Talentbeheer Eerst begrijpen, dan gebruiken “In de bedrijfswereld denkt men nog te weinig in termen van moderne skills. Een echte leercultuur blijft achterwege.” STEM-expert Guy Tegenbos en VUB-rector Caroline Pauwels werpen hun licht op de vaardigheden van de 21ste eeuw. J ournalist Guy Tegenbos kijkt door zijn bril als ondervoorzitter van het STEM-platform naar de vaardigheden van de 21ste eeuw. STEM staat voor Science, Technology, Engineering & Mathematics. Het platform, dat advies geeft aan het Vlaams ministerie van onderwijs, wil iets doen aan het grote tekort aan wetenschappelijk en technisch geschoolden. “We willen dat tegen 2025 iedere jongere de technologie-gerelateerde vaardigheden meekrijgt in het onderwijs”, verklaart Guy Tegenbos. “Vroeger werkten we in Vlaanderen met vakoverschrijdende eindtermen zoals kritisch denken en sociale vaardigheden, die in alle vakken ingepast moesten worden. In een aantal scholen was dat een mislukking. Daarom moeten we goed nadenken hoe we de skills, die niet te kristalliseren zijn in één vak, zullen overdragen. Dit vraagt een projectmatige aanpak. Je kunt wel over mediawijsheid doceren, maar uiteindelijk moet je dat inoefenen. We hebben nood aan leervormen die losstaan van de klassieke kennisoverdracht.” Wat jongeren een voorsprong geeft, is dat ze digital natives zijn. Ze tonen zich heel behendig met ICT-toestellen, maar aan mediawijsheid ontbreekt het hen nog te vaak. Van de geschiedenis leren Caroline Pauwels, rector van de Vrije Universiteit Brussel, waarschuwt dat de slinger niet in de richting van de vaardigheden mag doorslaan. Skills vormen in haar ogen een onlosmakelijke driehoek met kennis en attitude. Ze pleit er ook voor de 21ste eeuwse vaardigheden in vier clusters in te delen. De eerste cluster omvat kritisch, creatief, probleemoplossend en analytisch denken en vormt de basis van alle andere skills. “Creatief denken betekent: je verbeeldingskracht leren gebruiken”, zegt ze. “Kennis en vaardigheden kun je verwerven, maar als je de verbeelding niet stimuleert, sta je nergens. Even noodzakelijk is historische kritiek. In het ontwaren van fake news kan de geschiedenis ons helpen. Als je kan aantonen hoe vaak mensen al op het verkeerde pad werden gezet, is dat een voedingsbodem voor kritisch en analytisch denken. Ook met het oog op probleemoplossend denken, is het goed naar de geschiedenis te kijken. Dan zie je dat de beste oplossingen er kwamen wanneer mensen besloten om samen te werken. Wat analytisch denken betreft, zijn we gebaat met grammatica. Een focus op het onderwijs van talen – en in mijn ogen is wiskunde ook een taal – is niet fout, maar je moet de regels achter talen goed kennen om ze te begrijpen.” Dat gaat ook op voor de tweede cluster, zijnde de digitale vaardigheden. “Als je met de digitale technologie aan de slag wil, is het zaak eerst de mechanismen erachter te doorgronden. In mijn lessen geef ik veel uitleg over de black-box die achter alles schuilt. Die moet je eerst openen vooraleer je iets gaat gebruiken. Enkel zo kan je ervoor zorgen dat de technologie je echt vooruithelpt. Met de VUB lanceerden we een ‘DataBuzz’. Bedoeling is dat we langs basisscholen gaan en de leerlingen doen nadenken over privacy, over de tijd die ze voor schermen doorbrengen, maar ook over de mogelijkheden om de technologie in te zetten voor data-analyse en burgerwetenschap. Ze leren de logica en algoritmen achter de toestellen te zien én over zichzelf te reflecteren. Dat moeten we doortrekken naar alle leeftijdsgroepen.” Brussel Metropool - december 2019 ❙ 23
26 Online Touch Home