0

Brussels Enterprises Commerce and Industry HET MAANDBLAD VAN DE BRUSSELSE ONDERNEMINGEN KLIMAATRISICO’S, een economische uitdaging PREMIES voor circulaire economie Nr 46 / JUNI 2019 Een GREEN DEAL voor stadslogistiek KRINGLOOPBOUW levert ook jobs op KLIMAATGENERATIE(S) DAVID LEYSSENS Gasthoofdredacteur ISSN 2406-3711 Green

WOORD VOORAF Technologieën zijn de oplossing, niet het probleem Laten we er geen doekjes om winden. De budgettaire context is veeleisend. De economische groei blijft op een laag pitje. Handelsoorlogen te breken. De financiering van de gezondheidszorg en van de bevolking roept heel wat vragen op. Door de demografische gr de infrastructuur moeten aanpassen. En ondertussen moet de onder controle blijven. De nieuwe executieven krijgen na de verkie wat uitdagingen voorgeschoteld. Brussel beschikt over beperkte marges voor de financiering beleidsmaatregelen. Met de inzet van technologie kunnen we echter en de efficiëntie van diensten aanzienlijk verbeteren. Dankzij de op processen, ook in de dienstverlening aan burgers en bedrijven, kan bereikt met minder middelen. Hierdoor komt energie vrij voor ander Nu, dit is slechts één aspect van het technologische vraagstuk. Brussel kan een ecosysteem opzetten waarmee een degelijke Smar komt. Maar dat vereist de inzet van 5G. Brussel hoofdstad van Eur dit opzicht het voorbeeld geven. In het vooruitzicht van de verkie in het licht van bepaalde irrationele angsten heeft de aftredende regering deze materie op de lange baan geschoven. Het is nu redelijke emissienormen aan te nemen, die overeenstemmen aanbevelingen van de WGO. Zonder technologie blijft een duurzame stad een utopie. Dankzij technologie zal Brussel beter scoren, zeker wat het milieu betre Met een open databeleid verlopen de verkeersstromen vlotter Intelligente meters en gebouwen optimaliseren het energieverbruik. Intelligente vuilnisbakken dragen bij tot meer netheid. De rechtstreekse integratie van operatorgegevens en van parkeergeleidingssystemen verbetert de parkeergelegenheid. Een efficiëntere controle verhoogt de verkeersveiligheid. En de invoering van een intelligente kilometerheffing om de mobiliteit in Brussel beter te beheren, zou talloze toepassingen hebben. Om een innovatiepremie te verkrijgen of de energieprestatie gebouwen (EPB) te verbeteren blijven de procedures te omslachtig. hier kunnen digitalisering, online verspreiding van informatie en van de blockchain technologie aanzienlijke voordelen opleveren. Het is nu tijd om voorrang te verlenen aan technologie in Brussel. Zij draagt trouwens bij tot een beter milieubeleid. Marc Decorte, Voorzitter an Beci Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 1

Inhoud Brussel Metropool Nr 46 – Juni 2019 In September: Mobiliteit Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – ow@beci.be - T +32 2 648 50 02 Louizalaan 500 - 1050 Brussel www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be T +32 2 643 78 44 Hebben meegewerkt aan dit nummer: Elisa Brevet, Géry Brusselmans, Giles Daoust, Johan Debière, Marc Decorte, Didier Dekeyser, Vincent Delannoy, Mehdi Ferron, Gaëlle Hoogsteyn, Ophélie Legast, David Leyssens, Cédric Lobelle, Laura Rebreanu, Guy Van den Noortgate, Matthias Vanheerentals en Peter Van Dyck. Productie Opmaak db Studio.be Druk db Group.be Design cover Denis Séguy Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Publiciteit Brussel Metropool/Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 21.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.000 ex. Inlichtingen & reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 asc@beci.be Membership Catherine Tricot – T +32 475 49 65 72 ctr@beci.be Member van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 News 4 6 8 Beci online Podcast : Haile Abebe Digest Ideeën 12 13 17 Gasthoofdredacteur David Leyssens Voor of tegen de verplichte vergoeding van stagiairs? Smart Mobility rond Tour & Taxis dankzij collectieve intelligentie Open Source International 18 Green 20 22 24 26 28 30 31 32 34 36 38 41 43 10 tips om Europese overheidsopdrachten binnen te halen David Leyssens: “Sign for my future, een geweldige kans” Het klimaatvraagstuk: een familiale aangelegenheid Thomas en Alexia Leysen: “Het komt erop aan elkaar te inspireren” Koen en Cecile Verwee: “Iedereen moet mee het bad in” Olivia en Steven Beckers: “We kunnen en moeten meer doen voor het klimaat” Robert en Alice Fontaine: “2030 als deadline, da’s te laat” Isabelle en Elodie Chaput: “Waar blijven de specialisten?” Egbert en Mathilde Buursink: “Het mag niet bij woorden blijven” Omgaan met klimaatrisico’s, de nieuwe uitdaging voor steden Green Deal voor stedelijke logistiek Brussels Airport economisch en ecologisch kampioen Kringloopbouw: minder afval, meer hulpmiddelen en banen Brussel ondersteunt uw project in de circulaire economie! Dynamiek 44 46 47 Ingaan op overheidsopdrachten: enkele aanbevelingen Starter: Beef Take De BVBA is dood, lang leve de BV! Community 48 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 49 50 51 52 55 56 Kleine verhalen van grote ondernemers Een groene wandeling met Augustin Nourissier Het Beci nieuws in beeld Het Justitiepaleis van Brussel, een verwaarloosde schat Toetredingsaanvragen Agenda Index

Een eigen bureau kopen of investeren in studio’s? Een goeie vraag voor onze Immo experts Contacteer de experts van KBC Brussels Live op 02 303 31 60 van maandag tot vrijdag van 8u tot 22u en op zaterdag van 9u tot 17u. V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

Beci online Social Media Lees in dit nummer het podcastinterview van Haile Abebe (p. 6). Om al onze podcasts te beluisteren – dus ook het gesprek met Nicolas Van Rymenant (Menu Next Door, The Family) – bezoekt u de volgende pagina: www.beci.be/podcast. De podcasts zijn in de taal van onze gesprekspartners opgenomen. Beci publiceerde in mei een eerste podcastinterview in het Nederlands. #BECImember : Vastgoedadvies aan eigenaars, bewoners, investeerders of ontwikkelaars. BelSquare begeleidt uw projecten. Zie http://www.bel-square.be/nl. Sold out : In samenwerking met Wallonie Belgique Tourisme vertrekt de Beci-cruise op 18 juni vanuit de omgeving van de Van Praetbrug, aan boord van de Verdi. Zes weken om uw project een boost te geven en uw bedrijf te lanceren, met de Beci Business Challenge. Meer informatie? eei@beci.be Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 4 ❙ Brussel Metropool - juni 2019

Beci online In uw nieuwsbrief van mei Globalisering, flexibiliteit, digitalisering … Enkele eigenschappen van een veranderende arbeidswereld. Om inzicht te krijgen in de New Ways Of Working leest u best ons dossier. Het werd samengesteld in overleg met Gymlib. Gratis te downloaden op go.beci.be/nl/new-ways-of-working. Mocht u het nog niet weten, de Ronde van Frankrijk vertrekt op zaterdag 6 juli vanuit Brussel, maar zal vanaf woensdag 3 juli een impact hebben op de mobiliteit in de stad. Het artikel hierover leest u op onze website. Dit leest u op onze website U kunt deze artikelen ook vinden op https://www.beci.be/nl/ Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 5

Podcast Haile Abebe : eerst ingenieur, dan serial entrepreneur in de ‘food’ Haile Abebe is de oprichter van restaurant Toukoul en van drie andere inrichtingen waar gerechten en cultuur elkaar treffen: le Cercle des Voyageurs, Café Begin en de Loft 58 (de cafetaria van de Ihecs). Deze ingenieur van opleiding nam een scherpe bocht in zijn leven om een oude droom waar te maken: Brussel laten proeven aan het exotisme van de keuken van Ethiopië, zijn geboorteland. Van links naar rechts: Tarik Hennen, Elisa Brevet en Haile Abebe tijdens de opnamen van de podcast. Wanneer besluit een ingenieur om alles op te geven en zijn eerste restaurant te openen? Wanneer deze ingenieur beseft dat hij niets anders meer doet dan projectmanagement. Wat mij betreft, voelde ik niets meer voor technische zaken. Ik koesterde al geruime tijd de droom om een eigen bedrijf op te zetten. Wie lang voor iemand werkt, komt vroeg of laat tot de conclusie “Wel, al wat ik doe zou ik evenwel voor mezelf kunnen doen.” U bent van oorsprong Ethiopisch. Verlangde u om de geschiedenis en cultuur van uw land bekend te maken? Ik heb lang genoeg in Brussel geleefd om in te zien dat de mensen hier Ethiopië nauwelijks kennen. Ik had daar wat moeite mee. Ik kom uit een land met een lange geschiedenis. Ik denk aan de hongersnood en alles wat er in de jaren 80 gebeurde. Ik wilde dit land beter laten kennen. Wist u van meet af aan dat de Ethiopische keuken zoveel succes zou oogsten? Je begint nergens aan zonder kennis. In die tijd richtte ik samen met mijn familie en Ethiopische vrienden de Belgo Ethiopian Association op. Deze vzw bestaat nog steeds. Via deze structuur konden wij evenementen organiseren en het concept uittesten. Dat viel enorm mee. Iedereen die iets van gastronomie afwist, droomde van een Ethiopisch restaurant in de stad. Na uw eerste restaurant, de Kokob, creëerde u een tweede concept: de Cercle des Voyageurs. Dat klopt! De aanpak was verschillend want ik zag de mogelijkheid in om er ook cultuur bij te betrekken. Het was overduidelijk dat ik me niet kon beperken tot catering en business. Er was iets anders nodig, om een boodschap over te brengen. Om mensen ontvankelijk te maken voor andere culturen, moet je waarschijnlijk diverse kanalen gebruiken. De presentatie van boeken, films, tentoonstellingen, concerten, noem maar op. Het werd een mooie uitdaging. Hebt u al deze projecten op uw eentje ondernomen? Wel, dat hangt af van de omvang en de reikwijdte. Alles op zijn eentje verwezenlijken is geen gemakkelijk te bereiken ideaal. Het blijft ten slotte een moeilijke sector … ● Elisa Brevet Deze ontmoeting kunt u integraal beluisteren op de Next Step podcast: https://www.beci.be/podcast. Een podcast om naar te luisteren… Serial : als u zich graag in de rol van een politieinspecteur voorstelt, zal deze Amerikaanse podcast zeker in de smaak vallen! Dankzij producer Sarah Koenig speelt het onderzoek naar de moord op Hae Min Le in 1999 zich doorheen meerdere afleveringen af. Een spannende en adembenemende podcast. 6 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 D.R.

HET SNELSTE INTERNET? WE STELLEN HET U ZONDER BLABLA VOOR. Als ondernemer heeft u geen tijd te verliezen. Schrijf uw zaak dus in voor het snelste bezoek 1 van één van onze Brusselse Telenet Business Account Managers. Zo checken wij uw connectiviteit én krijgt u achteraf de kans om ons snelste internet 2 gratis te testen. Surf naar telenet.be/BxLBusiness MAAK NU EEN AFSPRAAK Tawfi k Account Manager Telenet Business in Brussel 1 Geen nood, als u meer vragen heeft, maken we daar met plezier het langste bezoek van. 2 Gebaseerd op een analyse door Ookla® van Speedtest Intelligence® -gegevens voor Q2-Q3 2018 in België. Meer info op http://www.speedtest.net/awards/belgium. Ookla-handelsmerken zijn gebruikt onder licentie.

News Beci-UWE-Voka ontmoeten Charles Michel en de ministers-presidenten Op 7 mei ontmoetten de gewestelijke werkgeversvertegenwoordigers Olivier Willocx (Beci), Hans Maertens (Voka) en Olivier de Wasseige (UWE) de Belgische Premier evenals de Vlaamse, Brusselse en Waalse Minister-Presidenten. Met dit initiatief dragen Beci, Voka en UWE een gemeenschappelijke boodschap uit voor de volgende gewestelijke en federale coalities: 12 prioriteiten voor de volgende regionale en federale coalities. Hoe sterk geregionaliseerd de economische bevoegdheden in België ook zijn, de drie gewestelijke werkgeversvertegenwoordigers delen een gemeenschappelijke visie rond zes belangrijke sociaaleconomische domeinen waar fundamentele ingrepen dringend nodig zijn om in elk gewest het niveau van de economie en van de samenleving op te krikken. Deze domeinen zijn mobiliteit, onderwijs, de arbeidsmarkt, de overheid, energie en innovatie. Voka, UWE en Beci zijn het erover eens: we mogen ons niet tevreden stellen met de goede economische situatie van de afgelopen jaren. De conjunctuur gaat stilaan naar beneden en de structurele uitdagingen zijn aanzienlijker dan ooit. “Een aantal belangrijke economische en sociale verschuivingen die al geruime tijd aan de gang zijn, zullen zich in de loop van de volgende legislatuur voltooien. In deze omstandigheden kan de overheid rekenen op de ondernemers, want die zullen zich blijven inzetten voor innovatie, uitmuntendheid, welvaart en werkgelegenheid”, stelt Hans Maertens (Voka). is voor onze ondernemingen. Dus geven we zelf het goede voorbeeld. Begin april al gaven we gezamenlijk onze visie voor het Brusselse Gewest, en nu voor heel het land”, aldus Olivier Willocx (Beci). Informatie: www.beci.be/nl/whitepapers/ Angélique Karekezi, ambassadrice van fairtrade koffie Naar aanleiding van de Werelddag van Eerlijke Handel op 9 mei jl. nodigde Fairtrade Belgium Angélique Karekezi uit. Zij is managing director van Rwashoscco, een Rwandese koepelorganisatie die 6 coöperatieven van koffieproducenten vertegenwoordigt, waarvan 5 met een Fairtrade certificaat. Enkele jaren geleden maakte Rwashoscco de keuze om specifiek in te zetten op de versterking van de rol van vrouwelijke producenten. Aan de basis van het sterke engagement van Angélique ligt haar eigen ervaring. “Ik ben opgegroeid in een maatschappij waar vrouwen minder kansen “De agenda van de bedrijfswereld is duidelijk en is bedoeld om het niveau in elk gewest te verbeteren. Wij wensen dat de toekomstige coalities dit in de praktijk zullen brengen. Hiervoor kunnen ze nu al rekenen op onze samenwerking”, verklaart Olivier de Wasseige (UWE). De werkgevers uit de drie gewesten willen met deze samenwerking een duidelijk signaal geven: “Grote uitdagingen zoals de files, een betere tewerkstellingsgraad of een effectief energiepact laten zich niet tegenhouden door gewestgrenzen. Wij vragen de politici dat ze over gewesten bevoegdheidsgrenzen heen een beleid voeren dat goed 8 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 kregen dan mannen.” ‘Angelique’s finest’ werd gelanceerd om een extra boost te geven aan dit project. Het merk – dat nog niet te vinden is op de Belgische markt – is het resultaat van haar engagement en haar dromen. De koffie van uitzonderlijke kwaliteit wordt geproduceerd door 200 geëngageerde vrouwen. Zij staan in voor elke stap van het proces, van het telen van de koffiebessen tot de packaging en vermarkting. Dit product is eerst en vooral de verwezenlijking van de droom van Angélique om vrouwen de macht te geven in de koffiesector. Met de historisch lage marktprijzen blijft van de marge van de koffieboer helaas nagenoeg niets meer over. Fairtrade Belgium roept bedrijven op om hun verantwoordelijkheid te nemen en een hogere prijs te betalen. En aan consumenten: kies nu in ieder geval voor koffie waarvan de prijs ten minste de kosten voor een duurzame productie dekt. Ruimer gezien bevordert het Fairtrade@work programma het engagement op meerdere niveaus voor een duurzamere maatschappij, die respect heeft voor mens en milieu. De meest vooruitstrevende bedrijven ontvangen een “Fairtrade Award”, die getuigt van hun engagement. Informatie : www.fairtradebelgium.be

News Ahooga blaast e-bike batterijen nieuw leven in Ahooga, de Belgische startup gekend voor zijn ultralichte elektrische fietsen, introduceert een nieuwe dienst voor de re-conditionering van de Li-Ion batterijen. Ahooga is ervan overtuigd dat de elektrische fiets een versnellende rol kan spelen in de transformatie van steden, maar beseft dat Lithiumion batterijen een negatieve impact hebben op het milieu, dat toxische lekken regelmatig gebeuren sinds het begin van de 21ste eeuw en dat bodem en waterwegen vervuild geraken door een slechte behandeling van afgedankte batterijen. Door deze batterij reconditioning service te lanceren, wil Ahooga het publieke bewustzijn vergroten en stappen zetten om de producten en diensten zo duurzaam mogelijk te maken. De service wint alle componenten van een gebruikte batterij terug, verwijdert de cellen die het einde van hun levensduur hebben bereikt en vervangt ze door nieuwe cellen. Dit alles 50% goedkoper dan een nieuwe batterij. Febiac en Renta vormen samen met de GDA een alliantie en herinneren aan de rol van de autosector in België De Automobiel- en Tweewielerfederatie (Febiac), de Belgische federatie van voertuigverhuurders (Renta) en de Groepering van autodealers (GDA-Traxio) sluiten een verbond. De bedoeling is om de samenhang en de impact van hun dagelijkse inzet voor de autosector, voor de werknemers uit die sector, maar vooral voor de gebruikers van hun producten en diensten – de burgers en bedrijven – te bevorderen. Juridische kwesties, gemeenschappelijke communicatie, data, fiscaliteit, opleiding en mobiliteit: allemaal aspecten van de synergie die bekrachtigd werd door de ondertekening van het samenwerkingsakkoord. “Het groeiende belang van de mobiliteit voor de welvaart van de maatschappij en het individuele welzijn, de groei van het goederenvervoer over de weg, maar ook de groeiende noodzaak aan een multimodaal vervoer gekoppeld aan de opkomst van vervoersmiddelen om ‘de laatste kilometer af te leggen’ zijn elementen die aan de basis lagen van het samenwerkingsakkoord,” legt Denis Gorteman, Ondervoorzitter van FEBIAC, uit. Na de succesvolle lanceringcampagne van zijn nieuwe model, de Modular Bike, levert Ahooga binnenkort de eerste exemplaren aan zijn klanten. Dit model is een elektrische, lichte, adaptieve en compacte vrachtfiets. Hij weegt slechts 16 kg maar heeft een verrassend hoog draagvermogen van 155 kg, waardoor ook kinderen kunnen worden vervoerd. Deze lichtgewicht fiets heeft bovendien een ‘space saver’ functie waardoor hij ook in smalle opslagruimten (een gang, studio of garage) een plaatsje vindt. De naam illustreert ook de modulariteit van de vele configuratieopties: carbonriem, geïntegreerde versnellingen, zelfopladende batterij, sport- of comfortstuur enz. Momenteel ontwerpt Ahooga zijn eigen frames in Brussel. Het lassen en monteren van de fietsen gebeurt in Oost-Europa met in België ingekocht aluminium. Voor de eerste 250 eigen exemplaren van dit nieuwe model transformeert het Brusselse bedrijf zijn gebouwen in een stedelijke microfabriek. Het is de bedoeling om een 100% lokale productie in Brussel uit te testen, als business case. Informatie: https://ahooga.bike “Deze koepelorganisatie waarin onze respectieve knowhow gebundeld wordt, wil vooral de welvaart en het welzijn bevorderen dankzij oplossingen die de autosector – via zijn activiteiten, producten en diensten – ontwikkelt en aanbiedt,” zegt Peter Daeninck, Ondervoorzitter van Traxio en voorzitter van GDA. De drie organisaties willen niet alleen de schijnwerpers op dit akkoord richten, maar ook aan de rol van de autosector in ons land herinneren. De drie activiteitsdomeinen die FEBIAC, Renta en GDA-Traxio vertegenwoordigen, zijn goed voor 120.000 banen in België en dragen via de Van links naar rechts: Miel Horsten, Denis Gorteman en Peter Daeninck. Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 9

News fiscaliteit elk jaar voor 20 miljard euro bij aan het budget van de overheid. Alle drie hebben oog voor kwesties zoals de mobiliteit en de vergroening van het wagenpark. Daarom onderstrepen ze ook de inspanningen die de sector levert, om almaar milieuvriendelijkere voertuigen en diensten op de markt te brengen. Daarnaast herinneren de drie verenigingen eraan dat ze positief staan ten opzichte van fiscale maatregelen om het wagenpark te vergroenen en nieuwe mobiliteitsdiensten te bevorderen. “FEBIAC, Renta en GDA-Traxio willen dat het debat over de auto in het algemeen en over de bedrijfswagen in het bijzonder weer in alle sereniteit gevoerd wordt. Onze drie verenigingen pleiten voor een langetermijnvisie die de invoering omvat van een fiscaliteit met positieve impulsen,” besluit Miel Horsten, Voorzitter van Renta. Informatie: www.febiac.be ; www.renta.be ; www.traxio.be De nieuwe handelsvereniging van Brussel heet Shopera De nieuwe handelsvereniging ‘Shopera’ wil de zone tussen de Beurs en het Rogierplein opwaarderen en laten uitgroeien tot de grootste handelswijk van Brussel en België. Shopera werd op 3 mei over de doopvont gehouden en is een initiatief van de handelsfederaties Comeos, Beci en UCM. Algemene Vergadering BECI - Kamer van Koophandel Brussel vzw Onze leden worden uitgenodigd tot het bijwonen van de gewone algemene vergadering van BECI - Kamer van Koophandel Brussel die zal plaatsvinden in de vergaderzalen van de Louizalaan 500, 1050 Brussel op woensdag 2 oktober 2019 om 16.00 uur. Agenda • Goedkeuring van de notulen van de Gewone Algemene Vergadering van 3 oktober 2018 • Verslag van de Raad van Bestuur • Verslag van de Commissarisrevisor • Goedkeuring van de rekeningen van het boekjaar 2018-2019 • Goedkeuring van de ontwerpbegroting en vaststelling van het bedrag van het lidgeld voor het boekjaar 2019-2020 • Kwijting aan de Bestuurders en Commissarisrevisor • Raad van Bestuur : benoemingen en ontslagen • Toespraak van de Voorzitter • Uitreiking van de Medaille van BECI – Kamer van Koophandel Brussel 10 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 Marc Decorte, Voorzitter Quentin Huet, manager van Shopera, somt de drie doelstellingen op van de nieuwe handelsvereniging: “We gaan er voor zorgen dat de zone net en proper is, daarna dat ze ook veilig is voor de klanten op elk moment van de dag. We gaan een hele reeks activiteiten organiseren om de zone opnieuw dynamisch te maken. We werken hiertoe nauw samen met de Stad Brussel.” Brussels burgemeester Philippe Close is bijzonder tevreden: “De Stad Brussel steunt dit initiatief, waardoor we nauwer zullen kunnen overleggen met de handelaars van de ‘Shopera-zone’ over de bestaande problemen. Het doel van de vereniging is om een nieuwe dynamiek te verlenen aan de zone tussen de Beurs en Rogier, die o.a. de Nieuwstraat, het Muntplein en de Anspachlaan omvat. We ondersteunen graag projecten die de Brusselaars en de bezoekers van het stadscentrum een betere beleving bieden.” Shopera gaat ook diensten aanbieden aan de handelaars zoals gratis opleidingen en een app om rechtstreeks te communiceren met de collega’s. Info : www.beci.be Algemene Vergadering BECI - Verbond van Ondernemingen te Brussel vzw Onze leden worden uitgenodigd tot het bijwonen van de gewone algemene vergadering van BECI – Verbond van Ondernemingen te Brussel die zal plaatsvinden in de vergaderzalen van de Louizalaan 500, 1050 Brussel op woensdag 2 oktober 2019 om 16.30 uur. Agenda • Goedkeuring van de notulen van de Gewone Algemene Vergadering van 3 oktober 2018 • Verslag van de Raad van Bestuur • Verslag van de Commissarisrevisor • Goedkeuring van de rekeningen van het boekjaar 2018-2019 • Goedkeuring van de ontwerpbegroting en vaststelling van het bedrag van het lidgeld voor het boekjaar 2019-2020 • Kwijting aan de Bestuurders en Commissarisrevisor • Raad van Bestuur : benoemingen en ontslagen • Toespraak van de Voorzitter Marc Decorte, Voorzitter

KANTOREN TE KOOP eshop VERKOCHT CV OPPORTUNITEITEN VOOR ZELFSTANDIGEN EN KMO’S IN BRUSSEL GENIET VAN TALRIJKE PREMIESOM UW ACTIVITEITEN TE BOOSTEN! ONTDEK WAT NIEUW IS OP WWW.PREMIESKMO.BRUSSELS

Ideeën Voor of tegen de verplichte vergoeding van stagiairs? Afgelopen maart gingen in Québec meer dan 40.000 studenten de straat op om betaling te eisen voor alle stages. Een dergelijk debat is ook in België gerechtvaardigd. Angela Sciacchitano, secretaris-generaal van de ABVV Jongeren De beloning van stagiairs is voor ons een evidentie. Aangezien de stagiair betrokken is bij de productie van waarde binnen het bedrijf, verdient hij te worden betaald. Daarom dringen wij aan op de veralgemening van de overeenkomst over beroepsinlevingsstages. Deze overeenkomst voorziet in de mogelijkheid om de stagiair tot 796 € per maand te betalen en verplicht de werkgever om hem te verzekeren tegen arbeidsongevallen. Dit is een billijke vergoeding die aangepast is aan de realiteit van de stages, die gedeeltelijk bestaan uit een leerproces dat in verband staat met de studierichting, maar ook uit een echte professionele bijdrage. Bovendien zien we dat de stagiairs overgekwalificeerd zijn. Dit is namelijk het geval in Brussel, waar Europese lobbies vaak stagiairs aanwerven op een indrukwekkend academisch en professioneel niveau. Zij maken misbruik van hun vestiging in de Europese wijk om hooggekwalificeerde jongeren in dienst te nemen voor louter productief werk. De hogescholen en universiteiten zijn soms zelfs medeplichtig, want ze moedigen studenten aan – of dwingen ze – om blindelings stages te aanvaarden om hun studiejaren te valideren. We hebben dan te maken met studenten van wie de CV’s echte vaardigheden aantonen en die toch onbetaalde stages doorlopen om tegemoet te komen aan de academische richtlijnen. Laten we de ondernemingen eraan herinneren dat het doorlopen van een stage een serieuze kost vertegenwoordigt voor de student (huisvesting, vervoer, beroepskleding …). Ook zien we dat studenten, die vaak afhangen van een studentenjob om in hun basisbehoeften te voorzien, niet langer de tijd of de energie hebben om zowel een stage als een studentenjob aan te nemen. Joris Vandersteene, Senior Manager HR Projects, VBO De beslissing om een stagiair al dan niet een vergoeding toe te kennen, moet door de werkgever worden genomen en mag in geen geval worden opgelegd. Stages zijn zeer divers, van observatie tot eindstage. Bovendien bestaat de stage uit twee componenten: het leerproces binnen de gastorganisatie en het integreren van de stagiair in de waardecreatieketen. Toch stellen we vast dat, afhankelijk van de duur van de stage of het opleidingsniveau van de stagiair, de balans in de ene of andere richting zal overhellen. Deze stages maken meestal deel uit van het academisch parcours van de studenten. De opvang van één of meerdere stagiairs in een onderneming is een noodzakelijke aanvulling op het onderwijs zelf, dat op zich niet voldoende is om jongeren optimaal te integreren in de Brusselse beroepswereld. De stagiair moet dus in de ervaring die hij in de onderneming opdoet, een vorm van beloning vinden, via de consolidatie van zijn theoretische en technische kennis. Bedrijven verplichten om stagiairs in alle omstandigheden een vergoeding toe te kennen, beperkt zowel de mogelijkheden van ondernemingen om studenten te ontvangen en op te leiden, als de mogelijkheden van studenten om een eerste of tweede beroepservaring op te doen. Ten slotte zou deze betalingsverplichting ontegenzeggelijk gevolgen hebben voor KMO’s en starters. Het is echter binnen zulke bedrijven dat ondernemerschap het sterkst aanwezig is. De jongeren krijgen de kans om volledig geïntegreerd te worden in de strategische dimensie die deze bedrijven voortstuwt. We moeten de ondernemersgeest in Brussel stimuleren, en dat kan via aanmoediging en inspiratie, niet door steeds meer beperkingen op te leggen aan bedrijven. ● Mehdi Ferron (st.) 12 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 © Getty

Mobiliteit Smart Mobility rond Tour & Taxis dankzij collectieve intelligentie Hoe los je mobiliteitsproblemen op? Wat met de zachte mobiliteit? Deze onderwerpen kwamen aan bod tijdens een reeks workshops in het raam van de ‘Smart Mobility Hub’, een samenwerking tussen Extensa (de eigenaar van Tour & Taxis) en Beci. D e derde workshop van de Smart Mobility Hub vond plaats eind april. Hij focuste op mobiliteitsproblemen op en rond de site van Tour & Taxis, in het vooruitzicht van zijn toekomstige ontwikkeling. Hopelijk zullen de conclusies van dit pilootproject ook elders in Brussel nuttig zijn. De eerste twee workshops beschreven de voornaamste problemen (meer hierover in onze magazines van afgelopen december en april). Met de derde was de tijd aangebroken om dit thema op een meer concrete manier aan te pakken, maar nog steeds met een collectieve en participatieve invalshoek. Op Tour & Taxis is een honderdtal ondernemingen gevestigd, naast de kantoren van leefmilieu Brussel en de Vlaamse Gemeenschap. Wanneer, op langere termijn, de door Extensa geplande renovatie en ontwikkeling zal zijn uitgevoerd (en ook de woongebouwen er zullen staan), zullen er minstens 6000 werknemers en 3000 inwoners aanwezig zijn op de site. Reken hierbij ook alle bezoekers van evenementen, leveranciers, wandelaars enz. Collectieve intelligentie “De eerste twee workshops analyseerden de situatie. Ze polsten ook naar de gewoonten en gevoelens van mensen op het gebied van mobiliteit in en rond de site”, stelt Ischa Lambrechts, Adviseur Mobiliteit bij Beci. “Met de derde gaan we concrete prioriteiten stellen aan de hand van specifieke gebruikersprofielen, die de deelnemende ondernemers zullen hebben gecreëerd.” Cécile Huylebroeck, Adviseur Werkgelegenheid bij Beci, staat aan het roer van deze workshop: “Vooral met de beruchte ‘last mile’ zit het moeilijk. Tour & Taxis is niet vlot toegankelijk, vooral voor de zachte mobiliteit (fiets, elektrische step, scooter enz.). Wij doen een beroep op collectieve intelligentie om oplossingen te vinden die verder reiken dan alleen de auto. (Nvdr: de site beschikt al over 3500 parkeerplaatsen. 900 extra ondergrondse plaatsen zijn voorzien onder de residentiële gebouwen.) Wij promoten een multimodale benadering. Net als in een laboratorium kunnen de ideeën uit deze Smart Mobility Hub ook breder in Brussel worden toegepast. Zo vermijden we hopelijk het vertrek van onze ondernemingen.” Knelpunten Het eerste deel van de derde workshop boog zich over de vaststellingen van de eerste twee en de resultaten van een enquête onder 88 mensen die regelmatig de site van Tour & Taxis bezoeken: • De bewegwijzering is onbestaande en/of onnauwkeurig. Er bestaat geen toegangsplan noch duidelijke bewegwijzering naar de parkings voor tweewielers en wagens. Er zijn ook geen aanwijzingen naar ondernemingen of gebouwen. De aanwezigheid van stewards wordt wel bijzonder gewaardeerd. • Verbindingen en de ‘last mile’: met tram, trein en metro (stations IJzer/Ribaucourt) geraak je in de buurt van de site, maar de laatste twee kilometers zijn niet gemakkelijk, zelfs te voet, per fiets, met een elektrische step enz. De pendelbus tussen Brussel Noord en Tour & Taxis is wel zeer praktisch. • Onveiligheid: Overdag geen probleem, maar ‘s avonds heerst er een gevoel van onveiligheid rond het station, de metro en in het park. • Verkeersveiligheid en comfort: Er is weinig voorzien voor een vlotter gebruik van specifieke vervoermiddelen. Fietsen, elektrische steps en wagens rijden op dezelfde wegen. De wegmarkering is ontoereikend. Mindervaliden worstelen met een Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 13 © C. Lobelle

Mobiliteit een verkeerde richting gevolgd en de kasseien zorgen voor extra moeilijkheden. Er heerst een gebrek aan infrastructuur en bewegwijzering voor mindervaliden. Hoe kunnen we deze mensen helpen de bestemming autonoom, veilig en in vol vertrouwen te bereiken? Het parcours van Julio, de bezoeker uit Antwerpen. moeilijk parcours. De kasseien bemoeilijken de verplaatsingen en er is te weinig parkeergelegenheid voor tweewielers. Vier problemen, vier oplossingen Met deze gegevens ging een dertigtal deelnemers (voornamelijk zaakvoerders van bedrijven die op de site van Tour & Taxis zijn gevestigd) aan de slag rond vier vergadertafels. Zij gebruikten de ‘Diamond Design Thinking’ samenwerkingsmethode in verschillende fasen: ontdekking van een situatie, bepaling van een probleem, ontwikkeling van een oplossing en ten slotte de levering daarvan. Telkens werd een denkproces uitgebreid en vervolgens op de situatie gericht. “Het is de bedoeling om de problemen eerst duidelijk te omschrijven en niet te snel over te gaan tot oplossingen”, verduidelijkt consulente Isabelle Casteleyn. Zij vroeg de vier groepen om drie ‘personas’ te creëren. Dit zijn fictieve profielen die kenmerkend zijn van doelgroepen die de site van Tour & Taxis bezoeken. Voor ieder van hen moesten de persoonlijkheid en de vorm van mobiliteit worden geschetst. Een van die ‘personas’ werd daarna geselecteerd en aan iedereen voorgesteld. Het werden uiteindelijk vier profielen. Bij de volgende stap moest elke groep de behoeften van zijn ‘persona’ verduidelijken om de bestemming te bereiken. Hierbij trachtten de deelnemers zich in te beelden welke 14 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 problemen zouden opduiken tijdens de ‘last mile’, maar ook de (inter)acties en beslissingen van de ‘persona’ en, bijgevolg, zijn/haar humeur. “Elke persona moet hierbij geconfronteerd worden met zaken die voor verbetering vatbaar zijn: langs het parcours, in zijn/haar gemoedstoestand en ter hoogte van hindernissen”, stelt Isabelle Casteleyn. “Van daar uit kiest elke groep een bepaald probleem dat de verplaatsing van zijn persona belemmert.” Wie die ‘personas’ zijn: • Eva, een automobilist uit Waver. Ze zit vast in de files, onder meer op de Havenlaan en bij ingang 86C van T&T, waar ze werkt. Daarna begint de zoektocht naar een parkeerplaats. Kortom, een serieuze dosis stress nog voor de dag begint. Hoe kunnen we haar helpen vlot haar bestemming te bereiken en met minder stress aan de dagtaak te beginnen? • Thierry bezorgt pakjes per fiets om zijn studies te betalen. Hij verliest tijd op de site van T&T om de klant te vinden. De gebrekkige bewegwijzering vertraagt meteen de volgende levering. Hoe kunnen we hem helpen zijn weg te vinden in deze wijk waar er veel meer bedrijfsactiviteit dan bewegwijzering? Met snelle leveringen verbetert Thierry zijn ‘rating’. • Olivier is blind. Met zijn geleidehond neemt hij de trein, richting een workshop bij T&T. De hond heeft echter • Julio is Antwerpenaar en wil een tentoonstelling op T&T bezoeken. Aan het Noordstation vindt hij een gedeelde scooter. Maar eenmaal ter plaatse, weet hij niet waar hij heen moet en waar hij zijn voertuig mag parkeren. Eens te meer is er een gebrek aan een duidelijke bewegwijzering en ook geen specifieke parkeerplaats voor gedeelde tweewielers. Hoe kunnen we Julio helpen vlakbij zijn bestemming te parkeren? Met de ‘mobiliteitspartners’ van T&T Cécile Huylebroeck was aan het einde van de workshop vrij tevreden: “We hebben het gewenste resultaat bereikt. Elke groep heeft een specifiek probleem geïsoleerd waarop de twee laatste workshops zich zullen richten om uiteindelijk collectieve oplossingen voor te stellen. Dit worden dan concrete projecten die op het terrein zullen worden getest.” Weliswaar met een aantal beperkingen: Extensa moet, als eigenaar van Tour & Taxis, over haalbare oplossingen beschikken om deze te integreren in de ontwikkelings- en renovatieprojecten. “De dienstverleners onder de deelnemers en de mobiliteitsactoren die al met Tour & Taxis samenwerken, moeten hun diensten kunnen aanbieden en zich positioneren als aanbieders van haalbare oplossingen. Collectieve oplossingen dus, met een samenhang tussen de verscheidene projecten, binnen de Smart Mobility Hub.” Afspraak op 17 mei in 14 juni voor de laatste twee workshops. ● Cédric Lobelle © C. Lobelle

Brussels Enterprises Commerce and Industry 04.07.2019 Best Of Belgium events@beci.be https://www.beci.be/events/garden-party-best-of-belgium Garden Party

www.beci.be

“The Running Generation” Open Source Idées G eneratie Y zit vol tegenstrijdigheden. Ze is onwrikbaar over het evenwicht tussen werk en privéleven en tegelijk uiterst ambitieus, soms tot overmaat toe. Dat zorgt nu en dan voor ellende … Ja, het is een beetje cliché, de recruiter die een jonge kandidaat voor een eerste baan interviewt en hem vraagt waar hij zichzelf over twee jaar ziet. “Ik wil graag manager van mijn team worden”, luidt het antwoord. Generatie Y voelt niets voor een lange carrière in dezelfde onderneming of afdeling en wil zich daar ook niet stapje voor stapje een weg banen in de hiërarchie, zoveel is duidelijk. Nee, ‘Gen Y’ wil sneller, sterker en op een meer spectaculaire manier vooruitgang boeken in zijn loopbaan. Dit is kenmerkend voor het tijdperk van Facebook en van de opvolgers van de Star Academy: als je niet dagelijks iets interessants te posten hebt en als je op je 30e geen succesverhaal hebt gemaakt van je beroep, dan ben je een ‘loser’! De tegenstrijdigheid tussen overdreven ambitie (of een zwaarlijvig ego) en het belang dat Gen Y hecht aan het onaantastbaar evenwicht tussen werk en privé, daar klemt het schoentje. Boordevol ambitie de vrije teugel laten in stipt 38 uur per week? Wees dan niet verwonderd dat dit een Running Generation wordt, die in zijn loopbaan soms geen onderscheid maakt tussen sprint en marathon. Dit leidt tot een aparte vorm van uitstelgedrag, met jonge ambitieuze mensen die zeer snel werken zonder ooit een blik in de achteruitkijkspiegel te werpen en die en soms vergeten hun eigen vaardigheden te beoordelen. Flink doen en opscheppen, maar inzicht in de eigen beperkingen, daar komt weinig van in huis. Doordouwen maar geen tijd nemen voor vorming. Zulke haast en spoed kunnen uitdraaien op een spoedgeval: de talrijke burnouts die deze werknemers zelf veroorzaken vanwege de druk die zij zichzelf opleggen en omdat zij hun eigen grenzen niet inzien. Ook ik ben voorstander van ambitie, maar tegelijk pleit ik hier voor de nodige nederigheid. Je ego kan je ergste vijand worden. Als je nog zaken moet leren, dan strekt het je tot eer dit gewoon toe te geven. Doe niet alsof je alles weet maar tracht te bepalen waar je kennis tekortschiet. Investeer wat vrije tijd in het leerproces, via de vele kanalen die tot je beschikking staan. Giles Daoust, CEO van Daoust We leven in het gouden tijdperk van de kennis. Geen enkele vroegere generatie kreeg toegang tot zoveel informatie, op het web, in boeken uit de hele wereld die nu via Amazon verkrijgbaar zijn, via MOOCs en de kosteloze of betalende opleidingen die allerlei overheids- en privéorganisaties aanbieden. In ruil daarvoor is het onze taak om voortdurend te lezen, documentatie te vergaren en opleidingen te volgen. Alles ‘on the job’ aanleren is niet mogelijk. En de onderneming is niet de enige opleider van jonge mensen in de vaardigheden die ze moeten ontwikkelen. Wie aan een carrière begint, moet zichzelf voortdurend in vraag stellen. Lezen, documentatie verzamelen, zich vormen. Je fouten kunnen herkennen en hieruit leren. Nooit geloven dat je alles weet. En ten slotte nog dit citaat van Nietzsche: “Wie ooit wil leren vliegen, moet eerst leren rechtstaan, stappen, lopen, klimmen en dansen. Om te vliegen is meer nodig dan vleugels bewegen.” ● Giles Daoust, CEO van Daoust Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 17 D.R.

Enterprise Europe Network 2 Bereid u voor met het opstellen van een checklist en een strikte retro planning en voorzie wat speelruimte ten opzichte van de deadline voor het indienen van offertes. Elke offerte die u na het verstrijken van de termijn (datum en uur) indient, wordt trouwens automatisch afgewezen. 3 Lees aandachtig de taakomschrijving (TOR – Terms of reference) en vraag indien nodig om verduidelijking. © Getty 10 tips om overheidsopdrachten binnen te halen Jaarlijks verschijnen er meer dan 460.000 Europese overheidsopdrachten voor een totaalbedrag van ongeveer 420 miljard euro. Dit zijn opdrachten van allerlei omvang, op alle gebieden, die voor ondernemingen een ware schat aan uitzichten betekenen. De vraag is nu hoe u er de oproepen tot offerte uitpikt die u interesseren en hoe u uw kansen vergroot om een contract binnen te halen. E uropese openbare aanbestedingen beperken zich niet tot die van een Europese instelling als de Commissie, het Parlement, de Raad, het Europese Hof van Justitie, het Comité van de Regio’s e.a. U vindt er ook opdrachten die op nationaal of zelfs op regionaal niveau worden uitgeschreven door ministeries, lokale overheden en andere openbare besturen. Van zodra deze opdrachten bepaalde bedragen overschrijden (die afhangen van de aard van de activiteit), moeten zij eveneens in het Publicatieblad van de EU worden bekendgemaakt. Daarom kunnen bijvoorbeeld aankondigingen van opdrachten gepubliceerd door de stad Parijs of de deelstaat Beieren, ook voor Belgische bedrijven toegankelijk zijn. Dagelijks publiceren deze organisaties in Europa meerdere honderden aanbestedingen voor de aankoop van goederen, werkzaamheden of diensten. Ook kunt u hierop ingaan en een opdracht binnenhalen. Lees hieronder 10 deskundige tips: 1 Identificeer de kansen door de aankondigingen van opdrachten te screenen. Alle overheidsopdrachten in Europa worden gepubliceerd op de Europese website Tenders Electronic Daily (TED). Op dit platform kunt u selectiecriteria bepalen inzake opdrachtgevers (aanbestedende machten), landen, sectoren of producten. 18 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 4 Bepaal wat de evaluatoren zoeken. Lees zorgvuldig de criteria voor de beoordeling van de offertes. 5 Denk grensoverschrijdend: misschien hebt u een specifieke expertise waarmee u samen met de lokale speler de opdracht kunt binnenhalen? Of omgekeerd: een Europese partner die de technische deskundigheid kan inbrengen die u nodig hebt? In dit opzicht is het vormen van een consortium wellicht een goed idee. Het Business Opportunities Database platform van Enterprise Europe Network kan u helpen de juiste partner te vinden. 6 Verzamel de gevraagde documenten (bijvoorbeeld gecontroleerde rekeningen, statuten e.d.). 7 Vertrouw het opstellen van de offerte toe aan een deskundige, hetzij intern, hetzij in samenwerking met een externe adviseur. 8 Beantwoord uitsluitend de specificaties van het bestek en/of de taakomschrijving. Voeg geen elementen toe die niet worden gevraagd. 9 Benadruk uw troeven, expertise en relevante ervaring in relatie tot wat in de aanbesteding wordt gevraagd. 10 Controleer en herlees uw voorstel. Emmanuel Robert Meer informatie : Jean-Philippe Mergen - Tél. 02 210 01 77 jpm@beci.be Tenders Electronic Daily : http://ted.europa.eu Business Opportunities Database : www.brusselsnetwork.be/fr/ search-for-partnerships Nog even 2 aanbevelingen • Lees ons artikel over overheidsopdrachten op pagina 42. De tips die we geven voor Belgische opdrachten gelden eveneens voor Europese overheidsopdrachten. • Neem contact met ons op om uw TED zoekprofiel te individualiseren. Zo krijgt u per e-mail de specifieke opdrachten binnen die u zoekt. En we geven tips om uw slaagkansen te vergroten.

Green David Leyssens : “Sign for my future ? een geweldige kans voor economische actoren” Na jaren onwetendheid en nog eens jaren roekeloos immobilisme, is de economische wereld wakker geschoten voor het klimaat, bijna gelijktijdig met de klimaatmarsen die de jeugd op straat brachten. © C. Reporters David Leyssens is directeur van het netwerk The Shift, dat duurzaamheid promoot bij ondernemingen en organisaties en bovendien het initiatief Sign for my Future sterk ondersteunt. Hij is ook onze gasthoofdredacteur voor dit ‘Green’ dossier. S ignalen bevestigen dat de economische wereld nu beseft dat hij iets aan het klimaat moet doen. Een première: meerdere bedrijfsleiders mobiliseerden zich samen. Ze riepen de politici publiekelijk op om eensgezind op te treden met concrete acties en een langetermijnstrategie om de immense uitdagingen van de klimaatverandering aan te pakken. David Leyssens zal, als jonge leider van de vereniging The Shift, hier zeker niet over klagen. Door een combinatie van omstandigheden die echter niets aan toeval te danken heeft, rondden wij dit artikel af op donderdag 15 mei, precies de dag waarop Lidl Belgium zijn CO₂ doelstellingen gevalideerd kreeg door de Science Based Targets Initiative (zie kaderverhaal). Lidl is de eerste retailer in België en de 10e in de wereld die dergelijke verbintenissen aangaat. Hier is onze gasthoofdredacteur uiteraard bijzonder mee opgetogen. De redactievergadering. Van links naar rechts: Laurie Verheyen (Events Planner Beci), Johan Debière (freelance journalist), David Leyssens (The Shift), Matthias Vanheerentals (freelance journalist), Emmanuel Robert (Media Coordinator Beci) en Fiona Craddock (MilieuAdviseur Beci). 20 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 Van Raeren tot Antwerpen, alle hens aan dek David herinnert zich nog de informatiesessie die hij in het begin van The Shift organiseerde over Science Based Targets (SBT’s). Slechts twee mensen kwamen opdagen. Vandaag zijn zulke evenementen over SBT’s steeds volgeboekt. Laten we nu een kijkje nemen in een andere sector, ditmaal in de Luikse regio, en meer bepaald in Engis, op het dak van het gebouw van de firma Knauf. Net als bij Lidl moet hier binnenkort de zonne-energie bijdragen tot minder uitstoot van broeikasgassen. Zo’n 6000 fotovoltaische panelen zullen er jaarlijks 1.700 MWh produceren en zodoende 790 ton CO₂ uitstoot vermijden. Dezelfde aanpak geldt bij Prayon, een andere Luikse industrie die eveneens een beroep doet op fotovoltaïsche energie om haar impact op het klimaat te beperken. Op zijn site van Puurs, dichtbij Antwerpen, gebruikt dezelfde Prayon warmtekrachtkoppeling om het verbruik te optimaliseren. Andere voorbeelden zijn Armacelle Benelux in Thimister, Sapa Extrusion in Raeren, de haven van Antwerpen of de baksteenfabrikant Wienerberger in Aalbeke: alle hens aan dek in ons land!

Green 400 captains of industry In Brussel zijn de voorbeelden wellicht nog talrijker dan in andere delen van het land, zeker per vierkante kilometer. Fotovoltaïsche installaties pronken op de daken van Mabru in Laken, Sibelga in Schaarbeek, het logistieke centrum Montea in Vorst, de beschutte werkplaats Travail & Vie in Anderlecht, noem maar op. David Leyssens is hierover enorm enthousiast: “Het initiatief ‘Sign for my future’ bewijst dat er naast de klimaatmarsen van de jongeren, wel degelijk een enorme dynamiek en steun bestaan voor een ambitieus klimaatbeleid in ons land. Minstens 300.000 burgers en een coalitie van 400 captains of industry hebben zich aangesloten, onder wie directeurs van NGO’s, CEO’s van Belgische bedrijven, rectoren van universiteiten enz.” Via een opiniepeiling konden wij enkele weken geleden bij Beci een aantal economische leiders identificeren. We Science Based Targets Initiative: wat mogen we ons daarbij voorstellen? Beschouw de Science Based Targets (SBT’s) als een soort leidraad voor bedrijven om een lage koolstofuitstoot in te plannen en op lange termijn uiteraard ook te bereiken. Het is een methode om bij te dragen tot de strijd tegen de opwarming van de aarde en deze onder de 2° C te houden, in overeenstemming met de verbintenissen van Parijs. Deze aanpak berust op een vrijwillige basis en een wetenschappelijk kader. De vereiste inspanningen om de doelstellingen te bereiken worden vervolgens meegedeeld aan de verscheidene sectoren en organisaties in de bij dit initiatief aangesloten landen. Er zijn verschillende manieren om het doel te bereiken. Een hiervan is de SDA (Sectoral Decarbonization Approach). De SBT’s berusten op het principe van de kritische massa: één onderneming levert slechts een bijdrage, maar talrijke ondernemingen maken echt het verschil. Kort geschetst zijn er drie fasen in het parcours van een bedrijf dat zich inzet voor SBT’s: 1 Het bedrijf stelt zijn eigen business case op, met een goed inzicht in de bruikbare methoden. 2 Het bepaalt zijn eigen SBT’s, na de keuze van de methode en het te bereiken doel. 3 Het maakt zijn doelstelling bekend en voert het uit met interne steun. Het communiceert hierover en rapporteert over de vooruitgang. Informatie: https://sciencebasedtargets.org/ Luister ook naar het podcast interview van David Leyssens: www.beci.be/nl/podcast voornemens. Praten over projecten volstaat niet. Alleen met efficiënte ingrepen komt er verandering. “De wil om tegen 2050 CO₂ neutraal te zijn moet zwart op wit in wetten en decreten staan. In het nieuwe regeerakkoord moet een ambitieus investeringsplan de nodige koersveranderingen mogelijk maken.” David Leyssens stelt zich bijzonder veeleisend op, des te meer omdat de goede praktijken en deugdzame initiatieven van de voorbeeldige bedrijven hierboven de politici zouden moeten doen blozen. Onze gasthoofdredacteur wil echter geen beleidsmensen beschuldigen. Hij reikt liever de hand uit en pleit voor samenwerking: “Sign for my future biedt steun aan de verscheidene regeringen bij de enorme uitdagingen die ons te wachten staan. Bedrijven zien in deze overgang ook de nieuwe economische kansen die een neutraal klimaatbeleid zou doen ontstaan. Het innovatiepotentieel is namelijk gigantisch maar vereist van de regering wel een stabiel investeringsplan.” ● Johan Debière Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 21 hebben sommigen van hen over dit thema geïnterviewd, in aanwezigheid van hun kinderen – en eigenaardig genoeg hebben alleen dochters geantwoord. De inhoud van deze dubbele interviews zal David Leyssens wellicht verheugen. Wat de mobilisatie betreft staat de volgende generatie paraat, in de gezinnen van bedrijfsleiders. De hand uitreiken David Leyssens denkt aan het mandaat dat de politieke wereld na de verkiezingen zal krijgen, met het oog op de succesvolle klimaatbetogingen. “Al deze betogers sturen een krachtig signaal uit naar de politici toe, met de hoop dat zij moedige beslissingen zullen nemen om tegen 2050 een neutraal klimaatbeleid te bereiken (...). Nu moet de nieuwe regering met dit mandaat aan de slag.” Leyssens is niet goedgelovig en verwacht dus ook veel meer dan goede

Klimaatgeneratie(s) Het klimaatvraagstuk: een familiale aangelegenheid Het aantal protestacties voor het klimaat neemt toe en sommige bereikten een historische omvang. Ze getuigen in elk geval van een algemeen verlangen naar een betere toekomst. Vooral de jongeren verkondigen hun bereidheid om op politiek niveau schot in de zaak te krijgen. Door middel van vier vragen1 inzicht te krijgen in de houding van kaderleden en bedrijfsleiders tegenover de (eventuele) betrokkenheid van hun kinderen bij milieukwesties. De milieuvraagstukken: een onderwerp dat in alle gezinnen wordt aangekaart Onze eerste vraag luidde: Praat u met uw kinderen over klimaatverandering en/of milieukwesties? De positieve antwoorden zijn alomtegenwoordig. 61% van de respondenten (met kinderen van middelbare-schoolleeftijd) antwoordde dat ze er vaak over praten, en 39% soms. 0.0% 1. Praat u met uw kinderen over de klimaatverandering en/of de milieuvraagstukken? 38.9% 61.1% Vaak Soms Zelden Nooit Kinderen van ondernemers zijn bijzonder betrokken. 57% heeft deelgenomen aan minstens een mars voor het klimaat en 13% heeft zijn steun uitgesproken in een andere vorm (een petitie, een brief of een ander initiatief op het terrein). Een klein derde (29%) heeft echter aan geen enkele betoging of andere actie deelgenomen. 1 Online opiniepeiling die plaatsvond tussen 26.03 en 10.04.2018; 105 antwoorden. 22 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 hebben wij getracht 2. Hebben uw kinderen de afgelopen maanden deelgenomen aan een actie voor het milieu en/of het klimaat? Ja, ze hebben deelgenomen aan een of meerdere marsen 29,6 % 7.4% 57.4% 5.6% Sommigen zullen opperen dat betrokkenheid gemakkelijker is wanneer je hiermee schooluren kunt vervangen door betogingen! Toch kan dit engagement worden beschouwd als het resultaat van een langdurige bewustmakingscampagne die meerdere actoren heeft gemobiliseerd: het verenigingsleven (met inbegrip van bedrijfsverenigingen zoals The Shift), naast gemeentebesturen of instellingen als Leefmilieu Brussel of Net Brussel. De betrokkenheid van deze actoren bij jongeren en scholen is ontstaan in de jaren 2000, naar aanleiding van projecten Ja, ze hebben een petitie ondertekend Ja, op een andere manier (brieven, actie op het terrein enz.) Nee © Belga

Klimaatgeneratie(s) gericht op de bewustmaking van de jeugd. Deze inspanningen hebben blijkbaar hun vruchten afgeworpen, althans omdat iedereen nu een eigen mening over dit onderwerp heeft. Om dit bewustmakingswerk binnen de scholengemeenschap verder te zetten, vernieuwt Leefmilieu Brussel zijn educatief aanbod voor het volgende schooljaar. De ondernemingen: bron van zowel problemen als oplossingen, vinden scholieren Zo genuanceerd is 72% van de antwoorden op de vraag "Hoe percipiëren uw kinderen de rol van bedrijven in milieukwesties?" Slechts 7% oordeelt dat ondernemingen een bron van milieuproblemen zijn, en 9% een bron van oplossingen. De respondenten werden gevraagd om commentaar te 3. Wat denken uw kinderen over de rol van bedrijven in milieuvraagstukken? 0,0% 11.1% 9.3% 7.4% Ondernemingen veroorzaken milieuproblemen Ondernemingen kunnen milieuproblemen oplossen Ondernemingen veroorzaken milieuproblemen, maar kunnen ze ook oplossen 72.2% Overige Geen antwoord geven op het standpunt van hun kinderen. Hieruit blijkt dat bindende maatregelen op zowel individueel als bedrijfsniveau noodzakelijk zijn om vooruitgang te boeken. De vermindering van de afvalvolumes en een beter beheer ervan, de vermindering van de vervuiling dankzij nieuwe praktijken met invloed op mobiliteit of milieu, dit alles ligt binnen ieders bereik. Velen betreuren echter de complexe uitvoering van deugdzame praktijken, omdat de politieke wereld onvoldoende actie onderneemt. “Veel KMO’s en ZKO’s zouden bereid zijn rechtstreeks bij te dragen tot de inspanningen indien de door de overheid beschikbaar gestelde instrumenten beter bekend zouden zijn en vooral veel minder complex en tijdrovend”, stelt een van de respondenten. Er komt ook kritiek op bepaalde uitspraken van politici en de manier waarop de media hierop inpikken (meerdere commentaren verwijzen naar ‘hypermediatisering’ in dit opzicht). De kritiek focust vooral op de moraliserende en onrealistische aard van deze uitspraken, waarvan sommige bovendien duidelijke klimaat-sceptische trekjes vertonen. Het engagement wordt positief ontvangen, maar initiatieven van hun kinderen, blijkt uit hun opmerkingen dat zij de resultaten van zulke betogingen betwijfelen. Er heerst zelfs een vorm van pessimisme, onder andere wat betreft de maatregelen die de overheid zal nemen. Anderen vrezen zelfs dat sommige partijen deze oprechte initiatieven van de jeugd zouden misbruiken voor allerlei politieke spelletjes. Uit de commentaar blijkt bovendien dat betogingen geen doel op zich zijn. Het is inderdaad uiterst positief dat de jeugd nieuwe verantwoorde praktijken wil toepassen, eventueel via verenigingen of beroepen die de milieu-uitdagingen kordaat aanpakken. Toch duiden sommige opmerkingen op de kloof tussen de voorstellen van de jongeren voor de ganse samenleving en hun eigen individueel consumptiepatroon: “Deze betrokkenheid is zeker gunstig, maar ik stel een nog te grote hiaat vast tussen de filosofie en de levenswijze van de mensen in de praktijk”, betreurt een respondente. De ouders juichen echter de maturiteit en de verantwoordelijkheidszin van de jeugd toe. De jongeren willen de instellingen doen evolueren en een impact hebben op politiek niveau. ● Mehdi Ferron 27.8% nu wordt uitgekeken naar verdere stappen dan betogingen De laatste vraag van onze opiniepeiling luidde: Hoe ervaart u de mobilisatie van uw kinderen ten gunste van het milieu? Hieruit blijkt de steun aan het engagement van de jonge generatie: 72% van de respondenten zegt deze mobilisatie positief of zeer positief te ervaren. 9% van hen uit zich echter ongunstig, en 3% zelfs zeer ongunstig. Hoewel kaderleden en bedrijfsleiders het eens zijn met de 4. Hoe staat u tegenover de mobilisatie van uw kinderen voor het milieu? 14.8% 3.7% 44.4% Erg positief Positief Negatief Erg negatief Ik heb geen mening/ Mijn kinderen zijn niet gemobiliseerd Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 23

Sprout to be Brussels Klimaatgeneratie(s) Thomas en Alexia Leysen : ‘Het komt erop aan elkaar te inspireren’ Thomas Leysen, voorzitter van KBC, Umicore en Mediahuis, heeft als ondernemer duurzaamheid altijd hoog in het vaandel gedragen. Het is verleidelijk om te denken dat een kind van zo’n vader vanzelf dat grote hart voor ecologie erft. Toch mogen we niet voorbij gaan aan de eigen verdiensten van de vier telgen Christophe, Stéphanie, Alexia en Philippe. I n 1971 pakt milieuorganisatie Greenpeace met zijn eerste actie uit, een jaar later brengt de Club van Rome het alarmerende rapport ‘Grenzen aan de groei’ naar buiten. De tijdsgeest inspireert Thomas Leysen, op dat moment scholier, om actief te worden in de milieubeweging. Later zet hij zijn engagement voor duurzaamheid verder als ondernemer. De notoire vervuiler Union Minière transformeert onder zijn leiding tot Umicore, een parel aan de kroon van de groene economie. Overal te lande geeft hij lezingen over zijn visie op duurzaamheid. het goede voorbeeld te geven en probeerde wel het een en ander uit te leggen, maar uiteindelijk maken je kinderen hun eigen keuzes. Ik denk dat ik af en toe wel een zaadje heb geplant, maar het is zeker niet mijn streven geweest om er mijn persoonlijke overtuiging in te hameren.” Het brengt Alexia tot een kleine bedenking. “Voor jonge ouders nu lijkt het mij wel interessant om het klimaatbewustzijn in de opvoeding te integreren. Als je met een duurzame levensvisie opgroeit, wordt dat het nieuwe normaal.” “Daar vertelde hij thuis wel over, maar diep drong dat thema toch niet bij me door”, bekent dochter Alexia (30). “Pas rond mijn 18de begon het me te dagen dat de manier waarop je leeft een impact heeft op het milieu, het klimaat en de biodiversiteit. Het is door er zelf over te lezen dat ik inzichten verwierf over hoe de ontwrichting van ons ecosysteem tot een onleefbare planeet leidt. Ik begon me te realiseren dat wie het nu al moeilijk heeft het grootste slachtoffer van de klimaatopwarming zal zijn; de ongelijkheid zal nog toenemen. Het besef dat onze problemen enkel groter zullen worden als we het milieu blijven verwaarlozen, begon mij op dat moment echt zorgen te baren.” Haar vader ramde zijn visie er dus niet in bij zijn kinderen? Thomas Leysen lacht de suggestie weg. “Ik probeerde Persoonlijk ben ik een grote voorstander van een CO₂-taks. Als er één maatregel is die voor een gedragsverandering kan zorgen, dan is het die wel Thomas Leysen Beïnvloeding van het gezin Volgens Alexia zitten alle gezinsleden grosso modo op dezelfde lijn. “We zien allemaal onder ogen dat het klimaatprobleem bijzonder groot is en nemen de wetenschappers serieus, maar in ons eigen leven gaat ieder daar op zijn eigen manier mee om. Zeven jaar geleden – toen daar nog niet zoveel over in de media verscheen – was ik al bezig met minder vlees eten, minder plastic gebruiken, minder de auto nemen en minder vliegen. Die principes ben ik ook binnen het gezin gaan promoten en ik merk dat de rest is gevolgd. Als je de anderen er constant op wijst wat ze verkeerd doen, haken ze daar op af. Van die valkuil was ik me bewust. Het is interessanter elkaar te inspireren door op alternatieven te wijzen of bijvoorbeeld lekkere vegetarische recepten door te spelen.” 24 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 D.R.

Sprout to be Brussels Klimaatgeneratie(s) Thomas geeft toe dat hij ook beïnvloed is door zijn kinderen. “Toen Alexia met haar bewustmakingscampagne Dagen Zonder Vlees begon, richtte ze zich eerst op haar familie en vrienden. Het gevolg is dat we er nu het hele jaar door op letten minder vlees te eten. Onze beide dochters zijn zeer gevoelig voor de plastic vervuiling. Ook dat heeft een impact op de rest van het gezin gehad.” Dagen Zonder Vlees In 2011 kwam Alexia voor het eerst met de actie Dagen Zonder Vlees naar buiten. “We hebben dat initiatief als ouders direct aangemoedigd”, zegt Thomas. Dat heeft Alexia zo ook ervaren. “Ik had op een nacht het concept op mijn computer ingetikt, liet dat aan mijn familie lezen en iedereen stond er meteen achter. De andere gezinsleden waren de eerste mensen bij wie ik mijn oor te luister legde. Zij waren belangrijk als klankbord.” Thomas: “Voor de aanpak van de mediacampagne van Dagen Zonder Vlees was ik bijvoorbeeld een klankbord. En bij momenten van twijfel hebben we haar gesteund.” Alexia weet nog hoe spannend het was toen ze besloten een Dagen Zonder Vlees kookboek uit te brengen. “De deadline daarvoor was zeer strak en ik panikeerde wat. Op zo’n moment geeft mijn vader altijd het nodige vertrouwen.” spijtig, maar het belangrijkste is toch dat het signaal echt wel aangekomen is. De burgers en ook de ondernemers die zich massaal hebben geëngageerd voor een campagne als Klimaatzaak tonen aan dat het niet om een te negeren minderheid gaat.” Als je de anderen er constant op wijst wat ze verkeerd doen, haken ze daar op af. Het is interessanter elkaar te inspireren.” Alexia Leysen De grootste vervuiler tot inkeer Het is tijd om moed te tonen en een aantal maatregelen door te drukken, oordeelt Thomas. “Persoonlijk ben ik een grote voorstander van een CO₂-taks, al stuit dat op heel wat weerstand. Nochtans, als er één maatregel is die voor een gedragsverandering kan zorgen, dan is het die wel. Aan die CO₂-taks zijn uiteraard wel randvoorwaarden verbonden; vele studies hebben al uitgewezen hoe die eruit moeten zien. Zo moet die maatregel in het kader van een taxshift passen; het mag niet op een pure belastingverhoging neerkomen. De invoering moet ook over een aantal jaren gespreid worden.” Over wat bedrijven kunnen doen, klinkt het unisono bij vader en dochter dat ze de ruimte Bewonderenswaardige jeugd De jongste zoon Christophe is 19 jaar oud en studeert aan de universiteit. Al stapt hij niet altijd zelf mee in de klimaatmarsen, hij steunt de klimaatspijbelaars van Youth For Climate volop. Alexia: “Ik vind het fantastisch hoe de jongerenmarsen de publieke en de politieke aandacht hebben weten te vangen. Iemand als Christophe wist uiteraard al langer dat er een prangend klimaatprobleem is, maar nam dat eerst niet zo heel erg ter harte. Maar omdat het protest nu echt vanuit de jongeren komt en zij heel duidelijk stellen dat het om hun toekomst gaat, heeft dat vele anderen – onder wie ook Christophe – wakker geschud.” Alexia betreurt de belerende vinger van sommigen aan de zijlijn. Sceptici vroegen zich hardop af of al die jongeren die protesteren zelf wel voor de volle 100% groen of duurzaam zijn. “Ik vind die kritiek heel cynisch, als je ziet wat die jonge mensen al bereikt hebben”, reageert Alexia. “Door het klimaat voortdurend op de agenda te houden, is het draagvlak om verandering te eisen de afgelopen maanden enorm vergroot.” Thomas: “Ik denk dat de politieke wereld toch wel wat geschrokken is én verrast door het succes van de marsen. Sommigen reageren daar nogal krampachtig op. Dat is moeten krijgen en nemen om eigen initiatieven te ontwikkelen en tot competitieve voordelen uit te bouwen (Umicore is daar een goed voorbeeld van: op 15 jaar tijd is dat bedrijf drastisch van strategie veranderd). De ondernemingen die het meest over de problematiek nadenken en een pioniersrol op zich nemen, zullen op de middellange termijn het meest succesvol zijn. Bovendien zullen zij een aantrekkelijke werkgever zijn voor de nieuwe generatie. “Vandaag, met een krappe arbeidsmarkt, kiezen de meest beloftevolle werknemers voor bedrijven waarvan de waarden sporen met wat zij belangrijk vinden”, legt Thomas uit. Alexia wil met een optimistische conclusie afsluiten. “Van kindsbeen af van overtuigd zijn, is geen noodzaak om je aan te sluiten bij de steeds toenemende beweging die verandering wil. Je hebt verschillende generaties die zich nu laten horen – je hebt kinderen voor het klimaat, grootouders voor het klimaat en alles daartussen. Heel veel mensen geven te kennen dat ze tot bepaalde inzichten zijn gekomen en er iets aan willen doen. Ik geloof echt dat iedereen – zelfs de grootste vervuiler – tot inkeer kan komen. Ik lees getuigenissen van ondernemers die vroeger een vervuilend bedrijf runden, intussen hun oogkleppen hebben afgeworpen en nu totaal de andere richting uit evolueren. Dat is mooi om te zien. Je moet niet in termen van twee kampen denken – de goeien langs de ene kant, de slechten langs de andere. Iedereen kan mee op de trein springen wanneer het idee gerijpt is dat het anders moet.” ● Peter Van Dyck Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 25

Sprout to be Brussels Klimaatgeneratie(s) Koen en Cecile Verwee : ‘Iedereen moet mee het bad in’ Koen Verwee, ex-ceo van De Persgroep en vandaag met zijn eigen firma Eiferman adviseur in digitale transformatie, heeft een gezin dat erg begaan is met het klimaat. Hij en zijn vrouw Barbara zetten drie kinderen op de wereld: Ambroos (20), Jeanne (18) en Cecile (14). De twee oudsten mag je gerust de voortrekkers noemen. " M ijn broer en mijn zus hebben mij ertoe aangezet vegetariër te worden”, getuigt Cecile. “Door hun invloed ben ik algemeen milieubewuster gaan leven. Ik doe al mijn verplaatsingen met de fiets en koop vooral tweedehandskledij. En ik let er in de winkel op dat we geen producten kopen die van buiten Europa komen. Liefst kies ik voor lokale seizoengroenten en -fruit.” Tweeëneenhalf jaar geleden ontstond bij Koen Verwee en Guy Weyns, directeur van De Lijn, het idee voor Sign For My Future, een burgerinitiatief dat een klimaatwet, een investeringsplan en een klimaatraad eist. Koen: “Het engagement van mijn kinderen deed Guy en mij nadenken over wat wij, als ondernemers, konden doen.” Koen geeft toe dat Sign For My Future een extra boost kreeg door de jongerenmarsen. “Anuna De Wever en de anderen zijn eigenlijk een paar weken voor wij Sign For My Future lanceerden begonnen met hun marsen op donderdag. Eerlijk: Guy en ik hadden al eens met de gedachte gespeeld dat het goed zou zijn, mochten enkele jongeren opstaan en het woord nemen. Als bij wonder is dat écht gebeurd. Anuna & Co hebben dat fantastisch gedaan. Dus ja, wij waren heel blij met de jongerenmarsen. Onze bijdrage aan het debat is dat we toonden dat niet enkel adolescenten, maar bijvoorbeeld ook heel wat bedrijfsleiders van het klimaat wakker liggen. Bedrijven, onderwijsinstellingen, het middenveld, burgers… au fond wil iedereen hetzelfde.” Cecile probeert zoveel mogelijk present te zijn op de klimaatmarsen op donderdag. “Ik vind het belangrijk dat wij onze stem laten horen. De eerste keer waren we met drie vertegenwoordigers van onze klas, de tweede keer kon ik al héél de klas op sleeptouw nemen. Ik por mijn vriendinnen ook aan om milieubewuster te worden en ze passen ook echt hun gedrag aan. De meeste jongeren zijn oprecht bezorgd om het klimaat. Op school is er veel meer aandacht voor tijdens de lessen.” Koen: “Gezien de ernst van het klimaatprobleem konden wij als ouders ons moeilijk verzetten tegen haar deelname aan het protest. Natuurlijk is het niet ideaal dat jongeren daarvoor moeten spijbelen, maar Cecile zorgt er wél voor dat ze de gemiste lessen bijbeent.” Effect van manifest Omdat de kinderen de opstart van Sign For My Future van dichtbij meemaakten, werd de manier waarop de transitie moet gebeuren vanzelf onderwerp van gesprek ten huize Verwee. Koen: “Als de kinderen zeggen dat de vervuiler moet betalen, probeer ik wat nuance in de discussie te brengen. Het is belangrijk dat de transitie zich op een sociaal verantwoordelijke manier voltrekt én dat onze bedrijven competitief blijven.” Cecile: “De vervuiling door de industrie moet aangepakt worden, maar ik geloof dat bedrijven ook kunnen helpen om de nodige veranderingen te realiseren. Ze hebben veel macht. Het is belangrijk om ze aan onze kant te krijgen.” Koen hoort het haar graag zeggen. Dat is de boodschap van Sign For My Future: we moeten het samen doen. Koen: “Iedereen moet mee het bad in. Vandaag hebben al 365 bedrijfsleiders zich achter onze campagne geschaard. Dat brengt een en ander op gang. Een ceo vertelde me dat, nadat hij ons manifest had ondertekend, zijn werknemers aankaartten dat de car policy van het bedrijf daar niet mee in lijn was. Ik denk ook aan een bank die, door te tekenen, ging bekijken wanneer ze fossiele investeringen uit haar beleggingsportefeuilles zou halen. Intussen heeft ze beslist om dat tegen 2020 te doen. Wie tekent, kan op zijn engagement aangesproken worden.” ● Peter Van Dyck 26 ❙ Brussel Metropool - juni 2019

OM STERK TE STAAN OP DE MARKT VAN MORGEN Seminaries en opleidingen op maat van de bouwprofessional actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. SEMINARIES • Kwaliteit van de binnenlucht // 1d • Renovatie van hoogbouw // 1d • Duurzame gebouwen en mobiliteit // 1d OPLEIDINGEN • Diagnosetools voor renovatie // 2d • Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie // 2d • Verwarming en SWW // 4d • Verlichting // 2d • Hergebruik van materialen en bouwelementen // 2d • Energiebeheer // 3d • Houtbouw in Brussel // 2d • Energie: basisprincipes // 2d • Stadslandbouw en duurzame gebouwen // 2d 50€/DAG - SEPT – DEC 2019 WWW.LEEFMILIEU.BRUSSELS/ OPLEIDINGENDUBO © Batex Simonsstraat - Architect : A2M - Foto : Bernard Boccara FACILITATOR DUURZAME GEBOUWEN Een gratis helpdesk met experten voor uw projecten in het Brussels Gewest 0800 85 775 facilitator@leefmilieu.brussels GIDS DUURZAME GEBOUWEN Ontwerphulp voor de professional www.gidsduurzamegebouwen.brussels

Klimaatgeneratie(s) Olivia en Steven Beckers : “We kunnen en moeten meer doen voor het klimaat” De bekende architect Steven Beckers werkte tot in 2011 voor Art&Build en richtte daarna de Lateral Thinking Factory op. Zo werd Steven ergens een landbouwer en de voorloper van stedelijke boerderijen. Dit zit duidelijk ook in de genen van zijn 19-jarige dochter Olivia: zij is vegetariër, studeert Liberal Art and Sciences in Middelburg en leeft duurzame waarden na. I s onze samenleving, vandaag meer dan in het verleden, in staat om zich radicaal anders te gaan gedragen ten opzichte van de klimaatverandering? We denken hier meer bepaald aan de teleurstellende COP15 van 10 jaar geleden, in Kopenhagen. Olivia en Steven Beckers verwijzen in hun antwoord beiden naar een ‘generatiesprong’: “Tussen 2009 en vandaag trad er een generatiewisseling op. Zij die in 2009 nog te jong waren, zijn nu oud genoeg om een verschil te maken, misschien zelfs op grotere schaal. Deze generatie is zich van jongs af aan bewust van alle klimaatproblemen. Ondertussen verschuiven de waarden naar meer delen, meer gemeenschap en minder individualisme.” Olivia onderstreept in dit verband het belang van sociale netwerken: “Een buitengewoon tool om mensen te mobiliseren en informatie te delen.” Zij geeft blijk van een scherp kritisch gevoel en reactiviteit wanneer ze het heeft over de ‘foutage de gueule’ (sic) van de COP21 in Parijs. De nieuwe generaties zijn duidelijk in positieve zin veranderd. Van al de topevenementen rond het klimaatvraagstuk zouden we dat niet durven beweren … Een sociale kloof? Steven Beckers heeft een genuanceerder mening over de generaties, vooral in verband met uiteenlopende sociale 28 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 achtergronden: “De inzet van jongeren is verbluffend in de vermogende sociale klassen. Deze kinderen getuigen van veel gezond verstand en zijn zeer actief. In eerder kansarme bevolkingsgroepen valt dit veel moeilijker in te schatten. Deze jongeren riskeren zich niet betrokken te voelen, met uitzondering van de jeugdopkomst voor het klimaat, die op grote schaal wordt gevolgd. De COPevenementen zitten niet op dezelfde golflengte als de bevolking en leveren qua communicatie weinig op.” Steven en Olivia betreuren de “grote ontmoetingen tussen overtuigden die sinds de wereldmilieutop van 1992 in Rio de Janeiro bitter weinig hebben verwezenlijkt.” Steven vat dit als volgt samen: “Nagenoeg 30 jaar om aan te tonen dat duurzame ontwikkeling niet haalbaar is.” Steven gelooft veel sterker in de circulaire economie, sinds hij haar uitvinders Mc Donough en Braungart ontmoette. Veranderen we snel genoeg? Op de vraag of het tempo van de positieve ontwikkelingen snel genoeg is, antwoorden Olivia en eenstemmig “nee”. Olivia Beckers: “Er is veel meer nodig. Een collectieve bewustwording is onontbeerlijk, zowel internationaal, in de grote industriegroepen, als op individueel niveau. We moeten ons ook persoonlijk inspannen en niet D.R.

Klimaatgeneratie(s) langer geloven dat wij de enigen zijn die dit doen. Dit werkt aanmoedigend, als een druppel water die golven maakt. Bij een grootschaliger burgerbeweging zullen multinationals moeten volgen.” En wat betreft de rol die grote economische actoren kunnen spelen, verwijst Steven Beckers naar het voorbeeld van de GAFA, die volgens hem “geen lokale belastingen zouden moeten betalen, maar wel gedwongen moeten worden te investeren in winstgevende activiteiten met positieve gevolgen voor het milieu en de samenleving.” Zo komt er een einde aan greenwashing en aan het “ondoorzichtig gebruik van belastingen”. “Wacht niet op verandering. Wees de verandering” Kan of moet de verandering uit politieke kringen ontstaan? Eens te meer zitten vader en dochter op dezelfde golflengte: “Tot nu toe hebben de politici weinig verwezenlijkt”, stelt Olivia. Zij oordeelt dat “de vraag van de burgers het voortouw moet nemen in de politiek.” Toch geeft Olivia toe dat de burger “de neiging heeft om te wachten tot ‘iemand’ – Europa of de Staat – de klus klaart in plaats van zelf direct op te treden.” Ze gelooft echter dat de burger veel meer impact heeft dan hij denkt: “Wacht niet op verandering. Wees zelf de verandering.” In dit opzicht verwijst Steven naar het korte-termijndenken van de politiek: ‘goed optreden’ beperkt zich tot “het uitstippelen van een roadmap, via overleg met en participatie van de burgers.” De architect pleit voor sterke doelstellingen en een langetermijnvisie: “Sommige ingrepen komen soms hard aan, maar de visie blijft aanvaard.” Een verheugende mobilisatie Is er iets veranderd sinds de klimaatbetogingen? Olivia Beckers oordeelt dat de politiek “amper heeft gereageerd”. Geruststellend is echter dat de collectieve bewustwording vooruitgang heeft geboekt. Olivia heeft het duidelijk moeilijk met het wollige taalgebruik van politici. Zij geraakte enorm verontwaardigd door het interview waarin federale minister van Milieu MarieChristine Marghem en haar gewestelijke collega Joke Schauvliege pleitten voor de bewustwording van studenten. Steven reageert trouwens bijzonder enthousiast op de mobilisatie van de jeugd. “Zoiets heb ik niet meer meegemaakt sinds de befaamde betogingen tegen de beslissing van de Belgische regering om 30 miljard Belgische frank te investeren in nieuwe gevechtsvliegtuigen.” Veel inspirerende voorbeelden, maar ... In de bedrijfswereld vinden Olivia en Steven moeiteloos voorbeelden van inspirerende ondernemingen in de noodzakelijke strijd tegen de opwarming van de aarde. Olivia heeft het over Fairphone, Ecosia of Ocean Cleanup. Steven citeert Desso, Delta Development (park 2020), Bigh, Mercato Metropolitano en Bioorg. Persoonlijkheden? Olivia denkt meteen aan Boyan Slat, de initiatiefnemer van Ocean Cleanup. Via Tesla en Space X komt ook Elon Musk aan bod, al oordeelt Steven dat het hier louter om zakendoen gaat. De aanpak is visionair, maar “de aarde ontvluchten is geen oplossing.” Olivia juicht de ondernemers toe die technologie delen om de situatie te verbeteren. Zij verwijst naar de persoonlijkheid van Greta Thunberg, in wie zij veel hoop koestert: “Ook al is het kortstondig, zij is een vooraanstaande figuur voor de toekomst.” Steven citeert van zijn kant Michael Braungart, Nicolas Hulot, Ellen MacArthur, Arnold Schwarzenegger en het echtpaar Al en Tippa Gore. Allemaal vooraanstaande mensen, maar we missen een grote leider die de langverwachte verandering op gang zal brengen. “Misschien zijn zulke mensen zeldzaam en kwetsbaar?”, vraagt Steven zich af. Personen als Alain Hubert of Nicolas Hulot hebben al heel wat klappen geïncasseerd. “En jullie, Steven en Olivia, wat doen jullie voor het klimaat?” Olivia is vegetariër en tracht geen enkel afval te produceren in haar appartement. Ze verkiest de trein boven het vliegtuig wanneer ze reist en verplaatst zich met het openbaar vervoer. Ze eet lokaal, koopt tweedehandse kleren en meubilair, neemt deel aan marsen voor het klimaat, steunt NGO’s als Ocean Cleanup en 4Ocean, zamelt afval in zowel in de stad als in de natuur (Clean Walker) en sensibiliseert jonge scouts ... Een hele waslijst! De papa treedt op via zijn beroepsleven en door bepaalde keuzes, dag in, dag uit: evenals Olivia verkiest hij de trein boven het vliegtuig, gebruikt hij zo weinig mogelijk plastic, sorteert hij nauwgezet het afval en tracht hij onder invloed van zijn dochter trouwens helemaal geen afval meer te produceren. In afwachting van de auto op waterstof, rijdt hij nog steeds met zijn goede oude veertienjarige Saab. Hij leidt ook de Local Solutions Development Group in Ethiopië, geeft lezingen en speelt graag de gids voor scholen op zijn beroemde stadsboerderij in Brussel.● Johan Debière Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 29

Klimaatgeneratie(s) Robert en Alice Fontaine : “2030 als deadline, da’s te laat” De vader heeft veel belangstelling voor wereldvriendelijke technologische ontwikkelingen. Het te trage tempo van de veranderingen wekt bij hem enig ongeduld op. En bij zijn dochter nog veel meer! Ziehier een portret van Robert Fontaine, Manager Strategic Planning en CSR aan de MIVB, en zijn dochter Alice. " I k zie meer mobilisatie binnen bepaalde doelgroepen. Ik zie de doorbraak van technologieën zoals de elektrische auto en fiets. Ik zie de veralgemening van trends: een lagere consumptie van vlees en meer belangstelling voor bio voeding. Maar is het tempo daarmee echt versneld?”, vraagt Robert Fontaine zich af. “We beteugelen bepaalde praktijken die schadelijk zijn voor het milieu (dieselauto’s, palmolie enz.) maar we staan nog mijlen ver van de vereiste drastische maatregelen.” Hij vindt het totaal ontoereikend om voor de meest dringende materies deadlines als 2030 of zelfs 2050 voor te stellen. Voor Robert moeten de burgers begeleiding krijgen in het veranderingsproces. Anders “riskeren we de doelstellingen niet te bereiken.” Waarmee beginnen? Dochter Alice (16) heeft het over de grote multinationals, die “eerst moeten veranderen, want ze hebben in feite meer impact dan de politici.” Kwam er met de klimaatmarsen schot in de zaak? Dit betwijfelt Robert. Misschien hebben ze bijgedragen tot een “iets betere plaats in de prioriteitenlijst”. Volgens Alice hebben ze in ieder geval aangetoond dat jongeren zich massaal bewust zijn van het klimaatvraagstuk, met een domino-effect op de politiek: “Zij zijn de kiezers van morgen. Waarschijnlijk heeft dit een impact.” Net als haar vader oordeelt Alice dat dit in de verkiezingscampagne al opvalt. Robert haalt het voorbeeld aan van economische speler Colruyt. “Dit bedrijf innoveert met windturbines, fotovoltaïsche panelen en door waterstof aangedreven voertuigen.” De man weet veel af van de evoluties die aan de gang zijn in het openbaar vervoer. Hij vermeldt de elektrische bussen, die voor hem een echte doorbraak 30 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 betekenen. De sterkste evoluties ziet hij echter bij starters en kleine ondernemingen. Zo bijvoorbeeld de fabrikanten en exploitanten van elektrische steps en fietsen: “Zij verdedigen geen bestaande business, zodat ze kordaat vernieuwende business models toepassen.” Wat is nu de concrete bijdrage van Robert en Alice? “Ik fiets naar het werk. Ik rust mijn huis uit met intelligente thermostaatkranen om de verwarming te optimaliseren. Ik vermijd producten buiten het seizoen en/of die van ver komen. Ik recycleer regenwater. Ik geef de voorkeur aan de trein en neem geen vliegtuig om in Europa te reizen.” Robert herinnert zich de reis die hij en zijn familie met de nachttrein naar Venetië wilde maken: “De dag voordien hoorden we dat de stakingen van de SNCF de reis onmogelijk gingen maken. Op het laatste nippertje Alice D.R. Robert Fontaine (MIVB) D.R. namen we met tegenzin vliegtuigtickets.” Duurzaam reizen is soms geen lachertje. Robert tracht ook zijn vleesconsumptie te beperken. Er komt dus minder vaak vlees op het bord, maar van betere kwaliteit. “Ik koop ook systematisch bioproducten. En fair trade, waar mogelijk.” Alice verplaatst zich te voet en met het openbaar vervoer. Logisch, met een vader die voor de MIVB werkt. Zij eet bovendien helemaal geen vlees meer. Haar volgende gidsenkamp staat onder het motto ‘nul afval’, met aankoop van bulkproducten, de productie van t-shirts met tweedehandse kleding, milieuvriendelijke zeep en shampoo enz. Alice heeft ook al deelgenomen aan verscheidene klimaatmarsen, maar dat had u waarschijnlijk al door …● Johan Debière

Klimaatgeneratie(s) Sibylle, Pierre, Isabelle, Elodie en Stéphane Moulin in Bolivia. De foto werd niet bijgewerkt. Isabelle en Elodie Chaput : “Waar blijven de specialisten?” Isabelle Chaput was vele jaren actief als klimaat- en milieuspecialist voor federaties, met name het VBO en Febeliec. Zij is dus goed geplaatst om de betogingen te beoordelen. Vooral omdat haar 17-jarige dochter Elodie eraan deelnam. M et haar ervaring op het gebied van klimaat, de vele topontmoetingen die ze bijwoonde en de onderhandelingen die ze van heel dichtbij volgde, spreekt Isabelle Chaput met kennis van zaken: “Er komt veel meer schot in de zaak dan voorheen. We hebben nu een kritische massa bereikt die zich meer bewust is van de situatie. Hiervan zijn de betogingen een duidelijk teken.” In 1990 hechtte helemaal niemand aandacht aan de COP’s, herinnert ze zich: “Het begon in feite pas na de COP’s in Kopenhagen en Parijs. In 2020 zitten we al aan de 26e editie…” Wanneer dochter Elodie dus mee stapte met de tweede klimaatbetoging, juichte haar mama dit met beide handen toe. “Ik moest laten zien dat ik er was en dat het nu tijd is om dingen te doen voor een gezonder milieu”, stelt Elodie. Wat Isabelle vooral opvalt als ze de samenleving bekijkt, is het grote contrast tussen de jeugd en de politici: “Jongeren zijn veel meer begaan met politiek dan voordien. En aan de andere kant merk ik dat de grootste tekortkoming van beleidsmensen hun gebrek aan deskundigheid is.” Om het tij te keren, zeker wat het klimaat betreft, en om de mensen aan te trekken die binnen de kabinetten over de nodige deskundigheid beschikken, “hebben wij charismatische personen nodig”, verklaart ze. “Maar waar blijven die?” Op organisatorisch vlak verheugt Isabelle zich dat haar drie kinderen naar de middelbare school Mater Dei in Sint-Pieters-Woluwe gaan. “Die ligt op anderhalve kilometer hiervandaan. Dus dat kan moeiteloos elke dag met de fiets.” De wagen? Die rijdt weinig. En als hij dan toch buiten komt, dan zit hij goed vol. “Het is een gezinswagen waarmee we veel carpoolen, zeker voor sportactiviteiten.” In de zomer wordt hij volgepropt met kampeeruitrusting en trekt het gezin erop uit. De keuze om in Brussel te wonen vindt ze geweldig. “Even de Tervurenlaan oversteken en we beginnen meteen aan een wandeling door de bossen. En om in Brussel naar het werk te gaan, is het openbaar vervoer echt heel praktisch. Dit draagt enorm bij tot de levenskwaliteit. Voor mij is het een grote voldoening om niet dagelijks in de file te staan, zoals al die mensen die destijds beslisten naar het platteland te verhuizen”, zegt ze. Bottom-up eerder dan top-down Wat is de beste aanpak? Isabelle pleit eerder voor bottomup en positieve boodschappen: “Jarenlang werkte ik aan top-down benaderingen, maar vandaag weet ik dat je het lokale moet verzoenen met de acties op internationaal niveau. Een andere bevinding: liever op afstand blijven van het doemdenken à la Jean-Pascal van Ypersele of Roland Moreau (nvdr: een voormalig bedrijfsleider in de industrie, nadien directeur van Greenpeace, vervolgens werkzaam aan de FOD Milieu, nu met pensioen maar nog steeds actief). Ik geloof in de kracht van mijn business model dat gericht is op projecten, de voordelen ervan en communicatie.” Zo gaat ook Bebat te werk, een naam die dochter Elodie meteen vermeldt op de vraag naar een bedrijf dat volgens haar in staat is de samenleving te veranderen. Hoe dan ook is deze verandering bij Mater Dei blijkbaar al volop aan de gang: “Ik zie dat er op school minder afval is, dat het beter wordt gesorteerd en dat het klimaatvraagstuk meer aandacht krijgt.” ● Johan Debière Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 31 D.R.

out to be Brussels Klimaatgeneratie(s) D.R. Van links naar rechts: Emil, Mathilde, Egbert, Peter et Charlotte (Frederik was afwezig). Egbert en Mathilde Buursink : ‘Het mag niet bij woorden blijven’ Enig groen bewustzijn kun je het gezin van Egbert Buursink niet ontzeggen. De general manager van The Hotel Brussels heeft vier kinderen tussen de 11 en 19 jaar. Emil, de oudste, studeert aan TU Delft voor ingenieur en wil later aan klimaatvriendelijke ontwikkelingen meewerken. Zus Mathilde (17) en broer Frederik (15) hebben al meegedaan aan de klimaatmarsen. Peter, de benjamin, is nog iets te jong om ‘activist’ te zijn. M athilde, die fotografie studeert, is het meest begaan met het milieu en de klimaatopwarming. Voor haar is betogen niet de essentie. Ze is zich bewust van wat je zelf aan het klimaatprobleem kan doen. Daden zijn voor haar belangrijker dan woorden. “Als we thuis praten over het klimaat, hebben we het over de klimaatmarsen en wat de jongeren daarmee willen bereiken. En vooral: over wat er beter kan.” Egbert beaamt dat wat je concreet kan doen voor het milieu een terugkerend gespreksonderwerp is. “Mathilde is veganist en probeert ons te overtuigen om minder of zelfs geen vlees te eten, maar dat leidt nooit tot verhitte discussies. Mijn vrouw is trouwens ook vegetariër en zelf beperk ik mijn vleesconsumptie tot een minimum. Mathilde gaat graag naar concerten en, hoewel we een auto hebben, bekijken we soms samen hoe we daar op de minst milieubelastende manier naartoe gaan: met de fiets, het openbaar vervoer… Mathilde en Emil hebben overigens geen interesse om een rijbewijs te behalen.” Mild kritisch Mathilde: “Frederik is al in bijna alle jongerenmarsen mee gestapt. Zelf heb ik niet zo vaak deelgenomen, maar als het kan, dan doe ik het. Ik vind het belangrijk om te laten zien dat wij als jongeren bekommerd zijn om de klimaatopwarming. Ik zou graag hebben dat de mensen zich bewuster worden van hun impact op het milieu. Ze mogen wat meer stilstaan bij de vleesconsumptie, het vervuilende plastic, de wegwerpmaatschappij waarin we leven.” Egbert is blij met de betrokkenheid van zijn kinderen maar drukt erop dat ze ook een actieve rol moeten opnemen. “Mijn eerste reactie op hun deelname aan de klimaatmarsen was: is dat wel nodig? Als Mathilde eraan mee doet, kan ik dat goed plaatsen, omdat ze erg haar best doet om zelf het goede voorbeeld 32 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 te geven. Bij Frederik stelde ik me mild kritisch op. Ik zie de school niet enkel als een plicht, maar ook als een voorrecht. Ik vind het ergens een té makkelijke keuze om te spijbelen en betogen. Ik wil de beweegredenen van Frederik niet in twijfel trekken maar het mag niet bij woorden blijven. Mathilde heeft hem eens uitgedaagd om een week lang geen vlees te eten. Dat heeft hij toen effectief gedaan.” Als de vader zijn benadering van het klimaatprobleem vergelijkt met die van zijn kinderen ziet hij één groot verschil. Egbert: “Ik heb meer aandacht voor de economische gevolgen van bepaalde klimaatmaatregelen omdat ik in het bedrijfsleven zit. Met het gezin gaan wij nooit met het vliegtuig op vakantie, maar vanuit een bedrijfsstandpunt hou ik er rekening mee dat vliegen ook een economisch belang heeft.” Niettemin vindt Egbert dat bedrijven lang nog niet genoeg voor het klimaat doen. “We moeten onze werknemers, toeleveranciers en klanten sensibiliseren en wijzen op ons aller verantwoordelijkheid. Als je op langere termijn als onderneming nog een recht van bestaan wil hebben, is een actief klimaatbeleid onontbeerlijk. Ik pleit ervoor werknemers voorlichting te geven.” Mathilde zegt dat ze moeilijk de klimaatacties van bedrijven kan inschatten. Ze gelooft wél in de kracht van de consument om merken tot verandering te bewegen. “Ik koop sneller iets dat duurder is en langer meegaat dan een goedkoop wegwerpproduct. In de supermarkt zullen we ook niet makkelijk fruit of groenten nemen die vanuit een ver land zijn ingevoerd. Als ik met mijn mama ga winkelen, vraag ik haar om producten te kiezen die niet onnodig in plastic verpakt zijn.”● Peter Van Dyck

Steeds meer, maar “trop is te veel” Het kleine België gedraagt zich vaak toonaangevend als het gaat om recycling. Op Europees niveau behoort ons land tot de beste. En we worden dan ook vaak als voorbeeld geciteerd – onder andere door onze Franse buren – op het gebied van de op industriële verpakkingen toegepaste Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV). De gewoonte om voorop te lopen en uitdagingen kordaat aan te pakken zit in de genen van Valipac gegrift. Onlangs zijn er nieuwe initiatieven genomen waarmee de bedrijven die industrieel verpakkingsafval genereren, veel beter kunnen scoren door resoluut voor de circulaire economie te kiezen. Hiervan getuigt onder andere het partnerschap tussen de baksteenproducent Wienerberger en de bedrijven Total, Rymoplast en Oerlemans, met de steun van FEMA en Go4Circle. Samen beslisten deze spelers kunststofhoezen te laten produceren met 50% gerecycled materiaal van Rymoplast. Na gebruik worden de kunststof folies teruggewonnen en opnieuw in productie genomen om nieuwe hoezen te maken. Veel wordt soms te veel Er komen ongetwijfeld verdere initiatieven. Het voorbeeld zal andere industriële spelers aanzetten om op hun beurt verpakkingen volgens een circulaire logica te gaan beheren. Valipac verklaart zich trouwens steeds bereid om deze ondernemingen in het proces te steunen. Ondertussen zijn de nieuwe eisen op het vlak van recyclingpercentages wel uiterst ambitieus geworden. De omzetting van de Europese doelstellingen in de Belgische regelgeving legt de lat zeer hoog. De voorstellen mikken op 65% recyclage van kunststofverpakkingen tegen 2030. Volgens Valipac riskeren zulke eisen echt contraproductief te worden, vooral omdat de gevolgen voor de Belgische industrie niet werden onderzocht. Een realistische en haalbare herziening van de recyclingpercentages moet op een objectieve analyse berusten, in overleg met de sector. Zich focussen op zijn taak voor meer efficiëntie De producenten, Valipac inbegrepen, krijgen er dus een flink pak verantwoordelijkheid bij. Vandaar de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid, uiteraard. Dit spreekt boekdelen over de werklast die gepaard gaat met het beheer van verpakkingen na het uitpakken van de producten. Valipac wil deze taak perfect aankunnen om een echte circulaire economie tot stand te brengen. De vereniging acht het daarom verstandig om zich te concentreren op haar kernactiviteiten, namelijk een nog intensievere selectieve inzameling en recycling van industrieel verpakkingsafval van de ondernemingen. Tegelijk onderneemt Valipac concrete acties voor een betere bewustwording van haar partners op het gebied van ecologisch ontwerp en de integratie van gerecycled materiaal in de fabricage van nieuwe producten. www.valipac.be De plastichoezen waarmee Wienerberger zijn baksteenpalletten verpakt, bevatten 50% gerecycled materiaal.

Green De gevolgen van de Omgaan met klimaatrisico’s, de nieuwe economische uitdaging voor steden E en studie verricht door Lloyd's, de referentie bij uitstek inzake actuariële aangelegenheden, bracht aan het licht dat het grootste risico waaraan Brussel en verscheidene andere grote Europese steden worden blootgesteld, niets te maken heeft met financiële crises, met pandemieën zoals H5N1 of de terugkeer van ziekten zoals mazelen of tuberculose, maar wel met … overstromingen en, ruimer gezien, de gevolgen van de klimaatverandering. De verzekeraars integreren zulke verstoringen voortaan in hun risicomanagement, vertelde ons enkele maanden geleden de CEO van Ageas. In 2018 schatte Lloyd's de risico’s in verband met overstromingen op bijna 250 miljoen dollar, hoger dus dan de financiële risico’s (230 miljoen dollar) en de schade aangericht door cyber-aanvallen (210 miljoen dollar). Over een paar weken verschijnt de nieuwe index van Lloyd's en zullen we weten in hoeverre de situatie is veranderd … of verslechterd. In ieder geval is het duidelijk dat gezien het aantal rampen dat barre weersomstandig34 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 Brussel ondergaat regelmatig overstromingen, zoals hier in Woluwe, in 2016. © Belga heden recent hebben veroorzaakt, er nog veel werk aan de winkel is. Overstroombare gebieden In Brussel zijn de beleidsmensen zich bewust geworden van de noodzaak om zulke extreme fenomenen goed te begrijpen, al kunnen we ze niet afwenden. “We hebben een kaart opgesteld van de gebieden met een overstromingsrisico”, vernemen we van Leefmilieu Brussel. “Het is een soort kadaster van gebieden waar overstromingen zich kunnen voordoen, enerzijds op basis van wetenschappelijk vastgestelde informatie, en anderzijds aan de hand van waarnemingen van de Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (DBDMH), het Rampenfonds en Vivaqua.” Stroomopwaarts, aan de kant van het rioleringsnet, is de situatie niet rooskleurig. De toestand van de 2.000 km riolering is onvoldoende bekend, het dubbele rioleringssysteem dat regenwater en afvalwater moet scheiden is bijna nergens aanwezig en de dichtheid van de leidingen is vaak zeer betrekkelijk. Naast de ineenstortingen die zich de klimaatverandering vormen nu een ernstige bedreiging voor steden en hun ondernemingen. Erger in elk geval dan de kosten van cyber-aanvallen of de nochtans reële gevaren van pandemieën als H5N1, in 2004. jongste jaren hebben vermenigvuldigd, kan de slechte staat van de leidingen de gevolgen van ongewoon hevige neerslag verergeren. En wij weten wat dit kan betekenen. Regenplan Sinds 2008 is het Gewest consequent opgetreden met de uitvoering van het Regenplan, bovendien aangevuld met een coördinatieplatform dat de verschillende beheerders en spelers van het waterbeleid in het Gewest samenbrengt. Twee jaar voordien, in 2006, werd zelfs de installatie van regenwatertanks verplicht gesteld voor alle nieuwbouw. Naast het dubbele afwateringssysteem, waaraan het Gewest nu veel belang hecht, worden nu ook andere doeltreffende maatregelen genomen, stroomafwaarts uiteraard, maar ook steeds vaker stroomopwaarts. Premies stimuleren voortaan de installatie van groene daken en de aanleg van waterdoorlatende oppervlakten in parkeerzones. De tijd dringt: tussen 1955 en 2006 is het percentage waterdichte bodemafdekking gestaag toegenomen van 27 naar 47%. Van

Green daag ontstaat er een beweging in tegenovergestelde richting, waarbij beton stilaan de plaats ruimt voor waterdoorlatende alternatieven. Het Gewest tracht de Brusselaars te verzoenen met rivieren. Die waren een eeuw geleden nog sterk aanwezig en zijn nu aan een flinke terugkeer begonnen: “Ziedaar het blauwe netwerk waarmee we geleidelijk de regenval beter zullen kunnen beheren door water opnieuw in de stad te integreren. Op die manier scheiden we afvalwater van schoon water, gaan we voor sterker waterdoorlatende bodems daar waar we vroeger beton goten, en zorgen we voor een betere controle op waterstromen, mede dankzij groene daken en het opvangen van regenwater in tanks.” Serious game Vandaag maakt het Overstromingsrisicobeheerplan (ORBP) integraal deel uit van het Waterbeheerplan voor de periode 2016 tot 2021. Onlangs onderscheidde de Stad Brussel zich op een originele manier door de lancering van EcoRun, een ‘serious game’ die bewustmaakt voor de risico’s die gepaard gaan met overstromingen, voor de vorming van hitte-eilanden en, meer in het algemeen, de kwetsbaarheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de gevolgen van de opwarming van de aarde. De ambitie: 40% minder uitstoot en de eigen productie van hernieuwbare energie voor 27% van het verbruik. Nederlander Peter Blom werd opgericht. Triodos is in Brussel, in het hart van de Marollenwijk gevestigd en staat zowel open voor particulieren als voor bedrijven. Sinds haar oprichting heeft de bank zich voortdurend afgewend van ondernemingen die rechtstreeks maar ook indirect schade kunnen toeVoorbeelden van recente maatregelen: de aanleg van regenwaterbekkens, zoals hier in de Struykbeekvallei. © Belga Vervloekt gazon In Brussel onderscheidde eco-ondernemer Louis De Jaeger zich onlangs met een sensibiliseringscampagne over wat ooit het gazon van het Atomium was. Om deze door de winter verwoeste groene voorziening nieuw leven in te blazen, stelde hij voor om het gewone gras te vervangen door groene beplantingen, bloemen en zelfs een appelboom. Dit biedt twee voordelen: het vergroot het vermogen van de bodem om neerslag op te nemen en draagt bij tot de biodiversiteit. http://byebyegrass.eu Bart Corijn neemt deze klimaatrisico’s zeer serieus. Binnen de vereniging The Shift tracht hij de steden, de gemeenten en de openbare instellingen ervan te overtuigen hun beleggingen terug te trekken uit fossiele brandstoffen, die verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Bart weet waar hij het over heeft: een paar jaar geleden werkte hij bij een grote bank, en daarna ook als risicomanager. Tegenwoordig leidt hij een groep institutionele beleggers, verzekeraars en pensioenfondsen, die een terugtrekkingsbeweging overwegen. Het woord ‘desinvestering’ neemt hij echter niet in de mond. Bart hanteert veel liever de term ‘klimaatvriendelijke investering’. Triodos, de duurzame bank De wil om zich af te keren van risicovolle investeringen kenmerkt eveneens de ‘groene bank’ Triodos, die door de brengen aan het milieu en aan onze planeet. Ze stelt het geld dat haar wordt toevertrouwd ten dienste van de financiering van ondernemersprojecten die bijdragen tot een positieve en duurzame verandering. De bank wil zich ethisch opstellen en verbiedt daarom leningen aan bedrijven in sectoren als tabak, kansspelen, bonthandel, activiteiten die schadelijk kunnen zijn voor het milieu, de wapensector enz. Een concreet voorbeeld: via Triodos vond de duurzame vastgoedontwikkelingsmaatschappij Ethical Property Company verscheidene financieringen waarmee ze de prachtige Mundo-B in Elsene kon oprichten. Daar worden alle principes toegepast die een stad veerkrachtiger kunnen maken, in het bijzonder een regenwaterreservoir van 30m³ om alle toiletten van het gebouw te spoelen.● Johan Debière Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 35

Green Green Deal voor stedelijke logistiek © Getty Kenmerkend voor een stad is de constante stroom van goederen en mensen. In grotere steden als Brussel kunnen mensen vertrouwen op het openbaar vervoer om de CO₂ uitstoot te beperken. Maar voor goederen … Daar wringt het schoentje. O p welke intelligente manier ga je nu goederen in grote steden vervoeren en tegelijkertijd de daarmee gepaard gaande overlast zoveel mogelijk – of zelfs helemaal – vermijden? Voor een gebied als Brussel is dit wel een fundamentele vraag. Het is wellicht geen toeval dat je in de hoofdstad van Europa, één van de meest overbelaste steden in de EU, ook de beste mobiliteitsspecialisten vindt. Zo bijvoorbeeld Sara Verlinden en Cathy Macharis. Ze zijn allebei actief aan de VUB. Zij treden op als deskundigen stedelijke mobiliteit en logistiek binnen de onderzoeksgroep Mobi (Mobility, Logistics and Automotive Technology). Ook vermelden we hier het adviesbureau Stratec, waarvan de expertise internationale erkenning geniet op het vlak van mobiliteit en vervoerseconomie. De talrijke verbodmaatregelen getuigen soms van de problematische goederenmobiliteit in een grote stad. Afgelopen februari kregen we daar nog een bewijs van, met de motie van de PS-Écolo meerderheid in Elsene, die voorstelde om vrachtwagens uit de straten van de gemeente te weren. De schepen belast met mobiliteit wees – terecht – op de beperkte effectiviteit van een GPS in een dicht stedelijk weefsel, zeker voor een vrachtwagenchauffeur die Brussel niet kent. 36 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 Weinig kilometers maar veel luchtvervuiling De ergernis is best begrijpelijk. De meest recente studies van Mobi-VUB tonen aan dat logistiek zich schuldig maakt aan ten minste een kwart van de CO₂ uitstoot van de mobiliteit, terwijl ze slechts 10 tot 20% van het totale aantal in steden afgelegen kilometers voor haar rekening neemt. Deze activiteit is dus bijzonder belastend voor een stad als Brussel. In de praktijk gaat het om te grote vrachtwagens waarvan, zelfs bij stilstand, de motor blijft draaien, dubbel geparkeerde bestelwagens die files veroorzaken en – dat stelde een Elsense verkozene vast – GPS-systemen die niet nauwkeurig genoeg zijn om de chauffeurs op een efficiënte manier te begeleiden. (Nvdr: BrusselHoofdstad heeft meer dan 5000 straten en wegen.) Naast de CO₂ uitstoot kampt Brussel bovendien met zorgwekkende concentraties fijne deeltjes die ongekend hoge aantallen aandoeningen van de luchtwegen veroorzaken, naast geluidsoverlast en andere hinder. Er komt nu protest tegen just-in-time praktijken en, in het ergste geval, tegen de ganse logistiek in de stad. Maar wie is nu eigenlijk bereid de gevolgen te aanvaarden van wat – geef toe – toch veel op een achterhoedegevecht lijkt?

Green Gratis leveren ... tegen morgen Pulse of the Online Shopper is een barometer. De edities 2017 en 2018 spreken duidelijke taal: de consument die online koopt, verwacht een snelle levering. Maar deze verwachtingen worden steeds veeleisender. In 2018 wilde 62% van de respondenten een gratis levering, ook wanneer ze niet geschikte goederen retourneren (eveneens 62%). De editie 2018 van de barometer gaf wel aan dat Europese kopers zich flexibel opstellen tegenover de leveringstermijn wanneer de levering gratis is. Dit effent de weg naar efficiëntere logistieke activiteiten en dus beter gevulde vrachtwagens. Toch concurreren e-handelaars tegen elkaar op met een steeds meer verdergaande service, zodat gratis levering nu hoe langer hoe meer ook geldt voor leveringen de dag na de bestelling. Collectieve aanpak en samenwerking Deze context maakt het project rond de Green Deal voor stedelijke logistiek, dat in april vorig jaar in Brussel in het VBO-gebouw werd ondertekend, bijzonder zinvol. Het initiatief is gericht op steden in het Vlaamse Gewest, maar de bevindingen kunnen uiteraard ook in Brussel worden toegepast. 35 stakeholders ondertekenden dit document dat de beginselen bepaalt voor stedelijke logistiek. Dit gebeurde in aanwezigheid van de Vlaamse Ministers van Leefmilieu, Energie, Openbare Werken en Innovatie. Dit alles onder begeleiding van The Shift, met de financiële steun van de Koning Boudewijnstichting, technisch advies van Mobi-VUB en de betrokkenheid van de Bond Beter Leefmilieu, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VIL) en de Diensten Mobiliteit, Openbare Werken en Leefmilieu van de Vlaamse overheid. The Shift en zijn partners besloten om collectieve intelligentie in te roepen om de uitdaging van een nagenoeg uitstootvrije logistiek aan te gaan. De spelers die in het raam van de Green Deal gaan samenwerken, beslisten het aantal afgelegde kilometers te verminderen, de verplaatsingen te concentreren gedurende de daluren en zeer milieuvriendelijke of zelfs emissievrije voertuigen te gebruiken. Een andere aanpak, ook in Brussel De Green Deal Stedelijke Logistiek is de zevende in Vlaanderen ondertekende Green Deal. De partners hebben er bijvoorbeeld vertrouwen in dat ze met vrachtfietsen zelfs aan bouwplaatsen zouden kunnen leveren en ze beogen emissievrije voertuigen voor expreskoeriers. Hiertoe hebben zij gebruik gemaakt van de expertise die Sara Verlinden en Cathy Macharis op dit gebied hebben opgebouwd. Een van hun jongste studies, gepubliceerd in februari, was gericht op het geval Brussel en heeft uitgewezen dat de verdeling van Concrete initiatieven Talrijke ondernemingen ondersteunen het Green Deal initiatief. Enkele namen: Addax Motors, ASX-Ibeco, BeCommerce, Bpost, Bopro, Cargo Velo, CityDepot, Colruyt Group ... Addax Motors zet zich bijvoorbeeld in om compacte elektrische vrachtwagens ter beschikking te stellen van stedelijke gebruikers. Demo’s worden georganiseerd om bedrijven hiertoe aan te moedigen. Het bedrijf ASX-Ibeco heeft besloten om twee bestelwagens te vervangen door drie vrachtfietsen, die voor de levering van kleine pakketten in de provincie Antwerpen zullen instaan. DHL Express BE, een veel grotere speler op het gebied van expresleveringen, zal in Gent en Antwerpen de vervanging uittesten van klassieke bestelwagens door vrachtfietsen. Deze test zal vermoedelijk worden voortgezet tot 2020, want DHL overweegt nu ook het gebruik van vrachtfietsen in steden als Leuven, Kortrijk, Mechelen, Oostende en Hasselt, naast Luik, Namen en Brussel. Een van de uitdagingen van de stedelijke logistiek is de ‘just-in-time’ levering van online aankopen. colli nog steeds overwegend gebeurt met conventionele voertuigen en traditionele praktijken, ondanks een regelgeving en een beleid die zich steeds meer richten op alternatieve vervoerstechnieken en -modellen, zoals vrachtfietsen of samenwerkingsplatforms. Groen licht hiervoor …● Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 37

Green Brussels Airport economisch en ecologisch kampioen Nagenoeg 25,7 miljoen passagiers in 2018: Brussels Airport is duidelijk de belangrijkste toegangspoort tot de hoofdstad van Europa. Het is bovendien het tweede Belgische logistieke platform voor internationale handel, na de Haven van Antwerpen. In 2018 passeerden meer dan 730.000 ton via de vrachtzone Brucargo, waar meer dan 100 bedrijven zijn gevestigd. © Belga ls economisch paradepaardje wil Brussels Airport ook een modelbedrijf zijn dat de impact van zijn activiteiten maximaal beperkt. Tijdens ons bezoek aan de luchthavenfaciliteiten vernamen we het volgende: ENERGIE EN CO2 : In 2012 werd Brussels Airport de eerste luchthaven ter wereld die een ISO 50001 certificaat in de wacht sleepte. Deze norm helpt beA 1 drijven hun energieverbruik te verminderen en te optimaliseren, en tegelijk hun CO2-uistoot terug te schroeven. De luchthaven koos voor LED-verlichting, IT-apparatuur met een laag verbruik en een doorgedreven energie-isolatie van de infrastructuur. Brussels Airport ging voor hernieuwbare energie, met een aankoopbeleid van 100% groene stroom, naast eigen productie: de zonnepanelen produceerden bijna 2800 MWh in 2017. Verder beschikt de luchthaven over warmtekrachtkoppeling op basis van aardgas, voor de simultane productie van warmte en energie. En om de uitstoot van CO2 verder te verminderen, geeft Brussels Airport de voorkeur aan elektrische of door CNG aangedreven voertuigen. Op de landingsbanen kunnen vliegtuigen continu landen. Hun verkeer op de grond wordt echter zoveel mogelijk beperkt en bij stilstand moeten de toestellen alle motoren uitschakelen. Al deze maatregelen verminderen uiteraard de CO2-uistoot, maar ook de geluidsoverlast. Zo heeft Brussels Airport sinds 2010 zijn energieverbruik al met meer dan 11% en de CO2-uitstoot met meer dan 34% verminderd. Het is de bedoeling om tegen 2030 25% minder energie en 40% minder CO2 te bereiken. Om de overblijvende uitstoot te compenseren, werkt Brussels Airport samen met het bureau CO2Logic, zodat de luchthaven sinds 2018 CO2-neutraal werkt voor zijn eigen activiteiten (niet die van de luchtvaartmaatschappijen) en de Airport Carbon Accreditation 3+ heeft verkregen. 38 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 2 GELUIDSHINDER : Een vliegtuig is onvermijdelijk luidruchtig. Brussels Airport doet echter het uiterste om de geluidshinder te beperken, namelijk door verschillende tarieven voor het gebruik van de start- en landingsbanen op te leggen: de luidruchtigste vliegtuigen betalen drie keer zoveel als de minder luidruchtige. Andere maatregelen zijn onder meer de beperking van de nachtslots, de aanwijzing van specifieke tijdstippen en zones voor motortesten, diverse gronddiensten om het gebruik van hulpmotoren te beperken enz. In totaal is het aantal door geluidshinder getroffen mensen sinds 2010 met bijna 56% gedaald. 3 WATER : De luchthaven focust niet alleen op energie en klimaat. Hij tracht bovendien het waterverbruik te verminderen en het vrijkomen van mogelijk verontreinigd water in het milieu te voorkomen. De luchthaven investeerde in een apart wateropvang- en -opslagsysteem en beschikt over een eigen waterzuiveringsstation. Deze installatie verwerkt sinds 2010 tot 2,4 miljoen liter per dag. Dit water is afkomstig uit de terminal, het hotel, de kantoren en de vliegtuigen zelf. Het gezuiverde water wordt gedeeltelijk gebruikt voor de besproeiing van de aangrenzende golfbaan. Dit zijn slechts enkele van de milieuaspecten waar Brussels Airport aan werkt. Mobiliteit, afvalbeheer, bodemvervuiling, biodiversiteit en duurzaam bouwen zijn andere hoofdstukken van de duurzaamheidstrategie. Hoe dan ook, deze inspanningen tonen aan dat het voor een bedrijf best mogelijk is om zijn milieu impact aanzienlijk te verminderen zonder de economische activiteit in het gedrang te brengen. ● Laura Rebreanu Sustainable Development Coordinator Beci lr@beci.be ; T +32 2 643 78 26

Smartloop: bespaar met één KLIK ruimte in je BEDRIJF Stap samen met Recupel vzw het tijdperk van recycling 2.0 binnen. Want nu is er Smartloop. Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur? Ze nemen in je onderneming niet langer onnodig plaats in. Elektrisch en elektronisch afval beheren, het staat niet bovenaan op het to-do-lijstje van bedrijven. Beetje bij beetje stapelt overbodig materiaal zich zo in een vergeethoekje op. En voor je het weet, neemt het veel plaats in beslag. Uit een recent onderzoek van Recupel blijkt dat Belgische bedrijven gemiddeld met 200 kg afgedankte apparatuur zitten. Daarom creëerde Recupel het Smartloop-platform. Hiermee beheert elke onderneming, inclusief kmo's, gemakkelijk haar afgedankte apparatuur. Digitaal en transparant Smartloop.be is een nieuw digitaal en heel transparant platform. Je gebruikt het makkelijk op je computer en je smartphone. Zet er gewoon een foto op van de apparatuur die je wilt laten ophalen. Het platform is heel visueel en intuïtief ontworpen. Daardoor raak je in 1-2-3 van je oude mobiele telefoons, laptops, desktopcomputers, koelkasten, en andere apparaten verlost. Als je je apparatuur op Smartloop.be aanmeldt, geef je ook aan wat ermee moet gebeuren. Is het nog herbruikbaar, bestemd voor recycling of beide? Vervolgens laten door Recupel erkende ophalers via het platform weten of ze interesse hebben. Je ziet op je persoonlijke dashboard wie deze ophalers zijn. Jij kiest uiteindelijk met wie je samenwerkt. Het is een gemakkelijke oplossing waarbij je zelf de beste prijs kiest. In sommige gevallen kan het zelfs geld opbrengen. Omdat er veel ophalers meedoen, blijven de prijzen zeer competitief. Heel praktisch en intuïtief Het platform is bijzonder praktisch opgebouwd. Je hebt bijvoorbeeld een reeks interessante functies. Je kunt zelf de datum en het tijdstip bepalen waarop een ophaler langskomt. Ook zie je de naam en contactgegevens van degene met wie je dan een afspraak hebt. Je kunt verder doorgeven waar en op welke verdieping de afgedankte apparaten staan. Handig is dat je ook kunt aangeven of de ophaler voor het gebouw kan parkeren. Het platform heeft bovendien een chatsysteem. Hiermee regel je alles op een eenvoudige manier. Of je zet in je persoonlijke klantenzone welke specifieke wensen je hebt. Smartloop is alleen toegankelijk voor erkende ophalers. Doe je voordeel met deze concurrentiesituatie. Zo krijg je de beste voorwaarden en service voor het ophalen van je apparatuur. Nog een geruststelling: je weet altijd zeker dat je de apparatuur toevertrouwt aan recyclingbedrijven die de milieuwetgeving nauwgezet naleven. Slimmer omgaan met grondstoffen De verwerking van afgedankte apparatuur via Smartloop is goed voor de grondstoffenvoorraad van onze planeet. De verwerkers halen immers de waardevolle grondstoffen uit de apparatuur. Ze volgen hiervoor de verwerkingsvoorschriften van de gewesten. Met Smartloop gaan de grondstoffen dus tegen de beste voorwaarden (jouw voorwaarden), snel en conform de milieuwetgeving een nieuw leven tegemoet. De eerste testfase loopt van 23 april tot 4 oktober. Ze loopt in Brussel en het zuidwestelijke deel van Vlaanderen. Op 4 oktober begint Recupel aan de evaluatie. Tegen eind 2019 is Smartloop in heel België beschikbaar. Recupel is steeds bereid om haar expertise en ervaringen met Smartloop te delen. Dat kan bijzonder leerrijk zijn voor bedrijven met vestigingen in België en kantoren in de buurlanden. powered by www.smartloop.be • www.recupel.be

ADVERTORIAL WAAR VIND JE MEERTALIGE MEDEWERKERS MET ERVARING? NERGENS, JE VORMT HEN ZELF. Tom Rommens is recruitmentmanager bij Securitas. Jaarlijks zoekt hij zo’n 1300 bewakingsagenten. De checklist aan voorwaarden waaraan de kandidaten moeten voldoen, is niet min: ze moeten gemotiveerd zijn, ervaring hebben en bovendien ook meertalig zijn. In plaats van te wachten op een match, ging Tom aan de slag met Select Actiris om de ideale kandidaat gewoon zelf te maken. Altijd op zoek Tom Rommens is als recruitmentmanager bij Securitas permanent op zoek naar nieuwe werknemers. “We zijn een groot bedrijf, en hebben heel wat bewakingsagenten in dienst. Onze agenten vind je echt overal: ze bewaken militaire basissen, de luchthaven, ze staan in supermarkten of shoppingcentra, we werken voor bedrijven en particulieren, zowel overdag als ’s nachts. Jaarlijks zoeken we dan ook zo’n 1300 mensen, waarvan het merendeel bewakingsagenten zijn.” De zoektocht naar de ideale bewakingsagent is niet te onderschatten, vertelt Tom: “We zijn hier in Brussel, waar er heel veel werkzoekenden zijn, maar toch hebben we de kandidaten niet voor het uitkiezen.” De ideale kandidaat “Een bewakingsagent moet namelijk een grondige opleiding gekregen hebben om goed voorbereid in het vak te kunnen stappen. Bovendien moet hij, zeker hier in Brussel, meertalig zijn. De agenten zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor mensen, dus het is belangrijk dat ze zich vlot kunnen uitdrukken in meerdere talen.” De profielen die Tom zoekt, zijn niet zomaar beschikbaar op de arbeidsmarkt. “Daarom hebben we een samenwerking op poten gezet met Select Actiris. Zij selecteerden 150 gemotiveerde wekzoekenden, die we vervolgens hebben opgeleid tot bewakingsagent. Daarnaast zorgde de VDAB voor een taalopleiding Nederlands.” V Ook Soufiane Ouzza werd zo opgeleid tot de perfecte agent. “Ik was heel erg geïnteresseerd in de job, maar had niet de juiste opleiding,” vertelt Soufiane. Met de steun van het Europees sociaal fonds VERTROUW OP DE EXPERTISE VAN SELECT ACTIRIS OM TE REKRUTEREN Net als Tom het ideale profiel rekruteren in Brussel? Perfect mogelijk met Select Actiris. Select Actiris combineert een grondige selectie met opleidingen en premies om ook voor jouw vacature de ideale kandidaat te vinden. Surf snel naar select.actiris.brussels en vraag raad aan je persoonlijke werkgeversconsultant. “Dankzij Actiris heb ik dan een FPIe, of formation professionelle individuelle en entreprise, gevolgd, een beroepsopleiding van vier maanden bij Securitas.” Tijdens zijn opleiding volgde Soufiane een ervaren bewakingsagent. “Daardoor heb ik veel ervaring kunnen opdoen voor ik vast in dienst werd aangenomen.” Tom beaamt. “Die FPIe is voor ons eigenlijk de ideale maatregel om met Select Actiris onze mensen op te leiden. We kunnen hen aan voordelige voorwaarden ervaring op het terrein aanbieden, en daarna kunnen ze meteen hun carrière bij ons starten. De ideale kandidaat, die bestaat dus wel: we maken hem gewoon samen met Select Actiris.”

Green Kringloopbouw: minder afval, meer hulpmiddelen en banen Brussel beschouwt heropbouw al geruime tijd als een middel om mensen weer aan het werk te krijgen. Deze trend verandert nu stilaan in een krachtlijn van de bouwsector. Zowat overal in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zien we nu bouwwerven die uitdrukkelijk aandacht besteden aan hergebruik, upcycling en urban mining. Een toepassing van de circulaire economie, dus. Als industrieel erfgoed in het centrum van Brussel werd de Tour à Plomb door ondernemer Jacques Delens gerenoveerd door hergebruik van bestaande bakstenen, stenen, balken en vloeren. D e resultaten van de Be Circular projectoproep 2019 spreken boekdelen. Het is duidelijk dat het Brusselse Gewest op het vlak van kringloopbouw een nieuw tijdperk inluidt. Dit geldt niet alleen voor nieuwe projecten, maar ook voor wederopbouw. Onder de winnaars die een sterke indruk maakten, vinden we bijvoorbeeld Alexis Pierrard. Op de Warland-bouwwerf die hij voor een particulier leidde, won deze ondernemer die aan het hoofd staat van de KMO Global Art Concept Carrara-marmer terug dat anders helaas als opvulmateriaal had gediend. Hij koos bovendien voor hergebruik-parketvloeren, op een onderlaag van kurk en rubber. Deze ongebruikelijke praktijk bevordert het kringloopprincipe. Alexis Pierrard geeft graag toe dat deze aanpak meer denkwerk vergde en dus duurder uitviel dan de klassieke benadering. Nochtans gaf het hem en de opdrachtgever de grote voldoening om bij te dragen aan een circulaire opvatting van het bouwwezen. En het zou hoe dan ook jammer zijn geweest om marmer ter waarde van 80 tot 150 euro per vierkante meter te laten gebruiken als onderlaag van om het even welke bestrating. 60 m³ bakstenen Op een andere plek ging het om een verschillend probleem en andere hoeveelheden materialen. In Brussel Stad werkte ondernemer Jacques Delens op de site van een oude gieterij, die nu volledig gerenoveerd is. De buitenmuren werden bijna integraal behouden en de werf gebruikte 60 m³ teruggewonnen bakstenen. Dit hield een dubbel voordeel in: de productie van nieuwe materialen en dus het verbruik van grondstoffen werd vermeden, terwijl de hoeveelheid afval op nul bleef. Arnaud Dawans, R&D manager bij Jacques Delens, vindt dit geen gemakkelijke aanpak, maar het heeft zijn troeven: “Het zet de sector ertoe aan zich de juiste vragen te stellen en vervolgens de juiste acties te ondernemen”. Zeker als je beseft dat dit alles werd gedaan tegen dezelfde prijs als met nieuwe bakstenen. Het zou zonde zijn geweest om dit niet te doen. Marie-Laure Maerckx heeft deze inschrijvers gedurende hun hele loopbaan kunnen volgen. Als Senior Consultant bij Cenergie, een van de kantoren die in opdracht van Be Circular optreden, zag ze haar intuitie al vele malen bevestigd: “Kringloopbouw mag je niet herleiden tot een technische aangelegenheid of tot bakstenen die je zou terugwinnen en opnieuw gebruiken. Kringloopbouw is ook en vooral rekening houden met een aantal menselijke parameters, waarbij nieuwe vormen van samenwerking dienen te worden opgezet.” Dit moet gepaard gaan met een mentaliteitsverandering binnen de beroepen van de bouwsector, maar Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 41 Bernard Boccara

Sprout to be Brussels Alexis Pierrard, laureaat van BeCircular. eveneens bij de opdrachtgevers. Marie-Laure Maerckx vermeldt het verhaal van een oude parketvloer die de eigenaar van een gebouw in renovatie uiteindelijk besloot te behouden, ook al was dit niet gepland. Natuurlijk kan dit de duur van een project verlengen en eventueel een budget verhogen, maar het is duidelijk dat de reflex nu bij iedereen is doorgedrongen. Gemakkelijk te deconstrueren materialen Al deze verschuivingen resulteren uit de uitdrukkelijke wens van sommige ondernemers en opdrachtgevers om de zaken anders aan te pakken. Toegegeven, deze beweging werd geïnitieerd door Gewest. Ze kreeg steun van Leefmilieu Brussel. En ze werd technisch opgevolgd door organen als de Confederatie Bouw. Hierdoor slaagden de voorstanders er veel gemakkelijker in de nog steeds bestaande onzekerheden te overbruggen. Een paar dagen geleden verschenen de notulen van de seminars Duurzaam Bouwen. Die zijn een ware goudmijn voor wie de bouw of de renovatie van zijn gebouw op een duurzame manier wil aanpakken. Ambroise Romnée, Project Leader bij het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB): “De ervaringen die wij op het terrein hebben gevolgd, stelden ons in staat de beginselen van kringloopbouw te definiëren aan 42 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 de hand van eenvoudige principes. Zo bijvoorbeeld het beperken van het aantal verschillende materialen, het vermijden van onafscheidelijke composieten, het afstemmen van de levensduur van materialen op hun functie, het volledig modulair omgaan met omkeerbaarheid, het behouden van een goede zichtbaarheid van aansluitpunten of nog de voorkeur aan geprefabriceerde materialen, met bouwmaterialen die gemakkelijk te hanteren en te deconstrueren zijn. Het is trouwens de bedoeling om het gebouw maximaal de mogelijkheid te geven om zich aan te passen aan een vaak veranderende omgeving en om rekening te houden met het einde van de eerste levensduur van het pand.” Daarmee zegt het WTCB niets anders dan Le Corbusier, de grote naam van de architectuur, duidelijk de eerste die de beginselen van de kringloopbouw ontwierp (zie kaderverhaal). Urban mining en diensteneconomie Ambroise Romnée stelt dat een kringloopbouwproject in feite omgekeerd wordt aangepakt, te beginnen aan het einde van het project, dus, waar je zou denken dat je uitermate stroomopwaarts zou moeten werken. Het is je natuurlijk ook steeds van belang om de productie van afval en de uitstoot van broeikasgassen te vermijden. Hier dient gezegd dat de sector in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ongeveer een derde van alle afval produceert. Toch nog steeds 645.000 ton per jaar, betreurt de ingenieur. Het echte nieuws met deze aanpak is echter dat ‘urban mining’ een veel groter aantal min of meer gekwalificeerde werknemers mobiliseert, zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts van de werf. “Denk bijvoorbeeld aan behandeling, opslag, reconditionering, documentatie, promotie en herverkoop (nvdr: van de teruggewonnen materialen). Bovendien betrekt de verkoop van hergebruikselementen verscheidene functies: de logistiek (magazijn, transport ...), de informatie (beschrijving en zoeken naar informatie over het product), de techniek (reparatie en reconditionering, technische documentatie) en de commerciële activiteiten (verkoop, beheer van de bestellingen, boekhouding en zelfs service na verkoop).” De circulaire economie zorgt dus ook voor extra werkgelegenheid, via de diensten. Johan Debière Le Corbusier, de vader van kringloopbouw Door de voorkeur te geven aan modulariteit en deze in haar kleinste details te bedenken, dacht Le Corbusier aan de meerdere levens van een gebouw, of liever gezegd aan de verschillende toepassingen die het gebouw gedurende zijn verschillende levens kan hebben. De beroemde architect riep het monomaan ontwerpen van gebouwen een halt toe. Hij weigerde een verdeling van de ruimtes in functie van één enkel gebruik waartoe zij zouden worden bestemd. Hij wilde geen woonkamers meer die niets anders konden zijn. En dat gold ook voor keukens en slaapkamers. Idem voor tertiaire gebouwen, met kantoren die misschien ooit woningen zouden worden, en opslagruimten die tot lofts konden worden omgevormd. D.R.

out to be Brussels Green Brussel ondersteunt uw project in de circulaire economie ! Bedrijven die investeren in apparatuur bestemd voor de circulaire economie kunnen tot 40% van de prijs terugbetaald krijgen. Dit verdient een woordje uitleg. [Coproductie] A ls u in de komende maanden van plan bent te investeren in materiaal dat verband houdt met een typisch project van de circulaire economie, lees dan aandachtig wat volgt. Brussel Economie en Werkgelegenheid biedt een gloednieuwe premie: tot 40% terugbetaling van de kosten van een uitrusting voor een dergelijk project. Het gaat hier om alle investeringen die bedoeld zijn om voorwerpen en restmaterialen in te zamelen, te sorteren, op te slaan of terug te winnen, anders dan in de vorm van energie. “Een onderneming die actief is in de herstelling van gebruikte computers kan bijvoorbeeld 40% terugbetaald krijgen voor de aankoop van machines voor zulke reparaties – lasapparatuur bijvoorbeeld”, vertelt Stéphanie Sauvage, directeur van de afdeling Steun aan Ondernemingen. Een ander voorbeeld: “Sommige bedrijven die actief zijn in de circulaire economie zamelen gebruikte dekzeilen in en maken ze schoon om ze om te vormen tot zakken en tassen. Als deze bedrijven machines moeten kopen om de dekzeilen te wassen, kunnen ze van dit bedrag tot 40% terugbetaald krijgen.” Om al te ruime interpretatie te vermijden, stelde Brussel Economie en Werkgelegenheid een aantal criteria vast om in aanmerking te komen. De bedrijven die een dergelijke steun aanvragen, moeten voornamelijk gericht zijn op de circulaire economie , d.w.z. het inzamelen, sorteren, opslaan en terugwinnen van voorwerpen of restmaterialen. “De zaakvoerder van een restaurant die besluit te investeren in apparatuur om zijn afval te sorteren, valt dus buiten de criteria, want het sociale doel van het restaurant is het voorbereiden en serveren van gerechten, niet om actief te zijn in de circulaire economie”, stelt Stéphanie Sauvage. Wel dient gezegd dat u ook aanspraak kunt maken op de ‘premie circulaire economie’ als u met de betrokken investering 20% kunt besparen op de kosten van grondstoffen – met uitzondering van energie- of waterbesparende apparaten. Minimumkost van de machine: 5000 € De machine moet nieuw zijn (of onder bepaalde voorwaarden tweedehands). Ze moet minstens 5.000 € kosten en gedurende minstens vijf jaar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden gebruikt. Let wel, de aankoop van rollend materieel komt niet in aanmerking voor terugbetaling. Houd er ook rekening mee dat de terugbetaling beperkt blijft tot 80.000 € per kalenderjaar. Met andere woorden, als u een machine koopt voor 250.000 €, krijgt u maximum 80.000 € terugbetaald. De in aanmerking komende bedrijven moeten ook voldoen aan de gebruikelijke criteria voor de premies die Brussel Economie en Werkgelegenheid aanbiedt. Een eerste voorwaarde is dat de onderneming haar uitbatingsvestiging (en niet haar sociale zetel) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft en daar in een specifieke activiteitensector werkzaam is (zie de lijst van activiteitensectoren: http://werk-economie-emploi.brussels/nl/toegestane-sectorensubsidies-ondernemers). Houd er rekening mee dat het verzoek moet worden gedaan vóór de investering en dat terugbetaling altijd ná de aankoop gebeurt, met de factuur als bewijsstuk. Sinds kort heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een erkenning in de circulaire economie ingevoerd, maar die staat wel los van de premie waarover we het hier hebben. Als uw onderneming voldoet aan de criteria en in aanmerking komt, geniet u misschien 10% verhoging op meerdere premies die het BHG toekent. ● Meer informatie : http://werk-economie-emploi. brussels/nl/premie-investering-terugwinnen Ontdek ook al de premies die Brussel economie en werkgelegenheid toekent: http://primespme.brussels/ nl/home_nl/ Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 43

Dynamiek Ingaan op overheidsopdrachten: enkele aanbevelingen Nu we binnenkort een nieuwe regering mogen verwachten, bracht Beci haar verscheidene in overheidsopdrachten gespecialiseerde partners rond de vergadertafel samen, met de bedoeling om aspecten aan te stippen die voor verbetering vatbaar zijn en om een lijst van aanbevelingen op te stellen. O verheidsopdrachten vertegenwoordigen een aardig deel van onze Belgische economie: in België nemen ze jaarlijks ongeveer 15% van het BBP voor hun rekening, of meer dan 50 miljard euro. Ziekenhuizen, OCMW's, politiezones, scholen, gemeenten ... lanceren elke dag nieuwe overheidsopdrachten, groot of klein. Voor bedrijven betekenen die aanzienlijke werkvolumes. Maar niet alles is rozengeur en maneschijn op dit gebied. De ingewikkelde procedures, de prijsdruk, de toegenomen concurrentie, de moeilijke toegang voor kleine ondernemingen, de mogelijkheden om in beroep te gaan ... Heel wat aspecten zijn voor verbetering vatbaar. Opletten voor sociale dumping Het eerste en zeker niet te onderschatten probleem is sociale dumping. Hugues Kempeneers, directeur bij de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad, licht toe: "De bouwsector zit zeer complex in elkaar en het is niet altijd gemakkelijk om te beoordelen wie nu eigenlijk de beste prijs-kwaliteitverhouding biedt. Sommige bedrijven dienen offertes in waarvan de prijzen geen enkele concurrentie dulden, tot het punt waarop men zich afvraagt waarom ze zo laag kunnen zijn.” De landen van de Europese Unie kampen al meer dan tien jaar met een grootschalig fenomeen: sociale dumping. Hiermee kan een bedrijf, via diverse misbruiken en het omzeilen van wetgeving, veel competitiever zijn omdat het de arbeids- en bedrijfskosten op illegale wijze terugschroeft. "Deze gewetenloze methoden leiden tot oneerlijke concurrentie en de uitbuiting van werknemers. In deze context moeten de aanbestedende machten gebruik maken van de instrumenten waarover zij beschikken en nagaan waarom de prijs zo abnormaal laag is", aldus onze gesprekspartner. De heer Kempeneers oordeelt dat de controle-instrumenten in Brussel niet optimaal 44 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 zijn. Het Prijzenobservatorium is bijvoorbeeld belast met de analyse van veranderingen in consumptieprijzen, prijsniveaus, marktwerking en marges. "Maar speelt het zijn rol effectief?", vraagt Hugues Kempeneers zich af. Hij zou het interessant vinden om, althans in de bouwsector, de werkelijke marktprijs van de opdracht te kennen en te vergelijken met de gegunde opdracht. "Prijs mag niet het voornaamste criterium zijn." In het raam van de sociale dumping is de prijs als belangrijkste selectiecriterium een probleem. Dit beaamt Virginie Dor, een advocaat gespecialiseerd in publiek recht en overheidsopdrachten bij CMS DeBacker: "Als een bedrijf vandaag kans wil maken op een overheidsopdracht, moet het de prijs zo laag mogelijk houden. Het prijscriterium is echter niet altijd het meest zinvolle, zeker in de dienstensector. Een advocaat kan bijvoorbeeld een lager uurtarief bieden dan een concurrent, maar twee keer zoveel uren aanrekenen." Youri Musschenbroeck, eveneens advocaat bij CMS DeBacker: "De voornaamste selectiecriteria zouden moeten afhangen van het type contract. Tegenwoordig worden contracten gegund op basis van prijscriteria, wat ten koste gaat van de kwaliteit van de dienstverlening. Dat is jammer.” © Getty

Dynamiek Concurrentie niet altijd eerlijk Overheidsopdrachten beogen vooral een verdere openstelling van de markt. De concurrentie tussen bedrijven is echter niet altijd eerlijk. Hiervan getuigt Michaël Van Cutsem, Senior Manager bij BDO: "Er zijn steeds meer ‘in house’ overheidsopdrachten. Voor privé bedrijven is het nu al niet gemakkelijk om te concurreren met overheidsinstanties. Maar hier gaat het echt om oneerlijke concurrentie. Sommige spelers rechtvaardigen ook zelf hun bevoegdheden, wat strijdig is met de eisen van overheidsopdrachten. We moeten terugkeren naar de basisopdracht van openbare aanbestedingen, namelijk de concurrentie tussen ondernemingen.” "Tegen een diabolische voorstelling van overheidsopdrachten" Een ander aandachtspunt voor onze experts is de complexiteit van overheidsopdrachten. Hoewel het potentieel enorm is, laten te veel bedrijven zich nog steeds door de te volgen procedures afschrikken. Voor Hughes Kempeneers moet deze diabolische perceptie van overheidsopdrachten de wereld uit. "In Brussel hebben we dankzij e-Procurement al vooruitgang geboekt. Het blijft echter nodig om bedrijven te informeren over de voordelen van overheidsopdrachten en ze te ondersteunen bij hun eerste pogingen. Voor de aanbestedende machten bestaat er geen crisis. Met overheidsopdrachten is er altijd werk genoeg. In België komt elke tweede verdiende euro uit openbare aanbestedingen en het is jammer dat – vooral kleinere – bedrijven, het niet aandurven.” De inwerkingtreding van de AVG heeft de zaken niet vereenvoudigd, zegt Youri Musschenbroeck: "Voortaan kan de aanbestedende macht niet alleen het strafblad van de inschrijver, maar ook van alle leden van de raad van bestuur opeisen. Het strafblad van het bedrijf is niet langer voldoende. Soms reiken de eisen van de aanbestedende macht erg ver en dat maakt het voor bedrijven die een offerte willen indienen bijzonder moeilijk.” Opleiding en informatie Tiphaine du Poerier de Portbail, bedrijfsjurist bij Agoria, vindt ook dat ondersteuning van bedrijven van groot belang is: "Overheidsopdrachten veranderen snel. Zo is er momenteel een grote vraag naar innovatieve overheidsopdrachten. We zien steeds meer leveringscontracten die naar dienstencontracten verschuiven. Voortaan kopen de aanbestedende machten niet langer een resultaat, maar een dienst. Er is nu een nieuwe manier om deze opdrachten op te vatten en we moeten bedrijven hierbij ondersteunen. Aanbestedende machten moeten dichter bij de bedrijven staan, zich in hun plaats stellen en hiermee rekening houden bij het opstellen van het bestek.” "Meer dan ooit, moeten we de mensen opleiden die de opdrachten ontwerpen ... Zij spelen een zeer belangrijke strategische rol, die naar mijn mening momenteel wordt onderschat. Het aanwerven van bekwame profielen is een echte uitdaging en zelfs daarna is het, in de context van de steeds veranderende wetgeving, van essentieel belang om te investeren in permanente opleiding en bijscholing van deze werknemers," aldus nog Virginie Dor. Michaël Van Cutsem: "En ten slotte moeten we de aandacht van bedrijven vestigen op de voorspelbaarheid van investeringen om ze in staat te stellen hun capaciteit op te bouwen. Zij moeten worden geïnformeerd over de toekomstige opdrachten, zodat zij zich kunnen voorbereiden, opleiden en organiseren. » ● Gaëlle Hoogsteyn 10 aanbevelingen voor een beter beheer van overheidsopdrachten 1. De concurrentie tussen bedrijven weer centraal stellen in het aanbestedingsproces 2. De bestrijding van oneerlijke concurrentie en "in house" opdrachten 3. Een betere strijd en onderzoek tegen sociale dumping 4. Een betere aanpassing van de selectiecriteria aan de opdracht en de sector 5. De prijs niet langer automatisch als eerste selectiecriterium hanteren 6. De vereenvoudiging van de procedures 7. Steun aan bedrijven die zich voor het eerst aan overheidsopdrachten wagen 8. Voorlichting van de toeleveringsbedrijven over toekomstige openbare aanbestedingen 9. Bekwame profielen aanwerven 10. Investeren in basis- en voortgezette opleidingen voor aankopers Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 45

Starter Beef Take : de consument dichter bij de producent Van links naar rechts: Vincent ; Isabelle (fokker van Charolais runderen, in de nabijheid van Lessen) ; Céline, de partner van Vincent ; en Baptiste, de vennoot. L okale voeding is trendy, maar nog niet op alle tafels aanwezig. De consument moet soms goed zoeken om lokale producten te vinden. Tegelijk is het voor veel producenten echt niet gemakkelijk om hun producten via korte ketens en directe verkoop aan de man te krijgen. Om zulke hindernissen te overwinnen, werd Beef Take in het leven geroepen. Deze door Vincent Pautré en Baptiste Declerck ontworpen en ontwikkelde app biedt “de mogelijkheid om anders en lokaal te consumeren. En ze vergemakkelijkt ontmoetingen met de mensen die ons dagelijks voeden.” Vincent Pautré is kleinzoon van een slager, Fransman en woont al een tiental jaar in Brussel. Hij stelt vast dat het aantal slagerijen in Brussel gestaag daalt. Bijgevolg wordt er steeds meer vlees in trays verkocht. “In tegenstelling tot groenten, fruit en verwerkte producten, is het in de stad moeilijk om vlees rechtstreeks van de veehouder te vinden. Soms kan de consument direct bij de veehouders terecht, op de hoeve. Zo ontstond het idee om deze fokkers in contact te brengen met een grotere en vaste klantenkring, aan wie zij pakketten kunnen verkopen.” Hij haalt enkele statistieken aan. België importeert 90% van de lamsvleesconsumptie. De onderhandelingen met Mercosur zullen Europa misschien openstellen voor ongeveer 70.000 ton ingevoerd vlees uit Zuid-Amerika. “Stel u voor: de impact op onze veehouders, op de ganse sector en ook op ons bord!” Onze boeren zullen zich dus eens te meer moeten aanpassen. In deze context is de Beef Take app toch goed nieuws voor de producent en de consument. Voor de veehouders effent de nieuwe app de weg naar diversificatie en tegelijk meer loyaliteit van de klant. En de verbruiker vindt via Beef Take kwaliteitsvlees dichtbij huis. Met hun Beef Take app gaan Vincent Pautré en Baptiste Declerck een stap verder dan het aanbod van lokale productie aan de consument: een ontmoeting met de veehouders. Ideaal om stad en platteland dichter bij elkaar te brengen. “Vergeet de ontmoeting met de veehouders niet”, oppert Vincent. “Hiermee komt een dialoog tot stand. Bovendien kan de veehouder met de app ontmoetingsplaatsen in de stad creëren. Dat kunnen een restaurant, een traiteur, een slagerij, een kruidenierszaak, een lokale supermarkt zijn, of zelfs een actieve consument die optreedt als ambassadeur van smaak en kwaliteit.” Naast de oprichters wordt Beef Take nu ondersteund door een team van zeven personen. Een vijftiental veehouders verspreid over heel Wallonië bieden nu al hun producten aan op de boerderij en op de ontmoetingsplaatsen. U vindt er een grote verscheidenheid aan rassen rundsvlees (Charolaise, Salers, BBB, Limousine, Parthenaise), naast het aanbod aan gevogelte, lamsvlees en varkensvlees. Elke maand zal Beef Take in Brussel en in andere steden ontmoetingen organiseren tussen veehouders en consumenten. Het jonge bedrijf is trouwens op zoek naar andere ontmoetingsplaatsen. Guy Van den Noortgate Informatie : www.beeftake.be Invest in starters Zeker doen: sluit u aan bij de gemeenschap van investeerders om jonge innovatieve ondernemingen in Brussel te steunen! • U draagt bij tot de economische ontwikkeling van Brussel • U diversifieert uw beleggingen • U geniet fiscale voordelen dankzij de "tax shelter" voor starters Hier moet u zijn : starters@beci.be • https://starters.beci.be/ 46 ❙ Brussel Metropool - juni 2019

Dynamiek De BVBA is dood lang leve de BV! Een van de voornaamste vernieuwingen in de hervorming van het Wetboek van Vennootschappen (sinds 1 mei 2019 van kracht) betreft de Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (BVBA): ze wordt een Besloten Vennootschap (BV). De nieuwe BV houdt nieuwe kansen in voor elke projectdrager, maar ook enkele risico’s. © Getty E en belangrijke innovatie is de verdwijning van het begrip ‘sociaal kapitaal’, dat niet langer overeenstemt met de bedrijfswereld van vandaag. Het minimumkapitaal van 18.550 € wordt dus niet langer vereist. Het bood schuldeisers trouwens geen voldoende bescherming en confronteerde de bedrijven met bureaucratische procedures. De post ‘kapitaal’ verdwijnt dus volledig uit de jaarrekening. Het ‘kapitaal’ wordt vervangen door het begrip ‘patrimonium’, waarmee de onderneming haar activiteiten moet financieren en haar schuldeisers betalen. Het financiële plan moet meer in detail gaan en de uitkering van de winsten of reserves kan pas na een balans- of liquiditeitstest gebeuren. Er is geen controle op de inhoud van het dit plan, behalve in geval van een faillissement binnen de drie jaar na de bedrijfsoprichting: dan kan de rechter het plan onder de loep nemen. Als blijkt dat het bedrijf duidelijk vanaf het begin onvoldoende gefinancierd was, kan de rechter de oprichters aansprakelijk stellen voor de schulden. De hervorming vergemakkelijkt de oprichting van een vennootschap, maar houdt risico’s in. Momenteel kan de zaakvoerder van een BVBA aansprakelijk worden gesteld voor ‘beheerfouten’, hoewel dit vrij zelden voorkomt. De bepalingen met betrekking tot de BV vervangen dit begrip door de term ‘fouten bij de uitvoering van zijn opdracht’, wat ruimer kan worden geïnterpreteerd. We zullen dus moeten nagaan hoe de rechtbanken dit begrip zullen interpreteren, om ondernemers niet onnodig bloot te stellen aan risico’s. De aansprakelijkheid van de zaakvoerders wordt beperkt, maar het minimumbedrag van dit plafond bedraagt toch nog steeds 125.000 € voor kleine vennootschappen. De BV krijgt een flexibel kader voor de overdracht van aandelen. In de BV kan de overdraagbaarheid van aandelen immers volledig vrij worden geregeld, met als gevolg dat de BV een zeer gesloten of een zeer open vennootschap kan worden. De huidige wetgeving voorziet bij de overdracht van BVBAaandelen beperkingen die in de statuten kunnen worden versterkt, maar niet versoepeld. De nieuwe wetgeving hanteert een tegenovergestelde filosofie: de statuten kunnen de overdraagbaarheid van de aandelen van de BV vrijelijk regelen. Het principe voorziet nog steeds een beperkte overdraagbaarheid, maar hiervan kan worden afgeweken door te voorzien in een specifieke goedkeuring van de overdracht. Deze kan een schriftelijk document zijn, bv. de notulen van een algemene vergadering, of een door de aandeelhouders ondertekend document. Een vergadering van de aandeelhouders is dus niet noodzakelijk. De rechtsonzekerheid beperken Om te vermijden dat de keuzevrijheid verwarring schept onder nieuwe ondernemers of dat er lacunes ontstaan wanneer oprichters bepaalde vraagstukken in de statuten vergeten te regelen, voorziet de wet aanvullende regelingen. Zo krijgen de oprichters een standaard juridisch kader aangeboden dat de rechtsonzekerheid beperkt en meer flexibiliteit toelaat. Tot 1 januari 2024 kunnen ze vrijwillig hun statuten te wijzigen. Vanaf 2024 krijgen BVBA’s automatisch de rechtsvorm van BV. De bestuurders dienen echter altijd het initiatief te nemen om de statuten te wijzigen. Alexis Bley, Juridisch Adviseur Beci ab@beci.be ; 02 563 68 58 Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 47

Community Kleine verhalen van grote ondernemers Vier lessen die Steve Jobs ons leert © Matthew Yohe De oprichter van Apple was charismatisch, visionair en overtuigend. Hij werd een legende van onze tijd. Toch bleef de man gedurende zijn hele loopbaan een sterke voorstander van discretie. Hij wist het mysterie rond zijn leven in stand te houden door heel weinig over zichzelf te praten. Hieronder leest u enkele lessen die we uit zijn parcours kunnen halen. Diploma’s zijn niet altijd belangrijk: Na een semester verliet hij al de banken van de Reed University. “Eerlijk gezegd heb ik nooit een universitair diploma behaald. En vandaag sta ik op het punt er toch eentje te krijgen van een universiteit.” Dat zei Steve Jobs tijdens zijn toespraak aan de Stanford University in 2005. Het leven ten volle leven: Op zijn 17de ontdekt hij een citaat: “Als je elke dag leeft alsof het de laatste wordt, dan krijg je vroeg of laat gelijk”. Hij vertelde dat hij elke morgen in de spiegel keek en zich afvroeg: “Als het vandaag de laatste dag van mijn leven wordt, zou ik dan willen doen wat ik vandaag gepland heb? Als het antwoord daarop te veel opeenvolgende dagen ‘nee’ is, dan weet ik dat ik iets moet veranderen.” Marktonderzoek is nutteloos: Dat antwoordde Jobs op de vraag of hij een marktonderzoek had gedaan voor Cherry : Nico Walker wordt als veteraan van de oorlog in Irak momenteel nog steeds vastgehouden in de Verenigde Staten wegens gewelddadige overvallen. Hij vertelt over zijn dagelijks leven, van zijn mobilisatie tot zijn vertrek naar Irak. Het is moeilijk uit te maken waar de autobiografie eindigt. Een gewaagd en moedig verhaal. 48 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 De Bezige Bij Bullets and Opium Dit boek, dat ook de herinnering oproept aan de beste vriend van de auteur, Liu Xiaobo, Nobelprijswinnaar voor de Vrede, die in 2017 in de gevangenis stierf, is een verzameling getuigenissen van enkele ‘relschoppers’ op het Tien-AnmenPlein. Een belangrijk verhaal. Simon & Schuster Albin Michel Tout va basculer : De economische deskundige François Lenglet laat ons inzien dat twee curven elkaar in 2019 zullen kruisen: de opkomst van het populisme en de financiële en beurscrisis die het einde van het liberalisme en de terugkeer van het autoritarisme zullen inluiden. Een toegankelijk en verhelderend essay. de iPad: “Nee. Het is niet de taak van de consument om te weten wat hij wil”. Volgens hem is het eenvoudigweg onmogelijk om bij de consument te polsen naar zijn verwachtingen. Hij gaat ervan uit dat ze tegen de tijd dat het product wordt ontwikkeld, al iets anders willen. Nooit naar critici luisteren: 1985 is het jaar van de vernedering. Jobs wordt bij Apple ontslagen. Voor zijn vele critici is hij een ‘has been’. Later zal hij openlijk toegeven dat “Ik dit destijds niet heb ingezien, maar dit ontslag bij Apple was het beste wat me kon overkomen. Het gewicht van het succes ruimde de plaats voor het vederlicht gevoel van de beginneling, die veel minder van alles zeker is. Dat was de aanzet van een van de meest creatieve periodes van mijn leven.” ● Elisa Brevet

Community Brussel van de ondernemers Een groene wandeling met Augustin Nourissier De trend bestaat: Brussel wordt groener met onder andere collectieve moestuinen en buurtkwekerijen. Augustin Nourissier is medeoprichter van Skyfarms. Samen met Véronique Dewever is hij welzijn op het werk gaan telen door de aanleg van moestuinen in bedrijven. Beide ondernemers hebben net een winkel en een boomkwekerij in Laken geopend en gaan nu voor b-to-b. A ugustin behoort tot de jonge ondernemers die duurzaam werken en aan een reconversie zijn begonnen om hun dagelijks leven zinvoller te maken. Deze ingeweken Schaarbekenaar houdt van zijn wijk. De ecoloog in hart en nieren levert ons zijn 100% groene adresjes. Het restaurant waar je moet zijn: Zonder aarzelen, de Max in Schaarbeek, op een steenworp van het Plaskyplein. Dit geweldig Sardinisch restaurant onderscheidt zich door schitterende wijnen en een chef die verzot is op goede producten. Voor zijn groenten geeft hij de voorkeur aan lokale tuinbouw en stedelijke landbouwers. De producten zijn van hoge kwaliteit, en dat merk je in je bord! De zondagbrunch: In café Le Boentje, uiteraard! Het adres geniet enige faam maar het concept is zodanig vernuftig dat het zeker wat reclame waard is. In het bord gaat niets verloren en alles wordt bereid met onverkochte voedingswaren. Zeker een interessante aanpak op het vlak van ethiek en duurzame ontwikkeling. Maar ook de kok is fantastisch! Kortom, de ideale eetgelegenheid in de week. Een stukje groen: Ik woon in Schaarbeek en het Josaphatpark is zowat mijn tweede tuin. Mijn kinderen hebben er leren fietsen. Ik houd van de heuvelachtige configuratie, de gekozen boom- en houtsoorten, de bloemperken. Het hele jaar door zie je daar de seizoenen voorbijgaan en toch verliest deze plek nooit zijn charme. Sinds de opening van de Laiterie, middenin het park, is er steeds meer animatie. Je kunt er ook naartoe om sociale contacten te leggen. De beste ambassadeur: Niet één, maar meerderen! Ik denk aan alle spelers van de circulaire economie in Brussel. Ze geven een mooi imago aan de stad. Ik zie een ongelooflijke combinatie van mensen met ideeën en mooie projecten (recycling van hout, voedsel, kantoorruimtes…). En ook de politici steken een handje toe. Ik denk bijvoorbeeld aan BeCircular en aan de laureaten, die steeds met ongelooflijke projecten op de proppen komen. Ik citeer hier Permafungi, de kringloopbroeikassen van Tomato Chili of de bamboefietsen van Cycad. De coöperatie: Mijn vrouw en ik hebben ons geruime tijd ingezet voor Bees Coop (foto), een duurzame, economische en ecologische coöperatie in Brussel. Het principe is eenvoudig: door in te schrijven op aandelen, krijgt u toegang tot de supermarkt en verbindt u zich ertoe om er één keer om de vier weken 2u45 te komen werken om de winkel in stand te houden. De bar om de hoek: Chez Copain, op de Rogierlaan. Prima personeel. Je drinkt er bier en wijn. De cocktails zijn uitstekend! ● Elisa Brevet Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 49 D.R. D.R.

Community Foto’s van het Beci nieuws In het vooruitzicht van de gewestelijke verkiezingen organiseerde Beci van half november tot begin mei een aantal politieke ontmoetingen met de Brusselse partijen in de salons van de Club van Lotharingen. Deze cyclus werd afgerond met de ontmoeting van de vertegenwoordigers van Défi: de Brusselse Staatssecretaris voor Buitenlandse Handel Cécile Jodogne en de Burgemeester van Schaarbeek Bernard Clerfayt. Bij deze gelegenheid ontvingen ze beiden het Beci Memorandum Beci, dat 91 maatregelen voorstelt om het Gewest te ontwikkelen. © Reporters 50 ❙ Brussel Metropool - juni 2019

Het Justitiepaleis van Brussel verwaarloosde schat Het grootste justitiepaleis ter wereld staat in Brussel. Het is ook het meest bijzondere, met een bijna surrealistische mix van stijlen die uiteindelijk het unieke, typische Belgische karakter uitstraalt. © Axel Ruhomaully T egen de willekeur van de regimes uit het verleden in kende de Grondwet van ons toen zeer jonge land een fundamentele waarde toe aan een democratische en krachtige justitie, die onafhankelijk van de andere machten moest zijn. De wens en het concept waren zo sterk verankerd in de hoofIn de 21e eeuw is vrede niet louter de afwezigheid van oorlog, maar vooral de aanwezigheid van het Recht. Rafael Correa den van de mensen dat de symbolisering van deze waarden in een buitengewoon monument een prioriteit werd voor de Belgische Staat. De pracht, praal en monumentaliteit van dit symbool moesten koste wat kost markant zijn voor oog en geest. Ze zijn er dan ook in geslaagd, over onze grenzen heen. Maar vandaag beleven we andere tijden en is ook de mentaliteit veranderd. Het gebouw staat als kandidaat Unesco werelderfgoed al tientallen jaren onder de steigers en bevindt zich in een toestand van erbarmelijk verval. Is dit kenmerkend voor de perceptie die wij vandaag van Justitie hebben? De recente uitspraak van federaal parlementslid Gilles Vanden Burre1 kan trouwens omgekeerd worden gelezen: “Justitie bevindt zich in staat van verval dat best te vergelijken is met dat van het Justitiepaleis van Brussel.” . Het belang van het gebouw en de symboliek ervan komen binnenkort ter sprake dankzij het project van Meta-Morphosis, een organisatie die momenteel de publicatie voorbereidt van een kunstboek over de geschiedenis van het gebouw, met daarbij ook allerlei beschouwingen van een vijftigtal Enkele verbluffende details over het Justitiepaleis: • 24.000 m² vloeroppervlak (150 x 160 en 104 m hoog) • Grote Hal: 3.600 m² • 8 binnenhoven die natuurlijk licht binnenlaten, 27 zittingzalen, 245 dienstruimten die via gangen met elkaar verbonden zijn • Koepel met een hoogte van nagenoeg 100 m, zichtbaar vanuit de inkomhal • 1866-1883: 17 jaar om het gebouw op te richten. 3000 huizen gesloopt om de nodige ruimte vrij te maken. vooraanstaande persoonlijkheden over Justitie zelf. Alizée Pauwels, die verantwoordelijk is voor het project, licht er de krachtlijnen van toe: “Dat dit gebouw het grootste justitiepaleis ter wereld is, was een ideaal uitgangspunt. We wensen dit emblematisch monument tot eer te strekken met de realisatie van een multimedia project. Via verscheidene invalshoeken willen we een zo breed mogelijk publiek bereiken en bewust maken voor de geschiedenis van dit gebouw, naast een aantal problemen waar Justitie vandaag mee kampt. Een vijftigtal internationale persoonlijkheden zullen trouwens deelnemen aan een denkproces over justitie. Dit zijn mensen als Jean Ziegler, Hubert Reeves, Rafael Correa, Françoise Tulkens enz. Hun teksten zullen thema’s aankaarten die verband houden met Justitie. Voorbeelden zijn kunstmatige intelligentie, mensenrechten, kinderen, vrijheid, klimaat, opvoeding, migratie, water, kunst, oorlog, doodstraf, dierenrechten, opsluiting e.d.” Didier Dekeyser Info : meta-morphosis.be/palais-dejustice-de-bruxelles 1 Le Soir, 20/03/2019 Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 51 D.R.

Community TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Ahishakiye Boris NP, NationaleMaatschappijlaan 5 - 1070 Brussel afg. : Ahishakiye Boris Aimé Pascaline NP, Irissenoord 11 - 1970 Wezembeek-Oppem Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Aimé Pascaline Ariane Zeba NP, Bloemenlaan 37 - 1950 Kraainem Nace : 74101 - Ontwerpen van textielpatronen, kleding, juwelen, meubels en decoratieartikelen 96099 - Overige persoonlijke diensten afg. : Zeba Ariane Au Sans Tâches NP, Joseph Brandstraat 120 - 1030 Brussel Nace : 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Bacroix Marie Cécile Axon consultancy VOF, Sleeuwagen 6 - 1785 Merchtem Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Lefebvre Martine Bakun Sebastien NP, Louizalaan 65 - 1050 Brussel Nace : 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 80300 - Opsporingsdiensten afg. : Bakun Sébastien Barbara Enregisser NP, rue Fossé des Vaux 5 - 1490 Court-Saint-Etienne Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg. : Engerisser Barbara Bons Plaisirs BVBA, Dieudonné Lefèvrestraat 27 - 1080 Brussel Nace : 10860 - Vervaardiging van gehomogeniseerde 52 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 voedingspreparaten en dieetvoeding 10890 - Vervaardiging van andere voedingsmiddelen, n.e.g. afg. : Dirkx Sara Brassart Florence NP, Ptoléméelaan 12 - 1180 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg. : Brassart Florence Brightbiz BVBA, SinterGoedelevoorplein 5 - 1000 Brussel Nace : 85592 - Beroepsopleiding afg. : Szombat Philippe Brussels Medical Prevention Center BVBA, Newtonstraat 11 - 1000 Brussel Nace : 82300 - Organisatie van congressen en beurzen 86220 - Praktijken van specialisten afg. : Carneiro Sudo Cecilia Buytaert Charles NP, SintBernardusstraat 98 - 1060 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg. : Buytaerts Charles Byn Matthias NP, Le Marinellaan 151 - 1040 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Byn Matthias Cabinet Comptable Et Fiscal Paul David BVBA, Henry Dunantlaan 4 - 1140 Brussel Nace : 69202 - Boekhouders en boekhoudersfiscalisten afg. : Paul David Calystos BVBA, Brand Whitlocklaan 87 - 1200 Brussel afg. : Guillamet Ronan Capitalotel NV, Vleurgatse Steenweg 191 - 1050 Bruxelles Nace : 55100 - Hotels en dergelijke accommodatie 55900 - Overige accommodatie afg. : Benali Hicham Cherchi Mariapaola NP, Louizalaan 526 - 1050 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten 69109 - Overige rechtskundige dienstverlening afg. : Cherchi Mariapaola CitizenLab NV, Meusegemstraat 105 - 1860 Meise Nace : 47410 - Detailhandel in computers, randapparatuur en software in gespecialiseerde winkels afg. : Joxe Julien Coucou Shop BVBA, Kasteleinsplein 23 - 1050 Brussel Nace : 46160 - Handelsbemiddeling in textiel, kleding, bont, schoeisel en lederwaren 47715 - Detailhandel in kledingaccessoires in gespecialiseerde winkels 4771601 - Kleinhandel in bovenkleding (inclusief werk-, sport- en ceremoniekleding) van ongeacht welk materiaal (textielstoffen, breigoed, leer, bont, enz.) voor heren, dames en kinderen (algem. assortiment) afg. : d'Otreppe Isabelle Coupé & Partners BVBA, Allée Joseph Noiret 16 - 1410 Waterloo Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Coupé Olivier Curcio Natalina NP, Winston Churchilllaan 234 - 1180 Brussel Nace : 56210 - Catering afg. : Curcio Nathalina De Cnijf Consult (Pin Wheels Community) BVBA, Prudent Bolslaan 139 - 1020 Brussel Nace : 61900 - Overige telecommunicatie 73110 - Reclamebureaus 94120 - Beroepsorganisaties afg. : De Cnijf Nathalie Deliveroo BVBA, Munsterstraat 10 - 1000 Brussel Nace : 56290 - Overige eetgelegenheden afg. : Van Nuffel Rodolphe

Community Dragone Isabelle NP, L.A. Schockaertstraat 198 - 1600 SintPieters-Leeuw afg. : Dragone Isabelle Duval Union Consulting BVBA, Dendermondsesteenweg 39 - 9000 Gent Nace : 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten 68201 - Verhuur en exploitatie van eigen of geleasd residentieel onroerend goed, exclusief sociale woningen 69201 - Accountants en belastingconsulenten afg. : Caudron Jo EU Insight consulting NP, Generaal Lotzstraat 7 - 1180 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 70210 Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Marlet Christine GDT Transport et Logistic BVBA, Sint-Franciscusstraat 17 - 1210 Brussel Nace : 9523001 - Reparatie van schoenen, laarzen, reisartikelen en dergelijke van leer of van ander materiaal afg. : Georges Kamdem Gesti-Amo BVBA, Fél ix Delhassestraat 14 - 1060 Brussel afg. : Abebe Hailelioul Grow Now BVBA, Chaussée de Louvain 487 - 1380 Ohain Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus 78100 - Arbeidsbemiddeling afg. : Delhaye Caroline Growfunding VZW, Leopold II-laan 276 - 1081 Brussel Nace : 64999 - Overige financiële dienstverlening afg. : Lamote Frederik Hackages BVBA, Louizalaan 54 - 1050 Brussel Nace : 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Jiwan Kim Halls Sandy NP, Avenue de Malmaison 14 - 1410 Waterloo Nace : 13990 - Vervaardiging van andere textielproducten, n.e.g. 85592 - Beroepsopleiding 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Halls Sandy Harou Olivier NP, Albertlaan 41 - 1190 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Harou Olivier Harras Amal NP, Anatole Francestraat 103 - 1030 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82300 - Organisatie van congressen en beurzen afg. : Harras Amal Henneuse Véronique NP, Triomflaan 132 - 1160 Brussel afg. : Henneuse Véronique Huberlant Bernard Coaching NP, Impasse de Fagneton 2 - 1367 Ramillies Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters afg. : Huberlant Bernard Khadri Yamina NP, Tervurenlaan 325 - 1150 Brussel afg. : Khadri Yamina La Colmena BVBA, Quai Des Grands Augustins 55 - 75006 Paris - France afg. : Vilchez Silva Beatriz La lustrerie - Centre d'entreprises solidaire de Schaerbeek CV, Paleizenstraat 153 - 1030 Brussel Nace : 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Cornez Christelle Lawrence Muller BVBA, Kriekenputstraat 11 - 1180 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg. : Muller Lawrence Lazuli Compagnie BVBA, Louizalaan 114 - 1050 Brussel afg. : Deltour Fanny Lemoine Philippe NP, ReperVrevenstraat 137 - 1020 Brussel Nace : 73110 - Reclamebureaus - afg. : Lemoine Philippe Lubambu Tshilombo NP, Villalaan 46 - 1500 Halle Nace : 46160 - Handelsbemiddeling in textiel, kleding, bont, schoeisel en lederwaren 47410 - Detailhandel in computers, randapparatuur en software in gespecialiseerde winkels 47750 - Detailhandel in cosmetica en toiletartikelen in gespecialiseerde winkels afg. : Tshilombo Lubambu Maison Le Nain NP, Elyzeese Veldenstraat 79 - 1050 Brussel afg. : Lenain Gaetan Mboa Ngoie Georges NP, Paviljoenstraat 2 - 1000 Brussel afg. : Mboa Ngoie Georges Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 53

Community Medi-Kali NP, Limbourglaan 31 - 1070 Brussel afg. : Kalinda Yvonne Miranda Benavides Carlos NP, Freesiadreef 10 - 1030 Brussel afg. : Miranda Benavides Carlos Museum Box BVBA, Rue de la Courte 3 - 7134 Ressaix Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancyactiviteiten 62030 - Beheer van computerfaciliteiten afg. : Blanchard Patrice My Coaching Spot BVBA, SinterGoedelevoorplein 5 - 1000 Brussel Nace : 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Masure Christine Nenerica Elena NP, Dodonéestraat - 1180 Brussel Nace : 85593 - Sociaalcultureel vormingswerk 85599 - Overige vormen van onderwijs 86909 - Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. afg. : Nenerica Elena Nesting Ground BVBA, Théodore Rooseveltstraat 16 - 1030 Brussel afg. : Lehue Marine Ngoh Narcisse NP, Kliniekstraat 120 - 1070 Brussel Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 49410 - Goederenvervoer over de weg, m.u.v. verhuisbedrijven afg. : Ngoh Narcisse William NS Servicess BVBA, Waterloolaan 95 - 1000 Brussel afg. : Semlali-El Kharraz Najib RHD Consult BVBA, Berkendallaan 46 - 1800 Vilvoorde Nace : 47512 - Detailhandel in huishoudtextiel en beddengoed in gespecialiseerde winkels afg. : Göktas Ramazan 54 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 Rusg - Royale Union Saint-Gilloise CVBA, Brusselsesteenweg 223 - 1190 Brussel Nace : 93121 - Activiteiten van voetbalclubs afg. : De Baene Jean-Marc Share 2 U NP, Oorlogskruisenlaan 128 - 1120 Brussel afg. : Lemti Younes Skyforce Cyber Security BVBA, Louizalaan 272 - 1050 Brussel Nace : 47640 - Detailhandel in sport- en kampeerartikelen in gespecialiseerde winkels 77210 - Verhuur en lease van sport- en recreatieartikelen 93299 - Overige recreatie- en ontspanningsactiviteiten, n.e.g. afg. : Henri Christophe Small Business Partner BVBA, Keizer Karellaan 584 - 1082 Brussel Nace : 62020 - Computerconsultancyactiviteiten afg. : Regragui El-Moumni Morad Stephane Deckers NP, SintMariastraat 1 - 1080 Brussel afg. : Deckers Stephane Tille Christian NP, Juliette Wytsmanstraat 74 - 1050 Brussel afg. : Tille Christian Tourment Isabelle NP, Bosjeslaan 5 - 1640 Sint-Genesius-Rode Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85599 - Overige vormen van onderwijs afg. : Tourment Isabelle Toussaint Karin NP, Tervurenlaan 86 - 1040 Brussel Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 85592 - Beroepsopleiding afg. : Toussaint Karin Transcendent Group Belgium NV, Marsveldplein 5 - 1050 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Jongen Nicolas United Investment Europe NV, Rue Laid Burniat 3 - 1348 Louvain-laNeuve Nace : 64200 - Holdings 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied afg. : Deglas Aline Urbios NP, Visserijstraat 118 - 1180 Brussel afg. : Ursini Régis Valcke Ann NP, Burgemeester J-L Thysplein 1 - 1090 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Valcke Ann Welsch Anne NP, Terhulpensesteenweg 177 - 1170 Brussel Nace : 69101 - Activiteiten van advocaten afg. : Welsch Anne WeWork Belgium BVBA, Havenlaan 86 - 1000 Bruxelles Nace : 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Benadda Yasmine Weyten Pierre NP, Kommenstraat 38 - 1070 Brussel Nace : 16230 - Vervaardiging van ander schrijn- en timmerwerk 43320 - Schrijnwerk afg. : Weyten Pierre www.archi-tect.be BVBA, Zavelstraat 9 - 1000 Brussel Nace : 71111 - Bouwarchitecten afg. : DeCleyn Walther Zwings Audrey NP, Rode Beukenlaan 20 - 1970 Wezembeek-Oppem Nace : 58110 - Uitgeverijen van boeken 90031 - Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten afg. : Zwings Audrey

Community Agenda 13.06 STRATEGIE & BESTUUR 13.06 Les bases de la gestion de projet pour PME et TPE (1) 13.06 Définissez la mission de votre entreprise (1) 24 & 25.06 The Language Technology Industry Summit MANAGEMENT & RH, PERSONAL IMPROVEMENT 11.06 Plus de 90 trucs pratiques pour mieux gérer votre temps (1) 13.06 Regarder les forces des gens : la révolution du People Management (1) 19 & 24.06 Table de la Réussite avec un grand R (1) 21.06 L’intelligence collective au service de la motivation (1) VERKOOP, MARKETING EN BEDRIJFSCOMMUNICATIEN 11.06 Facebook : créez une communauté engagée (1) 11 & 14.06 Module de formation : sales starter/ booster (1) 11.06 Capsule vidéo : filmer et monter une vidéo, initiation pratique (1) 12.06 Mijn CRM-project is gelukt ! 13.06 Instagram : valorisez votre image de marque (1) 13 & 20.06 & 04.07 Digitale versnelling by Telenet x Beci Augmentez vos relations clients grâce à l’outil gratuit Chatfuel (1) 18.06 Prospecter avec LinkedIn (1) 18.06 Sublimez vos photos avec votre smartphone (1) 20.06 Améliorez les performances de votre site grâce à Google Analytics (1) ➜ Caroline Coutelier +32 2 643 78 13 – cco@beci.be OPLEIDINGEN OP MAAT U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? ➜ Caroline Coutelier +32 2 643 78 13 – cco@beci.be SOCIALE WETGEVING 20 au 29.08 L’essentiel du droit du travail 19.09 Les sociétés de management : intérêts, risques et impact du nouveau Code des Sociétés ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be JURIDISCHE BEMIDDELING Tot 18.06 Praktische oefeningen bemiddeling te Hasselt Tot 05.07 Opleiding tot erkend bemiddelaar in burgerlijke & handelszaken te Hasselt Van 28.08 tot 06.12 Opleiding tot erkend bemiddelaar in burgerlijke & handelszaken te Gent ➜ bMediation +32 2 643 78 47 info@bmediation.eu 28.06 Economische partnerschap EU-Japan: hoe kan ik er van profiteren? ➜ Beci’s International Department +32 2 210 01 77 - jpm@beci.be Brussel Metropool - juni 2019 ❙ 55 FISCALITEIT & FINANCIËN 13.06 Gestion des risques : est-ce que mon business tient la route ? (1) 14.06 Lunch : tour d’horizon des subsides à Bruxelles (1) 18.06 Trucs et astuces pour mieux gérer votre trésorerie (1) 26.06 Networking thématique – blockchain : du mythe à la réalité (1) ➜ Erik Thiry +32 2 643 78 36 – eth@beci.be GRATIS WORKSHOPS STARTERS & RESTARTERS 11.06 Et si la reprise était une opportunité ? (1) 18.06 Sales DNA© : développer votre talent (1) 25.06 Les composantes d’un branding fort (1) 02.07 Comment utiliser le digital pour gagner des clients ? (1) 09.07 Attirer son futur client grâce au content marketing (1) ➜ Emmanuelle Einhorn starters@beci.be

Agenda ➜ Beci Events 12.06 & 19.06 Beci Welcome Breakfast 18.06 Afterwork: boottocht 27.06 Speed Business Lunch 02.07 Lunch restarter 04.07 Garden Party: Best Of Belgium +32 2 643 78 13 – events@beci.be Schrijf u in op één of meerdere opleiding(en) en geniet subsidies van het Brussels Gewest: 50% van de opleidingskost (min. investering: 1.000 €) Vlaams Gewest: via de KMO-portefeuille (min. projectbedrag: 100 €) (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar Bekijk onze volledige agenda op www.beci.be INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN MIVB 4Ocean Addax Motors Ageas Agoria Ahooga Apple Armacelle Benelux Art&Build ASX-Ibeco BDO Bebat BeCommerce Beef Take Bees Coop Belgo Ethiopian Association BelSquare Bigh Bioorg Boentje Café Bond Beter Leefmilieu Bopro Bpost Brussels Airport Café Begin Cargo Velo Cenergie Cercle des Voyageurs, Le CityDepot Club van Lotharingen CMS De Backer CO2logic Colruyt Group Comeos 28-29 36-37 34-35 Agentschap Innoveren en Ondernemen 36-37 44-45 8-10 48 20-21 28-29 36-37 44-45 31 36-37 46 49 6 4-5 28-29 28-29 49 36-37 36-37 36-37 38 6 36-37 41-42 6 36-37 50 44-45 38 30 ; 36-37 8-10 Confederatie Bouw 41-42 ; 44-45 Copain, Chez Cycad 56 ❙ Brussel Metropool - juni 2019 49 49 Daoust Delta Development Desso Ecosia Enterprise Europe Network Extensa Fairphone Fairtrade Belgium Family, The Febeliec Febiac FGTB GDA-Traxio Global Art Concept Greenpeace Gymlib Haven van Antwerpen Hotel Brussels, The Ihecs Jacques Delens KBC Knauf Kokob Lefmilieu Brussel Lidl Belgium Lijn, De Lloyd’s Local Solutions Development Group Loft 58 Mabru Max Mediahuis Menu Next Door Mercato Metropolitano Meta-Morphosis 17 28-29 28-29 28-29 18 13-14 28-29 8-10 4-5 31 8-10 12 8-10 41-42 31 4-5 20-21 32 6 41-42 24-25 20-21 6 Koning Boudewijnstichting 36-37 Lateral Thinking Factory 28-29 22-23 ; 34-35 20-21 26 34-35 28-29 6 20-21 49 24-25 4-5 28-29 51 Montea Net Brussel Ocean Cleanup Permafungi Persgroep, De Prayon Rampenfonds Renta Rwashoscco Sapa Extrusion Shift, The Shopera Siamu Sibelga Skyfarms Space Laser Game Space X Stratec Tesla Tomato Chili Toukoul Tour & Taxis Travail & Vie Triodos UCM Umicore UWE VBO Vivaqua Voka VUB Wallonie Belgique Tourisme Wienerberger WTCB 30 20-21 22-23 28-29 49 26 20-21 34-35 8-10 8-10 20-21 20-21 ; 34-35 8-10 34-35 20-21 49 4-5 28-29 36-37 28-29 49 6 13-14 20-21 34-35 8-10 24-25 8-10 Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten 12 ; 31 ; 36-37 36-37 34-35 8-10 36-37 4-5 20-21 41-42

Ondernemingen in overdracht B2B groothandelaar modeaccessoires Omzet: > 1 Milj. € 1 tot 10 werknemers Dienstverlener in de vastgoedsector, 360° fotografie, plannen Omzet: < 1 Milj. € 1 tot 10 werknemers > Voor een kandidaat overnemer zoekt de Transmission Hub Onderneming actief in agro-voeding, de medische sector, IT, import-export Brussel, Wallonië Aankoopwaarde: van 100K tot 1 Milj. € Wenst u uw onderneming gedeeltelijk of volledig over te laten? Hebt u belangstelling voor een van deze ondernemingen of kent u een over te laten onderneming in een van deze sectoren? De Transmission Hub van Beci begeleidt u doorheen uw overdracht- of overnameproject. Salima Serouane + 32 2 643 78 49 • Erick Thiry +32 2 643 78 36 • transmission@beci.be De Transmission Hub van Beci is de grootste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen. Hieronder vindt u de jongste aanbiedingen: > 3 over te laten ondernemingen Decoratieartikelen en meubilair Omzet: 5 tot 10 Milj. € 20 tot 30 werknemers

viert zijn 65-jarig bestaan en 1.000.000 Daoustianen! Sluit je aan bij de grote werknemersfamilie van Daoust! INTERIM • SELECTION • OUTPLACEMENT • COACHING • PUBLIC SECTOR • DIENSTENCHEQUES Sinds 1954 heeft Daoust meer dan 1.000.000 mensen geholpen om een baan, een collega of een huishoudhulp te vinden. Sluit je aan bij onze grote familie in één van onze 50 JobCenters of op Daoust.be Erkenningen: Brussel: 00391, Vlaanderen: VG.163.BUOP, Wallonië: W.INT/SO/RS/RE.22. Erkenning Dienstencheques: Brussel: B40063, Vlaanderen: V40063, Wallonië: W40063.

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60

Home