THINK TANK VÓÓR OF TEGEN Een rechtspersoonlijkheid voor vakbonden? Belgische vakbonden beschikken niet over een rechtspersoonlijkheid, een unicum. Is deze uitzondering noodzakelijk voor hun onafhankelijkheid of een vrijgeleide voor straffeloosheid? Sommigen zouden dit in vraag willen stellen, maar vakbondsorganisaties aan het gemeenrecht onderwerpen vraagt waarschijnlijk om aanpassingen en garanties. Ophélie Delarouzée Drieu Godefridi, doctor in de filosofie en jurist In België beschikt elke organisatie, van de kleinste vzw tot de Staat (cf. het “La Flandria”-arrest) over een rechtspersoonlijkheid. Ik ken geen grote Staat waar vakbonden aan dit gemeenrechtelijk principe ontsnappen. Deze anomalie is des te groter dat de Belgische vakbonden, net omdat ze werkloosheidsuitkeringen betalen, verantwoordelijkheden dragen die onder de openbare macht vallen. Door hen de mogelijkheid te geven naar de rechter te stappen zonder ooit zelf een veroordeling op te lopen, genieten ze de voordelen van de rechtspersoonlijkheid zonder de nadelen. Bij sommige sociale conflicten begaan zij echter onrechtmatige daden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer ze de toegang tot volledige industriezones voor iedereen, zonder enig onderscheid, blokkeren. Zelfs onder een rechtse regering en met het snelwegschandaal in Luik van vorig jaar (een patiënte overleed terwijl de chirurg door een betoging geblokkeerd was, nvdr.) gebeurde het uiteindelijk niet. Toch zou dit de vakbonden ertoe aanmoedigen om meer preventieve maatregelen te nemen. De mogelijkheid bestaat altijd om de individuele verantwoordelijken te vervolgen, maar daar draait het bij een blokkade niet om. De juridische logica wil dat een organisatie die individuen gebruikt om onrechtmatige daden te plegen, wordt vervolgd. Dit kan niet alleen gelden voor de uitvoerders van de daden, vooral omdat de stakers niet de middelen hebben om op te draaien voor de mogelijks enorme schade. Het steeds terugkerend argument is dat een rechtspersoonlijkheid een gevaar zou betekenen voor het actievermogen van de vakbonden, omdat de werkgevers inzicht zouden krijgen in hun “krijgskas”. Het argument is pervers: in een tijdperk van strijd tegen de belastingontduiking, eisen de vakbonden het recht op krijgskassen in Luxemburg op – waar het bestaan van rekeningen werd bevestigd. Wij leven niet langer in de 19e eeuw, toen de vakbonden met kleine middelen de confrontatie aangingen met de werkgevers. Hun dreigende financiële slagkracht maakt deze traditie vandaag van het goede te veel. Het arbeidsrecht is een feit en de vakbonden zijn in de werking van het staatsapparaat geïntegreerd. 4 BECI - Brussel metropool - december 2016 Philippe Vansnick, adjunct federaal secretaris ACV BHV Politieke partijen, die zelf niet over een rechtspersoonlijkheid beschikken, brengen deze kwestie regelmatig op tafel. De rechtspersoonlijkheden waarover vakbonden in een aantal landen beschikken, voorzien in een aantal clausules om te voldoen aan het internationaal recht. Technisch gezien bestaat er voor de vakbonden in België geen geschikte rechtspersoonlijkheid: die van de vzw’s zou ons bijvoorbeeld verplichten een lijst van al onze leden bekend te maken. Onze individuele verantwoordelijkheden wegen echter uiterst zwaar door. Wanneer wij een document ondertekenen of een werknemer voor de rechtbank verdedigen, doen we dat op basis van onze eigen middelen. Het doel bestaat er in om de vakbonden te verzwakken door zich te richten op individuele gevallen. Moeten wij de schade vergoeden die een hooligan aanricht? Tot nu toe bepaalt de wetgever gelukkig van niet, omdat dit elke vereniging kan overkomen. De amokmaker moet worden gevonden en vervolgd. Wanneer mensen een kruispunt blokkeren – en dit geldt voor iedereen – organiseert de politie het verkeer terwijl de onderhandelingen lopen. De blokkade in Luik verbinden aan het overlijden van een patiënte betekent dat we in onze samenleving alles mogen veroordelen, zelfs de dokter omdat hij niet in het ziekenhuis is blijven overnachten, terwijl er stakingen waren aangekondigd. Wij hebben ons ertoe verbonden bepaalde procedures te volgen vooraleer wij overgaan tot een staking. Toch zijn blokkades soms onvermijdelijk. Mensen gaan emotioneel de straat op, zoals in het geval van Caterpillar. Bazen zetten vandaag soms deurwaarders in met individuele boetes van enkele honderden euro’s per dag. Bij ons is alles duidelijk, behalve het saldo van onze stakingskas die het mogelijk maakt om de stakingsuitkeringen te betalen. Het mechanisme van wat er in- en uitgaat is bekend. Wij krijgen controles en betalen via onze vzw’s belastingen en de heffingen voor onze gebouwen. Een buitenlandse stakingskas is onze waarborg dat de regering deze rekening niet kan blokkeren. Dat is een internationaal erkend mechanisme. © Reporters
7 Online Touch Home