TOPIC Wild in de stad DUURZAAMHEID Is er plaats voor wilde dieren en planten in Brussel? Een eigenaardige of zelfs paradoxale vraag. Hoe kunnen wilde wezens leven en gedijen in de gestructureerde omgeving van een stad? Is het denkbaar dat Brusselaars en wilde dieren samenleven en zo ja, op welke manier? Adrien Dewez D e RTBF zond onlangs een reportage van Bernard Crutzen uit: Bruxelles Sauvage, Faune Capitale – het resultaat van twee jaar hard werk over dit onderwerp1 . Het antwoord op bovenstaande vragen is overduidelijk: met de helft van het grondgebied die onbebouwd blijft, herbergt het Brusselse Gewest een zeer diverse natuur die op een al dan niet positieve wijze interageert met de stedelijke bevolking. Vooral de vos fascineert. Waarschijnlijk herinnert hij ons aan onze honden en katten toen die zelf nog wild waren. Iedereen weet dat de vos overal aan de rand van het Zoniënwoud aanwezig is. We komen dit dier regelmatig tegen bij avondval of zelfs overdag in Oudergem, Watermaal-Bosvoorde of Ukkel. Maar waar kwamen die vossenjongen in de Europese wijk vandaan? Ook in het Warande-Park, middenin de stad, leven deze dieren. Aan de andere kant van het kanaal, in het kerkhof van Ganshoren, krioelt het van de konijnen, soms tot groot ongenoegen van de buurtbewoners. De diertjes graven namelijk talrijke holen onder de grafstenen. In Sint-Pieters-Woluwe heeft de bestuurder van tram 44 al een ree over het spoor zien wippen en in andere wijken roepen bewoners soms Leefmilieu Brussel op omdat een hert in hun tuin is verdwaald. Natura 2000: 2.300 hectare beschermde natuur in Brussel Brussel heeft zijn eerste Natura 2000 gebied! Eind 2015 reikte de Brusselse regering dit label formeel uit aan de 134 ha van de ‘Speciale Beschermingszone (SBZ) II’ Verrewinkel-Kinsendael, in Ukkel. Twee andere sites worden binnenkort beschermd: de beboste en vochtige gebieden van de Molenbeekvallei (SBZ III) en vooral het Zoniënwoud met zijn randen en het Woluwedal (SBZ 1). In totaal 2.300 ha, 14% van het Brussels grondgebied. Met wat geluk observeert u 28 beschermde diersoorten, waaronder de grote hoefijzerneus (een vleermuis), de kamsalamander (een amfibie) en de vertigo angustior (een schaaldier!). Natura 2000 gebieden zijn geen gesloten reservaat, maar open ‘beschermde sites’ om natuurlijke milieus te vrijwaren zonder er echter de sociaal-economische functies uit te bannen. Kortom, deze oorden zijn voor duurzame ontwikkeling bestemd. 28 BECI - Brussel metropool - juni 2016 Hemel en aarde Ook de ornithologen hebben hun bezigheid. Het koppel slechtvalken in de toren van de Sint Goedele kathedraal is ondertussen beroemd (het wordt 24u op 24 gefilmd), maar er werden in totaal 14 dergelijke roofvogels in Brussel geïdentificeerd. Ze geven de voorkeur aan hooggelegen plaatsen, zoals vroeger in hun natuurlijke omgeving. Daarom nestelen ze vaak in kerktorens, waar ze hun jongen grootbrengen. Deze dieren worden beschouwd als de snelste ter wereld: tijdens duikvluchten bereiken ze 300 km/h. Wie goed kijkt, zal nu en dan ook kerkuilen, sperwers, buizerds en vleermuizen tegengekomen! Van de 23 in België geïdentificeerde vleermuissoorten, leven er 19 in Brussel: een merkwaardige diversiteit aan vliegende zoogdieren! Dankzij de documentaire vernemen we dat de Brusselse fauna de beste schuilplekken uitzoekt. Het Koning Boudewijn-Park, waar weinig bezoekers langskomen, is vandaag een toevluchtsoord voor zeldzame diersoorten, waaronder de totaal onschadelijke ringslang. Ook elders komt deze diversiteit tot uiting: amfibieën in vijvers met zuiver water, everzwijn Suske in Ukkel en overal groene parkieten. Naast de bescherming van deze zeer diverse wilde diersoorten, stelt zich de vraag van de relatie met de mens. Uit liefde, goedheid of om de eenzaamheid te doorbreken, gaan bepaalde personen de dieren voeden, wat soms voor problemen zorgt. Brood veroorzaakt het zeer gevaarlijke botulisme bij eenden. En de vos zal zijn grondgebied nooit beperken tot de tuin van een vriendelijke Brusselaar. Leefmilieu Brussel ontwikkelde een zeer ergonomische website met algemene informatie en advies voor belangstellenden en liefhebbers. Maar de vraag blijft: welke plaats moeten we voor wilde dieren in de stad voorzien en hoe onderhouden we de op het eerste gezicht tegenstrijdige relatie met hen? ● 1 De documentaire kan bij de RTBF worden besteld. PHOTO R.A. R.T.
31 Online Touch Home