40

BRUSSELSLIFE Philippe Vandermaelen, Molenbeekse Mercator BRUSSELAAR VAN DE MAAND In 1825 brengt deze enthousiaste geograaf de eerste “Atlas Universel” uit, waarin alle kaarten op dezelfde schaal getekend zijn. Het buitengewone leven van deze beroemde Molenbekenaar uit de 19e eeuw is nu in een boek gegoten. Dat we vandaag Google Maps kunnen aanklikken, een applicatie waarmee we waar ook ter wereld onze weg kunnen vinden, hebben we te danken aan een Brusselaar die in het midden van de 19e eeuw de eerste De eerste die wereldkaarten volledig op dezelfde en uitzonderlijk grote schaal tekende. WIST U DIT? Het station Brussel-Zuid dankt zijn naam aan de bestemming van de eerste treinen Wist u dit? In de 19e eeuw spoorden reizigers vanuit dit station in het zuidoosten van Brussel met de nachttrein naar het zuiden van Frankrijk. Intussen komen de Eurostar en de Thalys aan in dit station en is Brussel­Zuid het grootste treinstation van België. Als dit station vandaag de deuren had geopend, had het misschien wel het Station van Londen of Parijs geheten. De reizigers die met de nachttrein naar het zuiden van Frankrijk reisden, gaven het 38 BECI - Brussel metropool - februari 2017 station zijn naam en die naam is blijven hangen. Toch had dit station ooit een andere naam en ook een andere locatie. Wanneer dit station op 18 mei 1840 ingehuldigd wordt, onder de naam Bogaardenstation, ligt het aan het Rouppeplein en komt hier de lijn Brussel­Tubeke door. Door de snelle ontwikkeling van de spoorwegen wordt dit station al snel te klein en verhuist het in 1869 dan naar zijn huidige locatie. In dit jaar vertrekken ook de eerste treinen naar het zuiden van Frankrijk. Het oude gebouw wordt in 1949 vervangen en in de jaren 90 uitgebreid om ook ruimte te bieden voor de moderne hogesnelheidstreinen. Victor Lepoutre kaarten op papier zette. Philippe Vandermaelen, een jonge en rijke handelaar uit Brussel, is een van de belangrijkste cartografen van zijn tijd en tekent als eerste wereldkaarten op dezelfde en uitzonderlijk grote schaal. Onmiddellijk na de onafhankelijkheid van ons land tekent hij nauwkeurige en betrouwbare kaarten van heel België en speelt zo in op de noden van een economie die aan het begin staat van een industriële ontwikkeling. Hij richt ook de Vandermaelen­stichting op die zich toelegt op zowat alle initiatieven en onderzoeksthema’s uit die tijd: aardrijkskunde uiteraard, maar ook plantkunde, dierkunde, anatomie en statistiek, om er maar enkele te noemen. Deze stichting trekt bezoekers uit alle uithoeken van de wereld aan. De stichting sluit in 1880 de deuren en vandaag blijft er niets meer van over. Enkel een straat tussen de Koolmijnenkaai en de gemeenteplaats van Molenbeek herinnert nog aan de beroemde geograaf. De volledige Vandermaelen­collectie, meer dan 4 miljoen kaarten, verhuist naar de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR). In het midden van de 20e eeuw beseft de conservator van de afdeling Kaarten en Plannen hoe belangrijk deze collectie is en pas in de jaren 90 worden de nodige middelen vrijgemaakt om een inventaris op te stellen van de collectie. Sindsdien houdt historica Marguerite Silvestre, de huidige conservator van de afdeling Kaarten en Plannen van de KBR, zich bezig met deze nauwkeurige classificatie. Zij schreef “Philippe Vandermaelen, Mercator de la jeune Belgique. Histoire de l’Établissement géographique de Bruxelles et de son fondateur“; een samenvatting van 25 jaar inventaris en onderzoek binnen het fonds Vandermaelen. Het werk geeft een chronologisch overzicht van het leven van de visionaire geograaf en bevat getuigenissen van voormalige medewerkers van het Dépôt de la Guerre, het latere Institut Géographique National, dat als een van de eerste gebruik maakt van de kaarten van Vandermaelen. Victor Lepoutre huile sur toile (Jean de la Hoese, 1869) : collection Janssens van der Maelen

41 Online Touch Home