TOPIC Drie voorwaarden om de loonarbeid te redden wie de aantallen in Brussel sneller dan in de andere twee gewesten zijn gestegen”, aldus het verslag. In de statistieken van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) lezen we dat 2900 nieuwe zelfstandige arbeidskrachten in 2014 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan de sociale verzekeringen werden onderworpen – in hoofdberoep, in bijberoep of na de pensioenleeftijd. De 98.772 Brusselse zelfstandigen van vandaag waren minder dan 90.000 in 2011. De vrije beroepen (34.803 in Brussel) nemen een flink aandeel van deze toename voor hun rekening, met meer dan 1300 nieuwe inschrijvingen in 2014 alleen. Er mag dus niet worden beweerd dat de loonarbeid in Brussel achteruit boert. Wat wel klopt, is dat de zelfstandige arbeid sneller toeneemt. “De nog jongere statistieken van de Nationale Bank vertonen geen enkel teken van bedreiging van de loonarbeid. Op langere termijn kan men zich wel afvragen of er geen verschuiving van loonarbeid naar zelfstandigenwerk zal optreden. Het is trouwens al het geval in bepaalde beroepen als journalist, consultant of ‘digital worker’, merkt Ivan Van de Cloot, chief economist van de think tank Itinera Institute. “Onze ‘knowledge economy’ begunstigt een projectaanpak die veel flexibiliteit vereist. We kunnen ons afvragen of de loonarbeid na verloop van tijd met dit vereiste nog compatibel zal zijn.” De razendsnelle ‘digitalisering’ van onze activiteiten en de aankomst, op de arbeidsmarkt, van jongeren die hunkeren naar verantwoordelijkheid en autonomie vragen naar een verandering van de relatie tussen werkgever en werknemer. “Dit moet radicaal gebeuren”, beweren Anne en Paul Mauhin, beiden change consultants voor zelfstandigen en KMO’s, respectievelijk bij Légal PME en UHDR. “Het stijgend aantal zelfstandigen is zeker een positief teken van deze bewustwording”, verklaren ze. Ze zien drie voorwaarden om de loonarbeid te redden. Ivan Van de Cloot (Itinera). De statistieken vertonen geen enkel teken van bedreiging van de loonarbeid. In de afgelopen jaren hebben veel ondernemingen onder druk van de economische crisis beslist een aantal taken uit te besteden. Soms doen ze een beroep op vroegere loontrekkenden die ondertussen zelfstandige consultants zijn geworden. “Op die manier zorgt u natuurlijk voor een toename van het aantal zelfstandigen, maar het blijft een slingerbeweging. Het is niet uitgesloten dat sommige bedrijven binnen afzienbare tijd een aantal taken weer intern laten uitvoeren”, stelt Ivan Van de Cloot. Terug naar de fifties? De economist voegt er aan toe dat de heropleving van het ondernemerschap in de OESO landen sinds de jaren 80 inderdaad een zekere uitbreiding van het zelfstandigenwerk kan veroorzaken maar dat dit, in een historisch perspec1. In ‘project mode’ werken De flexibiliteit die een complexe en volatiele omgeving vereist, duidt op de noodzaak van een andere organisatie. Binnen enkele jaren zal de onderneming volledig ‘project-based’ functioneren. Aan de hand van de doelstellingen op een bepaald tijdstip zal het uitvoerend comité een team samenstellen in functie van de profielen en de vaardigheden die gevraagd worden. Telkens zal met schok-teams worden gewerkt die enkele maanden de tijd krijgen om de doelstellingen te behalen. Zodra die al dan niet bereikt zijn, wordt het team ontbonden en belandt elk van de deelnemers in een nieuw project, met hetzelfde team of in een totaal andere groep. De uitdaging bestaat erin de leidinggevenden van de toekomst aan te leren in ‘project mode’ na te denken en te werken. 2. Het organogram in de prullenmand De structuur van de toekomst ziet er uit als de horizont in het midden van de Stille Oceaan: volledig vlak. Hier is er geen sprake van een bedreigende vertakking van de opdrachten: de CEO en zijn HR manager werken met een voorraad van vaardigheden en competenties en kiezen de troeven en het potentieel van de beschikbare profielen in hun ecosysteem. 3. Een herziening van de vormen van vergoeding Een nieuwe relatie betekent ook een nieuwe facturatie. Gedaan met het vaste loon en zijn tegenhanger, de betaling volgens prestatie, die vaak op lange termijn nadelig uitdraait. Met een slimme combinatie van beide modi zijn veel betere resultaten te verkrijgen. De bezoldiging van de toekomst zal uit twee delen bestaan: een vast deel dat als een magneet de beste elementen moet aantrekken, en een ‘prestatiedeel’ om engagement uit te lokken. Dit prestatiedeel vergoedt enerzijds de individuele prestatie en anderzijds het globale resultaat van het project, om de samenhang binnen de groep te bevorderen. tief, niet meer dan normaal zou zijn. “In de jaren 50 was bijna een derde van de werkgelegenheid in de handen van zelfstandige ondernemers, vergeleken met 16% vandaag. Volgens de geschiedkundige Fernand Braudel vormden de zelfstandigen meer dan 50% van de actieve bevolking voor de industriële revolutie. De industrialisatie heeft het zelfstandige ondernemerschap zware klappen toegediend, zoveel is zeker.” Volgens een andere bron – de Internationale Arbeidsorganisatie – vertegenwoordigen zelfstandige arbeidskrachten voortaan 10,4% van de werkende bevolking, vergeleken met 9,2% in 2004. Dit is zeker een stijging maar (nog) geen revolutie. ● BECI - Brussel metropool - oktober 2015 21
24 Online Touch Home