VII. Discriminatie afbouwen om diversiteit op te bouwen 7.1. Oorsprong Ongelijkheid en onrechtvaardigheid zijn dus structureel verankerd in onze maatschappij en die onrechtvaardigheden nemen recht evenredig toe met de kenmerken die personen dragen. Maar achter de discriminerende mechanismen gaan verschillende constructiemechanismen schuil. Hoewel we discriminerende mechanismen vaak toeschrijven aan seksisme dat ‘gewoon’ seksistisch is of aan racisme dat ‘gewoon’ racistisch is, dekken ze niet de hele lading van discriminatie, ook al past een aantal discriminerende gedragingen duidelijk binnen deze mechanismen. De keerzijde van discriminatie moeten we bekijken vanuit het standpunt van sociale constructies: “... het is nodig nota te nemen en zich bewust te worden van de sociale constructie van de cognitieve structuren die de handelingen ter opbouw van de wereld en haar machtsverhoudingen regelen”.85 Het menselijke gedrag is het verlengstuk van de interne inge steldheid, van de ‘habitus’, “een geheel van duurzame, verworven bepalingen, dat bestaat uit categorieën van appreciatie en oordeel en dat sociale praktijken met zich meebrengt die aangepast zijn aan de sociale positie. Habitus wordt verworven in een zeer vroeg opvoedingsstadium en via de eerste sociale ervaringen en weerspiegelt ook de eerder afgelegde weg en eerdere ervaringen: habitus is het resultaat van een progressieve inbedding van sociale structuren. Dat verklaart waarom personen die zich in vergelijkbare omstandigheden bevinden er dezelfde wereldbeschouwing op na houden ...” 86 38 Bijgevolg ontstaat elke menselijke interactie, ook op professioneel vlak, vanuit habitus: schema’s van perceptie, appreciatie en actie die zijn ingebed in het eigene van de personen die met elkaar in interactie treden.87 De organisatie van human resources ontkomt niet aan de invloed van habitus. Daarom gebeurt discriminerend gedrag soms stilzwijgend, is het zelfs gedeeltelijk onhoorbaar in de discriminerende interactie en merkt de persoon die dit gedrag vertoont het zelf niet op. Het geschiedt “als bij wonder, zonder enige fysieke belemmering; maar dat wonder is slechts mogelijk dankzij een instelling die diep weggestopt aanwezig is en plots als een veer op springt”.88 Hoewel discriminerend gedrag zich altijd op dezelfde manier uit, dient de oorsprong ervan met chirurgische precisie te worden achterhaald. Het is de habitus die het gedrag bepaalt bij aanwervingen op de arbeidsmarkt. Hij zorgt ervoor dat voor hogere functies de voorkeur onbewust naar mannen uitgaat. Zonder het te beseffen zullen rekruteerders die werknemers in dienst nemen die onder hun gezag zullen staan ook aarzelen iemand te kiezen die ouder is dan zijzelf. Persoonlijke instellingen zullen ook de keuze voor iemand met dezelfde culturele achtergrond in de hand werken. Een ‘monocultureel’ levenspad kan ‘monocultureel’ sociaal gedrag − en hr-praktijken − als gevolg hebben.
41 Online Touch Home