Dynamiek OVERGANG Matrica: distels in uw composteerbare zak Stel u voor: een tot sluiting gedoemd petrochemisch complex dat herleeft dankzij … distels. Het is helemaal geen grap, wel een gezamenlijke verwezenlijking van het chemisch bedrijf Novamont en van Versalis, een dochteronderneming van de ENI groep. In Sardinië geven deze twee industriële reuzen ons een eerste voorbeeld in een lange reeks van concrete toepassingen van de overgangseconomie. Johan Debière T licht dit concept toe in een boek1 er aanvulling van ons jaarverslag 2013 kaartte de Belgische industrieman Gunter Pauli een van zijn lievelingsthema’s aan: de blue economy. Hij dat een uitvoerige kritiek levert op een economie die volledig rust op een ‘eenrichtingsontginning’ van de natuurlijke hulpbronnen. Pauli pleit voor een economie die zich enerzijds door de wereld laat voeden maar anderzijds ook diezelfde wereld voedt. Iets later haalt Pauli hier een merkwaardig concreet voorbeeld van aan, namelijk de toenadering tussen Polimeri Europa (vandaag Versalis), een dochteronderneming van de Italiaanse industriereus ENI, en het chemisch bedrijf Novamont. Deze twee spelers van de grijze economie werkten samen onder het vaandel van Matrica. Ze slaagden erin een door gebrek aan rentabiliteit tot sluiting veroordeelde Sardinische chemische fabriek om te bouwen tot een groot biochemisch complex dat jaarlijks tot 350.000 ton producten van biologische afkomst kan produceren. In vijf jaar tijd kon de fabriek, die tot dan op aardolie en derivaten draaide, overschakelen naar volledig plantaardige grondstoffen: voornamelijk zonnebloemolie, maar ook olie uit distelzaden. Hiermee is het de bedoeling bestanddelen van biologische afkomst te produceren, die verder worden gebruikt voor de productie van plastic, smeermiddelen, rubber en biocosmetica. De bedrijfsleiding van de Porto Torres site is zeer snel van concept naar verwezenlijking overgestapt, via een samenwerking met de Nationale Raad voor het Onderzoek (CNR), de Raad voor Onderzoek in de Landbouw (CRA) en het Nationaal Agentschap voor Nieuwe Technologieën, Energie en Duurzame Economische Ontwikkeling (ENEA). Een kringstrategie ontwikkelen Het project had tot doel een strategie voor kringloopontwikkeling uit te stippelen. “In het raam van dit project hebben wij studies moeten verrichten over klimatologische en sociaal-economische aspecten. (...) De keuze van de distel was verre van toevallig. Dit in Sardinië endemisch gewas heeft geen water nodig en kan onder verscheidene vormen worden gevaloriseerd”, vertelt Matrica ingenieur Paolo Sgorbati. De distelzaden worden ingewonnen en 1 Blue economy: 10 years - 10 innovations - 100 millions jobs 56 BECI - Brussel metropool - november 2015 geperst om olie te leveren aan het chemisch complex en anderzijds de op het eiland gefokte schapen te voeden. De stelen dienen gedeeltelijk als energiebron voor de fabriek en als veevoeder. Dit is een toepassing van een principe dat Gunter Pauli sterk promoot: de valorisatie van nevenproducten. Dit principe kan trouwens in alle vormen van productie en op alle schalen worden ingezet. De geboekte vooruitgang is verbluffend: de vijf hectaren van 2011 zijn ondertussen, dankzij Novamont, uitgegroeid tot nagenoeg 500 hectaren die door een zestigtal hoeves worden beheerd. De opbrengst is meer dan bevredigend: 1,74 ton graan et 15 ton biomassa (distelstelen en –blaren) per hectare. Op het einde van de cyclus kan Matrica, dankzij de ingewonnen olie en de plantaardige grondstoffen twee zuren produceren die respectievelijk dienen in de productie van een bioplastic (de Mater-Bi van Novamont) en als grondstof voor weekmakers, smeermiddelen, bleekmiddelen, smaakstoffen enz. Een loutere stijloefening die Novamont en Versalis 500 miljoen euro zal hebben gekost? Misschien niet. Vandaag blijven verpakkingen geproduceerd met biologische bestanddelen tot viermaal duurder dan hun petrochemische tegenhangers en de commerciële afzetmogelijkheden zijn nog steeds beperkt. Zelfs wanneer ze bioafbreekbaar zijn, mogen plasticzakken niet zomaar in de natuur worden achtergelaten. Maar dankzij hun composteerbaarheid zouden ze in specifieke toepassingen marktaandelen kunnen winnen, bijvoorbeeld in de ophaal van composteerbaar afval. ● Informatie: www.matrica.it © Thinkstock
59 Online Touch Home