TOPIC « Geen ‘sub-werknemers’, aub” We zullen later wel zien hoe de statistici deze nieuwe werkkrachten gaan indelen. Laten we in afwachting de huidige werkelijkheid bekijken. Eén zaak staat vast: de loonarbeid is verre van dood. Loonarbeid in lichte groei Volgens een gemeenschappelijk verslag dat Actiris, Bruxelles Formation en de VDAB in maart dit jaar publiceerden, is de loonarbeid tussen 2008 en 2012 in Brussel licht toegenomen (+0,8%), echter minder dan in de rand (+2,0%) of nationaal (+1,4%). In het Brusselse Gewest steeg de loonarbeid vooral in de administratieve en ondersteunende diensten, die lager gekwalificeerde banen aanbieden (+16.700 banen, onder andere in de schoonmaak, met dienstencheques). Merkwaardig genoeg bleef de loonarbeid stabiel ondanks de financiële crisis die de banksector zwaar heeft getroffen (5.900 banen verloren in het Brusselse Gewest). Ook in sectoren als het maatschappelijk werk en ICT verdwenen enkele duizenden beroepen. In zijn onlangs verschenen boekje L’entreprise, je veux savoir, maakte de Union wallonne des Entreprises (UWE) eveneens korte metten met een vermeende achteruitgang van de loonarbeid: tussen 2003 en 2013 nam de totale loontrekkende arbeid in Wallonië met gemiddeld 1,6% per jaar toe (overheidsdiensten niet inbegrepen), terwijl de toename van de werkgelegenheid bij zelfstandigen jaarlijks amper 0,5% bereikte. In 10 jaar tijd ontstonden er in Wallonië meer dan 100.000 loontrekkende betrekkingen. In Vlaanderen verkleint het verschil tussen de groei van loonarbeid en zelfstandigenwerk, maar de eerste behoudt met 1,2% per jaar nog steeds een voorsprong op de tweede (0,8%). Brussel ‘zelfstandiger’ De loonarbeid houdt dus stand en blijft zelfs in gans het land sneller groeien dan het zelfstandigenwerk. Toch liggen de zaken in Brussel er anders voor, onder andere door de pijlsnelle demografische groei. Het zelfstandigenwerk is daar de loonarbeid aan het inhalen. Volgens het gemeenschappelijk verslag van Actiris/Bruxelles Formation/VDAB, steeg het zelfstandigenwerk met nagenoeg 10% tussen 2008 en 2012, tegen 4,9% voor gans België. Met uitzondering van de handel, waar zelfstandige arbeid neigt te dalen (behalve dan in de automobielsector), stellen we een toename vast in de meeste andere sectoren. “Dit is vooral het geval in de ‘lager gekwalificeerde’ sectoren, met de snelle uitbreiding van de zelfstandigenarbeid in de bouwsector, die onder andere te wijten is aan de Bulgaarse of Roemeense zelfstandigen, van Toename van het aantal geregistreerde zelfstandigen in Brussel 2011 In hoofdberoep In bijberoep Na de pensioenleeftijd TOTAAL Bron: RSVZ 2012 2013 2015 70.388 74.039 75.150 77.496 13.288 13.777 14.273 14.523 5.691 6.108 6.449 6.753 89.366 93.924 95.872 98.772 Philippe Ledent Als veelzijdige ondernemer, oprichter van Challenge (een structuur die zich toespitst op de begeleiding van beginnende ondernemers) en lid van de Hoge Raad van Zelfstandigen en KMO’s weet Philippe Ledent heel precies hoe het met zelfstandigen gesteld is. Hij pikt trouwens heel wat positieve signalen op: “Een inhaalmanoeuvre is aan de gang, mede omdat de sociale bescherming van de zelfstandige traag maar zeker die van de loontrekkende benadert, onder andere wat het pensioen betreft.” Hoe langer hoe meer werkkrachten gaan voor het zelfstandigenstatuut uit opportunisme, om anders te gaan leven en/of omdat ze volledig autonoom willen werken. “De nieuwe generaties die de arbeidsmarkt binnenstappen, vertonen algemeen meer belangstelling voor het ondernemerschap. De ontwikkeling van nieuwe financieringsmodi zoals crowdfunding, is ook een positief teken.” Het tijdperk van de lineaire carrière ligt achter de rug. “In Wallonië is 50% van de nieuwe zelfstandigen in bijberoep actief. Steeds meer mensen gaan onder meerdere statuten werken”, stelt Philippe Ledent vast. Loonarbeid en een zelfstandige baan sluiten elkaar niet noodzakelijk uit: ze kunnen ook samen. Het is een kwestie van keuze … of van noodzaak. Onze ondernemer en coach vestigt de aandacht op een andere, eerdere zorgwekkende evolutie van het zelfstandigenwerk: het ondernemerschap uit noodzaak dat zich onder vijftigplussers aan het uitbreiden is. “Sommigen die geen recht meer hebben op werkloosheidsuitkeringen, hebben geen andere keuze dan een eigen zaak op te richten.” Zijn kans wagen als zelfstandige is vaak eveneens de enige uitweg voor de buitenlander die zich in ons land, en meer bepaald in Brussel, komt vestigen. “Hier bestaat het risico, onder andere via de doorbraak van nieuwe internetplatforms, om een nieuwe kaste sub-werknemers te creëren die niet alleen onvoldoende beschermd worden maar bovendien andere mensen op een oneerlijke manier beconcurreren.” Voor de economische vitaliteit van het Gewest bestaat de uitdaging erin dit soort ondernemerschap uit noodzaak om te zetten naar een ondernemerschap van kansen. 20 BECI - Brussel metropool - oktober 2015 “Naast de opleiding en de begeleiding bij het beheer, is het essentieel zulke zelfstandigen uit hun eenzaamheid te halen en degenen die het aankunnen, te helpen bij hun eerste aanwervingen.” Zo wordt de zelfstandige een ware bedrijfsleider. © Kévin Manand
23 Online Touch Home