0

Nr 31 - Januari 2018 het maandblad van de Brusselse ondernemingen Top van de Brusselse bedrijven Thibauld Jongen (Sabca): “Brusselse industrie heeft flinke koerswijziging nodig” Business ecosysteem: zonder netwerk sta je nergens P.24 De politieke barometer: mobiliteit, mobiliteit, mobiliteit… en reinheid! P.38 Focus 2018: Wat verandert er dit jaar? P.44 P.12 P.35 ISSN 2406-3711

WOORD VOORAF Stadionproject en projectstadium… “De Euro 2020 in Brussel organiseren, was te riskant.” Met ping sprak Voorzitter van de Europese Voetbalbond Aleksandar ferin verleden maand zeer duidelijke taal. Het Europese voetbalkampioenschap komt dus niet naar de hoofdstad van Europa, gebrek aan een infrastructuur die voldoet aan de international normen. Natuurlijk kunnen we de haalbaarheid van het Eurostadionproject in twijfel trekken. Was een nieuw stadion echt nodig? Moest het precies dáár worden gebouwd, en zo groot zijn? We hebben zelfs het recht om niet van voetbal te houden, maar daar gaat het niet om. Het zorgwekkende in dit dossier is dat Brussel en België verbintenissen zijn aangegaan waarvan nu blijkt dat ze die niet kunnen nakomen. Het imago van het land en van de stad staan op het spel. Het verlies aan geloofwaardigheid onmogelijk te ramen, wél de economische impact. Vier Euro 2020 voetbalmatches hadden minstens 80 miljoen euro inkomsten kunnen betekenen voor onze economie, al was het maar dankzij 240.000 overnachtingen. Even zorgwekkend is dat België nu en dan niet in staat blijkt te zijn om grootschalige projecten uit te voeren. Denk maar aan het GEN, waarvan de eerste werkzaamheden teruglopen tot het begin van de jaren 90 en dat ten vroegste in 2027 klaar zal zijn. De metro-Noord? Het project is 50 jaar oud, de lijn moest in 2025 in dienst worden genomen, maar we weten nu al dat het drie jaar later wordt –sommigen trekken zelfs het ganse project in twijfel. En dan nog het Justitiepaleis: de steigers hangen daar al 35 jaar aan de gevels… Waarom slagen we er niet in een genomen beslissing ten uitvoer te leggen? De Belgische institutionele complexiteit en de versplintering van de bevoegdheden dragen ontegensprekelijk bij tot zulke situaties. De verbrokkeling van verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden vereist permanent overleg. Dit is tegelijk de troef van het Belgische systeem en zijn achillespees, want het vertraagt aanzienlijk het beslissingsproces en de uitvoering. Ook de administratieve en gerechtelijke rompslomp dragen bij tot het probleem, aangezien de minste door een particulier ingediende betwisting (zijn onmiskenbaar recht) jaren vertraging van een werf van openbaar nut tot gevolg kan hebben. En dan zijn er nog de bureaucratische reacties rond een vergeten buurtweg bedolven onder 4 meter ophogingsmateriaal, een weg die niemand sinds een kwarteeuw meer heeft gebruikt, die nog alleen op plan bestaat maar toch voldoende is om een bouwvergunning te blokkeren. De mislukking van het stadionproject is een pijnlijke zaak waarvan we ten minste hopen dat ze ons iets zal aanleren. Soms is een fiasco de eerste stap naar een bewustwording, het aanvechten van een systeem en de verandering van een mentaliteit. We hebben nog steeds de capaciteit om projecten te verwezenlijken. Hiervan getuigen Train World en het Magritte Museum. Beide projecten hebben hindernissen moeten overwinnen en deden een beroep op verscheidene overheids- en privé partners. Maar ze werden met succes bekroond. Ze hebben een deel van het Belgisch erfgoed voor het voetlicht gebracht en de aantrekkingskracht van Brussel verhoogd. Inspiratiebronnen … BECI - Brussel metropool - januari 2018 1 Marc Decorte, Voorzitter van Beci

INHOUD News 4 Digest 10 BECI online Think Tank 12 Thibauld Jongen (Sabca): “Brusselse industrie flinke koerswijziging nodig” 16 Trop is te veel! 17 Open Source: Ray Kurzweil en de Singulariteit 18 Mobiliteit als dienstverlening International 20 Beci opent de Berlijnse deuren voor Brusselse starters 22 Brokerage events: B2B-ontmoetingen op maat 23 De handel ook na de Brexit beschermen Top van de Brusselse ondernemingen 24 Een toelichting bij de rangschikkingen 27 Top 50 per omzet 28 Top 50 per nettowinst 29 Top 50 volgens personeelsbestand 30 Top van de jonge ondernemingen 31 Top 50 per omzetstijging 32 De opwaartse trend van de Brusselse economie 35 Business ecosysteem: zonder netwerk sta je nergens Focus 2018 38 De politieke barometer: mobiliteit, reinheid en vereenvoudiging 41 Wat mogen we in 2018 van de Brusselse economie verwachten? 44 Welke veranderingen brengt 2018? Dynamiek 48 Weg met de handelaar. Lang leve de onderneming! 49 Google Analytics: hoe goed kent u uw website? 50 Transitie: er groeit wat, in Bristol 51 Starter: Tastify, gedeelde belevingen 52 Bedrijfsoverdracht: opdracht volbracht voor Spike Community 54 Het BECI nieuws in beeld 56 BrusselsLife: al wat u moet zien en weten in Brussel 59 Toetredingsaanvragen 60 Agenda 10-32-2225 PRINTED ON TCF PAPER KAMER VAN KOOPHANDEL & VERBOND VAN ONDERNEMINGEN TE BRUSSEL Brussel Metropool Nr 31 – Januari 2018 In februari: Financiering van de onderneming Top van de Brusselse bedrijven Verantwoordelijke uitgever Olivier Willocx – owillocx@beci.be Louizalaan 500 - 1050 Brussel T +32 2 648 50 02 - F +32 2 640 93 28 www.beci.be Redactie Media Coordinator Emmanuel Robert - er@beci.be Hebben meegewerkt aan dit nummer: Jean Blavier, Giles Daoust, Vincent Delannoy, Johan Debière, Ophélie Delarouzée, Gaëlle Hoogsteyn, Amy Kessels, Victor Lepoutre, Jean-Philippe Mergen, Sophie Rase, Guy Van den Noortgate, Peter Van Dyck en Morgan Van Cleven. Opmaak & druk db Group.be Vertaling Litteris Abonnementen Prijs: 80 € voor 10 nummers Info: er@beci.be – T +32 2 643 78 44 Publiciteit Brussel Metropool /Bruxelles Métropole wordt maandelijks door meer dan 23.000 decision makers gelezen. Gemiddelde oplage per nummer: 15.500 ex. Inlichtingen en reservaties Anne Schmit – T +32 2 563 68 53 F +32 2 640 93 28 – asc@beci.be Membership Emilie Croin – T +32 2 643 78 08 F +32 640 93 28 – ecr@beci.be Lid van BRUXELLES ENVIRONNEMENT ENTREPRISE DYNAMISCHE ECO LEEFMILIEU BRUSSEL ONDERNEMING DYNAMIQUE label n. 2014/351/2

NEWS DIGEST Zijn producenten klaar voor Industrie 4.0? Van kostenbesparingen tot meer agility en winst. Industrie 4.0 – de volledige digitalisering van het productieproces – wordt gezien als de drijfveer achter interne verbeteringen en productie-innovatie. Dit klinkt producenten als muziek in de oren, maar welke weg moet er nog afgelegd worden om dit te realiseren? Het komt misschien als een verrassing, maar die weg is nog behoorlijk lang. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Sapio Research in opdracht van Zetes. Daaruit blijkt ook hoe omvangrijk de uitdagingen zijn waar de sector mee te maken heeft en hoe groot de kloof is tussen de operationele doelstellingen en wat momenteel daadwerkelijk bereikt wordt. Slechts 29 procent van de producenten geeft aan echt inzicht te hebben in Digital Supply Chain Networks (DSN) en minder dan 15 procent implementeert DSN. 15 procent van de producenten verwacht wel dat DSN de komende vijf jaar de norm zullen worden. De grootste uitdagingen voor de invoering ervan? Het ontbreken van informatievisibiliteit. Dat staat dan weer de toegang tot relevant inzicht in realtime voor organisaties in de weg. Momenteel geeft 80% van de producenten aan dat ze geen zinvolle informatie kunnen verzamelen over de end-to-end supply chain. Ook het omgaan met informatie in realtime (75%) en het kunnen omgaan met de informatie vormen behoorlijke obstakels. De vraag is nu wat cruciaal zal zijn voor het realiseren van de voordelen van de digitaliseringsbeweging. Enkele daarvan zijn het creëren van een geïntegreerde informatielaag die gevuld wordt door basissystemen, het zorgen voor samenwerking tussen afdelingen en het verschaffen van toegang tot de juiste informatie, en dat op het juiste moment en vanaf elke plek in de supply chain. Maar vooral de ondersteuning van het management om belangrijke zakelijke beslissingen te nemen zijn cruciaal. AVOCATS I ADVOCATEN I LAWYERS SIMONT BRAUN is a Belgian leading independent law firm. We provide tailored solutions to our national and international clients in all areas of business law: CORPORATE AND M&A INTELLECTUAL PROPERTY BANKING & FINANCE DISPUTE RESOLUTION REAL ESTATE AND CONSTRUCTION PUBLIC AND ADMINISTRATIVE LAW TAX LAW LABOUR LAW WHITE COLLAR CRIME SIMONT BRAUN 4 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Avenue Louise 149 (20) Louizalaan I 1050 Brussels - Belgium Tel. +32 (0)2 543 70 80 I info@simontbraun.eu I www.simontbraun.eu «Producenten weten dat het binnen de hele sector noodzakelijk is om meer te focussen op snelheid, nauwkeurigheid en agility in de end-to-end supply chain als ze concurrerend willen blijven en het ideaal van Industrie 4.0 willen bereiken”, verklaart Bruno Vandewalle, Country Manager Belgium van Zetes. “De enige manier om hiertoe te komen, is door de processen tussen de bestaande en nieuwe systemen te optimaliseren en door de belangrijkste stakeholders te voorzien van zinvol inzicht aan de hand van realtimegegevensbronnen. Ook bij onze Belgische klanten voelen we de nood om te digitaliseren. Ze zijn echter nog niet klaar om het volledige end-to-end supply chainproces aan te pakken, dus verkiezen ze dit stapsgewijs te doen, vertrekkende vanuit de eigen infrastructuur.» Download hier het volledige verslag: http://www.zetes.com/nl/white-papers/productierapport/567

NEWS DIGEST Smart Belgium Services, voor een duurzamere en slimmere samenleving Belfius kondigt de oprichting aan van Smart Belgium Services, in samenwerking met Strategy&, onderdeel van PwC. Smart Belgium Services wil de referentie worden voor het definiëren van smart strategieën en het concretiseren van smart projecten in België. Deze strategie bouwt verder op de dynamiek van de Smart Cities-initiatieven die sinds 2014 bij Belfius lopen. L E D E N T R E F P U N T Lenoir & Associés Avocats – omdat het tijdperk van de generalisten voorbij is! Naar aanleiding van de uitbreiding van zijn activiteiten heeft het Kantoor Lenoir & Associés het genoegen u de opening aan te kondigen van zijn nieuwe structuur gelegen Egide Van Ophemstraat 40a, 1180 Ukkel (Brussel). Een bezoek aan onze website www.avocatslenoir.com zal duidelijk maken dat onze deskundigheid verschillende facetten dekt van het zakelijke recht en het fiscale recht. Wij zijn sinds 2011 actief in het park Créalys te Gembloers en beschikken ook over een kantoor in Luxemburg. Met de opening van het nieuwe kantoor in Brussel zullen wij nog beter kunnen luisteren naar de ondernemingen van het Gewest die al op ons vertrouwen. Maar ook andere groei-uitzichten bieden zich ter plaatse aan. Met genoegen lichten wij u onze nieuwe abonnementsformule toe, die zich tot ondernemingen richt. Wij hopen u binnenkort te mogen ontmoeten en bij te staan in elk dossier dat u ons zou willen toevertrouwen. Handelsrecht, fiscaal recht, vennootschapsrecht, arbeidsrecht, recht van de ondernemingen in moeilijkheden, financieel strafrecht, recht van de intellectuele eigendom en de informatietechnologieën … Smart Belgium Services heeft 2 missies. De eerste missie is steden en gemeenten helpen om een Smart-strategie te definiëren en een concreet actieplan uit te stippelen om die strategie te realiseren. De tweede missie is een “Smart Belgium”-ecosysteem bouwen met alle spelers die bij de ontwikkeling van “Smart Cities” in België betrokken zijn: overheden, ondernemingen, de academische wereld en de burgers. Met Smart Belgium Services wil Belfius, in samenwerking met Strategy&, een antwoord bieden op de vraag van veel steden en gemeenten, bedrijven en andere instellingen rond maatschappelijke uitdagingen (vergrijzing, bevolkingsgroei, klimaatproblemen ...), digitale evoluties (Artifical Intelligence, Internet of Things...) en technologische evoluties (nieuwe energieproductie, afvalverwerkingsmethodes ...). De aanpak van Smart Belgium Services is in twee opzichten origineel. Aan de ene kant hanteert Smart Belgium Services een globale, holistische aanpak in deze acht domeinen: energie, mobiliteit, circulaire economie, leefmilieu, stadsontwikkeling, slimme stadsdiensten, gezondheid en preventie, en onderwijs. Aan de andere kant wil Smart Belgium Services, via het ecosysteem, co-creatie van duurzame en innovatieve oplossingen vergemakkelijken, het aanbod van Smart producten en -diensten permanent verbeteren en meteen ook een reële markt tot stand brengen voor de ondernemingen die deel uitmaken van het eco-systeem. “De steden buigen zich alsmaar meer over innoverende en digitale strategieën, om gewapend te zijn voor de groeiende uitdagingen van deze tijd: energie, mobiliteit, Egide Van Ophemstraat 40a – 1180 Ukkel (Brussel) T. +32 2 899 59 59 F. +32 2 899 59 50 info@avocatslenoir.com www.avocatslenoir.com milieu enzovoort”, zegt Fernand Dimidschstein, vennoot en directeur van Strategy& in België. “Als praktijkgerichte strategen hebben wij als taak hen de juiste keuzes voor de lange termijn te helpen maken en ideeën te vertalen in concrete projecten die tastbare resultaten kunnen opleveren. » Dirk Gyselinck, lid van het directiecomité van Belfius en hoofd Public & Corporate Banking zegt: “Met de oprichting van Smart Belgium Services zijn we voortaan aanwezig in alle stadia van slimme projecten: het bijeenbrengen van alle betrokken spelers – want het antwoord op de maatschappelijke uitdagingen moet collectief worden gegeven –, het aanreiken van innoverende oplossingen en de uiteindelijke financiering van de projecten. Op die manier vervult Belfius een van zijn maatschappelijke engagementen, namelijk helpen bouwen aan een slimmere en duurzamere Belgische samenleving”. Informatie: https://smartbelgium.belfius.be BECI - Brussel metropool - januari 2018 5

NEWS DIGEST L E D E N T R E F P U N T The Adecco Group in de strijd tegen jeugdwerkloosheid Eind november organiseerde The Adecco Group België, in het kader van de European Vocational Skills Week een causerie met als thema The Power of Partnerships: GAN as game-changer in work-readiness programs. Het GAN is een internationaal bedrijfsgestuurd netwerk dat zich actief inzet om de kans op het vinden van werk bij werkloze – of net afgestudeerde jongeren te verhogen. Hun overkoepelende doelstelling is het aanmoedigen en verbinden van bedrijfsinitiatieven over vaardigheden en kansen op werk bij jongeren. Als voorzitter van het GAN (Global Apprenticeship Network) wil Alain Dehaze onze jongeren namelijk beter klaarstomen voor de arbeidsmarkt. Door met alle betrokken partijen rond de tafel te zitten en samen de opportuniteiten en obstakels van werkplekleren te identificeren, hoopt hij het debat in België op gang te brengen. In juni trok een Belgische delegatie naar Zwitserland om er het succesvolle, nationale duaal leersysteem van nabij te bekijken. De aanwezigen waren allen enorm onder de indruk en zagen opportuniteiten om ook in België werk te maken van duaal leren. België hinkt sinds jaren achterop in Europa om jongeren klaar te stomen voor de arbeidsmarkt, zo blijkt uit de hoge graad van jongerenwerkloosheid in ons land. Eén op de tien jonge Belgen tussen 15 en 24 jaar zit niet op school, heeft geen diploma noch job en volgt geen enkele opleiding (NEET). België verbond zich tegenover Europa tegen 2020 het percentage NEETs te doen dalen tot 8,2%. Er is dus nog werk aan de winkel. “Onze doelstelling is om met deze Breakfast Causerie de eerste stappen naar een Belgisch GAN National Network te zetten door samen met de aanwezigen uit zowel de private als publieke sector de opportuniteiten en obstakels van work-readiness programma’s in België te identificeren”, aldus Alain Dehaze. Een eerste, noodzakelijke stap richting dit succes, dit overlegplatform, maar er wordt toch naar de overheid en scholen gekeken om initiatief te nemen en de vooropgestelde doelen na te streven. “Nu de opportuniteiten en obstakels in kaart gebracht worden, ligt de bal in het kamp van de verantwoordelijke ministers om een kader op te zetten voor work-readiness programma’s. Ik kijk alvast uit naar de stappen die zij zullen ondernemen”, besluit Alain Dehaze. Informatie: www.adecco.be Micropole, the alliance of digital and data In the age of digital, data and performance management, Micropole is a consulting and engineering partner that allows organizations to address all their data value management issues. Technology is becoming more and more complex. In 2017, any communication is an alchemy between technology, customer experience, data, cloud, Big Data,... Moreover, our customers’ time to market becomes shorter, and they have neither the knowledge nor the time to synchronize all these components. In response to these new needs, we provide our clients since more than 30 years with tailor-made solutions. Rethinking your products, services and operations around data : Mobilizing a pool of 80 passionate experts around each project, our mission is to create added value for our clients by assisting them on domains going from data value management, performance management, BI analytics, data governance and business application and integration to digital transformation. A multisector approach : With offices in Zaventem, Ghent, Liège and Luxembourg, we address a large portfolio of clients (industry, retail, bank, insurance…). We are part of Micropole Group, an international player in consultancy and engineering with offices in Europe and Asia. They trusted us: Belfius, D’Ieteren, Banque Nationale, BNP, Barco, VOO, Régions Wallonne/Bruxelloise, Actiris, EDF Luminus, RTB-F, Delhaize, Arcelor Mittal… www.micropole.be Excelsiorlaan 28-30, 1930 Zaventem 02/711 48 48 - Yves Colinet, Managing Director: yves.colinet@micropole.be Look&Fin kent opnieuw sterke groei Look&Fin, de Belgische crowdlendingpionier die eerder dit jaar zijn vijfde verjaardag vierde, zet zijn indrukwekkende opmars voort en overschrijdt de 25 miljoen euro die sinds het begin werden ingezameld. Naar schatting zouden de in 2017 ingezamelde bedragen met meer dan 100% zijn toegenomen t.o.v. 2016. Met meer dan 1 miljoen euro aan financiering per maand, bevestigt het door de FSMA voortaan als PFA erkende platform het succes van crowdlending als alternatieve financieringsvorm voor KMO’s. Totaal werden 118 KMO’s succesvol gefinancierd, waaronder 41 in 2017. Aan de kant van de beleggers werd al nagenoeg 9 miljoen euro terugbetaald met een netto default rendement van 7,6% per jaar. Van zijn eerste vijf jaren van bestaan heeft Look&Fin vooral drie zaken geleerd: 6 BECI - Brussel metropool - januari 2018

www.beci.be

NEWS Architecture is a complex journey. Let’s travel together. DIGEST Av. Louise 251—7 Louizalaan, Bruxelles 1050 Brussel mail@dds.plus Vlaamse Kaai 76B, 2000 Antwerpen www.dds.plus 1. KMO’s herkennen het nut van crowdlending: in 2017 ontving Look&Fin 4.000 financieringsaanvragen van KMO’s. Crowdlending, dat wordt beschouwd als een alternatief voor de klassieke banklening, overtuigt voornamelijk bedrijven in distributie en retail (28% van de gefinancierde KMO’s), in de B2B dienstverlening (12,5%) en in vastgoed (11,1%). De geleende bedragen liggen gemiddeld rond 250.000 euro. Ze dienen voornamelijk voor het werkkapitaal (35%) en de uitbreiding van de activiteit (18%). 2. Steeds talrijkere en trouwere beleggers: het succes voor de particulier die via een crowdlendingplatform investeert, ligt in de diversifiëring van de beleggingen. Beleggers die via Look&Fin werken, lenen gemiddeld 2.400 euro per dossier uit en stellen een gemiddeld portefeuille van 18.500 euro samen. 94% geniet een jaarlijks rendement van meer dan 5% (zonder wanbetaling). 3. Andere markten benaderen om te blijven groeien: in 2018 wil Look&Fin zijn in 2015 ingezette groeistrategie verder zetten met een opening naar Frankrijk toe, en een verdere Europese expansie. “We zijn trots op het werk en de afgelegde weg van de voorbije 5 jaar. Onze ambitie voor de toekomst is om ons driecijferig groeiritme aan te houden, met een verdere toename van onze deal flow in Europa. Concreet richten we ons op de opening van twee nieuwe Europese landen begin 2018”, besluit Frédéric Lévy Morelle, Oprichter en CEO van Look&Fin. Informatie: www.lookandfin.com 44% van de Europese HR-professionals kent de General Data Protection Regulation (GDPR) niet Volgens Europees onderzoek door HR-dienstverlener SD Worx blijkt dat 44% van de 1.800 ondervraagde HR- en payrollprofessionals niet weet wat de General Data Protection Regulation (GDPR) – oftewel Algemene Verordening Gegevensbescherming – is. Van de 56% die wel weet wat GDPR is, denkt 81% klaar te zullen zijn tegen de deadline van mei 2018. De resultaten van de rondvraag, die uitgevoerd werd in negen Europese landen, laten uiteenlopende standpunten zien over de nieuwe wetgeving. De General Data Protection Regulation is een nieuwe verordening die de verwerking van persoonsgegevens versterkt en uniformeert. Ze trad al in werking in mei 2016, maar organisaties krijgen twee jaar de tijd om hun 8 BECI - Brussel metropool - januari 2018 © Gabari DDS+ Edition Brussels

NEWS DIGEST bedrijfsvoering hiervoor klaar te stomen. Vanaf mei 2018 zal iedereen bedrijven kunnen aanspreken op de naleving van deze verordening en staan er strenge boetes – tot 20 miljoen euro – op het niet naleven van de GDPR. HR-professionals zijn lang niet allemaal op de hoogte van deze verordening, zo blijkt uit het onderzoek van SD Worx. Van de 56% HR- en payrollprofessionals die op de hoogte zijn van de GDPR, werkt de meerderheid samen met andere afdelingen of outsourcingproviders om in orde te zullen zijn tegen mei 2018, wanneer de GDPR van kracht wordt: 84% van de respondenten zegt hulp te krijgen van andere afdelingen binnen de organisatie en 73% denkt dat het gemakkelijker zou zijn om te voldoen aan de GDPR als HR en payroll zouden worden uitbesteed. In België vreest 67% dat de GDPR een risico zal vormen voor de HR-sector. 79% leert daarom zoveel mogelijk bij over het onderwerp en 70% treft de nodige maatregelen om het bestaande beleid rond databescherming te updaten. Gert Beeckmans, Chief Risk & Security Officer bij SD Worx: «Deze enquête laat een duidelijke scheidingslijn zien in de HR-sector. Ook al bereiden zij die al van de GDPR hoorden er zich op voor en denken ze dat ze wellicht klaar zullen zijn tegen de deadline, heeft de andere helft van de sector nog nooit van de GDPR gehoord. Je kan dus vermoeden dat zij die er niet van op de hoogte zijn ook niet de nodige veranderingen doorvoeren in hun afdeling. Uit dit onderzoek blijkt dat er nog flink wat werk aan de winkel is. Anders zou het wel eens ernstige gevolgen kunnen hebben voor zij die niet klaar zijn.» Informatie: www.sdworx.be Europese middelen voor een milieuvriendelijker mobiliteit Vandaag werd de officiële kick-off gegeven van Benefic, een Europees project waarmee Vlaanderen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Nederland, bijkomende, grensoverschrijdende infrastructuur voor milieuvriendelijke voertuigen wil realiseren. Binnen Benefic is er 7.580.000 euro beschikbaar voor investeringen in laadinfrastructuur, tankstations voor LNG-CNG en waterstof, en walstroominstallaties. Mensen ondervinden nog steeds drempels bij de keuze voor een milieuvriendelijk voertuig, vooral door het ontbreken van voldoende infrastructuur om onderweg te laden of te tanken. Benefic (Brussels Netherlands Flanders Implementation of Clean power for transport), gefinancierd door de Europese Commissie onder het ‘Connecting Europe Facility’ (CEF) programma, mikt op een definitieve doorbraak van schone en groene transporttechnologieën in de partnerlanden/regio’s door een aantrekkelijk kader voor investeringen in alternatieve brandstofinfrastructuur te voorzien. Door te focussen op grensoverschrijdende verplaatsingen op het Europese TEN-T netwerk willen Vlaanderen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Nederland de huidige lacunes wegwerken. Via een gezamenlijke projectoproep zullen publieke en private partijen begin 2018 uitgenodigd worden om projectvoorstellen in te dienen. Na selectie komen de goedgekeurde projecten in aanmerking voor Europese cofinanciering. L E D E N T R E F P U N T Parkeerplaatsen en beroepsmobiliteit Snel parkeerplaatsen vinden voor een onderneming in Brussel is een hele karwei. BePark tracht dit op te lossen door zich te positioneren als specialist van de optimalisatie van de ruimte in de stad, met parkeeroplossingen over gans het Brusselse Gewest. Sinds 2011 beheert BePark namelijk nagenoeg onder 120 parkings (samen meer dan 5000 parkeerplaatsen) en blijft zich uitbreiden. Vlakbij uw kantoren zijn onze parkings het ideale alternatief voor uw werknemers: betere mobiliteit en minder tijd verspild aan het zoeken van vrije parkeerplaatsen. BePark kan u ook helpen bij een beter beheer van de parkeerplaatsen van uw onderneming, door een rentabilisering van zelden of nooit gebruikte parkeerplaatsen. Meer informatie vindt u op: www.bepark.eu info@bepark.eu 02 880 05 50 BECI - Brussel metropool - januari 2018 9

NEWS BECI ONLINE Social Media Pfizer en Eurobussing, allebei lid van Beci, behoorden tot de Brusselse ondernemingen waaraan in 2017 het diversiteitslabel werd toegekend. Hartelijk gefeliciteerd! In november begeleidde Beci een honderdtal ondernemers op ontdekkingstocht in het Berlijnse economische weefsel. Meer hierover in ons artikel op blz 20. De in december georganiseerde Get Ready seminars werden via video uitgezonden, en live op Facebook. Een première voor Beci! #BECImember : Certificatie, inspectie, controle van apparatuur in de bouwsector: Be-Cert is voortaan lid van Beci. Volg ons op Facebook, LinkedIn, Twitter. 10 BECI - Brussel metropool - januari 2018

NEWS BECI ONLINE In uw nieuwsbrief van januari U merkte waarschijnlijk dat uw elektronische nieuwsbrief in december in een nieuw kleedje werd gestopt. Wij beogen meer duidelijkheid en leesbaarheid, om u beter te informeren. Zie www.beci.be/newsletter/ bm_online/ Vennootschapsrecht, databescherming en verder ook mobiliteit, digitalisering, financiering … In december organiseerde Beci drie seminardagen om ondernemers te helpen de evolutie van hun activiteiten voor te bereiden. In 2018 daalt het basistarief van de vennootschapsbelasting van 34 naar 29%. Dit is een van de veranderingen die de ondernemingen dit jaar aanbelangen en die wij in dit nummer bespreken (zie blz 44). BECI - Brussel metropool - januari 2018 11

Thibauld Jongen THIBAULD JONGEN (SABCA) Brusselse industrie flinke koerswijziging nodig De CEO van Sabca heeft het management van de onderneming grondig herzien en stelt dat de Brusselse industrie moet evolueren om de ontwikkeling van servicebedrijven te overleven. Brussel Metropool: Acht u het niet mogelijk industrie en dienstverlening in de hoofdstad te combineren? Thibauld Jongen: Meteen een delicaat en tegelijk zeer ruim vraagstuk. Als burger en als ingenieur stel ik natuurlijk vast dat de maakindustrie in ontwikkelde landen – en zeker in België – aan het wegkwijnen is. Ik vind het belangrijk dat duidelijk industriële werkgelegenheid wordt behouden, al geef ik toe dat de loonkosten in Brussel en in de rest van België nogal aan de hoge kant liggen. Een combinatie van industrie en diensten bereiken, beschouw ik als een fundamentele opdracht. Zo vermijden we de aankoop van duurdere producten in het buitenland, en vooral buiten de Europese Unie. Dit bereiken we volgens mij door meer automatisering, digitalisering en robotisering. Het zijn domeinen waarin de Belgische ondernemingen en engineering zichzelf werkelijk kunnen bewijzen. Op het vlak van innovatie kunnen wij een benijdenswaardig palmares voorleggen. Anderzijds wordt het steeds moeilijker om een louter montage-industrie of een industrie met beperkte toegevoegde waarde in stand te houden. De Brusselse en Belgische industrie zal verwerkte producten kunnen blijven aanbieden, maar de productieomstandigheden gaan veranderingen tegemoet. De huidige productielijnen waar arbeiders repetitief werk verrichten, zijn aan verdwijning toe, want zulke taken worden hoogstwaarschijnlijk geautomatiseerd of gedelokaliseerd naar lageloonlanden. We moeten dus nieuwe richtingen inslaan. Veroorzaken de automatisering en de digitalisering geen verlies van werkgelegenheid? Sommigen beweren dat de automatisering jobs zal doen verdwijnen. Anderen stellen dat er nieuwe banen zullen ontstaan. Ik denk dat beiden gelijk hebben. We zullen minder operatoren nodig hebben, en ook minder arbei12 BECI - Brussel metropool - januari 2018 ders voor repetitief werk. Maar er komt meer vraag naar ingenieurs en gespecialiseerde technici die robots kunnen repareren en onderhouden. Ook de overheid heeft hierin een rol te spelen, namelijk een begeleiding van de overgang en waarschijnlijk de heroriëntering van een aantal mensen naar andere beroepen. Wat is de huidige stand van zaken in Brussel? De hoofdstad beschikt over een ruim aanbod aan innoverende KMO’s. De Brusselse ondernemingen kunnen dergelijke robotiserings- en digitaliseringsdiensten aanbieden. De oplossingen zijn bijna klaar, maar de commerciële fase is nog even toekomstmuziek. De mentaliteit moet eerst evolueren en industriële ondernemingen als Sabca moeten zowel financiële als menselijke resources vrijmaken om de doorbraak mogelijk te maken. Probeert u de digitale conversie in eigen bedrijf door te voeren? Dat staat op de agenda. We hebben trouwens een grootschalig reorganisatieplan van Sabca ingevoerd. We zijn al drie jaar verlieslatend en kampen met flinke uitdagingen wat betreft robuustheid, concurrentiekracht en winstgevendheid. Mijn taak bestaat er momenteel dus in de situatie recht te trekken, middelen vrij te maken en in de digitale conversie te investeren. Hoe werkt Sabca aan zijn herstel in een zeer competitief domein waar innovatie van doorslaggevend belang is? Wij mogen rekenen op de motivatie en de bekwaamheid van het personeel. Sabca is een van de oudste luchtvaartondernemingen die niet van naam is veranderd in België, en de tweede oudste ter wereld, na Boeing. Binnen drie jaar vieren we trouwens ons honderdjarig Interview door Victor Lepoutre © Sabca

THINK TANK bestaan. Wij hebben dus heel wat reorganisaties en crisissen doorstaan. De huidige is wel bijzonder ernstig, omdat een aantal sterke contracten binnen enkele jaren aflopen. Wij moeten dus andere groeiperspectieven ontdekken, maar dit vereist een bloeiende markt en, van onze kant, voldoende concurrentiekracht. Het orderboekje in de burgerluchtvaart staat bol, maar de bevoorradingsketens liggen al vast en de grotere opdrachten zijn ondertussen toegekend. De grote moeilijkheid bestaat er voor de contractanten in, de bestellingen tijdig te leveren. Er komen in de volgende jaren geen nieuwe bestellingen van vliegtuigen. Wij moeten dus klaar staan om te herstarten zodra nieuwe vliegtuigprogramma’s van de grond komen. Wij werken dus samen met het personeel om de productiviteit te verhogen en de activiteitsgraad te herzien, namelijk het ratio tussen het aantal productieve uren en de totale aanwezigheid op de site. We zijn geconfronteerd met talrijke uitdagingen wat betreft mentaliteit, houding en discipline. Wij proberen de vroegere prestatievolle omgeving te herstellen om Sabca weer bij de allerbeste wereldspelers van de luchtvaartsector te mogen rekenen. Wenst u een free entreprise formule in te voeren, met een beslissingsbevoegdheid dichterbij de productie? Dat zijn wij alvast van plan! Ik weet niet of we al zover staan maar het hervormingsplan dat wij een jaar geleden van stapel lieten lopen, beoogt een versterking van de bedrijfscultuur en plaatst de klant in het centrum van onze activiteit (hij dient ‘virtueel’ in de werkplaats aanwezig te zijn). Dit is natuurlijk beeldspraak, maar we beschikken wel degelijk over nieuwe processen en programma’s die opkomen voor het belang van de klant tot in het hartje van onze sites. Zie hier de kern van de verandering: de productiviteitsprogramma’s worden de leidraad van de ganse Sabca. Hiermee kunnen klanten virtueel bij Sabca binnen en brengen zij de processen op gang. Verder streven deze programma’s ook doelstellingen na op het gebied van kosten, termijnen en kwaliteit binnen de productie-eenheden. Zij staan daarom aan de bron van de economische prestaties van de onderneming. Wij moeten het goede evenwicht vinden tussen de tevredenheid van de klant en de economische belangen van het bedrijf. De organisatie en het organogram hebben wij ingrijpend herzien, zodat Sabca voortaan bestaat uit productie-eenheden die hun diensten en producten aan de programma’s leveren. De bedoelde programma’s leveren daarna aan de eindklant. Ik probeer er ook voor te zorgen dat de mensen aan een zo hoog mogelijk hiërarchisch niveau rapporteren. Op die manier geniet dit niveau een maximale extensie. Vandaar ons One Sabca initiatief, dat het management samenbrengt van onze vier sites: Brussel, Gosselies, Limburg en Casablanca in Marokko. Tot voor kort hadden wij één Head Manager per site. Waarschijnlijk was dit van het goede te veel, want zo’n grote onderneming is Sabca nu ook weer niet: in totaal 1200 mensen. Hoe dan ook, we zijn erin geslaagd de organisatie horizontaler te maken, sterkere contacten te leggen en de verantwoordelijkheidszin van de hiërarchie aan te wakkeren. Mijn taak bestaat erin de middelen aan te bieden om hiervan een succes te maken. Deze middelen zijn niet louter van financiële aard, maar betreffen ook de bekwaamheden die de mensen nodig hebben om hun verantwoordelijkheden op te nemen. In een ideale wereld zou ik geen enkele beslissing moeten nemen om anderen aan te zetten de nodige beslissingen te nemen. Ziet u al resultaten? Het is nog te vroeg om resultaten vast te stellen. Dit driejarenplan werd slechts in januari 2017 ingezet. Tot nu toe zien we dat de acties en de resultaten aan de parameters beantwoorden. Neem nu het project A350: wij hadden veel vertraging opgelopen en Airbus was bijzonder misnoegd. Vandaag hebben we een voorsprong van twee leveringen. Maar toegegeven, het blijft allemaal zeer broos, in dit stadium. Er is nog veel werk aan de winkel om Sabca sterker te maken. Dit vereist onder andere een reorganisatie van de industriële tijd. We moeten nadenken over de beroepen die wij als Sabca moeten behouden, en degene waarin wij niet uitblinken en die we best uitbesteden. Strategisch moeten wij dus nog serieus bijsturen. Tijdens het salon van Le Bourget, in juni, kondigde u een uitbreiding van de activiteiten aan. Jullie gaan aan drones werken. Innovatie staat dus nog steeds op de agenda, bij Sabca? Wij hebben innovatie zeker niet opzij geschoven, maar de voorrang gaat naar herstel, om op een correcte manier te functioneren. Wij zijn onlangs met de dronetechnologie begonnen om daden te stellen en ons te positioneren. Drones zijn een vrij natuurlijke uitbreiding van wat wij steeds al hebben gedaan. Deze vliegtuigen zonder piloot vertegenwoordigen een gans gamma diensten waarvoor wij over de nodige deskundigheid beschikken. Wij onderzoeken momenteel de markt en wensen vrij snel naar de eerste verwezenlijkingen over te gaan. We zijn ervan overtuigd dat we hiervoor de ideale bedrijfsgrootte hebben. We zijn niet te klein en genieten dus de nodige geloofwaardigheid en reputatie op de luchtvaartmarkt, maar wij behouden ook een menselijke dimensie. We zijn dus soepeler ingesteld, luistervaardig en voldoende wendbaar om ons op opkomende markten te positioneren. ● BECI - Brussel metropool - januari 2018 13 © Reporters

THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Een Engelstalige handelsrechtbank in Brussel ? Eind oktober gaf de Ministerraad zijn goedkeuring voor een wetsontwerp dat de oprichting voorziet van het Brussels International Business Court (BIBC), speciaal bestemd voor het regelen van internationale handelsgeschillen tussen ondernemingen. Als ook de Raad van State zich positief uitspreekt, zou het BIBC zeer snel in het leven kunnen worden geroepen. Nochtans is hierover niet iedereen dezelfde mening toegedaan. Gaëlle Hoogsteyn Philippe Lambrecht, bestuurder secretaris-generaal van het VBO Tijdens de afgelopen jaren breidde de internationale handel aanzienlijk uit, met als gevolg een toenemend aantal internationale geschillen. De trend zal zich verderzetten. De voorspellingen waarschuwen trouwens voor een nog snellere vermenigvuldiging van gelijkaardige conflicten, nu het Verenigd Koninkrijk heeft beslist de Europese Unie te verlaten. Bovendien zijn steeds meer contracten in het Engels opgesteld, terwijl Belgische rechtbanken de dossiers alleen in het Nederlands of het Frans behandelen. Partijen die een geschil in het Engels wilden regelen, moesten dus een beroep doen op privé arbitrage of buitenlandse rechtbanken. Met het BIBC zullen partijen ook in Brussel hun internationale commerciële geschillen kunnen laten behandelen. Als Brussel echt een knooppunt van het internationale zakenleven wil worden, moeten de betrokken spelers de geschillen ook op een andere manier kunnen laten regelen dan via arbitrage of in het buitenland. Met de oprichting van het BIBC wordt Brussel een internationaal juridisch centrum. Het Engels is niet de enige troef van het BIBC. Het toestromen van internationale handelsgeschillen naar één enkele gespecialiseerde rechtbank staat borg voor meer kwaliteit en een snellere afhandeling. In het BIBC zullen rechters zetelen specifiek aangesteld wegens hun kennis van deze materies. Als Europese hoofdstad en vestigingsplaats van talrijke internationale instellingen heeft Brussel geen tekort aan juristen en internationale deskundigen. De specialisatie moet een snelle en zeer nauwgezette rechtspraak mogelijk maken en elke vorm van beroep uitsluiten. Ten slotte kan dit project tegen een lage kost van start gaan. Het BIBC zal geen financiering door de overheid vereisen omdat het zichzelf zal bekostigen, onder andere door de aanzienlijke inschrijvingsrechten die beide partijen zullen moeten volstorten nog voor de procedure begint. Het BIBC zal ook andere economische activiteiten stimuleren, o.a. in het hotelwezen. Nederland berekende dat een gelijkaardig initiatief op termijn tussen 60 en 75 miljoen euro per jaar zou opbrengen. 14 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Julien Ciarniello, jurist en advocaat van KMO’s In België lijdt Justitie aan een schrijnend tekort aan financiële middelen. Dit armoedige gerecht staat in schril contrast met de privé Justitie, die zich binnenkort uitbreidt met het Brussels International Business Court, een handelsrechtbank dat grotendeels wordt gefinancierd door de kosten die de partijen moeten betalen. In internationale arbitrage kost een procedure gemiddeld 2 miljoen euro. De geschillen die aan het BIBC zullen worden voorgelegd zullen per definitie externe elementen bevatten en dus een zekere waarde vertegenwoordigen. Een handelaar die jaarlijks een omzet van 150 000 euro haalt en die bij een internationaal geschil wordt betrokken, kan natuurlijk helemaal geen beroep doen op deze privé Justitie. Vanzelfsprekend is het concept als dusdanig positief. Spijtig genoeg zal dit gerecht slechts toegankelijk zijn voor een zeer beperkt aantal spelers, namelijk grote en vermogende ondernemingen. 90% van het Brussels economisch weefsel bestaat echter uit kleine en middelgrote ondernemingen. Als advocaat van KMO’s stel ik dagelijks vast dat veel zaken die de rechtbank binnen afzienbare tijd zal afhandelen, in feite door andere methoden hadden kunnen worden bijgelegd. Ik pleit voor investeringen die bijvoorbeeld een ruimere bekendheid zouden geven aan alternatieve manieren om geschillen te beslechten. Denk maar aan bemiddeling of verzoening. Dit zou de overbelasting van rechtbanken terugdringen en tijd vrijmaken voor zaken die een heel specifieke deskundigheid vereisen. Het voorstel is op zich interessant, maar ik stel me vragen bij de slaagkansen van dit initiatief in Brussel. Er bestaan trouwens al gelijkaardige instellingen, onder meer in Londen en Parijs. © Reporters

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Carine (Brussel), zoekt werk als redacteur. “MIJN TROEVEN? VOLHARDING EN GEDULD.” 15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekru terings dienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

NEWS Vermijd een ramp, met een externe en onafhankelijke controle van de boekhouding! Getuigt deze stelling van gelukzalig enthousiasme? Stel u voor: opgetogen zijn omdat een controleur je komt lastigvallen voor twee of drie ontbrekende bewijsstukjes of enkele boekingen die niet volledig kloppen! Dat soort onnozelheden kan je missen als kiespijn, denkt u misschien. Ook zonder dit gedoe loopt alles even vlotjes … Tja. Toch moet u weten dat een onafhankelijke controle een bloeiende 100-jarige onderneming met veel werknemers en klanten van een spectaculair faillissement kan redden. Dat is de werkelijkheid. Voor een betrekkelijk beperkt bedrag vermijdt u dat het bedrijf brutaal schipbreuk lijdt, zoals de Titanic. Uitleg? Het volstaat dat een van de vennoten zich in de kassa gaat bedienen en de bedragen op zijn eigen bankrekening boekt. Als die persoon instaat voor de boekhouding en de onderneming geen beroep doet op externe controle, kunnen deze oneerlijke vennoot en de wellicht gigantische verduisterde bedragen aan de waakzaamheid van de andere vennoten ontsnappen. En vroeg of laat gebeurt het: insolventie. Het schip loopt onder water. Dit is het begin van het einde. Het orkest speelt en het schip zinkt. De vervalsing van documenten en de verduistering van activa hebben de romp van de onderneming zwaar getroffen. Het wordt een economische en tegelijk een menselijke ramp, met zware verliezen en vele slachtoffers. Dit alles had nochtans kunnen worden vermeden met een voorzorgmaatregel: de controle van de boekhouding door een externe en onafhankelijke boekhoudkundige. Een ijsberg kan het stoerste schip de diepte insturen. B. Russel Vereenvoudig uw onderneming! Vestigt u zich in Brussel? Vergeet dan niet u in te schrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen om uw ondernemingsnummer te verkrijgen. De SmartStart diensten van Partena Professional zijn beschikbaar bij Beci, op het adres 500 Louizalaan – 1050 Brussel – gea.beci@partena.be – 02 643 78 09 of via www.partena-professional.be/smartstartonline 16 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Trop is te veel

THINK TANK de hersenen en de machine. Op lange termijn zullen we door de eenvoudige gedachte met de machine kunnen communiceren, onze intellectuele capaciteiten dankzij de machine vergroten en ooit onze geest in de machine downloaden. Elon Musk (Tesla, SpaceX) heeft hiertoe net de start-up Neuralink gelanceerd en Facebook werkt er ook aan. ➜ Robotica: de evolutie zal het mogelijk maken om steeds meer lichaamsdelen te vervangen door kunstmatige equivalenten. Ooit misschien zelfs... elk deel. ➜ Biotechnologie: er zal vooruitgang worden geboekt bij de analyse van het menselijk genoom, genetisch gemodificeerde organismen, het herstel van beschadigde of zieke genen tot zelfs de vervanging van genen. OPEN SOURCE Giles Daoust, CEO van Daoust Ray Kurzweil en de Singulariteit Voor deze eerste kroniek in Brussel Metropool wil ik het hebben over een boek: The Singularity Is Near van Ray Kurzweil. Hoe stel ik Kurzweil het best voor? Als futurist, schrijver, symbolische figuur van het transhumanisme? Als kaderlid bij Google sinds 2012? Als de Stephen Hawking van de technologie? In The Singularity is Near geeft Kurzweil een zeer gedetailleerd en wetenschappelijk onderbouwd verslag van de toekomstige evolutie van wat in het Nederlands bekend staat als NBIC: Nanotechnologie, Biotechnologie, Informatica en Cognitieve wetenschappen: ➜ Informatica: Kurzweil voorspelt in de komende decennia een snelle evolutie, met als grote gebeurtenis de Singulariteit, de creatie van artificiële intelligentie (AI) die uitermate krachtiger is dan alle menselijke intelligentie samen. Vanaf de Singulariteit zal de machine-intelligentie die ter beschikking staat van de mensheid zodanig groot zijn dat problemen die tot dan toe onoplosbaar waren (het overkomen van kanker bijvoorbeeld) in de daaropvolgende decennia worden aangepakt. Temeer omdat deze nieuwe intelligentie het vermogen zal hebben om zichzelf te verbeteren en dus exponentiële capaciteiten te verwerven. ➜ Cognitieve wetenschappen: de kennis van het menselijk brein en zijn werking zal ook sterk evolueren (met name via AI) totdat er een intareface ontstaat tussen ➜ Nanotechnologie: in plaats van geneesmiddelen zullen ooit ‘nanobots’ of ‘nanieten’ (intelligente microscopische robots op moleculaire schaal) onze lichamen ‘herstellen’, een verstopte slagader openen, een lever reconstrueren (met behulp van organische of kunstmatige materialen). Ze zullen zich voortdurend in onze lichamen verplaatsen om ze te repareren, te verbeteren of – wie weet? – ze op een dag zelfs te vervangen? De culminatie van transhumanistische theorieën is de verbinding van alle bovengenoemde wetenschappen, resulterend in de mogelijkheid om de met AI gecombineerde menselijke geest over te brengen in een kunstmatig lichaam, of die nu robotachtig is of samengesteld is uit ‘nanieten’. Met andere woorden, en op lange termijn: de ‘fusie’ van mens en machine, misschien tot op moleculair niveau. Ray Kurzweil beweert dat dit vóór het einde van de 21e eeuw zou kunnen gebeuren. Uiteraard klinkt deze voorspelling vandaag compleet gek, dat zegt hij ook zelf. Maar Kurzweil steunt op de veronderstelling dat de Singulariteit dichtbij is: deze kunstmatige intelligentie zou van een zodanige kracht zijn dat ze de wetenschappelijke ontdekkingen van de mensheid exponentieel zou versnellen. Kurzweil denkt dat deze Singulariteit al vanaf 2045 een feit kan zijn. En dus? Volledig onrealistisch of niet onmogelijk? Zelfs indien Kurzweil er een paar decennia naast grijpt, wat dan? In The Singularity is Near duiken levert een onstuitbare drang op om op erg lange termijn te denken, om zich af te vragen hoe de wereld van onze kleinkinderen er zal uitzien. Twintig jaar geleden was de gsm een nieuwigheid die velen als nutteloze gadget beschouwden. Tien jaar geleden werd de iPhone uitgevonden, die een revolutie betekende in ons dagelijks leven. Hoe ziet de technologie er over 30 jaar uit? Wat we er uiteindelijk ook over denken: dit boek doet nadenken en dromen. En natuurlijk zijn de economische en politieke implicaties van deze theorie enorm. Hoe ziet een bedrijf er in een dergelijke wereld uit? En een school? Mocht ik u zin hebben gegeven om dit boek te lezen, dan kunt u me dit laten weten op gdaoust@daoust.be. Ik schenk 20 exemplaren weg (Engelse versie). BECI - Brussel metropool - januari 2018 17

THINK TANK CRITICAL MAAS ‘Mobiliteit als dienstverlening’ gaat in Brussel een mooie toekomst tegemoet Eind november luisterde een volgepakte zaal tijdens een door Beci en het VBO georganiseerd evenement over de nieuwe mobiliteit, naar de dringende oproep om innovatieve oplossingen te vinden voor een beter personenvervoer. Niet alleen in het Brusselse Gewest, maar ook in het hele land. Johan Debière D e aanwezigheid van de federale Minister van Mobiliteit François Bellot, het kabinet van Pascal Smet – zijn Brussels alter ego – en de komst van talrijke bedrijfsleiders bevestigden voor Beci en het VBO in zekere zin dat het onderwerp mobiliteit steeds hoger staat op de agenda van de politieke besluitvormers. Efficiënte mobiliteit is een belangrijk economisch vraagstuk geworden dat elke werkgever, ongeacht bedrijfstak of locatie, bezig houdt. Een studie uitgevoerd door het bureau Inrix in 2014 bevestigt: elk jaar verliest de Belg gemiddeld 44 uur in files, tegenover 39 uur in Nederland en 38 uur in Duitsland. Dit resulteert in België in een verlies van tussen 1 tot 2% van het bbp, zijnde 4 tot 8 miljard euro1 . Een nieuw tijdperk Het volstaat niet langer om openbaar vervoer aan te bieden, fietspaden aan te leggen en auto’s te delen. We moeten naar een nieuw tijdperk overstappen: dat van de Mobility as a Service (MaaS) - mobiliteit als dienstverlening. Dat is het credo van Xavier Tackoen, Managing Director van Espaces Mobilités: «Zich in de situatie van de gebruiker stellen en hem laten ontdekken wat er bestaat: daar gaat het nu om.” Daarbij toont Xavier Tackoen het publiek bij het VBO een grappige foto die een paar dagen eerder in het Noordstation is getrokken. Daarop is een handgeschreven bord te zien vóór een ticketloket van de MIVB, als informatie aan de reizigers: “Wij verkopen geen treinkaartjes en wij kunnen geen informatie geven over de vertragingen bij de NMBS”. Algemene pret in de zaal ... Meester worden van eigen mobiliteit Voor de verantwoordelijke van Espaces Mobilités is het nu hoog tijd dat pendelaars meester worden van hun eigen mobiliteit: “Een persoon die binnen en buiten Brussel moet reizen, wil zijn persoonlijke verplaatsingen, die van zijn familie en collega’s kunnen plannen en kunnen communiceren met elke speler die bij zijn mobiliteit betrokken is (...) Als hij bovendien zijn computer, tas en agenda in een taxi vergeet, moet hij die gemakkelijk kunnen terugvinden. Wanneer zijn trein vertraging heeft, moet hij verwittigd worden en zich anders kunnen organiseren.” Idealiter moet hij ook zijn mobiliteit kunnen ‘monitoren’, dus zien wat hij heeft verbruikt, wat het hem heeft gekost, hoe groot de CO2-uitstoot is; hij moet 18 BECI - Brussel metropool - januari 2018 ook zijn verbruik kunnen vergelijken met dat van voorgaande jaren. Deze informatie zal in het raam van een goed uitgavenbeheer en voor een modern en duurzaam mobiliteitsbeleid ook zeer nuttig zijn voor zijn bedrijf. Göteborg, Helsinki en Wenen Idealistisch, denkt u? Toch is het de weg die steden als Göteborg in Zweden en Helsinki in Finland zijn ingeslaBrussel test de Critical MaaS Experience Om te toetsen hoe geschikt Mobility as a Service is ten opzichte van de realiteit van de Brusselse pendelaar, en in combinatie met de specifieke behoeften van het privé- en beroepsleven, hebben Espaces-Mobilités/Maestro Mobile/Beci/VBO een test ontwikkeld. Een vijftigtal mensen konden het concept op vrijwillige basis uitproberen. De test bood hen de kans om een week lang een tiental mobiliteitsdiensten te combineren: zowel korte- of langeafstandsreizen, met het openbaar vervoer zoals met de MIVB of de NMBS, maar ook per fiets, deelauto of te voet. Bovendien kregen deze mensen coachingsessies en een gepersonaliseerde briefing om de ervaring in optimale omstandigheden voor te bereiden. Een experiment dat hen veel heeft bijgeleerd, zoals het bestaan van de 100% Brusselse toepassing Modalizy. En weet u wat? 83% van hen gaf aan bereid te zijn om hun gewoonten aan te passen.

Waar staan we met het mobiliteitsbudget? Terwijl de multimodale sector nog braak ligt, heeft de federale regering het project “Cash for Car” op tafel gelegd. Via dit mechanisme wil de regering de werknemers die een bedrijfswagen hebben de mogelijkheid bieden die in te ruilen voor geld (voor zover de werkgever deze optie aanbiedt). Een heel andere benadering dan die van het mobiliteitsbudget, waarvoor de werkgeversorganisaties van meet af aan hebben gepleit en dat de sociale partners op 5 september van dit jaar hebben goedgekeurd. Wanneer we dit artikel schrijven krijgt de regeling gen. “In Göteborg konden 70 gezinnen het zeer belangrijke concept van het mobiliteitsbudget testen (nvdr: een andere eis van de werkgevers; zie kader). We vertrekken vanuit een bepaalde nieuwsgierigheid, maar dit soort ervaringen laat de deelnemers snel inzien dat het erg praktisch is om transportmiddelen te combineren,” benadrukt Xavier Tackoen. Deze aanpak is ook ontwikkeld in Helsinki, Amsterdam en Wenen. Gerald Stöckl, Head of Business bij Upstream/Next Level Mobility, spreekt vanuit de Weense ervaring: “We zijn er in de Oostenrijkse hoofdstad in geslaagd om alle mobiliteitsdeelnemers rond een gemeenschappelijk platform te verenigen, van bedrijven die het openbaar vervoer beheren (Wiener Linien, verantwoordelijk voor het vervoer, en Wiener Stadtwerke, eigendom van de stad Wenen, belast met infrastructuurwerken) tot taxibedrijven en bedrijven die gespecialiseerd zijn in alternatief vervoer: gedeelde auto’s of fietsen, carpoolen, taxi’s, DriveNow, enz. Voortaan telt in Wenen enkel de wens om zo snel en efficiënt mogelijk een antwoord te bieden aan een reiziger die van punt A naar punt B wil geraken. Hoe hij er komt speelt daarbij geen rol.” Smart mobility keert het paradigma met andere woorden om, zoals Xavier Tackoen opmerkt: “We hebben het nu over een dienstverlening dankzij een scala aan producten in plaats van producten die een dienstverlening aanbieden.” “Cash for Car” ook de wind van voren omdat de Raad van State een negatief advies heeft uitgebracht, waarin met name werd gewezen op de moeilijkheid om de toewijzing van het bedrag te controleren. Volgens de Raad van State bestaat er een reëel risico dat dit budget niet volgens zijn doel wordt gebruikt (d.w.z. het dekken van de reiskosten per openbaar vervoer of via alternatieve oplossingen zoals gedeelde auto’s, taxi’s, fietsen, enz.). Het is dan ook aan de regering om maatregelen te nemen en ervoor te zorgen dat dit mechanisme doeltreffend wordt gebruikt om verplaatsingen vlotter te laten verlopen, zoals de werkgeversorganisaties dat wensen. De ongewenste effecten bepalen Een dergelijke organisatie vergt natuurlijk grote investeringen, maar ook veel vertrouwen van de verschillende partners. Er moet eveneens rekening worden gehouden met de ongewenste effecten. Een deelnemer in het publiek merkte op dat zo’n systeem sommigen ertoe kan brengen om niet langer te voet te gaan of het openbaar vervoer te nemen en alleen gedeelde auto’s te gebruiken. Files kunnen daarvan dan een gevolg zijn. Een risico op ontsporing waar Gerald Stöckl duidelijk rekening mee heeft gehouden. Ook andere, nog niet geïdentificeerde neveneffecten kunnen zich voordoen. Hij vindt het belangrijk om waakzaam te blijven en waar nodig correcties aan te brengen. Afgezien van deze problemen bestaat er geen twijfel over het nut – en zelfs het openbaar nut – van Upstream. “Tegen 2020 zal een aanzienlijk deel van de bevolking ouder zijn dan 60 jaar. We zullen dan vooral nood hebben aan diensten, meer dan enkel aan auto’s,” aldus Gerald Stöckl, die eraan toevoegt dat het MaaS-platform na een of twee jaar aan heel Oostenrijk zal worden aangeboden om het daarna misschien wel te exporteren. “In dit stadium is het resultaat van een project zoals MaaS in Brussel moeilijk te voorspellen. Wel staat vast dat de overheden en particuliere actoren baat zouden hebben via nieuwe bestuursmodellen betrokken te worden bij de ontwikkeling van dit project, op lokaal, regionaal, nationaal en zelfs internationaal vlak”, besluit Jan De Brabanter, Secretaris-generaal van Beci-VOB. ● 1 Bron: OESO 2013 BECI - Brussel metropool - januari 2018 19

INTERNATIONAAL INNOVATION PLANE TO BERLIN Beci opent de Berlijnse deuren voor Brusselse starters Groei en internationalisering: een honderdtal Belgische ondernemers onder leiding van Beci, Co.Station en Brussels Creative mochten van de Berlijnse innovatie proeven. Op het menu stonden kansen, kapitaal en vooral: inspiratie. W elkom aan boord van de Innovation Plane richting Berlijn, de Duitse hoofdstad die bekend staat om haar technologisch ecosysteem. Na Parijs een paar maanden geleden, begon een honderdtal Brusselse ondernemers uit meer dan 60 organisaties aan een inspirerende reis vol verrijkende ontmoetingen. De aanwezigheid van Marc Decorte, Beci’s nieuwe voorzitter, gaf een sterk signaal voor de groei en de internationalisering van starters. De afgelopen jaren heeft een groeiend aantal van die startende bedrijven de Duitse hoofdstad in de schijnwerpers gezet: namen als HelloFresh, Delivery Hero, Zalando of BillPay, de Europese PayPal die begin 2017 verkocht werd voor 75 miljoen dollar. “Berlijn is in drie woorden te vatten: tech, party and governement,” vertelt Hugo Amsellen, directeur van The Family in Berlijn, die onze Belgische ondernemers verwelkomde. Ongeveer 20% van de economische groei in de Duitse hoofdstad zou uit de digitale economie voortvloeien. Het Berlijnse ecosysteem wordt vormgegeven door de technologie-industrie en is nogal gedecentraliseerd. Particuliere initiatieven kregen voorrang op overheidssteun, ook wanneer de Staat geen moeite spaart om de economische structuur te ondersteunen. Evenveel interessante mogelijkheden voor onze Brusselse starters. Fasttrack Dankzij haar betaalbare huurprijzen, een levensstijl die klassieke cultuur combineert met alternatieve muziek en een open werkvisumbeleid trekt Berlijn steeds meer buitenlandse ondernemers en talent aan. Dagelijks transiteren er bijvoorbeeld zo’n 60.000 Israëli’s in Berlijn. En de hoofdstad verwelkomt gemiddeld 48.000 nieuwe inwoners per jaar. De Brusselse ondernemers hadden de keuze tussen drie hoofdthema’s: kringloopeconomie, schaalvergroting en AI/Mobiliteit. Ze werden verwelkomd door de Duitse Kamer van Koophandel, de Eurefcampus, Google, The Family, enz., en eindigden in de Belgische ambassade in Berlijn. “Dankzij deze reis heb ik in zeer korte tijd heel wat interessante mensen ontmoet die deuren zullen openen. Het is een soort fasttrack die ons zeker enkele maanden zal besparen,” aldus Matthieu Leroy, mede-oprichter en CEO van Strata. 20 BECI - Brussel metropool - januari 2018 S.G. Daar waar Londen ‘the place for money’ is, geldt Berlijn een echte poort naar Europa en wordt ze meestal gepresenteerd als de ideale markt om er zijn activiteiten te vestigen. De stad dankt veel van haar internationale reputatie aan een van haar kroonjuwelen: Rocket Internet. De groep, die startende bedrijven creëert door de succesvolle concepten van het Amerikaanse internet te kopiëren, realiseerde in 2014 zijn beursintroductie en blijft de groei van het ecosysteem stimuleren – hij haalde in 2016 nog eens $1 miljard op. “Rocket Internet heeft Berlijn gevormd door veel mensen uit de technologie-industrie aan te trekken,” meent Hugo Amsellen. De afgelopen twee jaar hebben zich in de hoofdstad een vijftiental risicokapitaalaanbieders gevestigd (DN Capital, DST Capital, Index Ventures ...). Ongeveer 77% van de risicokapitaalrondes in Duitsland worden uitgevoerd ten behoeve van startende ondernemingen in Berlijn. Maar ook andere steden, zoals Frankfurt (koploper op het gebied van fintech) of München (mobiliteit en automobielindustrie) doen het goed. Toch blijft Berlijn ongetwijfeld het zwaartepunt van het Duitse digitale ecosysteem. De stad biedt alle goede ingrediënten voor een succesvol ecosysteem: talent, kapitaal, private en publieke initiatieven, infrastructuur en bovenal een beweging die vanuit de basis komt. Genoeg om innovatie bij onze Brusselse starters te stimuleren en hen te ondersteunen in hun ontwikkelingsproces in het buitenland en meer specifiek: op de Duitse markt. ● D.R.

Water brengt leven Brussels Airport zuivert zelf haar afvalwater vooraleer het te lozen in het bekken van de Barebeek. Zo helpt de luchthaven mee de waterkwaliteit van deze beek te verbeteren. Waarnemingen van de Vlaamse Milieumaatschappij bevestigen dat het zuurstofgehalte in de beek stijgt, wat ook het leven in de beek herstelt. Er leven meer ongewervelde diertjes in de beek, maar ook vissen zoals de stekelbaars en de zeelt vinden hun weg naar de Barebeek terug.

INTERNATIONAAL ENTERPRISE EUROPE NETWORK Brokerage events : B2B-ontmoetingen op maat Professionele beurzen zijn ideale gelegenheden om klanten, prospects en potentiële partners te ontmoeten. Maar er is meer: de brokerage events in de marge van deze internationale beurzen bieden u de kans om uw zakelijke ontmoetingen beter te bepalen en te optimaliseren. I nternationale prospects identificeren en ze in individuele bijeenkomsten ontmoeten betekent voor de meeste bedrijven een grote uitdaging. Beurzen blijven weliswaar de meest effectieve manier om bedrijven in zijn sector te ontmoeten, maar het model vertoont toch beperkingen. Om zichtbaar te zijn moet de onderneming een stand boeken, wat voor een KMO vaak (zeer) hoge kosten met zich meebrengt, ook al kent het Brusselse Gewest subsidies toe. Hetzelfde probleem geldt voor de prospects, die niet per se een stand bezetten. En of u nu een bezoeker of exposant bent: (andere) bezoekers identificeren is niet mogelijk. Kortom, de beste en meest nuttige contactpersonen voor uw bedrijf kunnen ook daar wel degelijk aan uw neus voorbijgaan. dan niet te aanvaarden. Zodra deze bevestigd zijn, ontvangt elke deelnemer vooraf zijn programma. De sleutel: een goede voorbereiding “Kijk uit voor de eerste indruk, hij is de goede,” zei Talleyrand. Een eerste contact omzetten in een mogelijke samenwerking vergt een goede voorbereiding. Neem de tijd om uw profiel zorgvuldig te schrijven, waarbij u uw activiteit, de samenwerking en het type partner dat u zoekt duidelijk toelicht. Kijk regelmatig naar de deelnemerslijst die elke dag langer wordt. Beci begeleidt u ook om uw aandacht te vestigen op profielen die overeenkomen met uw doelgroep. Nadat uw afspraken zijn vastgelegd bereidt u die voor door dieper in te gaan op het profiel van uw contacten. Bereid ook de pitch van uw onderneming voor en wat u aanbiedt of zoekt, met de nadruk op uw concurrentievoordelen. En vergeet niet om uw contacten na het evenement op te volgen. ● Volgende EEN/Beci brokerage events Tavola: een volgende mogelijkheid om deel te nemen aan een brokerage event. Dit is waar de brokerage events van Enterprise Europe Network (EEN) hun toegevoegde waarde bewijzen. Waar gaat het om? Gepersonaliseerde zakelijke bijeenkomsten die meestal gehouden worden op grote internationale beurzen in Europa en daarbuiten. Deelnemen biedt u de kans om bedrijven te bereiken die de beurs bezoeken, een aantal van hen te selecteren en binnen een bepaalde tijd te ontmoeten, het potentieel van uw product of dienst te testen door deze aan prospects te presenteren en uw zichtbaarheid op het evenement te vergroten. Op de meeste beurzen gaan deze brokerage events in een speciale ruimte door, waar afspraken van 30 minuten over een of twee dagen gepland zijn. Voorafgaand aan het evenement plaatst elke onderneming zijn profiel op de website van het evenement en beschrijft haar activiteiten en samenwerkingsvoorstellen (aanbod en/of vraag). Het brokerage event staat open voor exposanten en bezoekers. Wanneer de inschrijvingen afgesloten zijn kan elke deelnemer afspraken maken met de bedrijven waarop hij zich heeft gericht. Iedereen heeft de mogelijkheid om een afspraak al 22 BECI - Brussel metropool - januari 2018 21 en 22.01 Fashion Match (Amsterdam): In het kader van de beurs Modefabriek – de professionele modebeurs in de Benelux. Exposanten zijn merken en agenten, bezoekers zijn kopers en verkopers. 26 en 27.01 Lifestyle Industry Business Meetings at HOMI (Milaan): HOMI is de lifestyle beurs. Het gaat om een tiental aanverwante sectoren: Livings habits, Wellness & Beauty, Fragrances & Personal Care, Fashion & Jewels, Gift & Events, Garden & Outdoor, Kid style … 12 en 13.03 Tavola Food Business meetings (Kortrijk): voor de vierde keer organiseren de Belgische partners van EEN, waaronder Beci, samen een brokerage event tijdens het professionele foodsectorevenement in België, de Tavola beurs. Meer informatie: https://events.b2match.com Ontdek de kalender van alle brokerage events georganiseerd door EEN: http://een.ec.europa.eu/tools/services/EVE/ Event/ListEvents Contact: J.-Ph. Mergen; tel.: 02 210 01 77 – jpm@beci.be.

INTERNATIONAAL De handel ook na de Brexit beschermen EUROPA - GROOT-BRITTANNIË Op 11 december namen zeven Europese kamers van koophandel, waaronder Beci en Voka, een uitzonderlijk initiatief met een gemeenschappelijke oproep gericht tot de onderhandelaars van de Brexit. Zij werden aangespoord om een overeenkomst te bereiken die de handelsbelangen aan beide kanten van het Kanaal zou vrijwaren. Toch moeten bedrijven die met Groot-Brittannië samenwerken, zich voorbereiden op een andere vorm van de relatie. Amy Kessels et Emmanuel Robert B egin december bereikten de Europese en Britse onderhandelaars een compromis dat de weg effent naar een tweede fase van de Brexit-besprekingen. Het ziet ernaar uit dat wij voortaan een ‘geordende’ uittreding van Groot-Brittannië tegemoet gaan, na een overgangsperiode die tot in 2021 loopt. De dynamiek lijkt opbouwend en constructief, maar er is nog veel werk aan de winkel en heel wat hindernissen zullen de kop nog opsteken. In deze context hebben de zeven kamers van koophandel van de zone Noord Europa, samen goed voor 344 miljard euro handelsverkeer over het Kanaal heen in 2016 (70% van de handel tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk), een gemeenschappelijke oproep gericht tot de onderhandelaars. De oproep pleit voor duidelijkheid in de toekomstige relatie tussen de EU en het VK, en voor de organisatie van een realistische overgang, met behoud van de status quo tot wanneer de uiteindelijke overeenkomst van kracht wordt. Voor de ondertekenaars van de oproep is het overduidelijk dat het uitblijven van een overeenkomst ‘uiterst onwenselijk’ zou zijn voor alle partijen. Een dergelijk scenario zou trouwens onvermijdelijk leiden tot hogere tarieven, loggere douaneprocedures, langere termijnen e.d. Laten we hier vermelden dat meer dan 500 schepen dagelijks het Kanaal oversteken. Een vitale verbinding voor Europa, dus. Rondom de Noordzee maken talloze Europese ondernemingen deel uit van dezelfde waardeketens die bijzonder afhankelijk zijn van een ‘Just-in-Time’ beheer. En precies dit beheer kan door de minste reglementaire verschuiving zwaar worden verstoord. Al deze ondernemingen, die direct of indirect bijdragen tot de handel tussen Europa en het VK, binnen Europa zelf of tussen Europa en Ierland via Groot-Brittannië, moeten zich zo snel mogelijk voorbereiden op de aankomende veranderingen in de handelsrelatie. De meeste grote vraagstukken waarover de ondernemingen zich zorgen maken, hebben de onderhandelaars echter nog niet aangekaart. Deze onderwerpen betreffen o.a. de toekomstige douaneprocedures, de graad van reglementaire convergentie tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU of bijvoorbeeld nog de wederzijdse erkenning van de controle-agentschappen belast met normen en veiligheid. De zeven kamers moedigen de onderhandelaars dus aan om zo snel mogelijk deze besprekingen te laten beginnen en zodoende de toekomstige relatie tussen Europa en Groot-Brittannië te bepalen, al was het maar in grote lijnen. De kamers oordelen dat deze nieuwe relatie “alle aspecten van de integriteit van de eenheidsmarkt volledig moet respecteren”, aangezien iedereen voordeel haalt uit een ‘open en eendrachtig’ Europa. “In dit tijdperk van digitalisering en netwerken betekent de opkomst van mogelijke douanebelemmeringen een hindernis en een uitdaging die zo snel mogelijk moeten worden overwonnen, in het belang van Brussel en van alle betrokken partijen”, stelt Beci voorzitter Marc Decorte. Vragen voor de ondernemer De finale overeenkomst blijft momenteel toekomstmuziek en er heerst nog veel onzekerheid. Toch kan de ondernemer nu al stappen zetten om zich voor te bereiden op de situatie na de Brexit – ongeacht of deze echtscheiding nu ‘hard’ of ‘soft’ verloopt. Dit kan vooreerst met een bepaling van de doelstellingen: blijft het Verenigd Koninkrijk een grote commerciële partner, wat ook moge gebeuren, of kiest de onderneming best voor de verdere uitbreiding van andere Europese markten? En al blijft het Verenigd Koninkrijk een belangrijke partner, toch moet nu al worden nagedacht over de juridische aspecten van de handelsbetrekkingen: welke wetgeving zal van toepassing zijn en in welke gevallen? Bij welke rechtbanken kan de onderneming terecht? Tevens moet worden onderzocht hoe aanpassingen aan eventuele prijsschommelingen kunnen gebeuren, in functie van mogelijke douanerechten. Beci blijft betrokken bij de ‘High Level Group’, die de Belgische en de Brusselse regeringen adviseert in hun Brexit beleid. De Brusselse Kamer zal de ondernemers van onze hoofdstad op de hoogte houden en ze begeleiden bij de voorbereiding op de gevolgen van de Brexit. . ● BECI - Brussel metropool - januari 2018 23

De Brusselaars zijn de dappersten TOP VAN DE ONDERNEMINGEN Hier leest u de vierde editie van de rangschikking van de Brusselse ondernemingen. Wij gebruikten hiervoor informatie van de Nationale Bank. Toch even vermelden dat deze cijfers niet geconsolideerd zijn. De cijfers van ondernemingen die hun boekjaar vóór 1 april 2016 hebben afgesloten, hebben wij hier niet opgenomen (wegens overschrijding van de indieningstermijn). Dit geldt eveneens voor de rangschikking van de ondernemingen die minder dan 10 jaar oud zijn: u vindt hier geen bedrijven die vóór 1 april 2016 werden opgericht. En ten slotte nog even dit: de rangschikkingen berusten op de cijfers ‘op een gegeven moment’. U krijgt dus een ‘momentopname’ van de situatie op 1 december 2016, in de meeste gevallen. Jean Blavier Z oals verleden jaar publiceren wij vijf rangschikkingen, volgens vijf verschillende criteria: omzet, winst, groei, personeelsbestand en jonge ondernemingen (minder dan 10 jaar oud). Even ter verduidelijking: onder de ondernemingen die minder dan 10 jaar oud zijn, zijn er veel die zonder het moederbedrijf nooit zouden zijn geboren (een waarheid als een koe), maar bovendien ook niet meer in leven zouden zijn. Deze nieuwkomers ontstonden vaak na een reorganisatie. HR Rail is bijvoorbeeld nog geen 10 jaar oud, maar de sporen liggen er wel al meer dan 100 jaar. En de luchthaven van Brussel is misschien nog geen honderd jaar oud, maar toch ook niet meer van de jongste! Omdat Brussel een hoofdstad is, zijn er talrijke hoofdzetels gevestigd. De ‘Brusselse onderneming’ is dus een relatief begrip. Het steunt op het zogenaamde ‘zeteleffect’, dat wij wat verder aankaarten. Als we het bijvoorbeeld hebben over de grootste ondernemingen inzake personeelsbezetting, dan zitten daar ook bedrijven bij waarvan de zetel zich uiteraard in Brussel bevindt maar de activiteit het ganse land bestrijkt. Dit is het geval van de spoorwegen, bpost en Proximus, maar ook van grote namen van de uitzendarbeid als Randstad en Manpower. Omgekeerd zal een onderneming met zetel in Antwerpen of Luik en activiteiten in gans het land, Brussel inbegrepen, toch niet in onze rangschikking verschijnen. Dit geldt voor sommige industriële sectoren als petrochemie en chemie. Maar dan niet voor de staalnijverheid, omdat de zetel van Arcelor Mittal in Brussel is gelegen. 24 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Het statuut van internationale hoofdstad en de uitstraling van Brussel zijn de redenen waarom onze rangschikkingen veel buitenlandse ondernemingen (of bedrijven van buitenlandse afkomst) bevatten, naast dochterondernemingen van buitenlandse groepen, bedrijven waarvan het beslissingscentrum in het buitenland is gelegen, enzovoort. In een klein land met een zeer open economie als België is het normaal dat dergelijke ondernemingen zwaar doorwegen. Laten we dit echter niet overschatten, want van de 10 Brusselse ondernemingen die de meeste winst te maken, is de meerderheid zuiver Belgisch. Spoorwegen op kop De vijf grootste Brusselse werkgevers stellen samen zowat 110.000 mensen tewerk – net als verleden jaar – en drie hiervan zijn 100% Belgisch: HR Rail, bpost en Proximus. De andere twee zijn filialen van buitenlandse groepen: Randstad en Manpower. Hun aanwezigheid in de Top 5 van de grootste werkgevers in de hoofdstad bewijst dat human resources als sector ingrijpende omwentelingen doorstaat. Overal lezen we dat werkgevers meer en meer de voorkeur geven aan soepeler arbeidsovereenkomsten. Laten we er geen doekjes om winden: ze doen steeds vaker een beroep op uitzendkrachten, consultants en freelancers. Dit is een moeilijk te negeren feit. De kampioenen van de omzet zijn Toyota – ver voorop met 23,6 miljard euro –, Total Petrochemicals & Refining en Electrabel – een vertederend duo dat respectievelijk 13 en 12 miljard weegt –, gevolgd door een ander duo: Total © Reporters

Wenst u een toekomstige medewerk(st)er in uw onderneming op te leiden? Dankzij de Individuele Beroepsopleiding in de Onderneming leidt u zelf een toekomstige medewerk(st)er op zodat hij/zij beantwoordt aan het beroepsprofiel dat u zoekt. Voor welke werkgevers ? De ondernemingen en organisaties uit de privé en overheidssectoren, de vrije beroepen en de VZW’s. Wie kunt u via de IBO aanwerven ? De toekomstige medewerk(st)er moet als werkloze werkzoekende ingeschreven staan bij een tewerkstellingsorgaan (Actiris-Forem-VDAB). Tijdens de IBO behoudt de persoon zijn/haar statuut van werkzoekende. Duur : een opleiding van 1 tot 6 maanden. Meteen na de afloop hiervan biedt u een tewerkstellingscontract aan met een minstens even lange duur als de opleiding zelf. maximaal 6 maanden opleiding tenminste dezelfde periode als de opleiding tewerkstellingscontract in dezelfde onderneming Hoeveel dit kost ? Tijdens de opleiding betaalt u, naast de vervoeren verzekeringskosten, rechtstreeks aan de stagiair(e) een uitkering die u als volgt berekent: het brutoloon voorzien voor deze functie, waarvan u de RSZ werknemersbijdragen (13,07%) en de eventuele sociale inkomsten van de stagiair(e) aftrekt. Dit wordt het bedrag van de uitkering. Na een IBO van 6 maanden hebt u in elk geval recht op de ACTIVA verminderingen. (www.activa.brussels) BRUXELLES FORMATION in samenwerking met former pour l’emploi Bijkomende informatie verkrijgt u hier : Service relations entreprises Telefonisch op het nummer 02 371 74 61 of 74 81 of 73 34 of per e-mail : fpie@bruxellesformation.brussels www.bruxellesformation.brussels

TOPIC De afkortingen die we in onze rangschikkingen hebben gebruikt: Belgium en Proximus – 4,8 en 4 miljard euro omzet. Is het u ook opgevallen? De omzet van nr. 1 ligt nagenoeg zes maal hoger dan die van nr. 5! Een bijzonder steile Top 5, dus. Groei, het misbruikte woord De stoerste winstmakers zijn bekende ondernemingen die uitblinken door hun dynamisme en hun vlotte aanpak van wereldwijde uitdagingen. Dit mag zeker worden gezegd, want veel van onze medeburgers zijn er ten onrechte van overtuigd dat België geen multinationals heeft. Toch wel, en hun zetel is in Brussel gevestigd. Denk maar aan AB InBev, KBC of UCB Pharma. In de top 10 van de meest winstgevende bedrijven komen ook verrassende namen voor. Zo bijvoorbeeld Apetra, de vennootschap die de strategische olievoorraden van ons land beheert. En ook Verlinvest, de holding van de families de Mévius en de Spoelberch, twee van de voornaamste aandeelhouders van … AB InBev. Ook de financiële sector stelt het goed, want onder de krachtpatsers van de winst vinden we de reeds vermelde KBC, naast Ageas en GBL. Jean Blavier ‘Groei’ … Is dit niet het meest misbruikte woord van onze tijd, een soort mythisch cijfer dat iedereen als de heilige graal beschouwt? De relevantie van dit criterium is op macro-economisch vlak onduidelijk en toch hanteert de Brussel creëert rijkdom, maar meer dan de helft hiervan vertrekt naar de andere twee gewesten van het land. Jean Blavier bedrijfswereld het concept van groei als een eersterangs indicator. Wie scoort op dat vlak het best onder de Brusselse bedrijven? In de top vijf vinden we UCB Pharma, Derby (spelen en weddenschappen), Mercedes Belux, Ansell Healthcare Europe (farmacie) en Servauto (wisselstukken en accessoires voor voertuigen). Zeer diverse sectoren, dus. Deze verscheidenheid is, merkwaardig genoeg, ook terug te vinden in de top 10, met CFE (bouw), Randstad, Scarlet (telecom) en Solvay Specialty Polymers Belgium, ondanks Sagevas (spelen en weddenschappen, zoals Derby) op de zevende plaats. Laten we niet vergeten dat sommige ondernemingen en organisaties alleen omwille van de cijfers in deze rang26 BECI - Brussel metropool - januari 2018 BVBA Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid CVA Commanditaire Vennootschap op Aandelen CVBA Coöperatieve Vennootschap met Bepekte Aansprakelijkheid CVOHA Coöperatieve Vennootschap met Onbeperkte Hoofdelijke Aansprakelijkheid EBVBA Eenpersoons Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid ESV GCV ION NV Economisch SamenwerkingsVerband Gewone Commanditaire Vennootschap Instelling van Openbaar Nut IVZW Internationale Vereniging Zonder Winstoogmerk Naamloze Vennootschap NVSO Naamloze Vennootschap met Sociaal Oogmerk VZW Vereniging Zonder Winstoogmerk schikkingen verschijnen. Dit geldt voor Familiehulp, de Vlaamse reus van de sociale bijstand en 8e grootste werkgever in Brussel (9.000 mensen). Zo ook DBFM Scholen van Morgen, die zijn intrede doet in de top vijf van de sterkst groeiende ondernemingen. Dit orgaan beheert het publiek-privé samenwerkingsverband voor de bouw van scholen, voor de Vlaamse Gemeenschap. We hebben gelijkaardige bedenkingen bij Apetra, de reeds vermelde overheidsonderneming die de strategische olievoorraden beheert en die zevende eindigt in de hitparade van de sterkste winstmakers. Brussel verrijkt de rest van het land Wat de economisten het ‘zeteleffect’ noemen, is een typisch verschijnsel in hoofdsteden, en dan zeker in internationale hoofdsteden als Brussel. De aanwezigheid van de hoger vermelde befaamde namen in onze stad veroorzaakt in andere oorden wel enige afgunst om vrij voor de hand liggende strategische redenen. En toch weet de doorsnee Brusselaar dit niet op zijn juiste waarde te schatten. Zijn houding is slechts de emotionele versie van een louter economische vaststelling: Brussel staat op zijn eentje in voor ongeveer 20% van het bruto binnenlands product (BBP, de in een jaar tijd gecreëerde rijkdom) van ons land, maar de iets meer dan één miljoen Brusselaars die in de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen, vertegenwoordigen samen nog geen 10% van al de in ons land geïnde personenbelastingen (PB). Kortom, Brussel creëert rijkdom, maar meer dan de helft hiervan vertrekt naar de andere twee gewesten van het land. De bevestiging hiervan zien we in een ander domein (hoewel specialisten de vergelijking misschien wat vergezocht zullen vinden): meer dan de helft van de 700.000 banen in het Brusselse Gewest is toegekend aan mensen die in een van de andere twee gewesten van ons land geregistreerd staan. De economische dapperheid van Brussel is lovenswaardig. ● © Reporters

Omzet: Top 50 Naam 1 2 = TOYOTA MOTOR EUROPE = TOTAL PETROCHEMICALS & REFINING 3 = ELECTRABEL 4 = TOTAL BELGIUM 5 +1 PROXIMUS 6 +1 CARREFOUR BELGIUM 7 +1 ARCELOR MITTAL BELGIUM 8 +3 D'IETEREN 9 = EDF LUMINUS 10 = UMICORE 11 +5 UCB PHARMA 12 = NMBS 13 -8 DELHAIZE DE LEEUW 14 -1 BPOST 15 = UCB BIOPHARMA 16 -2 HR RAIL PC 1140 1040 1000 1040 1000 1050 1000 1000 1070 Jur. vorm NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NACE BEL 2008 70100 46710 1030 NV van publiek recht 61100 1140 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar Omzet kEUR Netto TW kEUR 31/03/2017 23.653.375 571.216 31/12/2016 13.026.019 540.786 Winst/verlies boekjaar na belasting, kEUR 114.550 443.013 1070 NV van publiek recht 49100 1080 CVA BVBA 20 = WABCO EUROPE 21 -2 BELGACOM INT. CARRIER SERVICES 22 -4 AUDI BRUSSELS 23 -1 SOLVAY CHEMICALS INT. 24 +10 ENGIE ENERGY MANAGEMENT 25 NEWCOCA-COLA EUROPEAN PARTNERS BEL. 26 +1 NATIONALE LOTERIJ 27 -4 BELGIAN SHELL 28 = ORANGE BELGIUM 29 -5 INFRABEL 30 -4 ELECTROLUX HOME PRODUCTS CORP. 31 +8 BESIX 32 -2 KBC GROUPE 33 = RANDSTAD BELGIUM 34 -2 BRUSSELS AIRLINES 35 +1 INOVYN BELGIUM 36 +1 FABRICOM 37 NEWDBFM SCHOLEN VAN MORGEN 38 +2 FORD MOTOR CY (BELGIUM) 39 -1 INEOS SALES BELGIUM 40 NEWELIA SYSTEM OPERATOR 41 +8 DERBY 42 -13 AXUS 43 -2 TELENET GROUP 44 +2 INOVYN MANUFACTURING BELGIUM 45 NEWINOVYN TRADE SERVICES 46 NEWALCODIS 49 -5 INT. BUSINESS MACHINES OF BELGIUM 1200 1070 1160 1000 1190 1120 1000 1070 1140 1200 1080 1082 1050 1140 1000 1000 1082 1120 1000 1160 1140 1200 1140 1140 1170 47 = VLAAMSE MAATS. VOOR WATERVOORZIENING 1030 48 = BELMEDIS 1000 1130 50 NEWEUROPEAN OWENS CORNING FIBERGLAS 1170 NV NV 1000 NV van publiek recht 53100 1070 17 = CARREFOUR BELGIUM RETAIL ASSOCIATES 1140 18 +3 MERCEDES-BENZ BELGIUM LUX. 19 NEWINBEV BELGIUM 35110 31/12/2016 11.933.907 1.222.578 -1.161.536 31/12/2016 4.823.834 1.808.318 31/12/2016 4.034.986 2.513.372 31/12/2016 3.968.386 558.191 31/12/2016 3.949.995 975.453 31/12/2016 3.014.155 209.405 31/12/2016 2.920.769 299.891 31/12/2016 2.303.762 351.071 31/12/2016 2.228.644 588.134 31/12/2016 2.193.217 56.295 31/12/2016 2.148.538 375.753 31/12/2016 2.115.139 1.573.527 55.203 47115 24100 45113 35140 20140 46460 47114 72110 1060 NV van publiek recht 49100 46900 BVBA BVBA NV NV NV CVBA BVBA NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV 45111 11050 64200 61200 29100 64200 64200 47252 1040 NV van publiek recht 92000 1000 1060 NV van publiek recht 52210 1130 46710 47540 41201 70100 78200 51100 46751 478.651 65.513 264.532 67.748 54.869 148.537 491.749 -249.742 4.036 308.683 31/12/2016 2.005.180 1.106.907 -1.183.899 31/12/2016 1.978.486 1.949.340 31/12/2016 1.769.574 41.376 31/12/2016 1.716.855 87.256 31/12/2016 1.594.563 719.374 31/12/2016 1.570.959 280.228 31/12/2016 1.453.005 181.425 31/12/2016 1.443.627 263.132 31/12/2016 1.315.534 23.830 31/12/2016 1.300.897 320.789 31/12/2016 1.184.452 356.941 31/12/2016 1.183.368 356.535 31/12/2016 1.182.903 541.654 -4.235 8.093 18.966 2.553.075 127.989 74.398 32.013 33.798 340.839 78.937 1.786 61200 31/12/2016 1.167.773 406.845 31/12/2016 1.128.717 57.987 31/12/2016 1.063.149 145.229 31/12/2016 914.427 184.699 31/12/2016 859.120 441.128 31/12/2016 841.909 704.904 31/12/2016 820.565 238.588 31/12/2016 758.803 51.860 42220 31/12/2016 757.946 216.003 31/12/2016 746.526 31/12/2016 733.159 31/12/2016 725.443 31/12/2016 714.732 31/12/2016 654.588 BVBA NV NV NV CVBA NV BVBA BVBA 41102 45111 46751 35120 92000 77110 61200 20110 46751 46120 36000 46460 46510 13200 68.865 32.882 10.992 98.708 45.041 31/12/2016 633.941 127.407 31/12/2016 614.684 244.368 31/12/2016 587.772 205.905 31/12/2016 583.001 31/12/2016 570.535 9.860 10.608 31/12/2016 567.050 219.287 31/12/2016 563.473 21.642 31/12/2016 542.031 226.516 31/12/2016 538.619 53.699 -4.642 82.042 -11.580 116.557 61.324 1.181.963 273.452 15.015 3.845 -29.933 8.846 3.668 2.179 137.172 11.663 12.607 -249.043 75.016 4.611 5.254 23.128 1.919 -28.612 23.395 Personeel 2.069 470 4.771 602 12.761 8.522 6.766 1.378 956 2.644 936 n.d. 12.309 23.395 884 31.745 n.d. 534 2.723 52 429 2.437 42 91 2.209 406 230 1.417 n.d. 29 580 4.021 28.351 2.534 218 3.293 2 55 15 288 225 238 778 558 n.d. 23 1.400 344 1.443 112 BECI - Brussel metropool - januari 2018 27 © Reporters

Nettowinst: Top 50 Naam 1 INBEV BELGIUM 2 KBC GROUP 3 TELENET GROUP HOLDING 4 GROUPE BRUXELLES LAMBERT 5 AGEAS 6 INTERNATIONAL POWER 7 APETRA 8 UCB PHARMA 9 VERLINVEST 10 PROXIMUS 11 TOTAL PETROCHEMICALS & REFINING 12 SOLVAY 13 RANDSTAD GROUP BELGIUM 14 ENGIE ENERGY MANAGEMENT 15 BPOST 16 RANDSTAD BELGIUM 17 LOUIS DELHAIZE 18 ARCELOR MITTAL BELGIUM 19 DRAKKAR GROUP 20 UNION FINANCIERE BOEL 21 SANOFI EUROPEAN TREASURY CENTER 22 EDF INVESTISSEMENTS GROUPE 23 SAPEC 24 VINCI AIRPORTS INTERNATIONAL 25 PROXIMUS GROUP SERVICES 26 KBC CREDIT INVESTMENTS 27 IBA PHARMA 28 RAYVAX SOCIETE D'INVESTISSEMENTS 29 UCB 30 VOLKSWAGEN INTERNATIONAL BELGIUM 31 SCHNEIDER ELECTRIC SERVICES INT. 32 SOC. FIN. & IND. FABRIC. ACIDE CARBONIQUE PUR & PROD. ALIMENTAIRES 33 UMICORE 34 LE PEIGNE 35 SOFINA PC 1070 1080 1200 1000 1000 1000 1000 1070 1050 1030 1040 1120 1082 1000 1000 1082 1000 1000 1040 1000 1040 1050 1050 1050 1030 1080 1060 1200 1070 1050 1050 1170 1000 1050 1040 36 SOC. DE GESTION FINANCIERE ET IMMOB. BELGE 1180 37 ELIA SYSTEM OPERATOR 38 REDEVCO RETAIL BELGIUM 39 ACCOR HOTELS BELGIUM 40 WABCO EUROPE 41 FLUXYS 42 SOC. DE PARTICIPATIONS INDUSTRIELLES 43 ENGIE CC 44 CARREFOUR FINANCE 45 ENI FINANCE INTERNATIONAL 46 ELECTROLUX HOME PRODUCTS CORP. 47 TOYOTA MOTOR EUROPE 48 VISA BELGIUM 49 COMPAGNIE BENELUX PARTICIPATIONS 50 FED. PART.- EN INVESTERINGSMAATS. 28 BECI - Brussel metropool - januari 2018 1000 1000 1000 1160 1040 1000 1000 1050 1040 1130 1140 1040 1000 1050 Jur. vorm BVBA NV NV NV NV NV NVSO NV NV NV van publiek recht NV NV NV CVBA NV van publiek recht NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV NV BVBA NV NV NV NV BVBA NV GCV NV BVBA NV NV CVBA NV NV NV NV CVBA NV NV van publiek recht NACE BEL 2008 11050 70100 64200 64200 71121 52100 46460 64200 61100 46710 70100 70220 64200 53100 78200 64200 24100 70220 64200 64999 64929 46120 64200 70100 64200 64200 64200 70100 64200 70100 20140 64200 64200 35120 41102 55100 64200 35220 64200 70100 70220 70100 47540 70100 64922 64200 64200 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/03/2017 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/06/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 28/02/2017 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/03/2017 30/09/2016 31/12/2016 31/12/2016 Omzet kEUR 0 Netto TW kEUR 1.594.563 719.374 859.120 441.128 -5.423 1.685 0 28.790 127.952 -11.787 -65.366 -5.277 43.134 2.228.644 588.134 1.015 -9.745 4.034.986 2.513.372 13.026.019 540.786 10.832 272.724 211.224 155.479 1.300.897 320.789 2.115.139 1.573.527 841.909 704.904 20.839 14.141 3.949.995 975.453 10.263 0 1.812 7 1.222 120 1.628 2.404 4.156 0 0 46.900 0 200 88 2.111 -869 890 -1.087 10.453 -807 1.200 -4.541 4.706 -114 25.675 44.862 273.101 -2.352 2.303.762 351.071 -223 1.431 0 714.732 -6.659 -1.110 98.708 148.192 140.386 95.905 64.771 1.570.959 280.228 7.310 0 -1.204 -121 146.481 4.985 1.070 67.143 3.568 -2.692 1.063.149 145.229 23.653.375 571.216 642 337 -147 0 -3.425 17.571 Winst/verlies boekjaar na belasting, kEUR 2.553.075 1.181.963 1.071.967 985.030 696.151 530.361 518.631 491.749 486.380 478.651 443.013 403.888 395.431 340.839 308.683 273.452 264.998 264.532 247.379 230.604 222.467 220.964 214.361 203.839 201.141 182.763 181.186 161.883 160.623 154.436 154.433 152.109 148.537 144.769 143.970 139.590 137.172 133.164 132.102 127.989 126.821 119.276 118.818 117.542 116.629 116.557 114.550 113.984 112.836 111.592 Personeel 2.723 4.021 1 34 86 119 5 936 12 12.761 470 790 1.765 91 23.395 28.351 14 6.766 1 5 23 5 6 2 18 4 2 n.d. 142 60 18 n.d. 2.644 3 40 n.d. 288 41 878 52 37 n.d. 362 17 33 29 2.069 n.d. 19 11 © Reporters

Personeelsbestand: Top 50 Naam 1 HR RAIL 2 RANDSTAD BELGIUM 3 BPOST 4 MANPOWER (BELGIUM) 5 PROXIMUS 6 DELHAIZE DE LEEUW 7 TEMPO-TEAM 8 FAMILIEHULP 9 CARREFOUR BELGIUM 10 MIVB 11 ARCELOR MITTAL BELGIUM 12 DAOUST 13 ISS FACILITY SERVICES 14 ELECTRABEL 15 SECURITAS 16 CLINIQUES UNIVERSITAIRES SAINT-LUC 17 KBC GROUP 18 THUISHULP 19 G4S SECURE SOLUTIONS 20 FABRICOM 21 SODEXO BELGIUM 22 CHIREC 23 INBEV BELGIUM 24 UMICORE 25 BRUSSELS AIRLINES 26 AUDI BRUSSELS 27 COCA-COLA EUROPEAN PARTNERS BEL. 28 VL. RADIO- EN TELEVISIEOMROEPORG. 29 TOYOTA MOTOR EUROPE 30 COFELY SERVICES 31 IRIS CLEANING SERVICES 32 FONDS DE LA RECHERCHE SCIENTIFIQUE-FNRS 33 H & M HENNES & MAURITZ 34 DECATHLON BELGIUM PC Jur. vorm NV NACE BEL 2008 1060 NV van publiek recht 49100 1082 78200 1000 NV van publiek recht 53100 78200 NV 1082 1210 1140 1000 1000 1050 1000 1000 1120 1200 1080 1000 1020 1000 1050 1160 1070 1000 1050 1190 1070 1000 1140 1000 1000 1130 35 FONDS VOOR WETENSCH. ONDERZOEK - VL. 1000 36 RANDSTAD GROUP BELGIUM 37 ATALIAN 38 EUROCLEAR 39 SMALS 40 COMPASS GROUP BELGILUX 41 ARMONEA 42 BRICO BELGIUM 43 RANDSTAD HOUSEHOLD SERVICES 44 VIVAQUA 45 PRODUCTIONS ASSOCIEES 46 MULTIPHARMA 47 INT. BUSINESS MACHINES OF BELGIUM 48 ORANGE BELGIUM 1082 1070 1210 1060 1130 1080 1082 1082 1000 1060 1070 1130 1140 49 VLAAMSE MAATS. VOOR WATERVOORZIENING 1030 50 D'IETEREN 1050 CVA NV VZW NV Venn. met soc. oogmerk (andere vorm) NV NV NV NV NV VZW NV VZW NV NV NV VZW BVBA NV NV NV BVBA NV NV NV 47114 78200 88101 47115 1200 1030 NV van publiek recht 61100 1080 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 49310 24100 78200 81220 35110 80100 86220 70100 88101 80100 42220 56290 68203 11050 20140 51100 29100 47252 1030 NV van publiek recht 60200 1140 70100 81100 81220 ION, Stichting NV NV ION, Stichting NV NV NV VZW NV NV NV NV Intercom. VZW CVBA BVBA NV CVBA NV 72190 47716 47640 72190 70220 81210 64200 63110 56290 87301 47521 81210 36000 90032 47730 46510 61200 36000 45113 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/08/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/03/2017 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/11/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/09/2016 31/12/2016 31/01/2017 31/12/2016 31/12/2015 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 Omzet kEUR 1.978.486 841.909 2.115.139 280.245 4.034.986 2.148.538 293.890 52.087 3.968.386 263.977 3.949.995 177.691 269.658 11.933.907 290.478 514.934 859.120 41.364 168.873 757.946 347.348 449.684 1.594.563 2.303.762 820.565 1.443.627 1.184.452 425.193 23.653.375 308.622 89.161 0 412.686 404.695 0 211.224 85.602 510.541 251.452 158.107 125.162 432.096 68.740 292.416 8.511 413.322 542.031 1.167.773 567.050 3.014.155 Personeel Netto TW kEUR 31.745 1.949.340 28.351 704.904 23.395 1.573.527 280.428 14.165 12.761 2.513.372 12.309 9.201 9.150 8.522 375.753 243.764 341.813 558.191 8.223 6.766 6.166 5.641 4.771 4.758 4.611 4.021 3.672 3.505 3.293 2.822 2.739 2.723 2.644 2.534 2.437 2.209 2.139 2.069 1.969 1.948 1.927 1.891 1.822 1.796 1.765 1.751 1.749 1.674 1.671 1.636 1.578 1.572 1.513 1.500 1.470 1.443 1.417 1.400 1.378 567.372 975.453 169.116 224.829 1.222.578 253.938 378.070 441.128 130.128 160.267 216.003 158.691 195.022 719.374 351.071 238.588 263.132 356.941 195.544 571.216 146.686 71.333 190.927 95.513 102.827 106.500 155.479 69.933 285.250 157.553 85.748 91.517 106.874 58.531 196.728 116.171 106.214 226.516 406.845 219.287 209.405 Winst/verlies boekjaar na belasting, kEUR -4.235 273.452 308.683 2.074 478.651 4.036 108.316 4.997 65.513 825 264.532 5.833 7.223 -1.161.536 10.139 9.653 1.181.963 4.990 8.182 -29.933 4.998 17.325 2.553.075 148.537 15.015 32.013 78.937 -3.729 114.550 4.895 1.296 23.774 4.692 10.235 -18.673 395.431 -939 39.931 n.d. 34.955 -4.846 -950 1.833 11.327 -1.828 3.721 -28.612 82.042 23.128 67.748 BECI - Brussel metropool - januari 2018 29 © Reporters

Ondernemingen van minder dan 10 jaar: Top 50 Naam 1 UCB BIOPHARMA 2 HR RAIL 3 ENGIE ENERGY MANAGEMENT 4 DBFM SCHOLEN VAN MORGEN 5 INOVYN TRADE SERVICES 6 SOC. EUROPEENNE DE GESTION DE L'ENERGIE 7 BRUSSELS AIRPORT COMPANY 8 THI FACTORY 9 CELIO INTERNATIONAL 10 CM-CIC LEASING BENELUX 11 AXUS FINANCE 12 BIOWANZE 13 HUAWEI TECHNOLOGIES (BELGIUM) 14 HENKEL BELGIUM 15 GROUPM BELGIUM 16 PHILIPS BELGIUM COMMERCIAL 17 APETRA 18 ARMONEA 19 SAGEVAS 20 PFIZER PFE BELGIUM 21 BIALIM BELGIQUE 22 AXPO BENELUX 23 CPS AFRICA 24 BRUSSELS NETWORK OPERATIONS 27 YPTO 28 L&L RETAIL BELGIUM 29 UMEDIA PRODUCTION 30 BASIC-FIT BELGIUM 31 RIG EQUIPMENT MARITIME 32 UNILEVER BCS BELGIUM 33 KRINKELS 34 VLAAMS ENERGIEBEDRIJF 35 CEGELEC INDUSTRY 36 EIT DIGITAL 37 ALIAXIS GROUP 38 SILVA MEDICAL 39 NYX PROFESSIONAL MAKEUP 40 ALLEGIS GROUP (BELGIUM) 41 TROPICORE SA RPM 42 STHREE BELGIUM 43 CAF-DCF 44 AUTOREDO 45 BLUE CUBE BELGIUM 46 SPV 162 47 BRUSSELSE MAATSCHAP. WATERBEHEER 48 ENGIE GLOBAL BUSINESS SUPPORT 49 PARTENA BUSINESS CENTER 50 ENGIE MANAGEMENT COMPANY BELGIUM 30 BECI - Brussel metropool - januari 2018 PC 1070 1060 1000 1000 1140 1130 1030 1060 1060 1000 1140 1150 1150 1020 1160 1070 1000 1080 1040 1050 1000 1050 1050 1000 25 BNP PARIBAS PARTNERS FOR INNOVATION BEL. 1130 26 SKF BELGIUM 1140 1060 1000 1050 1090 1050 1190 1030 1000 1130 1040 1050 1170 1082 1000 1150 1000 1120 1000 1000 1060 1000 1000 1000 Jur. vorm BVBA NV van publiek recht CVBA NV NV NV NV NV NV NV BVBA NV NV NV NV NV NVSO NV NV BVBA NV NV NV CVBA BVBA NV NV NV BVBA BVBA BVBA NV NV NV NV IVZW NV VZW BVBA NV NV NV BVBA NV BVBA NV CVBA ESV NACE BEL 2008 Datum oprichting Sluiting laatste jaar Omzet kEUR 72110 20/12/2013 31/12/2016 2.005.180 49100 04/11/2013 31/12/2016 1.978.486 64200 02/12/2010 31/12/2016 1.300.897 41102 09/06/2010 31/12/2016 746.526 46751 19/03/2014 31/12/2016 583.001 70220 29/07/2011 31/12/2016 514.589 52230 13/06/2007 31/12/2016 457.331 49100 05/11/2013 31/12/2016 430.101 46423 18/04/2006 31/01/2017 408.711 64921 23/02/2007 31/12/2016 304.716 64921 14/01/2014 31/12/2016 226.291 10910 13/07/2006 28/02/2017 215.704 46520 11/04/2014 31/12/2016 211.612 46442 14/11/2014 31/12/2016 211.295 73110 15/12/2008 31/12/2016 184.231 46460 16/06/2015 31/12/2016 130.829 52100 09/10/2006 31/12/2016 127.952 87301 11/05/2007 31/12/2016 125.162 92000 24/12/2010 31/12/2016 121.774 21201 08/05/2014 30/11/2016 118.210 70100 14/05/2007 31/12/2016 115.008 35140 27/03/2009 30/09/2016 113.381 45113 06/01/2015 31/12/2016 109.768 35140 11/05/2006 31/12/2016 102.375 62010 16/11/2012 31/12/2016 96.259 46699 28/10/2010 31/12/2016 89.343 62020 07/12/2009 31/12/2016 87.367 47711 22/01/2013 31/01/2017 85.448 59111 23/03/2010 31/12/2016 84.724 93130 25/02/2009 31/12/2016 83.259 46460 28/01/2010 31/12/2016 83.042 46170 12/05/2015 31/12/2016 76.873 81300 14/12/2009 30/04/2016 69.528 73200 25/01/2012 31/12/2016 68.552 43212 30/09/2013 31/12/2016 62.729 72190 21/10/2010 31/12/2016 60.114 64200 03/12/2015 31/12/2016 56.736 18/03/2014 31/12/2016 54.240 46450 22/06/2016 31/12/2016 51.143 78100 06/12/2013 31/12/2016 50.625 46190 22/10/2010 31/12/2016 46.504 78100 26/09/2007 30/11/2016 46.247 21201 21/10/2015 31/12/2016 46.093 45111 13/07/2011 31/12/2016 45.656 46751 02/07/2013 31/12/2016 44.475 42110 28/12/2006 31/12/2016 44.222 1000 NV van publiek recht 84112 27/10/2006 31/12/2016 44.079 70100 14/11/2014 31/12/2016 43.243 82110 17/10/2013 31/12/2016 42.918 70220 17/05/2010 31/12/2016 42.863 CVOHA Personeel 884 31.745 91 2 n.d. 9 778 44 28 5 n.d. 122 119 248 26 174 5 1.636 11 36 n.d. 6 13 965 n.d. 113 230 426 5 400 1 8 450 17 513 9 80 n.d. n.d. 56 1 92 8 32 n.d. n.d. 39 302 260 97 Netto TW kEUR Winst/ verlies boekjaar na belasting, kEUR 1.106.907 -1.183.899 1.949.340 320.789 -4.235 68.865 9.860 14.105 327.232 29.238 -6.308 9.189 137.240 75.524 37.503 56.228 2.078 21.491 43.134 91.517 5.164 24.614 -109 1.575 7.657 97.760 12.727 15.891 21.525 20.690 5.298 49.949 1.132 1.901 34.400 828 33.552 1.262 16.419 42.619 2.428 7.181 730 4.785 5.430 2.258 5.100 7 39.865 30.132 27.932 40.201 340.839 8.846 4.611 3.781 51.627 -24.071 21.610 834 10.455 34.737 6.758 17.052 -116 919 518.631 -4.846 8 4.806 -42 107 3.785 1 641 1.680 -314 458 370 6.253 931 804 4.719 -1.799 1.636 0 419 340 399 1.868 330 246 2.295 -2.961 139 0 -2.120 n.d. n.d. 0 © Thinsktock

Omzetstijging 2013-2016: Top 50 Naam 1 UCB PHARMA 2 DERBY 4 ANSELL HEALTHCARE EUROPE 5 SERVAUTO BELGIUM PC Jur. vorm NACE BEL 2008 1070 NV 46460 1160 NV 92000 3 MERCEDES-BENZ FINANCIAL SERV. BELUX 1200 NV 77110 1070 NV 46423 1040 NV 47300 1170 NV 41202 1040 NV 92000 1082 NV 70220 1140 NV 61200 1120 NV 22210 1050 NV 35140 1000 NV 24460 1090 NV 46460 1090 BVBA 93130 6 CFE BATIMENT BRABANT WALLONIE 7 SAGEVAS 8 RANDSTAD GROUP BELGIUM 9 SCARLET BELGIUM 10 SOLVAY SPECIALTY POLYMERS BELGIUM 11 AXPO BENELUX 12 BELG. MAATSCH. KERNBRANDSTOFFEN 13 MEDTRONIC BELGIUM 14 BASIC-FIT BELGIUM 15 SAFRAN AIRCRAFT ENGINE SERVICES BRUSSELS 16 RENT 4 LESS 17 IMMOBEL 18 MAXUS BELGIUM 19 DELVAUX CREATEUR 20 SUEZ R&R BELGIUM 21 CHAMBON 22 GROUPE VLAN 23 CLUSTER CHAMBON 24 EUROSTATION 25 FLABEL CORPORATION 26 BNP PARIBAS FORTIS FILM FINANCE 27 PROXIMEDIA 28 EFFIK INTERNATIONAL 29 PARCOURS BELGIUM 30 SOPRA STERIA BENELUX 31 EGOV 32 JOBMATCH 33 HERBALIFE INTERNATIONAL BELGIUM 34 35 THE REZIDOR HOTEL GROUP 36 BESIX REAL ESTATE DEVELOPMENT 37 BURGER BRANDS BELGIUM 38 ALTEN BELGIUM 39 ARC EUROPE 40 SECURITAS DIRECT 41 VOXBONE 44 ROLEX BENELUX 45 WILDCO 46 CHATEAU CHENOIS GESTION 47 ADNEOM 48 TOWERS WATSON 49 GOOGLE BELGIUM 50 HOME SEBRECHTS ELECTROTECH. ET MECANIQUE PUTMAN FRERES 1000 NV 33160 1200 EBVBA 45111 1000 NV 41101 1160 NV 70210 1040 NV 47722 1082 NV 64200 1000 NV 41101 1000 NV 58130 1000 NV 41102 1070 NV 41201 1030 NV 30300 1000 NV 59111 1070 NV 59113 1070 NV 46460 1140 NV 45113 1050 NV 62020 1000 VZW 63110 1070 NV 78200 1000 NV 46450 1070 NV 43211 1130 BVBA 55100 1200 NV 41102 1050 NV 56102 1060 BVBA 71121 1140 NV 64200 1130 NV 80100 1050 NV 62090 42 LES ETS GEN. FERNAND GILLION ET FILS 1190 NV 41201 43 ASPAC INTL 1050 BVBA 70220 1050 NV 46480 1050 BVBA 46180 1180 BVBA 87101 1060 NV 71121 1160 NV 70220 1040 NV 62090 1080 NV 87301 Sluitingsdatum laatste beschikbaar jaar 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/06/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 30/09/2016 31/12/2016 30/04/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 31/12/2016 Omzet kEUR Jaar -3 214.719 190.762 204.309 31.819 Omzet kEUR Jaar -2 Omzet kEUR Jaar -1 129.314 31.847 132.759 49.027 100.830 49.299 212.274 30.952 22.271 85.609 76.574 26.556 0 23.200 55.783 2.937 18.607 10 53.290 25.928 3.618 3.235 0 10.376 34.853 41.778 21.980 18.066 35.195 32.053 24.096 4.296 32.284 6.589 16.994 21.197 16.050 9.414 24.832 4.919 12.009 19.032 24.544 16.740 6.917 146.197 57.861 119.586 56.933 101.173 68.343 175.274 25.041 52.644 85.375 75.286 23.319 11.271 24.889 58.341 5.574 18.801 18.968 55.947 38.814 6.910 3.372 8.738 11.704 36.129 43.118 25.958 26.495 28.630 31.451 30.219 4.296 33.965 7.806 20.621 23.999 17.685 10.873 26.801 10.283 12.272 22.291 22.788 18.442 14.363 543.642 314.342 284.460 157.734 210.498 89.853 Omzet kEUR 190.716 80.977 220.258 122.614 165.768 27.637 67.401 126.855 87.278 39.507 35.914 44.383 81.894 3.815 6.441 23.417 83.909 39.483 10.933 31.552 17.950 13.130 54.055 51.453 30.838 35.099 44.830 56.178 39.139 4.071 36.029 21.510 26.599 31.372 26.471 21.301 36.029 9.870 22.817 26.707 24.001 25.408 17.833 654.588 478.315 363.727 164.945 225.865 121.774 211.224 120.313 166.682 113.381 276.172 93.613 83.259 Gem. Verschil 1.149.668 1.285.089 1.858.058 2.228.644 1.078.976 304.754 262.234 241.569 33.470 439.868 287.553 159.419 133.126 96.551 89.927 78.465 71.285 65.852 64.082 63.898 62.661 60.988 144.568 133.026 81.757 50.044 70.926 95.764 42.157 55.570 35.632 88.499 60.675 35.525 31.237 27.073 37.126 59.524 66.448 45.194 41.210 58.054 54.656 46.490 26.511 53.398 25.203 35.342 39.248 33.604 25.848 41.263 21.342 27.759 34.756 39.892 32.008 22.046 58.959 56.452 55.201 50.044 47.725 39.981 39.219 36.963 35.622 35.208 34.747 31.908 28.002 27.073 26.750 24.671 24.670 23.215 23.144 22.860 22.603 22.394 22.216 21.114 18.614 18.348 18.052 17.554 16.434 16.431 16.423 15.749 15.724 15.347 15.268 15.129 jaarlijkse groei 24,7% 45,0% 35,9% 21,2% 73,1% 20,4% 56,4% 16,7% 34,9% 18,2% 32,0% 9,2% 44,6% 55,2% 19,1% 20,2% 45,5% NC 45,1% 19,7% 143,0% 44,0% 1433,8% 18,4% 32,8% 114,1% 112,9% NC 52,9% 19,5% 16,7% 27,2% 31,6% 18,2% 19,5% 24,5% 83,4% 18,3% 56,4% 27,6% 22,8% 27,9% 40,0% 18,4% 63,1% 32,2% 22,2% 17,6% 24,1% 47,2% BECI - Brussel metropool - januari 2018 31 © Thinsktock

De opwaartse trend van de Brusselse economie TOP VAN DE ONDERNEMINGEN De voorspellingen verwachten vijf eerder gunstige jaren voor de Brusselse economie. We vergelijken hierover de standpunten op nationaal niveau van Pierre-François Michiels, deskundige Werkgelegenheid en Economie aan het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA), en Benoît Bayenet, hoogleraar Economische Politiek aan de Université Libre de Bruxelles (ULB). Ophélie Delarouzée Bevolking: + 0,6% in 2016-2040 (Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei) 20002016 Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest 20162040 20402060 1,3 % 0,6 % 0,5 % 0,5 % 0,5 % 0,2 % 0,5 % 0,5 % 0,2 % (Bron: Perspectives démographiques 2016-2060, BFP-DGS) D e sterke demografische groei van de voorbije 15 jaar in Brussel loopt ten einde. De toename van de Brusselse bevolking zal in de komende jaren geleidelijker verlopen, maar relatief hoger blijven dan in beide andere gewesten. De demografische groei heeft ook te maken met de status van Europese hoofdstad. Tussen 2005 en 2016 is het aantal Europese onderdanen in het Brusselse Gewest met 72% gestegen, terwijl het geheel van de in Brussel wonende bevolking met 18% toenam. Op 10 Brusselaars die geen Belgische nationaliteit hebben (meer dan 414.000 op 1 januari 2017), zijn er nagenoeg zeven EU onderdanen (275.000). De Fransen staan op de eerste plaats (63.000 mensen), gevolgd door de Roemenen (38.700). In tegenstelling tot de andere twee gewesten, is Brussel jonger en daalt bovendien de gemiddelde leeftijd. Tegen 2021 zouden de geboortes de voornaamste reden van demografische groei worden en op dat vlak de internationale migraties voorbijsteken, die intens maar ook stabiel zullen blijven. De intergewestelijke verhuizingen naar Vlaanderen 32 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Groei: 1,3% in 2019-2022 (Groei van het BBP in volume, gemiddeld en per jaar) 20022008 20092015 België Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest 2,1 1,6 2,3 2,1 (Bron: FBP, BISA, IWEPS, SVR-DKB – HERMREG) en Wallonië zullen talrijker blijven dan de aankomsten in Brussel en op die manier de globale groei vertragen. In een context van algemeen herstel wordt verwacht dat de economische activiteit gevoelig zal zijn verbeterd in 2017 (+1,4%). “In Brussel is de groei echter minder sterk dan in de andere twee gewesten”, stelt Pierre-François Michiels vast. “Tijdens een periode van herstel is het meestal de industrie die het snelst positief reageert en via de export de groei bevordert. Omdat Brussel meer gericht is op dienstverlening, is het huidige herstel hier dus minder uitgesproken.” De groei van het BBP ligt echter lager dan vóór de crisis. “Uit diverse studies blijkt dat talrijke onzekerheden de financiële markten nog afremmen en dat het toegeeflijke monetaire beleid van vandaag wel eens voor tegenslag zou kunnen zorgen”, betreurt Benoît Bayenet. “Het is helemaal niet zeker dat wij aan een nieuwe crisis ontsnappen, maar het is wel duidelijk dat het economisch model een evolutie doorstaat. Sommige economisten noemen dit een seculaire stagnatie, waarmee wordt bedoeld dat de 0,8 0,1 1,2 0,3 20162018 1,5 1,1 1,7 1,3 1,5 1,3 1,6 1,3 20192022 © Thinsktock

TOPIC Inkomsten: +0,7% in 2016-2022 (Beschikbare inkomsten per capita, gemiddeld en per jaar) Bedrag in euro, 2006 Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest (Source : BFP, IBSA, IWEPS, SVR-DKB – HERMREG) tegen lopende prijzen 2014 16.019 17.730 15.161 16.906 19.868 17.073 2022 20.018 23.856 20.398 Werkelijke groei Gemiddelden 2002-2008 2009-2015 2016-2022 -0,4 0,4 -1,5 -0,7 0,2 -0,5 0,7 0,9 0,8 groeicijfers betrekkelijk laag zullen blijven, vergeleken met de 2, 3 of zelfs 4% die wij op bepaalde momenten hebben bereikt. Het economisch model zal ook zuiniger moeten omgaan met energie en grondstoffen en de principes van de kringloopeconomie integreren.” Het BBP per inwoner in Brussel (205%), uitgedrukt volgens de standaarden van de koopkracht, stond in 2015 op de vierde plaats van de 276 regio’s die werden vergeleken met de EU gemiddelde. De eerste drie waren Inner LondonWest (580%), het Groothertogdom Luxemburg (264%) en Hamburg (206%). Deze hybride meetmethode geeft echter geen accuraat beeld van het inkomensniveau van de Brusselse bevolking. “De pendelaars die de Brusselse economie doen draaien, nemen hun inkomsten mee naar huis”, weet Benoît Bayenet. “Dit is typisch voor alle grote steden en hoofdsteden. Bovendien zitten wij met een tertiaire sector die een zeer hoge toegevoegde waarde produceert en dus zeer specifieke bekwaamheden vereist, terwijl Brussel met hoge werkloosheidscijfers kampt, vooral onder de jongere, laaggeschoolde bevolking.” Pierre-François Michiels verduidelijkt: “In Brussel is één baan op twee bezet door een Vlaamse of een Waalse werkkracht, maar tijdens de afgelopen jaren zien we een stijging van het aandeel van de Brusselaars – en dit zou zich in de komende jaren moeten verderzetten.” In de periode 2016-2022 zou de groei van de ‘tewerkgestelde bevolking’ in Brussel dynamischer moeten zijn (1,4% per jaar) dan in Vlaanderen (0,9%) en in Wallonië (0,8%). “Sinds het midden van de jaren 1980 stijgt het beschikbaar inkomen per capita minder snel in Brussel dan in Vlaanderen en in Wallonië”, aldus de heer Michiels. “De relatieve positie van het Brusselse Gewest is dus sterk achteruitgegaan, weliswaar met een zekere stabilisering in de jongste jaren. Volgens de voorspellingen zou deze trend aanhouden. De tragere groei van de bevolking ten opzichte van het vorige decennium weegt minder zwaar door op Brussel dan in het verleden.” Tussen 2016 en 2022 daalt de werkloosheid sterker in Brussel, maar blijven de cijfers hoger dan in de andere gewesten. “Vroeger werd beweerd dat 3% groei nodig was om de werkloosheid te doen dalen. We zien vandaag dat het verband minder duidelijk is tussen de economische groei en de daling van de werkloosheid of de creatie van banen”, zegt Benoît Bayenet. “Op kwantitatief vlak is dit positief, maar wat is de kwaliteit van zulke banen, zeker wat betreft deeltijdse functies?” Tussen 2016 en 2022 zou de netto creatie van banen gemiddeld 30.100 eenheden per jaar bereiken in Vlaanderen, 10.700 in Wallonië en 5.100 in Brussel. “De toename van de tewerkstelling is al bij al vrij stevig”, oordeelt Pierre-François Michiels. “De stijging is onder andere te danken aan de recente maatregelen die een verlaging van de arbeidskosten beogen, terwijl andere verminderingen van de bijdragen in de komende jaren nog voorzien zijn.” Brussel onderscheidt zich nog steeds door de stijging van het aantal zelfstandigen: gemiddeld 1,6% per jaar tussen 2016 en 2022, tegen 1,2% in Vlaanderen en 0,8% in Wallonië. Het dynamisme in de bouwsector tijdens de afgelopen jaren heeft onder andere te maken met aankomst van werkkrachten uit Oost-Europa. De toename van de loonarbeid in de periode 2016-2022 zou 0,6% per jaar bedragen Brussel, tegen 1,1% in Vlaanderen en 0,9% in Wallonië. De heer Michiels wijst erop dat “de overTewerkstelling: aangekondigde daling van de werkloosheid tot 14,5% in 2022 (Werkloosheidspercentages) België Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest ((Bron: FBP, BISA, IWEPS, SVR-DKB – HERMREG) 2016 11,2 18,4 7,8 15,1 2017 10,5 17,4 7,3 14,3 2018 10,0 16,5 6,9 13,8 2019 9,8 16,2 6,8 13,5 2022 8,2 14,5 5,1 11,9 BECI - Brussel metropool - januari 2018 33

TOPIC heidssector in het verleden ruim heeft bijgedragen tot de creatie van banen, maar de maatregelen van de afgelopen jaren om de personeelsbezetting te beperken, hebben een sterkere impact gehad in de administratieve hoofdstad. De tertiaire sector vertegenwoordigt meer dan 90% van de gewestelijke economie inzake toegevoegde waarde, vergeleken met ongeveer 80% op nationaal vlak. De sector ‘andere handelsdiensten’, die een groot aantal diensten aan ondernemingen omvat, zou in de periode 2016-2022 het sterkst moeten bijdragen tot de economische groei in elk van de drie gewesten (0,6 percentagepunten (pp) per jaar in Vlaanderen en 0,5 pp in Wallonië en Brussel). Daarop volgen de sector ‘krediet en verzekeringen’ in Brussel, en de maakindustrie, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. “Veel diensten zijn in Brussel gecentraliseerd, maar dit is geen gevolg van de regionalisering”, stelt Benoît Bayenet. “Brussel is het financiële centrum van België en de concentratie van zowel financiële als verzekeringsactiviteiten is trouwens vitaal voor de economische ontwikkeling van de andere gewesten. Deze sector doorstaat vandaag een sterke evolutie, moet zich hervormen en zich opnieuw positioneren ten aanzien van de technologische doorbraken. De sector heeft talrijke reorganisaties ondergaan en gaat sinds de crisis gebukt onder een zeer streng reglementair kader.” Volgens Pierre-François Michiels gaat de sector een positieve uitbreiding van zijn activiteiten tegemoet, na een aantal moeilijke jaren veroorzaakt door de crisis van 2008. In tegenstelling is de bijdrage van de maakindustrie aan de groei in Brussel bijzonder beperkt. De heer Michiels merkt “een stabilisering ten opzichte van de achteruitgang van deze sector tijdens de jongste twee decennia. We hebben blijkbaar een drempel bereikt.” De Brusselse regering heeft denkprocessen opgestart om te bepalen welke sectoren voor ontwikkeling vatbaar zijn. ● Toegevoegde waarde: 0,5 pp voor de ‘andere handelsdiensten’ in 2016-2022 Bijdrage van de sectoren tot de groei van de toegevoegde waarde, in percentagepunten, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (gemiddelde per jaar). Krediet en verzekeringen Andere handelsdiensten (Bron: FBP, BISA, IWEPS, SVR-DKB – HERMREG) 2002-2008 0,2 0,5 2009-2015 0,1 0,3 2016-2022 0,2 0,5 34 BECI - Brussel metropool - januari 2018 © Reporters

TOP VAN DE ONDERNEMINGEN Business ecosysteem: zonder netwerk sta je nergens De opkomst van ecosystemen zorgt voor steeds meer kruisbestuivingen tussen kleine en grote bedrijven. Door het intense contact ondergaan beide types van ondernemingen een metamorfose. «H et business ecosysteem wordt de toekomst”, verklaarde Marc Decorte tijdens zijn eerste interview als voorzitter van Beci, twee maanden geleden, in dit magazine. “Ik ben ervan overtuigd dat wij hoe langer hoe meer naar een dergelijk ecosysteem gaan toegroeien, een systeem waarin ondernemingen van alle omvang een rol te vervullen hebben. Dit valt nu al op in het domein van innovatie, waar de behoefte aan samenwerking steeds sterker wordt.” Vijftien jaar geleden zag Edouard Cambier, pionier van het Belgische ecosysteem, het bedrijfsleven in Brussel drastisch veranderen. Grote ondernemingen trokken weg uit het centrum van de stad. Op dat moment had de deeleconomie de muziekwereld al overhoop gegooid. Zouden andere sectoren volgen? Voor Edouard Cambier het signaal om het business center Seed Factory in Brussel te kopen en in een ecosysteem te herschapen. “Ik heb die building, die door vier bedrijven uit de communicatiewereld gedeeld werd, omgebouwd tot een mediacluster van een 30-tal firma’s. Het enige waar ik als initiatiefnemer over waakte, was de complementariteit.” Seed Factory organiseerde maandelijks een aantal meetups, een soort mini-conferenties waarvoor ook grote ondernemingen, zoals Accor Group en Sodexo, werden uitgenodigd. “Na zo’n meeting toonde Sodexo interesse in een bepaald concept”, vertelt Cambier. “Dat is Bien-Être à la Carte geworden. Voor Bien-Être à la Carte creëerden we een website waar bedrijven terecht konden voor een aantal services die het welzijn op de werkvloer verbeterden. In de jaren 2000 was het moeilijk om dynamische, goed opgeleide en vrouwelijke kaderleden tussen de 25 en 35 te vinden. Unilever bijvoorbeeld was heel hard op zoek naar zulke ‘young potentials’. Kandidaten vonden het Peter Van Dyck toen sexyer om voor Microsoft, IBM of Yahoo te werken. De diensten die je op de website aantrof, moesten het leven van de werknemers van Unilever comfortabeler maken. Er was bijvoorbeeld een boodschappendienst, verzorgd door Caddy Home.” Gratis bureau Vier jaar geleden leerde Cambier bij Seed Factory vier kerels van 22 jaar kennen die een goed idee, maar geen geld hadden. “Ik stelde hen voor om met Seed Factory gedurende één jaar hun corporate partner te zijn. Ze kregen van mij gratis een bureau, een secretaresse, wifi en parking ter beschikking.” Het kwartet ontwikkelde Sortlist, waar bedrijven die weinig kaas hebben gegeten van marketing kunnen aankloppen. Via een algoritme koppelt Sortlist deze firma’s aan een marketingbureau dat de tijd, de competentie en de juiste prijs heeft om voor hun probleem een oplossing op maat uit te dokteren. Het bleek een succesformule. “Intussen hebben ze een paar miljoen euro opgehaald en hebben die gasten ook al kantoren in New York, Parijs en Madrid”, zegt Edouard Cambier, niet zonder trots. In 2013 legde de ecosysteempionier de kiem voor Co.Station. De digitalisering stond op het punt de financiële wereld door elkaar te schudden. Banken als BNP Paribas Fortis en ING vreesden dat ze met nieuwe concurrenten te maken gingen krijgen: de fintech-bedrijven die op een innovatieve manier technologie aan financiële dienstverlening koppelen, maar ook internetgiganten als Facebook en Google. Voor BNP Paribas Fortis is Co.Station een platform dat de bank wapent voor de toekomst. “Was een bank vroeger een instelling die alles zelf ontwikkelde, dan zie je nu een grotere wil om partnerships met kleinere spelers aan te gaan”, weet Michaël Anseeuw, verantwoordelijke retail banking bij BNP Paribas Fortis in België. “Langs BECI - Brussel metropool - januari 2018 35 © Thinsktock

TOPIC De bloei van ecosystemen beide kanten is de bereidheid toegenomen. Enige tijd geleden heette het nog dat de fintech-bedrijven het grote kwaad waren dat de banken ging opeten. Vandaag zie je dat zij voordeel kunnen halen uit de schaalvergroting, het klantenbestand en het vertrouwen dat de banken in de aanbieding hebben. Je ziet duidelijk een mentaliteitsverandering.” Vinger aan de pols De bank heet bij Co.Station alle startups en scale-ups welkom, zelfs als ze in andere industrieën actief zijn. Anseeuw: “Ons geeft het de unieke kans om het ecosysteem te volgen. Zodra een bedrijf zich inschrijft om gebruik te maken van Co.Station, staan onze medewerkers die daar aanwezig zijn – de mensen die actief zijn in de Innovation Hubs – klaar om hen bij te staan. Als onze mensen bepaalde business opportuniteiten zien, dan bekijken we of we eventueel kunnen samenwerken.” Is er naast een overlevingsstrategie nog een andere motivatie voor dit engagement van BNP Paribas Fortis? “Als bank wil je toch de groei van de economie ondersteunen. Er wordt vandaag meer over startups en scale-ups gesproken dan ooit voorheen. Een bank die relevant wil blijven, moet mee zijn schouders onder die nieuwe economie zetten. D.R. Door de vinger aan de pols te houden, leer je interessante bedrijven kennen. Ik zie het als een logische uitbreiding van onze missie. Michaël Anseeuw (BNP Paribas Fortis België) Daarnaast zie je een trend naar meer openheid. Door de vinger aan de pols te houden, leer je interessante bedrijven kennen. Ik zie het als een logische uitbreiding van onze missie.” Volgens dezelfde logica ontwikkelde de groep KBC een netwerk van structuren voor het onthaal en de begeleiding van starters: Start it @KBC. De Brusselse vestiging ervan verhuisde onlangs naar een gloednieuwe ruimte van wel 800 m²! Voorbeelden van innovaties die aan BNP voorbij zouden zijn gegaan, mocht het zich op een eilandje verschanst 36 BECI - Brussel metropool - januari 2018 hebben, zijn Hello Crowd en Gambit Financial Solutions. “Hello Crowd is een crowdfundingplatform dat we twee jaar geleden binnen Hello Bank lanceerden”, vertelt Michaël Anseeuw. “Als je toen alternatieve financiering aan klanten wou aanbieden binnen de traditionele bancaire omgeving, dan sprak je over een project dat maanden of zelfs jaren zou vragen om uitgevoerd te kunnen worden. We besloten om in zee te gaan met een bestaand Frans crowdfundingplatform. Door gebruik te maken van een API technologie (application program interface) integreerden we dat relatief snel in het platform van de bank. Zo’n kans om samen te werken met een gespecialiseerd state-ofthe-art bedrijf moet je met beide handen grijpen. Door de acquisitie van Gambit Financial Solutions haalden we dan weer een specialist robo-advisory (financieel advies met minimale menselijke inmenging) binnen die véél verder staat dan een generalist die deze service in zijn al goed gevulde portefeuille zou meenemen.” Méér dan een melkkoe Naast de rechtstreekse investeringen in kleine bedrijven houdt BNP Paribas Fortis ook voeling met de innovatieve stromen door in fondsen te stappen als Imec.Istart Fund, dat dicht bij de universitaire wereld aanleunt, en Fortino Capital, het nieuwe fonds van ex-Telenet-topman Duco Sickinghe, dat zich specifiek richt tot de scale-ups. Anseeuw: “In onze markt zijn die spelers cruciaal. We ondersteunen ze om de doorstart naar het volgende niveau mogelijk te maken. Meestal willen zij zich internationaler manifesteren en krijgen ze zodoende complexere noden waar wij als bank een adequaat antwoord op kunnen geven. Mikken ze op een opstart in pakweg Frankrijk of Italië, dan kunnen wij die dankzij ons internationale netwerk makkelijk faciliteren.” Dit horen wij ook bij KBC: “Brussel is een aantrekkelijke uitvalbasis voor start-ups uit alle continenten. Onze start-upcommunity telt nu al meer dan 40 verschillende nationaliteiten”, zegt Lode Uytterschaut, oprichter van Dat de ecosystemen met de opkomst van het Nieuwe Werken aan een opmars bezig zijn in ons land en dit sinds 2010 zelfs aan een vrij spectaculair tempo, bewijst een onderzoek van Finpower. In 2016 ging het aantal business en coworking centers voorbij de kaap van 300, wat een groei betekende van 25%. Het aandeel van deze ‘service office centers’ in de totale markt van kantoorgebouwen is dat jaar gestegen van 1,6 naar 2%. Ten opzichte van Groot-Brittannië en Nederland loopt België nog achterop, want in die landen spreken we over een aandeel van 3 tot 5%. In Londen betreft 25% van de nieuwe kantoorgebouwen ecosystemen, in New York loopt dat percentage zelfs op tot 33. De omzet van de business en coworking centers klom in 2016 tot meer dan 100 miljoen euro. De rentabiliteit laat wel nog te wensen over door de hoge opstartkosten van nieuwe ecosystemen. De centers die de kinderschoenen al een tijdje zijn ontgroeid, laten evenwel een rentabiliteit van 3 tot 5% optekenen. Pas vanaf een grootte van 2.000 m² blijken ecosystemen rendabel.

TOPIC Start it @KBC. “We zijn sinds kort lid van GAN (Global Accelerator Network), een club van topacceleratoren uit de hele wereld. Daardoor kunnen we onze start-ups extra voordelen bieden en hun bv. toelaten gratis nieuwe, internationale markten te verkennen.” D.R. Volgens Edouard Cambier zorgt de open innovatie van ecosystemen Binnen vijf à tien jaar is de piramidale bedrijfsstructuur vervangen door een ‘moleculaire’ organisatie Édouard Cambier ervoor dat gevestigde bedrijven het traditionele concurrentiële denken stilaan bij het grof huisvuil zetten. “Voor digital natives is het evident om in een ecosysteem te werken. Ik zie dat bij mijn twee zonen: zij dromen niet van een huis en een BMW. Hun droom is om deel uit te kunnen maken van een ecosysteem als het Plug and Play Tech Center in Silicon Valley of Station F in Parijs. Onze wereld is zo complex geworden en de technologie evolueert zo snel dat je je niet meer op jezelf kan terugplooien. Zonder netwerk sta je nergens. Vroeger kwamen bedrijven natuurlijk ook al bij elkaar in een business club, maar dat waren maandelijkse ontmoetingen, terwijl een ecosysteem non-stop functioneert.” Door het intense contact beïnvloeden kleine en grote bedrijven elkaar, in de twee richtingen. Cambier: “Grosso modo kun je zeggen: grote ‘boîtes’ hebben geld en structuur, de kleintjes hebben de ideeën en het dynamisme. Startups zien gevestigde ondernemingen soms als een melkkoe, maar ze hebben méér te bieden dan enkel financiële middelen. Ik denk aan langetermijndenken, industrialisatie, processen… Wél gebruiken ze nog te veel oude technieken en een achterhaalde top-down aanpak. Startups zijn vlakker en communiceren veel directer. Mijn vennoot Tanguy Peers, ex-nummer twee van eBay, woont in San Francisco. De manier van werken is daar toch anders. De gemiddelde leeftijd van de CEO’s is er 42. Ze zijn jonger én innovatiever. Dat de grote bedrijven hier dat voorbeeld volgen, is slechts een kwestie van tijd. Binnen vijf à tien jaar is de piramidale bedrijfsstructuur verdwenen. De moleculaire organisatie wordt de toekomst.” Liever speedboat dan tanker “Wij blijven als KMO liever bewust klein, beducht voor de overhead. Wij zijn liever een speedboat die snel naar het punt gaat waar ons bedrijf en onze klanten naartoe willen dan een logge en trage tanker die door de vele procedures niet vlot kan reageren op onverwachte gebeurtenissen.” Aan het woord is Suyin Aerts, die samen met haar partner Dan Vandevoorde het bedrijf X-treme Creations leidt (al bijna 25 jaar leverancier van opblaasbare communicatiemiddelen zoals reclamebogen op wielerwedstrijden en podia voor het festival Tomorrowland). “Ik zie startups in ons land vaak in de val trappen. Ze worden gepusht om te groeien. De indruk wordt gewekt dat je steeds groter moet worden. Volgens mij is het meest essentiële je eigen passie als bedrijfsleider én die van je medewerkers te blijven volgen. Als je onderweg moet vaststellen dat je achterban niet meer mee is, dan zit je in de problemen. Of je nu een groot of een klein bedrijf bent: het draait altijd om de mensen. Bedrijfsleiders nemen weleens beslissingen zonder overleg. Dan moet je niet schrikken als je op medewerkers botst die zich weigerachtig en rebels opstellen, omdat ze niet gehoord zijn.” Als deelnemer en sinds enige tijd ook als meter, is Suyin Aerts al jaren betrokken bij het project Plato van Voka, waar vertegenwoordigers van zowel grote als kleine bedrijven op geregelde basis in verschillende groepen de koppen bij elkaar steken. Plato kan je ook als een soort ecosysteem beschouwen, is zij van mening. “Het biedt de ideale combinatie van netwerking en opleiding. De deelnemers leren elkaar en ieders business grondig kennen – wat niet zelden tot symbioses leidt – maar inhoudelijk brengt het ook heel wat op, door de confrontatie met inspirerende verhalen van anderen. Je wordt gedwongen om even de handrem op te zetten en strategisch na te denken. Waar ben je mee bezig? Waar sta je?” Het ontstaan van ecosystemen bevorderen en tegelijk een omgeD.R. Ik zie startups vaak in de val trappen. Ze worden gepusht om te groeien. Volgens mij is het meest essentiële je eigen passie te blijven volgen. Suyin Aerts (X-treme Creations) ving scheppen waarin de starter in symbiose zal kunnen samenwerken met de grote onderneming: ook dit is de taak van een organisatie als Beci, via het aanknopen van relaties en begeleiding. ● BECI - Brussel metropool - januari 2018 37

FOCUS FOCUS 2018 De politieke barometer: mobiliteit, mobiliteit, mobiliteit… en reinheid! Meer dan ooit geldt mobiliteit als de voornaamste zorg voor de deelnemers aan de opiniepeiling. Steeds meer mensen beschouwen dit als dé absolute prioriteit. Ook de reinheid treedt spectaculair op de voorgrond in onze halfjaarlijkse barometer1 wensen die ondernemers aan de Brusselse regering richten. , tussen de andere Vincent Delannoy 1. Onze politici: zwakke scores in Brussel Geef een cijfer tussen 1 en 5 aan hoe efficiënt u de ministers vindt inzake de economische ontwikkeling van het BHG 3,5 3,0 Didier Gosuin Guy Vanhengel 2,5 Céline Fremault Cécile Jodogne Rudy Vervoort Bianca Debaets 2,0 Fadila Laanan Pascal Smet 1,5 nov. 2014 jul. 2015 nov. 2015 juni 2016 nov. 2016 juni 2017 dec. 2017 Welke zijn de voornaamste trends in onze politieke barometer? Vergeleken met vorig jaar, krijgen alle vrouwen binnen de regering een gevoelig betere beoordeling. De enige uitzondering is Fadila Laanan (1,69), die op de laatste plaats van de rangschikking belandt. Staatssecretaris belast met Buitenlandse Handel Cécile Jodogne (2,59) verschijnt nu op de derde plaats, na Guy Vanhengel (Budget en financiën, 2,86) en Didier Gosuin (Economie en Werk, 2,72). De gesorteerde afvalzakken die allemaal in de verbrandingsoven eindigden, hebben blijkbaar sporen achtergelaten. Algemeen vertoont de barometer eveneens een sterk stijgende bezorgdheid wat betreft de openbare reinheid, naast een haast paroxistische obsessie met al wat met mobiliteit te maken heeft. Wat is uw graad van vertrouwen in het vermogen van de Brusselse regering om de huidige problemen op te lossen? 1% 3% 11% 35% 13% Totaal vertouwen Licht vertrouwen Neutraal Weinig vertrouwen Geen vertrouwen 40% 20% 34% 28% 15% Totaal vertrouwen Licht vertrouwen Neutraal Weinig vertrouwen Geen vertrouwen 1.2 Wat is uw graad van vertrouwen in de federale regering voor haar aanpak van de huidige problemen? De argwaan van ondernemers ten aanzien van de regeringen blijft torenhoog: 75% t.a.v. de Brusselse regering en 48% t.a.v. de federale regering. Het aandeel van de respondenten die vertrouwen hebben in de Brusselse regering (12%) blijft stabiel, maar de federale regering krijgt er 4% bij en bereikt 37%. 1 Een online enquête die plaatsvond tussen 23 november en 4 december 2017 onder de leden en sympathisanten van Beci. 476 antwoorden. 38 BECI - Brussel metropool - januari 2018

FOCUS 2. De gewestelijke spelers Impulse (BAO) Brussel Invest & Export VDAB MIVB Actiris Bruxelles Formation Citydev (GOMB) Innoviris Finance.brussels (GIMB) Leefmilieu Brussel (BIM) Brussel Mobiliteit 3,05 3,00 2,90 2,76 2,73 2,73 2,73 2,67 2,60 2,56 1,80 ➚ ➚ = ➘ ➘ = ➚ NEW ➚ ➘ ➘ De rangschikking is sinds de vorige editie nauwelijks veranderd, maar de spreiding neemt toe. Bovenaan het klassement verbeteren BAO en BI&E hun score, terwijl onderaan, Brussel Mobiliteit nog achteruit gaat. Innoviris verschijnt voor het eerst in deze barometer, op de achtste plaats. Actiris en de MIVB presteren minder goed dan vorig jaar. De steeds terugkerende mobiliteitsproblemen en het beheer van de werven hebben ontegensprekelijk een negatieve impact op de perceptie van Brussel Mobiliteit. De goede resultaten van het BAO en BI&E zijn waarschijnlijk te danken aan de huidige hervorming en een beter dienstenaanbod. Voor de achteruitgang van Actiris hebben we niet meteen een uitleg. Heeft dit te maken met een Activa campagne die de klemtoon legde op de vermindering van de loonkost eerder dan op de troeven van de werkzoekende? Ook voor de daling van de score van de MIVB hebben geen andere uitleg dan veronderstellingen. Is die veroorzaakt door het moeilijke verkeer bovengronds of door de eerste stappen en investeringen voor metrolijn 3? 3. De gewestelijke prioriteiten: mobiliteit, reinheid, vereenvoudiging We stellen aanzienlijke trendverschuivingen vast. De mobiliteit die al topscores behaalde met 65,5%, is ondertussen gestegen naar een nieuwe record: 72,7%. Het thema reinheid stijgt opvallend en bereikt de tweede plaats met 27,5%, terwijl de derde plaats nog steeds toekomt aan de vereenvoudiging van de administratieve procedures, met 25,2% (vergeleken met 33,7% voordien). Verderop in de bezorgdheidsredenen van onze respondenten vinden we het imago van Brussel als business center (gestegen naar 24,5%). De verlichting van de gewestelijke en gemeentelijke fiscaliteit komt bij ongeveer één respondent op vier tijd aan bod (24,1%), vergeleken met één op drie (34,1%) voordien. Veiligheid verhoogt zijn score tot 21,6% en steun bij investeringen behaalt 16,9%. Het recordresultaat van de mobiliteit is hoogstwaarschijnlijk het gevolg van de onopgeloste problemen en de onbekwaamheid om die op een bevredigende manier weg te werken. Het bijzonder incoherent beheer van de werven, dat regelmatig het nieuws haalde, heeft het fenomeen nog versterkt. De daling van de belastingdruk, als wens van de ondernemers, moeten we waarschijnlijk interpreteren in het raam van de daling van de vennootschapsbelasting en andere maatregelen ter verlichting van de fiscale druk op de ondernemingen, terwijl een andere urgentie in Brussel de kop opsteekt: de openbare reinheid. Misschien heeft ook het nieuws een impact op de resultaten: denk maar aan de audit van de rekeningen van Net Brussel door het Rekenhof, de verbranding van gesorteerde afvalzakken, de vuile indruk van de voetgangerszone in centrum Brussel e.a. BECI - Brussel metropool - januari 2018 39 Hulp bij investeringen Veiligheid Verlaging van de regionale en lokale fiscaliteit Imago van Brussel als handelscentrum Vereenvoudiging van de administratieve procedures Netheid Mobiliteit

FOCUS 4. Mobiliteit: de barometer slaat op hol! Hoe beoordeelt u het mobiliteitsbeleid van de Brusselse regering? 2% 8% 22% 68% Zeer bevredigend Bevredigend Niet echt bevredigend Helemaal niet bevredigend Ja, de situatie is verbeterd Neen, de situatie is onveranderd 87% Neen, de situatie is verslechterd Is de mobiliteit in en rond Brussel t.o.v. 2016 in 2017 verbeterd? 1% 2% 10% Geen mening Hoe beoordeelt u het federale mobiliteitsbeleid? 0% 12% Zeer bevredigend Bevredigend 48% 40% Niet echt bevredigend Helemaal niet bevredigend Op een bepaald moment dachten we zelfs dat wij ons in de berekening had vergist. Toch niet: de indicatoren worden vuurrood en vertonen indrukwekkende afwijkingen ten opzichte van de vorige barometer. ➜ 67,88% van de respondenten is totaal misnoegd met het gewestelijke beleid inzake mobiliteit in Brussel: 10% meer dan in juli 2017 (57,34%). ➜ 48,29% van de respondenten is totaal ontevreden met het federale mobiliteitsbeleid (vergeleken met ‘slechts’ 41,14% in juli 2017). ➜ 87,02% van de respondenten oordeelt dat het verkeer binnen en rond Brussel ten opzichte van 2016 is verergerd. In juli 2017 was 76,58% van de respondenten deze mening toegedaan. Ook hier stellen we een verhoging van ongeveer 10% vast. ➜ 70,02% van de respondenten beweert totaal ontevreden te zijn met de manier waarop het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de werkzaamheden coördineert. Om de mobiliteit in en rond Brussel te verbeteren, beschouwt u de invoering van een intelligente kilometerheffing als 13% Een interessant idee 46% 41% Een onaanvaardbaar idee Ik weet het niet 70% 16% 8% Zeer bevredigend Bevredigend Zonder mening Niet echt bevredigend Helemaal niet bevredigend Welke zijn, in de gemeente waar u werkt, de domeinen die prioritair aan verbetering toe zijn? Fiscaal kader Relaties met de gemeentediensten (vergunningen enz.) Andere Organisatie van de werven Parkeergelegenheid Veiligheid Mobiliteit Reinheid 0 5 10 15 20 25 30 35 ➜ 33,80% van de bevraagde personen oordeelt bovendien dat de mobiliteit de hoofdprioriteit moet zijn in de gemeente waar ze werkzaam zijn. ● Hoe beoordeelt u het beheer van de werven door het BHG? 3% 3% 40 BECI - Brussel metropool - januari 2018

FOCUS 2018 Wat mogen we in 2018 van de Brusselse economie verwachten? Deze vraag stelden wij aan een aantal sectoren bij de aanvang van het nieuwe jaar. Meer bepaald wilden wij weten welke kansen elke sector in Brussel zou kunnen grijpen. Wij polsten naar risico’s en gevaren. En ook naar eventuele aanbevelingen. De bedrijfswereld maakt zich zorgen om onderwerpen als toerisme, de digitalisering van de economie, onderwijs en vorming, rekrutering, steun aan de industrie, mobiliteit, de voetgangerszone, robotisering, noem maar op. Vincent Delannoy Technologie en vorming René Konings, van Agoria, beschouwt de digitalisering van de economie als de weg naar verdere groei voor onze technologische ondernemingen. Digitalisering doet nieuwe diensten, producten en banen ontstaan. Dit beaamt Charles Petit, bij Comeos: hij stelt dat robotisering de ondernemingen – met inbegrip van de commerciële bedrijven – de toekomst instuwt: “Het werk in ondernemingen zal nieuwe profielen vereisen.” Hij pleit dan ook voor een aangepaste vorming: “Brussel moet zijn jeugd opleiden om de nieuwe uitdagingen aan te kunnen – en om technologische ondernemingen naar hier te lokken.” Ook hier zit Agoria op dezelfde golflengte en duidt de organisatie op het tekort aan voldoende technologisch opgeleide werkkrachten als de voornaamste hindernis voor groeikansen. “We moeten zowel in infrastructuur als in mensen investeren”, stelt René Konings. “De infrastructuur van de toekomst is zuiver technologisch. Daarom is de ontplooiing van het 5G-netwerk een absolute noodzaak. Het is trouwens 100 keer sneller dan de huidige 4G. Wegens een te strenge wetgeving is dit momenteel in Brussel nog niet mogelijk. Nochtans hebben we een sterke behoefte aan technologie en aan een krachtiger netwerk als wij willen doorgroeien naar een smart city met het Internet of Things, een intelligent beheer van het verkeer, autonome wagens, veiligheid en andere intelligente toepassingen voor overheid, onderneming en gezin. De vorming van Brusselaars, met een specifieke klemtoon op digitale en technologische vaardigheden, effent de weg naar het succes en naar een bredere tewerkstelling van de Brusselaars.” Rekruteren loopt niet van een leien dakje Federgon beschouwt de schaarste aan kandidaten op de Brusselse arbeidsmarkt tegelijk als een bedreiging en een kans. “Het wordt hoe langer hoe moeilijker om goede kandidaten te vinden”, meent Arnaud Le Grelle, “maar dankzij de deskundigheid van HR specialisten, hun inzicht in de arbeidsmarkt en hun vaardigheden in sourcing en rekruteringstechnieken, slagen zij erin aan de vraag van de ondernemingen te voldoen. En vanuit het standpunt van de kandidaten zijn onze ondernemingen ideaal geplaatst om hun troeven te valoriseren en hen te begeleiden in het beheer van hun carrière.” René Konings (Agoria) De vorming van Brusselaars, met een specifieke klemtoon op digitale en technologische vaardigheden, effent de weg naar het succes en naar een bredere tewerkstelling van de Brusselaars. René Konings (Agoria) BECI - Brussel metropool - januari 2018 41 D.R. © Thinsktock

FOCUS Een plan voor de industrie Fevia vraagt dat de Brusselse regering een volwaardig plan zou invoeren voor de Brusselse industrie. “Een project op papier volstaat niet”, aldus Guy Gallet. “We hebben werkelijke toekomstuitzichten nodig voor de Brusselse ondernemingen uit de voedingssector. Het is ook belangrijk dat industriële bedrijven zich hier welkom en gevraagd voelen. Het behoud van industrie in Brussel is verder van belang om banen te bieden voor technische beroepen en laaggeschoolde werkkrachten. Brussel beschikt ontegensprekelijk over een aantal troeven als zijn centrale ligging en zijn uitstraling. Een aantal hindernissen moet echter worden weggewerkt om zulke troeven uit te spelen.” Handel en toerisme Op dit vlak zal 2018 vooral het jaar zijn van het toerisme tussen de EU en China, volgens een overeenkomst die door beide werelddelen werd ondertekend, weet Rodolphe Van Weyenbergh, van de Brussels Hotels Association. “China blijft een van de sterkst groeiende markten in Brussel, in België en in Europa. Het initiatief geldt ook als een aanmoediging om snel vooruitgang te boeken in een vlottere uitreiking van visums en betere vliegtuigverbindingen tussen de EU en China.” Charles Petit (Comeos) Het is hoog tijd dat Brussel weer positief overkomt in de media en bij de toeristen. Brussel moet worden aangezien als een dynamische stad wat betreft cultuur, zakendoen en handel. Charles Petit (Comeos) “Het jaar 2018 zal zich ook kenmerken door zijn dynamisch beleid inzake musea en evenementen in de hoofdstad”, zegt Rodolphe Van Weyenbergh, die een paar voorbeelden geeft: “De eerste grote tentoonstelling in samenwerking met het Centre Pompidou in de voormalige Citroën garage, in afwachting van het nieuwe museum voor moderne en hedendaagse kunst. De heropening van het Koninklijk Museum voor Afrika, na drie jaar renovatie en de verdubbeling van de oppervlakte. De aanvang van de verbouwing van het beursgebouw tot de Beer Temple, die in 2020 zijn deuren zou moeten openen en daarna jaarlijks nagenoeg 400.000 bezoekers verwacht. De 60e verjaardag van het Atomium. De ontwikkeling van het Neo project…” En dan hebben we het nog niet gehad over de opwaardering van het stadscentrum, die Charles Petit van Comeos aanhaalt: “Wij beschouwen de opfrissing van het stadscentrum, 42 BECI - Brussel metropool - januari 2018 met inbegrip van de aanleg van de voetgangerszone, als een kans voor de handel. Het autoloze centrum moet dienen voor fun-shopping, waarbij culturele, commerciële en catering-activiteiten elkaar aanvullen en versterken. Deze voetgangerszone moet absoluut in 2018 klaar zijn.” Maar er is meer. De vertegenwoordiger van Comeos vindt dat “het hoog tijd wordt dat Brussel weer positief overkomt in de media en bij de toeristen. Brussel moet worden aangezien als een dynamische stad wat betreft cultuur, zakendoen en handel.” Gevaren en bedreigingen Kansen genoeg in 2018, maar ook een aantal risico’s, gevaren en struikelblokken. Comeos, de federatie van handel en diensten, oordeelt dat het beheer van de mobiliteit een groot risico blijft. “De burgers hebben geen vertrouwen meer in de capaciteit van de gewestelijke en federale regeringen om het vraagstuk van de toegang tot Brussel op te lossen. De Brusselse regering moet snel op meerdere vlakken optreden: een verbeterde efficiëntie van het openbaar vervoer, de overgang naar een systeem van belasting van privé voertuigen volgens het principe van ‘wie gebruikt, betaalt’, en ten slotte de ontplooiing van een actieplan samen met de andere twee gewesten om pendelaars en consumenten toe te laten gemakkelijker de hoofdstad te bereiken en er vlotter te parkeren.” De stroeve mobiliteit tracht Federgon, de federatie van de HR dienstverleners, op te vangen door zelf gemeenschappelijke mobiliteitssystemen te organiseren voor de meer kwetsbare arbeidskrachten. Dit gebeurt met behulp van fietsen, brommers en bussen. Arnaud Le Grelle: “Onze sector wordt niet alleen erkend als een van de grote organisatoren van de beroepsmobiliteit, maar ook van de fysische mobiliteit, wanneer die ontbreekt.” Guy Gallet (Fevia) Het is belangrijk dat industriële bedrijven zich hier welkom en gevraagd voelen. Guy Gallet (Fevia) Rodolphe Van Weyenbergh heeft het eerder gemunt op de werkgeversbijdragen, die tot de hoogste in Europa behoren en nog steeds de winstgevendheid van de Horecasector in het gedrang brengen. “De sector stelt veel mensen tewerk en kan in geen geval zulke zware werkgeverslasten verdragen. Het is daarom geen wonder dat deze sector gebukt gaat onder een record aantal faillissementen, voornamelijk in Brussel. Om de economische activiteit in de Horeca te behouden en te ontwikkelen, moet eerst en vooral het probleem van de werkgeverslasten worden geregeld. Dit is D.R. D.R.

FOCUS een prioriteit, want de sector is een van de weinige die aan talrijke jonge Brusselaars een baan kan bieden.” Fevia, de federatie van de voedingsindustrie, onderstreept anderzijds de zeer zware druk die zij in Brussel ondergaat: gebrek aan ruimte voor de ontwikkeling van productieactiviteiten wegens de concurrentie met andere bestemmingen van de beschikbare oppervlakten Rodolphe Van Weyenbergh (Brussels Hotel Association) Om de economische activiteit te behouden en te ontwikkelen, moet het probleem van de werkgeverslasten worden geregeld in de Horeca, een van de weinige sectoren die aan talrijke jonge Brusselaars een baan kan bieden. Rodolphe Van Weyenbergh (Brussels Hotel Association) (huisvesting, diensten enz.); hogere productiekosten dan in de andere Gewesten, voornamelijk veroorzaakt door de taks op kantooroppervlakten, de kilometerheffing en het uitblijven van een energieverdrag; de moeizame mobiliteit en de duurdere logistiek, vergeleken met de andere gewesten; het gebrek aan geschoold personeel en de ingewikkelde structuur van de Brusselse overheidsinstellingen. Guy Gallet, van Fevia, verduidelijkt: “Naast deze elementen die de ontwikkeling van de voedingsindustrie in Brussel afremmen, klagen we ook het beleid inzake verpakkingsafval aan: het vormt een ware dreiging voor de bedrijven in onze sector. De kosten riskeren pijlsnel te stijgen als een systeem van leeggoed wordt ingevoerd voor drankverpakkingen bestemd voor eenmalig gebruik. Via Fost plus zal de voedingsindustrie investeren in een bredere ophaal van plasticverpakkingen, wat het sorteren van afval in Brussel zal vergemakkelijken. Dit ambitieuze project wordt echter alleen een succes als alle stakeholders er op een constructieve manier toe bijdragen.” Aanbevelingen Welke maatregelen zouden de sectoren aanbevelen voor de ontwikkeling van hun activiteiten in Brussel in 2018? Dit zijn enkele voorstellen. De BHA pleit voor een radicale aanpak van de Brusselse stations (en vooral Brussel Zuid) als onthaalplaatsen voor bezoekers. Er moet namelijk dringend opnieuw worden geïnvesteerd in deze sites, waar nationale en internationale reizigers toestromen, en in de omgeving. “Welk eerste en laatste beeld willen wij aan onze bezoekers meegeven?”, vraagt Rodolphe Van Weyenbergh. De federatie voor handel en diensten pleit voor een meer doordachte mobiliteit in coördinatie met de drie gewesten. Ook het behoud van middelgrote en grote ondernemingen in Brussel beschouwt ze als een belangrijke uitdaging, want zulke organisaties hebben de neiging naar de rand te migreren. “Vandaag wordt veel gedaan voor de starters. Op zich zeer positief”, zegt Charles Petit, “maar laten we niet vergeten dat grote ondernemingen veel tewerkstelling bieden en noodzakelijk zijn om onze hoofdstad in leven te houden.” De beroepsvereniging van de vastgoedsector klaagt de ongunstige fiscale behandeling van nieuwbouw aan, terwijl er precies een grote nood bestaat aan de netto creatie van woningen. De vereniging vraagt een betere samenwerking tussen overheid en privé, zeker in Brussel. De federatie van de HR dienstverleners Federgon pleit voor aanpassingen in de reglementering. “Ook uitzendopdrachten verdienen toegang te krijgen tot steunmaatregelen. Het is een kwestie van rechtvaardigheid, gelet op het belang van de sector voor de tewerkstelling. De steun zou dus niet langer moeten worden beperkt tot arbeidscontracten van meer dan zes maanden”, verklaart Arnaud Le Grelle. De andere wensen betreffen de erkenning van het gebruik van uitzendkrachten in de overheidssector, een breder beroep van de overheidsstructuren op projectoproepen en het inschakelen van het principe van same level playing field om elke vorm van oneerlijke concurrentie tussen overheid, nonprofit en commerciële markt een halt toe te roepen. Fevia beklemtoont van zijn kant de dringende nood aan de ontwikkeling en de toepassing van een werkelijk industrieel plan in Brussel. De verwachtingen van de voedingsindustrie omvatten talrijke aspecten die in feite neerkomen op een behoefte aan steun voor de industrie in het Brusselse Gewest. ConArnaud Le Grelle (Federgon) Ook uitzendopdrachten verdienen steunmaatregelen. Het is een kwestie van rechtvaardigheid. Arnaud Le Grelle (Federgon) creet wenst Guy Gallet een samenwerking tussen overheid en privé in vier domeinen: kosten, milieufactoren, snelheid en klantgerichte service en ten slotte milieubewuste duurzaamheid en efficiency. De voedingsindustrie ziet de volgende prioriteiten: een verlaging van de gemeentelijke en gewestelijke belastingen, investeringen in het technisch onderwijs en de meertaligheid, de beschikbaarheid en toegankelijkheid van productiesites, een éénloketssysteem voor de Brusselse ondernemingen uit de voedingssector, een actieplan tegen de verspilling van voeding, een efficiënter beleid inzake verpakkingsafval… Werk aan de winkel! ● BECI - Brussel metropool - januari 2018 43

Welke veranderingen brengt 2018? FOCUS 2018 Geen Nieuwjaar zonder nieuwigheden. Goed zo, maar wat staat ons te wachten op het gebied van wetgeving, fiscaliteit en milieu? Op welke verschuivingen bereidt u best de dagelijkse organisatie van uw onderneming voor? En wat verandert er voor de werknemers? Hierna leest u een klein overzicht van de grote omwentelingen, dit jaar. Gaëlle Hoogsteyn De wetgeving Na de akkoorden die de regering Michel tijdens de afgelopen zomer sloot, staat het vandaag als een paal boven water dat meerdere wetten een herziening tegemoet gaan. Het is hierbij de bedoeling om deze wetteksten beter af te stemmen op de werkelijkheid van onze samenleving en efficiënter in te spelen op de behoeften. Ruitijd voor het BWRO Het Brusselse Gewest zet zijn tanden in een ambitieuze hervorming van al wat te maken heeft met ruimtelijke ordening. Hierbij horen onder meer de planning, de procedures voor stedenbouwkundige vergunningen, milieuvergunningen, impactbeoordelingen, erfgoed enz. Ook hier is er sprake van vereenvoudiging, dan wel van de stedenbouwkundige reglementering. Een flinke opdracht, die tegelijk beter moet inspelen op de verwachtingen van de sector, de burgers en de professionals, zonder in te druisen tegen de jurisprudentie van de Raad van State en de Europese richtlijnen. De krachtlijnen voor het Brusselse Wetboek van de Ruimtelijke Ordening (BWRO) voorzien onder andere een vereenvoudiging van het planningsproces en van de behandeling van de stedenbouwkundige vergunningsaanvragen, naast een versoepeling van de gemeentelijke ordeningsmethoden, een rationeler beheer van gemengde projecten en een nieuwe procedure voor erfgoedclassificatie. 44 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Een nieuw vennootschapsrecht Op aanbeveling van minister van Justitie Koen Geens keurde de ministerraad een voorontwerp goed voor een diepgaande herziening van het Belgisch vennootschapsrecht. De hervorming zou drie krachtlijnen volgen: 1. Een grootschalige vereenvoudiging. Ze berust onder meer op de afschaffing van het onderscheid tussen burgerrechtelijke en commerciële handelingen, op de integratie van het vennootschapsrecht en het verenigingsrecht in een enkel wetboek, en op de beperking van het aantal strafrechtelijke bepalingen. 2. Meer soepelheid. Er wordt weliswaar gelet op de belangen van derden, onder wie de schuldeisers. 3. Nieuwe regels om het hoofd te bieden aan de ontwikkelingen en nieuwe trends in Europa. Denk maar aan ‘mobielere’ vennootschappen. De Raad van State dient zich echter nog over dit project uit te spreken. © Reporters © Thinsktock

FOCUS De samenwerkingseconomie in uw belastingaangifte Ook dit jaar verschijnen er nieuwe vakjes in uw belastingaangifte. Die hebben te maken met de samenwerkingseconomie, die momenteel in volle opkomst is. Steeds meer particulieren zetten de stap. Om deze mensen een fiscaal voordelig stelsel te garanderen, kunnen de elektronische platformen sinds verleden jaar een erkenning aanvragen. Het nieuwe fiscale stelsel heeft uitsluitend betrekking op de inkomsten die werden uitbetaald door platformen vanaf de datum van hun erkenning – ten vroegste in 2017. Concreet zullen mensen die inkomsten verkrijgen via een erkend platform, dit voor de eerste keer moeten aangeven onder de geschikte rubriek van hun aangifte voor het belastingjaar 2018 (inkomsten van het jaar 2017). Fiscaliteit en financiën 2018 wordt een woelig fiscaal jaar. In het kielzog van de tax shift maatregelen zorgen talrijke veranderingen voor turbulentie. De KMO’s komen voor het voetlicht te staan. Tax shift, fase 2 Minder belastingen voor KMO’s en meer voor multinationals? Twee jaar geleden kondigde de regering een fiscale verschuiving (tax shift) aan, met de bedoeling de lasten op arbeid te verlagen en de koopkracht te verbeteren. In dit opzicht werd al in 2016 een reeks maatregelen goedgekeurd, waaronder een vermindering van de werkgeverslasten, de verhoging van de forfaitaire beroepskosten e.a. De invoering van maatregelen zet zich in 2018 voort. Zo verdwijnt bijvoorbeeld de algemene lastenverlaging. Er komen ook extra inspanningen voor de lagere lonen. De basiswerkgeversbijdragen voor werknemers zijn in dit verband op 1 januari van 30 naar 25% teruggevallen. Op die manier genieten werknemers een hoger nettosalaris. De daling zet zich voort om in 2020 de benedengrens van 24,2% te bereiken. Het theoretisch belastingtarief voor vennootschappen daalt van 33,99 naar 29% in 2018, om in 2020 25% te bereiken. Voor KMO’s vermindert het tarief van 24,5 naar 20% op de eerste schrijf van 100.000 €. Ondernemingen zullen dus in België minder belastingen moeten betalen. De maatregel beoogt uiteraard een stijging van de tewerkstelling en van de investeringen. Anderzijds voert de regering een minimumbelastingtarief van 7,5% in voor vennootschappen om het voordeel te beperken van bepaalde ondernemingen die gebruik maken van fiscale niches en andere belastingverlagingen, waardoor ze soms nagenoeg 0% belasting betalen. Bovendien zullen ondernemingen voortaan op slechts 70% van hun winst fiscale aftrekbaarheden kunnen toepassen. De federale regering verzekert een blanco operatie voor het budget door tegelijk de vennootschapsbelasting te verminderen en een minimumbelasting op te leggen. Kredietfaciliteiten voor KMO’s In 2013 zorgde een wet betreffende de financiering van KMO’s voor nieuwe regels gericht op een KMO-vriendelijke kredietomgeving. Deze wet ondergaat nu verbeteringsmaatregelen die binnenkort van kracht worden. De aanvullingen optimaliseren onder andere de precontractuele informatie en de begeleiding van KMO’s, ze bestrijden administratieve logheden bij het toekennen van microkrediet en verduidelijken het gebruik van zekerheden en garanties. Er komt wellicht ook een verhoging van 1 naar 2 miljoen euro van het maximumbedrag van de vergoedingen voor wederbeleggingen. BECI - Brussel metropool - januari 2018 45 © Thinsktock © Thinsktock

FOCUS Dagelijks Voor de bedrijven worden diverse nieuwe reglementeringen van kracht. Het welzijn van werknemers krijgt dit jaar extra aandacht, met onder andere de invoering van een anti-burn-outplan en nieuwe aantrekkelijke loonmaatregelen. Nieuwe verplichtingen inzake gegevensbescherming Sinds 2014 voorziet de wet betreffende het eenheidsstatuut de harmonisering van de vooropzegperiode voor alle werkkrachten, ongeacht hun statuut (arbeider, bediende of huispersoneel). Vanaf 1 januari 2018 wordt de vooropzegperiode in het raam van de begrotingswerkzaamheden herleid tot één week tijdens de eerste drie maanden van de arbeidsovereenkomst. Op die manier wordt een proefperiode van drie maanden feitelijk opnieuw ingevoerd. Deze termijnen zijn van toepassing op alle werkkrachten en op arbeidsovereenkomsten van zowel bepaalde als onbepaalde duur. Een korte vooropzegperiode ter vervanging van de proefperiode De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) treedt in werking op 25 mei 2018. De ontwikkeling van de elektronische handel, van e-governance en van de sociale media vereiste een aanpassing van het bestaande kader om de rechten van de burgers te beschermen en de gegevensverwerkers te sensibiliseren voor hun aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid. De AVG bevestigt de principes van databescherming die in België al van kracht zijn, maar voorziet ook nieuwe rechten en plichten. Voortaan kan de overheid aan elke organisatie vragen een overzicht voor te leggen van alle inkomende en uitgaande datastromen, met aanduiding van de aansprakelijke personen die instaan voor dito verkeer van deze data van en naar de organisatie. KMO’s die regelmatig persoonlijke data verwerken, zullen zich dus moeten aanpassen. Over dit onderwerp werd al veel geschreven en gedebatteerd en toch blijkt uit een enquête van SerdaLab dat 55% van de organisaties niet over accurate informatie beschikt en dat slechts 24% werkelijk beseft wat de impact van de AVG op hun werking zal zijn. Een aandeel in de winst via de winstpremie Sinds 1 januari 2018 maakt de winstpremie deel uit van het loonpakket van Belgische arbeidskrachten. Met deze premie kunnen ondernemingen aan hun werknemers een bonus op de verdeelbare winst uitkeren. Om de maatregel aantrekkelijk te maken, werden gunstige sociale en fiscale voorwaarden voorzien. De nieuwe maatregel bestond al in de wet van 22 mei 2001, die stelsels voorziet om werknemers een aandeel te geven in het kapitaal en de winst van vennootschappen. Deze wet kende echter weinig succes. 46 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Anti-burn-out coaches in de ondernemingen De burn-out geldt als de beroepsziekte van onze eeuw. De langdurige afwezigheden van werkkrachten stegen tussen 2005 en 2015 met 80%. In 2015 werden in België 123.000 gevallen geregistreerd, waarvan één derde wegens mentale ziekte of psychosociale problemen. Om de gezondheid van werknemers te beschermen en psychosociale risico’s te vermijden, dienen ondernemingen vandaag een ‘anti-burn-outplan’ in te voeren. Dit plan berust op twee pijlers: ten eerste de erkenning van het recht van arbeidskrachten om de verbinding te verbreken (het recht om buiten kantooruren geen mails of telefoonoproepen te beantwoorden). Dit is bedoeld om het beroepsleven en de privé levenssfeer duidelijker te scheiden. Ten tweede zullen anti-burn-outcoaches werkkrachten moeten begeleiden die een burn-out ontwikkelen. De coaches zullen bovendien preventief optreden om elke dreiging van beroepsuitputting op te sporen. © Thinsktock © Thinsktock

FOCUS Nieuwe flexi-jobs… ook voor gepensioneerden De regering aanvaardde de uitbreiding van het flexi-jobssysteem. Dankzij deze vorm van tewerkstelling kan een werknemer die minstens vier vijfde werkt, extra inkomsten genieten. Flexi-job werkers maken dus geen deel uit van het vaste personeel van hun tijdige werkgever. Deze werkgever doet een beroep op hen tijdens bijzonder drukke dagen of voor een uitzonderlijke opdracht. Als de flexi-job werker aan alle voorwaarden voldoet, geniet hij een voordelig sociaal en fiscaal stelsel. Nu al is het mogelijk om flexi-jobs te vinden in de horeca, maar ook in andere sectoren, zoals de detailhandel. Ook gepensioneerden mogen voortaan een flexi-job aanvaarden. Dit is goed nieuws voor senioren die soms veel moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Mobiliteit en duurzame ontwikkeling Mobiliteit is en blijft een grote uitdaging voor de regering. Er komen nieuwe maatregelen om de verkeersoverlast in Brussel te bestrijden. Het einde van vervuilende voertuigen? Voor de Brusselaars betekent januari 2018 de invoering van een lage-emissiezone. Sinds 1 januari mogen Euronorm 1 en 0 dieselwagens niet meer in de 19 gemeenten rijden. Dit betreft wagens die vóór 1997 werden geregistreerd. Daarna zal jaarlijks een bijkomende dieselcategorie worden verboden. Intelligente camera’s zullen de voertuigen controleren. Overtreders kunnen tot 350 € boete oplopen. Een van de voornaamste doelstellingen is natuurlijk een betere luchtkwaliteit. Ruil uw wagen in tegen cash Hier werd twee jaar lang over gediscussieerd, maar uiteindelijk keurde de beperkte Ministerraad de mobiliteitsuitkering goed. Hiermee ontvangt de werknemer een bedrag in ruil voor zijn bedrijfswagen. De wagen en alle andere voordelen die ermee gepaard gaan (verzekering, tankkaart, winterbanden enz.) vallen dus weg. Deze uitkering is een vrijwillige keuze. Zowel de werkgever als de werknemer beslissen of ze hiervan gebruikmaken of niet. Bovendien moet het stelsel een ‘blanco-operatie’ zijn voor alle belanghebbenden: de werkgever, de werknemer en de staatskas. De uitkering ter vervanging van de bedrijfswagen wordt berekend in functie van de waarde van het voertuig en met 20% verhoogd indien de werknemer bovendien over een tankkaart beschikt. Het project werd doorgestuurd naar de Raad van State en zou in de loop van 2018 van kracht moeten worden. Fiscaal minder aantrekkelijke bedrijfsvoertuigen Vanaf 2020 sleutelt de werkgever serieus aan de aftrekbaarheid van de wagen- en brandstofkosten. De fiscale aftrekbaarheid en het voordeel van enigerlei aard zullen wat betreft bedrijfswagens aan nieuwe regels moeten voldoen. Deze specifieke fiscaliteit blijft sterk verbonden met het niveau van CO2 uitstoot, maar zal op een meer lineaire manier worden opgevat. Op het huidige bedrijfsvoertuigenpark zou de gemiddelde aftrekbaarheid moeten terugvallen van ongeveer 78% tot ongeveer 65%. Ook hybride voertuigen zijn hierbij vanaf 1 januari betrokken. Tot voor kort waren hybride wagens tussen 50 en 100% fiscaal aftrekbaar, en zelfs 120% in het geval van volledig elektrische wagens. Deze percentages ondergaan nu een neerwaartse herziening in functie van de CO2 uitstoot. De daling is soms aanzienlijk: een ‘valse hybride’ wordt trouwens voortaan even zwaar belast als een voertuig zonder oplaadbare batterij. De fiscale hervorming bepaalt nu een ratio tussen gewicht en vermogen van de batterij om een onderscheid te maken tussen ‘valse’ en ‘echte’ hybride voertuigen. Dit zal een invloed hebben op de aftrekbaarheid en, voor de eindgebruiker, op het voordeel van alle aard en bijgevolg ook op de ingehouden bijdrage dat op zijn loonbriefje verschijnt. BECI - Brussel metropool - januari 2018 47 © Thinsktock © Thinsktock © Thinsktock

DYNAMIEK ONDERNEMINGSRECHT Weg met de handelaar. Lang leve de onderneming! De nieuwe wet van 11 augustus 2017 over de insolventie van ondernemingen werd in het Wetboek van economisch recht opgenomen. Deze wet, met inwerkingtreding op 1 mei 2018, is bedoeld om de wetgeving betreffende de insolventie van ondernemingen coherenter en begrijpelijker te maken. Maar wat wordt nu eigenlijk onder het begrip ‘onderneming’ verstaan? H et insolventierecht werd lange tijd bepaald door het begrip ‘handelaar’, gedefinieerd als een persoon die commerciële handelingen verricht en zijn of haar gebruikelijke beroep met winstoogmerk uitoefent. Een van de belangrijkste wijzigingen in de nieuwe wet is de uitbreiding van het toepassingsgebied. De insolventiewetgeving heeft niet langer enkel betrekking op ‘kooplieden’, maar op alle ondernemingen, om zo beter aan te sluiten bij hun economische realiteit. Het is hierbij de bedoeling om zoveel mogelijk mensen te laten gebruikmaken van de mogelijkheden van een gerechtelijke reorganisatie of van een vereffening in de vorm van een faillissement. Wat is een onderneming? Het Wetboek van economisch recht geeft een eigen definitie van de onderneming. Ze omvat vier mogelijkheden. In de eerste plaats iedere natuurlijke persoon die een beroepsactiviteit als zelfstandige uitoefent. In de tweede plaats elke rechtspersoon, met uitzondering van publiekrechtelijke rechtspersonen. Ten derde: elke andere organisatie zonder rechtspersoonlijkheid, met uitzondering van organisaties zonder winstoogmerk. En tot slot de titularissen van gereglementeerde vrije beroepen. Verenigingen en stichtingen worden nu dan ook als ondernemingen beschouwd, net als de landbouwers en vrije beroepen. Voor deze laatste groep moeten we echter het volgende opmerken: wanneer de titularissen van vrije beroepen door een insolventieprocedure worden getroffen, zullen zij aan specifieke regels onderworpen zijn, onder andere om hun specifiek beroepsgeheim te beschermen. De vrije beroepen omvatten boekhouders, bedrijfsrevisoren, fiscale raadgevers, architecten, immobiliënmakelaars, advocaten, notarissen, artsen, tandartsen, kinesitherapeuten, dierenartsen en apothekers. Ten slotte is het begrip onderneming van toepassing op organisaties zonder rechtspersoonlijkheid. Zo vallen bijvoorbeeld feitelijke vennootschappen (wanneer twee of meer natuurlijke of rechtspersonen zich onderling als partners verhouden, terwijl er geen formaliteiten zijn vervuld voor de oprichting van een vennootschap naar Belgisch recht) en tijdelijke vennootschappen (vennootschappen waarvan de duur beperkt is in de tijd om één of meer specifieke commerciële activiteiten uit te voeren) onder de definitie van een onderneming. 48 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Een ondernemingsrechtbank De vervanging van de notie van koophandel door het begrip onderneming zal ook gevolgen hebben voor de rechtbank van koophandel, die nu de naam ondernemingsrechtbank zal krijgen. Rechters in handelszaken (die geen beroepsrechters zijn en deel uitmaken van het bedrijfsleven) zullen ook mogen behoren tot alle nieuwe beroepen die in de nieuwe notie van onderneming kaderen, en niet langer enkel tot de categorie van de handelaren behoren. Als conclusie moet worden benadrukt dat het voor een groter aantal economische actoren voordelig zal zijn om gebruik te kunnen maken van de bepalingen in de procedures voor gerechtelijke reorganisatie. Die bieden ondernemingen een echte tweede kans en voorkomen dat tijdelijke moeilijkheden tot hun ondergang zouden kunnen leiden. Anderzijds zal dit groter aantal spelers ook onderworpen zijn aan de specifieke bepalingen die van toepassing zijn op faillissementen. Hoewel het faillissement op aangifte op zich geen probleem vormt – aangezien het om een vrijwillige stap gaat – zullen dagvaardingen tot faillietverklaring van schuldeisers om de onderneming ‘onder druk’ te zetten voortaan in des te meer sectoren legio zijn. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig … ● Aan de hand van een artikel van Valérie Vandiest, verschenen op www.lex4u.com.

DYNAMIEK GOOGLE ANALYTICS Hoe goed kent u uw website? Weet u of uw website goed presteert en voldoende verkeer aantrekt? Staat hij goed gerangschikt in de resultaten van zoekmachines? Weet u wie uw website bezoekt? En welke pagina’s de meeste belangstelling wekken? Als u negatief op drie van de vijf vragen antwoordt, dan kent u waarschijnlijk Google Analytics niet – of weet u niet hoe u het gebruikt. Spijtig, want dit tool is gratis. G oogle Analytics is nog onvoldoende bekend in de bedrijfswereld. Het hulpmiddel is nochtans bijzonder nuttig om uw aanwezigheid en uw verkoopcijfers op het web te boosten. Google ontwierp Analytics oorspronkelijk om ondernemingen aan te zetten Google Adwords te gebruiken. Adwords geldt als het advertentienetwerk van Google, waardoor links in de zoekresultaten van de gebruiker in functie van bepaalde zoektermen kunnen worden gesponsord. Google Analytics was dus bedoeld om de nogal sceptische bedrijfswereld te overtuigen van de impact van AdWords campagnes. Met Analytics kunnen bedrijven het verkeer op hun website meten en de bronnen vergelijken: SEO (Search Engine Optimization) ten opzichte van SEA (Search Engine Advertising). In feite een vergelijking tussen klassieke zoekopdrachten aan de hand van trefwoorden en ‘gestimuleerde’ zoekopdrachten via de betalende Adwords campagnes. Analytics laat zich dus aansluiten op uw website om de resultaten van de Adwords campagnes te meten. Bovendien kunt u er een krachtig hulpmiddel van maken om de prestaties van – en de spontane verwijzing naar – uw website te verbeteren. Concreet kunt u met Analytics het profiel van uw bezoekers bepalen (per taal, land, interesses …), nagaan welke (al dan niet betalende) trefwoorden in Google bezoeken aan uw website hebben opgeleverd, uitmaken hoeveel tijd elke bezoeker op elke pagina van uw website doorbrengt, vaststellen welke pagina’s het vaakst worden bezocht, bepalen welke links de meeste kliks opleveren enzovoort. Als u vaststelt dat een pagina meer bezoek krijgt dan een andere, dan is dit te danken aan een bijzonder relevante en interessante inhoud die inspeelt op een behoefte van de internetgebruikers. Het kan ook betekenen dat de pagina correct is gestructureerd en voor SEO (klassieke zoekopdrachten) werd geoptimaliseerd. Dat moet u zelf uitmaken! Er kunnen zich ook twee gevallen voordoen: ofwel tonen de internetgebruikers veel belangstelling voor het product (haal er dan voordeel uit!), ofwel heeft deze pagina een veel rijkere inhoud dan de andere pagina’s van uw website (werk opnieuw aan de inhoud van de andere pagina’s om hun succes te vergroten!) Als u analyseert waar het verkeer vandaan komt, kunt u uitmaken of uw campagnes op andere digitale media efficiënt zijn. En u krijgt ook antwoorden op een aantal vragen: Welk percentage van het verkeer is afkomstig van uw Facebookpagina? Hoeveel bezoeken zijn het gevolg van uw jongste nieuwsbrief? Hoeveel mensen zoeken uw onderneming rechtstreeks via de URL op? Hoeveel tijd hebben de bezoekers die via de jongste Facebook advertentie tot bij u zijn geraakt, op de target page doorgebracht? Als u dus uw account volgens uw behoeften en doelstellingen instelt, kunt u uw campagnes efficiënt meten en uw toekomstige budgetten beter bepalen. En u komt te weten of uw website op een correcte manier werkt; of hij tegen een geringe kost kan worden verbeterd of volledig moet worden herzien; of hij gemakkelijk toegankelijk is voor mobiele apparaten; welke diensten of producten het meest in de smaak vallen (en verder dienen te worden ontwikkeld) en, last but not least, of de e-marketing campagnes resultaten hebben opgeleverd. Wie weet? Misschien ontbreekt u één essentieel gegeven omdat u het verkeer op uw website niet hebt geanalyseerd? Google Analytics schrikt op het eerste gezicht misschien wat af, maar na een grondige kennismaking en een correcte instelling van de parameters zult u met veel plezier de resultaten van uw initiatieven analyseren! ● Sophie Rase, Partner & Marketing Manager, Follow Us (Ace computer Group)) Een stapje verder Google Analytics wordt het thema van een opleiding die op 15 januari doorgaat. Waar? Beci, Louizalaan 500, 1050 Brussels Wanneer? Op 15.01.2018, van 9 tot 12u30 Informatie en inschrijvingen: Émilie Lessire, ele@beci.be – tel. 02 643 78 11 BECI - Brussel metropool - januari 2018 49

DYNAMIEK TRANSITIE Dermot O’Regan: er groeit wat, in Bristol De stad zou de bakermat zijn van de kringloopactiviteit, de plaats waar alles mogelijk is, met name op het gebied van voedsel en de productie van voedselgewassen. Dit is de mening van Dermot O’Regan, een afgestudeerde in milieuwetenschappen die vier jaar geleden in Bristol begon met de productie van microplanten in aquaponie. Johan Debière G row Bristol is een boerderij die in 2015 door Dermot en zijn vriend Peter Whiting het licht zag dankzij een stevige kennis van zaken op het gebied van stedelijke landbouw – vooral verticale boerderijen. In Bristol stuurt deze technologie nu de productie van microkoriander, een kruid dat de lokale inwoners best smaken en dat talrijke restaurants in deze grote stad van zuidwest Engeland op hun menukaart hebben gezet, uiteraard met vermelding van oorsprong. De stad heeft echter een lange weg afgelegd: na een verleden in de tabaksteelt (die werd volledig stopgezet in 2015, toen Bristol rookvrij werd) heeft de stad zwaar te lijden gehad onder de globalisering. Dit dwong vele kleine en middelgrote ondernemingen die actief waren in de agro-voedingssector om de deuren te sluiten, waardoor duizenden werknemers hun baan verloren en tientallen productielocaties verlaten werden. Gelukkig besloot de overheid om zich niet door deze noodlottige situatie te laten meeslepen en zich resoluut voor duurzaamheid in te zetten. Door vastberadenheid en lokale politieke steun werd Bristol een van de meest veerkrachtige steden ter wereld. De armoedebestrijding is eveneens een integraal onderdeel geworden van een (her)ontwikkelingsstrategie op lange termijn, die op alle politieke scheidslijnen lijkt te negeren: “We werken er dagelijks aan, dankzij structuren als Fry (nvdr: een hub gewijd aan het verwelkomen van onafhankelijke voedselproducenten, die is gevestigd op de site van een voormalige chocoladefabriek)” vertelt met enige trots Marvin Rees, de jonge burgemeester van Bristol. Hij volgde in 2016 zijn voorganger George Ferguson op en zette diens beleid verder. De activiteiten die in de stad werden opgestart, leverden Bristol in 2016 de Silver Award op van de Sustainable Food Cities (http://sustainablefoodcities.org). Microgroenten, kruiden, sla en tilapia In deze context, die elke vorm van duurzame groei bevordert, besloot Dermot Grow Bristol te ontwikkelen en zijn werkmethode te verfijnen. Dat resulteerde in LettUs Grow (een woordspel dat sla met groei combineert). Vandaag werkt hij innovatieve en duurzame systemen van stedelijke voedselteelt uit, die microgroenten, kruiden en bladsalades, maar ook vis (tilapia) produceren. Het proces maakt binnen een gecontroleerde omgeving gebruik van aquaponie en verticale landbouwtechnieken . Omdat Dermot en zijn vriend geen half werk leveren, besloten ze zich op een verlaten industrieterrein te vestigen 50 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Dermot O’Regan en Pete Whiting. (waar Bristol, net als Brussel, geen gebrek aan heeft) om er wat hij de ‘Grow Box’ noemt te ontwikkelen: een stadsboerderij waarvan de productiviteit niet moet onderdoen voor de productieketens van multinationale agrofoodbedrijven. De toekomst van Bristol is voor O’Regan nog steeds rooskleurig, of liever, groen: “We plannen onze nieuwe site aan de Feeder Road, bouwen aan onze nieuwe Grow Box, trekken partners aan die actief zijn in de agrovoedingssector, de energie- en sociale sectoren en verbeteren onze marktvertegenwoordiging door nog dichter bij het publiek te staan. Zo zorgen we voor een nog duurzamere, gezondere en gelukkigere stad”. ● Meer informatie: http://growbristol.co.uk 100 Resilient Cities De 100 Resilient Cities-lijst werd gelanceerd door de Rockefeller Foundation. Ze stimuleert steden over de hele wereld om fysiek, sociaal en economisch veerkrachtiger te worden tegen de stress en schokken die stedelijke omgevingen onvermijdelijk ondergaan. Om de kandidaten de kans te bieden vooruitgang te boeken, stelt de Stichting middelen ter beschikking om een CRO of Chief Resilience Officer aan te nemen, die dan twee jaar lang in de stad aan de slag is. Meer informatie: www.100resilientcities.org

ENTREPRENDRE DYNAMIEK STARTER Tastify: gedeelde belevingen Met de tabletapp Tastify kunnen klanten hun mening uiten over het project van een onderneming en hun beoordeling via de sociale media delen. Het tool past zich aan de verbeelding en creativiteit van communicatiebureaus aan. Guy Van den Noortgate H et concept van Tastify ontstond twee jaar geleden en gaf in oktober 2015 aanleiding tot een eerste testversie. “We hebben een sterk team moeten samenstellen”, vertelt François Depelchin, de ontwerper van de app. “Tussen 2015 en 2017 hebben wij aan de verbetering van het product gesleuteld. De eerste exemplaren werden in de zomer 2017 verkocht. Wij werken nu aan de verdere evolutie van het product en aan de bekendmaking.” Twee andere partners nemen deel aan het avontuur, namelijk Thomas en de ontwikkelaar Michael. Momenteel heeft iedereen een fulltime job en moet dus na de kantooruren aan Tastify verder werken. Maar alle drie wensen vandaag het proces te versnellen, want de applicatie is voortaan 100% operationeel. Concreet is Tastify een tabletapp waarmee klanten hun mening kunnen geven over een project van een onderneming en hun beleving via de sociale media – namelijk Facebook – met anderen delen. Op termijn zouden ook andere sociale media aan bod komen. Met het project van een onderneming wordt hier bijvoorbeeld verwezen naar de lancering van een product. Elke deelnemer geeft zijn mening door drie vragen te beantwoorden met een evaluatie tussen 1 en 5. Hij kan dit bovendien aanvullen met commentaar en een foto, bijvoorbeeld van zichzelf met het nieuwe product. En als hij het wenst, kan hij dit alles op Facebook delen. Zijn vrienden zullen enerzijds de op Tastify gepubliceerde beoordelingen kunnen inkijken, en anderzijds de website van de onderneming bezoeken. “Tastify heeft drie troeven”, stelt François Depelchin. “Vooreerst valoriseert de app de relatie met de klant via de beleving die deze klant van het product heeft gehad. Ten tweede maakt de onderneming dankbaar gebruik van deze uiteenlopende belevingen en kan die als referenties gebruiken tijdens contacten met prospecten. En ten slotte bevordert de app de mond-tot-mondreclame en online relaties via de sociale media. In feite betekent Tastify voor de onderneming een hulpmiddel om de klanten beter te betrekken bij het denkwerk over het project en online getrouwheid te verbeteren via een mailing op langere termijn. Met dit laatste middel kan de onderneming de klant beter leren kennen, bijvoorbeeld door hem te vragen deel te nemen aan een grondiger tevredenheidsenquête. Dankzij de beoordelingen, het commentaar en de foto’s krijgt de onderneming een beter inzicht in haar klantenbestand.” Een van de eigenheden van Tastify is de koppeling van de op Facebook gedeelde foto met de papieren afdruk ervan tijdens een evenement. Zo kan elke deelnemer een foto krijgen het daarop de naam van de onderneming en het logo. Naast de voornamelijk B2B app Tastify hebben François Depelchin en zijn team ook de eerder B2C gerichte app Fiesta Pics gelanceerd. Hiermee organiseert een particulier een avond en gebruikt hij, via deze applicatie, zijn tablet als fotokiosk. Thomas en François, twee van de drie ontwerpers van Tastify. Elk van de deelnemers kan foto’s nemen, delen, via e-mail ontvangen en afdrukken. Indien een fotograaf aanwezig is, kan de deelnemer ook kiezen uit de foto’s van deze professional. Over deze app vindt u een ludiek filmpje met wat uitleg op de site www.fiestapics.be. Om de toepassing meer bekendheid te geven, is Tastify van plan ze aan communicatiebureaus voor te stellen, met de hoop dat ze de app in hun aanbod opnemen. Het tool biedt een oneindige waaier aan mogelijkheden en er zijn creatievelingen genoeg in de bureaus om hiermee nieuwe perspectieven te ontdekken. “En wat Fiesta Pics betreft, die richt zich niet alleen tot particulieren, maar ook tot professionele organisatoren van evenementen die een betaalbare en individualiseerbare oplossing willen aanbieden, naast de aanvullende dienst waarmee ze materiaal verhuren en ter beschikking stellen”, besluit François Depelchin. Informatie: www.tastify.be ● Invest in starters Zeker doen: word lid van de gemeenschap van investeerders om jonge innoverende ondernemingen in Brussel te ondersteunen! • U neemt deel aan de economische ontwikkeling van Brussel. • U zorgt voor verscheidenheid in uw investeringen. • U geniet fiscale voordelen dankzij de ‘tax shelter’ voor startups. Hier moet u zijn: starters@beci.be BECI - Brussel metropool - januari 2018 51

DYNAMIEK OVERDRACHT Een onderneming overdragen: opdracht volbracht voor Spike De overdracht van ondernemingen blijft de komende jaren een belangrijk vraagstuk voor de Belgische economie. De volgende tien jaar gaan tienduizenden ondernemingen in andere handen over. Toch onderstrepen we nooit genoeg het belang van een goede voorbereiding bij een overdracht of overname. Om hun eigen overdracht tot een succesverhaal te maken, deden Bruno Decamps en Alain Jeanty een beroep op de Transmission Hub van Beci. Een relaas. Gaëlle Hoogsteyn Zin in iets anders We ontmoetten de nu voormalige eigenaren van het communicatiebureau Spike, Bruno Decamps en Alain Jeanty, in hun aangename kantoren in Ukkel, waar we terugkomen op de verkoop van hun onderneming samen met Erick Thiry, verantwoordelijke voor Beci’s Transmission Hub. Nu bijna 20 jaar geleden richtten deze twee ondernemers Spike op. Ze boekten al snel succes en hun onderneming evolueerde tot een KMO met een tiental werknemers. Na twee decennia waren Bruno en Alain op zoek naar een nieuwe carrièrewending. Ze besloten toen een koper voor hun onderneming te vinden. Noodzakelijke begeleiding Een onderneming overdragen is echter geen lachertje, en ondersteuning krijgen is dan ook van essentieel belang. Onze twee ondernemers deden een beroep op verscheidene gespecialiseerde bedrijven om hen bij te staan. “Het liep telkens op een sisser af,” herinnert Bruno zich. “We ontmoetten slechts weinig potentiële kopers, die bovendien niet aan onze verwachtingen voldeden.” We wilden niet overgenomen worden door een ander bedrijf dat onze activiteiten eenvoudigweg zou hebben opgeslokt. We zochten eerder naar iemand die zich in het agentschap zou integreren. Op een dag ontvingen Bruno en Alain een uitnodiging van Beci om deel te nemen aan een gesprekspanel van de Transmission Hub. Hoewel wat afgeschrikt door hun eerdere ervaring, besloten de twee ondernemers hier toch op in te gaan. Alain vertelt: “We beseften heel snel dat de structuur van de Hub volledig voldeed aan de verwachtingen van een KMO als de onze. We maakten een afspraak met Erick Thiry om te zien hoe zijn organisatie ons kon helpen. Omdat we al enige tijd op zoek waren 52 BECI - Brussel metropool - januari 2018 Bruno Decamps (links) en Alain Jeanty, de stichters van Spike. naar een koper, hadden we alle gegevens die nodig waren voor de overdracht al voorbereid en geïmplementeerd. De samenwerking met Beci ging dus optimaal van start.” Snel en efficiënt Dankzij zijn uitgebreide database beschikt de Transmission Hub over een groot aantal contacten om verkopers en kopers met elkaar te verbinden. Bruno legt uit: “We wilden niet overgenomen worden door een ander bedrijf dat onze activiteiten eenvoudigweg zou hebben opgeslokt. We zochten in plaats daarvan eerder naar iemand die zich in het agentschap zou integreren en de teugels van Spike zou overnemen. Iemand die zou zorgen voor de continuïteit van het team en onze onderneming in een ‘familiale context’ verder zou ontwikkelen. We waren ook op zoek naar een echte manager die toegevoegde waarde kon bieden, bijvoorbeeld op het vlak van human resources management en organisatie. We wilden vanzelfsprekend ook iemand vinden met ervaring in communicatie, onze corebusiness.” Daar waar anderen gefaald hadden, was de Hub meteen een schot in de roos. “De eerste kandidaat die wij voorgesteld kregen, was de juiste. We konden ons niemand beters inbeelden! De Hub had ons een koper op maat gevonden,” zegt Alain. “Bovendien had de Hub ons ook zeer goed voorbereid op het eerste gesprek met de potentiële overnemer. Bij onze ontmoeting hadden we al een idee van zijn profiel en zin om aan echte besprekingen te beginnen,” voegt Bruno toe.

DYNAMIEK Erick Thiry, verantwoordelijke van de Transmission Hub. Het ging daarna erg snel. “Nadat wij had besloten om Spike aan deze kandidaat over te dragen, vertrouwden we de overige stappen toe aan een gespecialiseerde advocaat die Beci ons had aanbevolen,” aldus Alain. Beide partijen kwamen samen met hun advocaten een bedrag overeen. De advocaten stelden vervolgens de overdrachtsen samenwerkingsovereenkomsten op. Het kostte enige moeite omdat Bruno en Alain elk detail op papier wilden vastleggen. “Dit vervelende en tijdrovende werk bleek uiteindelijk een echte investering voor de toekomst,” legt Bruno uit. “Het is ook belangrijk om het door externe experts te laten doen, omdat een reeks risico’s (waar we niet altijd aan denken) voortkomt uit wat er in de overeenkomst staat.” Begin goed, al goed Na talrijke vergaderingen, besprekingen en onderhandelingen rondden Bruno en Alain uiteindelijk de verkoop van Spike af. Er is een overgangsperiode voorzien. Alain licht toe: “Voorlopig beheren we alle drie de onderneJe onderneming overdragen is niet gemakkelijk. We laten een heel stuk van ons leven achter ons. Je moet je psychologisch op een nieuw leven voorbereiden, terwijl je intensief aan het verkoopproces werkt. ming, in voorbereiding op de overdracht. Bruno zal het bedrijf over enkele maanden verlaten, zodra alles klaar is. Zelf zal ik me voor Spike blijven inzetten, maar dan eerder in de ontwikkeling van het klantenbestand en de creatieve directie. Ik wilde stoppen met het beheer en terugkeren naar mijn corebusiness. Deelnemen aan de nieuwe richting die de koper met de onderneming wil inslaan, motiveert me. Ik verheug me er ook op samen met een jonger iemand iets nieuws te leren en mijn eigen vaardigheden en ervaring te delen.” Voor onze twee ondernemers is deze overgangsperiode cruciaal om de koper de mogelijkheid te bieden zich zo goed mogelijk in het bestaande team te integreren, de klanten te leren kennen en de specifieke kenmerken van het bureau te ontdekken. Beiden zijn tevreden met de begeleiding van de Transmission Hub doorheen het BECI - Brussel metropool - januari 2018 53 volledige proces: “De raad die we van de Transmission Hub kregen, en in het bijzonder van Erick Thiry, heeft ons enorm geholpen. We konden rekenen op een grote beschikbaarheid, een luisterend oor en een uitstekende afstemming van de kandidaat. Het team dat ons begeleidde, was erg enthousiast. Dat deze begeleiding gratis is, betekende voor ons ook een garantie van neutraliteit. We wisten dat de Transmission Hub niet van plan was om verkoopsdruk uit te oefenen om snel een commissie op te strijken,” aldus Bruno. Beide overdragers geven ook aan dat ze de menselijke begeleiding op prijs stelden. “Dit aspect wordt dikwijls verwaarloosd, terwijl het net doorslaggevend is,” voegt Alain toe. “Je onderneming overdragen is niet gemakkelijk. We hebben Spike 20 jaar geleden vanaf nul opgebouwd. We laten een heel stuk van ons leven achter ons. Je moet je psychologisch op een nieuw leven voorbereiden, terwijl je intensief aan het verkoopproces werkt. Dankzij de Hub begrepen we ook hoe belangrijk het was zich voor te bereiden op de post-overdracht.” ● De Transmission Hub: wat en waarom? Om een antwoord te bieden op de uitdagingen die de overdracht van een onderneming met zich meebrengen, richtte de Kamer van Koophandel van Brussel in 2015 een Transmission Hub op. Die heeft als taak overdragers en overnemers samen te brengen. Een ploeg deskundigen en de partners van de Transmission Hub bieden u de mogelijkheid na te gaan hoe goed u voorbereid bent op een overdracht/overname. En ze bereiden er u op korte, middellange of lange termijn op voor. De Hub biedt het hele jaar door professionele en vertrouwelijke informatiesessies, vormingen en begeleiding, zodat iedereen zijn project kan voorbereiden en ontwikkelen. Interesse? Neem in alle vertrouwelijkheid contact op met de Transmission Hub zodat we samen uw projecten met succes kunnen waarmaken! Meer informatie: Erick Thiry - eth@beci.be - 02 643 78 36

COMMUNITY Foto’s van het Beci nieuws Ontmoeting met een Haïtiaanse delegatie onder leiding van de President van de Republiek, de heer Jovenel Moïse, op 13 december in de salons van de Club van Lotharingen. Een voordracht over burn-outpreventie, met Anne Habets, oprichtster van StressOut, in het raam van het ReStart programma, dat gefailleerde ondernemers begeleidt. © Reporters Waar naartoe met uw oude elektrische toestellen? Bezoek van het nieuwe Brusselse centrum voor hergebruik Recy-K, samen met het Brussels Waste Network. Nu het Ceta-verdrag (voorlopig) van kracht is geworden, ontving Beci op 12 december de economisch en handelsattaché van Brussels Invest & Export in Québec, de heer Gilles Brédas. 54 BECI - Brussel metropool - januari 2018

COMMUNITY Drie dagen, 40 deskundigen, 7 thema’s en 20 uur gratis advies: dit is in een notendop wat de actie Get Ready For Tomorrow in december te bieden had. Beci stelde zijn bekwaamheden ter beschikking van de ondernemers om ze op de nabije toekomst voor te bereiden. BECI - Brussel metropool - januari 2018 55 © Isopix

DE ADRESSEN C’EST BON C’EST BELGE Rollebeekstraat 3, 1000 Brussel 02/512.29.99 www.cestboncestbelge.be NÜETNIGENOUGH Lombardstraat 25, 1000 Brussel 02/513.78.84 www.nuetnigenough.be ZOOM BRUSSELSLIFE Waar eet je de lekkerste stoverij in Brussel? Stoofvlees, dat is nog eens stevige winterkost, of wat we tegenwoordig “comfort food” noemen. Het is een typisch Belgisch gerecht dat hoog aangeschreven staat bij vele Brusselse restaurateurs. Helaas zit er ook kaf tussen het koren ... Hieronder vind je enkele adresjes waar je eens kan gaan genieten van het in bier gestoofde rundvlees. Victor Lepoutre en Emmanuel Robert Of je het gerecht nu “karbonaden” of “stoofvlees” noemt, het is en blijft een Belgische klassieker op veel Brusselse menu’s. De bereiding van het recept mag dan wel gewoontjes ogen, maar dat is het allesbehalve. Het draait vooral om een uitgekiende mix van verschillende ingrediënten: rundvlees, uien, bier, peperkoek en bruine suiker. Wij nemen je mee naar de beste Brusselse restaurants, gespecialiseerd in het wereldvermaarde stoofpotje. In de buurt van de Zavel vind je C’est Bon C’est Belge, de place to be voor typisch Belgische gerechten. Je wordt er gastvrij onthaald en er hangt een ongedwongen sfeer. Nüetnigenough is nog zo’n topadresje dat de heerlijkste Belgische gerechten voorschotelt, waaronder uiteraard Vlaamse stoverij. En voor wie er niet genoeg van krijgt, is er ook een uitgebreide bierkaart. Zoals de naam al laat vermoeden, draait bij het Bier Circus alles om het edele gerstenat. Je hebt er een ruime keuze aan bieren en alle gerechten, dus natuurlijk ook stoverij, worden er bereid met bier. Nog steeds in hartje Brussel kun je in Restobières terecht voor een onvervalste smaaktrip door het Belgische culinaire landschap. Uiteraard staat ook hier stoofvlees op het menu en wel in een bijzonder geslaagde uitvoering! De gemeente Elsene moet niet onderdoen als het gaat om culinaire referenties: Volle Gas, op het Fernand Cocqplein, is een typische brasserie waar je naar hartenlust kunt genieten van stoofvlees 56 BECI - Brussel metropool - januari 2018 BIER CIRCUS Onderrichtstraat 57, 1000 Brussel 02/218.00.34 www.bier-circus.be RESTOBIÈRES Vossenstraat 9, 1000 Brussel 02/511.55.83 www.restobieres.eu VOLLE GAS Fernand Cocqplein 21, 1050 Elsene 02/502.89.17 www.restaurant-volle-gas-bruxelles.be LE CLAN DES BELGES Vredestraat 20, 1050 Elsene 02/511.11.21 www.leclandesbelges.com AU VIEUX BRUXELLES Sint-Bonifaasstraat 35, 1050 Elsene 02/503.31.11 www.auvieuxbruxelles.com AU CORBEAU Sint-Michielsstraat 18, 1000 Brussel 02 219 52 46 www.lecorbeau.be of ander lekkers uit de lokale keuken. Twee adressen in de Sint-Bonifaaswijk om in het oog te houden: Clan des Belges, waar ze stoofvlees met Blauwe Chimay en handgesneden frieten serveren: om duimen en vingers bij af te likken! In Vieux Bruxelles krijgt het stoofvlees een flinke scheut geuze over zich heen. De onvervalste setting in een echt bierhuis maakt het plaatje compleet. Als je in het centrum bent, maak dan eens een tussenstop bij Le Corbeau. Misschien heb je er ooit nog op een zaterdagavond op de tafels gedanst ... ‘s Middag hangt er een relaxte, maar net zo hartelijke sfeer. En het stoofvlees, dat smaakt altijd! Te koud om erop uit te trekken? De ideale gelegenheid om zelf je huisgemaakte stoverij uit te proberen. Zoveel mensen, zoveel recepten ... hier vindt je ons recept voor vier personen: stoof 2 grote versnipperde uien in een stoofpan met een zware bodem; bak daarin een kilo stoofvlees, gesneden in blokjes van ongeveer 5 cm, goudbruin aan. Kruid af met peper en zout en bestrooi met wat bruine suiker. Laat het vlees mooi goudbruin kleuren en voeg daaraan een lekker, niet overdreven zoet bruin bier toe (een Bertinchamps is daarvoor geknipt!). Bestrooi vervolgens met wat jeneverbessen en laat twee (tot drie) uur sudderen. Voeg voor het opdienen nog een sneetje peperkoek en een flinke eetlepel mosterd toe. Vergeet uiteraard de frietjes niet! © Thinkstock

BRUSSELSLIFE NIET TE MISSEN MET HET GEZIN 12.01 | 21.01 AUTOSALON De grootste namen in auto-, motor- en truckland zij aan zij op ruim 100.000 m². Brussels Expo | € 15 | www.autosalon.be 01.02 | 04.02 VAKANTIESALON Er even tussenuit? Honderden exposanten geven het beste van zichzelf om de bezoekers te overtuigen van hun vakantiesuggesties, met het gezin, dichtbij of juist aan de andere kant van de wereld. Brussels Expo | € 5 online, € 10 aan de deur | www.salondesvacances.eu 27.01 | 04.02 BRAFA Meer dan 130 galerijen en kunsthandelaars uit 16 verschillende landen halen alles uit de kast om van deze beurs aan het begin van het nieuwe jaar een event van wereldformaat te maken. Tour & Taxi | € 25 online | http://www.brafa.art/ 11.01 | 20.01 BRUSSELS JAZZ FESTIVAL Tiendaags festival met vooral heel veel concerten, maar ook kinderworkshops en films met sfeervolle jazzklanken. Op het programma staan klappers als Archie Shepp Quartet en Brussels Philharmonic & Uri Caine. Flagey | € 35€ - € 65 | www.flagey.be ONDER DE LOEP – CULTUUR Twee Brusselse ‘community radios’ zien het levenslicht Links: http://kioskradio.com/ https://www.mixcloud.com/TheWordMagazine/ Eind 2017 deden deze eerste twee “community radios”, onafhankelijke radiozenders die uitzenden via internet en Facebook, hun intrede in het Brusselse medialandschap. In november startte Kiosk Radio haar uitzendingen vanuit een kiosk, pal in het midden van het Warandepark. Elke namiddag komen Brusselse dj’s elkaar aflossen aan de knop pen. Ze verkennen muziekstijlen zoals funk en hiphop en maken zijsprongen naar house. Het project is er gekomen na een aanbesteding van de Stad Brussel in het kader van de opwaardering van de kiosken in stadsparken. Ook pop-up bar “La Guinguette Royale” maakt deel uit van het project. Iedereen is welkom in de kiosk om de typische Brusselse sfeer op te snuiven. Voor de catering wordt er een beroep gedaan op partners zoals Peck Bxl, chocolatier Laurent Gerbaud of de bieren van Brasserie de la Senne. Radio Kiosk draagt de lokale Brusselse cultuur uit over het net en laat internetgebruikers van over de hele wereld kennismaken met de klanken van ons nachtleven. Op 1 december ging The Word Magazine, een Engelstalig tweemaandelijks tijdschrift gespecialiseerd in Belgische cultuur en lifestyle, van start met zijn eigen webradio. “Het gaat om radio die producers, artiesten, muziekregisseurs, labels en groepen zich helemaal eigen kunnen maken,” aldus Nicholas Lewis, hoofdredacteur van het blad. Dit platform, dat op een internationaler publiek mikt, is volgens hem een aanvulling op de lokale radiozenders zoals Radio Campus of Radio Panik. Victor Lepoutre BECI - Brussel metropool - januari 2018 57 29.01 | 04.02 DE WEEK VAN DE KLANK Van maandag tot zondag staan er diverse evenementen gepland die je kennis over klank en geluid in de stad aanscherpen en je de stad op een heel andere manier laten beleven. Verschillende locaties in Brussel | € 7 | http://lasemaineduson.be/ 20.01 GRIBOUJAZZ Kinderen warm maken voor jazz ... dat is de uitdaging dieThomas Champagne, Guillaume Vierset, Nicholas Yates en Fabio Zamagni zijn uitgegaan. Met een vernieuwende aanpak zetten ze de basisprincipes van jazz om in bewegende beelden. Marni Theater | € 9 | lamontagnemagique.be AVONDACTIVITEITEN 13.01 | 16.01 DJANGOFOLLIES Het festival Djangofollies is dé jazzafspraak aan het begin van het nieuwe jaar. Een rijk gevuld programma verspreid over zowat 30 locaties door het hele land. Diverse locaties | www.brossela.be 25.01 | 28.01 DAMES DRAAIEN Op het programma van het festival “dames draaien” staan films gedraaid door vrouwen: kortfilms, fictie, documentaires ... Tijdens deze vierdaagse passeren een twintigtal films de revue. Cinéma Vendôme | vanaf € 3 | http://ellestournent.be 29.01 | 02.02 PROPULSE 5 concerten per avond in de Botanique. Op het programma staan pop, rock en elektro, maar ook jazz en wereldmuziek. Botanique | € 8/avond | http://propusefestival.be © © Emmanuel Crooy © Shutterstock © Dames Draaien

BRUSSELSLIFE BRUSSELAAR VAN DE MAAND Hugues Henry: oprichter van Home Frit’Home, het Brusselse Frietmuseum Het begon ooit in 1997 met frites.be, een Belgische website met een individualistische insteek vol zelfspot. Tegenwoordig baten Hugues Henry en zijn echtgenote een mini-frietmuseum en gastenkamers uit, volledig in de Belgische driekleur. Laten we even terugblikken op de bizarre levensloop van deze Belg in hart en nieren. Hugues Henry, van opleiding journalist, rolde enigszins toevallig in dit avontuur. Toen de geboren en getogen Brusselaar zijn belgicistische webzine “frites.be” doopte, bleek al snel welke impact de goudgele staafjes hebben op WIST U DIT? In de 19e eeuw was er een dierentuin in het Leopoldpark. Wist u dit? Op de plaats van het huidige Leopoldpark bevond zich tussen 1851 en 1878 een dierentuin. Deze Brusselse zoo moest als wetenschappelijke en educatieve instelling dienen voor de rijkere Brusselaars. Met de komst van het Ter Kamerenbos kwam er een einde aan het initiatief. Aan het begin van de 19e eeuw kent Brussel een bevolkingsexplosie dankzij de industriële revolutie. De stedelijke burgerij gaat op zoek naar plaatsen om te ontspannen en om gezien te worden. In 1847 besluit de Brusselse aristocratie om een moderne dierentuin aan 58 BECI - Brussel metropool - januari 2018 te leggen waar de wetenschappelijke en educatieve elementen ook een recreatieve insteek hebben. Het park raakt echter snel in verval: de uitbaters zijn niet opgewassen tegen de uitdaging, de dieren sterven en het wetenschappelijke team houdt zich niet aan de afspraken. Het gevolg is dat de bezoekers het laten afweten en liever op de Louizalaan of in het in 1862 heraangelegde Ter Kamerenbos gaan paraderen. In 1878, slechts 27 jaar na de opening, moet de zoo noodgedwongen de deuren sluiten. De plek wordt in 1880 ter gelegenheid van de 50e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid omgedoopt tot Leopoldpark en huisvest het Natuurhistorisch Museum, de voorloper van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Victor Lepoutre het publiek. Om zijn volgers ter wille te zijn, regelt hij interviews met frituuruitbaters, verdiept hij zich in de geschiedenis van de frietkoten en legt hij een heel nieuw universum bloot ... De frietgekte heeft hem ondertussen goed te pakken gekregen en Henry slaat aan het verzamelen: talloze objecten, documenten en getuigenissen over friet die hij vindt op rommelmarkten, veiling- en tweedehandssites of via schenkingen van particulieren of professionals uit de sector. Enkele jaren later doet de website frites.be haar naam alle eer aan. Frites.be is uitgegroeid tot een onuitputtelijke bron van informatie over deze Belgische trots. Maar dat houdt Hugues Henry niet tegen om zijn passie voor friet naar een hoger te tillen. Hij koopt samen met zijn echtgenote een huis in mede-eigendom in de Bondgenotenstraat nr. 242 in Vorst. Ze richten de benedenverdieping in als museum en gastenkamers met de Belgische kleuren alomtegenwoordig. Aan de zuidkant kan je overnachten in een kamer in de Waalse kleuren, terwijl het verblijf aan de noordkant in het teken staat van Vlaanderen. En de badkamer kreeg de geel-blauwe kleuren van het Brussels gewest toebedeeld! Eyecatchers in de kamers zijn de lampenkappen in de vorm van puntzakken! Een echte frietbeleving is dus gegarandeerd, maar rust ook aangezien het aanpalende museum slechts open is op afspraak of tijdens de opendeurdagen die elk eerste weekend van de maand plaatsvinden. Het museum laat het frietuniversum in al zijn facetten zien: de geschiedenis van de friet, frieten en humor, muziek, strips en zelfs mode ... Tijdens de rondleiding vertelt Hugues honderduit over zijn fritureske avonturen. Bekijk er ook zeker eens de télé-frite. Waag je aan een wedstrijdje “In je eentje tegen een frietsnijder” en probeer in één minuut meer aardappelen te snijden dan een ouderwetse frietsnijder. Neem plaats op de friettroon om een “selfriet” te nemen of geniet van de werken van Gillis Houben, alias “de frietkotschilder”. De tentoongestelde werken worden om de vier maanden vervangen waardoor de inrichting van de gastenkamer aangepast wordt volgens het ritme van de seizoenen en de inspiratie van de gastkunstenaars. Daarnaast leven ook heel wat objecten een reizend bestaan! Hugues leent regelmatig stukken uit aan rondreizende tentoonstellingen zoals bijv. “Patat! Van papa tot Bintje” in het Brussels Museum van de Molen en de Voeding in Evere. Nog te bezoeken tot 31 augustus 2018. Victor Lepoutre en Chloé Hennicken © Wikipedia commons © Hugues Henry

COMMUNITY TOETREDINGSAANVRAGEN DOOR VOORLEGGING AAN DE RAAD VAN BESTUUR Aurélie Jacques Designer NP Rue de Vermeil 54 - 75007 Paris - France afg. : Aurélie Jacques BCN Consulting BVBA Rue Charlemagne 41 - 1348 Ottignies Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 74201 - Activiteiten van fotografen, met uitzondering van persfotografen 74209 - Overige fotografische activiteiten afg. : Bernard Cornet CFIP - Centre pour la Formation et l’Intervention Psychosociologiques VZW Louis Gribaumontlaan 153 - 1200 Brussel Nace : 85592 - Beroepsopleiding afg. : Marc Drèze Debaisieux Anne-Laure NP Versailleslaan 220 bus 1 - 1120 Brussel Nace : 69109 - Overige rechtskundige dienstverlening 93127 - Activiteiten van paardensportclubs 9604001 - Diensten in verband met het lichamelijk welzijn, zoals verleend in inrichtingen voor thalassotherapie, kuuroorden, Turkse baden, sauna’s, stoombaden, solariums, massagesalons, enz. afg. : Anne-Laure Debaisieux Favel BVBA Van Lintstraat 36 - 1070 Brussel Nace : 10820 - Vervaardiging van cacao, chocolade en suikerwerk 1512001 - Vervaardiging van reiskoffers, tassen e.d. van leer, kunstleer of ongeacht welk ander materiaal, zoals kunststof, textiel, karton, enz., indien dezelfde technieken worden toegepast als bij leer 46190 - Handelsbemiddeling in goederen, algemeen assortiment afg. : Benjamin Favel Habets Anne NP H. De Molstraat 15 - 1780 Wemmel Nace : 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 82990 - Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g. afg. : Anne Habets Hôtel Le Plaza NV Adolphe Maxlaan 118-126 - 1000 Brussel Nace : 55100 - Hotels en dergelijke accommodatie afg. : Laurent De Kerf Jahdou Hanane NP De Bonnestraat 56 - 1080 Brussel afg. : Hanane Jahdou Laboratoire Nustyl BVBA Winston Churchilllaan 237 - 1180 Brussel Nace : 46900 - Niet-gespecialiseerde groothandel 47789 - Overige detailhandel in nieuwe artikelen in gespecialiseerde winkels, n.e.g. - 47910 - Utopix Pictures NV Rue Emile Francqui 6 - 1435 Mont Saint Guibert Nace : 59113 - Productie van films, m.u.v. bioscoop- en televisiefilms 59120 - Activiteiten in verband met films en video- en televisieprogramma’s na de productie 74201 - Activiteiten van fotografen, met uitzondering van persfotografen afg. : Maxime Arcari INDEX VAN BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE IN DIT NUMMER STAAN AB InBev Accor Group Ace Computer Group Actiris Adecco Group, The Ageas Agoria Ansell Healthcare Europe Apetra Arcelor Mittal Be-Cert Belfius BePark Bier Circus BillPay BISA BNP Paribas Fortis Botanique Bpost Brussel Mobiliteit Brussels Expo Brussels Waste Network Caddy Home C’est Bon, c’est Belge CFE Cinéma Vendôme Clan des Belges, Le 24-26 35-37 49 38-40 4-9 24-26 41-43 24-26 24-26 24-26 10 4-9 4-9 56-58 20 32-34 35-37 56-58 24-26 38-40 56-58 Brussels Hotel Association 41-43 Brussels Invest & Export 54-55 54-55 35-37 56-58 24-26 56-58 56-58 Club van Lotharingen Co.Station Comeos Corbeau, Au 54-55 20 ; 35-37 41-43 56-58 DBFM Scholen van Morgen 24-26 Delivery Hero Derby eBay 20 Electrabel Enterprise Europe Network Espaces Mobilités Eurobussing Facebook Familiehulp Family, The Federgon Fevia Flagey Fry GBL Google Grow Bristol HelloFresh Home Frit’Home HR Rail IBM Impulse ING KBC Group 24-26 35-37 24-26 22 18-19 10 35-37 24-26 20 41-43 41-43 56-58 50 24-26 17 ; 35-37 ; 49 50 20 56-58 24-26 35-37 38-40 35-37 24-26 ; 35-37 Kiosk Radio Lenoir & Associés Look&Fin Maestro Mobile Manpower Mercedes Belux Micropole Microsoft MIVB Modalizy NMBS Nüetnigenough Pfizer Proximus PwC Radio Campus Radio Panik Randstad Restobières Rockefeller Foundation Sabca Sagevas Sapio Research Scarlet SD Worx Seed Factory Servauto Smart Belgium Services Sodexo 56-58 4-9 4-9 18-19 24-26 24-26 4-9 35-37 18-19 ; 38-40 18-19 18-19 56-58 10 24-26 4-9 56-58 56-58 24-26 56-58 50 12-13 24-26 4-9 24-26 4-9 35-37 24-26 4-9 35-37 Detailhandel via postorderbedrijven of via internet afg. : Guy Pariente Mercuri Urval NV Hippokrateslaan 16 - 1932 SintStevens-Woluwe Nace : 70220 - Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering afg. : Nathalie Mazy Pol Cuvelier NP Alsembergse Steenweg 993 - 1180 Brussel afg. : Pol Cuvelier Sassi Karima NP Paddenstraat 5 - 1640 Sint-Genesius-Rode Nace : 1813001 - Zetten van tekst en beeld op film, fotografisch of normaal papier 63990 - Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie, n.e. g. 70210 - Adviesbureaus op het gebied van public relations en communicatie afg. : Karima Sassi Solvay Specialty Polymers SpaceX Spike Strategy& Stress-Out Tastify Tesla Théâtre Marni Total Belgium Tour & Taxis Toyota UCB Pharma ULB Unilever Verlinvest Vieux Bruxelles, Le Voka Volle Gas Word Magazine, The X-treme Creations Yahoo Zalando Zetes 24-26 17 52-53 4-9 54-55 51 17 56-58 24-26 Total Petrochemicals & Refining 24-26 56-58 24-26 24-26 32-34 35-37 Upstream – next level mobility 18-19 VBO 14 ; 18-19 24-26 56-58 23 ; 35-37 56-58 56-58 35-37 35-37 20 4-9 BECI - Brussel metropool - januari 2018 59

COMMUNITY Management & RH, Personal Improvement 24.04.2018 LinkedIn: Trek Talent aan met uw professioneel profiel! 07.05.2018 Maak van uw evaluatiegesprekken een beleidsmiddel voor duurzame motivatie 14.06.2018 Rekruteren met LinkedIn… Hoe doet u dat? Verkoop, marketing en bedrijfscommunicatie 25.01.2018 LinkedIn start: ontdek de 1001 gezichten van dit sociale netwerk 06.03.2018 Maak het beheer van uw sociale netwerken makkelijker met Hootsuite! 27.04.2018 Hoe maak ik een geslaagde webinar? Efficiëntie 07.06.2018 Vergader dubbel zo efficiënt met OneNote! ICT 09.01.2018 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut: Outlook! 05.02.2018 Excel: alles over de functies ‘Lookup’, ‘If’ en hun varianten! 26.02.2018 Boeiende en overtuigende presentaties die bijblijven? Maak ze met PowerPoint! 27.03.2018 Hoe haal je in slechts 3 muisklikken waardevolle informatie uit een database? 24.04.2018 Doe uw gegevens voor zich spreken aan de hand van krachtige grafieken in Excel! 60 BECI - Brussel metropool - januari 2018 25.05.2018 Boeiende en overtuigende presentaties die bijblijven? Maak ze met PowerPoint! 05.07.2018 Een gratis persoonlijke assistent, bestaat dat echt? Absoluut: Outlook! ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Opleidingen op maat U vindt de opleiding niet die u zoekt? Contacteer ons! Ons opleidingsaanbod wordt opgesteld in functie van de vragen die u ons stelt. U wilt uw vaardigheden ontwikkelen, uw medewerkers beter laten presteren, de teamgeest in uw onderneming versterken? ➜ Emilie Lessire +32 2 643 78 11 – ele@beci.be Sociale wetgeving 29.01.2018 Quelle optimisation de revenus pour les sociétés créatives ? (1) 30.01.2018 La nouvelle prime bénéficiaire (1) 09.02.2018 Actualités « Compensation & Benefits » (1) 26.02.2018 Concurrence déloyale et contrat de travail (1) 27.02.2018 Durée et horaires de travail : mettez à jour vos connaissances (1) 09.03.2018 Comment conclure une CCT d’entreprise et quels pièges éviter (1) 23.04.2018 La rémunération des dirigeants d’entreprise (1) ➜ Frédéric Simon +32 2 643 78 17 – fs@beci.be Handelsrecht 11.01.2018 Comment procéder au passage en société ? (1) 31.01 & 13.02.2018 General Data Protection Regulation : trucs et astuces se mettre en conformité (1) (1) Enkel in het Frans (2) De voertaal is Frans maar de documentatie is ook (volledig of gedeeltelijk) in het Nederlands beschikbaar 21 & 22.01.2018 EU FashionMatch 7.0 @ Modefabriek, Amsterdam 26 & 27.01.2018 Lifestyle Industry Business Meetings at HOMI, Milan 28.02 – 1.03.2018 Mission for wine & food importers to La Rioja, Spain 12 & 13.03.2018 Tavola Food Business meetings, Kortrijk 22 & 23.03.2018 Missie EBRD, Londen ➜ Beci’s International Department +32 2 643 78 02 - nao@beci.be 09.02.2018 Réforme de l’Isoc : point de la situation et nouveaux réflexes (1) 15.02.2018 Droits de propriété intellectuelle et protection des secrets d’affaires (1) ➜ Danai Siakoudi +32 2 563 68 58 – dsi@beci.be 16.01.2018 Speed Business Lunch 13.03.2018 Speed Business Lunch ➜ Beci Events +32 2 643 78 13 – events@beci.be Schrijf u in op één of meerdere opleiding(en) en geniet subsidies Brussels Gewest: 50% van de opleidingskost (min. investering: 1.000 €) Vlaams Gewest: via de KMO-portefeuille (min. projectbedrag: 100 €)

ONDERNEMINGEN in OVERDRACHT De Transmission Hub van Beci is de grootste organisatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de overdracht/overname van ondernemingen. Hieronder vindt u de jongste aanbiedingen: > Wenst u een onderneming over te nemen? De aanbiedingen van onze overlaters: Activiteit Bureau met specialisatie in communicatie en print management, terbeschikkingstelling van multimedia inhoud, stands, drukwerk … Productie en verdeling van geïndividualiseerde chocolade en snoep. B2B verkoop doorheen Europa. Sterke ontwikkelingsuitzichten naar het buitenland toe en in B2C. Productie en verdeling van een ‘niche’ voedingsproduct (‘etnisch’ distributienetwerk). Groei- en diversificatiemogelijkheden in de distributie van verse producten. Communicatie en eventmarketing, web design, digitale communicatie, corporate communicatie … > Wenst u uw onderneming over te laten? Onze overnemers zoeken: Meer dan 350 overnemers zijn vandaag lid van de Transmission Hub. Hun overnamepotentieel schommelt tussen € 500.000 en € 50.000.000. Indien u overweegt uw onderneming binnen 3 tot 5 jaar over te laten, contacteer ons om samen uw project te bespreken. Hebt u belangstelling voor een van deze ondernemingen of kent u een over te laten onderneming in een van deze sectoren? De Transmission Hub van Beci begeleidt u doorheen uw overdracht- of overnameproject. Erick Thiry, Coördinator van de Transmission Hub • eth@beci.be • +32 2 643 78 36 Salima Serouane, Adviseur Bedrijfsoverdrachten • sse@beci.be • + 32 2 643 78 49 Omzet (in M€) < 1 Van 1 tot 2 Van 1 tot 2 Van 13 tot 15 Aantal werknemers Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 1 tot 10 Van 30 tot 40

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Romain (Anderlecht), zoekt werk in de Horeca. “HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.” 15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekru terings dienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden. Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation? Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels. Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64

Home