0

Nr 2 - februari 2015 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Overdracht van bedrijven Françoise Lanoizelet en Vastgoed: tijdverlies is belastingverlies Test de elektrische wagen Topic Office: waar naartoe, met de kantoren? Emmanuel Hankard (Hall of Time): “Zich met bekwame mensen omgeven!”

Omdat de klanten van BASE mobieler zijn, biedt BASE hen megasnel 4G. KMO’S BESPAREN DANKZIJ BASE GEMIDDELD 41%* OP HUN MOBIELE TELECOMBUDGET. CONTACTEER ONS EN LATEN WE SAMEN BEREKENEN HOEVEEL UW ONDERNEMING KAN BESPAREN. Bel 0486/19 1940 BASEbusiness.be/KMOi * Gemiddelde besparing op het bedrag van de laatste factuur van 89 KMO’s, die een offerte van BASE business hebben aangevraagd tussen 1 oktober en 30 december 2014 en die de laatste factuur van hun operator aan BASE voorgelegd hebben.

WOORD VOORAF Tewerkstelling: de resultaatsverbintenis Afgesproken: vanaf 1 januari volgens de politie (1 maart volgens de betogers) zal de toekenning van inschakelingsuitkeringen in de tijd worden beperkt. Een ‘antisociale maatregel’ of een ‘aanzet tot responsabilisering’? De maatregelen vloeit vooral voort uit de nieuwe financieringswet van de Gewesten, in het raam van de door de regering Di Rupo goedgekeurde zesde Staatshervorming. De financiering geschiedde vroeger grotendeels via de PB – de Personenbelasting – waarvan de federale Staat een deel aan de Gewesten terugstortte in functie van het rendement op hun grondgebied (volgens het principe van de ‘billijke teruggave’). Voortaan beschikken de Gewesten via de opcentiemen rechtstreeks over een kwart van de PB. Als tegenprestatie bij deze ruimere zelfstandigheid worden de Gewesten financieel verantwoordelijk. De intergewestelijke solidariteitsmechanismen waarmee ze hun budgetten in evenwicht brengen, zullen geleidelijk uitdoven. Daarna hangt de financiering rechtstreeks af van de inkomsten van de inwoners … en dus ook van het tewerkstellingsniveau. Een hoge werkloosheid betekent minder financiering. Zo eenvoudig is dat. Wanneer men beseft dat de tewerkstelling in het Brusselse Gewest rond 55% schommelt, wordt het duidelijk dat dringend aan het systeem moet worden gesleuteld. Dit is in geen geval een antisociale maatregel, integendeel: als het niveau van de werkgelegenheid niet stijgt, loopt de schatkist leeg en zal het Gewest zijn functies niet meer kunnen vervullen. De beperking in de tijd van de inschakelingsuitkeringen moet in dit perspectief worden begrepen, en in geen geval als een strafmaatregel tegen wie dan ook. Spijtig dat heel wat voordelen van dit beleid in de recente politieke debatten nauwelijks aan bod kwamen. Ten eerste zorgt deze verschuiving voor een responsabilisering van de Gewesten, waarvan de prioriteiten niet meer zozeer bij de beschikbaarheid van de nodige middelen liggen, dan wel bij de plicht om resultaten voor te leggen. Minister van Werkgelegenheid Didier Gosuin zei onlangs dat na 25 jaar beleid van de werkloosheid, nu de tijd rijp is voor een beleid van de tewerkstelling! Ten tweede weet men liefst welke koers het Brussels bootje vaart. De nieuwe maatregelen verduidelijken de cijfers van de werkloosheid en de werkelijkheid op het terrein. Hier wordt plaatsgemaakt voor werkzoekenden die voltijds naar een baan zoeken, en niet als aanvulling van andere activiteiten. Ten derde zal dit, stroomopwaarts, jongeren aanzetten om vormingstrajecten te volgen die op de arbeidsmarkt uitzichten bieden. In sommige opleidingen is de potentiële tewerkstelling omgekeerd evenredig met het aantal ingeschrevenen. Kiezen betekent soms afstand doen, maar ook zijn eigen lot in handen nemen. Ten vierde moedigt deze maatregel, dankzij de beperkingen die ze oplegt, elke werkzoekende aan om de zoektocht naar een baan verder te zetten. Door het aanleren van de tweede taal, bijvoorbeeld… Ten slotte zullen ook alle sociale gesprekspartners zich moeten mobiliseren, niet meer om de werkloosheid te begeleiden en eindeloos te palaveren, maar om aan de creatie van nieuwe jobs bij te dragen. Ook voor hen geldt een resultaatsverbintenis. Thierry Willemarck Voorzitter van BECI BECI - Brussel Metropool - februari 2015 1

INHOUD Think Tank 4 6 9 Speaker’s Corner: een andere kijk op het politieke en economische nieuws CHAMBRE DE COMMERCE & UNION DES ENTREPRISES DE BRUXELLES KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Vóór of tegen studentenjobs voor de kinderen van het personeel? Fiche Staatshervorming : kinderbijslag 10 Tijd is geld, zeker in vastgoed! Internationaal 12 R&D: Europa bereid KMO’s te steunen 13 Brussel Invest & Export: opleiding internationale handel Topic Office: waar naartoe, met de kantoren? 14 Een mediapool aan de Reyerslaan … in 2022? 17 Verbouwing van kantoren. Tja… 18 Befimmo, het kwaliteitsbeleid van kantoorvastgoed in Brussel 20 Mobiliteit en toegang tot Brussel 22 De werknemer wordt regisseur 26 Zonder vast kantoor Dynamiek 28 Starter: Racines 29 Self-employed corner 30 De bedrijfsoverdracht, een uitdaging voor Brussel 31 Familiale bedrijfsoverdracht: GMP 32 Bedrijfsoverdracht: “Zich met bekwame mensen omgeven!” 34 Test de elektrische auto 35 Een nieuwe aanpak voor gedeelde dienstwagens Community 36 News 37 Het BECI nieuws in beeld 39 Agenda 43 Impression of a Brit 44 Restotip: Gaspar 45 Toetredingsaanvragen Bruxelles Métropole N° 00 Janvier 2015 Brussel metropool Nr 2 februari 2015 Sales – verkopen! dossier PME Le mois prochain Mai Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Editeur responsable Olivier Willocx - ow@beci.be Avenue Louise 500 1050 Bruxelles T +32 2 648 50 02 F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Productie Rédaction Media Coordinator Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Fotos Reporters, behalve anders aangegeven Production Maquette Isabelle André Impression DB Print Traduction Litteris Photos Reporters, sauf indication contraire Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel metropool/Bruxelles métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage 15.500 ex. per nummer Publicité Max Saey - msa@beci.be T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 Inlichtingen en reservaties Henri Van de Putte – T +32 2 643 78 01 F +32 2 640 93 28 – hva@beci.be Membership Catherine Mertens - cm@beci.be T +32 2 643 78 16 Membership Wim Desloovere – T +32 2 648 50 02 F +32 2 640 93 28 – wde@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2 label n. 2014/351/2 ONDERNEMING DYNAMIQUE Emmanuel Robert - er@beci.be Volgende maand: 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER 2

Voor elk archief een oplossing. Van klein tot groot. zoveel meer dan archiveren Papier- en filmarchivering Demagnetiseren Magnetische dragers bewaren Digitaliseren en digitale archieven www.merak.eu Software Escrow Labo en Farmaceutisch (ULT)-archief Consultancy

SPEAKER’S HET POLITIEKE GEDOE JE SUIS CHARLIE, PAS CHARLOT Bepaalde gebeurtenissen overstelpen al de rest. Ze galmen zo sterk en zo gewelddadig dat onze geest, onze gesprekken en zelfs de media er volledig door verzadigd geraken en niet meer in staat zijn aan iets anders te denken. | Michel Geyer Na de schok en de ontroering komen de gerechtvaardigde vragen: waarom? Werd het nodige gedaan om dit te vermijden? Wat doen we op lange termijn? De vragen voeden waardevolle en interessante debatten over solidariteit en de manier waarop. Diepgaande en ernstige discussies zijn dat. En ze geven een goed gevoel! Over de vrijheid van meningsuiting, het respect dat godsdiensten verdienen, de manier van samenleven, het lot van een of andere vedette(ke) eerder dan van iemand anders … Laten we toegeven dat wanneer onze symbolen bloeden, de sociale en economische beslommeringen nogal irreëel of zelfs misplaatst overkomen. Weinig mensen aanvaarden dat. Er viel deze maand nochtans heel wat te vertellen. Een paar dingen over de afgestote werklozen of de indexsprong (zijn de boosaardige werkgevers nu voor of tegen?). Er was één en ander te zeggen over het overleg tussen werkgevers en vakbonden en de constructieve houding van beiden ten aanzien van de economische maatregelen van de federale regering. We hadden ons onbehaaglijk gevoel kunnen uitdrukken tegenover diegenen die de dialoog weigeren rond maatregelen die zoveel mensen nuttig of zelfs noodzakelijk vinden. Het nieuws betrof ook een van onze stokpaardjes: de mobiliteit, met de aangekondigde planning voor het afbreken van de Reyers viaduct. Niemand durft 4 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 vragen wanneer deze werf rond zal zijn, maar we hadden toch ondeugend willen weten waarom hij in feite nog niet was begonnen. Als het project zo vanzelfsprekend is als wordt beweerd, zou het toch niet moeten aanslepen? In het nieuws over mobiliteit vonden wij onlangs enkele gegevens aangaande de verlenging van de pendeltijden voor wie in Brussel werkt: +25% sinds 2012, volgens Agoria. De sukkelaars die dagelijks in de file vastzitten, beseffen maar al te goed dat time is money. Zonder te fel in te gaan op de uitspraken van Pascal Smet wanneer hij een bek opzet tegen de ontoereikende budgetten om het GEN te ontwikkelen (ondernemers hebben blijkbaar de gewoonte om steeds meer met steeds minder te doen), droomden wij van een vergadering tussen de Brusselaar en de federale Jacqueline Galant, of tenminste het stukje vergadering waar over cijfers wordt gediscussieerd. Want met Jacqueline Galant wordt zulks vaak grappig. Och, als er tenminste wat meer rekening werd gehouden met de voorstellen om car sharing verder te ontwikkelen … Wij hadden het ook graag gehad over de vurige tegenstand en de strijd rond de ‘black box’ (een verschrikkelijke benaming, vindt u niet?) die fraude in de Horecasector zou moeten tegenwerken. Dit gaat gepaard met de wil van de Stad Brussel om de opening van snacks en cafés in het centrum te beperken. Daarbij vergeet de stad misschien dat alle restaurants die binnenkort wegens de strijd tegen fraude failliet zullen gaan, toch op een of andere manier vervangen zullen moeten worden. Driemaal goed nieuws Een raadseltje om af te sluiten: wat hebben Audi, het Atomium en het Belgisch Stripcentrum in gemeen? Wel, ze braken alle drie een record: een recordproductie voor de fabriek en een recordaantal bezoekers voor de andere twee. Driemaal goed nieuws voor drie symbolen van onze hoofdstad die elk op hun manier internationaal worden erkend. Dit is het bewijs dat ons stedelijk gewest wel degelijk leeft, zich ontwikkelt en vooruitkomt, ondanks de crisis en de institutionele hinderpalen! Om dit allemaal te bespreken was er noch plaats, noch tijd. Maar we zijn er wel in geslaagd het uiteindelijk toch niet over Charlie Hebdo te hebben. Het was dus wel degelijk mogelijk. ● CORNER

SPEAKER’S HET ECONOMISCHE GEDOE VOORSPELLERS ZIJN BALLROOMDANSERS Een ontmoeting met prins Al-Walid Ben Talal, de Belgische Staat, de Petroleumfederatie, de heer en mevrouw Jan-met-de-pet en uw leraar Engels | Jean Blavier Het seizoen is gelukkig voorbij. De voorspellers van allerlei pluimage hebben zich in december en januari, zoals elk jaar trouwens, weer laten gaan, maar deze keer hadden ze te maken met een flink – en onvoorspeld – struikelblok: de prijs van aardolie. Wie had de daling voorspeld? Niemand. Wie durft beweren dat de prijzen weer gaan stijgen? Niemand. Of verder gaan dalen? Niemand. Wie zal voorspellen dat de prijzen nooit meer 100 dollar bereiken? Eens te meer, niemand, behalve misschien Saoedi prins Al-Walid Ben Talal, die deze materie waarschijnlijk beter dan wie ook kent, want de olieprijs wordt, om geostrategische redenen gemanipuleerd. Sommigen beweren dat de Saoedi’s de Amerikaanse schaliegasproducenten willen klein krijgen. Andere zeggen dat dit de prijs is die het Westen aan Vladimir Poetin oplegt voor wat er in Oekraine is gebeurd. Wie heeft gelijk? Zeg ons niet dat wij behalve naar voorspellers, ook nog naar deskundigen in de geopolitiek moeten luisteren. Genade! Doet u dit niet aan iets anders denken? Toch wel: de rentevoeten! Ze blijven maar dalen, terwijl er enige tijd geleden een heleboel mensen waren die precies het tegenovergestelde voorspelden. De herinneringen die ik aan het middelbaar onderwijs overhoud, laten me vandaag toe Staten met leerkrachten te vergelijken. Ze brullen als alles verkeerd loopt. En als er geen vuiltje aan de lucht is, heerst de stilte. Zegt de Belgische Staat hoeveel hij uitspaart wanneer hij een 10-jarige lening tegen een rentevoet van 0,70% aangaat? Stilte. Of hooguit een paar regeltjes in de media. Maar wanneer wij vernemen dat de Belgische gezinnen, dankzij de daling van de olieprijs, wat minder onder druk komen te staan, vertelt de Petroleumfederatie er meteen bij dat deze prijsdaling de Belgische Staat 250 miljoen euro aan gederfde btw-inkomsten zal kosten. Wij begrijpen dus dat de Staat de 250 miljoen ergens anders zal moeten vinden. U mag eens raden bij wie. Hard en week Voorspellers wagen zich maar zelden in het moerassige gebied van de fiscaliteit. Alle begrip voor: als men op harde grond denkt te staan, zakt men plots in weke modder weg. En omgekeerd. Het grappigste daarin is nog dit fantastisch begrip: tax shift. Wat gaan we nu echt shiften? De inkomstenbelasting vervangen door een belasting op het kapitaal, beweren de regerende partijen (sommige althans). Het kapitaal belasten? Goed zo, maar hoe pakken we dit aan? Gaan we het kapitaal zelf belasten of de inkomsten ervan? En waar zit dat kapitaal, trouwens? Opnieuw, de harde grond blijkt veel weker dan voorzien. Probeer het kapitaal vast te krijgen en het verdwijnt spoorloos. Dit geldt natuurlijk niet voor vastgoedkapitaal, dat hard is, behalve in het geval van grootschalig vastgoedkapitaal, dat achter een scherm van vennootschappen schuilgaat. Dit harde kapitaal is in feite ook week. Al deze vernuftige praktijken liggen echter buiten bereik van de heer en mevrouw Jan-met-de-pet, die de taks shift wind in volle gezicht krijgen. Welke voorspeller zal hun durven aankondigen dat ze, als eigenaars van twee of drie appartementen, er binnenkort nogal uitgewaaid zullen uitzien? Voorspellers zijn niet alleen ballroomdansers1 , ze zijn ook verzot op Engelse termen. U hoort ze praten over de tapering van de Amerikaanse Federal Reserve (die de Amerikaanse rentevoeten de hoogte instuurt, en dus ook de dollar, waardoor de euro daalt en wij minder voordeel halen uit de daling van de olieprijs). Ze hebben het over de quantity easing politiek, een andere Amerikaanse specialiteit die ondertussen door Japan en de Europese Unie werd afgesnoept (het komt erop neer de balans van de centrale bank door de aankoop van effecten te verbeteren), de convergentie van de spreads (de verschillen tussen rentevoeten op staatsleningen) enzovoort. Laten we het hierbij laten en misschien nog even focussen op een andere uitdrukking die voorspellers heel graag hanteren: in 2015 doen wij vooral aan muddling through. Voortmodderen, dus. Harde tijden, weke context. ● 1. Lees ‘Le bal des aveugles’ van Michel Turin, Albin Michel, Parijs, 2014. CORNER Amper Neem afspraak met ons ondernemingsloket voor een kosteloos en 45 min. om uw onderneming op te richten persoonlijk gesprek. J Ondernemingsnummer J BTW J Sociaal verzekeringsfonds 02 643 78 09 J Ziekenfonds J Verzekeringen wwww.beci.be/nl/loket BECI - Brussels Business - janvier 2015 5

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Studentenjobs uitsluitend voor de kinderen van het personeel? Jaarlijks werken nagenoeg 400.000 studenten tijdens de schoolvakantie. Een job voor de zomer op de kop tikken? Dat loopt niet steeds van een leien dakje, want de vraag overschrijdt ruim het aanbod. Sommige ondernemingen wijzen de studentenjobs aan de kinderen van hun personeel toe. Dit heeft zijn voor- en nadelen. Twee bedrijven getuigen. Gaëlle Hoogsteyn Pierre Massant, Recruitment & Internal Mobility, MIVB Studentenjobs zijn bij ons voor de kinderen van ons personeel weggelegd. Het is een kwestie van wederzijds vertrouwen. Met de nieuwe wetgeving rond studentenarbeid ontvangen wij hoe langer hoe meer kandidaturen: meer dan 500 CV’s verleden jaar, terwijl we ‘slechts’ 127 jobs te bieden hadden. Dit betekent hoe dan ook een flink voordeel voor werknemers van wie de kinderen de leeftijd hebben bereikt om te werken. En voor die kinderen is dit meteen een eerste belangrijke stap in de toekomstige zoektocht naar een baan. Voor een tiener vinden we het ook bijzonder leerrijk kennis te maken met het bedrijf waar een van zijn ouders werkzaam is: zo ontdekken de jongeren de werkomgeving waar hun ouders vijf dagen per week aan besteden en hoe ze hun boterham verdienen. Ouders tonen trouwens graag hun werkplaats aan hun kinderen. Deze positieve elementen hebben wij willen benadrukken door, voor de studentenjobs die wij tijdens de schoolvakantie aanbieden, voorrang te geven aan de kinderen van ons personeel. Dit zorgt bovendien regelmatig voor nieuwe roepingen! Elitair? Wij vinden van niet. De MIVB is een multiculturele onderneming met werknemers van allerlei oorsprongen en sociale kringen. In feite is deze ruime diversiteit aan profielen bij ons kenmerkend van de ganse Brusselse bevolking. Wanneer we dus de studentenjobs voor de kinderen van ons personeel in petto houden, bereiken wij jongeren uit zeer diverse milieus. In andere ondernemingen is dit niet noodzakelijk het geval. Alle jongeren moeten een kans krijgen. Alleen de studenten die een positieve beoordeling kregen, mogen zich nadien nog kandidaat stellen, maar slechts éénmalig. Op deze manier garanderen we een zekere turn-over en vermijden wij favoritisme. Valery Halloy, woordvoerder van BNP Paribas Fortis Jarenlang waren de studentenjobs bij BNP Paribas voor de kinderen van personeelsleden weggelegd. Daar is vier jaar geleden verandering in gekomen toen wij beslisten een deel van deze opdrachten voor andere jongeren toegankelijk te maken. Ons plan gericht op diversiteit gaf ons de gelegenheid ook een ‘diversity’-luik te voorzien voor jongeren uit de kansarme bevolking. Meestal hebben deze tieners geen netwerk en geraken ze ook niet via hun familie aan een studentenjob. Ze waarderen dus de steun die ze krijgen in de zoektocht naar een werkopdracht tijdens de zomer. Om ruimere bekendheid te geven aan ons programma zijn wij gaan samenwerken met de firma Jeep, de sociale dienst van de UCM en met Job Kanaal. Het succes liet niet op zich wachten, al was het maar omdat wij een zeer brede waaier aan functies aanbieden. Jaarlijks verzamelen we alle jobstudenten van dit programma om na te gaan welke ervaring ze er aan overhouden, wat ze hebben geleerd en wat kan worden verbeterd. De feedback is systematisch bijzonder positief, zowel bij de studenten als binnen de teams die hen hebben verwelkomd. Alle jongeren uiten zich bijzonder positief over de ontdekking van uiteenlopende beroepen en van het dagelijkse leven in een bedrijf, of over het belang van tweetaligheid, bijvoorbeeld. Andere pluspunten zijn de ontmoetingen met jongeren uit meer begunstigde milieus, de leerrijke contacten met hen en de toegang tot nieuwe uitzichten. Hiermee zullen de jongeren hun CV kunnen aanvullen en op die manier gemakkelijker een nieuwe studentenopdracht in een ander bedrijf kunnen vinden. Het initiatief hebben wij in een eerste fase tot Brussel beperkt. Het succes heeft ons overtuigd hier ook in de andere gewesten mee uit te pakken. Aan de hand van de feedback die we krijgen, is het vanzelfsprekend dat wij hier mee doorgaan en op een bredere schaal gaan werken. 6 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 Scan de QR code en geef ons uw mening.

Veiligheid en welzijn Preventie, kinderspel? ETHIAS: EEN TEAM VAN PREVENTIEDESKUNDIGEN TOT UW DIENST Risico’s op de werkvloer opsporen, performante veiligheidsinstrumenten inzetten, de nodige opleidingen voor uw personeel regelen, zorgen voor hun welzijn op het werk, op ieder moment beschikken over de relevante technische en wettelijke informatie ... Een efficiënt preventiebeleid opbouwen … dat is allesbehalve kinderspel. Onze preventieadviseurs zijn er om u bij te staan! Meer hierover weten? www.ethias.be/preventioncorner Ethias NV, rue des Croisiers 24, 4000 Luik. RPR Luik - BTW: BE 0404.484.654 - IBAN: BE72 0910 0078 4416 - BIC: GKCCBEBB Doet wat moet

THINK TANK FICHE STAATSHERVORMING Kinderbijslag De in het raam van de zesde Staatshervorming voorziene overdracht van bevoegdheden en budgetten naar de Gewesten toe heeft ook voor de bedrijfswereld talrijke gevolgen. Om u te helpen hierin een beter inzicht te krijgen, publiceren wij een reeks praktische fiches die u elke maand in uw magazine kunt lezen. Vincent Delannoy Waar gaat het om? De zesde Staatshervorming voorziet de overdracht van de gezinsbijslagen, namelijk de kinderbijslag, het kraamgeld en de adoptiepremie. De uitgaven worden geraamd op 6,6 miljard euro voor het Waalse Gewest, de Franse en de Vlaamse Gemeenschappen en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad. Voor Brussel, waar de kinderbijslag de grootste overdracht van financiële middelen vertegenwoordigt (738,77 miljoen), zal de GGC bevoegd zijn. Naast de ‘responsabilisering’ van de deelstaten, bestaat de voornaamste verschuiving erin dat de ouders, en niet langer de werkgever, voortaan het bijslagfonds kiezen. Brussel, een apart geval Brusselse gezinnen mochten natuurlijk niet naargelang van de taalgemeenschap waartoe ze behoren, op een verschillende manier worden bejegend. Daarom werd beslist deze bevoegdheid aan de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie toe te vertrouwen. Een overdracht van middelen De naar de Gemeenschappen (de GGC in Brussel) overgehevelde middelen worden op termijn tot 90% teruggeschroefd, volgens modaliteiten die voor Brusselaars in feite nadelig zijn: de verdeelsleutel houdt rekening met kinderen tussen 0 en 18 jaar, niet met jongeren tussen 19 en 25. De beheerskosten gaan waarschijnlijk de hoogte inschieten (onder andere wegens de ontwikkeling van nieuwe software). Rekening houdend met verscheidene parameters, zal het ganse gebeuren in Brussel wellicht op een tekort tussen 170 en 250 miljoen euro uitmonden. De verhuizing van ambtenaren van de federale overheid naar het Brusselse Gewest zal geleidelijk aan gebeuren. De betrokken beambten worden geraamd op 148,8 voltijds equivalenten. Overgangsstelsel De administratie belast met kinderbijslag wordt tussen 2016 en einde 2019 overgeheveld. In de tussentijd staat het federale agentschap voor kinderbijslag (Famifed) voor de uitkeringen in. De ‘kinderbijslag’-bevoegdheid moet in Brussel worden samengebracht in een parastatale die nog moet worden opgericht. Het systeem zal vanaf 2015 op zijn principe (bedrag en uitkeringsvoorwaarden) worden geëvalueerd. Wel dient gezegd dat het GGC sinds 1 januari 2015 het recht heeft de barema’s van de bijdragen te wijzigen en dat het de financiële last van de sector draagt. De instelling van openbaar nut (ION) die nog dient te worden opgericht, zal niet alleen voor de kinderbijslag moeten instaan, maar ook voor alle sociale-zekerheidsbevoegdheden die naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie werden overgedragen (gezondheidszorg, welzijnszorg). We krijgen dus één ION, die paritair zal worden beheerd (vakbond en werkgevers). Waar gaan we naartoe? Voorlopig gaat in Brussel de prioriteit naar ‘het behoud van de betalingen’ en een ‘diepgaande beoordeling’. Het ziet er naar uit dat de denkpiste die door Minister Céline Fremault werd aangekaart, zou kunnen worden gevolgd, namelijk een vast bedrag per kind, “zonder de bestaande kroostrijke gezinnen te benadelen”. Vlaanderen besliste voor 2015 het bedrag van de kinderbijslag niet te indexeren en evolueert ook geleidelijk naar een vast bedrag per kind. Eveneens aan Waalse kant wordt deze formule overwogen. Het standpunt van BECI • BECI herinnert eraan dat de kinderbijslag per slot van rekening door de werkgeversbijdragen wordt gefinancierd. Wij vragen een goed beheer van deze uitkeringen in functie van de budgettaire mogelijkheden, evenals een goede beheersing van de hiermee gepaard gaande administratieve kosten. • Het ziet er naar uit dat de structuur van de bijslagfondsen een consolidatie zal ondergaan. De beperking van het aantal spelers is tegelijk logisch en wenselijk. • De kinderbijslag focust op het kind. BECI is voorstander van een gelijk bedrag voor elk kind, in plaats van een bedrag dat afhangt van de rang in het broeder- en zusterschap. • Communautaire aangelegenheden mogen het reeds complexe systeem van de kinderbijslag niet nog ingewikkelder maken. BECI vraagt een constructieve samenwerking binnen de GGC en tussen de deelstaten onderling. FICHE 5 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 9

Tijd is geld, zeker in vastgoed! THINK TANK “Tijd is geld.” Ook in de Brusselse vastgoedsector is dit een waarheid als een koe. De tijd die nodig is om een stedenbouwkundige vergunning te verkrijgen, de omslachtige procedures die hieraan voorafgaan en het aantal reglementaire en administratieve verplichtingen hebben als gevolg dat sommige vastgoedprojecten aanzienlijke vertraging oplopen. Van enkele maanden tot meerdere jaren! Deze apathie is niet alleen schadelijk voor de projectontwikkelaar: ook voor de overheid zelf wordt dit een dure en zure grap. Lise Nakhlé, BECI D e ontwikkeling van vastgoedprojecten in Brussel gaat gebukt onder talrijke regels en indirecte kosten. Voorbeelden zijn de stedenbouwkundige normen (GSV, grootte van de woningen…), de milieunormen (bodemsanering, lage-energiebouw…), stedenbouwkundige lasten, allerlei taksen en heffingen, de hoge loonkosten, noem maar op. Een nauwgezette reglementering is zeker een noodzaak, maar dan wel als de overheid zelf getuigt van coherentie en rationaliteit in het dagelijkse beheer. Precies daar wringt het schoentje, met de traagheid van de administratieve procedures, de aanhoudende beroepen tegen projecten, de eindeloze onderhandelingen, de wisselende vereisten naargelang van de politieke formaties, de kafkaiaanse toestanden veroorzaakt door tegenstrijdigheden tussen gemeenten en Gewest… Dit alles vertraagt elk omvangrijk project aanzienlijk. Deze situatie is niet alleen schadelijk voor de vastgoedsector en de ganse economie: ook de overheid lijdt eronder, want zij belemmert de naleving van hun verbintenissen, namelijk de toename van de overheidsinkomsten, de uitbreiding van het aanbod aan toegankelijke woningen en de ontwikkeling van de nieuwe wijken. Minder inkomsten voor de overheid Elk vastgoedproject, van welke aard ook (residentieel, handel, kantoren, parking), brengt jaarlijks inkomsten op die te maken hebben met zijn functie en de activiteit van de uitbater. Laten we het voorbeeld nemen van een project van 370.000 m², een uitgebreide wijk die zou bestaan uit ongeveer 1500 woningen, 150.000 m² kantooroppervlakte, handelszaken en infrastructuur: het geheel genereert jaarlijks meer dan 30 miljoen euro aan lasten en belastingen ten voordele van de federale Staat, het Gewest en de gemeente. Het merendeel van de inkomsten uit de personenbelasting gaat naar de federale schatkist, die een deel aan het Gewest terugstort. Onze simulatie voorziet 2.220 belastingplichtigen (1,5 per woning) met een gemiddeld belastbaar inkomen van 10 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 34.000 euro. De personenbelasting overschrijdt in dat geval 25,6 miljoen euro, met inbegrip van de gemeentelijke opcentiemen (6% voor de Stad Brussel = 1,44 miljoen) en de agglomeratiebelastingen (1% = 240.000 euro). De gewestelijke gezinsbelasting, waarvan de afschaffing wordt overwogen (evenals die van de aanvullende agglomeratiebelastingen, trouwens), zou 131.000 euro opleveren. De bedragen die het Gewest en de gemeente via de belastingen en de onroerende voorheffing innen, zijn zeker ook niet te verwaarlozen: bijna 1 miljoen aan belastingen en 4 miljoen aan onroerende voorheffing. Deze evaluatie werd berekend aan de hand van de directe heffingen en belastingen en houdt rekening noch met de belastingen op huurgelden, noch met registratierechten en btw bij elke vastgoedverrichting. Verder werd geen rekening gehouden met de meerwaarde die ontstaat door de economische activiteit in de nieuwe wijk. Volgens deze berekening genereert een project dat vijf jaar nodig heeft om verwezenlijkt te worden een gederfde winst van 24 miljoen euro voor de gewestelijke en de gemeentelijke financiën. De jaarlijks geïnde bedragen moeten wij in het geval van onze nieuwe wijk nog aanvullen met een eenmalig bedrag van 22,4 miljoen euro dat via stedenbouwkundige lasten in contanten of in natura worden geïnd. In het huidige geval hebben we te maken met een gebied van gewestelijk belang en wordt 30% van de residentiële bouw bestaande uit middelgrote woningen van lasten vrijgesteld. Trage projecten betekenen duurdere woningen Een ander angstwekkend probleem heeft te maken met de vermenigvuldiging van lasten en de administratieve instabiliteit, waardoor de prijzen van nieuw (en voornamelijk residentieel) vastgoed in Brussel blijven stijgen. De heersende onzekerheid heeft een impact op de risicoberekeningen van de projectontwikkelaar. Een aanslepend project kost geld dat moet worden afgeschreven. Dit beïnvloedt de uiteindelijke verkoopprijs. In het Brusselse Gewest draait de

THINK TANK middenstand daarvoor op, met alle gevolgen van dien: deze mensen verlaten Brussel om ergens anders betaalbaar vastgoed te kopen. De vastgoedsector is medeverantwoordelijk voor deze stijging van de prijzen, maar dit neemt niet weg dat een sneller en efficiënter beheer van een aantal reglementaire aspecten het tekort aan nieuwbouw gedeeltelijk zou oplossen door een vermindering van de druk op de residentiële sector. Naast de administratieve aspecten, moeten ook bepaalde financiële hulpmiddelen worden ontwikkeld of bestendigd. Onze simulatie heeft aangetoond dat een vrijstelling van stedenbouwkundige lasten op de ontwikkeling van middelgrote woningen in een gebied van gewestelijk belang een aanzienlijk hefboomeffect oplevert, zonder echter aan de gemeentelijke inkomsten te raken. Ook andere middelen kunnen worden overwogen, in overleg met de vastgoed- en de bouwsector. De middelen die bij de ambities passen De hier aangehaalde cijfers zijn slechts een raming, maar ze vestigen de aandacht op de noodzaak aan coherentie: woongelegenheid of economische activiteit creëren, nieuwe wijken ontwikkelen en de overheidsinkomsten enigszins aanvullen, daarmee zal de vastgoedsector zich kunnen ontplooien. De veeleisende reglementering mag blijven bestaan, maar dan met procedures die efficiënter zijn en beter rekening houden met de snel evoluerende context. Laten we realistisch zijn: het probleem van de woongelegenheid in Brussel en van de toegang tot eigendom voor jonge gezinnen kan alleen worden opgelost door een vermeerdering van de subsidies en de creatie van woningen door de overheid. Dit zijn zeker nuttige stappen, al blijven zij ontoereikend om de vraag te beantwoorden. Een deel van de oplossing moet komen van de bouw van woningen voor de middenstand door de privésector, waardoor de gewestelijke spelers hun actie zouden kunnen uitbreiden en op een kansarmere bevolking toespitsen. Ten slotte nog even dit: de vastgoedsector moet de stedenbouwkundige vereisten naleven, maar de overheid blijft verantwoordelijk voor een aantal inrichtingen en infrastructuren die de projecten aantrekkelijk maken. Wij denken hier aan voldoende openbaar vervoer, uitrustingen voor de bevolking, aantrekkelijke openbare ruimtes enz. Wie van de privésector eist in te staan voor de behoeften van nieuwe bewoners, werkkrachten en consumenten in een bepaalde wijk, verbindt er zich ook toe binnen de termijnen de nodige infrastructuren aan te leggen (bijvoorbeeld een nieuwe tramlijn naar deze wijk). Eens te meer worden in zulke gevallen de zaken vaak op de lange baan geschoven, tot grote ergernis van de projectontwikkelaar (van wie het project aan waarde verliest) maar ook en vooral van de eindgebruiker, de belastingplichtige. Laten we zeer duidelijk zijn: 15 jaar is geen redelijke termijn! De effectieve uitvoering van de grote stedenbouwkundige ambities van de huidige Brusselse regering zal dus grotendeels afhangen van haar bekwaamheid om zonder uitstel en in samenwerking met zowel het gemeentelijke als het federale niveau (op fiscaal vlak) een gunstig klimaat te scheppen voor de ontwikkeling van nieuwe projecten. En eerst en vooral, zich aan haar verbintenissen houden, wat de termijnen betreft. ● Totale oppervlakte Verdeling (oppervlakte) Oppervlakte Aantal belastbare inkomens** Netto belastbaar inkomen per inwoner*** PB (gemid. belastingstarief 33%) Bijkomende PB (Bssl-Stad=6%) Opcentiemen agglomeratie (1%) Totaal inkomen PB Gew. belasting op de gezinnen Gemid. geïndexeerd kadastraal inkomen Onroerende voorheffing Gewest (1,25%) Opcentiemen Agglo (7,36%) Opcentiemen Gemeente (29,50%) Totaal onroerende voorheffing Totaal belastingsinkomsten Simulatie van het jaarlijks fiscaal verlies* - Stad Brussel 250.000 m³ Woning % m² Opperv./woning (met bruikb. opperv.) m² Aantal woningen # # € € € € 50% Verdeling (oppervlakte) 125.000 Oppervlakte 100 1.250 1.875 € 35.000 € 11.550 Gewestelijke belasting**** € 693 Totaal gew. Belasting € 116 Gemeentelijke belasting € € 23.172.188 € € € € € € 2.400 Taks op reklame en uithangborden € 111.250 Totaal gemeentelijke taksen Gemid. geïndexeerd kadastraal inkomen € 37.500 Onroerende voorheffing Gewest € € 276.093,75 Opcentiemen Agglo € 1.106.250 Opcentiemen Gemeente € 1.419.844 Totaal onroerende voorheffing €/ jaar € 24.703.281 Totaal belastingsinkomsten €/m² € €/m² €/m² € €/m² € € € 7,70 € 577.500 € 7,45 € 0 € 10 € 150 € 558.750 € 400.000 € 55 € 45 € 51.563 € 14.063 € 379.629 € 103.535 € € 1.521.094 € 414.844 € € 1.952.285 € 532.441 €/ jaar € 3.088.535 € 932.441 € 0 € 0 * Zonder de belasting op huurinkomsten, btw en registrering. Deze cijfers baseren zich op geïnde bedragen voor een gelijkaardig vastgoedproject in de Stad Brussel. ** Het aantal belastbare inkomens houdt rekening met een hypothese van 1,5 belastbaar inkomen per woning (gemiddelde tussen alleenstaanden en koppels). *** Het gemiddeld netto belastbaar inkomen staat gelijk met het netto totaal van de inkomsten (de som van de inkomsten uit roerende en onroerende goederen, inkomsten uit kapitaal, beroepsinkomsten en diverse inkomsten, vrijstellingen uitgezonderd), na aftrek van de aftrekbare uitgaven (hypothecaire lening, kind ten laste ...). Het voorgestelde inkomen stemt overeen met de hogere middenklasse. Het gemiddelde belastingstarief werd berekend op TaxOnWeb. Bronnen: FOD Financiën ; FOD Economie - Algemene Directie Statistiek. **** De gewestelijke belasting op kantoren bedraagt 8,19 €/m², maar mag niet hoger liggen dan 14% van het geïndexeerd kadastraal inkomen. ***** Wij hebben het hier over uitrustingen van openbaar nut (school, sportcentrum ...) die van een overheidsdienst afhangen. Ook deze worden aan een aantal belastingen onderworpen, waarmee wij hier geen rekening houden. ****** Ter herinnering, aangezien deze inkomst ongeacht de woonplaats wordt verkregen. Een deel van de PB inkomsten wordt echter door de Federale Staat aan het Gewest teruggestort. Berekeningen: BECI € €/# € € € € €/ jaar € 120.000 € 80 € 2.400 € 17.670 € 70.800 € 90.870 € 210.870 € 29.935.128 Federaal****** Gew./Agglo Gemeenten € 21.656.250 € 1.787.765 € 5.491.113 € 0 €/# € 50 % m² Kantoren Handel 30% 75.000 Uitrusting***** 10% 25.000 10% 25.000 # Parking 2400 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 11

INTERNATIONAAL R&D: Europa bereid KMO’s te steunen ENTERPRISE EUROPE BRUSSELS De Europese Commissie heeft de gemeenschappelijke prioriteiten van alle lidstaten gedefinieerd en tijdens afgelopen jaren ambitieuze Kaderprogramma’s voor Onderzoek en Technologische Ontwikkeling (KPOTO) in het leven geroepen. Horizont 2020 volgt het 7de KPOTO op, met een combinatie van onderzoek en innovatie, bedoeld om zoveel mogelijk innoverende oplossingen op de markt te brengen. Dit richt zich tot alle ondernemingen, en in eerste instantie de KMO’s. D e opbouw en de presentatie van een Europees project moet het resultaat zijn van een samenwerkingsproces met partners uit andere EU landen. Dit geldt als een van de voornaamste selectiecriteria om Europese steun te genieten. Ondanks de vereenvoudigingen in Horizont 2020, blijft de procedure ingewikkeld, tijdrovend en veeleisend. Daarom helpen National Contact Points (NCP) de bedrijven bij het indienen van hun project. In juni ondertekende het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een overeenkomst met de Brusselse NCP impulse.brussels om de begeleiding van Brusselse ondernemingen te structureren. onale erkenning”, aldus Tania van Loon, die verantwoordelijk is voor NCP Brussels bij impulse.brussels. In 2013 slaagde NCP Brussels erin 2,1 miljoen euro steun voor Brusselse KMO’s te verkrijgen, wat gelijk staat met 50% van de gevraagde financiering. In de afgelopen zes maand heeft NCP Brussels al 16 dossiers ingediend voor een totaal aan 17 miljoen euro aangevraagde steun. 50% van de ondernemingen nemen voor de eerste keer deel; het zijn de zogenaamde first timers. De kleine Brusselse ondernemingen hebben dus het nut van de Europese steun duidelijk ingezien. 170 miljoen euro voor ICT Begin 2014 kwamen er twee nieuwe oproepen tot indienen van voorstellen voor kleine structuren. De Future Internet Public-Private Partnership steunt de ontwikkeling van nieuwe webtoepassingen die een beroep doen op open source Fi-Ware technologieën. Hierbij wordt 80 miljoen euro vrijgemaakt. Bovendien staat 90 miljoen euro ter beschikking van de ICT sector in het raam van de KMO Instrument oproep tot voorstellen. De toegenomen behoefte aan financiering in crisistijd heeft veel bedrijven aangezet Europese steun te vragen. “Dergelijke oproepen tot voorstellen overtuigen steeds meer deelnemers. In Europa worden gemiddeld 20% van de projecten weerhouden. Het succes en het percentage van aanvaarde projecten zouden echter de kleinste ondernemingen kunnen ontmoedigen. Ten onrechte, want de Europese steun aan onderzoek biedt talrijke voordelen voor een KMO. Zulke steunmaatregelen getuigen van de kwaliteit van het project en zorgen voor een internati12 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 Samen met Enterprise Europe Brussels Enterprise Europe Brussels en NCP Brussels werken hand in hand om de ondernemingen die deelnemen aan het H2020 programma zoveel mogelijk te ondersteunen. De deskundigen van Enterprise Europe Brussels helpen de Brusselse ondernemers bij de keuze van het Europese steunprogramma dat best bij hun strategische ontwikkeling past, onder meer voor lokale clusters. Deze deskundigen bieden hulp in verband met KMO Instrument, het nieuwe financieringsplan/stelsel voor KMO’s, bedoeld om innovatie aan te zwengelen. KMO Instrument dekt de volledige innovatiecyclus en richt zich tot alle innoverende KMO’s met een sterke drang naar ontwikkeling, groei en internationalisering (meer informatie bij Mevrouw Tania Van Loon - tvl@impulse.irisnet.be - + 32 2 422 00 25 of www.ncpbrussels.be). Wij herinneren u eraan dat u voor Europese financiering buiten onderzoek en innovatie, bij BECI terecht kunt. Daar geniet u, in het raam van Enterprise Europe Brussels, hulp bij de evaluatie van uw project, de nodige steun en informatie over de procedures van het financieringsprogramma dat best bij uw project past. Dit geldt voornamelijk in sectoren als transport, human resources, milieu, creatieve media en activiteiten buiten de EU. U kunt onze deskundigen ontmoeten voor een (gratis) gesprek over de Europese financieringsbronnen buiten R&I. Hiertoe neemt u gewoon contact met ons secretariaat: Mevrouw Christine Godts + 32 (0) 2 643 78 02 – cg@beci.be. ●

INTERNATIONAL De internationale toer op, dankzij jongeren OPLEIDING INTERNATIONALE HANDEL Al 10 jaar lang kunnen bedrijven een beroep doen op jonge gediplomeerde werkzoekenden, via twee vormingsprogramma’s in buitenlandse handel, met de steun van Brussel Invest & Export, Cefora en Bruxelles Formation. In 70 tot 80% van de gevallen wordt de jonge gediplomeerde aangeworven! David Hainaut D oor gebrek aan de nodige vaardigheden, human resources of gewoon tijd blijft de ontwikkeling van een internationale activiteit voor vele ondernemingen een luxe. Daarom tracht het Brusselse Gewest sinds 2004 de ondernemers bij hun initiatieven in het buitenland te ondersteunen. Dit gebeurt onder andere door jonge werkzoekenden ter beschikking te stellen die een van de twee bestaande opleidingen in buitenlandse handel hebben gevolgd. Deze twee opleidingen vullen elkaar trouwens aan. Enerzijds is er het zogenaamde Brussels Young Exporters Program (BYEP, voor masters), dat zowel in het Frans als in het Nederlands wordt aangeboden en waarmee Brusselse kandidaten Export Managers kunnen worden. En anderzijds bestaat er de opleiding tot ‘Assistant Import-Export’ (AIE, voor bachelors; dit jaar slechts in het Frans aangeboden), die assistenten voor Export Managers opleidt. Het BYEP verloopt in drie stappen. De deelnemers, die goede taalvaardigheden kunnen voorleggen, volgen eerst 10 weken lang theoretische cursussen. Daarna nemen ze zes weken lang deel aan een inleefstage in een Brusselse KMO om de producten te leren kennen en mogelijke uitzichten in het buitenland te onderzoeken. Ten slotte vertrekken ze dankzij een beurs voor twee maanden naar het buitenland, waar ze functies van economisch en handelsattachés van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaan uitoefenen. Hier dient gezegd dat, uitgezonderd enkele mogelijke specifieke vereisten, alle reis- en verblijfkosten worden gedekt. Wat de AIE vorming betreft, die bestaat uit twee fasen: een theoretisch luik van drie maanden en nadien een stage van acht weken in een Brusselse onderneming. De balans van 10 jaar opleidingen en win-win relaties: dankzij 250 bedrijven konden 300 kandidaten worden opgeleid. Dit is een waar succes, des te meer omdat gemiddeld driekwart van de deelnemers hiermee ook een baan heeft gevonden, meestal in de onderneming waar ze stage hebben gelopen. En de anderen kregen dankzij deze ervaring bijna allen een vlotte toegang tot de arbeidsmarkt. “Dit zou ik zonder twijfel opnieuw doen!” Steven De Volder was verleden jaar kandidaat. Zijn parcours getuigt van het nut van de BYEP opleiding. Na zijn studies in handelswetenschappen kon deze 27-jarige werkzoekende een stage beginnen bij Vanparys, een bedrijf dat een veertigtal mensen tewerkstelt en vooral chocoladedragees produceert. “Na een theoretische opleiding van twee maand en half, ben ik iets meer dan een maand Luc Van der Rasieren: “De stage van Steven werd in juli afgerond. In augustus hebben we de jongeman aangeworven!” lang bij Vanparys in Brussel gaan werken, om de producten grondig te leren kennen. Dit was bijzonder leerrijk. Nadien ben ik naar Parijs vertrokken om daar een marktstudie te verrichten, aangezien het bedrijf van plan was een nieuw gamma producten via Franse warenhuizen te verkopen. Ter plaatse heb ik veel steun genoten. Goed voor de motivatie was dat.” Een overtuigende ervaring, aangezien stagemeester Luc Van der Rasieren Steven een maand later heeft aangeworven! “Toen wij Steven via Brussel Invest & Export ontmoetten, hebben we hem op de hoogte gebracht van onze buitenlandse plannen. Ik ben hem nadien trouwens meerdere keren in Parijs gaan bezoeken. Het werd een groot succes. Ik zou dit zonder twijfel opnieuw doen, mocht dit nodig blijken!” Een waar groeipotentieel Marc Loos, de economische en handelsattaché van Brussel Invest & Export bij de Belgische ambassade in Parijs, volgt en begeleidt de stagiairs. Hij levert contactgegevens en waardevol advies. “Tijdens hun verblijf in Frankrijk leggen de stagiairs verslag af van hun activiteit; in ruil bieden wij begeleiding.” Zowel geografisch als op taalvlak blijft Frankrijk voor ons een zeer belangrijke en eventueel aantrekkelijke markt. Toch stelt Marc Loos vast dat “70% van onze Brusselse klanten nog nooit naar onze zuiderburen hebben geëxporteerd!” Elke ondernemer zal de troeven van zulke opleidingen gemakkelijk inzien, ongeacht of hij nadien naar Frankrijk of naar een ander land uitvoert. ● BECI - Brussel Metropool - februari 2015 13 R.T.

Een mediapool aan de Reyerslaan … in 2022? OFFICE Op het papier althans lijkt het ambitieuze ‘mediapool’-project de meest gevorderde en concrete van de toekomstige ‘ontwikkelingspolen’ of ‘concurrentiepolen’ (naargelang van de benaming die de opeenvolgende Brusselse regeringen aan het concept gaven). We zullen echter nog wat geduld aan de dag moeten leggen. Een stand van zaken. Olivier Fabes J uli 2014: de kakelverse gewestelijke beleidsverklaring getuigde van originaliteit door haar uitgesproken wil om ‘concurrentiepolen’ te ontwikkelen, zoals dit voordien al jaren het geval was in Wallonië (en sinds nog langer in Frankrijk). Het concept bestaat erin een specifieke zone te koppelen aan een economische activiteit die sterk scoort qua groei en nieuwe banen. Voorbeelden zijn de Horeca en aanverwante beroepen in de COOVI-wijk, imago, communicatie en media in de Reyers-wijk, logistiek en groothandel in fruit en groenten in Schaarbeek Vorming, of kennis en digitale technologie langs de as tussen Reyers en de Generaal Jacqueslaan. Deze ambitie overlapt trouwens gedeeltelijk de zeven prioritaire ontwikkelingspolen van de vorige regering. Reyers en Schaarbeek Vorming stonden al op de prioriteitenlijst van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO) dat Minister-President Vervoort in september 2013 voorstelde. Nog veel onduidelijkheden Sinds de aankondiging van de ‘concurrentiepolen’ kwamen weinig concrete elementen van de vier bedoelde dossiers aan het licht. De toekomst van de logistieke pool op Schaarbeek Vorming hangt af van de terbeschikkingstelling van de terreinen die momenteel eigendom van Infrabel zijn. Er is sprake van 2020. Aan de kant van Etterbeek en zijn ‘kennisen digitale pool’ ter hoogte van Arsenaal-VUB-ULB, weet men alleen dat het CIBG (Centrum voor Informatica van het Brusselse Gewest) gevraagd werd enige coördinatie te verzekeren. Deze pool moet, volgens de regering, “Brussel omtoveren in een ‘smart city’.” Naar verluidt, zouden onderhandelingen aan de gang zijn (ook met VUB en ULB) om de kazernes aan de overkant van de Generaal Jacqueslaan over te kopen en te herinrichten (ze zouden tegen 2017 volledig leegstaan). Sommige lokale beleidsmensen dromen 14 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 al van een ‘internationale universitaire stadskern’. Zo ver staan we nog niet. De terreinen van de kazernes behoren tot de Regie der Gebouwen – de federale Staat, dus. De toekomstige mediapool in de Reyerswijk lijkt dus in dit stadium het best gestructureerde project, of althans het dossier waarvan de grote stappen het duidelijkst werden gedefinieerd. Deze toekomstige pool heeft twee doelstellingen: een sectorale economische ontwikkelingsstrategie voor de ganse wijk (min of meer tussen de Leuvensesteenweg en de E40) en een stedenbouwkundig project op de site van de VRT-RTBF, dat ook het boegbeeld moet worden van de ganse nieuwe Reyerswijk die nu in voorbereiding is. Het is de bedoeling gebruik te maken van de afbraak van de huidige VRT- en RTBF-gebouwen en de oprichting van splinternieuwe vestigingen achteraan de huidige site om gans de wijk te vernieuwen en een eigen identiteit te geven, rond het thema van de media. Bovendien bevinden zich RTL Belgium en BeTV ook al in de buurt. Het ATO (Agentschap voor Territoriale Ontwikkeling) heeft een EFRO financiering aangevraagd om een economische-steunstrategie voor deze activiteiten in de Reyerswijk uit te werken. Van deze mediapool is het eerste puzzelstuk – waarvan al de andere afhangen – de bouw van de nieuwe vestigingen van de VRT en de RTBF. Tijdens de afgelopen zomer hebben de publieke televisieomroepen in samenwerking met het Gewest en de gemeente Schaarbeek het internationale team van architecten en stedenbouwkundige samengesteld dat de toekomstige Reyerssite (het Mediapark) zal ontwerpen. Tegen juli 2016 moet het team een masterplan voorleggen. Het ontwikkelingspotentieel zal maximum 450.000 m² bedragen, met daarin de vestigingen van de

TOPIC publieke televisieomroepen, ongeveer 250.000 m² woningen, de nodige infrastructuren voor deze nieuwe wijk (crèches, scholen enz.) en de aanleg van een gewestelijke park. De stedenbouwkundige programmering voorziet het onthaal van ongeveer 6.000 nieuwe inwoners. 10% voor de mediabedrijven Ann De Cannière is ‘Mediapark Brussels’ projectleider bij het ATO. Ze voorziet dat ongeveer 10% van de bebouwbare oppervlakte van de VRT-RTBF-site (dus niet de ‘uitgestrekte’ pool tussen de Leuvensesteenweg en de Kolonel Bourgstraat) voor allerlei types mediabedrijven zal worden voorbehouden. De pool moet onder andere synergieën bevorderen en als incubator dienen voor innoverende bedrijven, bijvoorbeeld via vormings- en onderzoeksactiviteiten. Contacten werden in dit verband al gelegd met hogescholen die zich op de media toespitsen, om eventuele behoeften te voorzien. In dit stadium heeft nog niemand beslist naar Reyers te verhuizen, maar bestaat er wel ‘veel belangstelling’. Om productieve krachten aan te trekken, is het verder van belang dat een deel van de voorziene infrastructuren ook media-uitrustingen bevatten: een filmstudio, een schouwspelzaal, bioscopen enz. Om de coherentie van het geheel te verzekeren, wordt momenteel onder toezicht van het ATO een masterplan ontwikkeld, dat vóór juli 2016 moet worden goedgekeurd. Aangezien de bouw van de nieuwe vestigingen van de VRT en RTBF van 2017 tot 2019 zal duren, dat de verhuizing in 2020 is voorzien en de afbraak van de oude gebouwen tussen 2020 en 2022, zal de bouw van nieuwe woningen, handelszaken en kantoren ten vroegste in 2022 beginnen, behalve als bepaalde werkzaamheden gelijktijdig kunnen worden uitgevoerd. Ondertussen zouden ook andere gemengde vastgoedontwikkelingsprojecten (woningen en kantoren) in de nabijgelegen straten kunnen worden verwezenlijkt. Een vergunDe ‘Reyers ontwikkelingspool’ ligt tussen de E40, de Leuvensesteenweg en de Kolonel Bourgstraat. ning werd bijvoorbeeld aangevraagd voor de herinrichting van de Vlan-terreinen (naast de autokeuring). In dezelfde zone bestaat er een ander stedenbouwkundig project voor de zogenaamde ‘Parkway’, langs de E40. Het ATO heeft acht maanden tijd om een masterplan uit te stippelen dat de grote richtlijnen voor dit gebied definieert. De dynamiek beheren Het succes van de toekomstige ‘Media’-concurrentiepool zal grotendeels afhangen van zijn potentieel aan innovatie in een sector die razendsnel evolueert. Rekening houdend met de omvang van deze werf en de spreiding ervan in de tijd, zal één van de grootste uitdagingen erin bestaan de politieke actie te synchroniseren met de werkelijkheid van de mediabedrijven die belangstelling tonen voor groei en ontwikkeling door fysieke toenadering. Het komt er dus op neer beloftes te houden en termijnen te respecteren. Met de hoop een nieuwe dynamiek te doen ontstaan, te ontwikkelen en in stand te houden. Want 2022, da’s in feite overmorgen! ● Rue Neerveldstraat 109 1200 Bruxelles-Brussel Tel 0032 (0)2 761 20 20 Fax 0032 (0)2 771 68 70 www.giroflex.com Contact : Nancy Debecker Tel : 0032 (0)475 42 94 92 Mail : nancy.debecker@giroflex.be © Buur-Stratec

> Een nieuwe stimulerende en innovatieve werkplaats in het hart van Brussel > Nieuwe dynamiek in de Europese wijk > Levendige plaza met groene ruimte > Buitengewone zichtbaarheid > Ontdek dit project op www.cofinimmo.com • Adres: Belliardstraat 40 - 1000 Brussel • Oppervlakte: 17 500m² • Certificering BREEAM " Excellent " • Parkeermogelijkheid voor 85 wagens, 100 fietsen en 40 motorfietsen • Beschikbaarheid: Q2 2017 • Architect: Pierre Lallemand/Art&Build CONTACT info@cofi nimmo.be T +32 (0)2 373 00 00 Follow us on :

TOPIC OFFICE Verbouwing van kantoren. Tja… In Brussel staan heel wat kantoorpanden leeg terwijl er een tekort aan woningen heerst. De verbouwing van kantoorgebouwen tot woongelegenheid ligt dus voor de hand. Talrijke projecten zijn aan de gang, maar de vraag is of de economische functie op die manier niet in het gedrang komt1. Christian Lasserre I n 1996 werden de eerste studies verricht over de transformatie van Brusselse kantoren in woningen. Toen al hield men twee doelstellingen voor ogen: de secundaire kantorenmarkt verbeteren en nieuwe gebouwen optrekken die desnoods voor andere functies zouden kunnen worden verbouwd. Op het terrein gingen de verbouwingen slechts vanaf 2005 werkelijk van start. Ze vertegenwoordigen vandaag 500.000 m², evenveel als de jaarlijkse productie van woningen in het Gewest. bestemmingsgebieden. Gemengde gebieden vormden een categorie op zich maar in geen geval een verspreid model. Terwijl de opname van kantooroppervlakten in residentiële wijken een moeizaam proces blijft, geldt de diversificatie van functies in administratieve wijken als een steeds sterker opkomende trend. Het gaat niet steeds om woongelegenheid: zo werden op de Kunstlaan vier grote bankkantoren met een totale oppervlakte van 3000 m² omgebouwd tot een boekenwinkel. In de Europese wijk en in de buurt van de Louizalaan werden heel wat ruimten op de benedenverdieping omgebouwd tot fitnesscentra. Ook de installatie van scholen in voormalige kantoren valt hoe langer hoe meer voor: de Sint Lucas Hogeschool voor Kunsten heeft nu in de vroegere gebouwen van de Administratie van Financiën haar intrek genomen terwijl in Oudergem de nieuwe middelbare school ‘De l’autre côté de l’école’ zich in een gebouw van de jaren 90 ging vestigen. Een recent voorbeeld van verbouwing: de Solvay-gebouwen in Elsene. Tot in 2013 werden voornamelijk gebouwen uit de jaren 60 in het stadscentrum en in de nabijheid van de Louizalaan verbouwd. Het fenomeen heeft zich nu uitgebreid tot meer decentrale wijken zoals de Terhulpsesteenweg en de Vorstlaan. Van het plan om nieuwe, meer flexibele gebouwen op te trekken, kwam echter niets in huis. Sinds 1996 werden 3.000.000 m² kantoren opgericht; dit zijn ongeveer 250 gebouwen waarvan slechts twee of drie zijn voorzien op eventuele functieveranderingen. De omvang van de in Brussel uitgevoerde verbouwingen ligt aan twee oorzaken: een overvloed aan kantoorgebouwen en onvoldoende woningnieuwbouw. Andere steden hebben hetzelfde meegemaakt, zodat functieveranderingen in vastgoed zich gingen veralgemenen. Dit is onder andere het geval in New York en Londen, waar de City of London trouwens overweegt om maatregelen te treffen om zulke verbouwingen af te remmen! Deze verschuiving heeft ook te maken met veranderende mentaliteit en doelstellingen op het vlak van gemengde functies in gebouwen en wijken. De stedenbouwkundige reglementeringen van 1962, 1970 en 1991 – en zelfs het GBP – waren opgevat rond de ordening van het grondgebied in 1. Bronnen: Bruxelles, ses bureaux, ses employés, Région de Bruxelles-Capitale, éd. 2009 (collectif) Bureaux du passé, habitants du présent, Ch. Lasserre & al. Bruxelles 2013 Observatoires des bureaux de la Région de Bruxelles-Capitale La transformation des bureaux en logements, CLI, 1996 Een impact op de werkgelegenheid? Men kan zich de vraag stellen of zulke verbouwingen compatibel zijn met het behoud en de ontwikkeling van economische functies in Brussel. Tot nu toe hebben de nieuwe bestemmingen van gebouwen nog geen verhuizing van bezette kantoren teweeggebracht. In Brussel staan er nog voldoende kantoren leeg om nog een heleboel zulke panden tot woningen te verbouwen en tegelijk alle vragende ondernemingen in de hoofdstad te verwelkomen. Dit neemt niet weg dat er in Brussel sinds 40 jaar teveel onaangepaste of te snel voorbijgestreefde kantoren werden gebouwd. Functieveranderingen hebben het mogelijk gemaakt een deel van de overschot weg te werken. Toch staan er in Brussel heel wat verouderde kantoren die echter nog niet afgeschreven zijn. De nieuwe kantoren worden trouwens niet met nieuwe economische functies of nieuwe banen gevuld, maar wel door bestaande organisaties die oudere gebouwen hebben verlaten. Zo ver staan we nog niet, maar voor de economische toekomst van Brussel zou het wel een probleem zijn, indien alle meer dan 10 jaar oude kantoorgebouwen in serviceflats of rusthuizen zouden worden omgebouwd. Hoe kunnen wij dit potentieel benutten om de creatie van nieuwe werkgelegenheid te bevorderen? ● Jurist en economist Christian Lasserre (chl@cli.be) staat vandaag aan het hoofd van de Executive Master in Vastgoed aan de Université Saint-Louis-Bruxelles, en van het studiebureau C.L.I. N.V., dat zich op vastgoedanalyses toespitst. BECI - Brussel Metropool - februari 2015 17 R.T.

TOPIC OFFICE Befimmo, het kwaliteitsbeleid van kantoorvastgoed in Brussel De gereglementeerde openbare vastgoedvennootschap Befimmo is een van de stoere Brusselse spelers van de Bel 20 en tegelijk een van de boegbeelden van de modernisering en sanering van de Brusselse kantoorvastgoedmarkt. De vennootschap beheert een hoogwaardig vastgoedportefeuille en kiest uitdrukkelijk voor duurzame ontwikkeling. R.D. H et in Oudergem gevestigde Befimmo hoort bij de grote namen van het kantoorvastgoed in België. Zijn marktkapitalisatie bedroeg op 30 juni 2014 1,2 miljard euro. Zijn vastgoedportefeuille ter waarde van meer dan 2,2 miljard bevat een honderdtal kantoorgebouwen dat een totale oppervlakte van meer dan 920.000 m² vertegenwoordigt. Deze panden staan voornamelijk in Brussel en in andere grote Belgische steden als Luik en Antwerpen, naast een aantal gebouwen in Luxemburg. De bezettingsgraad behaalt nagenoeg 95%, een merkwaardig resultaat. Het op Euronext Brussels genoteerde Befimmo is een gedegen financiële waarde die erin is geslaagd de betrekkelijke schuldenlast te verminderen en tegelijk de balansverhoudingen te verbeteren. Het nettoresultaat per aandeel bedroeg voor het jaar 2013 3,97 euro. Hierdoor kan Befimmo zijn aandeelhouders een dividend aanbieden waarvan het rendementsniveau overeenstemt met het risicoprofiel. “Befimmo staat financieel sterk op een Brusselse vastgoedmarkt die nog steeds met moeilijkheden kampt, hoewel het saneringsproces goed op gang is. De vennootschap dankt deze goede resultaten aan een aanhoudend investeringsprogramma dat bedoeld is om de kwalitatieve en technische prestaties van de kantoren te verbeteren, in het bijzonder op energetisch vlak”, verklaart Befimmo gedelegeerd bestuurder Benoît De Blieck. Brussel kan heel wat treffende voorbeelden van investeringen voorleggen. Zo werd Befimmo in 2013 eigenaar van de Blue Tower, een icoon van de Louizalaan en tegelijk het neusje van de zalm op het gebied van comfort en functionaliteit. Benoît De Blieck De vennootschap nam deel aan omvangrijke renovatieprojecten, met onder andere het Wetenschap-Montoyer gebouw (5.379 m²), in de Brusselse Leopoldwijk (gestart in 2010; budget: 10 miljoen euro). In mei 2012, verwelkomde Fedimmo (een dochteronderneming van Befimmo) het Europese 18 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 Parlement in het Wetenschap-Montoyer gebouw, voor een vaste duur van 21 jaar. Ook in 2012 rondde Befimmo het renovatieprogramma van het Central Gate gebouw (32.500 m²) recht tegenover het Centraal Station af. Het project omvatte de renovatie van gevels en daken, de herinrichting van parkeergelegenheid, patio’s en intern verkeer, en ten slotte de vernieuwing van de gemeenschappelijke delen van het gebouw. In dit pand werd 26 miljoen euro geïnvesteerd. De energieprestaties van de Central Gate werden aanzienlijk verbeterd, onder andere door de vervanging van de enkelglasramen door dubbele beglazing in hoge-prestatie aluminium ramen. Ook de isolatie van de daken werd herzien en verbeterd. Sommige platte oppervlakten werden groene daken terwijl andere delen met zonnepanelen werden uitgerust. Bovendien kwam er een systeem voor regenwaterwinning om een deel van de sanitaire installaties te bedienen. Er bestaan nog vele andere voorbeelden van renovatieprojecten volgens de strengste energie- en milieunormen, waaronder de BREEAM standaard. 12 MVO prioriteiten “Het engagement van onze onderneming in duurzame ontwikkeling beperkt zich helemaal niet tot de bescherming van het milieu”, onderstreept Émilie Delacroix, Corporate Social Responsibility Manager. Befimmo beschouwt maatschappelijk verantwoord ondernemen als een vorm van strategisch beleid en ontwierp eind 2013 een ‘materialiteitsmatrix’ dat 12 milieugebonden, economische en sociale prioriteiten uitstippelt. Deze prioriteiten vallen onder vier grote categorieën: het milieu, het team, de huurders en het beleid. “Daarin vermelden wij onder andere concrete acties voor de continue opleiding van onze medewerkers, stappen om onze eigen huurders gevoelig te maken voor maatschappelijke verantwoordelijkheid of bijvoorbeeld ook extra inspanningen die wij moeten leveren om transparanter op te treden naar de verschillende spelers toe”, zegt Mevrouw Delacroix, die bijzonder trots is dat Befimmo onlangs werd bekroond voor het beste Belgische verslag over duurzame ontwikkeling. ● R.T.

Belgische Energie2015 en Milieuprijs De eerste Prijs voor de actieve en innovatieve spelers op het gebied van milieu en energie U bent Een burger Particulier of in beroepsverband Een bedrijf Industrieel, landbouw-, diensten-, bouw-, handelsof vervoersector,... Neem gratis deel aan de prijs, laat uw know-how, uw realisaties, inspanning en/of bijdrage aan de gemeenschap van morgen kennen... Grote bedrijven en instellingen, leiders op het gebied van energie en milieu, zullen op 3 juni 2015 de 8 prestigieuze Awards uitreiken tijdens een even prestigieus “media event”. Stuur uw dossier ten laatste op 1ste Informatie en inschrijvingen : Nathalie Nicosia +32 (0)4 221 58 68 april 2015 Een instelling Bestuur, school, universiteit, ziekenhuis, vzw, jeugdcentrum,... Een stad of gemeente www.eeaward.be Référence Média TUINMAGAZINE P R E M I U M P A R T N E R

OFFICE Mobiliteit en toegang tot Brussel Mobiliteit in en rond het Gewest? Eerder een Belgisch dan een Brussels probleem, want de toegankelijkheid van de economische functie van de metropool staat hier op het spel. Pendelverplaatsingen vormen de hoofdbrok van het mobiliteitsprobleem in een economische ruimte die de grenzen van de hoofdstad ruim overschrijdt. Het is dus duidelijk dat het Brusselse Gewest dit netelig dossier niet op zijn eentje zal oplossen. Er bestaan weliswaar interessante initiatieven, maar door een gebrek aan goede wil lopen ze soms op de klippen. Didier Dekeyser NMBS andere prioriteiten dan Brussel In 2013 verklaarde Rudi Vervoort dat zijn regering van plan was tegen 2018 80% van de kleine Brusselse stations nieuw leven in te blazen. De NMBS had toen beloofd tegen eind 2014 al een aantal nieuwe treinen in dienst te stellen. Ondertussen zag de spoorwegmaatschappij af van deze voor Brussel bevorderlijke globale en maatschappelijke rendabiliteitsaanpak – voor zover de NMBS dit spoor ooit wilde volgen. Ze verzet zich zelfs tegen het project omwille van een onvoldoende rentabiliteit per lijn of zelfs per traject. Dit kleingeestig gereken heeft onder andere op lijn 26 zware gevolgen (zie kaderverhaal). De visie van de NMBS op Brussel beperkt zich tot een wirwar van tunnels om de stad zo snel mogelijk te doorkruisen en tegelijk een aantal pendelaars in de grote stations af te zetten, maar meer niet. Voormalig topman Marc Descheemaecker zei ooit dat de rol van de NMBS “er niet in bestaat taxi te spelen”, maar het vervoer tussen twee stations te verzekeren1 . Taxi spelen, daar zal de MIVB wel voor instaan2 . Met deze zure grap bevestigt de NMBS een verdeling van de taken, terwijl de gebruikers (onder wie de actoren van onze economische welvaart) coördinatie en samenwerking verwachten. Deze houding is op zijn minst ontnuchterend als men weet dat er op ons grondgebied 27 NMBS stations en een onderbenut spoorwegnet werk liggen. Welke zin heeft een overheidsdienst nog wanneer de investering van de gemeenschap om deze dienst tot stand te brengen, niet Als nieuw communicatieknooppunt biedt het Weststation heel wat potentieel, waarvan de ontwikkeling echter op zich laat wachten. meer voor deze gemeenschap wordt ingezet? Men kan zich ook afvragen of de NMBS als nationaal overheidsbedrijf zich niet achter de visie van bepaalde politieke partijen schaart die Brussel een louter utilitaire functie toekennen. Sommige spoorwegprojecten dwarsbomen volledig ruimtelijke ordeningsprojecten van de Brusselse regering. Dit is onder andere het geval voor de zones van het Zuidstation en het Weststation. Zuidstation en Weststation Over de wijk rond het station Brussel-Zuid vertelde Charles Picqué ons onlangs: “De vermindering van de NMBS budgetten is nogal verontrustend. De NMBS is namelijk eigenaar van terreinen in de buurt van het station en zou 1. De NMBS verklaarde zich nochtans bereid ‘taxi te spelen’ met de aanleg van een spoorweggordel rond Brussel waarvan de lijnen in Zaventem zouden samenkomen. Dit stond in Le Soir van 19 april 2013. 2. Als men beseft dat de MIVB op zijn grondgebied meer reizigers vervoert (1 miljoen per dag) dan de NMBS in gans het land en dat de MIVB lijnen bijna volledig verzadigd zijn, dan komt een dergelijke uitspraak bijzonder misplaatst over. 20 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 © ADT-ATO

Lijn 26: één enkele trein per uur tussen Ukkel en Haren Lijn 26 was ooit de testlijn voor het GEN: ze doorkruist Brussel in minder dan 20 minuten! Met de wagen hebt u in het beste geval meer dan een uur nodig om Haren vanuit Ukkel te bereiken. De NMBS heeft echter geen boodschap aan intelligente mobiliteit in Brussel. Lijn 26 is daar een schitterend voorbeeld van: tot voor kort reden twee treinen per uur richting de Europese wijk en twee andere naar het noorden; sinds 14 december rijdt er nog slechts één trein per uur naar het noorden, maar drie naar de Leopoldwijk. Op korte termijn althans is dit een goede zet voor de rentabiliteit van de NMBS via de ontwikkeling van verbindingen tussen grote stations. Maar de reizigers die de stad moeten doorkruisen om naar hun werk te gaan in Evere, Schaarbeek, Delta, Montgomery-Mérode, Vilvoorde of Haren, zitten met een probleem. En de mobiliteit binnen het Gewest zet een stap achteruit. geneigd kunnen zijn op hun meerwaarde te speculeren om de spoorwegactiviteit te financieren. Iedereen weet dat kantoorgebouwen de meest rendabele vorm van stedenbouwkunde zijn. Dit is natuurlijk niet wat het Gewest vraagt.” Voor de NMBS geldt de inplanting van kantoren in deze wijk als een dubbele speculatieve ingreep, want de aanwezigheid van kantoren in de onmiddellijke nabijheid van het station biedt de mogelijkheid meer mensen op bestaande lijnen te vervoeren. Op zich zijn zulke kleine werkgelegenheidsgebieden naast stations geen slecht idee, want het mobiliteitsprobleem is daar althans opgelost. Zulke projecten druisen echter regelrecht in tegen het ruimtelijke ordeningsbeleid dat de Brusselse regering wil voeren, namelijk een mix van functies in de wijken, om de algemene ontwikkeling van het Gewest te ondersteunen. Hetzelfde geldt voor het Weststation. Het vormt met zijn 13 ha een Gebied van Gewestelijk Belang dat sinds 2002 als dusdanig in het GewOP is opgenomen en eveneens in het Internationaal Ontwikkelingsplan van het Gewest verschijnt. Het gebied staat nog steeds op de lijst van de 10 strategische zones die de Brusselse Regering heeft opgesteld. De zaak verzeilde echter in een vergeethoekje. De verschillende spelers die bij de toekomst van de site waren betrokken (het Brusselse Gewest, de gemeente Molenbeek en de NMBS als eigenaar) hadden nochtans een masterplan uitgewerkt rond een combinatie van woongelegenheid, ruimte voor productieve activiteiten, handelszaken, inrichtingen van openbaar nut, een groengebied, kantoren enz. Het moest dus een echte stadswijk worden. Vandaag geeft de spoorwegmaatschappij blijkbaar de voorTOPIC keur aan een exclusieve bezetting door kantoorgebouwen. Opnieuw de utilitaristische visie op de hoofdstad, met een buurt waar arbeidskrachten ‘s morgens uit de trein stappen, enkele meters afleggen om het kantoor binnen te stappen en ‘s avonds even snel verdwijnen als ze gekomen zijn. Was dit van meet af aan de strategie of hebben we hier te maken met speculatief opportunisme? Het maakt hoe dan ook geen verschil en als het Weststation achteruit boert in de lijst van de gebieden die op een nieuwe bestemming wachten, dan is dat waarschijnlijk omdat dit dossier zal aanslepen. Dit is wel heel spijtig voor een infrastructuur die qua mobiliteit voorbeeldig is uitgerust (vier metrolijnen, twee tramlijnen, één MIVB bus, vijf De Lijnbussen, één GEN-lijn en een geplande overstapparking). Dit alles blijft nog geruime tijd onderbenut. MIVB en De Lijn samen in Top Noordrand project De privésector vraagt een betere intergewestelijke mobiliteit. Deze vereist de aanleg of de uitbreiding van openbaar-vervoerinfrastructuren en de creatie van nieuwe lijnen. Tot voor kort bleef de ‘grensoverschrijdende’ samenwerking tussen verschillende spelers van de gewestelijke openbaar-vervoerdiensten zeer beperkt en nogal ‘achterdochtig’. Onder druk van de economische wereld ontstond echter het Top Noordrand project met de bedoeling concrete antwoorden te bieden voor de ontwikkeling en uitrusting van het noorden van de Brusselse Metropool, een gebied dat verder reikt dan de grens tussen het Brusselse Gewest en het Vlaamse Gewest3 . De situatie: deze eersterangs economische zone in de nabijheid van de nationale luchthaven onthaalt een flink deel van de migratie uit Brussel naar Vlaanderen en biedt aanzienlijke werkgelegenheid. Toch blijven een derde van de kantoren rondom de luchthaven onbezet en voor heel wat openstaande vacatures vindt men geen kandidaten. Zulke banen zouden door Brusselaars kunnen worden ingenomen als er, onder andere, minder mobiliteitsproblemen waren. Vandaag zetten de spelers van het openbaar vervoer zich in voor dit ruimtelijk ontwikkelingsprogramma en bepalen ze doelstellingen op korte en middellange termijn. Bovendien treden ze als deskundige adviseurs op bij de overheid om advies te verlenen over wat al dan niet qua dekking mogelijk of wenselijk is. De Lijn voorziet de aanleg van drie sneltramlijnen naar en rond Brussel tegen 2020. 3. Dit betreft de zone tussen Van Praet – Heizel – Vilvoorde – Luchthaven – Nossegem – Marcel Thiry – Diamant en Josaphat BECI - Brussel Metropool - februari 2015 21 Volgens de MIVB evolueren de besprekingen op een aanmoedigende manier want er komt eindelijk een gemeenschappelijke visie over de ontwikkeling van het grootstedelijke gebied. De MIVB en De Lijn werken verder al nauw samen aan de verwezenlijking van het Brabantnet project dat vanaf 2020 intergewestelijke tramlijnen voorziet. Van zijn kant vermeldt de Brusselse Regering in haar beleidsverklaring dat ze MIVB lijnen naar de rand toe willen verlengen. Er is weer hoop. ● © De Lijn

Een kijkje in de nieuwe kantoren van Axa, in hartje Brussel. De werknemer wordt regisseur OFFICE We gingen een kijkje nemen bij bedrijven die net verkasten (Axa, Sodexo) of een grote verhuizingsoperatie voorbereiden (Deloitte). Sommige kantoorprincipes vonden we overal terug: doorgedreven mobiliteit, clean desks, activity-based working, bubbles voor privégesprekken, intensief kleurengebruik en gezellige hoeken. Bye-bye, kille zakelijkheid Peter Van Dyck W e staan op de People Square, door de ingewijden ook wel ‘Place du Village’ genoemd, een oase van rust op de eerste verdieping van de nieuwe Axa-kantoren in het Marnix-gebouw in hartje Brussel en dé ontmoetingsplaats voor de recent verhuisde medewerkers. Het is Elly Swalens die ons ontvangt. Zij is, als program manager op de HR-afdeling van Axa, bewaker van het transformatieproces, waaronder de verhuizing. “De technologie schept nieuwe mogelijkheden, het fileleed verplicht ons anders na te denken over mobiliteit en ons personeelsbestand bestaat nu uit vijf verschillende generaties met eigen noden. Wij dienen ons aan te passen.” Onafhankelijk van tijd en plaats Dat straks in 2017 alle huidige huurcontracten van de Axa-gebouwen vervallen, vormde de ideale aanleiding om na te denken over een nieuwe koers. Een 1000-tal werknemers verkaste al van het kantoor in de Belliardstraat en het hoofdkwartier in Watermaal-Bosvoorde naar deze site, die veel beter bereikbaar is met het openbaar vervoer. De resterende 2000 medewerkers zullen tegen 2017 in het Troon-gebouw (recht tegenover de Marnix-building) hun intrek nemen. Naast de keuze voor het stadscentrum zijn de New Ways of Working (NWoW) een belangrijk antwoord op de nieuwe uitdagingen. Axa–werknemers opereren nu binnen een digitale en geconnecteerde omgeving. De nieuwe kantoren bieden minder werkpunten per vierkante meter. Omdat de medewerkers onafhankelijk van tijd en plaats moeten kunnen werken, promoot de werkgever het telewerken. Wie kan, mag thuis werken, maar moet minstens twee dagen per week op kantoor aanwezig zijn om af te stemmen met 22 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 zijn team. Behalve enkele technische functies, bijvoorbeeld grafici, heeft niemand nog een eigen bureau. Men kiest een werkplek in functie van zijn activiteit; dit heet ‘activity based working’. Volgens Hilde Eygemans koos Sodexo voor ‘the best of both worlds’. R.T. R.T.

Werkplek wordt thuis (en vice versa) TOPIC De voorbije decennia kwamen de landschapskantoren fel op. De economische crisis versterkte deze hang naar zakelijkheid en efficiëntie nog. De jongste jaren ontdekte men echter dat zo’n open space niet ideaal is voor taken die concentratie vergen. Vooral het probleem van akoestiek en geluidshinder werd prangend. “Als reactie daarop kwam er een trend naar meer diversificatie”, weet expert Daniel Thieren, consultant bij vastgoedagentschap DTZ. “Nu het einde van de crisis bijna in zicht is, beginnen heel wat bedrijven zich stilaan terug te focussen op de mensen. Werkgevers beseffen dat ze de beste profielen enkel aan zich kunnen binden als ze hen kwalitatieve werkomstandigheden bieden. Enerzijds geven ze medewerkers de mogelijkheid tot telewerk; ze brengen het werk dus naar hun thuis. Maar ook het omgekeerde zie je gebeuren: het thuis wordt naar het werk gebracht. Als u in uw eigen woning de gewoonte hebt uw mails in de sofa te lezen, waarom zou u dat op kantoor dan ook niet kunnen? Deze trend heeft al tot kantoormeubilair geleid dat ik bijna utopisch zou noemen. Bubbles, waar u privégesprekken kunt voeren, hebben hun nut al bewezen. Comfortabele keukens met kleine tafels en stoelen, die zich ook makkelijk tot vergaderingen lenen, raken ook al ingeburgerd omdat ze minder rigide zijn dan de officiële meeting rooms. Maar een cocoon container, die u kunt afsluiten om een power nap van een kwartier te doen en die op zich nog niet zo’n kwaad idee is, is zeker nog niet algemeen aanvaard. Zulke maffe ideeën mogen er niettemin gerust zijn, anders krijgt u geen innovatie.” Felgekleurd tapijt Centraal op iedere verdieping is de Heart-zone, met koffiebar, koelkast en gezellige zetels, waar de teams vaak hun dag rond een koffie beginnen. Daar omheen onderscheiden we drie types zones: quiet zones (waar het volledig stil moet zijn en bijgevolg niet gepraat wordt), semi-concentration zones en collaboration zones. De vloerbekleding verraadt al veel over de zone waarin u zich bevindt. Hoe feller de kleur, hoe intenser de samenwerking. Wil u een (telefoon) gesprek voeren zonder gestoord te worden, dan kunt u zich terugtrekken in een van de vele bubbles. Er zijn meer vergaderzalen dan vroeger en u hoeft ze niet op voorhand te reserveren. Het beheer ervan loopt via een Outlook-programma. Aan de deur hangt een schermpje waarop u kunt aangeven hoe lang u de ruimte in beslag zal nemen. “De medewerker wordt regisseur van zijn eigen leven en werk, maar de klant blijft centraal staan”, vertelt Elly Swalens. “Teamleden worden verondersteld onderling goede afspraken te maken. Deze manier van werken vereist een cultuur van vertrouwen en feedback.” Elk personeelslid heeft een laptop en headset ter beschikking. Via het Lync-systeem kan men bellen, chatten en checken welke collega beschikbaar is voor overleg. Andere middelen om virtueel samen te werken, zijn softphones en 360° camera’s (die zich tijdens een meeting automatisch richten naar wie aan het woord is). Geluidsabsorberende gordijnen De kantoorinrichting is totaal anders dan in Watermaal-Bosvoorde, bekent Elly Swalens. Over het interieur heeft zich een werkgroep, samengesteld uit werknemers van alle afdelingen, gebogen. Vertegenwoordigers van het personeel hebben lang op voorhand een reeks meubels en stoelen uitgebreid getest. De kantoren geven een gevoel van ruimte, maar doen nooit kil of zakelijk aan. De verschillende zones vloeien in elkaar over. In een hoek ontwaren we een ronde tafel met daarrond stoelen in variërende kleuren en omzoomd door houten wanden die bij nader inzien zitbanken blijken te zijn. Akoestische elementen weren of absorberen het geluid. Iets verderop staat een kickertafel, want er is ook aan ontspanning en informele ontmoetingen gedacht. Quote van Disney Elke verdieping in het Marnix-gebouw heeft een eigen kleur en thema gekregen. De thema’s zijn: people, protection, prevention, diversity, climate, research, longevity en culture, telkens met een passende leuze erbij. De Place du Village neemt als een regenboog alle kleuren over en people als thema. De slogan komt hier van Walt Disney: “You can design and create, and build the most wonderful place in the world. But it takes people to make the dream a reality”. Hier bevindt zich ook de Marnix Lounge, waar het executive committee huist. Op een muur staan alle thema’s mooi verzameld. Met de lift gaan we naar de oranje derde verdieping, waar we een kijkje nemen in de dynamic room, uitgerust met een camera en een groot scherm. U kunt hier van thuis uit op connecteren, ideaal voor de dagelijkse korte vergadering, ook al werkt u op dat moment op afstand. Bekende Belgen Sodexo betrekt sinds eind december een nieuw hoofdkantoor aan de Pleinlaan, vlakbij de VUB. Ook dit bedrijf werkte in het kersverse gebouw rond thema’s, zij het gelinkt aan bekende Belgen. Zo is er de muziekverdieping met vergaderzalen die luisteren naar de namen Adolphe Sax, Brel, Stromae en Toots Thielemans. De sportverdieping verwijst dan weer naar onder andere Kim Clijsters, Tia Hellebaut en Eddy Merckx, op de modeverdieping duiken Martin Margiela, Diane von Fürstenberg en Dirk Bikkembergs op en op de filmverdieping tref je Jean-Claude Van Damme, Audrey Hepburn en Cécile de France. Het interieur wil in de eerste plaats het merk Sodexo en de beleving hiervan uitdragen. Elke van de drie trappenhallen is in de Sodexo-kleuren (rood, blauw, wit en grijs) geschilderd en voorzien van ludieke boodschappen à la “mind your step, not your phone”. Het nieuwe gebouw in Brussel wordt een showcase voor de andere Sodexo-vestigingen in de wereld (in totaal 85 landen). Zoals bij Axa staat hier alles in het teken van de NWoW. HR-manager Caroline Botteman en project manager BECI - Brussel Metropool - februari 2015 23

TOPIC de Deloitte Belgium in Brussel in 2011 zijn voorlopig laatste vernieuwingsoperatie uit op zijn business unit ‘consulting’. De ingreep hanteert dezelfde principes als in de vorige twee bedrijven: geen eigen kantoren voor de partners, een clean desk policy, een activity-based organisatie, een veelvoud aan bubbles en kleine vergaderzalen, stille werkplekken (bibliotheek), oog voor bereikbaarheid en mobiliteit (wie wil, kan een Brompton-vouwfiets van het bedrijf huren)… Een toepassing van het Greenhouse concept bij Deloitte Marceau Ghesquière effenden daar anderhalf jaar lang het pad voor. Lockers voor persoonlijke spullen garanderen een clean desk. Thuiswerk wordt aangemoedigd. De medewerkers maken gretig gebruik van nieuwe communicatiemiddelen als softphone, Lync en videoconferencing. Men vermindert drastisch de papierberg en promoot alternatieve manieren om te pendelen. Sodexo schaft de vaste kantoren af. Wél heeft elk departement een vaste werkzone. De werkplaatsen kiest men naar gelang de uit te voeren taken: een cockpit (1 à 2 personen), een cocoon (2 à 4 personen), een vergaderzaal of een creative room (voor brainstorms en langlopende projecten). Veel natuurlijk licht Het bedrijf streefde naar een open en transparante structuur die synergiën tussen de departementen stimuleert. Daartoe zijn er heel wat tussenmuren gesloopt. “Dankzij de grote ramen, een slimme inrichting van de werkzones, de lage kasten en een minimum aan muren genieten we een grote hoeveelheid natuurlijk licht”, legt Hilde Eygemans uit, vicepresident communicatie en lid van de stuurgroep achter het verhuizingsproject Happy Move. Tussen open space en huiselijkheid kiest Sodexo voor ‘the best of both worlds’, zegt Hilde Eygemans. “In eerste instantie oogt de inrichting misschien vrij zakelijk, maar de keuze voor onder meer hout, vele kleuren en divans zorgt toch voor een huiselijke sfeer. Ruime koffiehoeken en een aangenaam restaurant werken eveneens de gemoedelijkheid in de hand.” De input van de medewerkers was meer dan welkom. Zo kozen zij mee de types stoelen en vloerbekleding en suggereerden ze de namen voor de vergaderzalen. Personeelsleden kunnen vrijwillig deelnemen aan enkele duurzame eco-initiatieven in het voorjaar van 2015. Tegen dan zullen bijenkorven op het dak worden geplaatst en legt men een biologische moestuin aan. Het is de bedoeling dat eigen mensen de tuin zullen onderhouden. Greenhouse concept Bij Deloitte speelt branding een even bepalende rol bij het uitzicht van de kantoren. De Brusselse Deloitte vestiging pakte, op vraag van het moederschip DTTL, zijn meeting area aan. Net als alle andere DTTL vergaderfaciliteiten in de wereld draagt deze met de kleuren groen, wit en zwart het Greenhouse concept uit. Naast die meeting area voer24 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 “Momenteel zijn onze vergaderzalen nog vrij klassiek van snit”, licht facilities director Mylène Peemans toe. “Wanneer we tegen eind 2016 naar de luchthaven verhuizen, zullen de meeting rooms veel innovatiever ogen, zoals nu al het geval is in ons kantoor in Antwerpen: met een trendy aankleding, formele en informele vergaderopstellingen, technologische snufjes en presentatiemogelijkheden.” Objectieve metingen De grote verhuizing binnen twee jaar is volop in voorbereiding. Bij elk restyling project betrekt Deloitte naast een werkgroep, waarin medewerkers van alle niveaus zetelen, ook experts. Mylène Peemans: “De inrichting van onze kantoren is altijd het resultaat van een traject waarbij we onafhankelijke consultants objectieve metingen laten uitvoeren op dagen van een wisselende werkdruk. Die mensen bekijken welke werkplekken, bubbles en vergaderzalen bezet worden en welke taken men daar uitvoert.” Het is belangrijk oplossingen op maat uit te dokteren, want de consultants zijn bijna nooit op kantoor en hebben bij manier van spreken genoeg aan hun laptop, terwijl de accountants van Deloitte Fiduciaire die diensten leveren aan KMO’s veel meer op kantoor aanwezig en minder flexibel zijn, omdat ze meerdere dossiers per dag behandelen. De aankleding van de Deloitte kantoren is modern, met enkele ‘warme hoeken’, zoals de koffiehoeken op iedere verdieping, de koffiebar en het bedrijfsrestaurant. “We houden van transparantie en werken bijgevolg veel met glas”, zegt Mylène Peemans. “Qua kleuren vind je overal de bekende blauw-groen-wit accenten terug: u moet van bij de eerste stap weten dat u een Deloitte kantoor binnenkomt.” ● Kleurrijke ruimtes, bij Sodexo. R.T. R.T.

Alstom en stedelijke mobiliteit Telkens u de metro of de trein instapt, is de kans groot dat een Alstom systeem de reis mogelijk maakt. In spoorwegtechnologie geldt Alstom als een reus van wereldformaat. Het bedrijf is ook in Brussel gevestigd, net tegenover het station Brussel-Zuid, het grootste communicatieknooppunt van de hoofdstad en van het land. Direct contact met de stedelijke mobiliteit, heet dit. Spoorvervoer en energie zijn de twee historische sectoren waarin Alstom is gegroeid. Heel binnenkort focust het bedrijf uitsluitend op spoorwegtransport, terwijl de divisie energie naar General Electric wordt overgeheveld. In ruil neemt Alstom de spoorwegsignaleringsactiviteit van GE over. Na deze verschuiving zal de groep in 70 landen, waaronder België, 28.000 mensen tewerkstellen. “Na de overdracht, in juni, van onze energieactiviteiten zal Alstom in België nog een duizendtal personen tewerkstellen, verdeeld over de sites van Charleroi, Brussel en Antwerpen, waar we in de haven onlangs een nieuwe vestigingsplaats hebben aangekocht”, vertelt Communications Director Sonia Thibaut. In Brussel bezet Alstom 2.400 m² kantooroppervlakte in het South Titanium gebouw, precies tegenover het station van Brussel-Zuid. “In Brussel zet onze groei zich voort. Dit is gedeeltelijk te danken aan de openbaar vervoerprojecten van de hoofdstad”, aldus Sonia Thibaut. “Onze teams moeten binnen bereik van de klanten blijven, zeker voor complexe projecten. Door onze vestiging aan het Zuidstation staan wij in direct contact met zowel trein als metro.” Geïntegreerde vaardigheden “Onze voornaamste troef ligt in de geintegreerde en transverse bekwaamheden doorheen alle beroepen die met het spoorwezen te maken hebben. In België concentreren we ons voornamelijk op twee specialiteiten. Ten eerste signalering en automatisering die beide de treinbestuurder begeleiden en voor veiligheid zorgen; en ten tweede de aandrijvingskracht: wij leveren onderdelen van treinen, aandrijvingselementen en convertoren (die de elektrische spanning van de bovenleiding of derde rail omvormen, nvdr). Voor metrostellen hebben wij bijzonder efficiënte tractiesystemen ontwikkeld, die wij tot in China verkopen, waar lokale constructeurs ze in hun eigen rollend materieel integreren. Deze twee hoofdactiviteiten – signalering en aandrijving – vullen wij aan met een dienstenaanbod dat steeds aan belang wint: de dienst na verkoop, technisch onderhoud, renovatie, upgrades enz.” In België heeft Alstom al heel wat oplossingen aan de bestaande spoorwegnetwerken geleverd. “De huidige signalering van de MIVB metro en een flink deel van het rollend materieel werd door Alstom geleverd. In Luik zijn wij onlangs weerhouden als preferentiële inschrijver voor de nieuwe tram”, aldus commercieel directeur Frédéric Devisch. “Alstom levert bovendien signaleringsapparatuur voor het Belgische spoorwegnet. In 2014 hebben wij met de NMBS een belangrijk contract getekend voor de uitrusting van 449 treinen met het ETCS 2 systeem dat de snelheid van de treinen permanent en met een grote nauwkeurigheid zal controleren.” Belgische projecten zorgen voor trots “Wij beschouwen die als erg belangrijke projecten”, verklaart Sonia Thibaut. “Het is belangrijk dat wij op onze lokale markt, in België, succes boeken. En onze medewerkers zijn er trouwens bijzonder trots op.” Alstom volgt ook een ander groot project van dichtbij, dat met mobiliteit in Brussel te maken heeft, namelijk de automatisering van de Brusselse metro. Volgens Frédéric Devisch wordt het hiermee mogelijk één metrostel om de 90 seconden te laten voorbijrijden. De markt moet dit jaar worden toegekend. Vanzelfsprekend is Alstom kandidaat. “Wij leveren al ruim 20 jaar automatische metro (metrostellen en signalisatie). Op dit moment zijn er 180 Alstom metrostellen met automatische besturing in dienst, 60000 km per dag afleggend. Een unieke borg voor veiligheid en betrouwbaarheid. Dit gebeurde al in Singapore, Lausanne en Milaan. Ook voor Brussel stellen wij een krachtig, betrouwbaar, veilig, duurzaam en energiezuinig systeem voor.” “Wij willen een bijdrage leveren aan de mobiliteit in Brussel”, zegt Frédéric Devisch. “Wij brengen attractieve transportoplossingen aan, met de extra troef van bijzonder effectieve diensten die lokaal aanwezig zijn”. Alstom leverde onder andere rollend materieel voor lijn 14 van de automatische metro in Parijs.

TOPIC OFFICE Zonder vast kantoor De jongste generatie werknemers kenmerkt zich vooral door haar mobiliteit. Die mensen hebben geen vast bureau meer nodig om productief te zijn. Het fenomeen duikt al enkele jaren lang in de bedrijfswereld op met de opkomst van nieuwe werkomgevingen die tegelijk soepeler en minder conventioneel zijn. Wij bezochten twee ondernemingen die hierin pionierswerk leverden. Gaëlle Hoogsteyn W ij beginnen bij Belfius Bank, waar het concept van mobile work al enkele jaren van toepassing is. Wij vinden daar grote, goed belichte gemeenschappelijke werktafels, afgezonderde kantoren, gesloten zalen en decoratie met bamboe en veel kleur. Op het eerste gezicht oogt het geheel nogal aangenaam. “Dat hoor ik graag”, zegt Marc Awouters, die verantwoordelijk is voor Facility Management. “In tegenstelling tot de meeste andere bedrijven, hebben wij dit concept op ons eentje, zonder toedoen van consultants en in de bestaande gebouwen uitgewerkt. Het proces ging in 2008 stapsgewijze van start. Eerst hebben wij een soort ‘pilootverdieping’ ingericht. Vanaf 2009 zijn wij het principe van mobile work geleidelijk in al onze gebouwen gaan toepassen.” Deze overgangsperiode werd trouwens heel onlangs, in december 2014, afgerond, met de verhuizing van de laatste werknemers van het Pacheco gebouw naar de Rogier toren. In zes jaar tijd is Belfius van vijf naar twee gebouwen overgestapt, waarbij de bezette oppervlakte van 210.000 naar 120.000 m² werd teruggebracht. De kantoren van de MIVB zijn zeker even aangenaam als die van Belfius. Daar wordt voorrang gegeven aan hoogte en transparantie, naast verscheidene types werkposten, uiteraard. “Tot in 2008 was onze sociale zetel over meerdere sites verdeeld”, licht woordvoerster Françoise Ledune toe. “Omdat wij alle afdelingen wilden centraliseren, werd een verhuizing onvermijdelijk en hebben wij van de gelegenheid gebruik willen maken om het concept van ’dynamic office’ in te voeren. Wij hebben advies ingewonnen bij deskundigen en hebben ook naar de mening van ons personeel en de vakbonden gepolst. Het gaat hier om een standaardconcept dat echter een aantal individuele aanpassingen toelaat (o.a. de keuze van de PC, van de bureaustoel en van ergonomisch materiaal). Sommige mensen hebben een vaste werkpost behouden (dit geldt onder andere voor de grafische vormgevers die op Mac systemen werken).” Een win-win situatie? De ondernemingen mikken eerst en vooral op besparingen. Zowel bij Belfius als bij de MIVB, zijn er 8 bureaus voor 10 werknemers. Volgens Françoise Ledune “hadden wij ons volgens de berekeningen tot 6 bureaus kunnen beperken. Wij hebben hiervan afgezien om onze bedienden meer comfort te bieden.” Deze beperking van de gebruikte oppervlakte maakt besparingen mogelijk. Maar er is meer. 26 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 Grote gemeenschappelijke en lichtovergoten werktafels, bamboe en kleur: Welkom bij Belfius! “Het takenpakket van onze arbeidskrachten wint constant aan diversiteit”, stelt Marc Awouters. “Sommige opdrachten vereisen vergaderingen en werk in teamverband. Andere dossiers vergen veel concentratie en vertrouwelijkheid. Een flexibele en modulaire werkomgeving bevordert dus de werkefficiëntie.” Tenminste als één conditie wordt vervuld: respect. Een vlotte omgang in een mobiele werkomgeving vereist dat het eigenlijke concept wordt nageleefd. “Het ‘mobile work’ concept werd ontworpen om oplossingen voor de vastgestelde behoeften aan te reiken. Het is dus van groot belang een werkpost te kiezen in functie van de activiteit waarmee u bezig bent. Collega’s die systematisch op dezelfde plaats gaan zitten, belemmeren de goede werking van het systeem en maken zelf geen gebruik van de voordelen.” De MIVB stelt vast dat het dynamic office model een nieuwe managementscultuur heeft mogelijk gemaakt. “Wij werken nu eerder in een context van coaching dan volgens de principes van een strikte hiërarchie. De mensen spreken meer met elkaar en er bestaan nu meer netwerkingsmogelijkheden dan vroeger het geval was. Iedereen ziet waar de andere mee bezig is, ongeacht of hij nu bediende of teamleider is. Het systeem berust op vertrouwen en verantwoordelijkheidszin bij iedereen. In dit perspectief hebben we trouwens telewerkmogelijkheden ontwikkeld.” Hoe reageert het personeel? “Het grootste struikelblok was bij de MIVB de aanvaarding van het concept. Het veroorzaakte veel vrees zodat wij op het vlak van interne communicatie heel wat inspanningen hebben moeten leveren. Naarmate het project vorderde en de medewerkers de nieuwe werkruimtes ontdekten, bedaarR.T.

In een notendop … • Ken en begrijp de werking van mobile working. den de gemoederen. Zes maand na de verhuizing vonden 85% van de medewerkers dat ze zich vrij vlot aan het concept hadden aangepast. En 71% van de mensen waren met hun nieuwe omgeving best tevreden”, licht mevrouw Ledune toe. “Elke verandering vergt een aanpassingsperiode”, bevestigt Marc Awouters, “en misnoegde mensen zullen er altijd zijn. Globaal wordt het concept echter vrij goed aanvaard. Omwille van de besparingen die daaruit voortvloeien, kon Belfius geen andere weg inslaan. Onze medewerkers zien dat in. Trouwens, ook zij halen er voordeel uit, onder andere door een betere toegang tot telewerk. Wij organiseren regelmatig tevredenheidsenquêtes om na te gaan of bepaalde zaken nog kunnen worden verbeterd.” • Kies uw werkplaats in functie van uw activiteiten. U mag zeker verscheidene keren per dag van plaats veranderen. • Blokkeer geen gesloten zalen. Gebruik ze alleen als u ze echt nodig hebt. • Zonder u af als u lange telefoongesprekken moet voeren. • Als een bepaalde taak veel concentratie vergt, geef dan de voorkeur aan telewerk. Als dit niet mogelijk blijkt, zonder u af in een gesloten kantoor. • Bespreekt u een onderwerp met meerdere mensen? Dan moet u in een afzonderlijke zaal werken. • Respecteer de collega’s, maar ook uzelf. Bepaal grenzen en wees assertief. Mobiele kantoren vergemakkelijken trouwens de communicatie: u ziet iedereen zitten en u hoeft geen deuren te openen om een discussie aan te gaan. Maar blijf respectvol. “Als u een aantal kopieën gaat maken, zult u misschien geneigd zijn een babbel met een collega te beginnen. U moet echter beseffen dat uw beschikbaarheid niet noodzakelijk betekent dat ook de anderen tijd voor u overhebben”, oppert Marc Awouters. “En wanneer een collega u aanspreekt terwijl u aan een belangrijk dossier werkt, moet u hem ook beleefd kunnen zeggen dat u bezig bent, maar dat u iets later graag voor hem tijd vrijmaakt. Leg grenzen en wees assertief.” Een atrium laat het daglicht op elke verdieping van de MIVB kantoren binnenstromen. Respect voor de omgeving Zulke enquêtes duiden regelmatig op een heikel punt: lawaai en de moeilijkheden om zich te concentreren. Marc Awouters vindt dit wel vreemd: “Wanneer de werkomgeving goed wordt gebruikt, is het rustig op kantoor. Luidruchtige activiteiten moeten verhuizen naar plaatsen waar ze de concentratie van de collega’s niet verstoren.” Dit beaamt Françoise Ledune: “Als u iets met een collega moet bespreken, doet u dit best in een lounge. Staat u op het punt een uur lang te bellen, trek u dan even terug in een cocoon. Moet u bepaalde gegevens op het scherm aan een collega tonen, dan doet u dit best in een vergaderzaal. Zodra een gesprek zich niet tot enkele woorden beperkt, moet men zich afzonderen.” Mijn eigen wereldje In de omgevingen die voor mobiel werk zijn ingericht, is de clean desk verplicht. De bureaus zijn sober, “maar wij trachten op elke verdieping ludieke elementen te voorzien”, zegt Marc Awouters, “onder andere door de werknemers van de afdeling zeggenschap te geven in de keuze van het centrale decoratiethema.” Toch kunnen de medewerkers de indruk krijgen dat ze zich niet volledig in deze omgeving kunnen integreren. “Een foto, een geïndividualiseerde kalender, een tekening van de kinderen, dat zijn voorbeelden van elementen die sommige personen nodig hebben om hun werkruimte te personaliseren, zonder er echter een souvenirwinkeltje van te maken. Een of ander persoonlijk voorwerp op het bureau plaatsen en dit ‘s avonds weer opbergen vergt slechts enkele minuten. Denk bijvoorbeeld ook aan uw persoonlijke screen saver of postbakje”, zegt Françoise Ledune. Onze twee deskundigen ronden af met een aantal basisregels. Marc Awouters: “Voor de goede werking van het systeem mogen de spelregels niet stilzwijgend zijn: ze moeten ergens geformaliseerd staan. Aarzel dus zeker niet regelmatig de hierover op het intranet beschikbare informatie te raadplegen of het onderwerp tijdens teamvergaderingen aan te kaarten.” Het advies van Françoise Ledune: “Tijdens de lancering van het concept hadden wij Floor Stewards aangesteld om de mensen vriendelijk attent te maken op de regels en om eventuele samenlevingsproblemen bekend te maken zodat wij het concept zo nodig konden bijsturen of actie nemen. Regels moeten echter regelmatig worden herhaald. Daarom zal de MIVB rond dit thema een interne communicatiecampagne op touw zetten.” ● BECI - Brussel Metropool - februari 2015 27 R.T.

DYNAMIEK STARTER Racines: culinaire traditie op zijn Italiaans Onderaan de Elsensesteenweg, op een boogscheut van het Flageyplein, verschijnt binnenkort een splinternieuwe zaak gewijd aan de Italiaanse gastronomie. Onder de naam ‘Racines’ ontdekken we het nieuwe zuiderse spijshuis waaraan Francesco Cury en Ugo Federico samenwerken. Guy Van den Noortgate R acines Bottigliera, Gastronomia e Cultura. Deze volledige benaming spreekt boekdelen over de zonnige Italiaanse sfeer waarop de nieuwe zaak ons vergast. Een tijd geleden beslisten twee vrienden in Brussel een concept te lanceren dat streekgerechten en cultuur zou associëren. Ugo Federico is afkomstig van Anacapri (op het beroemde eiland van Capri, in de baai van Napels), terwijl Francesco Cury in Firenze werd geboren. De twee mannen ontmoetten elkaar enkele jaren geleden in de Cibreo, the place to be voor restaurant, trattoria, café, theater enz. in deze Toscaanse stad. Doorheen de jaren verdienden beiden daar hun sporen. Ugo Federico, die evenzeer in de kookkunst als in de handel uitblinkt, stond in voor het beheer van de wijnkelder. En als journalist geboeid door gastronomie verzekerde Francesco Cury onder andere het communicatiebeleid voor het theater en het restaurant. Drie jaar geleden begonnen ze eraan te denken een eigen zaak op te richten: een plaats waar gastronomie en cultuur hand in hand zouden gaan. Beide mannen zouden hun vaardigheden, ervaring en netwerk inbrengen. Over de vestiging werd veel nagedacht. De keuze viel ten slotte op Brussel, “een kosmopolitische stad die openstaat voor nieuwe ideeën en heel wat uitzichten biedt”. In Brussel leeft een flinke Italiaanse gemeenschap: zowel vroegere migranten als Italianen die in de verscheidene internationale instellingen van de hoofdstad werken. De twee ondernemers focussen echter niet uitsluitend op landgenoten, maar ook op al wie kwalitatief hoogstaande producten waardeert. Aan de lancering ging een kleine marktstudie vooraf, waarbij de kaarten en menu’s van de vele Italiaanse restaurants in Brussel werden gescreend. Aan de hand hiervan hebben ze beslist streekgerechten volgens de Italiaanse tradities van hun grootmoeders aan te bieden: “Wij voorzien een verzorgd seizoenmenu met unieke, kwaliteitsvolle ingrediënten. 80% van de gerechten op de spijskaart zullen verschillen van wat men in andere Italiaanse restaurants in Brussel vindt; de andere 20% gerechten worden elders ook aangeboden. Wij geven systematisch de voorkeur aan lokaal geteelde groenten Francesco Cury en Ugo Federico. en andere lokale producten. De korte en verantwoorde bevoorradingslijn wordt de bron (racines) van onze keuken. In dit verband gaan we samenwerken met Campesiño-Brussel, een markt van lokale telers die rechtstreeks verkopen.” Veel meer dan een restaurant Het concept omvat veel meer dan een restaurant. Racines is eerst en vooral een zaak in fijne voedingswaren, de ganse dag tussen 8u30 en 22u open. Het is daarnaast een restaurant dat tussen 12 en 15 uur toegankelijk is. En ten slotte kunt u tussen 17u30 en 22 uur in de wijnbar terecht. “Bij elk glas wijn bieden wij de klant een kleine portie van een van onze gerechten”, voegt Ugo Federico er aan toe. “Wij kiezen nauwgezet wijnen uit onze streken, met een duidelijke voorkeur voor biologische, of liever nog biodynamische producten.” Een selectie van Italiaanse producten komt vanzelfsprekend in de keuken aan bod maar zal ook in de zaak kunnen worden gekocht om mee te nemen; dit geldt onder andere voor de ter plaatse voorbereide verse pasta. En om af te ronden zal Racines twee avonden per week muziek aanbieden (jazz en blues), met optredens van Italiaanse artiesten, maar ook anderen… Meer info: www.racinesbruxelles.com ● 28 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 R.T.

DYNAMIEK SELF-EMPLOYED CORNER De restaurants betalen de rekening Nog vóór 28 februari 2015 zullen ongeveer 40.000 restaurants in België zich moeten laten registreren als gebruiker van een kassasysteem met een fiscale datamodule. Dit systeem zou dan ten laatste tegen 31 december 2015 moeten worden geactiveerd. Een stand van zaken en het standpunt van de sector hierover. De reglementering Horecazaken die meer dan 10% van hun omzet uit ter plaatse genuttigde maaltijden halen, zullen zich moeten uitrusten met een kassasysteem met fiscale datamodule (geregistreerd kassasysteem – GKS). De regering Michel heeft in dit opzicht niets aan de kalender van haar voorgangster veranderd. In de praktijk betekent dit dat alle betrokken zaken zich vóór 28 februari 2015 op de site van de FOD Financiën moeten registreren. Daarna hebben ze tot uiterst 31 december 2015 de tijd om zich een kassasysteem aan te schaffen dat verbonden zal zijn met de zogenaamde ‘Fiscal Data Module’ (oftewel ‘black box’, een soort elektronische verklikker). De regering wil dat alle geregistreerde bestellingen en inkomsten onveranderlijk en gemakkelijk te controleren worden, om zwartwerk in de sector te bestrijden. Het standpunt van de sector De Belgian Restaurants Association (BRA) verenigt honderden koks en zaakvoerders van restaurants uit de drie Gewesten van ons land. Wij hadden een gesprek met de Voorzitter, kok Yves Mattagne, en de secretaris-generaal, Miguel Van Keirsbilck. “De grote meerderheid van restaurant-zaakvoerders wenst haar onderneming op een transparante wijze te valoriseren en op een markt zonder oneerlijke concurrentie te mogen werken.” In dit opzicht is de BRA niet gekant tegen het kassasysteem met fiscale module. Wel wordt geopperd dat de ‘black box’ vooral resulteert uit een fundamenteel probleem van de restaurantsector, namelijk de extreme economische kwetsbaarheid. Een ambachtelijk restaurant heeft onvermijdelijk veel arbeidskrachten nodig. Gelukkig maar. Helaas zijn de kosten op de lonen in België zodanig zwaar dat de rentabiliteit van heel wat restaurants eraan kapot gaat. Het arbeidsrecht – en dan vooral wat betreft de werktijden – blijft strak en star, terwijl het beroep werktijden vergt die overeenstemmen met de verwachtingen van de consumenten. “Tot onze grote ergernis spanden al de regeringen sinds 2009 in dit dossier het paard achter de wagen, of de taart achter de vlaaien, om het culinair uit te drukken! De tegemoetkomingen onder de vorm van lagere RSZ werkgeversbijdragen zijn ontoereikend en beperken zich tot vijf BECI - Brussel Metropool - februari 2015 29 Miguel Van Keirsbilck (links) en Yves Mattagne. werknemers. Structurele verminderingen van de werkgeversbijdragen worden ten vroegste voor 2016 of 2017 aangekondigd. Ondertussen hebben vele restaurants hun personeel verminderd… of de zaak opgedoekt.” De BRA vreest verder dat de ‘black box’ zou worden opgelegd om de werktijden in de restaurants te meten, of om via vergelijkingen, vroegere boekjaren fiscaal te gaan bijsturen. En dan is er voor iedereen het vraagstuk van de inbreuk op de privacy door het nieuwe btw strookje waarop het detail van al wat u in het restaurant gegeten en gedronken hebt, zal worden vermeld. “Moet de fiscus ook dat weten? Wij vinden van niet!” “Wij vragen nu een versnelling en een toename van de verlichting van de werkgeverslasten, meer soepelheid wat betreft overuren, een btw-tarief op voeding en niet alcoholhoudende drank dat dichter bij het gemiddelde van de buurlanden aanleunt, en een betere aftrekbaarheid van de restaurantkosten voor zelfstandigen en voor de ondernemingen”, stellen de vertegenwoordigers van de Belgian Restaurants Association. ●

DYNAMIEK De bedrijfsoverdracht, een uitdaging voor Brussel ONDERNEMEN De overdracht van bedrijven – en dan voornamelijk KMO’s – hoort bij de grote economische vraagstukken waar Europa én Brussel mee opgezadeld zitten. Binnen de Europese lidstaten zijn jaarlijks nagenoeg 690.000 ondernemingen aan overdracht toe. In België, een typisch KMO-land, zouden tegen 2025 bijna 300.000 bedrijven een andere eigenaar moeten vinden. Bij gebrek aan een goed voorbereide overdracht, riskeert echter een flink deel gewoon te verdwijnen, met alle gevolgen van dien. Gaëlle Hoogsteyn O ver bedrijfsoverdrachten lopen de discussies al bijna 20 jaar. De Europese Commissie boog zich in 1994 voor het eerst over dit vraagstuk. Dit resulteerde toen in een aanbeveling waarbij de lidstaten werden verzocht een aantal maatregelen te treffen voor een vlottere overdracht van KMO’s. Daarbij was het uiteraard de bedoeling zowel die bedrijven als hun werkgelegenheid in stand te houden. In 2005 kwam er door toedoen van toenmalige Brusselse Minister van Werkgelegenheid en Economie een algemeen plan voor bedrijfsoverdrachten. Wij staan nu 10 jaar later en stellen vast dat deze projecten de situatie niet ingrijpend hebben verbeterd. Met de vergrijzing van de bevolking is het probleem van de bedrijfsoverdracht zich trouwens nog acuter gaan stellen. besteed. Met pijnlijke gevolgen wat betreft de werkgelegenheid en de valorisatie van het economisch weefsel. Erger nog: heel wat bedrijven verdwijnen na een slecht voorbereide overdracht. En dit betekent meteen ook het einde van de relaties met klanten, leveranciers, banken en personeel. Het imago overleeft zulks ook niet. Aanzienlijke uitdagingen Bij een bedrijfsoverdracht staan vooral het behoud van de tewerkstelling en de valorisatie van de economische structuur op het spel. Als niet danig wordt ingegrepen, verdwijnt binnenkort een groot aantal bedrijven, wat onvermijdelijk met een verlies van arbeidsplaatsen gepaard gaat. En zonder overnemer verdwijnt, naast een aantal banen, ook de creatie van waarde. In België overweegt 23% van de voor overdracht vatbare ondernemingen gewoon de verdwijning, bij gebrek aan een overnemer. In Brussel: • zullen meer dan 37.000 ondernemingen en ZKO’s binnen de 10 jaar een andere eigenaar moeten vinden; • zijn 31% van de Belgische ondernemers meer dan 50 jaar oud en 12% meer dan 60 jaar oud; • riskeren 147.000 banen binnen de 10 jaar wegens een slecht voorbereide overdracht verloren te gaan. Het wordt dus hoog tijd om oplossingen uit te werken om de verdwijning van zulke ondernemingen te vermijden. Een tekort aan langetermijnvisie Een onderzoek toont aan dat nagenoeg 50% van de ondernemers die binnen de twee jaar een overdracht overwegen, nog niets hebben voorbereid. De bedrijfsleider bekijkt het overdrachtsproces meestal op korte termijn. Een geslaagde overdracht vergt echter twee à drie jaar voorbereiding. Daar wringt het schoentje. Vele levensvatbare ondernemingen moeten uiteindelijk sluiten omdat er aan de verschillende facetten van een overdracht onvoldoende aandacht werd Onze Transmission Hub BECI wenst in de overdracht van ondernemingen een sleutelrol te spelen. Daarom roepen wij vandaag een Transmission Hub in het leven. Wij zijn van plan de voornaamste actoren in het beheer van bedrijfsoverdrachten bij elkaar te brengen en een bijzonder gunstige economische, juridische en sociale omgeving te scheppen om ondernemers doorheen dit proces te begeleiden en te ondersteunen. De Transmission Hub zal in de komende weken en maanden aanbevelingen in die zin formuleren. Meer informatie leest u ons op onze website www.beci.be /HUBtransmission. ● 30 BECI - Brussel Metropool - februari 2015

DYNAMIEK De bedrijfsoverdracht als familiale aangelegenheid Hoe zorgt u voor de geslaagde overdracht van een familiebedrijf? Het proces vergt veel denkwerk, dialoog en respect. Dit zijn tenminste de ervaringen van Henry Everard, die aan het hoofd staat van het Brusselse familie-KMO GMP Bibliofilm, waarvan hij vandaag de depositaris is. Emmanuel Robert «T oen mijn vader in 2004 besliste met pensioen te gaan, hechtte hij er veel belang aan dat de bedrijfsvoering zo rechtvaardig mogelijk tussen zijn twee zonen zou worden gedeeld, herinnert zich Henry Everard. “Zo zijn mijn broer en ik ‘co-gedelegeerd bestuurders’ geworden. Maar op een schip is het niet gemakkelijk varen met twee co-kapiteins. Want er kan slechts één koers worden gevolgd.” Flash-back: in 1986 beslist Florent Everard, de vader van Henry, als rasechte ondernemer zijn toenmalige werkgever Xerox te verlaten om het kleine bedrijf Bibliofilm over te nemen, die zich tot dan heeft gespecialiseerd in archivering op microfilm. Florent Everard heroriënteert de firma naar de distributie van faxtoestellen en copiers, een activiteit die toen een grote bloei kende. Enkele jaren later verbreedt hij het assortiment met boekbind- en plastificeringssystemen, waarbij hij onder andere distributeur wordt van het Koreaanse merk GMP en de Amerikaanse Powis Parker. Vandaag stelt GMP Bibliofilm een vijftiental personen in Evere tewerk en blijft het bedrijf focussen op de verdeling van afwerkingsmachines voor kantoren en grafische ondernemingen. De firma biedt ook oplossingen voor de individualisering van plastic kaarten, onder andere de door de MIVB en de NMBS gebruikte Mobib kaarten. Emotionele gehechtheid “Het werk in familieverband is op zich zeker een mooi ideaal, maar comfortabel is anders”, geeft Henry Everard toe. “Er bestaat een affectieve band met en een emotionele dimensie rond de activiteiten. Dit valt niet noodzakelijk vlot te rijmen met de criteria van een gezond beheer.” Volgens hem vereist een bedrijfsoverdracht binnen de familie eerst en vooral veel denkwerk en dialoog: “Elk bij de bedrijfsactiviteiten betrokken familielid moet zich afvragen welke zijn motivatie en zijn ambities zijn. Dat hebben mijn broer en ik gedaan. Hij kwam tot de conclusie dat hij liever een andere weg zou bewandelen – wat hij trouwens deed – terwijl ik vooral het leiderschap wenste over te nemen. Tegelijk hebben wij in 2011 het aandeelhouderschap gereorganiseerd. Daarbij kregen wij de steun van onze trustee raadgever, en van een firma die zich specialiseert in bedrijfsoverdrachten. Mijn vader was meerderheidsaandeelhouder gebleven, terwijl mijn broer en ik slechts over minderheidsaandelen beschikten. Zij hebben mij allebei hun aandelen en het vastgoed verkocht, waardoor ik de middelen kreeg om mijn eigen strategische visie uit te voeren. Op die manier zijn we erin geslaagd een versplintering van het kapitaal en blokkaderisico’s te vermijden, een situatie die zich vaak in een familiaal aandeelhouderschap voordoet.” Henry Everard betreurt dat hij de communicatie met familieleden die niet betrokken zijn bij de activiteiten van de Henry Everard onderneming, heeft onderschat. “Ook voor die mensen betekent de familieonderneming iets belangrijks. Vooral de overdrager en de overnemer moeten met vooruitzicht te werk gaan. Dit betekent goed communiceren, de beslissingen en hun onderliggende beweegredenen uitvoerig bespreken, rechtvaardigheid nastreven, zich inzetten voor de duurzaamheid van de onderneming – en evenzeer voor een goede verstandhouding binnen de familie. Verder moeten ook de medewerkers worden gerustgesteld, mochten die zich vragen stellen bij de overdracht. Het behoud van het team is van groot belang.” Klaar voor alle scenario’s Wat is er nu veranderd voor Henry Everard, sinds hij voornaamste aandeelhouder is geworden? “Beslissingen worden nu sneller en vlotter genomen. Ik heb ook bepaalde ambities snel kunnen verwezenlijken, waaronder de opening van een kantoor in Parijs, waar vandaag twee mensen werken.” De houding van de vorige generatie is eveneens van groot belang voor een zachte overgang. “Het roer overhandigen vereist een zekere durf. Mijn vader blijft betrokken bij de zaak, vraagt regelmatig naar nieuws en is natuurlijk nog steeds zeer aan het bedrijf gehecht.” Of Henry Everard al aan zijn opvolging heeft gedacht? “Ik heb drie dochters. De oudste is amper 13 en ik kan me moeilijk inbeelden dat zij ooit de onderneming overnemen. Wanneer de tijd rijp zal zijn, overweeg ik alle scenario’s: een overname door een confrater, maar misschien ook door gemotiveerde medewerkers. Een dergelijke overdracht zou voor mij een soort bekroning zijn.” ● BECI - Brussel Metropool - februari 2015 31 R.T.

DYNAMIEK BEDRIJFSOVERDRACHT “Een kring van deskundigen om zich heen verzamelen!” Een overdracht verdient een grondige voorbereiding. Liefst te veel dan te weinig. En als u plannen hebt om uw onderneming over te dragen, doet u best een beroep op echte professionals. Guy Van den Noortgate I n 2004 stichtten Françoise Lanoizelet, Emmanuel Hankard en Vincent Alexandre het bedrijf The Mailing Factory, in de voor hen welbekende sector van direct marketing. Ze waren van plan de onderneming binnen de vijf jaar te verkopen. Dit gebeurde trouwens in 2009. Vincent Alexandre besliste toen de The Mailing Factory trouw te blijven, terwijl Françoise Lanoizelet en Emmanuel Hankard hun vrijheid namen om als horlogemakers aan een nieuw avontuur te beginnen. Ze creëerden toen een boetiek genaamd Hall of Time, dat in vijf jaar tijd haar aandeel van de markt veroverde. Wij interviewden Emmanuel Hankard. Dacht u bij de oprichting van The Mailing Factory meteen aan een bedrijfsoverdracht? Wij waren inderdaad van plan de onderneming op middellange termijn te verkopen. Dat kon vijf jaar zijn, maar ook drie jaar en half of zeven jaar. Onze eerste doelstelling, vóór de overdracht, bestond er natuurlijk in het bedrijf te ontwikkelen en rendabel te maken. Neem nu het voorbeeld van een vastgoedprojectontwikkelaar: bouwt hij een pand zoals hij het graag zou hebben om er zelf in te leven, of gewoon om het door te verkopen? Wij hebben dus eerst beslist een onderneming te ontwikkelen waarin we graag zouden werken. Wij hadden dus niet als enig doel het bedrijf snel te verkopen, zodra we rijk zouden zijn. Dat klopt. Het bedrijf was gezond en bood flinke groeiperspectieven. Een waarheid als een koe: een bedrijf met toekomst verkoop je vlotter dan een onderneming die met moeilijkheden kampt. Trouwens de koper, Philippe Massin, is bijzonder opgetogen met zijn aanwinst en hij heeft zijn eigen bedrijf met The Mailing Factory gefuseerd, met behoud van onze benaming. Een mooie erkenning, nietwaar?. Welk advies zou u geven aan een ondernemer die zijn bedrijf wil overdragen? Laat u vooral door bekwame mensen omgeven. Dit geldt vooral voor bedrijven van minder dan 50 personen. Grotere ondernemingen beschikken vaak intern over de nodige bekwaamheden. Nu, niemand kan in alles uitblinken en de overdracht van een onderneming is een stuk complexer dan de aankoop van een wagen of een huis. Ons overdrachtscontract bevatte 150 pagina’s. Hierbij moet rekening worden gehouden met alle wettelijke, fiscale, financiële, milieugebonden en andere aspecten. Bovendien moet de onderneming nauwgezet aan de hand van haar verleden, maar ook het heden en de toekomst worden geëvalueerd. Hierbij is het aangewezen audits en controles te aanvaarden. Bestaat er zoiets als een ideaal moment om te verkopen? Inderdaad: wanneer het bedrijf vooruitgang boekt en heel wat uitzichten biedt. Als u het bedrijf noodgedwongen moet verkopen, is de situatie heel anders. De overdracht moet grondig worden voorbereid en u moet weten dat die niet van de ene dag op de andere zal kunnen gebeuren. In ons geval gingen acht maanden voorbij tussen de tekoopstelling en de effectieve verkoop. Emmanuel Hankard en Françoise Lanoizelet. U plande dus niet 30 jaar in direct marketing actief te zijn? Neen. Ik ben hier persoonlijk op uitgekeken. 10 jaar geleden waren er grosso modo twee type spelers op deze markt: ambachtslieden die maatwerk aangeboden en grotere ondernemingen die zich vooral op volume toespitsten. Wij bewezen dat je op beide fronten actief kon zijn. De overdracht gebeurde volop in crisistijd. En toch bent u erin geslaagd redelijk snel te verkopen … 32 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 Wat kan een overdracht belemmeren? Twee zaken, voornamelijk. Enerzijds de context binnen de familie of tussen de vennoten. Anderzijds denk ik aan het mogelijke gebrek aan beroepsproject van de overdrager wanneer hij zijn onderneming verkocht heeft. Heel wat ondernemers schrikken er voor terug hun onderneming te verkopen omdat ze niet weten wat ze nadien zouden kunnen doen. Dit is een veel voorkomend probleem. Verkeerde u niet in dit geval? Helemaal niet. Toen wij de onderneming te koop hebben gesteld, wisten wij heel precies wat wij nadien zouden beginnen. In 2009 waren wij tegelijk bezig met de overdracht van The Mailing Factory en de lancering van Hall of Time. ●

EEXPERIENCE LIFE DIFFERENTLY XPERIENCE LIFE DIFFERENTLY LAGERE ENERGIEKOSTEN! C O P R H A O O I I T O R O V C T L W I BELPOWER, een uitgebreid gamma van energiebesparende producten! BELPOWER denkt aan u op vlak van energiebesparing, voor groter concurrentievermorgen. Ontdek snel onze aanbieding van 100% groene elektriciteit, een milieuvriendelijk aanbod met aandacht voor de natuur en bovendien één van de laagste op de markt. Bent u van plan om uw stookkosten te verminderen? De gedeeltelijke of volledigde vervanging van die installatie kan worden aangevuld met energie uit natuurlijke bronnen, zoals warmtepomp, thermische panelen of een thermodynamische boiler. Wenst u uw binnen- en/of buitenverlichting te veranderen? Wij beschikken over een breed gamma van LED verlichting van alle types. Door middel van deze investering zal u uw energieverbruik in verlichting tot 80% kunnen verlagen. Bent u voor uw verplaatsingen op zoek naar een handig vervoermiddel met behoud van uw comfort? Kom snel een oefenrit maken met onze “Bcompact” elektrische fiets. Een opvouwbaar model met een origineel en intelligent design. Met reeds 12 jaar ervaring blijft BELPOWER uw partner voor de studie, de realisatie en het onderhoud van uw fotovoltaïsche en/of thermische installatie. BELPOWER is een innovatieve onderneming, 100% Belgisch. Wij bieden kwalitatief hoogwaardige producten aan die bijdragen tot het milieubehoud, wat een aanzienlijke meerwaarde vormt voor onze toekomst. BELPOWER INTERNATIONAL SA/NV www.belpower.be Tél. 02/421 99 99 monenergie@belpower.be code promo: beci I A N E D H Y D S E M L T B C S

DYNAMIEK Test de elektrische auto en de plug-in! MOBILITEIT Vanaf januari 2015 lanceren BECI, D’Ieteren en Interparking in het raam van de Mobiliteitshub een promotieactie van elektrische auto’s en plug-ins in echte rijomstandigheden, namelijk... in en rond Brussel. Neem deel aan de test! Vincent Campeol M eerdere maanden lang krijgen BECI-leden de kans om de elektrische mobiliteit uit te proberen met een 100% elektrische VW e-Golf of met een Audi A3 e-tron en een VW Golf GTE, twee plug-in hybriden. De drie wagens zullen met Interparking Pcards en het autodeelsysteem OTA Keys worden uitgerust (zie artikel hiernaast). De automobielsector is verplicht om de gemiddelde uitstoot van zijn gamma’s drastisch te verminderen en heeft daardoor ongetwijfeld nooit zoveel vernieuwingen ingevoerd als nu om ons voertuigen voor te stellen die steeds efficiënter, schoner en goedkoper zijn. De Gewesten blijven niet achter en hanteren ambitieuze milieudoelstellingen die ook door Europa opgelegd worden. Met als resultaat dat de fiscaliteit zich aan «groen» waagt en bepaalde stadscentra «low emission» willen worden... Desondanks heeft de elektrische auto moeite om ingang te vinden... In België in elk geval: slechts 500 inschrijvingen in 2013. Gebrek aan gunstige voorwaarden om uit te breiden of “gewoonweg” geen erkenning van het product en zijn voordelen? Beide factoren spelen ongetwijfeld een rol. De vrees voor een te kleine autonomie - range anxiety -, de meerkost of het gebrek aan infrastructuur zijn vaak gehoorde argumenten. Terecht? 95% van de afstanden louter elektrisch? Wedden? Niet echt, wanneer men de verplaatsingen van de Belgen bekijkt! Met een gemiddelde woon-werkafstand van 22 km wordt de Belg als een “kilometervreter” beschouwd, maar zelfs bij ons kan de elektrische auto aan 95% van de trajecten voldoen. En voor het overige? Er bestaan alternatieven: huur, carsharing... Laten we eraan herinneren dat de Belg gemiddeld slechts drie verplaatsingen van meer dan 100 km per jaar maakt. Op financieel vlak kan men echter niet beweren dat de elektrische auto dezelfde aantrekkelijkheid geniet als een diesel van minder dan 105 gram CO2/km van gisteren... Voor de ondernemingen blijft het echter financieel heel interessant: kosten en huur zijn 120% aftrekbaar van de vennootschapsbelasting, geen inverkeerstellingsbelasting in Vlaanderen en een minimale CO2 “bijdrage” van 25,10 €. Een ander element is ongetwijfeld de infrastructuur, die nog altijd niet goed uitgebouwd is. Van de 21.000 laadpunten die door de Europese richtlijn tegen 2020 op het Belgische grondgebied voorzien zijn, zouden er minder dan 500 ope34 BECI - Brussel Metropool - februari 2015 VW e-Golf en Audi A3 e-tron: twee wagens die u in de komende maanden via BECI kunt uittesten. rationeel zijn. Niet bepaald motiverend voor wie thuis of in de onderneming geen parkeerplaats heeft. Daarom zijn de drie testauto’s met ‘Pcard’ kaarten uitgerust, zodat u gratis bij Interparking kunt opladen. In afwachting biedt de plug-in hybride ongetwijfeld het beste van beide werelden: een elektrische motor gecombineerd met een herlaadbare batterij die een autonomie van 50 kilometer heeft, en een klassieke motor die het geheel aanvult. Zo wordt er een bijdrage geleverd aan een betere luchtkwaliteit, waarbij voordeel gehaald wordt uit de flexibiliteit van een verbrandingsmotor. ● Reserveer uw test Wil u deze oplossing uitproberen? Boek dan onmiddellijk een testrit met een elektrische auto of een plug-in hybride door een e-mail te sturen aan Vincent Campeol, vc@beci.be.

Een nieuwe aanpak voor gedeelde dienstwagens MOBILITEIT Ondernemingen OTA Keys en Ubeeqo bieden een bijzonder vernuftig concept: het gedeelde gebruik van een bedrijfswagen, om er een dienstwagen van te maken. D at bedrijfswagens hoe langer hoe duurder worden door de afbrokkeling van de fiscale voordelen, betekent nog niet dat er geen slim alternatief bestaat. Integendeel. Wat dacht u van het delen van wagens tussen meerdere medewerkers of zelfs personeelsleden van verschillende ondernemingen? Oké, maar hoe krijgen die mensen dan toegang tot de voertuigen? En hoe weten ze dat een gedeeld voertuig op de afgesproken dag en uur wel degelijk ter beschikking staat? Om zulke vragen te beantwoorden, ontstond OTA Keys (een acroniem van Over The Air Keys). Virtuele sleutel OTA Keys is een joint-venture met de groepen D’Ieteren en Continental. De dienst bestaat er voornamelijk in de sleutel van de wagen te virtualiseren. De virtuele sleutel staat op de smartphone van de mensen die de wagen mogen gebruiken. De deuren gaan dus open en de wagen start met een seintje uit de smartphone. De reservatie van het voertuig moet dan wel op voorhand via een platform en/of een mobiele app zijn gebeurd. Ook deze functie hoort bij het pakket. OTA Keys Sales and Operations Manager Steven Verheecke: “Vandaag zijn wij in acht Europese landen actief, onder meer in Nederland en in Duitsland. Sommige klanten hebben al een commercieel aanbod aan de hand van onze oplossing ontwikkeld. Op termijn is het de bedoeling dat wij in elk land een vertegenwoordiger hebben die de mobiliteit in zijn gebied grondig kent en die de vaardigheden heeft om de oplossing te installeren en/of over de nodige contacten beschikt met bedrijven die hiervoor kunnen instaan.” In functie van de door de klant gekozen opties neemt de installatie tussen een half uur en een uur in beslag. Als het voertuig al met een keyless start is uitgerust, kan de installatie in sommige gevallen tot een kwartier worden herleid. De oplossing kan wel degelijk door om het even welk type bedrijf worden ingezet. Ze wordt voordelig zodra een voertuig door twee of drie personen wordt gebruikt. “Wij factureren een prijs per voertuig en een maandelijkse licentie voor alle functionaliteiten, ongeacht het aantal gebruikers van het voertuig”, licht Steven Verheecke toe. De oplossing kost maandelijks amper 15 euro, naast de installatie van de bedieningsdoos, die eenmalig ongeveer 60 euro kost (nvdr: in België zorgt OTA Keys zelf voor de installatie). De gebruiker heeft echter de mogelijkheid om dit doosje bij OTA Keys te kopen en de installatie ervan aan zijn vertrouwde garagehouder toe te vertrouwen. IJzersterke argumenten Dit is een ideale oplossing voor een onderneming die over een vloot van dienstwagens beschikt, maar ze kan eveneens worden ingezet in bedrijven met een bedrijfswagenpark. “De bedrijfswagen dient meestal om de afstand tussen woonplaats en werkplaats af te leggen. Vaak blijft de wagen de ganse dag op de parking staan. Dankzij OTA Keys kunnen de auto’s ‘poolwagens’ worden die ter beschikking worden gesteld van medewerkers van een bedrijf of zelfs van meerdere ondernemingen binnen een bedrijfspark. De kosten worden dan gedeeld in functie van het werkelijk gebruik van het voertuig”, zegt Steven Verheecke. Dit is ook goed nieuws in een stedelijke omgeving waar parkeerplaatsen steeds duurder worden: met gedeelde wagens kan het aantal parkeerplaatsen tot een minimum worden herleid – en dus ook de kosten die met deze vorm van mobiliteit gepaard gaan. In deze marktniche ondergaat OTA Keys de concurrentie van de Franse Ubeeqo, die eveneens een automatisch gedeeld gebruik van de voertuigen, met aanvullende diensten, aanbiedt. Een serieuze concurrent trouwens, als we Emmanuel Nedelec, Managing Director France and Benelux bij Ubeeqo, mogen geloven, want het bedrijf maakt deel uit van de groep Mobivia, zelf een onderdeel van het Mulliez concern (nvdr: Auchan, Décathlon...). Info: http://otakeys.com ; http://ubeeqo.com BECI - Brussel Metropool - februari 2015 35 OTA Keys

COMMUNITY NEWS LEDEN TREFPUNT Moonpeel: het nieuwe professionele netwerk voor kunstenaars Met Moonpeel.com, het nieuwe internet platform met een innovatief concept, kunnen alle soorten kunstenaars zich eindelijk gemakkelijk promoten, medewerkers vinden alsook lokaal of wereldwijd ingehuurd worden. In tegenstelling tot andere bestaande sociale netwerken en internetsites, stelt het de kunstenaars in staat om de talrijke problemen die ze dagelijks tijdens hun artistieke loopbaan kunnen ondervinden, op te lossen. Hoe? Moonpeel brengt samen en verbindt professionals van de industrie, fans en kunstenaars van alle soorten kunst (podiumkunsten, film & televisie, dans, literatuur, mode, muziek, schilderen, fotografie, radio, teken- en beeldhouwkunst) op één enkel platform uniek in zijn soort, en biedt hen essentiële functies en aangepaste professionele tools. Kunstenaars kunnen zich promoten alsmede hun diensten aanbieden via een portfolio bestaande uit foto’s, video’s, audio-bestanden, geschriften, evenementen, cursussen en meer nog. Moonpeel dient ook als een “à la carte” multimedia-platform. Stel u een soort YouTube voor, opgevoerd in en volledig toegewijd aan de kunst, met meer dan enkel video’s, dat u als nooit tevoren aan de hand van honderden categorieën en subcategorieën van uw keuze kunt filteren: type kunst, genre, taal, domein, stijl, enz. Moonpeel Ltd www.moonpeel.com info@moonpeel.com De laureaten van de Grote Prijs, in aanwezigheid van Minister Gosuin. staten wereldwijd in kaart te brengen). Brieuc Thoumsin en Vasileios Vallas ontvingen de Prijs van de Deskundigen voor hun project Odyseed (Odyseed is een geconnecteerde binnenserre om allerlei biologische fruit- en groentensoorten te kweken in een geautomatiseerde en gecontroleerde omgeving). Begin februari 2015 lanceren MIC Brussels en de cluster lifetech.brussels een nieuw programma van vier maanden voor e-Health start-ups in het Brusselse Gewest. Van 27 februari tot 1 maart 2015 organiseert de cluster lifetech.brussels en zijn partners het eerste Startup Weekend rond het thema ‘Ageing Population’. Het initiatief moet ondernemers bewust maken van de uitdagingen rond de vergrijzing en ideeën en projecten opleveren om dit probleem aan te pakken. Zinner Circle: een avond top-networking voor ondernemers Gelet op het groeiende aantal Nederlandstalige leden van BECI werd besloten om opnieuw een “Zinner Circle” te organiseren. Boostcamp bekroont innovatie De winnaars van het 6e Boostcamp van het Microsoft Innovation Center Brussels (MIC Brussels) zijn bekendgemaakt. Deze wedstrijd bekroont innoverende ICT projecten. De Grote Prijs werd samen met de Innoviris Prijs ter waarde van 3.000 euro uitgereikt aan Jonathan Guzy voor zijn CarASAP project, een dienst voor vervoer van personen op aanvraag (volledig wettelijk, zegt het persbericht er meteen bij). De eerste voertuigen van CarASAP zullen vanaf februari 2015 in Brussel rondrijden. Reserveren gebeurt via een mobiele applicatie, via computer of per telefoon. De Prijs van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ging naar Edoardo Camilli, voor zijn project hozint (hozint helpt ‘analisten risicolanden’ door de stabiliteit en de veiligheid van 36 BECI - Brussel metropool - februari 2015 Op dinsdag 24 februari (vanaf 18u) hebben we Dixie Dansercoer als gast in de Event Lounge te Evere. Hij zal het hebben over de recente Greenland ICE Expeditie (2014) waarbij hij de volledige Groenlandse ijskap rondzeilde en op die manier een wereldrecord vestigde. Een avond top-networking voor ondernemers en een kwalitatief walking dinner staan op het programma. Reserveer alvast deze datum in uw agenda en spreek erover in uw omgeving, u mag dit exclusieve evenement beslist niet missen. Deelname in de kosten bedraagt 75,00€ voor BECI-leden en 95,00€ (excl. BTW) voor niet-leden. Meer info en inschrijvingen via www.beci.be of wde@beci.be R.T.

COMMUNITY Het BECI nieuws in beeld Brussel Metropool, ons nieuw magazine waarvan u het tweede nummer leest, werd op 6 januari –Driekoningendag – in avant-première voorgesteld! Op 18 december organiseerde BECI naar goede gewoonte zijn Christmas Afterwork in de salons van hotel Warwick Barsley, op de Louizalaan. In november nam BECI deel aan een economische missie in Maleisië en Singapore, onder leiding van prinses Astrid. Er werd toen in Kuala Lumpur een Memory of Understanding met de Maleisische Nationale Kamer van Koophandel en Industrie ondertekend. Van links naar rechts: Sabine Soetens (International Business Development Manager, BECI), Simon Whitelaw (Vice-President Malaysia National Chamber of Commerce & Industry) en Johann Leten (Vice-President Belgian Chambers). BECI - Brussel metropool - februari 2015 37 © Belga Image © Belga Image

Op zoek naar de witte raaf in de sector van het toerisme, het hotelwezen of de events? BRUSSELS HOTELS TOURISM CONGRESS EVENTS I I & 20-03-2015 BECI Waarom deelnemen? •Meer dan 700 kandidaten met een gevariëerd profiel in de sectoren die u aanbelangen •Goed voorbereide kandidaten dank zij de 'Pre Job Days’ •Onmiddellijke recruteringsgesprekken •'s Avonds gaat u naar huis met een lijst met kandidaten die u meteen kan contacteren •In 1 dag verzet u het werk waar u anders dagen voor nodig heeft! Deelnameprijs is afhankelijk van het aantal werknemers binnen uw bedrijf. De leden van BECI genieten een korting. Partners: In samenwerking met: Een initiatief van: Vrijdag 20 maart 2015 BIP I Koningsplein 10 I 1000 Brussel 10 u. – 12.30 u. 13.30 u. – 17 u. Meer info? 02 643 78 05 - pc@beci.be www.jobdays.beci.be

AGENDA ➜ Brigitte van der Mensbrugghe +32 2 643 78 30 – bvdm@beci.be Management & RH, Personal improvement 10.02.2015 Je me sens seul et je cours derrière mes objectifs, ras-le-bol !* 11.02.2015 60’ chrono : Les conditions d’une association gagnante* 24.02.2015 Plus de 90 trucs pratiques pour récupérer du temps et des capacités de concentration* Fiscaliteit en financiën 11.03.2015 60’ chrono : Comment (re)faire du cash* Handelsrecht 09.02.2015 Dirigeants d’entreprise, que risquez-vous ?* 25.03 tot 03.07.2015 Opleiding Bemiddeling/Mediation te Hasselt Opleidingen op maat U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? Sociale wetgeving 23.02.15 « Plan Cafétéria » : oui, mais quel est le menu ?* 06.03.15 BECI HR Lunch 09.03.15 Actualiteit inzake wettelijke en aanvullende pensioenen 16.03.15 Evaluez les risques sociaux de votre entreprise!* ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Milieu, stedenbouw, mobiliteit 20.03 tot 22.06.2015 Cycle de 7 séances : l’immobilier bruxellois et la cohabitation des fonctions urbaines* (zie p. 11) 03.03.2015 Bail de bureau : attention aux mauvaises surprises !* 24.03.2015 Acheter ou louer sa surface de bureau ? Aspects pratique, juridique et fiscal* ➜ Erick Thiry 32 2 643 78 36 – eth@beci.be 24.02.2015 Zinner Circle 26.02.2015 Speed Business Lunch 25.03.2015 Entrepreneurs night 01.04.2015 Speed Business Lunch 02.04.2015 Afterwork ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be * Enkel in het Frans 25.02.2015 Oorsprong van goederen 17.02.2015 Opportunités du marché Halal * 19.03.2015 Certifier ses produits aux USA : mode d’emploi * 20.03.2015 Uw exportformaliteiten 26.03.2015 BTW: import/export van goederen en diensten ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - sso@beci.be 12.02.2015 EU priorities for financing projects in Central and Eastern countries* Een vormingscyclus over vastgoed in Brussel en de combinatie van meerdere stedelijke functies Van maart tot juni 2015 organiseert BECI in partnerschap met de USL-B*, een cyclus van zes opleidingsdagen rond het thema “Het Brusselse vastgoed en de combinatie van stedelijke functies”. Het parcours wordt afgerond met de bespreking van een essentieel vraagstuk: welke trends mag men in 2025 voor het Brusselse vastgoed verwachten? Het is de bedoeling op een dynamische manier de verscheidene deelaspecten van de vastgoedmarkt in de komende 10 jaar te bespreken, weliswaar met de klemtoon op het samengaan van de verschillende functies die een stad vervult. Aan professionals in immobiliën en stedenbouwkunde, architecten, juristen en overheidsbedrijven biedt deze cyclus de gelegenheid om hun kennis aan te vullen aan de hand van de grote verschuivingen op economisch en demografisch vlak. De zes dagen worden ingedeeld in een aantal ex cathedra cursussen en een bezoek op het terrein. De ‘Executive Master en Immobilier de l’Université Saint-Louis, Bruxelles’ biedt een hoogkwalitatieve opleiding die door de Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) wordt erkend en geaccrediteerd. Programma* Kantoorvastgoed en Europa • De stedelijke inplanting van infrastructuren voor de bevolking (scholen, sportcentra …) • Aanpassing van het immobiliënaanbod aan de demografische groei • Stedelijke logistiek en dienstverlenende mobiliteit • Impact van de delende economie op het vastgoedpark • Uitzichten voor toeristisch en congresvastgoed • Slot: Trends op de Brusselse vastgoedmarkt in 2025 * Enkel in het Frans. Inschrijvingen mogelijk voor het ganse programma of voor aparte modules. Info: Lise Nakhlé – lna@beci.be 39

Ontdek een meeting industrie vol ongewone contrasten! Henegouwen Meetings & Events Met haar kunststeden, haar Unesco-erfgoed, haar waterlopen en een intens en creatief cultureel leven, is Henegouwen een unieke plaats om vergaderingen, seminars of andere bedrijfsevenementen te organiseren. Deze streek is ideaal gelegen tussen Brussel en Rijsel, en beschikt over een efficiënt transportnetwerk. Bovendien staat Henegouwen dit jaar in het middelpunt van de belangstelling met Bergen als Europese culturele hoofdstad en de honderden culturele activiteiten die in 2015 op het programma staan. Met haar nieuw congrescentrum, het MICX, en nieuwe hotels heeft Bergen infrastructuren te bieden die bijzonder aangepast zijn aan de behoeften van bedrijven die op zoek zijn naar comfort en gezelligheid. Meetings & Events Hainaut geeft u met veel plezier gratis hulp en advies bij de organisatie van evenementen in de hele regio. Contact: meetings.events@hainaut.be www.meetingsandevents.be 01. 02. Action Team Training Action Team Training is gespecialiseerd in het creëren en organiseren van teambuilding evenementen voor bedrijven. “Leren, creëren, en actie” zijn de hoofdconcepten in hun aanpak. Action Team Training heeft meer dan twintig jaar ervaring in de teambuilding sector, en is vooral trots op het Action Team Leerprogramma: een andere manier om je teambuilding sessies aan te pakken, gefocust op het leeraspect. Kortom, ze zorgen voor de organisatie van een event dat menselijke ervaringen met concrete resultaten verenigt. Contact : vincent@actionteamtraining.com www.actionteamtraining.com Actie, leren en menselijke ervaringen!

©Jonathan Berger Château de la Poste Aan de ingangspoort van de Ardennen, ons 3***hotel van 42 kamers, op 45’ van Brussel, gelegen midden in een domein van 42ha. Moderne decoratie, comfortabele en elegante stijl zonder poespas. Op het gelijkvloers nodigen de vele salons uit tot familievergaderingen. Restaurant met keuken van seizoensgebonden gerechten en hoeveproducten. Veel faciliteiten voor seminars, zowel voor residentiële als niet-residentiële klanten, 10 moduleerbare zalen. Verder ook verschillende outdoor sporten en recreatieve mogelijkheden. Insoliet overnachten : boomhut, jagers bivak en de unieke loftcube. Nieuw : « Anti-Crisis » seminar met scherpe prijzen ; « Clin d’œil » toegevoegde activiteit in optie (Detox, Een beetje sport, Bol d’air). Faciliteiten: • Kasteel op een domein van 42 hectare • Kamers: 42 • Meeting rooms: 10 • Meetingcapaciteit: tot 250 • Uitgebreide sportfaciliteiten Contact: info@chateaudelaposte.be www.chateaudelaposte.be 04. Radisson Blu Palace Hotel Spa Dit hotel, gelegen in het bruisende hart van de Waterstad Spa, is voorzien van alle moderne faciliteiten en is via privé kabelbaan direct verbonden met de ‘Thermen van Spa’. Geniet van het verwarmd terras en de specialiteiten van Brasserie “Les Saisons de Spa”. 2 compleet ingerichte zalen, ieder opsplitsbaar in 4 aparte zalen, verwelkomen tot 300 genodigden voor meetings, cocktails en banketten. Een ruim privé-terras is ideaal voor uw koffie-pauze, buffet of aperitief. Sluit de dag af met een barbecue in het bos of een Galadiner in het Casino of op het Circuit van SpaFrancorchamps. Ervaar de perfecte combinatie van “Business” en “Wellness”. Faciliteiten: • Kamers: 120 • Meetings: 8 zalen / 300 pers. • Directe verbinding met ‘Thermen van Spa’ • Parkeergarage Contact: info.spapalace@radissonblu.com www.radissonblu.com/palacehotel-spa Kortom, een verblijf in de natuur wordt een onvergetelijke ervaring! 03. Waar Business en Wellness samenkomen! ©Jonathan Berger

De Abdij van Stavelot 05. De Abdij van Stavelot – de oudste van België – ligt te midden van een magnifieke regio waar water alomtegenwoordig is. Drie musea vonden onderdak in de gebouwen, waaronder het Geschiedkundig Museum van het Prinsdom van Stavelot-Malmedy. Elk museum ontving vijf zonnen, wat betekent dat ze deel uitmaken van de topattracties van Wallonië. Rond deze tijd kan je een steeds veranderende collectie werkende racewagens bewonderen in het automuseum van Spa-Francorchamps. Authentieke ruimtes zoals de eetzaal van de monniken of de kelder van de Blancs Moussis zijn beschikbaar voor evenementen of meetings. Faciliteiten: • Prachtige historische locatie • 3 musea ter plaatse • 6 beschikbare zalen • Capaciteit: 15 tot 500 Contact: p.erler@abbayedestavelot.be www.abbayedestavelot.be 06. Martin’s Hotels Martin’s Hotels bieden de perfecte infrastructuur voor elk evenement: altijd stijlvol en altijd met een eigen specifieke identiteit en charme. Martin’s Manoir in Genval is een echt Hôtel de Charme dat tot 70 gasten kan ontvangen in drie receptieruimtes. Grotere zalen kunnen gevonden worden in het nabijgelegen Château du Lac. De volledig gerenoveerde, uitgeruste en moduleerbare Argentinië zaal kan tot 1,050 gasten aan. Martin’s Spa of het populaire Crime Scene Investigation spel kunnen je evenement een extra touch geven, terwijl Martin’s Grand Hotel in Waterloo en zijn La Sucrerie restaurant elk seminar zowel historisch als onvergetelijk zullen maken. Alle hotels van de Martin’s groep bieden een professionele event service aan. Faciliteiten: • Drie verschillende locaties in de omgeving • Capaciteit grootste eetruimte: 850 • Capaciteit grootste eventruimte: 1.050 • Populaire incentive games. Contact: mice@martinshotels.com www.martinshotels.com Hemelse meetings in de oudste abdij van België De juiste oplossing voor de perfecte meeting! © Martin’s Hotels

The Belgian commune: democracy or demagoguery? IMPRESSION OF A BRIT There’s a lot to be said for the Belgian commune – after all, this modest but self-engrossed body is the closest you can get to the public, and it attempts to represent the standards and attitudes of the local community. At the same time, the commune tends to shape a style of life that is not representative of everyone in the community, while enforcing sanctions for petty infringements in an authoritarian way. Richard Hill T he Merriam-Webster dictionary describes a commune as “the smallest division of local government in some countries especially in Europe”. According to the Government website, there are 589 communes in Belgium, i.e. 589 opportunities to do or get things wrong! Speaking of the capital’s 19 communes in his book Brussels, André de Vries says “The city authorities wanted jurisdiction over the surrounding suburbs on the basis that the canal system and ports could not be run efficiently by several communes.” How right they were, but public sentiment in support of localism prevailed! The communes, which already existed before the creation of the Belgian state, were formally recognised in the 1831 Constitution, according to the Government website. “Their organisation is laid down in the law of 1836. (…) From the time they were set up, reference was made to ‘communal autonomy’.” “That does not mean that the local politicians can do anything they like”, the website explains, “but they do have extensive autonomy in the context of the powers that they exercise, under the supervision of higher authorities.” Indeed they do have the autonomy, but how effective is the supervision? Some communes are decidedly authoritarian in their creation and application of trivial regulations. Early in 2014, one Brussels commune introduced a ‘règlement général’ imposing a fine of up to 350 euro on persons allowing weeds to grow on the pavement outside their home. And in November 2014 the burgomaster of Tournai imposed the civic obligation to apply for official permission before installing a window box on the sidewalk in front of a house. Only totalitarian states, the communes, aspire (or descend) to this level! They also have a local police force to ensure these regulations are respected… Communal officials, as many expatriates here have noted, often seem to be apologetic when telling you that what you are doing infringes these regulations… Part of their embarrassment may be due to the fact that many of these regulations are incoherent, or at least inconsistent in the way they are applied. Even day-to-day relationships with and between local administrations, including the police, can be Kafkaesque. Take the regulations relating to dogs for example (there are a lot of Belgians with little idea of how to train and discipline a dog, which contributes to the confusion). One expatriate known to me found himself embroiled in a situation where the regulations cited on the communal website conflicted with the ones actually applied by the commune! When another hapless expatriate walked unannounced into his communal offices for an identity card, he was told that he had to apply for a formal appointment. He asked how to apply, and the official said the quickest way would be by phone. So the expatriate went out to the lobby where there was a public phone and called back to the office he had just left. He got an appointment right away – much to the surprise and disgruntlement of the official when he presented himself a few seconds later… Frustrating formal procedures add to the opportunities for pettifogging bureaucrats to flout individual democratic rights. This state of anarchy is reinforced by a network of communal spies – often shopkeepers and publicans who curry favour with their friends in the communal administration (“scratch your back and you’ll scratch mine”). The result is a state of co-conspiratorial cronyism which is in complete contradiction to the founding spirit of the Belgian commune. More damaging is the fact that the communal system militates against effective concerted action on matters of real importance. This was dramatically illustrated last December when the president of the Brussels’ CPAS social assistance NGO had to appeal for intercommunal cooperation in providing shelter for the homeless people. “We are witnessing a blockage by the communal administrations,” she said with finality. ● BECI - Brussel Metropool - februari 2015 43

De restauranttip van aGenDa MaGaZine gaspar ••• Om eerlijk te zijn: het was met enige tegenzin dat we naar Gaspar zijn getrokken. De reden: de 13/20 die de lieden van Gault&Millau het hadden toegekend, terwijl het adres nauwelijks ingelopen was en er ons over die begindagen op zijn zachtst gezegd tegenstrijdige geluiden bereikten. Het rook kortom een beetje naar favoritisme. Wij beslisten ons van onze meest onverzettelijke kant te tonen en uit te pluizen wat de plek echt in zijn mars had. En die beslissing beklagen we ons niet, want deze lunch was een van de beste van het jaar. De setting is die van een chique brasserie, ingericht met edele materialen, een mix van hout en steen, en verlicht door een gevarieerd stel lampen. De bediening was efficiënt en hoffelijk, al miste ze soms wat warmte. De keuken was fantastisch, zoals bleek uit onze tweegangenlunch voor 18 euro. Op tafel stonden drie gougères, kaassoesjes, om het hongergevoel aan te wakkeren. Een schot in de roos: de verhouding tussen het deeg en de Comté-kaas was perfect in evenwicht. Als voorgerecht presenteerde chef Michel Borsy ons zijn interpretatie van de vitello tonnato, door hem te besprenkelen met stukjes gemarineerde paprika, die een azijntoets toevoegden aan het kalfsvlees. Dat werd al geaccentueerd door de tonijnsaus, die zich op haar beurt perfect verhield tot de croutons die het geheel van wat krokant reliëf voorzagen. Het genereus bedeelde hoofdgerecht, dunne sneetjes rundswang met gesmoorde pompoen, legde de lat nog wat hoger. De compositie werd tot een climax gebracht door een niet te dikke saus, AGENDA is het uitmagazine van Brussel dat elke week door meer dan 150.000 mensen gelezen wordt. Ze krijgen het volledige overzicht van wat er te beleven valt in de stad: muziek, expo, resto, cinema, en nog veel meer. Met een advertentie in AGENDA bereikt u de actieve Nederlandstalige, Franstalige en Engelstalige Brusselaar. Meer informatie vindt u op www.agendamagazine.be/adverteren die kleine, Italiaanse zwarte olijven vermengde met de jus van de rundswangen. Een streling voor de tong. De lunch bleek zo copieus dat we voor een dessert geen plaats meer hadden. Maar we bevelen van harte de ijsjes van Stephen Vandeparre aan, in het bijzonder die met karamel met gezouten boter. Heerlijk verfijnd. De wijnkaart prijst zowel klassiekers Jaboulet en Drouhin, als flessen van wijnboeren Souhaut en Coume Del Mas aan. Michel verlinden Info Franz Merjaystraat 165, Elsene 02-344.37.12, www.gaspar-bistrot.com, di > za 12 > 23.00, zo 10 > 18.00 Voor meer restauranttips: agendamagazine.be © Saskia Vanderstichele

TOETREDINGSAANVRAGEN VOORGELEGD AAN DE RAAD VAN BESTUUR 4 All Services Group BVBA Picardiëstraat 43- 1140 Brussel Nace: 33110 Reparatie van producten van metaal 42130 - Bouw van bruggen en tunnels afg.: Abdulkadir Sakrci Allo Nounou Services VOF Verrept-Dekeyserstraat 60 - Brussel Nace: 88911 - Kinderdagverblijven en crèches 88912 - Kinderopvang door onthaalmoeders afg.: Abdelilah Elmahsini Bati-Tout BVBA Picardiestraat 43 - Brussel Nace: 25110 - Vervaardiging van metalen constructiewerken en delen daarvan 43110 - Slopen afg.: Selami Sakizci Bisnode Belgium NV Researchdreef 65 - Brussel Nace: 58120 - Uitgeverijen van adresboeken en mailinglijsten 63110 - Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg.: Martine Bayens Bonne pioche NP Georges Lorandstraat 28 - Brussel afg.: Erwan Douarinou C43 Management BVBA Rue de Gages 5 - Bois-de-Lessines Nace: 63120 - Webportalen 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 73110 - Reclamebureaus afg.: Charles D’Yve Carlier Thomas- Tous chantiers NP Veydtstraat 11 - Brussel Nace: 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment 46731 - Groothandel in bouwmaterialen, algemeen assortiment afg.: Thomas Carlier CMJC BVBA Schermlaan 116 - Brussel Nace: 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Christo phe Caudron Dapesco BVBA Fleming Science Park Rue Granbonpré 4 - Louvain-la-Neuve Nace: 43211 - Elektrotechnische installatiewerken aan gebouwen 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 71121 - Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters afg.: Tanguy Detroz Dedeur & Degroodt BVBA Legrandlaan 88 - Brussel Nace: 62010 - Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s 62020 - Computerconsultancy-activiteiten 63120 - Webportalen afg.: Philémon Dedeur Dimo Services BVBA Rue de Hesbaye 8 - Fexhe-le-Haut-Clocher Nace: 43910 - Dakwerkzaamheden 3320001 - Ontwerpen, montage en onderhoud van systemen voor de continue bewaking van industriële processen 4321101 - onderneming voor de installatie van elektrische bedrading en toebehoren afg.: Mohamed Khelil Explor Business Projects BVBA Rue du Moulin 228 - Ohey Nace: 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg.: Gérard Mélot Fast Forward Architects- Wdog Architecten BVBA Hopstraat 47 - Brussel Nace: 71111 - Bouwarchitecten afg.:Wim Tielemans Garnet Consulting BVBA Prekelindenlaan 93 - Brussel Nace: 62020 - Computerconsultancy-activiteiten afg.: Thomas Happel Geo Transit NV Cocody Riviera 3 Lot 9063 - Abidjan – Ivoorkust afg.: Patrick Davy Mdlindhala Gil Van Den Berghe - Easy Way Consulting NP Lennikse Baan 451 - Brussel Nace: 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van afg.: Gil Van den Berghe Global Lingua Services BVBA Barthélémylaan 31 - Brussel Nace: 74300 - Vertalers en tolken afg.: Khadim Samb Mikolajczak & Associates BVBA Louizalaan 367 - Bryssel Nace: 7021001 - Verlenen van advies en praktische hulp aan de bedrijven i.v.m. public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg.: Christophe Mikolajczak Mpoy Wa Beya Patrice Steenveltstraat 30 - Brussel afg.: Patrice Mpoy Wa Beya Partners Assurances Verzekering NV Gustave Demeylaan 66 - Brussel Nace: 65121 - Rechtstreekse verzekeringsverrichtingen niet-leven afg.: Paul Vogelgesang Recupel VZW Auguste Reyerslaan 80 - Brussel Nace: 38322 - Terugwinning van metaalafval 38323 - Terugwinning van inerte afvalstoffen 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. . afg.: Peter Sabbe SEFF Creative Production CVBA Goed te Doenstraat 32 - Brussel Nace: 1814001 - Vouwen, vergaren, naaien, garenloos binden, lijmen, snijden, brocheren en goudstempelen van bedrukte vellen voor boeken, brochures, tijdschriften, catalogi, enz. 46510 - Groothandel in computers, randapparatuur en software 7311001 Ontwerpen en voeren van reclame- en promotiecampagnes voor derden via de verschillende media afg.: Françoise Demarez Soielegante BVBA Ruslandstraat 7 - Brussel afg.: Fathia Abdillahi The Core Concept/Amina Langedijk NP Leuvense Steenweg 87 - Sint-Stevens-Woluwe Nace: 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 73200 - Markt- en opinieonderzoekbureaus afg.: Amina Langedijk Transcomat - Avenir Vert Recycling BVBA Rue de Ligne 11 - Chapelle-A-Wattines Nace: 38110 - Inzameling van ongevaarlijk afval 38211 - Voorbehandeling van ongevaarlijk afval met het oog op verwijdering 38213 - Behandeling en verwijdering van ongevaarlijk afval, m.u.v. slib en vloeibare afvalstoffen afg.: Mélina Van Kerckhem Urbina Karina - Bring the Business Chemin du Stoquoi 28 - Meslin-l’Evêque afg.: Karina Urbina Virginie Depreay NP Van Meyelstraat 28 - Brussel Nace: afg.: Virginie Depreay VLM Airlines NV Antwerp Airport - Airtport Building Luchthavengebouw B50 - Antwerp Nace: 51100 - Personenvervoer door de lucht 52230 - Diensten in verband met de luchtvaart afg.: Nathalie Devos BECI - Brussel Metropool - februari 2015 45

www.peugeot.be NEW PEUGEOT 308 GT LEEF VOLGENS DE GT-SPIRIT PACK DRIVER SPORT VERLAAGDE OPHANGING TOT 205 PK NEW PEUGEOT 308 GT 4,0 TOT 5,6 L /100 KM 103 TOT 130 G /KM Milieu-informatie [KB 19/03/2004]: www.peugeot.be

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48

Home