudes voor een geslaagde communicatie door deel te nemen aan een leuke, dynamische en praktische vorming. Wanneer? Op 24 april, van 13u30 tot 17u. Waar? Bij Beci, Louizalaan 500, 1050 Brussel Informatie en inschrijvingen: Emilie Lessire – +32 2 643 78 11 – ele@beci.be - www.500.be BECI - Brussel metropool - april 2018 63 D.R.

COMMUNITY Beci - Kamer van Koophandel Brussel NOTULEN VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN 18 OKTOBER 2017 Samenstelling van het bureau van de Vergadering De zitting wordt om 16u30 geopend door de Voorzitter, dhr. Thierry Willemarck, die de vergadering leidt. De leden die de aanwezigheidslijst nog niet zouden hebben ondertekend, worden verzocht om deze statutaire formaliteit te vervullen. Enkele leden hebben zich verontschuldigd. Hun brieven werden opgenomen in het dossier van de zitting. Zetelen naast de Voorzitter: dhr Alexandre Cleven, Ondervoorzitter, dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd bestuurder en Mevr Joëlle Evenepoel, Bestuurder Secretaris Generaal. Mevr. Joëlle Evenepoel wordt aangewezen als secretaris van de zitting. Statutaire voorschriften De datum en de agenda van de Algemene vergadering werden vastgelegd overeenkomstig de statuten. De oproeping en de agenda verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van juni en september 2017. Deze magazines werden aan elk lid afzonderlijk per post bezorgd. 1. Goedkeuring van de notulen van de gewone Algemene vergadering van 5 oktober 2016 De notulen van de gewone Algemene vergadering van 5 oktober 2016 zijn verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van april 2017. Deze notulen worden unaniem goedgekeurd. 2. Verslag van de Raad van bestuur Het jaarverslag werd integraal opgenomen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van september 2017. De vergadering keurt dit verslag eenparig goed. 3. Goedkeuring van de jaarrekeningen voor het boekjaar 2016-2017 A. Voorstelling van de jaarrekeningen De jaarrekeningen en het begrotingsontwerp van Beci - Kamer van Koophandel Brussel werden uitgedeeld bij het binnenkomen van de vergaderzaal. 64 BECI - Brussel metropool - april 2018 Bovendien werd, conform de statuten, het detail van de jaarrekeningen en van de begroting ter beschikking gesteld van de leden op de maatschappelijke zetel, acht dagen vóór de algemene vergadering. Dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd bestuurder, stelt de resultaten van het afgelopen boekjaar voor. B. Verslag van de Commissarisrevisor Het verslag opgesteld door E&Y bedrijfsrevisoren concludeert zonder voorbehoud dat de balans op 30 juni 2017 een getrouw beeld weergeeft van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van Beci-Kamer van Koophandel Brussel. De algemene vergadering keurt de rekeningen voor het boekjaar 2016-2017 eenparig goed. 4. Begrotingsontwerp voor het boekjaar 2017-2018 en bepaling van de bijdrage voor het boekjaar 2017-2018. De heer Olivier Willocx stelt het begrotingsontwerp voor dat de Raad van bestuur heeft opgesteld en dat is gebaseerd op de meest objectieve vooruitzichten wat betreft de inkomsten en de uitgaven voor het boekjaar 2017-2018. De Raad van bestuur stelt voor om de bijdragen voor het boekjaar 2017-2018 met 2% te indexeren. Wat de beroepsverenigingen betreft, wordt hun bijdrage, zoals vorige jaren, berekend in functie van het aantal aangesloten leden. De algemene vergadering keurt het begrotingsontwerp en de verschillende bijdragen unaniem goed. 5. Kwijting aan de bestuurders en de commissarissen CATEGORIE ONDERNEMING A C D E Natuurlijke persoon Onderneming die gewoonlijk niet meer dan 19 werknemers tewerkstelt Van 20 tot 49 werknemers Van 50 tot 99 werknemers Op vraag van de voorzitter stemt de algemene vergadering unaniem in om kwijting te verlenen aan de leden van de Raad van bestuur en de Commissarisrevisor. De voorzitter dankt de vergadering voor haar vertrouwen. 6. Verkiezing van de Raad van bestuur De statuten voorzien dat 6 leden van de Raad van bestuur een sabbatjaar moeten inlassen. Het gaat om: Alexandre Cleven, Catherine Henry, Mohamed Mechbal, Sadik Ouriaghli, Rodolphe Van Weyenbergh en Jean-Charles Wibo. 3 leden van de Raad van bestuur verlaten ons. Het gaat om Vincent Querton, Sam Van de Kerckhof en Philemon Wachtelaere. De voorzitter houdt eraan te vermelden hoezeer wij hun samenwerking op prijs hebben gesteld en wil hen bedanken voor hun actieve en constructieve bijdrage aan onze werkzaamheden. Hij stelt de algemene vergadering voor om hen een warm applaus te geven. Tot slot leest de voorzitter de namen voor van de personen die een geldige kandidatuur hebben ingediend voor de vorming van een nieuwe Raad van bestuur: Terug uit sabbatjaar: Brigitte Borremans, Theo De Beir en Jean-Claude Vandenbosch. Nieuwe kandidaturen: Murielle Eyletters (Présidente Association Belge des femmes chefs d’entreprise) en Martine Tempels (Senior Vice President Telenet). Aangezien er evenveel kandidaten als te begeven mandaten zijn, moet er niet BEDRAG 2017-2018 EXCL BTW 216 € 609 € 985 € 2.745 €

COMMUNITY worden gestemd. De heer Alexandre Cleven, Ondervoorzitter, stelt voor om de uittredende Voorzitter, Thierry Willemarck, Ere-Voorzitter te benoemen en hem van rechtswege lid te maken van de Raad van Bestuur voor 5 jaar. Dit wordt door de algemene vergadering onder luid applaus goedgekeurd. De Raad van bestuur voor het boekjaar 2017-2018 zal dus als volgt zijn samengesteld: Agie, Sandrine Ataya, Georges Azaoum, Rachid Battaille, Laurence Berdikyan, Natalia Bissen, Jean-Paul Borremans, Brigitte Ciarniello, Julien Cracco, Roland De Beir, Theo De Bièvre, Michel Decorte, Marc Delforge, Denis Delens, Jean-Jacques Delescaille, Hugues De Troostembergh, Baudouin Evenepoel, Joëlle Eyletters, Murielle Govaerts, Michel Jaucot, Jean-Pierre Konings, Pierre Leclercq, Sophie Lehman, Bernd Lhomme, Philippe Loncour, Frédéric Loyens, Peter Marcolini, Pierre Martens, Marie Ozcan, Yilmaz Rouvez, Frédéric Salat, Jennifer Sanders, Christian Tempels, Martine Tilleux, Anne Turkoz, Mehmet Van de Brande, Philippe Vandenbosch, Jean-Claude Van Perlstein, Philippe Van Thournout, Marc Willemarck, Thierry Willocx, Olivier Zurstrassen, José De kandidaturen en de samenstelling van de Raad van bestuur voor het boekjaar 2017-2018 worden door de algemene vergadering unaniem goedgekeurd. Conform de statuten zijn de mandaten die de algemene vergadering toekent één jaar geldig. De aldus samengestelde Raad van bestuur zal overgaan tot het aanstellen van een voorzitter, drie ondervoorzitters, een penningmeester en tot de benoeming van de leden van het Uitvoerend comité. 7. Benoeming van de Commissarisrevisor De Algemene vergadering beslist unaniem om het mandaat van Commissarisrevisor opnieuw toe te vertrouwen aan E&Y Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Eric Van Hoof. Het budget bedraagt per jaar 11.500€ excl BTW, geïndexeerd. Dit budget dekt de audit van de rekeningen van de 2 Beci entiteiten, de Kamer van Koophandel Brussel en het Verbond van Ondernemingen te Brussel. Deze benoeming geldt voor een termijn van 3 jaar. 8. Toespraak van de voorzitter De Voorzitter behoudt toespraak voor het Brussels Meets Brussels Event dat volgt op de algemene vergadering. 9. Toekenning van de medaille van Beci - Kamer van Koophandel Brussel De voorzitter overhandigt de medaille van Beci - Kamer van Koophandel Brussel aan ondernemingen die al gedurende respectievelijk 75, 50, 40 en 25 jaar lid zijn. In naam van de Raad van bestuur feliciteert en dankt hij de leden die deze onderscheiding krijgen. Hij vraagt de algemene vergadering om hen een warm applaus te geven. De voorzitter dankt de vergadering en sluit de zitting om 17.00 uur. Marc Decorte, Voorzitter Olivier Willocx, Gedelegeerd Bestuurder Beci – Verbond van Ondernemingen te Brussel NOTULEN VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN 18 OKTOBER 2017 Samenstelling van het bureau van de Vergadering De zitting wordt om 17.00 uur geopend door de Voorzitter, dhr. Thierry Willemarck, die de vergadering leidt. De leden die de aanwezigheidslijst nog niet zouden hebben ondertekend, worden verzocht om deze statutaire formaliteit te vervullen. Enkele leden hebben zich verontschuldigd. Hun brieven werden opgenomen in het dossier van de zitting. Zetelen naast de Voorzitter: dhr Alexandre Cleven, Ondervoorzitter, dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd bestuurder en Mevr Joëlle Evenepoel, Bestuurder Secretaris Generaal. Mevr. Joëlle Evenepoel wordt aangewezen als secretaris van de zitting. Statutaire voorschriften De datum en de agenda van de Algemene vergadering werden vastgelegd overeenkomstig de statuten. De oproeping en de agenda verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van juni en september 2017. Deze magazines werden aan elk lid afzonderlijk per post bezorgd. 1. Goedkeuring van de notulen van de gewone Algemene vergadering van 5 oktober 2016 BECI - Brussel metropool - april 2018 65 De notulen van de gewone Algemene vergadering van 5 oktober 2016 zijn verschenen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van april 2017. Deze notulen worden unaniem goedgekeurd. 2. Verslag van de Raad van bestuur Het jaarverslag werd integraal opgenomen in onze magazines “Bruxelles Métropole” en “Brussel Metropool” van september 2017. De vergadering keurt dit verslag eenparig goed.

COMMUNITY 3. Goedkeuring van de jaarrekeningen voor het boekjaar 2016-2017 A. Voorstelling van de jaarrekeningen Dhr. Olivier Willocx, Gedelegeerd Bestuurder, stelt de resultaten van het afgelopen boekjaar voor. B. Verslag van de Commissarisrevisor Het verslag opgesteld door E&Y bedrijfsrevisoren concludeert zonder voorbehoud dat de balans op 30 juni 2017 een getrouw beeld weergeeft van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van Beci-VOB. De algemene vergadering keurt de rekeningen voor het boekjaar 2016-2017 eenparig goed.. 4. Begrotingsontwerp voor het boekjaar 2017-2018 en bepaling van de bijdrage voor het boekjaar 2017-2018. De heer Olivier Willocx stelt het begrotingsontwerp voor dat de Raad van bestuur heeft opgesteld en dat is gebaseerd op de meest objectieve vooruitzichten wat betreft de inkomsten en de uitgaven voor het boekjaar 2017-2018. De Raad van bestuur stelt voor om de bijdragen voor het boekjaar 2017-2018 met 2% te indexeren. De algemene vergadering keurt het begrotingsontwerp en de indexering van de bijdragen unaniem goed. 5. Kwijting aan de bestuurders en de commissarissen Op vraag van de Voorzitter stemt de algemene vergadering unaniem in om kwijting te verlenen aan de leden van de Raad van bestuur en de Commissarisrevisor. De Voorzitter dankt de vergadering voor haar vertrouwen. 6. Verkiezing van de Raad van bestuur De Voorzitter informeert de algemene vergadering dat volgende personen ontslag hebben genomen of hun kandidatuur niet na de termijn van 6 jaar hebben ingediend: Floriane De Kerckhove, Chantal Devrieze, Pierre Fabeck, Philippe Gillion, Pierre Hermant, Nicolas Petrovic, Pierre-Alain Scharff, Joris Tiebout en Thierry Van Kan. Hij deelt volgende kandidaturen mee : Michel Croisé (Sodexo), Philippe Dehennin (FEBIAC), Marc Decorte (Shell), René Konings (Agoria), Filip Moeykens (Patronale Life), Martine Tempels (Telenet), Jean-Pierre Van Dijk (Fédération Pétrolière), Jean-Christophe Vanderhaegen (Confédération de la construction) en Rodolphe Van Weyenbergh (BHA). Hernieuwing man66 BECI - Brussel metropool - april 2018 daat voor 6 jaar : Brigitte Borremans, Andreas Cremer, Theo De Beir, Arnaud Feist, Jean-Pierre Miller, Jacques Platieau, Claire Potvliege en Marc Toledo De Raad van bestuur voor het boekjaar 2017-2018 zal dus als volgt zijn samengesteld: Beaude, Guy-Marc Borremans, Brigitte Bouffioux, André Broze, Bernard Cleven, Alexandre Colmant, Bruno Cracco, Roland Craeninckx, Herman Cremer, Andreas Croisé, Michel Daoust, Jean-Claude De Beir, Theo de Bièvre, Michel Debussche, Marc Decadt, Hilde Decorte, Marc de Crombrugghe, Amaury Dehennin, Philippe Delen, Jean-Claude Delens, Jean-Jacques Delforge, Denis De Meeüs, Brieuc Dessart, Paul-Marie De Vry, Mario Dewulf, Etienne Eeckhout, Michel Evrard, Eric Fautré, Serge Feist, Arnaud Flausch, Alain Gaspar, Regis Gorteman, Denis Govaerts, Michel Gustin, Bernard Hajjar, Pierre Hujoel, Luc Janssens, Alain Janssens, Patrick Jongen, Thibauld Joseph, Véronique Konings, Pierre Konings, René Lacroix, Philippe Lambrecht, Philippe Léchaudé, Didier Loyens, Peter Malcorps, Christiane Malherbe, Didier Mariën, Ine Mercelis, Philippe Miller, Jean-Pierre Moeykens, Filip Moris, Chris Noppen, Marc Petit, Charles Petit, Christophe Pierlet, Xavier Piret, Gaëtan Platieau, Jacques Potvliege, Claire Rigo, Etienne Rouvez, Frédéric Sanders, Christian Sonneville, Stéphan Tempels, Martine Toledo, Marc Vancamp, Franck Vanderhaegen, Jean-Christophe Vanderroost, Chris Van Dijk, Jean-Pierre van Innis, Emmanuel Van Ro, Nicolas Van Weyenbergh, Rodolphe Velge, Baudouin Velten-Jameson, Christian Willemarck, Thierry Willocx, Olivier De kandidaturen en de samenstelling van de Raad van bestuur voor het boekjaar 2017-2018 worden door de algemene vergadering unaniem goedgekeurd. 7. Ontslag en benoeming van de Commissarisrevisor De mandaten van de Commissarisrevisor van het Verbond van Ondernemingen te Brussel en van de Kamer van Koophandel Brussel zijn niet op elkaar afgestemd . De Voorzitter stelt dan ook voor om de begin-en einddatum van beide mandaten te laten samenvallen. E&Y Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Eric Van Hoof, stelt dan ook zijn mandaat ter beschikking van de algemene vergadering, wat wordt aanvaard. De algemene vergadering benoemt nadien unaniem E&Y Bedrijfsrevisoren voor een termijn van 3 jaar. Het budget bedraagt per jaar 11.500€ excl BTW, geïndexeerd. Dit budget dekt de audit van de rekeningen van de 2 Beci entiteiten, het Verbond van Ondernemingen te Brussel en de Kamer van Koophandel Brussel. 8. Toespraak van de Voorzitter De Voorzitter behoudt toespraak voor het Brussels Meets Brussels Event dat volgt op de algemene vergadering. De voorzitter dankt de vergadering en sluit de zitting om 17.30 uur. Marc Decorte, Voorzitter Olivier Willocx, Gedelegeerd Bestuurder

DE ADRESSEN VIRTUAL ROOM Trapstraat 16, 1000 Brussel 02/330.09.61 Prijs: € 25 - € 30 www.brussels.virtual-room.com/nl KOEZIO Werkhuizenkaai 163, 1000 Brussel 02/319.54.53 Prijs: € 20 - € 26 www.koezio.co ZOOM BRUSSELSLIFE Spelen in augmented reality Weet je niet meteen wat te doen in je vakanties en weekends? Beleef iets buitengewoons en neem deel aan een augmented reality-activiteit in Brussel. Spreek af op deze unieke plekken, met je gezin, met vrienden of voor een teambuilding en laat je onderdompelen in de virtuele wereld. Chloé Hennicken ESCAPE PROD Stoofstraat 69, 1000 Brussel 02/511.47.65 Prijs: € 20 - € 45 www.escapeprod.com THE ESCAPE HUNT Livornostraat 13, 1060 Brussel 02/850.15.10 Prijs: € 22 - € 33 www.brussels.escapehunt.com FUTURIST GAMES Keizerslaan 16, 1000 Brussel 02/513.24.88 Prijs: € 15 - € 30 www.futuristgames.be Heb je eens zin in iets helemaal anders? In Brussel kun je op diverse plekken een augmented reality-missie ontdekken en jouw talent testen om raadsels te ontrafelen. Wie slaagt erin om uit het spel te ontsnappen? In de huid van 007 Indoor avonturenpark Koezio, in winkelcentrum Docks Bruxsel, creëerde een belevenis die niet moet onderdoen voor een videogame. Op het programma: een zinderend scenario met in de hoofdrol de mysterieuze eenzaat John K. die een trainingscentrum voor speciale agenten oprichtte. Hij doet er alles aan om jou mentaal en fysiek voor te bereiden op de extreemste situaties. Maar vergis je niet: dit spel is helemaal geen wedstrijd. Het doel bestaat erin om jullie teamgeest te versterken en sociale vaardigheden te verbeteren. Hoewel John K. anoniem en onzichtbaar blijft, houdt hij je in de gaten tijdens je bezoek en stuurt hij je codeberichten om je te helpen. Klaar om de wereld te redden? Trek je outfit aan en zet je VR-helm (virtual reality) met microfoon op om met je team te communiceren. Dan stap je in je eentje een ruimte van 5 m² binnen. Je staat in de Virtual Room en het aftellen is begonnen! 45 minuten lang ga je allerlei uitdagingen aan om de wereld te redden. Opgelet, je moet blijk geven van teamspirit en met je partners communiceren om dreigingen af te wenden tijdens je missie. Levensechte spelletjes Ontpop je tot toekomstige held met een escapeteamspel bij Espace Prod. Kies een van de twee missies om jouw logica en teamgeest te testen. Ook kinderen zullen het hier naar hun zin hebben: de activiteiten zijn toegankelijk vanaf 8 jaar. “Elementair, mijn beste Watson!” Zegt het je iets om in de huid van de beroemde detective Sherlock Holmes te kruipen? Bij Escape Hunt maak je je keuze uit drie escape rooms: 60 minuten adrenaline gegarandeerd met deze unieke belevenis! Avontuur, jezelf overwinnen, een zintuiglijke totaalervaring: deze sleutelwoorden passen perfect bij Futurist Games dat er alles aan doet om jou een onvergetelijke ervaring te laten beleven. Geef jezelf een boost en reserveer een kamer in een van deze virtual reality-centra. Je stapt er binnen in een wereld vol verrassingen en onverwachte kansen. Chloé Hennicken BECI - Brussel metropool - april 2018 67 © Shutterstock

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 20.04 | 11.05 BEZOEK AAN DE SERRES VAN LAKEN Zodra de lente in het land is, zetten de serres van Laken hun deuren open voor het grote publiek. Je kunt er de flora bewonderen terwijl je rondwandelt in een uniek architecturaal kader. Serres van Laken | € 2,50 | www.monarchie.be 22.04 AIR GAMES Hou je van een uitdaging? Dan is het Air Games-avontuur zeker iets voor jou. Volg met familie of vrienden een parcours van 5 km dat bezaaid is met opblaasbare obstakels. Park van Laken | € 30-€ 60 | www.air-games.com/nl 25.04 | 06.05 BRUSSELS SHORT FILM FESTIVAL Meer dan 300 kortfilms wachten je op in deze nieuwe editie. Een ontmoeting met filmmakers, in een gezellige sfeer. Diverse locaties | € 6-€ 33 | www.bsff.be/nl ONDER DE LOEP – CULTUUR Les Nuits Botanique Adres: Les Nuits Botanique Koningsstraat 236 1210 Brussel www.botanique.be Dit jaar vieren Les Nuits Botanique hun 25e verjaardag. Dit topevent in de Belgische muziekscene verwelkomde sinds zijn oprichting zo’n 1 000 groepen en 30 000 toeschouwers. Les Nuits Botanique vormen onmiskenbaar een springplank voor jong talent. Het muziekfestival schenkt ruim aandacht aan de Franstalige Belgische muziekwereld, maar is ook een podium voor knap internationaal talent op zoek naar bekendheid buiten de eigen grenzen. Les Nuits Botanique zijn wat vroeger ingepland op vraag van de studenten. Het festival vindt plaats van 25 april tot 6 mei, dus 2 weken vroeger dan vorige jaren, zodat het niet in de blokperiode valt. De Botanique opent voor deze gelegenheid zijn twee zalen en in het park wordt een tent opgetrokken. Zo kunnen er meerdere artiesten tegelijk optreden, want voor deze editie 2018 passeren er op 12 dagen 50 concerten, 120 ar68 BECI - Brussel metropool - april 2018 tiesten en 5 eigen creaties de revue. Sommige talenten zijn al te horen op Franstalige Belgische zenders, maar dankzij dit festival krijgt u de kans om ze live te ontdekken en aan het werk te zien: Blanche, Témé Tan, Sonnjford, Ulysse, Angèle ... Echt Belgisch talent in de dop! Je hoort er ook rijzende sterren van de Franse muziekscene zoals Juliette Armanet, Fakear, Bagarre, Eddy De Pretto ... Behalve het Franstalige lied verwelkomen Les Nuits Botanique ook groepen uit Engeland, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten, met onder andere US Girls, Idels en Otzeki. Hou je van nieuwe muzikale ontdekkingen, dan mag je Les Nuits Botanique niet missen. Geniet van kwaliteitsconcerten en een toffe sfeer aan bescheiden prijzen. De prijs voor een concert schommelt tussen 10 en 32 euro. Donatienne de Vleeschauwer 02.04 | 02.09 STAR WARS THE EXHIBITION Via originele objecten duik je in de geschiedenis van personages uit de Star Wars-saga. Ontdek ook jouw eigen Star Wars-identiteit. Brussels Expo | € 16-€ 65 | nl.starwarsidentites.com 09.04 | 15.04 HOPLA FESTIVAL Hét onmisbare jaarevent rond circuskunsten. Kom de talrijke familie-activiteiten ontdekken die speciaal voor kinderen georganiseerd zijn. Diverse locaties | Gratis | www.hopla.brussels/nl 27.04 | 29.04 I LOVE SCIENCES Neem deel aan de vele interactieve activiteiten en ontmoet de festivalpartners die bezoekers warm moeten maken voor wetenschap op deze allereerste editie. Tour & Taxis | Prijs niet meegedeeld | www.ilovescience.brussels AVONDACTIVITEITEN 03.04 | 15.04 BIFFF Fans van fantasy noteren alvast het BIFFF in hun agenda, een van de grootste filmfestivals in het genre. Verwacht je aan een hele waaier animatie en expo’s. Bozar | Prijs niet meegedeeld | www.bifff.net/nl 19.04 | 22.04 BALKAN TRAFIK FESTIVAL Maak kennis met een nieuwe generatie artiesten en traditionele dansen uit de Balkan. Laat je volledig meeslepen met de Balkanese dans, muziek, film en workshops. Tour & Taxis | € 20 | www.balkantrafik.com/nl 26.04 | 01.05 THE BRUSSELS TANGO FESTIVAL Hier krijg je de kunst van de tango onder de knie en laat je je meevoeren op het ritme van de muziek. Een unieke belevenis, 80 uur non-stop, op de mooiste plekken in Brussel. Diverse locaties | € 10-€ 240 | www.brusselstangofestival.com © Botanique © Shutterstock © Shutterstock © Shutterstock

BRUSSELSLIFE BRUSSELAAR VAN DE MAAND Edmunds: een jong Brussels merk “for real men only” ze om de stap naar Edmunds te wagen, naast hun gewone baan. Het koppel stond op kerstmarkten om bekendheid te verwerven en Het Brusselse merk Edmunds werd in 2014 opgericht door Camille de Meeus en Matthieu Blanpain. Vanuit haar kamer, bij haar ouders, maakte Camille af en toe vlinderdasjes voor haar vrienden. Op een dag vroeg Matthieu haar om er een op maat te maken omdat hij geen motiefje in de winkel vond dat hem aanstond. Camille en Matthieu ontdekten zo een niche in de vorm van een 100 % Belgisch strikje! Eind 2014 beslisten WIST U DIT? Nieuwe maatregelen bij pieken van luchtverontreiniging in Brussel De Brusselse regering keurde onlangs haar besluit rond luchtvervuilingspieken goed. Dit besluit voorziet in gratis openbaar vervoer in Brussel na een verontreinigingspiek van 48u en vanaf een vastgestelde drempelwaarde. Gratis met de metro, tram, bus en Villo! rijden: dit is de nieuwe noodmaatregel in geval van pieken van luchtverontreiniging over een periode van 48u. Maar dat is nog niet alles, ook beperkingen en verbodsregels doen hun intrede. Zo komen er snelheidsbeperkingen in functie van het wegtype. Waar je normaal gezien 70 en 90 km/u mag rijden, moet je je nu aan 50 km/u houden, terwijl 120 km/u omlaaggaat naar 90 km/u. Ook het gebruik van hout als verwarmingsbron wordt geband, tenzij een huishouden geen enkel ander middel heeft om zich te verwarmen. Wanneer de nuldrempel twee dagen aanhoudt, treden deze maatregelen in werking. De drempel is vastgesteld op een concentratie verontreinigende stoffen van 51 tot 70 microgram per kubieke meter lucht (µg/m³) over 24u. Aurélie Degrooff BECI - Brussel metropool - april 2018 69 oogstte algauw succes. Met het geld dat ze zo verdienden, ontwikkelden ze hun website en webshop. In 2015 beslisten ze om hun vlinderdasjes met originele motieven in grote hoeveelheden te produceren. Matthieu moest Camille helpen aan de naaimachine, maar bleek efficiënter in marketing en financiën. Sinds 2014 financieren ze dit project zelf en heel wat conceptstores in Brussel en omgeving verkopen hun producten. 2016 was een keerpunt, want de twee jonge ondernemers gaven hun job op om Edmunds te lanceren als bvba. Sindsdien zit hun project in de lift! Edmunds werkte voor het eerst samen met Nuance Infuse om originele prints te creëren voor hun vlinderdasjes. Datzelfde jaar startten Camille en Matthieu een maatservice voor huwelijken, met strikjes, dassen en bretellen. In de webshop kwamen er leren bretellen bij. Door Edmunds rijzende succes en groeiende collectie riepen Camille en Matthieu de hulp in van Belgische productieateliers die mensen helpen om terug aan werk te geraken. Sinds het begin van dit jaar ontwikkelt Edmunds een gamma boxershorts en financiert deze uitbreiding door middel van crowdfunding. Wil je deze 100 % Brusselse accessoires ontdekken? Surf dan naar www.edmunds.be/nl. Maar waar komt de naam Edmunds in feite vandaan? Edmunds is genoemd naar de papegaai van Camille: Mijnheer Edmond. Matthieu en Camille wilden een persoonlijke toets geven aan hun onderneming. Jammer genoeg was deze domeinnaam al ingenomen ... En na rijp beraad kozen ze in dezelfde trant voor Edmunds! Donatienne de Vleeschauwer © Shutterstock © Edmunds

COMMUNITY Foto’s van het Beci nieuws Op 22 februari was de Purple Afterwork van Beci te gast in de ‘Saint-Guidon’, het restaurant in het Constant Van den Stock stadion van Anderlecht (14 punten in de Gault&Millau!). Een ideale gelegenheid en ligging om zich te ontspannen en tegelijk nieuwe professionele relaties aan te knopen. 70 BECI - Brussel metropool - april 2018 © Reporters

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Anke Group BVBA Bastion Tower Marsveldplein 5 1050 - Brussel Nace: 43120 - Bouwrijp maken van terreinen 43299 - Overige bouwinstallatie, n.e.g. - 43999 - Overige gespecialiseerde bouwwerkzaamheden - afg.: Ismail Gezginer B2B Estate - Optima Invest BVBA Louis Lepoutrelaan 97 1050 - Brussel Nace: 68100 - Handel in eigen onroerend goed 68311 - Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis 68312 - Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis afg.: Olivier Vigneron Belea BVBA Kasterlindenstraat 26 1082 - Brussel afg.: Hubert Hilaire Cabinet Consulting Juridique Benaboud NP Louizalaan 149 1050 - Brussel Nace: 69109 - Overige rechtskundige dienstverlening afg.: Anouar Benaboud Connect2Move NV Rue des quatorze verges 32 4000 - Liège Nace: 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 63120 - Webportalen afg.: Mathieu Jaspard Extra Dimentions NP Diepenbeemd 3 1650 - Beersel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfs voering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg.: Ulrike Hanig Fyteko NV Veldkapelgaarde 30 1200 - Brussel Nace: 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters 72110 - Speur- en ontwikkelingswerk op biotechnologisch gebied 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied afg.: Bénédicte O’Sullivan GoeGoe Consulting NP Rue Sainte-Barbe 122 1400 - Nivelles Nace: 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 63120 - Webportalen afg.: Clément Goemanne Golf Premium Developpement - Open Golf Club BVBA Léo Erreralaan 46 1180 - Brussel Nace: 9311002 - Beheer en exploitatie van multifunctionele centra, overwegend gebruikt voor sportbeoefening 9319901 - Promotie en organisatie van sportevenementen, als zelfstandige activiteit of voor rekening van derden afg.: Stéphane Coste Gotou Consulting BVBA Victor Gambierstr. 6 1180 - Brussel Nace: 7021001 - Verlenen van advies en praktische hulp aan de bedrijven i.v.m. public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Pascale Govers Impakt Coaching & Consulting NP Edmond Mesenslaan 71 1040 - Brussel Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Anita Sheehan-Nutz Isowatt Solutions BVBA Nieuwbrug 41 1000 - Brussel Nace: 41201 - Algemene bouw van residentiële gebouwen 43211 - Elektrotechnische installatiewerken aan gebouwen 43222 - Installatie van verwarming, klimaatregeling en ventilatie afg.: Benjamin Martimeau La Méthode Corbisier BVBA Chemin du Prévôt 7 1472 - Genappe Nace: 63120 - Webportalen 74300 - Vertalers en tolken 85592 - Beroepsopleiding afg.: Agnès Corbisier Lab Box NV Belvédèrestr. 29 1050 - Brussel Nace: 49390 - Overig personenvervoer te land, n.e.g. 52290 - Overige vervoerondersteunende activiteiten 71209 - Overige technische testen en toetsen afg.: Michaël Grandfils Move2 NVBA Rue Grande Duchesse Charlotte 28 9515 - Luxembourg afg.: Jean-Luc Hannosset de Moxhe Norma Home BVBA de Meeûssquare 38-40 1000 - Brussel Nace: 46411 - Groothandel in weefsels, stoffen en fournituren 46419 - Groothandel in overig textiel 46733 - Groothandel in behang, verf en woningtextiel afg.: Burak Tiftikci Paulus fabian NP Wiertzstr. 3 1050 - Brussel afg.: Fabian Paulus Puilaetco Dewaay Private Bankers NV Hermann Debrouxlaan 46 1160 - Brussel Nace: 64190 - Overige geldscheppende financiële instellingen afg.: Nicolas Fortonaris Star Food Concept BVBA Grote Markt 15 1000 - Brussel Nace: 56102 - Eetgelegenheden met beperkte bediening afg.: Quentin Vandenbulcke SWTS - Withouck Serge NP Louizalaan 523 1050 - Brussel Nace: 74300 - Vertalers en tolken afg.: Serge Withouck The Value Partnership BVBA Albert Gysbrechsstr. 6 2580 - Beersel Nace: 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Jan Borré Volvo Construction Equipment NV Hunderenveldlaan 130 1082 - Brussel Nace: 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Marie-Pierre Saint Viteux W18 NP Waterloolaan 77 1000 - Brussel Nace: 68201 - Verhuur en exploitatie van eigen of geleasd residentieel onroerend goed, exclusief sociale woningen afg.: Silvia Mayeur INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN 50@work Abbott ABVV Actiris Agence pour l’Entreprise et l’Innovation Agoria Amazon Audi Brussels August Awex Banque Africaine de Développement Botanique Bozar Bright Link Brinks Brussels Airport Brussels Invest & Export Brussels Life Bruxelles Formation Cargo Lines CCIBILA Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden CheeeseBox Coaching Club (The) Cocof Cofinimmo Colruyt Comeos CSC Deloitte Legal DHL Express DHL Global Forwarding Dnata 50-51 6-11 45-46 48-49 54 12-14 12-14 ; 54 6-11 ; 20-21 ; 36-37 6-11 29 26 67-69 67-69 32-34 6-11 6-11 29 16 42-44 ; 48-49 6-11 27 61 52 32-34 48-49 6-11 36-37 6-11 30-31 6-11 6-11 6-11 6-11 EasyDay EBWO Edenred Edmunds Eiffel Investment Group Enterprise Europe Network Ernst & Young Tax Consultants Escape Hunt Espace Prod Euracen Europees Sociaal Fonds Europese Investeringsbank Expat & Co Facebook Finnova Fondation pour l’Enseignement Futurist Games Get More Google Growing Attitude Hays IBM Ice Factory Interface3 Isatio Isopix Jacques Delens Jump Koezio Koning Boudewijnstichting Kuehne + Nagel Laga Latitude Leefmilieu Brussel Lili Bulk 6-11 26 38-39 67-69 6-11 26 28 67-69 67-69 27 48-49 26 6-11 16 6-11 24-25 67-69 53 16 32-34 47 6-11 6-11 48-49 56 6-11 56 45-46 67-69 42-44 6-11 6-11 20-21 58-59 56 No Waste Nos Pilifs Osborne Clark Perfony Pour La Solidarité PwC Retis Rotor Sabca Saint-Guidon SAW-B Securex Skyfarms Spacious Agency Swissport Team Power Telenet Tour & Taxis TripAdvisor ULB Union Wallonne des Entreprises UVC Brugmann Val Laquage Village Partenaire Vinçotte Virtual Room Visuality Vito VUB WFS Yelp Look & Fin Louis De Waele Lowco 6-11 56 54 56 56 4-5 40-41 42-44 20-21 4-5 56 20-21 67-69 54 38-39 56 22 6-11 38-39 36-37 67-69 16 ; 54 20-21 24-25 30-31 6-11 54 6-11 67-69 4-5 60 20-21 6-11 16 BECI - Brussel metropool - april 2018 71

COMMUNITY AGENDA opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. Management & RH, Personal improvement 24.04.2018 LinkedIn: Trek Talent aan met uw professioneel profiel! 07.05.2018 Maak van uw evaluatiegesprekken een beleidsmiddel voor duurzame motivatie 01.06.2018 Absenteïsme : verzuimgesprekken voeren 11.06.2018 Leidinggeven op afstand 14.06.2018 Rekruteren met LinkedIn… Hoe doet u dat? Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 27.04.2018 Hoe maak ik een geslaagde webinar? Efficiëntie 07.06.2018 Vergader dubbel zo efficiënt met OneNote! ICT 24.04.2018 Doe uw gegevens voor zich spreken aan de hand van krachtige grafieken in Excel! 25.05.2018 Boeiende en overtuigende presentaties die bijblijven? Maak ze met PowerPoint! 05.07.2018 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut: Outlook! ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Opleidingen op maat U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt 72 BECI - Brussel metropool - april 2018 12 & 13.03.2018 Tavola Food Business meetings, Kortrijk 19.04.2018 Club export - Chili, Colombië, Péru en Centraal America 20.04.2018 Douanerechten 24.04.2018 Seminar BTW 26.04.2018 Incoterms 17.05.2018 Nieuwe douane regelgeving in Rusland, Belarus en Kazakhstan 22 & 23.05.2018 Paris Smart cities business meetings – meet the buyers Schrijf u in op één of meerdere opleiding(en) en geniet subsidies van het Brussels Gewest: 50% van de opleidingskost (min. investering: 1.000 €) Vlaams Gewest: via de KMO-portefeuille (min. projectbedrag: 100 €) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar (2) ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be (1) Enkel in het Frans ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 fs@beci.be 19.06.2018 Speed Business Lunch 28.06.2018 Vintage Garden Party U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Sociale wetgeving 23.04.2018 La rémunération des dirigeants d’entreprise (1) 24.04.2018 Absenteisme, burn out en langdurig zieken 17.05.2018 La prime d’innovation : récompensez vos travailleurs créatifs par une prime 100 % nette ! (2) 18.05.2018 Actualités Compensation & Benefits (1) 25.05.2018 Les forfaits de frais (1) 17.04.2018 Lunch Dating PhD 19.04.2018 Tribes AfterWork 19.04.2018 #SocialSellingForum Brussels 24.04.2018 Speed Business Lunch 25.04.2018 Starters Night 17.05.2018 Foot & Cartoon AfterWork 14.06.2018 Precious AfterWork 27.06.20158 Digital transformation matchmaking event in Liverpool – How can your business embrace virtual reality, augmented reality and artificial intelligence technology? ➜ Beci’s International Department +32 2 210 01 77 - jpm@beci.be

ONDERNEMINGEN in OVERDRACHT De Transmission Hub van Beci is de grootste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen. Hieronder vindt u de jongste aanbiedingen: > 4 over te nemen ondernemingen: Activiteit Filmproductie, 3D Informatie en beroepsopleidingen Bouw: ruwbouw en afwerking Communicatie, marketing vrijetijdsbesteding > 4 overnemers in 4 sectoren: Activiteit Textiel – B2B internationaal en voeding B2B R&D teams, Personal Care & Cosmetics en Food & Beverages Engineering, IT, business Hardware en software (diensten) Omzet (in M€) Max 10 M Van 2 tot 7 M >5 M Van 10 tot 30 Gebied van de activiteit Brussel en Wallonië België België Brussel Hebt u belangstelling voor een van deze ondernemingen of kent u een over te laten onderneming in een van deze sectoren? De Transmission Hub van Beci begeleidt u doorheen uw overdracht- of overnameproject. Erick Thiry, Coördinator van de Transmission Hub • eth@beci.be • +32 2 643 78 36 Salima Serouane, Adviseur Bedrijfsoverdrachten • sse@beci.be • + 32 2 643 78 49 Omzet (in M€) < 1 Van 2 tot 5 Van 1 tot 2 Van 1 tot 2 Aantal werknemers Van 1 tot 10 Van 11 tot 30 Van 11 tot 30 Van 11 tot 30

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64
65. 65
66. 66
67. 67
68. 68
69. 69
70. 70
71. 71
72. 72
73. 73
74. 74
75. 75
76. 76

Home