0

Brussels Enterprises Commerce and Industry HET MAANDBLAD VAN DE BRUSSELSE ONDERNEMINGEN Voor of tegen minder RECLAMEBORDEN IN DE STAD? CITY OF THINGS, in Antwerpen Nr 48 / OKTOBER 2019 MOBILITEIT: apps om de stad te ontlasten Een preventieve diagnose om uw RISICO’S OP TE SPOREN SMART CITIES Dossier THIERRY GEERTS Gasthoofdredacteur ISSN 2406-3711

COMPASS VOOR UW BUSINESS EN JEEP® VOOR AL UW DROMEN… JEEP® COMPASS LIMITED : FINANCIËLE RENTING vanaf€ 249/MAAND ZBTW(1) DESIGN, COMFORT, VEILIGHEID, UITRUSTING EN GEAVANCEERDE TECHNOLOGIE… KLAAR OM VOLUIT UW LEVEN TE LEIDEN! GA MET UW BUSINESS METEEN DE JUISTE RICHTING UIT. CONTACTEER UW JEEP® BUSINESS CENTER VOOR EEN FLEET-OFFERTE OP MAAT. MEER INFO OP JEEP.BE 6,1 -9,4 L /100 KM • 156 - 215 G / KM CO2 (WLTP) Contacteer uw concessiehouder voor alle informatie over de fi scaliteit van uw voertuig. (1) Offerte Financiële Renting met aankoopoptie van 20% op een duurtijd van 60 maanden op Jeep® Compass Limited 1.4 MultiAir 140 PK 4x2. Catalogusprijs van de wagen € 27.396,69 (BTW Excl.), voorschot van €4.836,5 (BTW Excl.), Fleet korting inbegrepen. Aanbod geldig van 01/10/19 tot 31/10/19, enkel bestemd voor professionele doeleinden. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier door FCA Bank, Belgisch filiaal van FCA Bank S.p.A., verhuurder, Jules Cockxstraat 8-10 te 1160 Oudergem met als maatschappelijke zetel Corso Agnelli 200, 10135 Torino - Italië. RPR: Brussel. KBO: 0699.630.712. Neem contact op met uw verdeler voor meer informatie en voor een offerte op maat. De vermelde prijs is exclusief BTW. Het afgebeelde voertuig komt niet overeen met de opgegeven versie en prijs. www.jeep.be. V.U.: Yann Chabert. Adverteerder: FCA Belgium N.V., Jules Cockxstraat 12a - 1160 Brussel. RPR: Brussel. KBO: 0400.354.731. IBAN FCAB: BE 86 4829 0250 6150. Milieu informatie [K.B. 19.03.04]: www.jeep.be.

Woord vooraf Klaar voor de City Climate Challenge? Ondernemingen spelen in de sociaaleconomische waardeketen een cruciale rol. Dit betekent een kans en tegelijk de verantwoordelijkheid om op klimaat. Zie daar de opzet van de door Beci gelanceerde City Climate recente activiteitenverslag kwam u daar trouwens meer over te om de CO2-uitstoot in Brussel tegen 2030 met 30% te verminder ligt in de lijn van onze eerdere verbintenissen. Eind juni brachten Brusselse bedrijfsleiders bijeen om samen na te denken, ideeën te v inspanningen te coördineren. Waarom deze actie, precies nu? Niet alleen omdat het klimaat algemeen belang: iedereen beseft nu dat onze toekomst afhangt van een leefbare wereld. Een andere reden is dat het klimaat er waarvan onze welvaart en ook de toekomst van onze bedrijven afhangen. Net als de digitalisering is duurzaamheid een belangrijke uitdaging decennia. Wij kiezen: we zien duurzaamheid als een bedreiging óf we beschouwen ze als een kans, die we met beide handen grijpen. Als we van het Brusselse Gewest een lage-CO2-uitstootz stimuleren we de economie, creëren we banen en ver we ons concurrentievermogen. Bedrijven hebben hierin belangrijke rol te spelen, met voorstellen voor – en steun duurzame transformatie van de stad via gezamenlijke inno Wellicht waren de omstandigheden nooit zo gunstig als nu. De collectieve bewustwording in de samenleving, de vastberadenheid van een aantal economische actoren en de nieuwe politieke constellatie in Brussel kunnen alle bijdragen tot het succes van een gezamenlijk initiatief. Om dit te bereiken moeten we de nadruk leggen op de wereldwijde maatschappelijke impact, eerder dan op individuele verliezen of winsten. We moeten de beste praktijken identificeren en delen om gemeenschappelijke prioriteiten vast te leggen. En we moeten de stap zetten van concurrentie naar collaboratief denken. Dit is de filosofie waar de City Climate Challenge op berust. Dit project zal een beroep doen op collectieve intelligentie en synergieën. Een dergelijke aanpak heeft zijn degelijkheid al bewe mobiliteitskwesties. Uitdagingen aangaan: dat stimuleert de ondernemer! We kijken ernaar uit om dit denkproces met u te delen. Het wordt het hoofdthema v ons jaarlijks Brussels Meets Brussels Event op 16 oktober in de Club v Lotharingen. Marc Decorte, Voorzitter Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 1

inhoud Brussel Metropool Nr 48 – Oktober 2019 In november: International News 4 6 8 Beci online Podcast : Jérémy Foucray Digest Ideeën 10 11 Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – ow@beci.be - T +32 2 648 50 02 Louizalaan 500 - 1050 Brussel www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be T +32 2 643 78 44 Hebben meegewerkt aan dit nummer: Géry Brusselmans, Elisa Brevet, Giles Daoust, Marc Decorte, Nancy Demaude, Thierry Geerts, David Hainaut, Gaëlle Hoogsteyn, Olivier Kahn, Ophélie Legast, Frédéric Petitjean, Pierre Rode, Julien Semninckx, Guy Van den Noortgate, Peter Van Dyck en Beatriz Vilchez-Silva. Opmaak db Studio.be Druk DB Group.be Design cover Denis Séguy Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Publiciteit Brussel Metropool/Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 21.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.000 ex. Inlichtingen & reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 asc@beci.be Membership Catherine Tricot – T +32 475 49 65 72 ctr@beci.be Member van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 13 14 Open Source Reclamezeilen: hoe ver reikt de bevoegdheid van een gemeente? Voor of tegen minder reclameborden in de stad? MO: een vitrine voor alle mobiliteitsoplossingen International 16 19 Smart Cities 20 23 25 27 28 30 31 32 EEN: een netwerk om uw internationale groei te stimuleren "België en de DRC hebben een gezamenlijke toekomst!” Thierry Geerts: Brussel opnieuw uitvinden, in hartje Digitalis... City of Things in Antwerpen Toronto wordt de stad van morgen 26 Wetgeving: het evenwicht vinden tussen privacy en gegevensgebruik Mobiliteit: apps om de stad te ontlasten “Ook de burger kan helpen, Brussel properder te maken” Administratie: groeiend succes voor het Irisbox-loket Gezondheid: technologie ten dienste van de patiënt Sociaal: “4 burgers op 10 lopen risico op digitale uitsluiting” Dynamiek 33 MVO: van bestaansreden tot bestaansrecht 34 36 39 40 42 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 44 45 46 47 48 Overdracht: bereid je op tijd voor Verhaal bij overheidsopdrachten: zijn er misbruiken? Starter: Coucou Community 43 Index Agenda In de voetsporen van … Pierre-Yves Bossard Kleine verhalen van grote ondernemers Foto’s van het Beci nieuws Toetredingsaanvragen Gasthoofdredacteur: Thierry Geerts Hoe nuttig is de circulaire economie voor uw bedrijf? Plaats voor de mens in een faillissement? 37 Uw zaak draait vlotjes? Neem toch even de tijd om dit te controleren ...

viert zijn 65-jarig bestaan en 1.000.000 Daoustianen! Sluit je aan bij de grote werknemersfamilie van Daoust! INTERIM • SELECTION • OUTPLACEMENT • COACHING • PUBLIC SECTOR • DIENSTENCHEQUES Sinds 1954 heeft Daoust meer dan 1.000.000 mensen geholpen om een baan, een collega of een huishoudhulp te vinden. Sluit je aan bij onze grote familie in één van onze 50 JobCenters of op Daoust.be Erkenningen: Brussel: 00391, Vlaanderen: VG.163.BUOP, Wallonië: W.INT/SO/RS/RE.22. Erkenning Dienstencheques: Brussel: B40063, Vlaanderen: V40063, Wallonië: W40063.

Beci online Social Media Meer dan 85% van de Belgische certificaten van oorsprong wordt uitgereikt via Digichambers, het platform ontwikkeld door de Belgische Kamers van Koophandel. Vorige maand werd hiervan versie 2.0 geïntroduceerd: nog handiger! #BECImember : Tijdschrift, website, nieuwsbrieven, studies, evenementen ... Media Marketing is dé referentie in de communicatie- en marketingsector in België. Meer op www.mm.be. We hadden het er vorige maand al in onze pagina's over: Beci steunt het project "Morgen Egmont", geleid door de economische actoren van de wijken Louiza en Gulden Vlies. Het debat werd via de sociale netwerken voortgezet. 16 september in de Club van Lotharingen: een lunch over de prioriteiten van de Brusselse bedrijven, in het raam van het programma van de nieuwe gewestelijke regering. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 4 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019

Beci online In onze nieuwsbrieven van september Een niet te missen evenement, op 16 oktober: Brussels meets Brussels, gewijd aan de kansen die met de klimaatverandering gepaard gaan. Een debat met de economische en politieke besluitvormers van Brussel. Meer op https://agenda.beci.be/brusselsmeets-brussels-nl-city-climate-challenge-303030. Wanneer moeten werknemers op de hoogte worden gebracht van de introductie van een nieuwe technologie? Onder welke voorwaarden kan kunstmatige intelligentie worden ingezet in het rekruteringsproces? Wanneer komt er een rechtspersoonlijkheid voor robots? Antwoorden met advocaat Christophe Delmarcelle. Dit leest u op onze website U vindt deze artikelen op www.beci.be Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 5

Podcast Jérémy Foucray, amper 25, ondernemer en digitaal gereedschapsjager Mercury, Rising Lab, Zetoolbox: met die drie bedrijven is Jérémy Foucray op zijn 25e al een "seriële ondernemer". Een ontmoeting met degene voor wie "het werk heel (mijn) leven is, en vooral een passie". kwam tot de conclusie dat bedrijven absoluut moesten inzien dat content voor sociale netwerken zich niet beperkt tot foto's en video's. We moeten een cultuur creëren rond deze inhoud. De bedrijven vergeten soms dat dit alles ook intern geproduceerd kan worden en niet noodzakelijkerwijs duur hoeft te zijn. Het is vaak een kwestie van hulpmiddelen ... Was ondernemerschap voor jou een evidentie? Het begon allemaal met een frustratie: ik heb altijd graag gewerkt. Sinds mijn 16e heb ik heel wat klusjes gedaan, in de schoonmaak, in supermarkten ... Toen ben ik naar een marketingen mediaschool gestapt. Mijn eerste stage deed ik in eventmanagement en public relations. Het tweede jaar zat ik in de rekruterings- en headhuntingbranche. Een zeer intensieve omgeving waar je hard moet werken. Toen dacht ik bij mezelf: "In een omgeving als deze wordt van jou veel verwacht en krijg je weinig in ruil. Als je dan toch zo hard moet werken, doe het dan voor jezelf.” Is dat wat je ertoe aanzette om Mercury op te richten? Ik stond toen vol bewondering voor de netwerken en hun vermogen om de aandacht van mensen te trekken. Als student overwoog ik de productie van inhoud voor 'volwassenen'. Ik besprak dit met de directrice van mijn school en een paar weken later hadden we een ruimte, toegang tot het netwerk van de school en een geweldige motivatie. We dachten: "Aangezien diploma's nutteloos lijken en iedereen met een diploma hetzelfde doet, blijft er niets anders over dan werken. Onze ervaring zal ons onderscheiden …” Uiteindelijk kregen we kleine contracten voor Guerlain, Qatar Airways ... Boeiend! Vandaag studeerde je af aan de ECS en verliet je Mercury, op weg naar nieuwe avonturen ... Als student begreep ik dat onderwijs fundamenteel was en dat het behoorlijk ‘gescaled’1 kon worden. Ik 1 NVDR: vermogen om een product aan te passen aan een verandering in de orde van grootte van de vraag. 6 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 V.R Dit is het ontstaan van Zetoolbox, je nieuwe onderneming, nietwaar? We staken van wal vanuit deze vaststelling: in elk tijdperk beschikte de mens over hulpmiddelen. Het probleem is dat mensen vandaag moeite hebben met de digitale instrumenten. Nochtans worden steeds meer dingen mogelijk dankzij software. Zetoolbox is onze manier om dit enigszins recht te trekken. We willen hulpmiddelen introduceren en de gebruikers helpen ze te begrijpen. Vaak kunt u met eenvoudige toepassingen die bijzonder goed werken, zeer snel resultaten bereiken! ● Elisa Brevet Beluister deze ontmoeting in de Next Step podcast: www.beci.be/podcast podcast inspiratie: How I built this : (in het Engels): Boeit u zich voor de grote ondernemers die de wereld hebben gerevolutioneerd? Dan is deze podcast iets voor u. In elke aflevering ontmoet Guy Raz de grootste namen, van Instagram tot Airbnb (de aflevering over Joe Gebbia is een favoriet), via LinkedIn of Buzzfeed.

Agentschap blok 3 KBCAfspraak Brussels Maak een afspraak met ons waar u wil. kbcbrussels.be/overal V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

News Abattoir betrekt Baukunst bij het Manufakture project Tegen januari 2023 verschijnt op de site van Abattoir te Anderlecht een nieuwbouw van ongeveer 6.000m² oppervlakte. ‘De Manufakture’ zal diverse functies weten te combineren. Ze is medegefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het EFRO. Voor het ontwerp werd vorig jaar, samen met de Brusselse Bouwmeester een architectuurwedstrijd gelanceerd. Abattoir koos uiteindelijk voor Baukunst en zijn architect Adrien Verschuere. Baukunst besloot in te spelen op de ruimtelijke uitdagingen: door zijn positie op de site maakt Manufakture het mogelijk om een nieuwe openbare ruimte te creëren en rechtstreeks met de historische hal in dialoog te treden. Wat het ontwerp van Baukunst ook zo uniek maakt, is zijn extreme neutraliteit ten opzichte van de invulling, wat een ongelofelijke flexibiliteit toelaat. Abattoir wenst met dit gebouw verder in te zetten op duurzaamheid. Dit betekent niet enkel inzetten op CO2-neutraal produceren, maar ook een bewuste keuze maken van materialen, de flexibele invulling van het gebouw nu al voorbereiden en de mix van activiteiten op de site verder stimuleren. Het gebouw zelf bestaat uit twee gestapelde duplexen van 16 meter hoog. Aan de noordzijde van het gebouw zijn twee grote loggia’s geplaatst. Ze bieden ruimte voor verticaal verkeer. De voorkant, die dus gericht is naar de geklasseerde markthal, en waar later ook een groot stedelijk plein rond komt, wordt een geactiveerde gevel die uitwisselingen met de bezoekers van de site mogelijk maakt. Abattoir SA is ook van plan om rond 2022 de Kotmet te bouwen. Dit vastgoedproject vindt plaats naast de Foodmet en omvat een mix van commerciële ruimtes, studentenhuisvesting en flats. Informatie : www.abattoir.be Uber lanceert Bike Lane Alerts Naar aanleiding van de Week van de Mobiliteitsweek lanceerde Uber in september Bike Lane Alerts in België. Deze nieuwe veiligheidsfunctie maakt gebruik van beschikbare kaartgegevens om de aanwezigheid van afzonderlijke fietsvoorzieningen aan te geven – of de noodzaak voor fietsers om de weg te delen met automobilisten. Elke passagier die wordt opgehaald of afgezet in de buurt van of langs een fietspad krijgt dus een melding dat hij of zij bij het openen van de autodeur moet letten op eventuele fietsers. Deze functie is al beschikbaar in de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Ze is bedoeld om gevaarlijke situaties te vermijden wanneer de gebruiker in of uit het voertuig stapt. © Getty ©Baukunst Op de benedenverdieping komen ateliers voor vleesversnijding of andere voeding gerelateerde productieve activiteiten. Boven de ateliers zullen twee verdiepingen ingevuld worden met een publieke parking van ongeveer 420 plaatsen voor de marktbezoekers tijdens het weekend. Tijdens de week is de parking nuttig voor andere gebruikers van de site of erbuiten, zoals de Erasmushogeschool bijvoorbeeld. De totale investering wordt geraamd op circa 18 miljoen euro. 8 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Dit bevestigt de woordvoerder van Uber: "Bike Lane Alerts is Uber's nieuwste functie op het gebied van verkeersveiligheid. In elk geval een mooi voorbeeld van hoe technologie een positieve bijdrage kan leveren aan meer veiligheid op onze wegen. België telt een groot aantal fietsers. Die lopen het risico om gewond te raken door mensen die onzorgvuldig de deur van een voertuig openen. Deze waarschuwingen zullen autopassagiers helpen om beter op te letten.” Bike Lane Alerts is de nieuwste functie die geïntegreerd is in de Uber-toepassing, met als doel de verkeersveiligheid te verbeteren. Het vervolledigt een steeds uitgebreider scala aan veiligheidstools. Eerder deze zomer lanceerde Uber Check Your Ride. Met deze functie controleert de gebruiker of hij in het juiste voertuig stapt. Sinds november vorig jaar biedt Uber nog een aantal andere functies zoals "vertrouwde contacten" (de mogelijkheid om uw verplaatsing te delen met familie of vrienden), anonimisering van de contactgegevens tussen bestuurder en passagier en een noodknop in geval van nood. Info : www.uber.com

News Gebrek aan tijd grootste knelpunt om digitaal te ondernemen De Belgische digitale economie hinkt achterop. De sleutel tot verdere digitalisering van de Belgische economie ligt bij KMO’s, zo blijkt uit de recentste DESI-cijfers van de Europese Unie. Telenet Business wil daar mee zijn schouders onder zetten. Via zijn vernieuwd programma “De Digitale Versnelling” dat in 2017 van stapel liep, investeert het bedrijf meer dan een half miljoen euro in een online platform waar ondernemers digitale experts in verschillende vakgebieden kunnen vinden. Versie 2.0 werd onlangs voorgesteld. Een sterke website of webshop maken, een profiel beheren op sociale media, online adverteren … voor veel bedrijven is het nog steeds allemaal niet vanzelfsprekend. Dankzij de ‘Digitale Versnelling’ konden ondernemers zich gedurende twee uur laten bijstaan door een onafhankelijk digitale expert. Bijna 3000 bedrijven maakten hiervan handig gebruik. 6 op 10 ondernemers zag nadien hun klantenbestand groeien. Bij wie geen vooruitgang boekte, bleken tijd (29%) en nood aan extra hulp (23%) de voornaamste knelpunten. 85% van de ondernemers gaf aan verder te willen werken met een digitale expert. Telenet Business wil verder inspelen op deze inzichten met een 2.0 versie van de ‘Digitale Versnelling’. Het bedrijf blijft zoeken naar nog meer onafhankelijke digitale experts voor verschillende vakgebieden: sociale media, merk versterken, online adverteren, online tools, online veiligheid … De experts delen interessante trends en handige tips & tricks op het platform digitaleversnelling.be. Bedrijven die dit wensen, kunnen kiezen uit een aantal lokale onafhankelijke experts. Dan bepalen de ondernemer en digitale expert een samenwerking op maat. “Digitaal ondernemen biedt uiteraard meer voordelen dan alleen meer klanten bereiken of hen gemakkelijker bedienen”, stelt Martine Tempels, Vice-President bij Telenet Business. “Bedrijven kunnen hiermee ook hun efficiëntie en klantenservice verbeteren. Door bedrijven eenvoudig in contact te brengen met digitale experts kunnen ze een digitale versnelling hoger schakelen.” Info : www.accelerationdigitale.be Ahooga lanceert een beperkte reeks ‘lichtreflecterende’ Modular Bikes Ahooga Bike, een Brusselse starter die bekend staat om zijn praktische en ultralichte elektrische fietsen, neemt de fietsveiligheid en de zichtbaarheid van fietsers serieus, ook in het donker. Hiervan getuigt een beperkte oplage van zijn Modular Bike. Het model werd vorige maand tijdens Bike Brussels in Tour & Taxis aan het publiek onthuld. Een jaar geleden kondigde Ahooga de release van zijn Modular Bike aan: een lichtgewicht, adaptieve en compacte elektrische vrachtfiets. Ondanks zijn gewicht van amper 16 kg biedt hij een verrassend draagvermogen (155 kg). Kortom, het ideale voertuig voor het moderne leven. Denk maar aan de wekelijkse boodschappen, materiaal voor het werk en/of de kinderen die je naar school moet brengen. Dankzij zijn licht gewicht en zijn ruimtebesparende functie vindt hij een plaatsje in krappe opbergruimtes zoals gangen, studio's of garages. Zijn naam heeft hij te danken aan de vele configuratiemogelijkheden: riemaandrijving, automatische versnellingsbak, sport- of comfortstuur... Met deze beperkte editie introduceert Ahooga enkele nieuwigheden: een verf met reflecterende eigenschappen voor een betere zichtbaarheid van de fiets, vooral in de winter; een "Low Step"-frame waarmee de jurk of rok kan worden gedragen en ook mensen met verminderde spierflexibiliteit op de fiets kunnen; en, als optie, een elektronisch hangslot om het uitlenen of huren van een fiets in een bedrijf te vergemakkelijken. Deze beperkte reeks van 300 exemplaren is verkrijgbaar voor een scherpe prijs van 1995 €. Ahooga Bike werd opgericht in 2015 en heeft ondertussen al bijna 4500 fietsen op de markt gebracht. In 2018 behaalde de onderneming een omzet van 2,2 miljoen euro. Het Brusselse bedrijf Ahooga specialiseerde zich in eerste instantie in intermodale oplossingen, met elektrische en ultralichte vouwfietsen die hoge prestaties leverden. Die waren bedoeld om in te grijpen tegen al wat de adoptie van de fiets kan vertragen: heuvelachtig terrein, transpiratie, diefstal, regen of lange afstanden. Info : www.ahooga.bike Kobe Verdonck benoemd tot CEO van SD Worx Group Kobe Verdonck, tot voor kort bestuurslid van SD Worx Holding NV, strategisch adviseur en lid van het managementteam van SD Worx Holding, volgde in september Steven Van Hoorebeke op als Chief Executive Officer van SD Worx Group NV. Kobe is geboren in Gent (België) in 1971 en heeft een masterdiploma in de rechten (Universiteit Gent) en bedrijfskunde (Université Catholique de Louvain). Tijdens zijn bijzonder succesvolle carrière heeft Kobe senior leidinggevende functies opgenomen met toenemende verantwoordelijkheid in internationale bedrijven actief in HR en payroll, in meerdere landen. Zo was hij Chief Executive Officer voor Raet van 2014 tot 2018 en was hij tussen 2007 en 2014 Chief Sales Officer en Executive Director Europe & Latin America bij Northgate Arinso. Informatie : www.sdworx.com Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 9

De menselijke valstrik Open Source H eel veel bedrijven zijn aan hun digitale omwenteling beginnen sleutelen. In het ergste geval mondt dit uit in een sociaal bloedbad. In andere gevallen, en vaak ook in kleinere bedrijven, verloopt de digitale transformatie soepel, over een langere periode en met minder of bijna geen negatieve sociale gevolgen. Hoe zit het met de Staat en zijn niet meer te volgen versplintering (in gewesten, gemeenten, ministeries, parastatalen, noem maar op)? Voorlopig valt er nog (bijna) niets te melden. De werking van het staatsapparaat hangt nog steeds voor 99% af van legioenen ambtenaren die welwillend toezien op de toepassing van duizenden wetten, regels, uitzonderingen, subsidies en belastingen. Het digitaliseringspercentage van de overheid ligt uiterst laag. Maar heeft het nog zin om voor de zoveelste keer te herhalen dat de overheidsuitgaven naar beneden moeten? Het belastingtarief, dat ver boven de 50% ligt, kan niet meer hoger. Er bestaat nochtans een manier om deze kosten klein te krijgen: de automatisering of digitalisering van een hele resem handelingen die momenteel door mensen worden uitgevoerd. Dit zou uiteraard gepaard gaan met een vermindering van het aantal ambtenaren of hun overplaatsing naar andere functies. De afschaffing van ambtenaren zou als maatregel uiterst impopulair overkomen. Zij vormen trouwens een belangrijk deel van het electoraat. Hoe dan ook, het statuut van levenslange ambtenaar is nog steeds zeer levendig in veel overheidsinstellingen. De uitweg? Deze ambtenaren opleiden in andere beroepen, als hun taak gedigitaliseerd wordt. Wegens de sociale inertie wordt dit, zowel aan de Staat als in veel bedrijven, bijzonder moeilijk. De droom van een levenslange baan blijft hardnekkig hangen, waarbij elke grote verandering als een bedreiging wordt waargenomen. Is er dan echt geen uitweg? Zal de overheid sowieso aan competitiviteit verliezen terwijl de bedrijfswereld steeds beter functioneert? Overheid of privé, het maakt niet uit: de oplossing die een sociaal bloedbad of een logisch verlies aan efficiëntie zal vermijden, is een prognose over tien jaar (of liever vijf!) om een beeld te krijgen van de manier van werken in de toekomst, na de digitalisering en optimalisatie. Idealiter zouden organisatieleiders (zowel overheid als privé) hun visie op de toekomst moeten uitleggen aan de werknemers en een plan voorstellen voor een vlotte en geleidelijke verandering. De stroeve verstandhouding tussen werkgevers en vakbonden, die veel wegheeft van een toneelstuk, zal dit helaas belemmeren, zeker in grotere organisaties. Giles Daoust, CEO van Daoust Artikelen zoals die van de Harvard Business Review hameren al jaren op deze aanbeveling aan grote ondernemingen: om geen disruptie te ondergaan moet je die zelf veroorzaken. Het – trouwens wereldwijd – probleem is dat disruptie in de komende decennia vooral de mens zal treffen. Tegenstribbelen is zinloos: evolutie is constructiever dan verzet. De langdurige en herhaalde politieke crises en de spanningen tussen werkgevers en vakbonden (iets dat in ons tijdperk hoe langer hoe meer voorbijgestreefd overkomt) belemmeren echter een noemenswaardige evolutie van onze samenleving. Als mensen nooit met elkaar overweg kunnen, hoe gaan ze dan de opkomst van de machine overleven? Zie daar de "menselijke valstrik" waar ik in de titel naar verwijs. Hoog tijd dus voor solidariteit om samen de uitweg te vinden. ● 10 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 V.R

Ideeën Reclame die veel ophef maakte: in de zomer wilde de gemeente Elsene een Martini reclamezeil laten weghalen omwille van de publicitaire boodschap erop, en ondanks de stedenbouwkundige vergunning. Reclamezeilen: hoe ver reikt de bevoegdheid van een gemeente? Kan een gemeente een zeildoek laten verwijderen enkel en alleen omwille van het beeld erop? Zo ja, volgens welke criteria? Het debat loopt sinds het nieuwe college in Elsene vroeg om de verwijdering van een dekzeil met reclame voor een alcoholmerk. N a de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018 werden in de gemeenten van onze hoofdstad en van het Koninkrijk nieuwe meerderheden in het leven geroepen. In zijn algemene beleidsverklaring pleitte het nieuwe college van burgemeester en schepenen van Elsene (Écolo-PS) voor "een openbare ruimte die niet aan reclame is onderworpen". Een van de prioriteiten is "het geleidelijk afbouwen van reclame in de openbare ruimte bij de vernieuwing van straatmeubilair, het niet langer aanvaarden van nieuwe reclame-installaties, het verbieden van alle reclame op animatieschermen, via geluid, geur en camera's en de analyse van de meest geschikte manier om reclame te vermijden die in strijd is met de door de gemeente verdedigde waarden (weigering van seksisme, junkfood of reclame die niet te rijmen valt met de doelstellingen van de strijd tegen de klimaatverandering)". Afgifte van een stedenbouwkundige vergunning Deze standpunten geven aanleiding tot discussies sinds de gemeente Elsene besloot ze in te voeren. Begin juli beval zij een adverteerder (Martini) een groot reclamedoek te verwijderen op een gebouw dat momenteel aan het Flageyplein renovatie ondergaat. Eerder was echter al een stedenbouwkundige vergunning uitgereikt voor de installatie van dit zeildoek, waarmee de eigenaar de renovatiewerkzaamheden gedeeltelijk financiert en, overigens, de gemeente een belasting kan innen. Bij het bedrijf dat het zeildoek had geplaatst, schoot dit bevel in het verkeerde keelgat. "De gemeente Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 11 V.R

Ideeën De belangrijkste is die van de inhoud, die geen 'junk food' mocht promoten (of meer bepaald 'ongezonde voeding', zoals vermeld in de in het Nederlands opgestelde vergunning). In de afgegeven vergunning stond te lezen dat de inhoud van de reclame later door de gemeente moest worden goedgekeurd. Frédéric van den Bosch, advocaat (advocatenkantoor Janssens) V.R A priori valt de regulering van de reclame voor de specifieke alcoholsector niet onder de bevoegdheid van de gemeente en nog minder onder die van de administratieve politie van de stedenbouw." heeft ons de stedenbouwkundige vergunning verleend en nu het zeildoek er hangt, vraagt ze ons om het weg te halen op de enkele grond dat de reclame alcoholgebruik promoot", zegt Martijn Stefels, directeur van het Antwerpse firma Blow Up. "Ten eerste is reclame voor alcohol in België niet verboden. Ten tweede valt de beslissing over de ongepaste inhoud van reclame niet onder de bevoegdheid van de gemeente. We begrijpen er niets van, vooral omdat er in andere delen van de gemeente alcoholreclame hangt, zonder een reactie uit te lokken. En dat geldt ook voor andere gemeenten en voor andere collega's. Dit is de eerste keer dat we dit soort situatie tegenkomen en we hebben besloten ons te verdedigen.” De Martini campagne is nu voorbij. De gemeente erkent dat de stedenbouwkundige vergunning is afgegeven, maar onder voorwaarden. 12 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Subjectieve elementen Maar hoe zit dit op juridisch vlak? De plaatsing van een reclamedekzeil op een gebouw in renovatie vereist inderdaad een stedenbouwkundige vergunning van de gemeente, maar het Gewest stelt hiervan de algemene regels vast (artikel 14 van hoofdstuk VI van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening – GSV). Wat de inhoud van de reclame betreft, verwijst deze bepaling alleen maar naar het esthetische karakter ervan. Hoe zit het dan met de voorwaarden die de gemeente oplegt? "Ik ben van mening dat deze voorwaarden onwettig zijn, voor zover een vergunning bij afgifte uitvoerbaar (afdwingbaar) moet zijn", zegt Frédéric van den Bosch, een advocaat gespecialiseerd in onroerend goed en stedenbouwkundig recht (advocatenkantoor Janssens). "De door de gemeente Elsene gestelde voorwaarden houden echter in dat de begunstigde na de afgifte van de vergunning een nieuwe vergunning moet krijgen ter validatie van de inhoud van de reclame. Bovendien heeft de rechtspraak van de Raad van State er herhaaldelijk op gewezen dat de voorwaarden van een vergunning nauwkeurig moeten zijn en niet kunnen verwijzen naar een toekomstige of onzekere gebeurtenis. Hier zijn de voorwaarden onduidelijk, aangezien de beoordeling van de conformiteit van de reclame met de door de gemeente verdedigde waarden naar eigen goeddunken gebeurt.” Een gemeentelijke bevoegdheid? Wat als een gemeente vooraf om een beschrijving van het beeld zou vragen? "A priori valt de regulering van de reclame voor de specifieke alcoholsector niet onder de bevoegdheid van de gemeente en nog minder onder die van de administratieve politie van de stedenbouw", aldus Meester van den Bosch. "De gemeente zou dus een beroep moeten doen op haar algemene politiële bevoegdheden op het gebied van ‘rust, gezondheid, veiligheid en netheid’, die haar bijvoorbeeld in staat stellen om openings- en sluitingsuren op te leggen voor drinkgelegenheden. V.R Martijn Stefels (Blow Up) We begrijpen er niets van, vooral omdat er in andere delen van de gemeente alcoholreclame hangt, zonder een reactie uit te lokken. En dat geldt ook voor andere gemeenten en voor andere collega's Daartoe zou zij moeten aantonen dat het tonen van reclame voor een alcoholmerk in strijd zou zijn met deze eisen op het publieke domein van de gemeente. Dit lijkt me een moeilijke opdracht, omdat reclame voor alcohol niet verboden is.” ● Julien Semninckx

Ideeën Een efficiënt en economisch nuttig medium of eerder een bron van "visuele vervuiling"? Reclameborden zorgen voor felle debatten. Sommige lokale overheden willen de impact ervan op de stad verminderen. Twee meningen van beroepsmensen. © Getty Jérôme Blanchevoye, Adjunct-directeur generaal bij JC Decaux Belux In Brussel zou een beter overleg tussen het Gewest, de 19 gemeenten, de MIVB en de verschillende spelers van de reclamesector de alomtegenwoordigheid van reclame kunnen verminderen. En het zou tegelijk alle belanghebbenden een zelfde of zelfs hoger niveau van dienstverlening of inkomsten kunnen garanderen. Het nieuwe project van de gewestelijke stedenbouwkundige verordening (GSV) wil het aantal reclamevoorwerpen op de openbare weg beperken – op zich een goede zaak. Deze verordening zal echter haar doel missen als de gemeenten ervan afwijken en de administratie geen middelen krijgt om de naleving ervan te controleren. Dat is nu het geval. Bovendien brengt dit GSV-project, door de willekeurige afbakening van zones en formaten, het risico met zich mee dat het niveau van de inkomens (bijdragen, belastingen) gaat dalen of dat de daarvan afhangende diensten (Villo, bushokjes, enz.) zonder financiering komen te zitten. Dit zou spijtig zijn, ook omdat het geld dan naar andere media zou vloeien, waarvan sommige geen enkele euro aan de Belgische Staat herverdelen. Plaatselijke affichage is positief voor de stad. Het oudste medium ter wereld is bovendien een effectief communicatiemiddel, zowel voor economische als culturele actoren. Het creëert lokale werkgelegenheid, stimuleert de lokale economie en financiert diensten voor burgers. Ja, wij zijn voorstander van minder reclameborden in de stad, maar op een intelligente en harmonieuze manier. Het is een van de meest gewaardeerde media voor de jongere generatie, die het als vriendelijk, creatief en dynamisch beschouwt. Ik ben ervan overtuigd dat we met het Gewest, de MIVB en de gemeenten ambitieuzer kunnen werken aan een betere integratie van de reclame in de stad, met behoud van de levenskwaliteit van de burgers en de voordelen die dit medium voor de gemeenschap oplevert. Charles Dejean, Bestuurder bij Belgian Posters Wij zijn tegen het beperken van de reclameborden, maar op een genuanceerde manier. Het Brussels Gewest wenst een nieuwe GSV te stemmen die de reclame regelt. Maar die is in haar eerste versie niet erg geruststellend voor ondernemingen als het onze. Ze is veel te ingrijpend en bedreigt het behoud van veel borden in de hoofdstad. Verhoudingsgewijs zouden er op 100 panelen amper een vijftiental worden behouden. Onaanvaardbaar! Geef de adverteerders wat speelruimte, zodat ze zich kunnen aanpassen aan de nieuwe regels. Net als in het verleden trouwens, toen het nodig bleek om het (overdreven) aantal borden te verminderen. Maar vandaag wordt nagenoeg geen overleg gepleegd. De bedrijven die instaan voor de reclameborden worden niet aan de onderhandelingstafel uitgenodigd. Deze verordening zal waarschijnlijk veel verlies teweegbrengen. Reclameborden brengen veel geld op: niet zozeer voor de exploitant van het bord, maar vooral voor de gemeenten (het belastingtarief ligt zeer hoog) of voor de NMBS (die aanzienlijke huurgelden int voor de huur van haar spoordijken). Bovendien wordt naar schatting 80% van de reclameomzet opnieuw in de lokale economie geïnvesteerd, in tegenstelling tot andere media, waaronder het internet. Het verdwijnen van onze systemen zal leiden tot banenverlies, vaak van laaggeschoolden die geografisch afhankelijk zijn van ons werkgebied, naast inkomensverlies voor het Gewest, de gemeenten, de overheid, de MIVB en de NMBS. Om al deze redenen is overleg tussen de overheid en de sector zeer wenselijk. Het zou goed zijn als we werden uitgenodigd voor overleg, als naar ons werd geluisterd en we de tijd kregen om ons aan te passen. ● Gaëlle Hoogsteyn Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 13

Ideeën MO, een vitrine voor alle mobiliteitsoplossingen De in maart 2018 bij Beci ingehuldigde MO pop-up, gewijd aan stedelijke mobiliteit, zal zich een paar manden lang in het Anspach Center vestigen. Laten we eerlijk zijn: mobiliteit in Brussel is geen eenvoudige kwestie. Er rijden (te) veel auto’s rond in de stad, de infrastructuur is nog onvoldoende uitgebouwd en de verschillende alternatieve vervoersmiddelen zijn niet genoeg op elkaar afgestemd. Tegelijkertijd beseffen steeds meer actoren dat het anders kan én moet. Beci wil zijn steentje bijdragen door dit najaar een nieuwe, grote “Mobility Shop” te openen in het Anspach Center. Denktank In 2015 al richtte Beci een ‘Mobility Hub’ op, een soort denktank voor een betere mobiliteit in Brussel. Uit die denktank kwamen onder meer een ‘Witboek Mobiliteit’ en een toolbox met mogelijk oplossingen. “Begin 2018 werd echter duidelijk dat we meer moesten doen”, vertelt Lambrechts. “We kennen de problemen, het was tijd om zelf in actie te schieten. Veel debatten over mobiliteit verzanden immers in oeverloze discussies over wie wat moet doen. We wilden overstappen van een denktank naar een doe-tank.” D at mobiliteit Beci nauw aan het hart ligt, hoeft niet te verbazen, zegt Adviseur Mobiliteit Ischa Lambrechts. “Sinds een jaar of vijf staat mobiliteit hoog op de agenda bij Beci. De reden daarvoor is eenvoudig: mobiliteit wordt een belangrijke parameter in onze economie. In onze halfjaarlijkse politieke barometer peilen we bijvoorbeeld bij Brusselse ondernemers naar wat voor hen een gezonde economie uitmaakt. Het antwoord 'Een goede mobiliteit' scoort daar jaar na jaar hoger.” Beci kwam daarom op de proppen met “MO”, wat staat voor Mobility/ Movement. In samenwerking met dertig private en publieke partners werd in de Beci-kantoren op de Louizalaan een pop up-store opgericht. Daar werden alle mogelijke oplossingen voor de Brusselse mobiliteitsknoop voorgesteld en gepromoot. “Het probleem was dat veel ondernemers door de bomen het bos niet meer zagen”, zegt Lambrechts. “Er zijn in België zeker 500 producten en diensten beschikbaar die zich op mobiliteit richten, van deelauto’s en parkeer-apps over steps tot taxidiensten en openbaar vervoer. MO wou zoveel mogelijk van die actoren verzamelen en een soort ‘community’ opzetten rond mobiliteit.” Een tweede beoogd effect van de pop up-store was het in contact brengen van de verschillende partners en kruisbestuivingen opzetten. Lambrechts: “Waarom zouden er bijvoorbeeld geen partnerships kunnen ontstaan tussen een autoverhuurder en een bedrijf dat fietsen leaset? Tegenwoordig hoeven dat geen concurrenten meer te zijn. In de co-creatie tussen private en publieke ondernemingen en private ondernemingen onderling worden vaak de beste ideeën geboren.” 1.000 vierkante meter MO werd meteen een topper en mocht zich op grote belangstelling van de Brusselse ondernemers en beleidsmakers verheugen. Bij Beci drong al snel het besef door dat het de moeite waard zou zijn om dit concept nog verder te pushen en uit te werken. En zo werd als het ware MO 2.0 geboren, een 1.000 vierkante meter grote ruimte die op 24 oktober opengaat in het Anspach Center, in het hart van Brussel. Ook nu werden weer heel wat partners aangetrokken om het project mee te helpen trekken: het VBO en VOKA zijn betrokken, maar ook bijvoorbeeld AG Real Estate 14 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 ©AG Real Estate

Ideeën (dat de ruimte ter beschikking stelt) en mobiliteitsorganisatie MaestroMobile. De nieuwe MO blijft tot 9 januari 2020 open. “Het eerste project was vooral gericht op bedrijven. Met de nieuwe MO willen een nog veel groter publiek aanspreken”, legt Lambrechts uit. “Dat blijkt ook uit de locatie: in het Anspach Center passeren elk jaar zowat zes miljoen mensen. Er moet ook geen afspraak of zo gemaakt worden om de ruimte te kunnen bezoeken. Iedereen kan er vrij binnenen buitenlopen. Er zal ook permanent iemand aanwezig zijn, om vragen te beantwoorden of de bezoekers wegwijs te maken.” De nieuwe versie van MO moet een soort ‘vitrine’ worden die een blik geeft op alle mogelijkheden in Brussel qua mobiliteit. Het moet de bezoekers ook duidelijk maken dat mobiliteit meer is dan enkel een manier om je te verplaatsen van naar B. Mobiliteit speelt onmiddellijk in op XavierTackoen de stedelijke economie, heeft invloed op de werkgelegenheid en het welzijn in de stad en uiteraard ook een impact op het milieu en de volksgezondheid. Al deze aspecten worden uitgelegd aan infobalies, opleidingsruimten en workshops. Uiteraard zal het ook concreet over vervoer gaan. Er komen demo’s van bijvoorbeeld elektrische steps en fietsen. Die zullen ook op een indoor circuit uitgeprobeerd kunnen worden. Via gamification en VR worden bezoekers dan weer wegwijs gemaakt in verschillende mobiliteitsoplossingen. Eveneens het vermelden waard is het ‘Mobility Passport’, een experiment dat drie weken zal duren en waarbij 400 mensen alle mogelijke vervoersmiddelen in Brussel zullen mogen uittesten. Via een app wordt bijgehouden wie de meeste middelen uitprobeert en dus de meeste punten scoort. De winnaar krijgt daarna een mooie prijs. Een deugdelijk verkeers- en mobiliteitsbeleid helpt niet alleen de leefbaarheid in de stad vergroten, het is ook een instrument om de opwarming van onze aarde in te perken. “De MO-ruimte wordt daarom ook een uithangbord van ons project 30-3030”, zegt Lambrechts. “Dat project wil de Brusselse klimaatdoelstellingen mee concretiseren. Het zijn in totaal dertig projecten die de CO2-uitstoot tegen 2030 met dertig procent moeten helpen terugdringen. Toevallig, of misschien net niet: dertig procent van de totale CO2uitstoot in de hoofdstad komt ook van transport en mobiliteit.” Wat kost een goed fietsslot? MaestroMobile zal in de ruimte ook de ‘Mobiline’ opzetten, een informatieplatform waarin alle mogelijke vragen over vervoer in Brussel beantwoord zullen worden. “Normaliter is deze dienst enkel via telefoon, mail, WhatsApp en Facebook Messenger te bereiken”, zegt Xavier Tackoen van MaestroMobile, “maar voor MO gaan we uitzonderlijk ook een fysiek contactpunt installeren. De meest uiteenlopende vragen kunnen we daar beantwoorden: van ‘Wat kost een goed fietsslot?’ over ’Welke trein moet ik nemen om van A naar B te komen?’ tot zelfs vragen over de fiscale stimuli van bepaalde vervoermiddelen.” Beci en MaestroMobile zijn geen onbekenden van elkaar, zegt Tackoen en werken al langer samen rond het mobiliteitsvraagstuk. “Ik denk dat wij een natuurlijke partner voor MO zijn omdat wij al heel wat expertise rond mobiliteit hebben opgebouwd. Ons platform is een heel concrete tool om zowel de fysieke als psychologische drempels op te lossen die mensen vaak hebben om van alternatieve vervoersmiddelen gebruik te maken.” Ischa Lambrechts Wat mobiliteit betreft staat Brussel vandaag alvast heel wat verder dan pakweg tien jaar geleden, meent Tackoen. Al blijven de uitdagingen groot. “Tien jaar geleden was er onder de verschillende actoren geen eensgezindheid over hoe we de problemen moesten oplossen. Tegenwoordig is die er wél. Er moet meer openbaar vervoer komen. We moeten de openbare ruimte herinrichten en voorrang geven aan zwakke weggebruikers. En we moeten het fietsen stimuleren. Over dat soort oplossingen is tegenwoordig iedereen het wel eens. We staan in Brussel vandaag waar Kopenhagen vijftien jaar geleden stond. Maar ik ben er zeker van dat we heel snel een inhaalbeweging kunnen maken.” Stad versus rand De grote uitdaging daarbij is om die oplossingen nu ook daadwerkelijk uit te voeren en de omslag te maken. “Veel mensen zijn er nog niet klaar voor”, zegt Tackoen. “De neiging is nog altijd groot om de auto te nemen. We zien de vooruitgang ook nog altijd niet genoeg. Maar ik ben ervan overtuigd dat dat wel zal komen, als we het nog wat tijd geven. Wat groot Brussel betreft, ben ik zelfs echt optimistisch. Wat de rand betreft, zijn er nog wel grote uitdagingen. We mogen niet naar een dualiteit evolueren tussen de stad en het platteland, waarbij de stad veel sneller evolueert, want dan verplaats je de problemen alleen maar. Daar blijft dus nog veel werk aan de winkel.” ● Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 15 © Reporters © Reporters

Enterprise Europe Network EEN : een netwerk om uw internationale groei te stimuleren © Getty Hoe benutten we optimaal de mogelijkheden van de Europese interne markt? Welke normen zijn van toepassing op de export naar onze buurlanden? Waar kan ik ondersteuning vinden om in het buitenland te prospecteren? Dit zijn de vragen die Enterprise Europe Network u helpt te beantwoorden. Europese overheidsmarkten en hulp bij het indienen van inschrijvingen. Een ander aspect betreft de intellectueleeigendomsrechten (IPR), hulp bij de bescherming en uitbreiding van deze rechten en de ontwikkeling van strategieën voor de uitbating van octrooien. 2 O ok al zijn de grenzen binnen de Europese interne markt al lang verdwenen, toch aarzelen nog steeds te veel bedrijven – voornamelijk KMO’s – om zich buiten hun nationale grenzen te wagen, en des te meer buiten de EU. Toegegeven: exporteren is niet gemakkelijk voor een KMO. Het kost tijd en middelen om markten te bestuderen, te prospecteren, kennis te nemen van lokale regelgeving, een distributienetwerk te ontwikkelen ... Die tijd hebben KMO's vaak niet. Toch zitten voor veel bedrijven de beste groeivooruitzichten in de export. Het Enterprise Europe Network (EEN) werd in 2008 opgericht om ondernemingen in dit proces te ondersteunen. Het netwerk wordt medegefinancierd door de Europese Commissie. Het bestaat uit meer dan 3000 deskundigen uit 600 organisaties (waaronder veel kamers van koophandel, lokale ontwikkelingsagentschappen, enz.) die actief zijn in meer dan 60 landen, waaronder China en Qatar. In tien jaar tijd heeft het netwerk naar schatting al bijna 3 miljoen bedrijven begeleid. Beci maakt er deel van uit en vormt, in consortium met hub.brussels, het EEN-contactpunt in Brussel. De diensten die het EEN-netwerk aan KMO’s aanbiedt, berusten hoofdzakelijk op drie pijlers: 1 Toegang tot internationale markten: EEN helpt bedrijven bij het identificeren van markten die geschikt zijn voor hun groei, adviseert over de lokale marktomstandigheden en brengt de bedrijven in contact met geschikte buitenlandse partners. Deze bijstand betreft ook de toegang tot internationale overheidsopdrachten, de identificatie van mogelijkheden op deze grensoverschrijdende en 16 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 3 Toegang tot financiering: de identificatie van de beschikbare financieringsbronnen en ervoor zorgen dat de onderneming klaar is om investeringen te genieten. Het gaat hier uiteraard om privé en openbare financieringsbronnen, maar vooral om Europese programma's (COSME, Horizon Europe, enz.), en om advies over de indiening. Advies over de Europese regelgeving: hulp aan bedrijven bij de toepassing van Europese regelgeving en normen, bijvoorbeeld CE-markering, regels voor de detachering van werknemers, milieuregels, intracommunautaire BTW, enz. ● Informatie: www.brusselsnetwork.be Contactpersoon : Jean-Philippe Mergen, Directeur Internationalisation EEN Brussels – jpm@beci.be ; +32 2 210 01 77. De begeleiding die EEN biedt • Kennismaken met de activiteit en het internationaal ontwikkelingsproject; • Controle op de internationalisering en ondersteuning bij de ontwikkeling van een internationaal businessplan; • Bepaling van het streefdoel dat over een tot drie jaar moet worden bereikt om de internationale groei van het bedrijf te ondersteunen en de behoeften te identificeren; • Ondersteuning en advies aangepast aan de behoeften van het bedrijf, naast de bepaling van de gewenste impact op de ontwikkeling van de onderneming; • Vooruitgang en eventuele bijsturing om de 3 tot 6 maanden.

Toekomst Bedrijven Jobs Omwonenden Mobiliteit Brussels Airport waar miljoenen levens elkaar kruisen Brussels Airport kan 120.000 mensen een job bieden, het dubbele van vandaag. Zo wordt de luchthaven nog meer een ontmoetingsplaats voor mensen en bedrijven, een kruispunt waar innovatieve ideeën kunnen groeien. Brussels Airport is op die manier van strategisch belang voor de economische groei van ons land. Dat is de strategische visie van de luchthaven op weg naar 2040. Deze strategie wordt pas een succes als alle betrokken partijen worden gehoord en als het evenwicht tussen groei en duurzaamheid wordt bewaard.

16.10.2019 Brussels Meets Brussels DE afspraak voor de ondernemers. Met de CEOs en de economische besluitvormers van het Gewest, de vertegenwoordigers van de Brusselse regering en de politieke beleidsmakers. Over het thema : Initiatieven en bezorgdheden van de bedrijfsleiders omtrent de klimaatuitdagingen. Stel uw vragen rechtstreeks aan de ministers. 303030.eu Een initiatief van Beci Wanneer : 16 oktober 2019, 18.00u Waar : Club van Lotharingen Poelaertplein 6 te Brussel Inschrijvingen : events@beci.be

International " België en de DRC hebben een gezamenlijke toekomst! ” Medio september ontving Beci, aan de zijlijn van het officiële bezoek van de Congolese president Félix Tshisekedi, een Congolese delegatie van een twaalftal ondernemers onder leiding van de voorzitter van het Verbond van Congolese Ondernemingen – en tevens voorzitter van de raad van bestuur van Gécamines –, Albert Yuma. Zoals u zelf al zei, geniet de huidige Congolese ondernemersgemeenschap nog steeds weinig erkenning. Is dit bezoek bedoeld om deze indruk te recht te trekken? © Belga Inderdaad. Laten we eerlijk zijn, de betrekkingen tussen België en de Democratische Republiek Congo zijn in de loop der tijd verzwakt, om redenen die iedereen zich kan voorstellen. Het Congolese ondernemerschap is echter actief. Congolezen zijn echte ondernemers! Maar ondertussen zijn de wereld en de economische verhoudingen aan het veranderen. Investeringen kunnen niet meer dezelfde zijn als in het verleden. Daarom zijn we komen kijken welke sectoren interessant kunnen zijn voor België en tegelijk nuttig voor ons. Misschien moeten we nu ook nagaan hoeveel Belgisch kapitaal in Congo kan worden geïnvesteerd. Gelooft u in een mooie toekomst tussen België en de DRC? Ja, dit moet worden overwogen. Het kapitalisme is voortaan wereldwijd. Nieuwe domeinen winnen aan belang, met nieuwe partners en nieuwe behoeften. Veelbelovende sectoren zijn er genoeg: van digitaal tot hout, naast voeding, via diversificatie in de landbouw. We blijven dus afzien van onze vroegere betrekkingen, die in wezen gebaseerd waren op de mijnbouw. Concreet: wat verwacht u van dit bezoek? Ten eerste, dat de perceptie van de DRC en van haar zakenlieden verandert. Het spijt me dit te moeten zeggen, maar er heerst nog steeds "slechte propaganda" over ons land, en de echte informatie over wat er werkelijk gebeurt, wordt niet verspreid. Natuurlijk moeten bepaalde Albert Yuma waarheden aan het licht worden gebracht. Wij klagen zelf soms over het ondernemingsklimaat of de moeilijke relaties met de Staat, als partner. Maar de situatie wordt vaak overdreven. Ons eerste doel is dan ook om een reëlere en positievere boodschap over te brengen, met inachtneming van de gebieden die voor beide partijen van belang kunnen zijn. Want er is nog veel te doen, samen! Terwijl we de juiste balans vinden in onze kijk op zaken? Absoluut. Ook al wordt de uitdrukking "win-win" soms ten onrechte gebruikt, toch lijkt een dergelijke situatie me best haalbaar. We willen geen betrekkingen meer met partners indien Congo daar geen voordeel uithaalt. We willen dingen creëren waar iedereen bij gebaat is, wat niet altijd het geval is geweest. Ik die in België werd opgeleid, weet ik dat uw land op een cultuur van uitmuntendheid berust. Dat mogen we zeker niet verwaarlozen. En eveneens op economisch gebied willen wij graag de samenwerking inzake opleiding en onderwijs hervatten. Voor mij is dit essentieel. ● David Hainaut Contact Afrikaclub Beci : Jean-Philippe Mergen jpm@beci.be ; +32 2 210 01 77. Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 19

Smart Cities Brussel opnieuw uitvinden in hartje Digitalis... U gelooft dat u in Brussel of België woont. In feite bent u zoals iedereen burger van Digitalis, een land met 4 miljard via het internet met elkaar verbonden inwoners. Brussel is niet meer dan één schakel in deze nieuwe menselijke gemeenschap. V.R

Smart Cities E lke Brusselaar is dus verbonden met 4 miljard andere inwoners. Op dezelfde manier is elke inwoner ook verbonden met zijn of haar stad. En die verbindt zich met haar burgers dankzij de digitale technologie. Eindelijk slagen we er dankzij de digitalisering in om grote uitdagingen inzake gezondheidszorg, welzijn, onderwijs en mobiliteit het hoofd te bieden. Allemaal vraagstukken waarmee Brussel, net als vele andere steden, wordt geconfronteerd. De digitale technologie verandert geleidelijk ons dagelijks leven … en de steden waar we wonen. Vandaag hebben we het over smart cities, slimme steden, dus. Daar leveren de informatietechnologie en het internet van de dingen hun bijdrage aan het stedelijk beheer, zijn administratie en zijn infrastructuur (bibliotheken, ziekenhuizen, vervoer, nutsbedrijven). Het doel is duidelijk: het beheer duurzamer, inclusiever en levensvriendelijker maken dankzij een vlottere organisatie, die de mensen bovendien dichter bij de overheid brengt. Cloud computing en Big Data Met deze twee technologische evoluties komt de droom van een meer humane en gepersonaliseerde stad, tot voor kort nog utopisch, binnen handbereik. En dan wel dankzij cloud computing, die grote hoeveelheden data ('big data') verwerkt, en de smartphone, die als 'afstandsbediening' van de stad fungeert. Onze steden dateren echter uit de Middeleeuwen en beleefden hun bloei tijdens het industriële tijdperk. Ze zijn dus aan een nieuw concept toe, met de mogelijkheden van het digitale tijdvak. Een smart city weet perfect hoeveel parkeerplaatsen bezet zijn en stuurt een melding naar de smartphones van haar bewoners en pendelaars. Zo weten die waar ze kunnen parkeren. Verkeerslichten zijn automatisch gestuurd voor een vlotter verkeer. Ze springen op groen wanneer een ziekenwagen of openbaar vervoer nadert. Een slimme stad registreert de schommelingen in de vraag naar water of energie, om het aanbod daarop af te stemmen. Dit effent de weg naar een goed beheerde gedecentraliseerde productie, waarbij huishoudens en bedrijven over zonnepanelen op hun dak beschikken of windturbines inzetten om hun eigen energie te produceren. In Toronto sleutelt Alphabet (het moederbedrijf van Google) via haar dochteronderneming Sidewalk Labs – en samen met de stad – aan de ontwikkeling van een gloednieuwe, volledig verbonden wijk. Een soort modern stadslaboratorium, bedoeld om de haalbaarheid en relevantie van een hightechstad aan te tonen. De wijk wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking met de bewoners en leeft zeer strenge regels na op het vlak van veiligheid en privacy. Er komen autonome auto's, alomtegenwoordige wifi, thuiszorg en preventieve gezondheidsoplossingen, naast een optimaal beheer van energie, straatverlichting, water en passiefbouw. Mobiliteit als voorbeeld Digitalisering biedt ook uitwegen voor mobiliteit. Het woord ‘mobiliteit’ is in Brussel eigenlijk zijn betekenis kwijt. De oplossing ligt duidelijk niet meer in een vermenigvuldiging of verbreding van de snelwegen. Laten we dus de mobiliteit nieuw uitvinden, met de technologie van nu. Autonome auto's zijn niet langer een futuristisch gadget. Neem nu Waymo, een dochteronderneming van Alphabet: die heeft al 600 auto's op de Amerikaanse wegen rijden. Over vijf tot tien jaar worden die op grote schaal ingezet. Dat lijdt geen twijfel. Wist u trouwens dat er sinds de zomer al een autonome Lexus in de Europese wijk rondrijdt? Dit is nog maar het begin. © Reporters Thierry Geerts, directeur van Google België, is ook de auteur van "Digitalis" (uitg. Lannoo), een boek waarin hij de toekomst van onze verbonden wereld verkent. We hebben hem in deze dubbele hoedanigheid uitgenodigd om op te treden als gasthoofdredacteur van ons Smart Cities dossier. De digitale revolutie? "We staan aan het begin van het begin", zegt hij. Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 21

Smart Cities zoals een smartphone, tablet of laptop volstaan om thuis een vergadering te organiseren met collega's in Gent, Luik of Shanghai. We zouden, nu al, het aantal pendelaars met 10 tot 20% kunnen verminderen, eenvoudigweg door het telewerken, thuis of in satellietkantoren, te veralgemenen. © Reporters Rond de tafel, van links naar rechts: Tarik Hennen (Digital Strategy Consultant), Aline Gilson (Lewis PR), Thierry Geerts, Vincent Delannoy (Beci Adviseur Economie en Algemeen Beleid), Emmanuel Robert (Beci Media Coördinator) en Géry Brusselmans (freelance journalist). In eerste instantie zullen zulke wagens vooral het rijden aangenamer maken en tegelijkertijd de doorstroming van het verkeer verbeteren. Bovendien hebt u met autonome auto’s geen behoefte meer aan een eigen wagen. We betreden een tijdperk waarin u niet langer een auto hoeft te kopen omdat een eenvoudige app ervoor zorgt dat er altijd een voor u beschikbaar is. Autonome auto’s zetten u af waar u moet zijn en rijden daarna gewoon verder. Hierdoor verdwijnt de noodzaak om in Brussel te parkeren. Stel u even onze stad voor, zonder geparkeerde auto's! Zo kunnen grote parkings worden gebruikt voor stedelijke groenteteelt, met korte voorzieningsketens. De digitalisering is er al... Digitalisering biedt ons al oplossingen: veel verplaatsingen zijn nu overbodig dankzij videoconferencing of cloud computing. Een internetverbinding en een mobiel toestel 22 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Voor wie zich toch moet verplaatsen, bestaan er voortaan nieuwe vormen van gedeeld vervoer zoals Villo!, Scooty, Felix, Jump, Lime en andere. Ook al hebben die nog steeds last van kinderziekten, ze dragen al bij tot een daling van het aantal individuele auto’s die in Brussel rondrijden. Brussel heeft er alle belang bij om het voortouw te nemen inzake smart cities. De technologie biedt oplossingen voor netelige vraagstukken als mobiliteit, vervuiling of integratie. Ze helpt de stad op de weg naar de toekomst en verstevigt haar roeping als Europese hoofdstad. Niet alleen omdat de Europese instellingen zich hier bevinden, maar ook omdat technologie innovatie aanwakkert, aan de spits van het menselijk kunnen. Wij zijn altijd koplopers geweest bij eerdere economische en sociale omwentelingen (van de industriële revolutie tot de uitvinding van het internet). Het is tijd om de huidige digitale revolutie serieus aan te pakken. ● Thierry Geerts Als dit artikel u heeft aangesproken, kunt u hier meer over lezen in “Digitalis, Hoe we onze wereld kunnen heruitvinden”, verschenen bij Lannoo in 2018.

Wanneer onderzoekers, bedrijven, overheden en burgers samen experimenteren, kan een stad relatief snel slimmer worden. Dat bewijst City of Things, de Smart City-proeftuin in Antwerpen. © Getty V.R City of Things in Antwerpen W V.R e drukken Claude Marinower, Antwerps schepen van digitalisering en innovatie, en Jan Adriaenssens, die het City of Things-project van imec leidt, de hand in The Beacon, de vlakbij de Schelde gelegen, gloednieuwe innovatiehub voor Internet of Things (IoT) en Artificial Intelligence (AI). “De voorbije jaren ontstond in Antwerpen een sterk ecosysteem rond digitale innovatie en economie, wat gepaard ging met een spectaculaire groei van het aantal startups en scale-ups”, steekt schepen Marinower van wal. “Het is de ambitie van het Antwerpse bestuur om daarin internationaal de top 10 te halen.” Het technologische onderzoekscentrum imec voelde die ambitie en Claude Marinower ontrolde daar – zeer strategisch - het programma City of Things. De stad beschikt dus sinds 2017 over de grootste Vlaamse proeftuin voor slimme technologie. Testbed The Beacon is het interdisciplinaire hart van waaruit imec zijn Smart City-initiatieven voor heel Vlaanderen coördineert. Jan Adriaenssens: “We doen hier aan onderzoek, maar zijn tegelijk een testbed voor Smart City-oplossingen. Vaak beginnen we zelfs met een ‘proof of concept’. De feedback stuurt onze onderzoekers vervolgens weer aan. Zo krijg je sneller zicht op wat je op het terrein nodig hebt.” City of Things focust zich momenteel op vier domeinen: mensen, mobiliteit, leefomgeving en technische architectuur. Wat dat laatste betreft, hamert Jan Adriaenssens op de interoperabiliteit: slimme systemen mogen gerust van verschillende fabrikanten komen, maar ze moeten wél vlot aan elkaar te linken zijn. “Interoperabiliteit is niet vanzelfsprekend. Vandaar het belang van een testbed in Antwerpen.” Mondige burgers Een eerste proof of concept is de Smart Zone, zeg maar het uitstalraam van de Smart City, gevestigd in de Antwerpse volkswijk Sint-Andries. “Evident was de opstart niet”, getuigt schepen Marinower. “De buurtbewoners van Sint-Andries staan bekend om hun nieuwsgierigheid en mondigheid. Toch heeft imec in de mate van het mogelijke op elke vraag een antwoord gegeven.” Met al die camera’s in de straten hadden de burgers vragen bij de privacy. Imec legde uit dat misbruik van de data uitgesloten was en richtte daar de expertengroep Privacy Ethics Trust & Security (PETS) voor op. De buurtbewoners ontpopten zich uiteindelijk als echte Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 23

Smart Cities partners, vanuit het besef dat de Smart Zone goed voor hun eigen ontwikkeling en die van de wijk was. Claude Marinower gooit er een Afrikaans gezegde tegenaan: ‘Als je snel wil gaan, dan ga je alleen. Als je ver wil komen, dan ga je samen’. Adriaenssens beseft het gevaar dat je onderweg je draagvlak kan verliezen. Hij licht zijn visie op betrokkenheid toe: “We gebruiken bij imec een living lab-methodologie: in je innovatieproces betrek je de eindgebruiker – de burger – bij het testen, creëren en evalueren. Van concept tot userinterface: bij elke fase gaan we in dialoog. Bij een Smart City-project moet je daarin nog iets verder gaan, want die slimme stad moet er ook voor de burgers zijn. Zeker in de internationale context zijn de ‘hackable cities’ in opmars, waarbij de burger de kans krijgt om zich de stad eigen te maken. Je ziet bijvoorbeeld dat mensen technologie kopen om weerstations in hun tuin te installeren. Met onze Smart City-architectuur moeten we dat soort burgerinitiatieven kunnen ondersteunen.” Flexibel straatlicht Een van de eerste toepassingen van slimme sensoren en draadloze gateways in de Smart Zone is de slimme verlichting op de Sint-Andriesplaats. Adriaenssens: “We sturen de straatverlichting aan op basis van diverse real time data, zoals het aantal mensen dat er passeert, de weersomstandigheden en het soort activiteiten dat er plaatsvindt. Als er bijvoorbeeld gespeeld wordt op het basketbalterrein mogen de lichten wat feller schijnen.” Een tweede toepassing kwam er op het complexe vijfarmenkruispunt van de Nationalestraat ter hoogte van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Daar doorkruisen de trams het drukke autoverkeer. “Aan één bepaald zebrapad hebben we eerst het oversteekgedrag geanalyseerd. Vervolgens stimuleerden we via nudging – bijvoorbeeld een quiz of een infoscherm met data over het oversteekgedrag – een gedragsverandering”, vertelt Jan Adriaenssens. “Een slimme oversteekplaats kan ook perspectieven bieden in de nabijheid van scholen of toeristische trekpleisters.” Samen sterker Toen de onderzoekers anderhalf jaar geleden de hersenen pijnigden over mogelijkheden om nog sneller te testen, rees het idee van een digitale Smart Zone. Zo ontstond de Digital Twin, een 3D-model van heel Antwerpen. “Daar kunnen we modellen op visualiseren en ‘wat als’-scenario’s op toepassen”, legt Adriaenssens uit. “Wat gebeurt er met de luchtkwaliteit of de geluidsoverlast als je de snelheid verlaagt of een straat afsluit? We installeerden sensoren op bestelwagens van Bpost die voor ons de luchtkwaliteit meten. Als we die data dan koppelen aan mobiliteitsdata, kom je tot interessante inzichten.” Bedrijven en organisaties krijgen door City of Things een duw in de rug. Zo besloot de brandweerzone Antwerpen met de 24 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 andere partners een hiaat in hun werking (een gebrek aan fijnmazige data over wateroverlast) aan te pakken. Bedrijven kunnen hun profijt doen met de passantenscanning en (geluids) sensoren die nu in de straten zijn aangebracht. Adriaenssens: “Als je als bedrijf inschrijft op het programma moet je de data die je hebt over de Smart Zone ook delen met anderen. De retailsector maakt vaak gebruik v Bluetooth en WiFi scanners en op baan heb je vaak ANPR-camera’s: allemaal systemen die hun eigen datasets opleveren. Op het platform CityFlows willen we nu al die data combineren om er één model uit te distilleren. Voor bedrijven is het heel interessant om te zien hoe die data kunnen bijdragen tot een verfijnder systeem, waardoor ze hun diensten kunnen verbeteren. Die databundeling levert inzichten op die de mobiliteit, de noodplanning, maar ook de toeristische dienst en de retail ten goede kunnen komen.” Jan Adriaenssens V.R Over grens kijken Wat kan Brussel leren van de experimenten in Antwerpen? Adriaenssens: “Gezien de complexe structuur van Brussel lijkt het mij een goed idee om op de interoperabiliteit van de datastromen in te zetten. Ook al gaan gemeenten met verschillende providers in zee, als je bij je aanbesteding oplegt dat ze aan dezelfde standaarden moeten beantwoorden, maakt dat niet uit. Dat zou een cruciale stap vooruit zijn.” Marinower: “Ik denk dat men in delen van Schaarbeek bijvoorbeeld goed gebruik zou kunnen maken van de slimme oversteekplaatsen. Als je in Amsterdam tramsporen wil oversteken en er is een tram in aantocht, dan gaat er automatisch een alarm af. Er zijn zoveel tragische ongevallen die je met een kleine technologische ingreep kan vermijden.” Adriaenssens: “In Vlaanderen kijken we ook over de grenzen. Een tijdje geleden heeft Nederland het Talking Traffic-programma gelanceerd, met onder meer slimme verkeerslichten. De goede elementen daarvan hebben we overgenomen in het Vlaamse Mobilidata-programma. We willen daarmee een systeem bouwen dat geconnecteerd kan worden met het Nederlandse systeem. Op dezelfde manier nodig ik het Brussels Hoofdstedelijk Gewest uit om te kijken naar wat het Vlaams Gewest al doet.” ● Géry Brusselmans Structurele partners van imec en de stad Antwerpen in City of Things zijn onder meer Telenet, Robovision, Orange en TNO.

Smart Cities Toronto wordt de stad van morgen Sidewalk Labs, een dochteronderneming van Google, werkt aan een prototype van een duurzame en verbonden stad in Toronto. O m te weten hoe Brussel er in 30 jaar uitziet, moet u naar... Toronto. Het management van Sidewalk Labs, de onderzoeksafdeling van Alphabet (het moederbedrijf van Google) koos immers deze Canadese metropool van 3 miljoen mensen uit als Canadees hoofdkantoor. De infrastructuur moet vooral een goed voorbeeld zijn van de stad van de toekomst.. De technologische innovaties omvatten onder meer de aanleg van met sensoren uitgeruste wegen voor verbonden auto's, verwarmde straten om ijs- en sneeuwbestrijding in de winter te vermijden en ondergrondse galerijen om de leveringen te optimaliseren. Bij de duurzame innovaties gaat het om verwarming met compost, gebouwen die volledig uit hout en hernieuwbare materialen bestaan en zonnepanelen. Op lange termijn wil Sidewalk Labs zijn energiefactuur met 85% verlagen ten opzichte van conventionele infrastructuren, belooft het “CO2-neutraal” te zijn en is het van plan voorrang te geven aan de zachte mobiliteit door te kiezen voor voetgangers-, steps- of fietspaden. “Dit project zou een belangrijke impact moeten hebben op het stedelijke leven,” glunderde Dan Doctoroff, hoofd van Sidewalk Labs en projectcoördinator. Het is een publiek geheim: de inkomsten van Google, grotendeels gegenereerd door reclame op het internet, worden opnieuw geïnvesteerd in dochterondernemingen voor onderzoek en ontwikkeling. Het nationale hoofdkantoor van Google in Toronto zou daarom een toonbeeld moeten zijn van alle innovaties die momenteel intern door Google worden ontwikkeld. Huisvesting 40% goedkoper dan de marktprijs Wanneer u dit leest, is de eerste steen nog niet gelegd. Sidewalk Labs heeft echter al een eerste stap gezet door in 2017 de projectoproep van Toronto te winnen voor de wijk Quayside, een industrieel braakliggend terrein aan de oevers van het Ontario-meer. Op deze oppervlakte V.R van bijna 5 hectare komen verschillende gebouwen voor enkele duizenden mensen. In het beste geval begint de bouw in 2021. Afgelopen juni werd een dossier van maar liefst 1500 pagina's met een overzicht van de grote lijnen van het project openbaar gemaakt. De bevolking is enigszins terughoudend: volgens sommige bewonersverenigingen kan dit futuristische stadsproject het vastgoedecosysteem van de stad in gevaar brengen, terwijl het voor anderen de bescherming van privégegevens zou ondermijnen. “We geloven nog steeds dat data een grote rol te spelen heeft in het verbeteren van de levenskwaliteit,” verdedigde Dan Doctoroff onlangs. De inwoners van Toronto krijgen zelfs optimistische vooruitzichten. Zo belooft Sidewalk Labs meer inclusie: de huisvestingsprijzen zouden 40% lager liggen dan het gemiddelde in Toronto, en de infrastructuur is niet enkel voorbehouden voor Google-medewerkers. Het wordt naar verwachting een gemengd project, bestaande uit kantoren, winkels en woningen. Eén ding is zeker: de bouw van deze intelligente stad zal in fases gebeuren. Eerst werkt het management van Sidewalk Labs aan een tiental gebouwen, waarvan het grootste 30 meter hoog zou worden. De infrastructuur zou plaats kunnen bieden aan 4.500 inwoners en 3.900 werknemers, tegen een geschatte totale kostprijs van 3 miljard dollar. Sidewalk Labs hoopt tegen 2040 de bouw van Quayside uit te breiden naar een groter gebied en belooft daarmee 44.000 rechtstreekse arbeidsplaatsen te scheppen. ● Géry Brusselmans Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 25

Smart Cities Wetgeving : het evenwicht vinden tussen privacy en gegevensgebruik Jean-François Henrotte (Lexing Belgium) is advocaat gespecialiseerd in gegevensbescherming. Hij legt uit dat de Smart City enkel ontwikkeld kan worden wanneer de AVG gerespecteerd wordt. De AVG, de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR in het Engels), is in mei 2018 in werking getreden. Kunt u voor ons de grote lijnen nog eens herhalen? “De Europese Commissie heeft de AVG in het leven geroepen om meer belang te hechten aan gegevensbescherming, rekening houdend met de ontwikkeling van technologieën en de opkomst van bedrijven als Google en Amazon. Het basisprincipe van de AVG is om de gegevens van een geïdentificeerd of identificeerbaar natuurlijk persoon te beschermen: deze persoon heeft recht op een beschermend kader voor de behandeling van zijn gegevens. Een nummerplaat wordt bijvoorbeeld gelinkt aan een identificeerbaar persoon. De verordening omkadert daar dus de behandeling van.” Worden bedrijven beperkt als ze applicaties willen ontwikkelen om gegevens te gebruiken? “De AVG is van toepassing in de 28 Lidstaten van de EU. Ze omkadert, maar verbiedt weinig. In de praktijk moet een bedrijf voortaan een register opmaken dat de voorwaarden aanduidt volgens welke de gegevens behandeld worden: hun vorm, de duur van gegevensbewaring, ... De verordening verplicht ook een privacy-beleid dat vooraf informatie verstrekt over de gegevensbehandeling. In sommige gevallen wordt er een zelfs een verantwoordelijke gegevensbescherming aangeduid. Met de invoering van de Gegevensbeschermingsautoriteit sinds mei van dit jaar, worden er meer controles uitgevoerd en zullen de eerste sancties gegeven worden. Een bedrijf kan veroordeeld worden tot een boete die kan oplopen tot 4% van zijn wereldwijde omzet, maar in de werkelijkheid zijn de boetes gradueel.” Zijn er smartphone apps die de AVG niet naleven? “Applicaties respecteren de AVG onder andere als hun beleid inzake gegevensbescherming redelijk duidelijk is. Zo kunnen de betrokken personen begrijpen hoe hun gegevens behandeld worden en kunnen ze indien nodig hun akkoord geven. We nemen het Facebook-beleid als voorbeeld: sommige alinea’s zijn zo lang en nauwelijks te begrijpen dat 26 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 V.R Jean-François Henrotte het geheel problematisch genoemd mag worden. In sommige gevallen dringt een verheldering zich echt op.” Hoe zal de situatie tussen respect voor de privacy en gegevensgebruik evolueren? “De applicaties die in het kader van een Smart City ontwikkeld worden, voeden zich met persoonlijke gegevens. Mensen zijn er zich niet altijd van bewust dat hun gegevens gebruikt worden. Aangezien die applicaties in volle ontwikkeling zijn, moet er gezocht worden naar een evenwicht zodat dit niet de spuigaten uitloopt. Zo is het bijvoorbeeld voor elk bedrijf verboden om medische of strafrechtelijke gegevens te gebruiken. Op die manier worden er bakens opgezet.” ● Géry Brusselmans Gepseudonimiseerde gegevens bieden bescherming “Het risico om mensen te identificeren door het gebruik van gegevens is relatief klein als de AVG gerespecteerd wordt”, meent Nicolas Roland (Younity), advocaat gespecialiseerd in het gebruik van persoonsgegevens. “Deze verordening definieerde drie soorten gegevens: persoonlijke gegevens, anonieme gegevens en gepseudonimiseerde gegevens, die zich halfweg tussen de eerste twee bevinden. Het gaat om gecodeerde gegevens waarvan het moeilijk is om de betrokken personen te identificeren (maar niet onmogelijk), in tegenstelling tot anonieme gegevens. De AVG moedigt eigenlijk hun gebruik aan, in plaats van persoonlijke gegevens die ‘ongecodeerd’ gemakkelijk toegankelijk zijn. Een programmaontwikkelaar moet ook het ‘privacy by design’principe toepassen. Dat houdt in dat men moet nadenken over de manier waarop de gegevens verzameld en behandeld worden. De AVG als zodanig staat innovatie dus niet in de weg.”

Mobiliteit : apps om de stad te ontlasten Deelauto's en elektrische steps vergemakkelijken de mobiliteit in de hoofdstad, maar volgens sommige specialisten moet de Brusselaar nog steeds een mentaliteitswijziging doorstaan. V.R W at als u dankzij de digitale technologie files kon vermijden? Dankzij de nieuwe ‘Smart Mobility’ wordt die hypothese elke maand ietwat reëler. In 2017 schakelde auto-importeur en -distributeur D'Ieteren een versnelling hoger door Lab Box te lanceren, een ‘start-studio’ gewijd aan de verbonden mobiliteit. “De start-studio is een soort laboratorium waarin een intern team apps ontwikkelt om de mobiliteit in de steden te vergemakkelijken,” vertelt Michaël Grandfils, hoofd van Lab Box. Momenteel werken ze aan zes toepassingen, waarvan de bekendste waarschijnlijk Poppy is, als vervanging van deelauto Zipcar. Laten we ook Skipr (foto hiernaast) niet vergeten, een dienst die verschillende oplossingen biedt (metro, auto, scooter...) om van punt A naar punt B te gaan, of MyMove, dat werknemers van een bedrijf een alternatief biedt voor bedrijfswagens. Lab Box is niet het enige initiatief rond verbonden mobiliteit. Uiteraard vermelden we hier ook MO, een ruimte die bedoeld is voor 2.0-initiatieven op vlak van mobiliteit, en dat Beci promoot. Daarnaast werkt ook Brussel Mobiliteit, een openbare dienst van het Brusselse Gewest, aan dit thema. “Het idee van Brussel Mobiliteit is vooral gebruik maken van technologie om diensten te beheren, zoals de verkeerslichten, coördinatie van de werven of de intensiteit van verlichting in de stad,” zegt Camille Thiry, communicatieverantwoordelijke bij Brussel Mobiliteit. “Tegelijkertijd delen we open data, zoals over de ligging van de zones 30 of de fietsinfrastructuur, om zo startende bedrijven te helpen hun eigen toepassingen te ontwikkelen.” Het is duidelijk dat mobiliteit niet de grootste troef is van Brussel. Toch zit er beweging in, vooral dankzij de goedkeuring in maart van het mobiliteitsbudget, dat werknemers een alternatief wil bieden voor de bedrijfswagen. Brussel inspiratie putten in Madrid, Lyon of Wenen. Er bestaan nog steeds obstakels voor de ontwikkeling van Smart Mobility, zegt Michaël Grandfils: “In Brussel heeft de gebruiker toegang tot de meeste toepassingen die ook elders in Europa bestaan – scooters, gedeelde elektrische fietsen of multimodale verplaatsingsdiensten. Uit een studie is echter gebleken dat België een van moeilijkste landen is om een mobiele applicatie te implementeren. De Belgen, en dus ook de Brusselaars, zijn nog steeds zeer gehecht aan hun auto en staan niet allemaal open voor nieuwe gedeelde mobiliteitstoepassingen. Er is een mentaliteitswijziging nodig, met name door sociale secretariaten en hr-managers te overtuigen en de voordelen van de daarmee samenhangende mobiliteit uit te leggen.” Deskundigen kijken qua mobiliteit graag naar de trends in andere Europese steden. “Metropolen als Madrid of Moskou geven al het goede voorbeeld,” zegt Michael Grandfils. “Daarnaast zijn nieuwe apps in Brussel steeds mogelijk. Denk maar aan de starter ViaVan, een openbaarvervoerdienst met de auto of bestelwagen.” Wat Brussel Mobiliteit betreft, legt Camille Thiry uit dat het Brussels Gewest “vooral werkt aan de connectiviteit van de stad door in te zetten op een betere coördinatie van de verkeerslichten of wervenzones dankzij de digitale technologie. We kijken ook naar initiatieven in steden met een relatief gelijkaardige structuur als Brussel, zoals Wenen of Lyon. We hebben deze oefening met name uitgevoerd in het kader van Good Move, het Gewestelijk Mobiliteitsplan, dat deel uitmaakt van een dynamische en participatieve aanpak.” ● Géry Brusselmans Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 27

Smart Cities “Ook de burger kan helpen, Brussel properder te maken” De burger kan via de app Fix My Street bepaalde openbare overtredingen melden. Een voorbeeld van verantwoordelijk burgerschap. H ebt u een hoop vuilnis op uw stoep gevonden? U kunt dit melden dankzij de mobiele toepassing en de website Fix My Street. De app werd ontwikkeld door het Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest (CIBG). U plaatst een foto en commentaar en Net Brussel krijgt hier een melding over. “Brussel Mobiliteit lanceerde Fix My Street in 2013, op initiatief van minister Brigitte Grouwels, die destijds bevoegd was voor mobiliteit en informatica”, verklaart Michaël Timmermans, coördinator van de Fix My Streettoepassing. “De app is bedoeld om problemen op de weg aan de kaak te stellen. Er zijn ondertussen regelmatig wijzigingen aangebracht, en in 2017 hebben we de toepassing opengesteld voor diensten die verband houden met Net Brussel.” Dit jaar ging de toepassing echt boomen. “In 2018 kreeg Fix My Street in totaal 40.000 meldingen van overtredingen. Alleen voor de maand september 2019 hebben we er al meer. Het aantal gebruikers neemt elke maand toe. Van deze 40.000 gemelde overtredingen hebben 17.000 te maken met afval. Duidelijk de voornaamste bron van problemen.” Gebruikers kunnen ook andere overtredingen via de app melden. Zo bijvoorbeeld problemen met wegmarkeringen (voetgangersoversteekplaatsen, waarschuwing voor een kruispunt, enz.), bewegwijzering, verlichting of straatmeubilair. “Burgers, maar ook steeds vaker professionals gebruiken de toepassing,” vervolgt Timmermans. “Sinds 2018 is 65% van de gebruikers burgers, naast 35% professionals, waaronder gemeenschapswachten, gemeentelijke ambtenaren en politieagenten. We proberen hen er regelmatig van te overtuigen om de app te gebruiken.” Een platform voor videobewaking door de burger Fix My Street is het bewijs dat een inwoner dankzij Smart City betrokken kan raken bij zijn stad. Ook andere toepassingen waarin de burger een rol speelt kunnen een verbetering teweegbrengen op andere gebieden van algemeen belang, zoals de veiligheid. Deze toepassingen zijn echter nog niet allemaal operationeel op ons grondgebied. De Israëlische 28 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 V.R Een concreet voorbeeld uit de app: sluikstorten gemeld via deze foto, Baksteenkaai. Opgelost. starter Carbyne ontwikkelde bijvoorbeeld c-Now. Deze app is bedoeld om de politie te waarschuwen als er misdrijven plaatsvinden. Als u bijvoorbeeld getuige bent van agressie in de metro, kunt u dit met uw smartphone filmen, een geluidopname maken of een sms sturen. Deze informatie wordt vervolgens doorgestuurd naar c-Now, verbonden met de veiligheidsdiensten van de stad. Een verantwoordelijke van Carbyne wijst er op dat “deze toepassing de tijd die een operator van een alarmcentrale nodig heeft om in te grijpen, verkort tot een gemiddelde van 50 seconden.” De toepassing is al in gebruik in landen als de Verenigde Staten of Israël, maar blijft controversieel. Sommige verenigingen spreken van een inbreuk op de vrijheid. Kan een anonieme burger feiten aanklagen die hij zelf als gevaarlijk beschouwt, zonder voorafgaande beoordeling door de politie? Hoe zit het met burgers die zonder hun medeweten gefilmd worden op een privéplek? In 2018, twee jaar na de aanslagen van Nice, startte burgemeester Christian Estrosi een testfase, waarbij 2000 vrijwilligers de app konden uitproberen. “Ieder van ons moet een geëngageerd burger worden, een acteur van onze eigen veiligheid en dus van onze collectieve veiligheid”, verklaarde hij destijds. “De technologie maakt het mogelijk, waarom zouden we het ons dan ontzeggen?” Twee maanden later onderbrak de Cnil, de ‘politie’ van de digitale technologie in Frankrijk, de testfase. Ze beschouwde de toepassing als te opdringend. Volgens onze informatie is de komst van een dergelijke app niet voorzien in het Brusselse Gewest.● Géry Brusselmans

JE DAK IS GOUD WAARD IN BRUSSEL! Ontdek hoeveel je dak kan opbrengen met zonnepanelen. Doe de test op zonnekaart.brussels

Smart Cities Administratie: groeiend succes voor het Irisbox-loket Sinds 2006 maakt het online loket Irisbox administratieve stappen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest makkelijker. Tegen het einde van 2019 zou het platform 280.000 aanvragen bereikt moeten hebben. V.R E en halve dag vrijaf om een document bij de gemeente af te halen? Dat hoeft niet meer. Via Irisbox kunt u met enkele muisklikken uw gezinssamenstelling, geboorteakte of bewonerskaart downloaden. Meer dan 300 documenten van de gemeenten en gewesten zijn via de applicatie en website beschikbaar. De dienst werd in 2006 opgericht en kent een groeiend succes. “Het jaar waarin het elektronisch loket ontstaan is, telden we 131 documentaanvragen”, vertelt Céline Vanderborght, Smart City Manager bij het Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest (CIBG). “Eind juli 2019 hebben we het aantal aanvragen van heel 2018 al overschreden, namelijk 162.000. Tussen 2017 en 2018 kenden we al een stijging van 50% en voor 2019 rekenen we op een totaal van 280.000 aanvragen.” De voornaamste gebruikers zijn burgers, maar eveneens bedrijven. “Parkeerkaarten, aanvragen voor tijdelijke bezetting van de openbare weg (verhuizing, filmopname, etc.), maar eveneens adreswijzigingen worden steeds vaker aangevraagd”, gaat Céline Vanderborght verder. “De applicatie wordt regelmatig geüpdatet. Onlangs hebben we slimme formulieren en nieuwe authentificatiesystemen ingevoerd en we proberen de samenwerkingen met de gemeenten te benadrukken: het platform biedt een unieke toegang voor de aanvragen van gewestelijke en gemeentelijke documenten.” Het zal vooral een uitdaging zijn “om de begrijpelijkheid van administratieve documenten te blijven verbeteren.” Easy.brussels vereenvoudigt administratieve stappen Eind 2015 werd er zelfs een Brussels agentschap opgericht om die administratieve stappen te vereenvoudigen: Easy. brussels. “Het is de taak van Easy.brussels om een netwerk te creëren opdat alle leidende ambtenaren van de besturen 30 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 met elkaar zouden gaan praten” verduidelijkt Cathy Marcus, directrice van Easy.brussels. “Zo organiseren we ook om de twee maanden stuurcomités met de vertegenwoordigers van alle besturen. Bepaalde verantwoordelijken delen ons mee dat er nood is aan vereenvoudiging. Een zogenaamd ‘complex’ administratief proces wordt op basis van twee criteria geanalyseerd: het aantal stappen dat een burger moet ondernemen en het aantal overheidsdiensten dat een document doorloopt. Eens de nood vastgesteld is, starten we een onderzoek naar maatregelen voor administratieve lasten om te zien hoe we dit kunnen vereenvoudigen.” Easy.brussels, wiens rol zich ook uitstrekt tot de Brusselse gemeenten, laat vervolgens de betrokken gemeenten de meest geschikte methode toepassen. Concreet heeft Easy.brussels op gewestelijk niveau al enkele Europese regels aangewend (overheidsopdrachten, elektronische facturatie, enz.) en vereenvoudigt het agentschap een aantal administratieve stappen in opdracht van Actiris, Leefmilieu Brussel en onlangs nog DBDMH, de Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp. Dankzij de nieuwe Once onlyordonnantie, die binnenkort in werking treedt in het Brussels Gewest, zou die vereenvoudigingsprocedure moeten uitgebreid worden. “Het idee van de ordonnantie is dat een persoon maar naar één bestuur moet om documentgegevens in te vullen”, benadrukt Cathy Marcus. “Het bestuur zal zo de gegevens moeten aanvullen die opgevraagd worden door andere Brusselse besturen.” Volgens een studie van Easy.brussels zouden Brusselaars gemiddeld 2,3 administratieve stappen per jaar ondernemen. En 71% van de Brusselaars wil niet meer steeds dezelfde informatie voor verschillende documenten opsturen. Maar opgelet: 69% van de Brusselaars zou de fysieke loketten willen behouden. ● Géry Brusselmans

Smart Cities Gezondheid: technologie ten dienste van de patiënt De vergrijzing van de bevolking en de groei van de thuishospitalisatie vereisen de verdere ontwikkeling van de digitale gezondheid in Brussel. V.R E en geïmmobiliseerde patiënt kan van zijn ziekenhuisbed vallen zonder dat de zorgverleners zich daarvan bewust zijn. “Een verpleegkundige of arts moet echter weten wanneer een patiënt valt, zelfs als deze zelf opnieuw rechtstaat,” vertelt Jérôme Laurent-Michel, een van de oprichters van de Brusselse starter MintT. Deze voormalige verpleger ontwikkelde in Brussel samen met een klein team een valdetector (foto hierboven). Via een 3D-sensor in de hoek van de kamer van de patiënt kunnen de valtijden en -frequentie van een patiënt opgevolgd worden. “Weten hoe vaak een patiënt valt laat toe om zijn kwetsbaarheid in te schatten en zo de beste zorg te verlenen,” vervolgt hij. MintT wordt sinds zijn commercialisering in januari 2009 onder meer gebruikt door het SintPietersziekenhuis in Brussel en het Centre Hospitalier de Wallonie Picarde in Doornik (CHWapi). “Er zijn al een honderdtal kamers aangesloten en we ontwikkelen de markt in België en Frankrijk,” aldus de enthousiaste Eric Krzeslo, CEO. De dienst die MintT mee ontwikkelde is een van de concrete uitwerkingen van de vele startersups die actief zijn rond e-health, of ‘digitale gezondheid’. Sommigen zijn zelfs al bekend in het buitenland, zoals LindaCare, een hartmonitoringsysteem voor patiënten op afstand, of MoveUp, waarmee patiënten thuis revalidatieoefeningen doen. In 2013 werd er op het gebied van e-gezondheidszorg in het Brusselse Gewest zelfs een cluster gelanceerd. Dat bundelt en ontwikkelt initiatieven. “Toen we zes jaar geleden begonnen, waren er een tiental bedrijven actief in de e-gezondheidszorg. Vandaag zijn het er 55,” weet Azèle Mathieu, coördinator van de cluster Lifetech. brussels. "Brussel staat open voor starters rond e-gezondheid" De meeste deskundigen zijn het erover eens: digitale gezondheid kan enkel groeien, vooral omdat de mens de hoeveelheid gegevens niet langer kan verwerken. Zelfs op Belgische schaal wijzen enkele indicatoren erop dat e-gezondheidszorg een mooie toekomst tegemoet gaat. De Belgische samenleving vergrijst inderdaad en onder impuls van Maggie De Block zet de federale regering zich in voor thuishospitalisatie, om de ziekenhuizen te ontlasten. “Thuiszorg zal de komende jaren waarschijnlijk groeien,” zegt Azèle Mathieu. "In de eerste plaats om politieke redenen, maar ook omdat er een toename is van chronische ziekten en langdurige patiënten. Mensen willen niet altijd in het ziekenhuis opgenomen worden. Daarom speelt technologie een rol bij het faciliteren van thuishospitalisatie.” Maar is het Brusselse Gewest een pionier op het gebied van e-gezondheidszorg? “We kunnen niet echt beweren dat Brussel een voorloper is, maar het staat op Europees vlak relatief sterk,” merkt Azèle Mathieu op. “Andere Europese hubs vragen ons om mee deel te nemen aan gedachtewisselingen. Ons ecosysteem is levend en dynamisch. Financiering door de overheid is toegankelijk en we trekken ook buitenlandse starters aan. Op het vlak van veilige gegevensuitwisseling staat bovendien Brussel aan de top.” Eric Krzeslo, CEO van MintT, gelooft dat België een goed gastland is. “Je zou kunnen denken dat het kleine en geregionaliseerde België niet meteen de beste plaats is om een starter rond e-gezondheid te ontwikkelen. In de praktijk ontstaan echter vele starters in dit ecosysteem – en kennen ze een zeker succes. Bovendien kunnen deze startende ondernemingen financiële steun van de overheid genieten.” ● Géry Brusselmans Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 31

Smart Cities Sociaal : "4 burgers op 10 lopen risico op digitale uitsluiting" Het is de taak van Tania Maamary, coördinator digitale inclusie voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, om iedereen toegang te bieden tot de digitale wereld. U bent de eerste coördinator digitale inclusie voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Waaruit bestaat uw taak? “In december 2018 heeft de Brusselse regering een actieplan goedgekeurd bestemd voor digitale inclusie, namelijk mensen uit de digitale kloof toegang bieden tot het digitale. Dit plan bestaat uit vier pijlers: acties ontwikkelen op gewestelijk vlak, aanbevelingen op het vlak van de gemeenten, het structureren van de OCR’s, de Openbare Computerruimtes, en de communicatie daarrond beheren. Als coördinator digitale inclusie, een functie die dit jaar in februari in het leven is geroepen, heb ik tot taak om die vier pijlers te implementeren. ” V.R Tania Maamary, coördinator digitale inclusie Hoe definieert u de digitale kloof? “De term wordt gebruikt om de ongelijkheden aan te duiden wat betreft de toegang tot digitale technologieën (toegang tot een computer, een kwaliteitsvolle internetverbinding, ...), het gebruik ervan en het vermogen van de personen om het gebruik te begrijpen. Ook al stijgt het aantal gezinnen met internettoegang beduidend, toch blijft voor een deel van de bevolking de kennis van IT-hulpmiddelen problematisch. Naargelang leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, inkomensniveau enz. bestaan er verschillende groepen die zich in die digitale kloof bevinden. Een alleenstaande 65-plusser loopt meer risico, net zoals mensen met een lager inkomen of een lager opleidingsniveau.” Bestaan er statistieken over de digitale inclusie in Brussel? “Onlangs heeft het BISA (perspective.brussels) cijfers gepubliceerd over de toegang tot ICT en het gebruik ervan door Brusselaars. Volgens die studie hadden in 2018, 8 huishoudens op 10 in het Brussels Gewest een breedbandconnectie. Een studie die gepubliceerd werd door de Koning Boudewijnstichting toont anderzijds dat 4 op de 10 personen risico lopen op digitale uitsluiting en dat 12% 32 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 van de Belgen geen vaardigheden bezit of geen gebruiker van het internet is.” Wat zijn de doelstellingen voor 2019 in verband met de digitale inclusie in Brussel? “Het idee is om de meest kwetsbare groepen te bereiken, om hen in het bijzonder toegang te geven tot de online administratieve stappen. Dat wordt mogelijk gemaakt door de ontwikkeling van OCR’s, de Open Computerruimtes. Dat zijn centra waar gratis of tegen een sociaal aanvaardbaar tarief gebruik kan gemaakt worden van computers en waar begeleiders klaarstaan met advies. Wij hebben een charter opgesteld waardoor we de OCR’s kunnen voorzien van een kwaliteitslabel doordat ze aan kwaliteitscriteria voldoen. Op dit moment zijn er een tiental OCR’s met een kwaliteitslabel maar we streven naar 25 voor eind 2019. Laten we ook CABAN, Brusselse actoren voor Digitale Geletterdheid, niet vergeten, die OCR’s en de opleidingsmogelijkheden met betrekking tot ICT optimaliseert. We zorgen eveneens voor een gedeelte communicatie om alle belanghebbende actoren te laten kennismaken met de diensten: tehuizen, scholen, Actiris, OCMW en Bruxelles Formation.” ● Géry Brusselmans Molenbeek, de meest kwetsbare gemeente Eind 2017 hebben drie onderzoeksters van de ULB een analyse geleverd van de digitale kloof in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ze hebben alle 19 Brusselse gemeentes een “digitale kwetsbaarheidsscore” gegeven. Op basis van criteria als leeftijd, opleidingsniveau, werkloosheidsgraad of sociale huisvesting kent de studie scores van 1 tot 5 toe (5 komt overeen met de grootste digitale kwetsbaarheid). Het blijkt dat Molenbeek (4,3/5) en Sint-Joost (4,1) de meest kwetsbare gemeenten zijn; de minst kwetsbare gemeenten zijn Elsene (2,1) en Sint-Pieters-Woluwe (1,9).

Dynamiek MVO: van bestaansreden tot bestaansrecht V.R Is winst genoeg om het bestaan van een bedrijf te rechtvaardigen? Steeds minder. Aan de werelden medeburgers, aan de klanten, werknemers en aandeelhouders moet het bedrijf nu aantonen dat het zich betert om de versnelling van de klimaat- en sociale veranderingen een halt toe te roepen . Iedereen tracht nu zijn "nieuwe reden van bestaan" te definiëren, met wisselend succes1 . [Coproductie] E nkele recente studies en statistieken2 bewijzen dat de toekomst er milder uitziet voor degenen die hun deel van de verantwoordelijkheid opnemen, zowel individueel als collectief, om de economie aan te passen aan de klimaatnood. Economische actoren op alle niveaus zijn hiervan overtuigd. Dit blijkt uit de groeiende belangstelling voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO of CSR voor "Corporate Social Responsibility"). Een van de laatste die deze richting kozen, was de Medef (de Franse werkgeversorganisatie), die heel trots "optreedt voor een verantwoorde groei" ... Geloofwaardig? Deze retoriek zal verdacht lijken voor al wie vindt dat "groei" op zijn minst opnieuw moet worden gedefinieerd. Vals spelen niet meer mogelijk Green washing kan niet langer door de beugel. Waarden zijn overmatig gehanteerd en onbenullig geworden. MVO is verdronken in een overvloed aan literatuur en schraal bewijsmateriaal. Maar tegenover de kwestie van de "reden van bestaan" staan we met de mond vol tanden: van vals spelen kan hier geen sprake zijn. Als merken dat toch doen, riskeren ze te struikelen. Adidas in de Verenigde Staten staat op de rand van de afgrond sinds de New York Times in juli 2019 het concept van rassendiscriminatie binnen het bedrijf aan het licht bracht, terwijl Adidas zijn communicatie afstemt op opinieleiders in de zwarte gemeenschap. Ook Emmanuel Faber, CEO van Danone, had het benauwd toen Marokko het merk ging boycotten. Tegenwoordig pleit hij voor de verantwoordelijkheid van de merken in de aanpak van de uitdagingen van de mensheid. "Als een bedrijf als Danone GGO's laat vallen", stelt hij, "dan heeft dit een impact op miljoenen hectares.” Een merk is een referentie. Degene die mislopen vallen op. Maar een merk dat de goede richting volgt, heeft er veel bij te winnen. 1 Laatste IPCC-rapport: de planeet is gemiddeld 0,87°C warmer geworden. Gegevens verkregen door vergelijking van de perioden 1850-1900 en 2006-2015. Tijdens de referentieperiode zijn de oppervlaktetemperaturen van de continenten gemiddeld met 1,53°C gestegen. 2 2015 The Sustainable Imperative Nielsen & 2017 Edelman Earned Brand: 66% van de consumenten is bereid meer te betalen voor duurzame merken en 67% koopt voor het eerst een merk omdat de positionering ervan overeenstemt met hun standpunt als consument. 2016 Deloitte Millennial Survey: Van de 7.700 "millenials" die in 29 landen zijn ondervraagd, zegt 88% van de "millenials" die minstens 5 jaar in hun organisatie wensen te blijven, dat hun organisatie een reden van bestaan heeft. 2016 Purpose at Work, LinkedIn: op een steekproef van 26.151 leden in 40 landen is 73% van de doelgerichte mensen tevreden met hun werk. De "reden van bestaan" is niet zomaar een andere belofte. De reden van bestaan wordt volledig betrokken bij het merk door uit te leggen wat dit merk echt vertegenwoordigt. De reden van bestaan engageert het merk, maar verdedigt het ook, zolang het overeenstemt met zijn werking, zijn projecten en ambities. Het ontstaan van een nieuwe reden van bestaan, afgestemd op de crisissituaties die voortvloeien uit het klimaatvraagstuk, heeft op het eerste gezicht te maken met communicatie. Toch vereist dit een veel dieper denkproces: het gaat hier om een echt bedrijfsproject. Het is een boeiende uitdaging, die moed vereist voor een diepgaande herpositionering. ● Beatriz Vilchez-Silva en Pierre Rode – La Colmena hi@la-colmena.eu https://la-colmena.eu/en/ +32 487 96 07 82 Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 33

Transitie Hoe nuttig is de circulaire economie voor uw bedrijf? Als economisch model met een systeemvisie zit de circulaire economie de laatste jaren in de lift. Met als grote voorbeeld de natuur (die alles hergebruikt) wil deze discipline afval opnieuw in de productiecyclus brengen, als een echte grondstof. Veel bedrijven konden op die manier al besparen en werkgelegenheid creëren. U binnenkort ook? “Z ero waste” is geen slogan, maar al 35 jaar de realiteit in La Ferme Nos Pilifs, een maatwerkbedrijf aan de noordrand van Brussel. 145 werknemers met een handicap voeren er in een natuurdomein van 5 ha talloze proefprojecten uit inzake ecologie, recyclage, duurzame voeding en ecologisch tuinieren. Zij voeren onafgebroken innovatie hoog in het vaandel. Bout2Bois, laureaat BeCircular 2016 “In 2017 lanceerde Nos Pilifs het project Bout2Bois. Het past perfect in de circulaire economie, want met recuperatiehout dat anders toch maar vernietigd zou worden, creëert het nieuwe voorwerpen. Die worden verkocht in ons tuincentrum of op maat gemaakt voor bedrijven in het kader van B2B-projecten”, zegt Éric Frère, een van de initiatiefnemers van het project. Het project Bout2Bois werd door Leefmilieu Brussel uitgeroepen tot laureaat van BeCircular 2016. Het vertrok van de vaststelling dat tuin-, bouw- of verpakkingsafval nog te vaak in een container terechtkomt, terwijl recyclage perfect mogelijk is. “Oorspronkelijk wilden wij het tuinafval recycleren dat de boerderij elke dag produceert. Maar wij merkten al snel dat een efficiënte productie alleen maar mogelijk was door bij het project ook externe partners te betrekken.” La Ferme Nos Pilifs nam vervolgens contact op met Brusselse bouw- en transportbedrijven en geeft nu een tweede leven aan hun houtafval. “Wij recupereren gratis hun hout, zodat de bedrijven minder moeten uitgeven voor hun afvalverwerking. Om te verhinderen dat het recuperatiehout zelf afval zou worden, gebruiken wij het hout van de beste kwaliteit om objecten ‘made in Pilifs’ te maken, zoals nestkastjes. Wat overblijft wordt gekliefd om er aanmaakhout van te maken, kattenbakvulling of zaagsel om werkplaatsen te reinigen. En zo is de cirkel helemaal rond.” 34 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 V.R Nos Pilifs gebruikt recuperatiehout om nieuwe voorwerpen te creëren, zoals dit netskastje. Deze circulaire logica helpt ons om de lineaire aanpak van ons economisch systeem (ontginnen-produceren-consumerenwegwerpen) te doorbreken. De Belgische bedrijven en gezinnen produceren momenteel iets meer dan 63 miljoen ton afval per jaar. De politiek en de financiële instellingen beseffen dat dit moet veranderen. Daarom wordt er steeds gemakkelijker financiering verleend aan projecten met een andere kijk op de economie. De Europese Commissie heeft dan weer vijf prioritaire sectoren voor een snellere transitie afgebakend: kunststoffen, voedingsafval, kritische grondstoffen, bouwafval, biomassa en biomaterialen. Eric: “Door het grote enthousiasme voor het project Bout2Bois kon al 13 ton hout worden opgewaardeerd en vonden 5 mensen een baan. Bovendien kunnen wij u houten objecten te koop aanbieden met waarschijnlijk de laagste koolstofafdruk van Brussel.” Met deze hoopvolle boodschap eindigt ons bezoek aan het grote tuinhuis dat Eric en Joël, de schrijnwerker van de boerderij, twee jaar geleden hebben verbouwd tot een timmerwerkplaats. En de geur van vers zaagsel blijft ons nog lang achtervolgen …● Nancy Demaude Waar financiering vinden? • Bij het Brussels Gewest, wanneer u uw project indient: tot 50% financiering, voor maximaal € 80.000. Meer informatie op www.circulareconomy.brussels • Bij de banken : sommige banken, zoals Belfius, beschikken over specifieke kredietlijnen voor projecten in verband met de circulaire economie. • Bij de LIFE- en Horizon 2020-programma’s van de Europese Commissie.

Da’s logisch. g PMD sorteren op het werk ook. PMD sorteren is makkelijk, goed voor het milieu en bovendien verplicht. De werkvloer heeft een eigen logica. Maar het meest logische is PMD sorteren, net zoals thuis. Begin ermee en krijg een welkomstpremie. Meer info en voorwaarden op desorteerwinkel.be

Restart Plaats voor de mens in een faillissement? Voor de ondernemer betekent een faillissement zowel een professionele als een persoonlijke mislukking. Meestal gaat de aandacht echter alleen naar de cijfers, de schulden en de verliezen. Welke plaats krijgt de menselijke factor in faillissementsprocedures? Nicolas Keszei, journalist voor het financiële dagblad L'Écho, geeft zijn standpunt. V.R N a vele uren bij de Ondernemingsrechtbank te hebben doorgebracht, heeft Nicolas Keszei heel wat faillissementsprocedures bijgewoond. Hij vindt de plaats van de mens in deze procedure nogal dubbelzinnig. "Rechters zijn meestal zeer humane en attente mensen, maar in de rechtszaal is er niet echt ruimte voor gevoelens bij faillissementsverklaringen. De procedure duurt amper 5 minuten: de ondernemer bekent het faillissement, dat onmiddellijk daarna wordt uitgesproken." De betrokkenen mondig maken Anderzijds neemt de menselijke factor volgens hem een enorme plaats in gerechtelijke reorganisatieprocedures (GR). "Vroeger werd de GR (toen 'concordaat' genoemd) beschouwd als de voorhoede van het faillissement. Tegenwoordig is er veel veranderd en zijn GR’s er echt op gericht om ondernemers in moeilijkheden te redden, om activiteit en werkgelegenheid te behouden." Een goed en tijdig ingediende GR leidt vaak tot succes. Door de vorderingen terug te brengen tot 15% van hun initiële waarde, kan het bedrijf meestal worden gered. “Nadeel is dat heel vaak de kleine leveranciers van dit bedrijf die last moeten dragen en op hun beurt in moeilijkheden verzeilen door een soms torenhoog verlies", weet Nicolas Keszei. "Tijdens een GRP geven de rechters het woord aan al deze leveranciers of aan de werknemers van het bedrijf. Ook al zal de rechtbank uiteindelijk een besluit nemen om bijvoorbeeld zoveel mogelijk banen veilig te stellen of om het passief van de failliete onderneming maximaal te dichten, toch krijgen de betrokken personen de kans om hun stem te laten horen, hun angsten te uiten, enz.” Een cultuur- en generatieprobleem Nicolas Keszei stelt vast dat de perceptie van een 36 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 faillissement in de samenleving uiterst negatief blijft. "Een faillissement wordt beschouwd als een mislukking. Persoonlijk ben ik het met deze visie helemaal niet eens. Voor mij maakt een faillissement deel uit van een carrièrepad waarin iedereen kan struikelen. We moeten de agressieve verwerping van ondernemers die failliet zijn gegaan, een halt toeroepen." Hij verheugt zich echter een mentaliteitsverandering, vooral op politiek en gerechtelijk vlak. "Er is duidelijk bereidheid om failliete ondernemers te helpen en hen in staat te stellen een nieuwe activiteit van stapel te laten lopen. De nieuwe Europese richtlijn en de wet op de tweede kans leveren hiervan het bewijs." Deze mentaliteitsverandering verloopt echter zeer langzaam. "Het is een cultuur- en generatieprobleem. Ik geloof dat verandering gedeeltelijk zal afhangen van de nieuwe generatie, die een veel minder lineaire kijk op carrières heeft en meer projectgericht werkt. Deze jonge ondernemers ontwikkelen een activiteit, richten een starter op en beginnen aan iets anders als het vorige niet werkt. De sector van de nieuwe technologieën ondergaat bijvoorbeeld veel meer mislukkingen, maar die worden daar beter aanvaard.” Programma's zoals reStart zijn o.a. gericht op bewustmaking en mentaliteitsverandering. "Een tijdrovend proces, maar je moet er in geloven. Honderd jaar geleden werden alleenstaande moeders door het slijk gehaald. Dat is nu niet meer het geval. Laten we hopen dat dit ook zo zal zijn voor gefailleerde ondernemers. Wat ik vandaag in de rechtbank zie, is al zeer bemoedigend.” ● Gaëlle Hoogsteyn Contact : Eric Vanden Bemden, Conseiller reStart ; 02 563 68 56 - evb@beci.bem

Bedrijven in moeilijkheden Uw bedrijf draait iets minder vlot dan gewoonlijk. De cashflow is misschien wat krapper, maar, och, niets om zich zorgen over te maken, nietwaar? Tja … Net als bij de griep, vallen de eerste symptomen van "bedrijfsziekte" niet altijd op. Om u te helpen gevaar op te sporen, stelde het COm (Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden), met steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Beci, een preventieve risicoanalyse op. Op tijd reageren is de boodschap! Uw zaak draait vlotjes? Neem toch even de tijd om dit te controleren ... Z es maanden! Volgens de deskundigen van het COm volstaat een half jaar om een gecompromitteerde situatie te recht te trekken – of de situatie te laten verslechteren tot wanneer het bedrijf het onderspit delft. Maar diezelfde experts stellen duidelijk dat als ondernemers sneller reageren op de eerste turbulentie, 80% van de problemen kunnen worden verholpen. Besteed daarom regelmatig kleine momenten aan een tussentijdse balans en vraag eventueel een extern oordeel. Zo kunt u bepaalde elementen of vermoedens bevestigen, andere dingen ontdekken en vooral een andere, kritische en neutrale blik werpen op de situatie. Veel ideeën ontstaan uit bijeenkomsten met andere en/of externe waarnemers, naast het inboezemen van nieuwe energie aan de teams. Waarom een balans als alles goed gaat? Dat vragen veel ondernemers zich af (of net niet). Maar wat stellen we helaas vast? Ze doen het zeker niet wanneer alles goed gaat en zeer zelden wanneer ze op de klippen riskeren te lopen. Ze geven dan de voorkeur aan noodmaatregelen die niet op de werkelijke problemen zijn gericht. Dit valt best te vergelijken met gezondheid en ziekte: waarom zou je naar de dokter stappen als je niet ziek bent? Wel, precies: om ziekte te voorkomen! 6 maanden volstaan om een gecompromitteerde situatie recht te zetten of het bedrijf te zien kapseizen. Om effectief de balans op te maken, begin je best met jezelf (op je eentje) de juiste vragen te stellen, of de vragen die professionals hebben bedacht. Beantwoord die openhartig. Vergelijk vervolgens de antwoorden en resultaten met die van het team, of van een externe adviseur. Dezelfde vragen die aan hem worden gesteld, zullen misschien gelijkaardige antwoorden opleveren, maar – wie weet? – eventueel ook een andere kijk op zaken. In elk geval stof genoeg om een denkproces, een debat of nieuwe oplossingen op gang te brengen. Herhaal de diagnose, bijvoorbeeld jaarlijks. Dit is bijzonder leerrijk om veranderingen te meten. Een vergelijking met andere bedrijven van ongeveer dezelfde omvang in uw sector en uw regio zal de diagnose bovendien een nieuwe dimensie geven. Neem dus de tijd om de balans op te maken. Zo stelt u uw toekomst veilig, anticipeert u op zorgen en vindt u, zonder druk, de beste manieren om uw bedrijf te herstructureren of te ontwikkelen. Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 37 © Getty

Bedrijven in moeilijkheden Welke indicatoren? Kies voor een transverse diagnose die financiële, logistieke, strategische of managementindicatoren meet. Ook juridische aspecten laat u best aan bod komen. Zo krijgen de zichtbare symptomen een verklaring en gaat u meteen voor de echte oplossingen: gericht op de oorzaken van de moeilijkheden of op de werkelijke risico's. De te controleren indicatoren hangen natuurlijk af van het profiel van de onderneming: een handelszaak, een B2B KMO en een kleine ambachtelijke onderneming verdienen elk bijzondere en specifieke aandacht. Voorbeelden van te controleren parameters: visie, teamsterkte, aanpassingsmoeilijkheden, latente conflicten tussen partners, het aandeel van nieuwe producten in de omzet, het gewicht van de klanten of leveranciers, de positie ten opzichte van de concurrentie, de winstgevendheid, de evolutie van de middelen, de evolutie van de wettelijke bepalingen, de weerslag van de mobiliteit ... Oppervlakkige of diepgaande diagnose Dankzij de subsidies van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de inbreng van Beci werd een preventieve diagnose ontwikkeld, voor alle ondernemers in het Gewest. De diagnose bestaat in verschillende versies. Aan de hand van 15 "flash"-vragen (méér in de uitgebreide versie) kunt u de balans opmaken van de situatie. U krijgt als ondernemer aanbevelingen op basis van de resultaten en u wordt verwezen naar een veelheid aan oplossingen, evenementen of partners. Deze diagnose berust op de dagelijkse observatie van ondernemers binnen het COm. Nu al bijna 15 jaar lang hebben enkele duizenden van hen hun ervaringen, moeilijkheden, uitdagingen, vragen aan het COm voorgelegd... om passende oplossingen te vinden. Ook Beci volgt dagelijks de trends, gevaren en kansen op de voet en kon op die manier de voornaamste factoren voor succes in de toekomst identificeren. De diagnose zal zich waarschijnlijk verfijnen, met al wat de tijd ons zal brengen aan nieuwigheden, gedeelde ervaringen en nieuwe bijdragen van deskundigen. De eerste tests zijn overtuigend. Een aangepaste risicodekking, een sterkere waardepropositie, de integratie van digitale en nieuwe technologieën, de ontwikkeling van eenvoudige en praktische dashboards, het inzetten van schaaleffecten, het beroep op een flexibele logistiek, de herziening van distributiekanalen, een beter evenwicht in het productportfolio, een nieuwe benadering van de productiekosten … Zie daar enkele resultaten die ondernemers behalen na een diagnose. Neem de tijd om de balans op te maken. Het kost niets en kan zeer winstgevend zijn! ● Olivier Kahn, coördinator van het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden 38 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Wat het COm vaststelt ➜ 80% van de problemen zou optimale oplossingen vinden als ze waren voorspeld. ➜ Er bestaan geen rustige sectoren meer: alle beroepen ondergaan omwentelingen – en bovendien steeds sneller. ➜ Het lijkt zinloos om de balans op te maken: "Wij weten wat goed gaat en wat niet". Uit de resultaten blijkt echter dat het altijd loont om daar enige tijd aan te besteden. ➜ Troeven, kwetsbaarheden en hefbomen zijn slecht geïdentificeerd. ➜ Tijd is de beste bondgenoot van ondernemers, zowel voor oplossing van problemen als voor de ontwikkeling van het bedrijf. ➜ Te veel kansen worden overgelaten aan concurrenten vanwege overdreven optimisme of ontkenning. ➜ De digitale technologie staat nog in de kinderschoenen bij zeer kleine bedrijven (en KMO’s), terwijl ze de krachten kan vertienvoudigen. ➜ Ondernemers besteden nog steeds weinig aandacht aan de impact van mobiliteit op hun bedrijf. ➜ Reactie op (stedelijke) werken komt vaak laat, na weken of maanden in extreem moeilijke situaties. ➜ ZKO’s/KMO's hebben hun kosten niet in de hand. Kleine ondernemers zijn geneigd te vertrouwen op oppervlakkige en gemakkelijk toegankelijke indicatoren: de staat van hun bankrekeningen, hun omzet ... De boekhouding is voor velen niet leesbaar en onvoldoende toekomstgericht. Weinig bedrijven beschikken over een analytische boekhouding, zelfs in beknopte vorm. ➜ Administratieve, financiële of sociale formaliteiten krijgen vaak minder aandacht. Zaakvoerders richten zich op hun kernactiviteiten zonder na te denken over de gevolgen (weigering van vergunningen, enz.); ➜ Veel ondernemers zijn nog steeds niet op de hoogte van het volledige aanbod van het Gewest, inclusief de subsidies waarop zij recht hebben. Verdere stappen : Een nieuwe diagnose-tool is gratis beschikbaar (www.beci.be). Wellicht een eerste stap in een denkproces met de leden van het team, uw gebruikelijke experts of met de adviseurs van Beci en het COm. . Neem contact op met het COm: Jacqueline Suain, js@beci.be – 02 643 78 48 48.

Dynamiek Overdracht: bereid je op tijd voor V.R Jean-François Puissant Jean-François Puissant-Baeyens, die in 2018 Building Management overliet, onderstreept het belang van een goed voorbereide overdracht en van begeleiding door specialisten. O ngeacht de reden waarom de ondernemer de verkoop van zijn bedrijf overweegt, de kwestie van een tijdige overdracht verdient alle aandacht. Het lijkt erop dat de ideale leeftijd rond 55-60 jaar schommelt. Er zonder haast over nadenken vergemakkelijkt de voorbereiding van het proces. Niet alleen voor de bedrijfsleider trouwens, maar ook voor de aandeelhouder(s), werknemers, klanten of zelfs leveranciers. Precies op 55-jarige leeftijd, in 2015, vroeg Jean-François Puissant-Baeyens, toen gedelegeerd bestuurder van Building Management, zich dus af of hij het bedrijf al dan niet zou overdragen. "Building Management was een bedrijf van 5 personen", legt hij uit. "Het was betrokken bij grote werven waarbij we de bouwmeesters ondersteunden bij het beheer van hun project. Met de evolutie van de sector bleek dat onze structuur te klein was om verder te gaan. We moesten bouwwerven beheren en gelijktijdig aan commerciële prospectie doen om nieuwe projecten toevertrouwd te krijgen. Bovendien konden we, gezien onze beperkte omvang, onze diensten niet aanbieden voor grotere projecten. De tijd was dus rijp om zich af te vragen wat we voor de toekomst zouden voorzien. Wat mij betreft, vond ik het gepast om het bedrijf te verkopen.” De collega’s moesten worden overtuigd. Sommigen waren aandeelhouders. Er waren ook twee niet-actieve aandeelhouders. Jean-François Puissant-Baeyens wendde zich tot de Transmission Hub: "Hun inbreng bleek van onschatbare waarde, onder andere bij het regelen van bepaalde situaties tussen aandeelhouders en bij de verdeling van aandelen. Daarnaast was deze externe en neutrale kijk nuttig om de waarde van de onderneming op te krikken. Tot slot werden we, dankzij de Hub, goed voorbereid op de onderhandelingen over de overname van het bedrijf.” Een ruimer schip Building Management werd in 2018 overgenomen door Advisers, een bedrijf uit dezelfde sector, maar met een grotere omvang. "De onderhandelingen duurden iets meer dan een jaar en hielpen om administratief orde op zaken te stellen. Het heeft uiteindelijk weinig tijd gekost en we hebben de zaak snel kunnen afronden. Weliswaar was onze boekhouding transparant en kende ik de toekomstige koper al: we hadden met hem al samengewerkt in het verleden. De vastgoedsector is een kleine wereld, hoor. De verkoop verliep vlot omdat beide entiteiten in dezelfde technische business actief waren." De vijf actieve partners sloten zich in 2018 aan bij een groter team van 23 mensen. Dit is vandaag uitgegroeid tot 75, sinds Advisers zelf enkele maanden geleden deel ging uitmaken van de Vlaamse Bopro-groep. Uiteindelijk was de integratie van Building Management in Advisers een succes. Vooral omdat alle medewerkers het avontuur nu op een ruimer schip voortzetten, wat nieuwe professionele uitzichten opent. "We kunnen nu werken aan grotere projecten, zoals de Cliniques Saint-Luc, wat niet mogelijk was toen we nog maar met z'n vijven waren. Binnen Advisers beschikken we over een breder scala aan vaardigheden, wat zeer nuttig is in een sector die steeds complexer wordt", oordeelt Jean-François Puissant-Baeyens. Door zich de juiste vragen te stellen, kon hij positief anticiperen op de overdracht en de duurzaamheid waarborgen van het bedrijf en vooral van het team. Conclusie: een goed denkproces op het juiste moment en daarna een goede voorbereiding met deskundigen: dat zijn de voorwaarden van een succesvolle overdracht. ● Guy Van den Noortgate Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 39

Dynamiek Verhaal bij overheidsopdrachten: zijn er misbruiken? Bestekken die te veel ruimte voor interpretatie laten, vermoedens van bevoordeling van sommigen, onvoldoende gemotiveerde toekenning van een opdracht … Elk bedrijf dat zich benadeeld voelt bij de toekenning van een overheidsopdracht kan bezwaar aantekenen. Dergelijke rechtsmiddelen vertragen projecten, soms ten koste van het algemeen belang. Waar ligt het evenwicht tussen de rechten van de burger en het algemeen welzijn? «D e kwestie van het verhaal bij overheidsopdrachten maakt deel uit van een ruimere problematiek, met name de mogelijkheid om beroep aan te tekenen tegen elke administratieve handeling”, zegt Stéphan Sonneville, CEO van Atenor. Vanuit democratisch standpunt is de verdediging van individuele, professionele f privérechten volledig verantwoord. Het rincipe van het verhaalrecht mag dus olgens hem niet op de helling worden gezet. Hoewel het aantal vorderingen tot schorsing daalt, was er de voorbije maanden veel aandacht voor sommige vorderingen tot vernietiging. Daarbij lagen de aanbestedende verheden soms onder vuur. “Bij een Stephan Sonneville (Atenor) overheidsopdracht gebeurt het dat een overheid een achterpoortje zoekt om de opdracht aan een bepaalde onderneming toe te kennen”, aldus Stéphan Sonneville. “Een aanbestedende overheid kan het bestek bijvoorbeeld zo opstellen dat alleen het bedrijf dat zij op het oog heeft eraan kan voldoen. Of ze kan de aanbesteding tersluiks lanceren wanneer iedereen net de andere kant opkijkt. In die gevallen kun je de andere spelers alleen maar gelijk geven dat ze zich verzetten tegen pogingen tot bevoordeling van één partij. Bij een overduidelijke vormfout past het om de procedure over te doen.” Wanneer de procedure vanaf het begin wordt overgedaan bij bepaalde vorderingen tot vernietiging gebeurt het dat de opdracht uiteindelijk aan een ander bedrijf worden toegewezen. Dat bewijst meteen ook dat het beroep gefundeerd was. 40 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 © Getty Frédéric Loriaux, voorzitter van de Raad van Bestuur van VBA, de Vereniging van Belgische Aannemers van Werken, en bestuurder-directeur van CIT Blaton, voegt hieraan toe: “Het vraagt enorm veel tijd om op een aanbesteding in te gaan en zo’n studie gaat soms gepaard met hoge kosten. Je kunt het dus bedrijven niet kwalijk nemen dat ze verhaal zoeken als ze veel geld hebben uitgegeven en ervan overtuigd zijn dat de toekenning niet fair is verlopen.” Maar hij heeft niet de indruk dat er misbruik wordt gemaakt van het recht om verzet aan te tekenen, toch niet bij de VBA-leden. “Er is wel een periode met veel vorderingen tot schorsing geweest, maar de jongste maanden daalt dit aantal weer. Elke procedure leidt tot vertraging in de projecten of uitstel van de hele activiteit, terwijl de omzet van de bedrijven in de sector daalt. Maar dit ontslaat de aanbestedende overheden natuurlijk niet van de plicht om de toekenning correct te motiveren.” Procedures die het algemeen belang schaden Serge Fautré, CEO van AG Real Estate, heeft een iets andere kijk op de problematiek. Hem is het vooral opgevallen dat bepaalde procedures zeer frequent en ten onrechte worden opgestart: “De wetgeving op de overheidsopdrachten wordt steeds complexer. Alleen al de verplichting om offertes in de beide landstalen te publiceren is soms een flink obstakel. Offertes voor overheidsopdrachten opstellen en beheren is heel complex geworden en sommige bedrijven profiteren daarvan om verhaal te zoeken. Wat zij daarmee willen Frédéric Loriaux (CIT Blaton) V.R V.R

Dynamiek bereiken? Een tweede kans krijgen om de opdracht alsnog binnen te halen of soms gewoon het dossier blokkeren uit ontgoocheling dat zij niet werden geselecteerd.” Net zoals er altijd wel iemand in de gevangenis zal zitten, zal er ook wel altijd iemand de beroepsprocedure misbruiken. Volgens Stéphan Sonneville moet je er vooral op toezien dat er niet al te veel tijd wordt verloren en dat de evolutie van een land, een regio of een stad niet wordt gehinderd. Daar is Serge Fautré het mee eens: “Een beroepsprocedure zet een rem op een overheidsopdracht die de hele bevolking ten goede moet komen, bijvoorbeeld door de aanleg van wegen of het bouwen van scholen, ziekenhuizen enz. Soms worden het gemeenschappelijk goed of de belangen van de staat over het hoofd gezien.” Zich wapenen tegen misbruiken Gelukkig zijn onze experts ervan overtuigd dat het mogelijk is om je te wapenen tegen misbruiken. ‘Enerzijds moet je mensen die rechtsmiddelen aanwenden wijzen op de gevolgen voor de hele bevolking als het project vertraging oploopt. Bij een ongegronde procedure moeten sancties mogelijk zijn”, meent Stéphan Sonneville. Anderzijds dringt een herziening van de beroepsprocedures zich op. Die zijn nu vrij goedkoop voor de bedrijven die ze opstarten, maar de verwerking ervan vraagt veel tijd. “Overdreven bureaucratie betekent een gevaar voor onze westerse economieën met slabakkende groei, omdat ze de groei net afremt. Uiteindelijk riskeren we in een vermolmde economie te belanden die minstens 1% groei aan bureaucratie opoffert. Wij moeten dus de federale regering aansporen om de problematiek van de beroepsprocedures op de agenda te zetten, precies om de groei niet te hinderen. Natuurlijk moeten de democratische rechten worden gevrijwaard, maar tegelijk moeten onze economie en de evolutie van onze samenleving vlot getrokken worden.” Een onafhankelijke rechtsmacht die zich in een eerdere fase kan uitspreken over de gegrondheid van een beroepsprocedure biedt misschien een andere uitweg: “Een soort filter die de gegronde zaken van de andere scheidt nog vóór de gerechtsprocedure wordt opgestart”. Serge Fautré meent dat ook de aanbestedende overheden hun steentje kunnen bijdragen: “Bij complexe overheidsopdrachten is het heel moeilijk om bij het opstellen van een bestek te anticiperen op alles wat er kan gebeuren of op alle voorstellen die zouden kunnen worden gedaan.” De strakke vormvoorschriften van overheidsopdrachten laten weinig ruimte voor de verbeelding en leggen vaak een te strak keurslijf op. “Het is zo gemakkelijk om bij het opstellen van een bestek één of ander detail te vergeten. De redenen waarom een overheidsopdracht struikelt, zijn eerder formeel van aard en gaan minder over de inhoud. Eén van de dringendste taken is daarom gekwalificeerd personeel aantrekken zo professioneel mogelijk offertes kan opstellen.” Frédéric Loriaux is het daarmee roerend eens: “Je merkt inderdaad dat dossiers steeds minder grondig worden opgesteld. Ze laten vrij spel aan een reeks elementen die ruimte bieden voor uiteenlopende interpretaties. Overheden die beroepsprocedures willen vermijden, moeten nauwkeurige toekenningscriteria hanteren en willekeur zoveel mogelijk uitsluiten, zodat inschrijvers precies weten hoe ze zullen worden beoordeeld. Elke stakeholder draagt een zekere verantwoordelijkheid.” ● Gaëlle Hoogsteyn Wat zegt de wet? De zogeheten “rechtsmiddelenwet” bepaalt de regels betreffende de motivering en het informeren van kandidaten en inschrijvers en bakent de rechtsmiddelen bij overheidsopdrachten af. ➜ Het beroep tot vernietiging kan worden aangespannen door iedereen die meent dat hij bij de gemotiveerde gunning van een overheidsopdracht werd benadeeld. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State kan dan de beslissingen van de aanbestedende instantie annuleren. De termijn voor het indienen van een beroep tot vernietiging bedraagt 60 dagen vanaf de publicatie, de mededeling of de kennisneming van de beslissing, afhankelijk van het geval. ➜ Het beroep tot schorsing is mogelijk in dezelfde omstandigheden als de vernietiging, maar met dit verschil dat de termijn 15 dagen bedraagt. Bij ernstige argumenten of klaarblijkelijke onwettigheid zal de Raad van State de uitvoering van de beslissingen kunnen schorsen. Maar dit gaat niet automatisch: de beroepsinstantie mag beslissen om de schorsing van de uitvoering van de beslissing of voorlopige maatregelen niet toe te staan indien de negatieve gevolgen ervan groter zouden zijn dan de voordelen, meer bepaald in het licht van het algemeen belang. Serge Fautré (AG Real Estate) Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 41 V.R

Starter Coucou, de duurzame kleedkamer van uw dromen Bij Coucou hangen meer dan 800 kledingstukken te huur om dames voor de duur van een chique evenement of een avond, bijzonder elegant uit te dossen. D e vraag die elke vrouw achtervolgt wanneer ze zich moet kleden voor een evenement (bruiloft, feest, bal enz.) luidt vanzelfsprekend: "Wat zal ik vanavond dragen? ». Coucou heeft een antwoord, of beter gezegd, een veelvoud aan antwoorden. Die vindt u in de boetiek op het Kasteleinplein, in Elsene. "Coucou is een avontuur van vriendinnen die van mode, tips & tricks en de planeet houden”, verklappen de medeoprichtsters Isabelle d'Otreppe en Marie Berlier. "Als je beseft dat de productie van elk kledingstuk 20 keer zijn gewicht aan broeikasgassen in de atmosfeer stuurt, dan is het geen luxe is om een alternatief uit te werken. Het idee van Coucou is om de mooie jurken te delen die anders in kleerkasten slapen, zodat mensen tegen lage prijzen allerlei outfits kunnen huren voor elke gelegenheid en hun geld eerder investeren in mooie en duurzame kleding voor dagelijks gebruik.” Kortom, een concept dat volledig beantwoordt aan het circulaire tijdperk en dat steeds meer succes oogst. Coucou werd in 2015 in een kelder geboren, maar geniet ondertussen van een mooie en lichte ruimte waar u uw gading zult vinden tussen iets meer dan 800 kledingstukken, waarvan 80% tweedehands. "De rest bestaat uit moeilijk te vinden maten – klein of groot – en enkele succesvolle merken", zegt Isabelle. Het aanbod van Coucou beperkt zich niet tot jurken. U vindt er ook diverse accessoires zoals schoenen, hoeden, hoofdbanden enz. "U kunt zich van top tot teen aankleden als u hier langs komt. Wij verkopen bovendien bepaalde accessoires zoals juwelen, cosmetica en hoofdbanden. Voor deze producten geven wij de voorkeur aan lokale, biologische en ethische producenten." De mannen worden niet vergeten, met drie accessoires die bij Coucou verkrijgbaar zijn: vlinderdassen, stropdassen en bretels. In vier jaar tijd heeft de winkel zijn klantenbestand gestaag uitgebreid, waarvan 75% afkomstig is uit de Brusselse regio. Coucou kleedt dames van 16 tot 77 jaar ongeveer, al behoren de meeste "aficionadas" tot de leeftijdsgroep van 25 tot 45 42 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Isabelle d'Otreppe en Marie Berlier jaar. Het succes zorgde voor een toename van het aantal werknemers: naast de twee oprichtsters dus, ondertussen al bijna een half dozijn vrouwelijke medewerkers. Dit succes is vooral te danken aan mond-tot-mondreclame en de sociale netwerken. Coucou heeft al meer dan 15.000 volgers op Facebook en 10.000 op Instagram, om nog maar te zwijgen van de website. Een van de doelstellingen voor 2020 is de lancering van een e-shop met een onlinecatalogus. "Er werd ons gevraagd om het concept in andere Belgische steden te dupliceren, maar dit heeft weinig zin omdat we daar een winkel zouden moeten inrichten en een nieuwe voorraad samenstellen", vervolgt Isabelle d'Otreppe. "Wij geven de voorkeur aan een e-commerce site waar klanten hun outfit kunnen kiezen, die vervolgens bij hen thuis wordt afgeleverd. Daarom ronden we momenteel een fondsenwervingscampagne af waarmee we dit project het komende jaar wensen uit te voeren.” Het concept past duidelijk past in de circulaire economie en komt tegemoet aan een reële behoefte. Coucou heeft dus alle kaarten in handen om een solide en duurzame groei na te streven. ● Guy Van den Noortgate Informatie : www.coucoushop.be Invest in starters Zeker doen: sluit u aan bij de gemeenschap van investeerders om jonge innovatieve ondernemingen in Brussel te steunen!! • U draagt bij tot de economische ontwikkeling van Brussel • U diversifieert uw beleggingen • U geniet fiscale voordelen dankzij de "tax shelter" voor starters Hier moet u zijn: starters@beci.be • https://starters.beci.be/ V.R

Community Brussel van de ondernemers In de voetsporen van Pierre-Yves Bossard V.R Pierre-Yves Bossard is medeoprichter van Eventer, de Belgische app waarmee u inhoud van evenementen live kunt delen op één platform. Met zijn 2000 nieuwe gebruikers per maand heeft Eventer de wind in de zeilen. En Pierre-Yves werk genoeg. Tussen twee happenings door vond hij toch de tijd om ons zijn goede adresjes te verklappen. Gastronomie, het restaurant Origine, in de buurt van het Jourdanplein, zal de lekkerbekken die een vleugje creativiteit op het bord waarderen, in vervoering brengen. De gerechten organiseren zich in 4 efficiënte en duidelijke gangen: koud, lauw, warm en zoet. Liever vis of vlees? U vindt er uw gading met, als bonus, een gegarandeerde kwaliteit/prijsverhouding! Bistro: Charlotte Café, in Ukkel. Die heeft alles van fijne en gezellige buurtbistro: een open keuken, verse en seizoensgebonden producten en een vleugje originaliteit dat ons altijd aangenaam verrast. Een mooie terugblik op de klassiekers van de Belgische keuken en een terras dat een bezoekje waard is (goed gelegen)! De ideale plek voor een drankje: Café Pastel, middenin de Zavel. De perfecte plek om iets te drinken, te eten en te dansen! Een vrij zeldzame combinatie in Brussel, trouwens. Met een beetje geluk ontdekt u de begaafde Simon LeSaint aan de draaitafels. Deze DJ en producer was ooit een medewerker van Stromae. En als u van een borrel houdt, vindt u daar Génépi en Chartreuse à la carte. Een ongewone wandeling: Volg de Zenne en de oude grachten van Brussel. We vergeten soms dat Brussel zich rond een rivier ontwikkelde. Als u de oude Zenne wilt gaan opzoeken, begin dan met de binnenplaats van het restaurant O Lion d’Or. Daar schuilt nog een oude arm van de Zenne. Verrassend. Met vrienden: Holy Smoke in Sint-Gillis, DE Texas BBQspecialist in Brussel! Voor vleesliefhebbers is dit de ideale plek op zijn Amerikaans. Het vlees wordt urenlang op lage temperatuur gegaard (van 4 tot 20 uur, afhankelijk van de stukken vlees) in een rokerij (de zgn. "pit"). Niet te missen: het heerlijke Black Angus rundvlees en de fijne selectie à la carte bourbons (72 referenties). Zondagroutine: In de familie gaan we op zondag vaak wandelen in het Tenboschpark, wellicht het mooiste van de stad. Daarna stappen we naar de Garage à manger, het restaurant van Pêle-Mêle, voor een hapje, voordat we door de rekken van de beste tweedehands boekhandel van Brussel slenteren. Het is natuurlijk moeilijk om zonder een boek (of twee...) te vertrekken. ● Elisa Brevet Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 43

Community Verhalen van grote ondernemers Ursula Burns : eerste Afro-Amerikaanse CEO aan het roer van een multinational © Belga Voor het voetlicht, een van de grootste succesverhalen in de Verenigde Staten: Ursula Burns begon haar carrière als stagiaire bij Xerox Corp. en werd de eerste Afro-Amerikaanse CEO aan het hoofd van een Fortune 500 bedrijf. Ze staat bekend om haar vastberadenheid en openhartigheid. Ursula Burns stelde zich tot doel om de gigant van de copiertechnologie naar de top te brengen. Toen ze in 1980 als stagiaire bij het bedrijf in dienst trad, vermoedde ze waarschijnlijk niet dat ze er dertig jaar later de leiding van zou overnemen. Volgens Forbes behoort ze nu tot de top 20 van machtigste vrouwen ter wereld. In tegenstelling tot Michelle Obama of Oprah Winfrey hoef je haar niet te vragen naar het symbool dat ze vertegenwoordigt voor de Afro-Amerikaanse gemeenschap: "Wat belangrijk is om te weten, is niet of ik zwart of blank ben, maar bekwaam voor mijn taak", antwoordt ze stelselmatig aan de journalisten die haar de vraag stellen. Hoe kan deze vrouw uit de minst bedeelde wijken van de Lower East Side het zo ver hebben gebracht? Ze baande discreet haar weg tot op een dag in 1990, toen ze van zich liet horen in een werkgroep ... over het thema diversiteit. Aan het einde van de vergadering verzette ze zich onmiddellijk tegen de manier waarop Wayland Hicks, een van de Xerox-topmensen, haar vragen beantwoordde. De man stond onder de indruk van haar stoutmoedigheid en maakte haar zijn assistente. Een paar maanden later interpelleerde ze Xerox CEO Paul Allaire, die haar op zijn beurt aanbood om met hem te werken. Stap na stap bereikte Ursula Burns de Raad van Bestuur. Ze werd ten slotte CEO en boekte een hele reeks successen, met de wil om het bedrijf te herpositioneren. Net als IBM of Hewlett-Packard, verschoof Xerox van verkoop naar diensten, die nu goed zijn voor meer dan de helft van de omzet. Dit is de erfenis van Ursula Burns, die Xerox vorig jaar verliet voor een nieuwe uitdaging aan het roer van Veon, een van 's werelds grootste mobiele netwerkoperatoren. ● Elisa Brevet Nog eenvoudiger met 4 ingrediënten Pascale Naessens staat bekend om haar eenvoudige en gezonde keuken. Vandaag zet ze een stap verder met recepten die maximaal 4 ingrediënten bevatten. Evenwichtig, eenvoudig en lekker. De perfecte combinatie! Lannoo 44 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Simpel Yotam Ottolenghi is een geniale chef-kok die over de hele wereld wordt vereerd. Hij put inspiratie uit de culinaire tradities van het Midden-Oosten. Van zijn boek ‘Simpel’ werden ondertussen meerdere honderdduizenden exemplaren verkocht. U vindt er gezonde, eenvoudige gerechten die u in hooguit 30 minuten en met maximaal 10 ingrediënten bereidt. Fontein Uitgevers Vigneronnes Een spannend boek om komaf te maken met de clichés over vrouwen en wijn. De Belgische keldermeester en journaliste Sandrine Goeyvaerts portretteert 100 vrouwen die het nu voor het zeggen hebben in de Franse wijngaarden en kelders. Een reeks verbazingwekkende parcours, dankzij doorzettingsvermogen en vastberadenheid! In het Frans. Nouriturfu

Community Beci nieuws in beeld Afgelopen 5 september: de Beci Afterwork werd verwelkomd in Spaces, in de Belliardstraat. Spaces is een evenementen- en coworkingruimte in het hart van de Europese wijk. © Isopix Naar aanleiding van het officiële bezoek van president Tshisekedi ontving Beci in september een delegatie van het Verbond van Congolese Ondernemingen (Fédération des Entreprises du Congo – FEC). Zie ook ons interview met Albert Yuma, voorzitter van de FEC, op blz. 19. © Belga Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 45

Community TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Aeronautica BVBA, Walcourtstraat 150 - 1070 Brussel Nace : 35140 - Handel in elektriciteit 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. Afg. : Nakhle Dany Alpes d'Or BVBA, Bahnhofstrasse 21 - 6300 Zug - Zwitserland Afg. : O'Donovan Michael Andrisse Samuel NP, Fabriekstraat 67 - 1601 Ruisbroek Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 46900 - Nietgespecialiseerde groothandel 49320 - Exploitatie van taxi's Afg. : Andrisse Samuel Gerson Auyan Team BVBA, Alsembergse Steenweg 1031 - 1180 Brussel Nace : 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters 72190 - Overig speur- en ontwikkelingswerk op natuurwetenschappelijk gebied 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. Afg. : Borges Carrizales Fabricio Bechtold GCV, Coghenlaan 53 - 1180 Brussel Nace : 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. Afg. : Bechtold Birgitta BeCommerce VZW, SinterGoedeleplein 5 - 1000 Brussel Nace : 47910 - Detailhandel via postorderbedrijven of via internet Afg. : Geeroms Sofie Beelen Axel NP, Huart Hamoirlaan 44 - 1030 Brussel Nace : 63120 - Webportalen 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. Afg. : Beelen Axel Catamini BVBA, Dr. Decrolylaan 47 - 1180 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Afg. : de Mahieu Sophie Club van Lotharingen VZW, Poelaertplein 6 - 1000 Brussel Afg. : Simon Isabelle Christophe Sanglier NP, Auguste Reyerslaan 70 - 1030 Brussel Afg. : Sanglier Christophe 46 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 Cricket & Co - Allona Belgium BVBA, Avenue Edison 17 - 1300 Wavre Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 46422 - Groothandel in onderkleding 4771601 - de kleinhandel in bovenkleding (inclusief werkkleding,sportkleding en ceremonie) Afg. : Türköz Mehmet David Urbain NP, Gratèsstraat 17 - 1170 Brussel Afg. : Urbain David De Henau Sophie NP, Joseph Bensstraat 126 - 1180 Brussel Nace : 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 74201 - Activiteiten van fotografen, met uitzondering van persfotografen 86909 - Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g. Afg. : De Henau Sophie Dinali Trade BVBA, Oude Vijversstraat 40 - 1190 Brussel Nace : 46180 - Handelsbemiddeling gespecialiseerd in andere goederen Afg. : Jebabli Salah Enez Julie NP, Vanderkinderestraat 566 - 1180 Brussel Nace : 58110 - Uitgeverijen van boeken 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 90031 - Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten Afg. : Enez Julie EVC IT Solutions NP, Rue Sainte Catherine 3 - 1341 OttigniesLouvain-la-Neuve Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancyactiviteiten 62030 - Beheer van computerfaciliteiten Afg. : Van Cangh Eric Exprom NP, Reigerboslaan 90 - 1170 Brussel Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. 85592 - Beroepsopleiding Afg. : Azzam Rafic Fabiano Silva Gislaine NP, Dr. Emile Gallemaertstraat 9 - 1500 Halle Nace : 88911 - Kinderdagverblijven en crèches 96040 - Sauna's, solaria, baden enz. Afg. : Fabiano Silva Gislaine Frizby BVBA, Van der Meerschenlaan 93 - 1150 Brussel Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. Afg. : Boribon Sam Gasarabwe Oscar NP, César De Paepestraat 9 - 1060 Brussel Afg. : Gasarabwe Oscar Gilardi Nsele Bangwala NP, Salaartsbos 16 - 9300 Aalst Afg. : Nsele Bangwala Gilardi Guillaume Houssay NP, Louizalaan 65 - 1050 Brussel Afg. : Houssay Guillaume Lawal Groupe Industrie - Europe BVBA, Chaussée du Risquons-Tout 75 - 7700 Mouscron Nace : 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 46349 - Groothandel in dranken, algemeen assortiment 46441 - Groothandel in porselein en glaswerk Afg. : Lawal Amada Youssouf Light To Light BVBA, Invalidenlaan 253 - 1160 Brussel Nace : 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters Afg. : Nameche Florenzo Mabo BVBA, Nieuwe Gentsesteenweg 21 - 1702 Dilbeek Nace : 47112 - Detailhandel in niet-gespecialiseerde winkels waarbij voedings- en genotmiddelen overheersen (verkoopsoppervlakte < 100 m²) 53200 - Overige posterijen en koeriers Afg. : Mangunza Bobongo Yael ManShine BVBA, Savoiestraat 31 - 1060 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Afg. : Balbaert Michaël

Community Marie-Agnes Djate NP, Anoulstraat 10 - 1050 Brussel Afg. : Djate Marie-Agnès Ruta&Baga BVBA, Holleweggaarde 4 - 1030 Schaarbeek Afg. : Verschueren Wim Sarah Tshikuna Mbuyi NP, Stoofstraat 3 - 1785 Mechelen Afg. : Tshikuna Mbuyi Sarah Schidlowsky Maxime NP, Louizalaan 367 - 1050 Brussel Afg. : Schidlowsky Maxime Sen Sarbani NP, Montanalaan 29 - 1180 Brussel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering Afg. : Sen Sarbani ThePlugIn Company BVBA, Jules Bordetlaan 13 - 1140 Brussel Nace : 46693 - Groothandel in elektrisch materiaal, inclusief installatiemateriaal 46699 - Groothandel in andere machines en werktuigen, n.e.g. Afg. : Stubbe Jonathan Wethinkbeautiful BVBA, Livornostraat 36 - 1000 Brussel Nace : 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie Afg. : Froment Fabrice White-Stone Group BVBA, Henri Marichalstraat 28 - 1050 Brussel Nace : 68311 - Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis 68312 - Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis 68321 - Beheer van residentieel onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis Afg. : Daxhelet Patrick Your Brand Story BVBA, Generaal Jacqueslaan 34 - 1050 Brussel Afg. : Martinez Dorr Maria Zetoolbox NV, Rue De Penthievre 10 - 75008 Paris - France Afg. : Foucray Jeremy INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN O Lion d’Or Abattoir Actiris VBA Adidas Advisers AG Real Estate Ahooga Alphabet Atenor Baukunst Belgian Posters Blow Up Bopro Leefmilieu Brussel Bruxelles Formation Brussel Mobiliteit Building Management Caban Café Pastel Carbyne Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden Club van Lotharingen Charlotte Café Sint-Pietersziekenhuis CHWapi CIBG CIT Blaton Cliniques Saint-Luc Coucou D’Ieteren Danone Daoust 8-9 30 ; 32 40-41 33 39 14-15 ; 40-41 8-9 20-22 40-41 8-9 13 11-12 39 30 ; 34 32 27 39 32 43 28 37-38 4-5 43 31 31 28 ; 30 40-41 39 42 27 33 10 Easy.brussels Enterprise Europe Network Erasmushogeschool Brussel VBO Fédération des Entreprises du Congo Felix Koning Boudewijnstichting Garage à manger Gécamines Google Holy Smoke Imec Janssens JC Decaux Belux Jump L’Écho La Colmena Lab Box Lateral Thinking Factory Lewis PR Lexing Belgium Lifetech.brussels Lime LindaCare MaestroMobile Martini Media Marketing Mercury MintT MoveUp Northgate Arinso Nos Pilifs 30 16 8-9 14-15 19 ; 45 20-22 32 43 19 20-22 ; 25 43 23-24 11-12 13 20-22 36 33 27 4-5 20-22 26 31 20-22 31 14-15 11-12 4-5 6 31 31 8-9 34 43 Orange Origine Pêle-Mêle Perspective.brussels Poppy Raet Rising Lab Robovision Scooty SD Worx Siamu Sidewalk Labs Skipr Spaces MIVB Telenet TNO Uber ULB Veon ViaVan Stad Antwerpen Voka Waymo Xerox Corp. Younity Zetoolbox Zipcar 23-24 43 43 32 27 8-9 6 23-24 20-22 8-9 30 25 27 45 4-5 23-24 ; 8-9 23-24 8-9 32 44 27 23-24 14-15 20-22 44 26 6 27 Brussel Metropool - oktober 2019 ❙ 47

Agenda STRATEGIE & BESTUUR 08.11 Tour d’horizon des subsides à Bruxelles (1) 06.12 Tour d’horizon des subsides à Bruxelles (1) VERKOOP, MARKETING EN BEDRIJFSCOMMUNICATIE 10.10 Instagram 21.10 Smartphone film academy 22.10 Social media strategie 23.10 Social selling : l’efficacité de la prospection (1) 24.10 Google my business: maak je vindbaar voor je (potentiële) klanten! 24.10 Réussir son projet CRM en 5 étapes (1) 05.11 E-mailmarketing 07.11 Formation Facebook & Instagram (1) 12 & 26.11 Social selling : l’efficacité de la prospection (1) 14.11 Google optimalisaties (SEO & SEA) 19.11 Netwerk slimmer met LinkedIn! 21.11 Instagram 17.12 Social selling : l’efficacité de la prospection (1) ➜ Caroline Coutelier +32 2 643 78 13 – cco@beci.be SOCIALE WETGEVING 10.10 Congé parental, congé pour assistance médicale et congé palliatif : principes et nouveautés (1) 48 ❙ Brussel Metropool - oktober 2019 11.10 Statut et contrat de travail dans le secteur public – cycle de 3 formations : le régime disciplinaire et la rupture de la relation de travail (1) 14.10 Inspection sociale : doit-on en avoir peur ? (1) 17.10 au 14.11 Cycle : l’essentiel du droit du travail (1) 18.10 Actualités «compensation & benefits» (1) 22.10 Élections sociales 2020 et mise en place des organes sociaux (1) 22.10 Élections sociales 2020 : tout savoir sur le processus électoral (1) 14.11 Actualités de droit social dans la fonction publique (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be HANDELSRECHT 11.10 Le bail commercial : nouveautés et conseils (1) ➜ Alexis Bley +32 2 563 68 58 – ab@beci.be JURIDISCHE BEMIDDELING Jusqu’au 21.02.2020 Cycle de formation de base et spécifique à la médiation civile et commerciale (1) ➜ bMediation +32 2 643 78 47 – info@bmediation.eu GRATIS WORKSHOPS STARTERS & RESTARTERS 14, 21 & 28.10 Lunch Starter 04, 11, 18 & 25.1 Lunch Starter 02, 09, 16 & 23.12 Lunch Starter ➜ Emmanuelle Einhorn starters@beci.be 16.10 Brussels Meets Brussels / City Climate Challenge 16, 23 & 30.10 Beci Welcome Breakfast 06, 13, 20 & 27.11 Beci Welcome Breakfast 04, 11 & 18.12 Beci Welcome Breakfast ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be Schrijf u in op één of meerdere opleiding(en) en geniet subsidies van het Brussels Gewest: 50% van de opleidingskost (min. investering: 1.000 €) Vlaams Gewest: via de KMOportefeuille (min. projectbedrag: 100 €) (1) Enkel in het Frans Bekijk onze volledige agenda op www.beci.be 14.10 B2B matchmaking : BioXpo VitaSana, the trade fair for the organic sector, Brussels 17.10 Douaneforum Brussel 18.10 B2B meeting met handelsagenten in Frankrijk 21.10 Brexit or not Brexit, quels impacts sur votre business ? Atelier pratique (1) 28.11 Appréhender le risque de corruption dans les relations commerciales de mon entreprise (1) ➜ Beci’s International Department +32 2 210 01 77 - jpm@beci.be

Ondernemingen in overdracht Inlijstingen, restauratie van kunstwerken, verkoop van uitzonderlijke meubels Omzet: < 1 Milj. € 1 tot 10 werknemers > Voor zijn overnemers-investeerders zoekt de Transmission Hub > Een onderneming actief in marketing, communicatie, productie Brussel, Wallonië, Vlaanderen Aanschafwaarde: max. 500.000 € > Een B2B onderneming actief in distributie, agro-voeding of gezondheidszorg Brussel, Wallonië, Vlaanderen Aanschafwaarde: min. 2.000.000 € Opmerking: de overnemer investeert eigen middelen en wenst deel te nemen aan het dagelijkse beheer van de onderneming. Digitale drukkerij Omzet: 2 tot 3 Milj. € 10 tot 20 werknemers De Transmission Hub van Beci is de grootste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen. Hieronder vindt u de jongste aanbiedingen: > 3 over te dragen ondernemingen Marktonderzoek-, mystery shopping- en marketingbureau Omzet: < 1 Milj. € 10 tot 20 werknemers Wenst u uw onderneming gedeeltelijk of volledig over te laten? Hebt u belangstelling voor een van deze ondernemingen of kent u een over te laten onderneming in een van deze sectoren? De Transmission Hub van Beci begeleidt u doorheen uw overdracht- of overnameproject. Salima Serouane + 32 2 643 78 49 • transmission@beci.be

Dankzij Select Actiris kon ik onervaren, maar gemotiveerde jonge kandidaten rekruteren met extra financiële steun. JOËLLE DE GROX, HR-VERANTWOORDELIJKE BIJ AUTO5, REKRUTEERDE MET DE FIRST STAGE. VERTROUW OP DE EXPERTISE VAN SELECT ACTIRIS OM TE REKRUTEREN Het ideale profiel rekruteren in Brussel? Perfect mogelijk met Select Actiris, Select Actiris combineert een grondige selectie met opleidingen en premies om ook voor jouw vacature de ideale kandidaat te vinden. Surf naar select.actiris.brussels en vraag raad aan je persoonlijke werkgeversconsultant. Met de steun van het Europees social fonds

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52

Home