wetgeving moedigt het ondernemerschap aan. Wie risico’s neemt, krijgt eenvoudiger toegang tot kapitaal en mag rekenen op de aanmoedigingen van zijn omgeving. Het Verenigd Koninkrijk huldigt een vergelijkbare visie op faillissementen en nieuwe kansen. Proberen, falen, herbeginnen, slagen … Subtiele perceptie in Azië Van India tot Japan vloeit de houding tegenover een faillissement voort uit een subtiel evenwicht tussen diverse culturele krachtlijnen. Over het algemeen staat Azië heel positief ten opzichte van het ondernemerschap. Maar bij een faillissement beginnen andere gevoelens te spelen. Een ondernemer heeft er immers morele verplichtingen ten opzichte van zijn werknemers, die zich onvoorwaardelijk hebben ingezet voor het collectieve welzijn. De bedrijfsleider moet bijgevolg hun werkzekerheid garanderen. Een faillissement verbreekt die stilzwijgende afspraak en komt neer op verraad aan het personeel. Een ander opvallend kenmerk van de Aziatische cultuur is de obsessie om nooit gezichtsverlies te lijden. Een ondernemer die tekortschiet, maakt niet alleen zichzelf, maar zijn hele familie te schande. De neiging tot zelfbeschuldiging is hier veel sterker dan in andere werelddelen, hoewel de mondialisering matigend werkt: een Japanse gefailleerde schaamt zich diep, maar pleegt geen harakiri meer, zoals de traditie het vroeger voorschreef. En hier zoals elders zijn het de jonge generaties die op een mentaliteitswijziging aansturen, op basis van modellen die ze in het buitenland hebben opgepikt. Zit het oude Europa in een overgangsfase? Door de evoluties die de Europese Unie met zich heeft meegebracht, evolueert de perceptie van het faillissement op ons continent stilaan in de Amerikaanse richting. Dat is ook nodig om te vermijden dat talentvolle Europeanen afvloeien naar landen met een positievere risicoperceptie. Al in 2007 adviseerde de Europese Commissie dat de lidstaten maatregelen zouden nemen om gefailleerden te helpen weer recht te krabbelen. Enkele van de voorgestelde maatregelen: in de media een positiever beeld schetsen van ondernemers die een tweede kans krijgen, mislukken niet stigmatiseren in de onderwijsprogramma’s, wetten goedkeuren die een onderscheid maken tussen frauduleus bankroet en andere faillissementen en de invoering van financiële, psychologische en technische ondersteuning van ondernemers die er opnieuw voor gaan. Herstarten eindelijk ook gemakkelijker in België De situatie in België evolueert volop, maar de weg naar herstartersscores zoals in de Angelsaksische landen is nog lang. Op wetgevend gebied maakt de wet op de insolventie, die in mei 2018 van kracht is geworden, herstarten gemakkelijker. Het vroegere systeem van de “verschoonbaarheid” is vervangen door de volledige kwijtschelding van het schuldsaldo. Daardoor kan een gefailleerde die te goeder trouw is gemakkelijker en sneller herstarten. In 2019 vereenvoudigde de hervorming van het Wetboek van Vennootschappen aanzienlijk de formaliteiten en verplichtingen bij de oprichting van een onderneming. Voor de nieuwe BV (besloten vennootschap), die de norm zal worden, is geen minimumkapitaal meer vereist. De wetgever staat dus positiever tegenover een tweede kans. Maar er is nog een mentaliteitswijziging nodig, zodat een gefailleerde niet langer gestigmatiseerd wordt, zich opnieuw kan richten op een duurzaam ondernemingsplan, financieringsbronnen kan vinden en zijn of haar talenten en ervaring goed kan benutten. Een ondernemer die mislukt, wordt nog te snel weggezet in de hoek van het frauduleuze bankroet, terwijl het meestal gaat om een ongelukkige samenloop van omstandigheden en een eerlijke ondernemer die pech had. Hoe herstarten vergemakkelijken? Succesvol opnieuw beginnen is alleen mogelijk als de failliete persoon een psychologisch louteringsproces doorloopt, met een analyse van de oorzaken en de voorwaarden om hervallen te voorkomen, een objectieve analyse van zijn sterke en zwakke punten, het afbakenen van zijn levensdoelstellingen … Pas daarna kan hij aan de tweede fase beginnen: een nieuwe professionele toekomst creëren. Op die manier kan de gefailleerde van nu morgen banen scheppen.● Gaëlle Hoogsteyn Om ondernemers te helpen na een faillissement, ontstaan er steeds meer ondersteunende structuren voor een nieuwe start. Beci biedt samen met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het reSTARTprogramma aan om failliete ondernemers er weer bovenop te helpen. Contact : Eric Vanden Bemden, Adviseur reStart – 02 563 68 56 – evb@beci.be Brussel Metropool - november 2019 ❙ 47 © Getty
50 Online Touch Home