Tabel 4: Loonkloof op basis van gemiddelde bruto-uurlonen en brutojaarlonen (2007 – 2011)34 2007 Loonkloof uurlonen Loonkloof jaarlonen 12% 24% 2008 11% 23% 2009 11% 23% 2010 10% 2011 10% 23% 22% Bron: Federaal Planbureau en ADS, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lonen Ook de prestaties voor wat de notering van de aandelen betreft volgen dezelfde trend. In bedrijven met veel vrouwen in de directie (meer dan 15%) stonden die op 2,62 keer hun boekwaarde, tegenover 1,97 keer bij de andere bedrijven.31 De bedrijven varen er dus wel bij. De genderkwestie moet echter vanuit verschillende hoeken bekeken worden: zijn alleen mannen verantwoordelijk? Pierre Bourdieu onderzoekt dit en stelt vast: “... vrouwen zelf passen in elke situatie, en in het bijzonder in de machtsrelaties waarin ze zich bevinden, denkschema’s toe die het resultaat zijn van de inbedding van die machtsrelaties ...” 32 Voor een deel sluiten vrouwen zichzelf dus op in de bestaande schema’s en hanteren bepaalde ‘normen’ in verband met verantwoordelijke functies en meer bepaald met de vermannelijking ervan. Hun eigen houding in het bedrijf illustreert dat bijzonder goed. Ze stellen zich minder vaak proactief op in verband met verantwoordelijke functies, in tegenstelling tot mannen, die dat heel natuurlijk doen. Als ze een verantwoordelijke functie aangeboden krijgen, vragen ze vaak bedenktijd. Zonder de specifieke structuur van het bedrijf, dat er soms een uitgesproken mannelijke visie op nahoudt in verband met directiefuncties en promotie van vrouwen kan afremmen, te willen minimaliseren, moeten we toch duidelijk rekening houden met de zelfdiscriminatie van vrouwen. Die zelfdiscriminatie is meer bepaald te wijten aan een inbedding van stereotypes denkbeelden en vooroordelen tegenover vrouwen, waardoor ze in hiërarchisch lagere functies blijven hangen. Om voor verantwoordelijke functies tot een evenwichtigere vertegenwoordiging van beide geslachten te komen, moet er op twee niveaus worden gewerkt: • op het niveau van het bedrijf zelf, door de visie - met name die van het management - te veranderen, en positieve discriminatie toe te passen; • op het niveau van het vrouwelijke personeel, om hen te doen afstappen van hun vooroordelen ten opzichte van zichzelf. Ook met de inbedding van institutionele uitingen van onge - lijkheid in de hele maatschappij moet hierbij rekening worden gehouden. Bovendien is het interessant om de oorsprong van de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen op zich te achterhalen; dat is niet eenvoudig, maar vrouwen moeten daarvoor hun relatie tot macht onderzoeken en mannen hun perceptie van vrouwen in machtsposities. 14
17 Online Touch Home