TOPIC Edelmetalen uit afval GREEN Urban mining – het recyclen van grondstoffen uit afgewerkte producten – is de toekomst. Bedrijven zullen daardoor op zoek moeten naar betere logistieke systemen. Voor Brussel is hierin een sleutelrol weggelegd. W e kunnen de stad beschouwen als een soort mijn waar allerlei grondstoffen uit gedolven kunnen worden: oud papier, textiel, kunststof, metalen... Via urban mining verwerkt ons land zo’n 5 miljoen ton afval tot nieuwe (half)producten. “Van schroot alleen al wordt er meer dan twee miljoen ton per jaar verzameld en verwerkt”, zegt Jan Vermoesen, directeur van Coberec, de federatie van Belgische verwerkingsbedrijven. “Om je een idee te geven: als je dat in vuilniswagens zou steken, krijg je een sliert van bijna 1.500 kilometer lang.” In 2016 verzamelde Recupel 115.000 ton afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA). Goed voor bijna 10 kilogram per inwoner, wat meer is dan de toen vooropgestelde 4 kilogram voor EU-lidstaten. Qua recyclage behoren we dan ook tot de koplopers van Europa. Dat de bevolking het al vele jaren gewend is om goed te sorteren, speelt natuurlijk mee, maar Jan Vermoesen wijst ook naar de verantwoordelijkheidszin bij de producenten en de stimuli door de hoge milieuheffingen. Onduidelijke afvalstromen Een van de grootste uitdagingen van urban mining is het opvangen van te valoriseren AEEA stromen die overal in de stad verspreid zijn, zowel in privé-woningen als in ondernemingen. Recupel, de organisatie die de inzameling en het transport van deze apparaten naar de juiste gespecialiseerde recyclers coördineert, bekent dat het aantal gerecupereerde gsm’s nog veel te laag ligt: 5 procent in ons land, wereldwijd slechts 2 procent. “Mensen zijn geneigd om hun oude telefoons bij te houden. Als je een nieuwe smartphone gaat kopen, kan de winkel je oude terugnemen. Maar danmerken we dat het apparaat vaak dezelfde dag nog op biedingssites wordt gezet”, vertelt Bruno Fierens, woordvoerder van Recupel. “Het is absoluut onduidelijk welke weg die toestellen afleggen. En ze worden helaas niet opgenomen in de statistieken van de Belgische recycling.” Jan Vermoesen (Coberec) 22 BECI - Brussel metropool - juni 2017 Van alle elektrische en elektronische apparaten samen zamelt men nu zo’n 40 procent in, terwijl dit tegen 2019 65 procent moet worden. “Dat doel kunnen we enkel halen als we erin Elektronisch afval behoort tot de specialiteiten van Umicore. slagen de afvalstromen beter in kaart te brengen”, meent Bruno Fierens: “Alle actoren – overheden, distributie, producenten, recyclers – moeten de handen in elkaar slaan voor een betere informatie-uitwisseling.” Een andere grote uitdaging wordt het sensibiliseren van bedrijven: “Van de 77 elektronische toestellen die een gemiddeld Belgisch gezin in huis heeft, gebruikt het er 10 nooit. Er zijn aanwijzingen dat het aandeel ongebruikte elektronica bij bedrijven nog een pak hoger ligt. Het is dus zaak om betere logistieke oplossingen te vinden. Ik mag veronderstellen dat de bedrijfsleiders genoeg kostenbewust zijn om hierin mee te gaan.” Brussel kan als grootstad hierin een sleutelrol spelen. “Daar is het, nog meer dan elders, cruciaal om samen te werken met alle actoren in het afvalbeleid”, meent de woordvoerder van Recupel. “In grootsteden zien we dat de recyclepunten in winkels meer succes hebben dan de containerparken; in kleinere steden en gemeenten is dat omgekeerd. Het mobiliteitsprobleem is daar zeker debet aan; men neemt in Brussel minder snel de auto om afval weg te brengen. Brussel is dus geknipt om een labo voor alternatieve logistieke systemen te worden.” Minutieuze processen Wat gebeurt er nu precies met het verzamelde afval? De eerste stap – er de schadelijke stoffen zoals gassen en oliën uit halen – gebeurt manueel. In het geval van auto’s vermaalt een shredderbedrijf het wrak tot vuistgrote brokken en haalt er met een magneet ijzer uit. Bijvoorbeeld via kleurdetectie kunnen ook de groene printplaten uit het afval worden gepikt. Umicore is de pionier onder de recyclers. Gespecialiseerd in de recyclage van herlaadbare batterijen, elektronicaschroot en katalysatoren en in de recuperatie van Peter Van Dyck D.R. © Umicore
25 Online Touch Home