III. Tewerkstelling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt geconfronteerd met een nogal specifieke paradox. Hoewel het bbp er tot de hoogste van Europa behoort, profiteren de Brusselaars niet voldoende van deze rijkdom. Die tweedeling is voornamelijk te wijten aan het grote aantal pendelaars dat in Brussel komt werken en het gewest een stimulans geeft, maar niet representatief is voor de socio-economische situatie van de bevolking. Bovendien stijgt de interne tewerkstelling weinig. Op vijf jaar tijd is de loonarbeid slechts met 0,9% (+ 5 000 arbeidsplaatsen) toegenomen.10 Die trage vooruitgang vormt ook een tweedeling met de demografische groei, die uiteraard talrijke nieuwkomers op de arbeidsmarkt brengt.11 3.1. De Brusselse bevolking Sinds het begin van deze eeuw is de bevolking in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest spectaculair toegenomen; op tien jaar tijd is de bevolking gestegen met 16,4%12 1 163 486 inwoners (op 1 januari 2014).13 en momenteel zijn er We moeten deze cijfers over bevolkingsgroei samen bekijken met het verschil tussen het aantal geboortes en sterfgevallen en ook met de interne migratiestromen (het verschil tussen de residentiële in- en uitstroom op het gewestelijke grondgebied).14 De bevolkingsgroei is in nationaal opzicht vrij significant; in Vlaanderen bedraagt de groei slechts 6,4% en in Wallonië 5,8%. 15 Bovendien heeft de Brusselse jeugd ook kans op werk in Vlaanderen en Wallonië, want volgens de gegevens zullen er daar meer ouderen de arbeidsmarkt verlaten dan dat er jongeren toetreden. Meer dan de helft van de Brusselse arbeidsplaatsen wordt ingenomen door niet-Brusselaars en voor bijna 60% van de arbeidsplaatsen in Brussel (56,1%)19 universitair onderwijs vereist. is een diploma hoger of In de twee andere gewesten is er meer vraag naar werknemers met een lage en gemiddelde opleidingsgraad. De vraag naar diploma’s hoger of universitair onderwijs bedraagt ‘slechts’ 38,5% in het Vlaamse Gewest en 37,8% in het Waalse Gewest.20 Verder bestaat er ook een spanningsveld tussen de Brusselse bevolking en de Brusselse arbeidsmarkt. Hoewel er meer mensen met een diploma hoger onderwijs zijn (34,9%) (in vergelijking met de twee andere gewesten), is er ook een groot aandeel laagopgeleiden.21 De verhouding mannen/vrouwen is relatief in evenwicht. Een ander kenmerk van de Brusselse bevolking is de grote diversiteit: volgens de cijfers is in Brussel 25,5% van de bevolking tussen 18 en 60 jaar van Belgische afkomst en 65,9% van vreemde afkomst.16 3.2. Een veeleisende arbeidsmarkt De arbeidsmarkt in Brussel vertoont verschillende kenmerken die spanning veroorzaken. Er zijn meer dan 700 000 arbeidsplaatsen, waarvan 632 739 bezoldigd, goed voor 16,5% van de nationale loontrekkende tewerkstelling.17 Het gaat in hoofdzaak (92,7%) om arbeidsplaatsen in de dienstensector.18 Momenteel heeft een vierde (25%) van de werkzoekenden slechts een diploma lager middelbaar onderwijs en 20% heeft als hoogste diploma dat van hoger middelbaar onderwijs. 10. Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid. 2014. De arbeidsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Situatie 2013. Brussel. p. 13 • 11. Ibidem. • 12. Ibidem.• 13. FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. Website op INTERNET. <http://bestat.economie.fgov.be/BeStat/BeStatMultidimensionalAnalysis?loadDefaultId=1310 • 14. Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid. 2014. De arbeidsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Situatie 2013. Brussel. • 15. Ibidem. • 16. Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg & Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. 2013. Socio-economische monitoring. Brussel. p. 27 • 17. Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid. 2014. De arbeidsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Situatie 2012. Brussel.p.16. 10
13 Online Touch Home